Nie znaleziono wyników
Zmarły w 1940 r. rosyjski prozaik i dramaturg. Uznawany za jednego z najwybitniejszych twórców XX w. Dzięki ukończonej pod koniec życia powieści Mistrz i Małgorzata Michaił Bułchakow zapewnił sobie trwałe miejsce w historii światowej literatury.
Michaił Afanasjewicz Bułhakow urodził w 1891 r. w Kijowie. Był najstarszym z siedmiorga dzieci profesora Kijowskiej Akademii Duchownej, Afanasija Iwanowicza i jego żony Warwary Michajłowny. Mimo że rodzina pisarza nie należała do zamożnych, w domu interesowano się kultura i sztuką, a także dbano o wykształcenie dzieci. Michaił ukończył najpierw Pierwsze Kijowskie Gimnazjum, a późnej medycynę na Imperatorskim Kijowskim Uniwersytecie św. Włodzimierza. Jeszcze podczas studiów (1913) ożenił się, ku niezadowoleniu rodziny, z Tatianą Łappą, córką saratowskiego naczelnika izby skarbowej.
W 1916 r. został zmobilizowany i wyjechał do Nikolskoje w guberni smoleńskiej, gdzie prowadził z pomocą żony szpital. Później został przeniesiony do Wiaźmy, i tam zastał go wybuch rewolucji październikowej. Mimo poważnego rozważania emigracji, Bułhakow postanowił zostać w kraju. Po zwolnieniu z wojska wrócił do Kijowa, gdzie przez jakiś czas prowadził prywatną praktykę lekarską i z sukcesem leczył się z uzależnienia od morfiny. Podczas wojny domowej, jako że lekarz podczas walk był potrzebny zawsze, w zależności od sytuacji był wcielany do rożnych oddziałów: bolszewików, białych i Ukraińskiej Republiki Ludowej. Pod koniec 1919 r. trafił do Władykaukazu. Tam postanowił porzucić swój dotychczasowy zawód i zająć się literaturą.
W 1921 r. osiadł w Moskwie i z trudem wiązał koniec z końcem, pracując jako dziennikarz, kronikarz czy urzędnik oświatowy. Dwa lata później dostał stałą posadę redaktora gazety Gudok. W stolicy pisarz z żoną dostali przydział na lokal nr 50 w kamienicy przy ul. Bolszaja Sadowaja 10, który dla piszącego Mistrza i Małgorzatę Bułhakowa był inspiracją dla słynnego mieszkania nr 50 z tej powieści. W pierwszej połowie lat 20-tych pisarz tworzył bardzo intensywnie i zaczął wydawać swoje pierwsze literackie teksty. Wtedy to powstało wiele jego opowiadań, nowel, dramatów i pierwsza powieść pt. Biała gwardia. Krytyka był podzielona co do oceny tych dzieł, jednak moskiewskie teatry chętnie wystawiały sztuki młodego pisarza, a on sam był podobno uzdolnionym aktorem. W połowie dekady pisze Bułhakow Fatalne jaja i Psie serce, opowiadania, które pod płaszczykiem konwencji science fiction zawierają krytykę porewolucyjnej rzeczywistości. Psie serce po raz pierwszy w ojczyźnie autora ukazało się dopiero w 1987 r. na fali pierestrojki.
W 1924 r. rozpadło się małżeństwo Bułhakowów i Michaił poślubił Lubow Jewgieniewną Biełoziorską. Jednak i ten związek nie okazał się trwały. W 1931 r. prozaik stanął na ślubnym kobiercu po raz trzeci. Jego żoną została Helena Siergiejewna Szyłowska, powszechnie uznawana za pierwowzór głównej bohaterki arcydzieła Bułhakowa, Mistrza i Małgorzaty. W latach 30-tych pisarz znalazł zatrudnienie jako asystent reżysera w Teatrze Artystycznym oraz konsultant w Teatrze Młodzieży Robotniczej. Cały czas tworzył również teksty sceniczne, pracował nad dziełem znanym później jako Powieść teatralna oraz tekstem utworu, który zapewnił mu nieśmiertelność. Szóstą, prawie finalną, wersję tego opus magnum, powieści ostatecznie zatytułowanej Mistrz i Małgorzata, Michaił Bułhakow ukończył w 1938 r. W następnym roku podczas pobytu w Leningradzie zaczął odczuwać pierwsze poważne symptomy nerczycy, choroby na którą w 1907 r. zmarł jego ojciec. Michaił nie miał złudzeń, co do swojego stanu – wiedział, że zostało mu kilka miesięcy życia. Jeszcze do lutego 1940 r. wprowadzał ostatnie poprawki do Mistrza i Małgorzaty. Zmarł 10 marca 1940 r. w Moskwie i tam został pochowany.
Chociaż już we wcześniejszych utworach, jak chociażby Psie serce czy Fatalne jaja Michaił Bułhakow puszczał wodze fantazji i tworzył dość niesamowite fabuły, nie da się ukryć, że na stronach swojej ostatniej powieści zaproponował całkowicie nową jakość literacką. Zarówno na poziomie formy, jak i treści, Mistrz i Małgorzata jest dziełem wybitnym i nowatorskim. Przeplatające się wątki losów niespełnionego pisarza i jego ukochanej Małgorzaty, wizyty szatana w sowieckiej Moskwie lat 30-tych, oraz nosząca cechy heretyckiego apokryfu historia proroka Jeszui, tworzą kompozycję nie tyle śmiałą, co wręcz brawurową. Dzięki talentowi autora, powszechnie uznawaną za arcydzieło literatury światowej. Mieszanina różnych narracyjnych technik i stylów, groteskowy, absurdalny humor, a to wszystko zmontowane niczym film, co niesamowite, pod piórem Bułhakowa tworzy niezwykle harmonijną całość. Jest to wynikiem niesamowitej wręcz pracy włożonej w ten tekst. Nad fabułą, którą ostatecznie zatytułował: Mistrz i Małgorzata, Michaił Bułhakow pracował bowiem niemal 10 lat, zmieniając i przeredagowując jej kolejne wersje, których było, zależy jak liczyć, 6 czy osiem. Co nie dziwi, książka nie mogła ukazać się w stalinowskim Związku Radzieckim. Jej pierwsze poważnie okrojone przez cenzurę wydanie ukazało się w ZSRR w 1967 r. (w Polsce 1969 r.), a nieco pełniejsza wersja powieści 6 lat później. Nowy polski przekład pełnego teksty Mistrza i Małgorzaty w ręce polskich czytelników trafił dopiero w 1995 r.