Jan Kochanowski

Wyniki wyszukiwania, prezentowane na stronie, dopasowane są do kryteriów wyszukiwania podanych przez użytkownika. Staramy się wyróżniać produkty, które mogą szczególnie zainteresować naszych użytkowników, używając w tym celu oznaczenia Bestseller lub Nowość. Pozycje na liście wyników wyszukiwania mogą być również sortowane - parametr sortowania ma pierwszeństwo nad pozostałymi wynikami.

Zmarły w 1584 r. polski poeta, tłumacz i dramaturg. Uznawany za najwybitniejszego twórcę polskiego renesansu. Nadworny poeta i sekretarz królewski oraz wojski sandomierski. Swoje najznamienitsze utwory Jan Kochanowski napisał po polsku, nie zaś po łacinie, adaptując do ojczystego języka wyrafinowane klasyczne wzorce stylistyczne i wersyfikacyjne, walnie przyczyniając się do powstania polskiego języka literackiego.

Jan Kochanowski urodził najprawdopodobniej w 1530 r. w Sycynie jako jedno z jedenaściorga dzieci Piotra Kochanowskiego herbu Korwin, komornika granicznego radomskiego i sędziego ziemskiego sandomierskiego oraz Anny, córki Jakuba Białaczowskiego herbu Odrowąż. Chociaż obdarzony największym talentem, Jan nie był jedynym w rodzinie, który przejawiał zainteresowania i talenty literackie; również jego bracia, Andrzej i Mikołaj próbowali swoich sił na tym polu. Andrzej został zapamiętany dzięki swojemu tłumaczeniu Eneidy Wergiliusza, a Mikołaj – tekstów Plutarcha. Z kolei bratankowi Jana Kochanowskiego Polacy zawdzięczają adaptację Orlanda szalonego Ariosta i Jerozolimy wyzwolonej Tassa.

Najprawdopodobniej początkowo Jan Kochanowski pobierał nauki w domu rodzinnym lub w szkole parafialnej w Zwoleniu. W 1544 r. zapisał się do Akademii Krakowskiej. Studia kontynuował za granicą: w Królewcu i Padwie. W Królewcu przebywał dwukrotnie (1551-1552 i 1555-1556), a w Padwie trzykrotnie (1552-1555, 1556-1557 i 1558-1559). Podczas swoich studiów i podróży miał styczność z wybitnymi umysłami i artystami europejskiego odrodzenia, tj. Francesco Robortello i Bernardino Tomitano czy Pierre Ronsard. Za granicą zaprzyjaźnił się również z polskimi humanistami: Łukaszem Górnickim oraz Stanisławem Porębskim, atak ze ich możnym mecenasem – Janem Zamoyskim. Gruntowne studia, liczne znajomości i intensywne, jak na owe czasy, peregrynacje uczyniły z Kochanowskiego jedną z najświatlejszych i najwybitniejszych postaci epoki. Swoje pierwsze utwory skomponował jeszcze we Włoszech. Były to zapisane w wyrafinowanej klasycznej łacinie epigramaty, pieśni i ody. Jedną z pierwszych poetyckich prób w ojczystym języku, hymn Czego chcesz od nas Panie za twe hojne dary, Kochanowski również najprawdopodobniej stworzył jeszcze podczas jego podróży po zachodzie Europy.

Po powrocie do Polski pod koniec lat 50-tych XVI w. poeta rozpoczął karierę dworzanina; początkowo na dworach magnackich, a od 1563 r. za sprawą protekcji biskupa Piotra Myszkowskiego, na dworze króla Zygmunta Augusta. Towarzyszył królowi na wiekopomnym sejmie w Lublinie w 1569 r. Podczas pierwszej wolnej elekcji był zwolennikiem Henryka Walezego, lecz po ucieczce króla wycofał się z życia dworskiego. Podczas lat kariery dworskiej i kościelnej (jako osoba świecka, nie posiadająca święceń, otrzymał kilka intratnych stanowisk był m.in. proboszczem w Poznaniu i Zwoleniu) poeta zgromadził niemały majątek, który pozwolił mu na dostatnie ziemiańskie życie w rodzinnej siedzibie w Czarnolesie. To tu właśnie, odnajdując renesansową harmonię i spokój, napisał m.in. Jan Kochanowski treny i fraszki, utwory które przeszły do historii polskiej literatury.

Ze związku z Dorotą Podlodowską miał siedmioro dzieci (6 córek i syna – pogrobowca), w tym unieśmiertelnioną w Trenach Urszulkę. Zmarł nagle, prawdopodobnie wskutek udaru, w wieku 54 lat w Lublinie. Tam też odbył się uroczysty pogrzeb poety, w którym udział brali możnowładcy królestwa i sam władca, Stefan Batory. Po blisko 10 latach żona artysty przeniosła jego szczątki do kościoła w Zwoleniu, tradycyjnego miejsca pochówku rodziny Kochanowskich.

Fraszki Jana Kochanowskiego

Krótkie, niekiedy żartobliwe (czy nawet frywolne), czasem refleksyjne, wiersze, czyli fraszki, Jan Kochanowski tworzył praktycznie przez cały okres poetyckiej aktywności. Była to w renesansie niezwykle popularna forma, dająca artyście możliwość zaprezentowania swojego kunsztu i błyskotliwości. Przez ponad 20 lat w swoim dorobku poeta zgromadził ponad 300 utworów zaliczanych do tego gatunku, powstałych zarówno w okresie dworskim, jak i czarnoleskim. Niemal wszystkie swoje fraszki Jan Kochanowski osobiście zebrał i opracował do druku. Po raz pierwszy zbiór fraszek jego autorstwa ukazał się w 1584 r.

Treny Jana Kochanowskiego

Jeden z najwspanialszych pomników staropolskiej poezji, jakim są Treny, Jan Kochanowski stworzył w ciągu kilkunastu miesięcy po śmierci swojej dwuipółletniej córki Urszuli. Cykl tych 19 żałobnych utworów, oryginalnych, choć pisanych według najlepszych klasycznych wzorców to do dziś uznawany jest za perłę polskiej literatury. Po raz pierwszy Treny Jan Kochanowski wydał drukiem w 1580 r.

Pieśni Jana Kochanowskiego

W twórczości poety ważne miejsce zajmowały również pieśni. Jan Kochanowski pisał je praktycznie przez całe życie, doskonaląc swój język i warsztat. Wiele z nich nawiązuje do motywów horacjańskich lub jest swobodną adaptacją utworów Horacego. Większość ze swoich pieśni Jan Kochanowski zebrał w, wydanym już po jego śmierci, tomie Pieśni Jan Kochanowskiego Księgi Dwoje. Równocześnie przez tego samego drukarza została wydana Pieśń świętojańska o Sobótce, cykl 12 pieśni realizujących wzorce literatury bukolicznej.