Wiele spraw traktujemy jako pewne, nawet się nad nimi nie zastanawiając. A często, żeby nie powiedzieć zawsze, kryją się za nimi niesamowite i niewyobrażalnie historie. Również zbyt szybko, jako pewne, przyjmujemy pewne stereotypowe postrzeganie świata, nie zagłębiając się w morzu znaczeń, niejasności i niedopowiedzeń.

Jednym z takich przykładów są hiszpańskie palmy. To niesamowite, że pojawiły się one dopiero w okolicy IX wieku. Ten popularny widok wszędobylskich palm jest efektem nostalgii Abd al-Rachmana, założyciela dynastii iberyjskich Umajjadów, tęsknoty za krajobrazem rodzinnej ziemi. Jak pisze w swoim eseju Aleksandra Lipczak, nie znalibyśmy współczesnej Hiszpanii w obecnej formie, gdyby nie jej arabskie, subsaharyjskie, berberskie, żydowskie, rzymskie i wizygockie dziedzictwo.

Aleksandra Lipczak w „Lajli…”, a 70 lat wcześniej francuski orientalista Évariste Lévi-Provençal, podkreślają znaczenia dziedzictwa muzułmańskiej społeczności. I to nie tylko na terenach Portugalii i Hiszpanii, ale również dla całej średniowiecznej Europy. Często nie zdajemy sobie sprawy, gdy korzystając z określonych konwencji, słów, posługującą się odniesieniami, są one zakorzenione głęboko w dziedzictwie Europy, ukształtowanej nie tylko przez chrześcijan, ale także Greków, Rzymian, Arabów, muzułmanów i wielu innych przenikających się myśli i prądów.

Książka jest świetnie napisana, z werwą, polotem, erudycyjnie, odważnie, a przy tym również świetnie udokumentowana. Za każdym rogiem kryje się historia do odkrycia. I możemy poszukiwać jej w najbardziej oczywistych miejscach. Ponad 12 stuleci ciągłej wymiany myśli, doświadczeń, walk, przyjaźni, kompromisów. Żeby odkrywać kolejne warstwy wystarczy zadawać pytanie, dziwić się, a później próbować znaleźć na nie odpowiedzi.

Czytajcie „Lajla znaczy noc” to wspaniała opowieść. Nie tylko o historii i współczesnej Andaluzji. Zapominana historia lubi być traktowana instrumentalnie. Dlatego tak ważne jest, aby pamiętać o cały dziedzictwie z jakiego korzystamy na co dzień.

Aleksandra Lipczak 
"Lajla znaczy noc" 
Wydawnictwo Karakter 

Książkę można przeczytać w ramach abonamentu Legimi.