Janusz Andrzej Zajdel

Wyniki wyszukiwania, prezentowane na stronie, dopasowane są do kryteriów wyszukiwania podanych przez użytkownika. Staramy się wyróżniać produkty, które mogą szczególnie zainteresować naszych użytkowników, używając w tym celu oznaczenia Bestseller lub Nowość. Pozycje na liście wyników wyszukiwania mogą być również sortowane - parametr sortowania ma pierwszeństwo nad pozostałymi wynikami.

Zmarły w 1985 r. polski pisarz uważany za absolutnego klasyka polskiej literatury science fiction, a także twórcę i prekursora fantastyki socjologicznej w naszym kraju. Współtwórca i aktywny działacz polskiego fandomu, członek World SF. Z wykształcenia fizyk, specjalista od fizyki jądra atomowego. W czasach komunistycznej cenzury poprzez ubrane w fantastyczny kostium książki Janusz Zajdel przeprowadzał analizę i krytykę systemów totalitarnych. Do historii przeszedł przede wszystkim jako twórca kilku znakomitych powieści, tj.: Limes inferior, Cylinder von Troffa, Paradyzja. Andrzej Zajdel to obok Stanisława Lema najbardziej znany polski pisarz s-f. W dowód uznania dla jego spuścizny imieniem Zajdla nazwano najbardziej prestiżową polską nagrodę literacką w dziedzinie fantastyki.

Janusz Andrzej Zajdel urodził się w 1938 r. w Warszawie. Ukończył fizykę na Uniwersytecie Warszawskim, specjalizował się w fizyce jądrowej. Zanim zaczął wydawać popularne i cenione książki, Janusz Zajdel poświecił się pracy naukowej w Centralnym Laboratorium Ochrony Radiologicznej, którą później kontynuował równolegle z karierą literacką. W 1980 r. był współzałożycielem komisji zakładowej NSZZ Solidarność w Laboratorium. Udzielał się również w ZAiKS-sie stanowczo, występując przeciwko nieprzestrzeganiu praw autorskich.

Pierwsze publikacje późniejszego autora Limes inferior pojawiły się na łamach czasopisma Młody Technik, w którym istniała stała rubryka SF prowadzona przez Zbigniewa Przyrowskiego. Współpraca z periodykiem zaczęła się od wydrukowania napisanego razem z bratem artykułu pt. Pomysły braci Zajdel, będącego zalążkiem regularnej kolumny pt. Pomysły dziwne, zwariowane i takie sobie. W 1961 r. w tym czasopiśmie ukazał się również fabularny debiut Zajdla, opowiadanie Tau Wieloryba. W sumie w Młodym techniku innych tytułach prasowych opublikowano ponad 80 krótkich form jego autorstwa. Pierwszy tom opowiadań Jad mantezji do księgarń trafił w 1965 r., zaś rok później ukazuje się młodzieżowa powieść Lalande 21185. W pierwszej połowie lat 70-tych ukazują się Przejście przez lustro, Prawo do powrotu oraz Iluzyt.

W tych wczesnych, pochodzących z lat 60-tych i większej części lat 70-tych, utworach pisarz realizuje konwencję klasycznego SF koncentrującego się na pomysłach naukowych i opisach technologii, z klasycznymi fabułami eksploatującymi różne warianty kontaktów z obcą cywilizacją, badań kosmosu i kontrowersji związanych z inteligentnymi maszynami. Z kolei w swoich dojrzałych powieściach tj. Paradyzja czy Limes inferior Janusz Zajdel skupia się na problematyce socjologicznej i aksjologicznej, kładąc podwaliny pod nowoczesną polską fantastykę socjologiczną. I to właśnie dzięki kilku napisanym w pierwszej połowie lat 80-tych książkom jego nazwisko zapisało się trwale w historii polskiej literatury popularnej.

Janusz Zajdel i Cylinder van Troffa

Janusz Zajdel Cylinder van Troffa, powieść otwierającą nowy etap literackiej twórczości, opublikował w 1980 r. Fabuła jest śmiałą wizją przyszłości ludzkości. Degeneracja i niemal całkowita zagłada cywilizacji człowieka ukazana jest jako konsekwencja szeregu decyzji o charakterze politycznymi i społecznym. W tym kontekście pojawia się rozbudowana refleksja socjologiczna, jak i etyczna, przy mniejszym nacisku kładzionym na zagadnienia technologiczne i naukowe (choć są one oczywiście obecne). Za Cylinder van Troffa Janusz Zajdel został doceniony nagrodą Ministra Kultury i Sztuki.

Janusz Zajdel i Limes inferior

W pochodzącej z 1982 r. powieści Limes interferior Janusz Zajdel kreuje jedną z najbardziej przerażających i oryginalnych wizji systemu totalitarnego w historii literatury. W świecie przedstawionym książki ludzkość podzielona jest na klasy w zależności od określonego testami poziomu inteligencji. Przynależność do klasy determinuje oczywiście każdy najmniejszy aspekt rzeczywistości, a przede wszystkim dostęp do zasobów.

Janusz Zajdel i Wyjście z cienia

Dość jawną aluzję do totalitarnych systemów pisarza zwarł także w napisanym rok później Wyjściu z cienia, stanowiącym w sensie gatunkowym praktycznie czystą antyutopię. Fabuła opowiada o świecie, w którym, pod płaszczykiem braterskiej pomocy, władze na Ziemi przejęli kosmici, a ich opieka jest tak naprawdę brutalną przemocą, kontrolą i zniewoleniem.

Cała prawda o planecie Ksi Janusza Zajdla

Podobnie jak w innych tekstach tego okresu, także w powieści Cała prawda o planecie Ksi Janusz Zajdel przemyca krytykę rzeczywistości schyłkowego PRL. Przede wszystkim jednak tekst jest wnikliwą analizą mechanizmów rewolucji, której nieodzowną konsekwencją jest terror. Pisarz zamierzał stworzyć kontynuację książki, jednak śmierć przerwała jego prace nad Drugim spojrzeniem na planetę Ksi. Powieść został dokończona przez Marcina Kowalczyka i wydana w 2014 r.

Andrzej Zajdel i Paradyzja

Swoją ostatnią fabułę, zatytułowaną Paradyzja, Andrzej Zajdel wydał w 1984 r. Jest to również historia o charakterze dystopijnym, demaskująca charakterystyczne dla systemów totalitarnych środki manipulacji społeczeństwem. Świat przedstawiony Paradyzji, ludzkiej kolonii założonej rzekomo na sztucznym satelicie odległej planety, jest skonstruowany tak, by krok po kroku czytelnik odkrywał wielkie kłamstwo, na którym jest ufundowany. Za powieść Paradyzja Janusz Zajdel dostał Nagrodę Fandomu Polskiego, która po śmierci pisarza została przemianowana na wyróżnienie jego imienia.