„Książki to moja pasja, na nich znam się najlepiej”

mówi Anita Musioł, pomysłodawczyni i założycielka wydawnictwa Pauza. Osoba, która doskonale wiedziała, czego oczekuje od siebie jako wydawcy, i jak tego dokonać.

Wieloletnie doświadczenie w branży książkowej, w tym jako dyrektorka wydawnicza (Grupa Wydawnicza Foksal, Egmont Polska, Świat Książki) zagwarantowało jej doskonały start na rynku. Przez jej ręce, jak przyznaje na stronie Pauzy, „przeszły tysiące książek różnych gatunków – od książek dziecięcych i młodzieżowych, poprzez poradniki i książki kulinarne, po literaturę popularną i prozę z najwyższej półki”.

Kiedy rozstała się z Grupą Wydawniczą Foksal, postanowiła… wydawać książki.

Założyła kameralne wydawnictwo specjalizujące się w prozie zagranicznej. Jak sama mówi – pierwsze książki drukowała w swoim mieszkaniu na Saskiej Kępie w Warszawie, obsługując cały proces wydawniczy – od pozyskania praw aż do produkcji.

Pauza to powieści „pełne miłości i z wielkimi aspiracjami”

Przez 6 lat obecności na rynku wydawnictwo Pauza ugruntowało sobie wysoką pozycję wśród czytelniczek i czytelników, doceniających zarówno świetny nos Anity Musioł, w większości samodzielnie wybierającej tytuły, do których prawa nabywa, jak i znakomitą stronę edytorską publikacji, nad którą także czuwa wydawczyni nazywająca siebie „jednoosobową orkiestrą”.

Pierwsza książka z logo Pauzy ukazała się w 2018 roku, a pod koniec 2023 roku było ich już ponad 70. Portfolio wydawnicze obejmuje zagraniczną prozę środka, powieści i opowiadania, literaturę non fiction, a pośród nich książki nagradzane i wyróżniane w najbardziej prestiżowych konkursach oraz obiecujące debiuty.

Musioł od początku świadomie odrzuciła literaturę popularną, młodzieżową czy dziecięcą, skupiając strategię wydawniczą na prozie literackiej z najwyższej półki.

Ambitne, niełatwe i nieprzeciętne

Niemal od początku istnienia Pauzy jej założycielka podkreśla, że zależy jej na promowaniu literatury ambitnej, spełniającej najwyższe wymogi (także pod względem przekładu) i nierzadko dokonuje wyborów bezkompromisowych.

Książki wydawnictwa Pauza nie wpisują się w aktualne „trendy” wydawnicze, nie podporządkowują się modom marketingowym. Przede wszystkim jednak to dzięki Pauzie do polskich czytelniczek i czytelników dotarły głosy pisarek takich jak Sigrid Nunez, Therese Bohman, Marie Aubert czy Lauren Groff.

Wśród autorów wydawnictwa pojawiają się także nazwiska, które Anita wprowadziła na polski rynek, zanim powstała Pauza. Tak było między innymi z Eduardem Louisem, Mirrandą July czy Otessą Moshfegh, której Mój rok relaksu i odpoczynku idealnie pasował do… Pauzy – jak mówi wydawczyni.

Zaryzykowała i… wygrała

Wydawnictwo Pauza nie boi się wydawać książek, które uznawane są za „trudne” – zarówno ze względu na istniejące różnice kulturowe między autorami i polskimi odbiorcami, jaki i z powodu poruszanych w nich tematów.

W jednym z wywiadów Anita Musioł zdradziła, że debiut wydawniczy – Legenda o samobójstwie, którego autorem jest nieznany wcześniej w Polsce David Vann, był obarczony dużym ryzykiem, choćby ze względu na sam tytuł. Ją jednak – jak opowiada w wywiadzie – ta intymna i bezpardonowa książka zachwyciła i wbrew doradcom odważnie wypuściła ją w styczniu 2018 roku. I nie żałuje.

Wśród kolejnych publikacji Pauzy na uwagę zasługuje twórczość Eduarda Louisa, którego Koniec z Eddym błyskawicznie podbił serca polskich czytelników, ale także krytyków. Do dziś Louis jest jednym z najchętniej czytanych autorów Pauzy, która wydała (do marca 2024 roku) pięć kolejnych powieści Francuza.

Dzięki eksplorowaniu literatury z mało dotychczas znanych rejonów świat książki w Polsce wzbogacił się o nazwiska takie jak Sarah Hall (Madame Zero i inne opowiadania), Kevin Barry (Nocny prom do Tangeru), Ia Genberg (Szczegóły), Jakob Guanzon (Dostatek), Pedro Mairal (Urugwajka), Lucy Caldwel (Intymności), David Szalay (Turbulencje), Lotta Elstad (Odmawiam myślenia), Nina Lykke (Ostatnie stadium) czy Valeria Parella (Za otrzymane łaski).

Literatura niepopularna, a jednak popularna

Ku zaskoczeniu Anity Musioł sukces przyszedł szybciej, niż się spodziewała. Książki wydawnictwa Pauza niemal natychmiast znalazły odbiorców i zdobyły szturmem rynek wydawniczy. Wśród czytelników i czytelniczek – co wydawczyni chętnie przyznaje – są ludzie w różnym wieku, o różnych zainteresowaniach, sięgający po zróżnicowane lektury.

Doskonały odbiór pauzowych propozycji wydawniczych znajduje odzwierciedlenie także w recenzjach – jak wiadomo, to one „sterują” rynkiem książki i to one powodują (czy tego chcemy, czy nie), że konkretne tytuły rosną w siłę i nabierają rozmachu. Nie inaczej dzieje się z publikacjami wychodzącymi spod skrzydeł Anity Musioł, które dostrzegane są przez krytyków, literaturoznawców i recenzentów mających w branży książkowej posłuch.

Jednak wisienkę na torcie stanowią zachwyty wyrażane przez rosnącą w siłę rzeszę czytelników. To dzięki nim początkowo ostrożne plany wydawnicze nabrały rozpędu, a portfolio Pauzy rośnie na naszych oczach (i ku naszej radości!).

Kameralne nie znaczy niszowe

Polski rynek książki od kilku lat przeżywa prawdziwy zalew małych i niszowych wydawnictw. Część z nich pojawia się na chwilę, część przechodzi bez echa, niektóre zostawiają po sobie negatywne wspomnienia. Ale nie Pauza.

Sześcioletnia historia wydawnictwa Pauza stanowi chlubny przykład tego, jak przemyślana i odpowiedzialna strategia wydawnicza oraz doskonale dobrane tytuły mogą zbudować silną (choć przecież jednoosobową!) markę na współczesnym rynku. Jednak sama wydawczyni przy każdej możliwej okazji podkreśla, jak istotną rolę w procesie wydawniczym, a przede wszystkim dla samej książki, mają tłumacz, redaktor, grafik. O tym nie należy zapominać.

Pośród dziesiątek tysięcy wypuszczanych na polski rynek publikacji te z logo Pauzy z całą pewnością zasługują na zauważenie. Anita Musioł wraz ze swoimi autorami zabiera czytelników do egzotycznych krain, w intymne części pisarskich światów, odkrywa nieznane nam oblicza kobiecości, relacje w świecie, który kulturowo wydaje nam się bardzo daleki. I robi to pięknie.

Zachęcamy Was do zrobienia sobie pauzy na czytanie dobrej literatury. A znajdziecie ją – oczywiście – w Legimi. Sprawdźcie pozycje w katalogu, które z pewnością pozytywnie zaskoczą!

Poleca Małgorzata Starosta