Stanisław Grzesiuk

Wyniki wyszukiwania, prezentowane na stronie, dopasowane są do kryteriów wyszukiwania podanych przez użytkownika. Staramy się wyróżniać produkty, które mogą szczególnie zainteresować naszych użytkowników, używając w tym celu oznaczenia Bestseller lub Nowość. Pozycje na liście wyników wyszukiwania mogą być również sortowane - parametr sortowania ma pierwszeństwo nad pozostałymi wynikami.

Zmarły w 1963 r. polski pisarz i pieśniarz zwany bardem Czerniakowa. Miłośnik i popularyzator folkloru warszawskiego i gwary warszawskiej. Autor trylogii: Boso, ale w ostrogach, Pięć lat kacetu i Na marginesie życia. Z zawodu mechanik.

Stanisław Grzesiuk urodził się w 1918 r. w Małkowie na Lubelszczyźnie jako trzecie dziecko Franciszka i Anny Grzesiuków. Jego ojciec był ślusarzem, pracował w Warszawskiej Spółce Akcyjnej Budowy Parowozów i związany był ze środowiskiem PPS. W czasie I wojny światowej Grzesiukowie opuścili okupowaną przez Niemców Warszawę i wyjechał do Małkowa (rodzinnej miejscowości Franciszka), gdzie przyszedł na świat Stanisław. Do Warszawy wrócili w 1920 r.

Stanisław Grzesiuk wychowywał się na warszawskim Czerniakowie, ówcześnie jednej z najbiedniejszej dzielnicy miasta, choć nie brak opinii, że pisząc swoje autobiograficzne książki Stanisław Grzesiuk nieco koloryzował w kwestii trudnych warunków bytowych jego rodziny. Przyszły pisarz w 1934 r. rozpoczął pracę w Państwowych Zakładach Tele- i Radiotechnicznych mieszczących się przy ul. Grochowskiej 341. Podczas II wojny światowej działał w konspiracji. W 1940 r. został aresztowany w ulicznej łapance i wysłany w głąb III Rzeszy na roboty przymusowe. Za pobicie niemieckiego gospodarza i ucieczkę trafił najpierw do obozu koncentracyjnego w Dachau, a później do Mauthausen-Gusen, gdzie doczekał wyzwolenia obozu przez wojska amerykańskie.

Stanisław Grzesiuk - bard Czerniakowa

W 1945 r. Stanisław Grzesiuk wrócił do Polski. Ożenił się i zamieszkał w swojej ukochanej Warszawie. Z przekonania socjalista, jeszcze w 1946 r. wstąpił do PPR i rozpoczął karierę lokalnego działacza; został instruktorem w komitecie dzielnicowym partii, a po ukończeniu kursu dla wicedyrektorów był zatrudniony w administracji różnych warszawskich szpitali. W 1961r. został nawet radnym Warszawy z okręgu na Ochocie. Był przekonany, że PZPR uda się zbudować nową, sprawiedliwszą niż przedwojenna, Polskę. Oprócz tego pisał Stanisław Grzesiuk książki (był nawet członkiem Związku Literatów Polskich) oraz popularyzował dawny warszawski folklor. Na antenie radia wykonywał, grając na bandżoli i mandolinie, najpopularniejsze szlagiery piosenki apaszowskiej tj. Czarna Mańka, Bal na Gnojnej, Komu dzwonią, U cioci na imieninach , Ballada o Felku Zdankiewiczu czy Nie masz cwaniaka nad warszawiaka. W 1959 roku był gościem audycji radiowych z cyklu Na warszawskiej fali, a w 1962 r. wystąpił w audycjach Teatru Polskiego Radia: Apaszem Stasiek był, Czerniakowskie zaloty, „Piekutoszczak, Feluś i ja, Bujaj się Fela. Brał także udział w odcinkach Podwieczorku przy mikrofonie.

Od końca lat 40-tych Grzesiuk cierpiał gruźlicę płuc, na którą zachorował wskutek pobytu w obozach. W 1963 r. choroba go pokonała. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Boso, ale w ostrogach – Stanisław Grzesiuk i książki o sobie samym

Lecząc gruźlicę Grzesiuk był częstym gościem sanatoriów. Podczas jednego z tych pobytów poznał krytyczkę literacką Janinę Preger, która namówiła go do spisania wspomnień z Dachau i Mauthausen. W 1958 r. wydał Stanisław Grzesiuk Pięć lat kacetu, swoją debiutancką książkę i jednocześnie pierwszą część jego autobiograficznej trylogii. Charakterystycznym gawędziarskim językiem, w niepowtarzalny lekko zadziornym stylu, opisuje on obozową codzienność z zadziwiającym, biorąc pod uwagę tematykę, humorem. Ale to m.in. właśnie ten specyficzny warszawski humor pomógł mu przetrwać piekło na ziemi, jakim był kacet. W 1944 r. pisarz utworzył nawet złożony z więźniów zespół muzyczny, w którym grał na mandolinie. Na stronach swojej książki Grzesiuk, stylizując się na warszawskiego cwaniaczka i chłopaka z ferajny, opowiada o wypracowanych przez siebie strategiach przeżycia. Ich podstawą było unikanie i markowanie pracy, która mogła szybko wyniszczyć niedożywiony organizm, oraz skoncentrowanie swoich wysiłków na zdobyciu jedzenia.

Drugą poświeconą własnemu życiu powieść pt. Boso, ale w ostrogach Stanisław Grzesiuk wydał w 1959 r. Tym razem tematem narracji czyni on swoją młodość, spędzoną wśród warszawskiej ferajny, na Czerniakowie. Pisarz z talentem odmalowuje obraz i oddaje klimat stołecznych szemranych dzielnic i środowisko apaszów. Fragmenty książki Grzesiuka ukazujące specyficzną subkulturę tamtejszych chłopców z ferajny to prawdziwy majstersztyk i wspaniałe kawałki pełnokrwistej prozy.

Ostatnią część wspomnień Stanisława Grzesiuka, Na marginesie życia, ukazała się (opatrzona wstępem Janiny Preger) rok po jego śmierci. Koncentruje się ona na historii choroby autora i jest swoistą relacją z ostatnich lat jego walki z gruźlicą. Wszystkie trzy książki Grzesiuka cieszyły się dużą popularnością i doczekały się wielu wznowień. Najnowsze ich wydanie, zawierające usunięte przez cenzurę fragmenty ukazało się w 2018 r.