Amos Oz

Wyniki wyszukiwania, prezentowane na stronie, dopasowane są do kryteriów wyszukiwania podanych przez użytkownika. Staramy się wyróżniać produkty, które mogą szczególnie zainteresować naszych użytkowników, używając w tym celu oznaczenia Bestseller lub Nowość. Pozycje na liście wyników wyszukiwania mogą być również sortowane - parametr sortowania ma pierwszeństwo nad pozostałymi wynikami.

Zmarły w 2018 r. izraelski prozaik i publicysta, profesor literatury hebrajskiej na Uniwersytecie Ben-Guriona w Szewie, uważany za jednego z najbardziej szanowanych intelektualistów ostatnich dekad. Gorący zwolennik dialogu z Palestyńczykami. Współzałożyciel zabiegającej o pokój na Bliskim Wschodzie organizacji Szalom Achszaw (Pokój Teraz). Autor ponad 40 tytułów, w tym 14 powieści, przetłumaczonych na 45 języków. Wielokrotnie wymieniany w kontekście Nagrody Nobla. Za swoje książki Amos Oz był wielokrotnie nagradzany m.in. Nagrodą Izraela, Nagroda Goethego, Nagrodą Księcia Asturii w dziedzinie literatury, Nagrodą Heinricha Heine czy Nagrodą Franza Kafki.

Amos Oz urodził się, jako Amos Klausner, w 1939 r. w kontrolowanej przez Brytyjczyków Jerozolimie jako jedyne dziecko Ariego Klausnera i Fanii Mussman. Oboje rodzice pisarza pochodzili ze wschodnich kresów ówczesnej Polski i wyemigrowali do Palestyny w latach 30-tych. Ojciec Amosa studiował w Wilnie historię i polonistykę, marząc o karierze uniwersyteckiej. Nie dane mu było jednak poświęcić się nauce i większość życia spędził, pracując w Bibliotece Narodowej Izraela. Również matka pisarza była wykształcona. Przed emigracją studiowała historię i filozofię na Uniwersytecie Karola w Pradze. Kiedy jej syn miał 12 lat, cierpiąca od wielu lat na depresję, Fania popełniła samobójstwo. W 2002 r., w autobiograficznej książce Opowieść o miłości i mroku, Amos Oz wrócił do tej tragedii.

Co ciekawe, chociaż zarówno ojciec jak i matka Amosa byli poliglotami, którzy jednak nigdy nie nauczyli się dobrze hebrajskiego (porozumiewali się po polsku), zabraniali swojemu synowi nauki języków oprócz hebrajskiego (wszystkie swoje książki Amos Oz napisał po hebrajsku).

Jako 14-latek przyszły pisarz opuścił rodzinny dom i zamieszkał w kibucu Hulda, gdzie ukończył szkołę średnią. Wtedy też zmienił nazwisko na Oz (hebr. odwaga). Jak każdy obywatel Izraela, Oz odbył służbę wojskową. Uczestniczył w wojnie sześciodniowej i wojnie Jom Kipur. Po studiach filologicznych i filozoficznych, wrócił do kibucu, gdzie mieszkał i pracował jeszcze 20 lat. Jak sam mówi, był jednak fatalnym robotnikiem i rolnikiem. Mimo wszystko, dopiero w 1986 r. opuścił kibuc i przeprowadził się do Aradu. W 1960 r. ożenił się z Nily Zuckerman, z którą miał trójkę dzieci. Od 1987 aż do 2014 r. Amos Oz był wykładowcą na Uniwersytecie Ben-Guriona w Szewie, gościnnie uczył również na wielu zagranicznych uczelniach. Zmarł na raka w 2018 r. w Tel Awiwie.

Może gdzie indziej – Amos Oz i jego pierwsze książki

Pisarz debiutował w 1965 r. zbiorem opowiadań Tam gdzie wyją szakale. Rok później wydał Amos Oz Może gdzie indziej, swoją pierwszą powieść. Jest to subtelna i wysmakowana, niemal liryczna opowieść o życiu w kibucu i jego społeczeństwie. Co, ciekawe pisarz uważał kiedyś, że mieszkając w kibucu nie będzie w stanie tworzyć literatury, dla której pożywką jest ruch, podróże, nowe miejsca i doświadczania. Szybko się jednak okazało, że mikrokosmos kibucu to wspaniałe miejsce dla artysty. Już w 1968 r. ukazał się Mój Michel, fabuła, która przyniosła początkującemu autorowi spory rozgłos i uznanie. To pisane w formie pamiętnika studium rozkładu miłości często bywa wymieniana wśród najważniejszych tekstów literackich XX w. Z kolei w wydanym w 1973 r. Dotknij wody, dotknij wiatru Amos Oz zaproponował swoim czytelnikom zupełnie nową jakość literacką – metafizyczną powieść z pogranicza realizmu magicznego.

Pantera w piwnicy – Amos Oz, życie i twórczość poza kibucem

W 1986 r. pisarz opuścił kibuc, w którym dorastał i spędził 20 lat dorosłego życia oraz gdzie powstało wiele ważnych, sygnowanych jego nazwiskiem tekstów. W 1989 r. w ręce czytelników oddał Amos Oz Poznać kobietę, intymną opowieść o dojrzewaniu mężczyzny w średnim wieku do szarości codziennej egzystencji. Skupiona na portrecie psychologicznym bohatera i jego relacjach z otaczającymi go kobietami, narracja mistrzowsko oddaje zagubienie postaci.

Bez wątpienia jedną z najlepszych i najważniejszych powieści w dorobku pisarza jest Pantera w piwnicy. Amos Oz na jej kartach odmalowuje przełomowy moment powstawania, na gruzach starego światowego ładu, państwa Izrael. Palestyński kocioł 1947 r. oglądamy oczami 12-letniego żydowskiego chłopca, który zmuszony jest zadać sobie fundamentalne pytania o sprawiedliwość lojalność i zdradę.

Amos Oz i Judasz

Swoja ostatnią powieść, zatytułowaną Judasz, Amos Oz opublikował w 2014 r. Ten niezwykle odważny w sferze światopoglądowej, kwestionujący żydowską dominację w Palestynie, tekst wywołał ożywioną dyskusję w Izraelu. Poza ojczyzną autora, w świecie chrześcijańskim, za równie śmiałe uznawane były rozważanie filozoficzno-religijno-historyczne ogniskujące się wokół Judasza Iskarioty, którego postać od zawsze odgrywała centralną rolę w żydowsko-chrześcijańskich sporach. W warstwie formalnej powieść prezentuje się już bardziej zachowawczo. Spokojna, klasyczna narracja opowiada o młodym Szmuelu, próbującym odnaleźć samego siebie i swoją drogę życiowa. Przystań dającą mu czas na samookreślenie znajduje on w domu sędziwego nauczyciela, któremu za drobną opłatą ma dotrzymywać towarzystwa. Umysł starego człowieka, mimo zniedołężnienia fizycznego, wciąż jest niezwykle sprawny i konwersacja z pracodawcą stanowi prawdziwe wyzwanie dla Szmuela. To powieść nie tylko piękna i mądra, lecz również erudycyjna, prawdziwy rarytas dla wszystkich spragnionych wielkiej literatury.