Podglądaczka ebook i audiobook

Mamie i tacie

Za to, co było

Za to, co jest

Za wszystko, co pozostało

MĄŻ

Prolog

Więc tak ma się to skończyć?

Chwieję się na krawędzi, odwracam i napotykam jej wzrok. Te same oczy, które niegdyś, przed ołtarzem małego malowniczego wiejskiego kościoła, spoglądały w moje. Wtedy przepełniało je szczęście i żar. Teraz są czarne z nienawiści. Wyrażają żądzę zemsty. Na jej twarzy widzę zdecydowanie, od dawna nieobecną determinację. Dopiero teraz pojmuję, że to, co się dzieje, to, co się stanie, nie jest żadnym przypadkiem. Moja żona tylko czekała na odpowiednią okazję. Chce widzieć mnie martwego.

Cały czas się o nią niepokoiłem... Nagle uświadamiam sobie, że to o siebie powinienem był się niepokoić.

Podobno człowiekowi tuż przed śmiercią przelatuje przed oczami całe jego życie, od początku do końca. Skąd to niby wiadomo? Ja nie doświadczam niczego podobnego. Nie oglądam kawalkady urodzin i świątecznych spotkań, niepowodzeń i sukcesów. Twarzy tych, którzy znaczyli dla mnie najwięcej i byli mi najbliżsi. Widzę przed sobą tylko jedno, i co dziwne, jest to kościół, w którym kiedyś przyrzekaliśmy sobie miłość na dobre i na złe.

Dzień naszego ślubu. Splecione palce, gdy szliśmy do ołtarza. Uśmiechy posyłane nam z rzędów mijanych ław, szelest eleganckich strojów, zapach świeżo zebranych polnych kwiatów. Pamiętam wszystko, każdy szczegół, tak wyraźnie, jakby było to wczoraj. Nasza samodzielnie napisana przysięga, słońce wpadające przez witraże, błogosławieństwo księdza.

A teraz? Czy pochowa mnie w tym kościele, gdzie przyrzekaliśmy sobie miłość, dopóki śmierć nas nie rozłączy? A raczej, czy pochowa to, co ze mnie zostanie?

Otchłań pod stopami jest głęboka i nieprzenikniona. Nie pozostawia wątpliwości, żadnego zmiłuj. Wszystko idzie tak szybko, a jednak moment ten ciągnie się w nieskończoność. Żona się zbliża, jest tuż obok. Podnosi rękę, potem drugą. Zaraz spadnę, zaraz uderzę o ziemię. Zaraz będzie po wszystkim.

Trzy, dwa, jeden.

Już.

ELENA

1

Chwilę przed czwartą zwlekam się z łóżka i wciągam na siebie szlafrok. Dawno przestałam liczyć godziny i minuty, gdy leżę, nie mogąc zasnąć. Nie minął jeszcze nawet miesiąc separacji i nie przyzwyczaiłam się do spania samej. Nie umiem sobie wyobrazić, że kiedykolwiek się do tego przyzwyczaję. Petera brakuje mi czysto fizycznie. Już pierwszej nocy, gdy ze sobą spaliśmy, nasze ciała jakby się odnalazły, jakby wciskały się w załamania i wypełniały zagłębienia. Wcześniej odpoczywałam w ramionach innych, po raz pierwszy jednak doświadczyłam czegoś podobnego. Peter czuł to samo. Jesteśmy jak puzzle, wyszeptał mi do ucha, złożone z dwóch tylko elementów.

Schody na parter toną w ciemności nocy. Stopnie są strome i wąskie, łatwo można się poślizgnąć, jeśli nie zachowa się ostrożności. Zamykam oczy i się pochylam, czuję, jak schody coraz wyraźniej zasysają ciężar mojego ciała. Jeśli ruszę z zamkniętymi oczami, jeśli pozwolę się dopełnić losowi, może uda mi się zejść na dół spokojnie i pewnie. A może lepiej ześlizgnąć się i upaść, złamać sobie kark i już zostać na podłodze u podnóża schodów. Życie, które zgasło nocą, kropelka w ogromnym wszechświecie.

Jeszcze bardziej wychylam się do przodu. W zasadzie nie muszę nawet schodzić, nie muszę czekać na swój los. Jest inna możliwość. Rzucić się w ciemność na łeb na szyję i postarać się wylądować na głowie, niech kark się złamie pod własnym ciężarem. Nie pierwszy raz nasuwa mi się taki pomysł, ale tak jak wcześniej wiedzie mnie on do mojej siostry, do myśli, że to ona by mnie znalazła, że musiałaby się zająć wszystkimi formalnościami. Z naszej rodziny zostałyśmy tylko my dwie. Nie mogę jej czegoś takiego zrobić. Moja ręka wędruje do włącznika. Chwilę później światło zalewa schody, a ja – zamiast runąć w dół – schodzę po nich.

Wędruję po pustym szeregowcu, który ma być teraz moim domem, ale należy do kogoś innego. W swojej egzystencji jestem cieniem człowieka, takim mijanym po drodze, kiedy dokądś się zmierza. Czynsz opłacony z góry za trzy miesiące. Nie mam pojęcia, gdzie podzieję się później. Może powinnam się stresować i martwić, ale nic takiego nie czuję. W ogóle nic nie czuję.

W kuchni nalewam wodę do szklanki i piję, opierając się o zlewozmywak. Dom naprzeciwko jest ciemny, w żadnym oknie nie pali się światło. Jego mieszkańcy zapewne śpią, jak wszyscy inni rozsądni ludzie o tej porze. Bezpieczni i niczym nieniepokojeni, z najbliższą sobie osobą w jednym pomieszczeniu – wtuleni w siebie lub leżący tuż obok. Na górze w sypialni czeka na mnie pożyczone pojedyncze łóżko. Kiedy tam wrócę, pościel będzie zimna. Nie ma w nim nikogo, kto utrzymywałby ciepło pod kołdrą. Żadnych nóg, do których mogłabym przycisnąć lodowate stopy, ani karku, ani pleców, do których mogłabym się przysunąć i uformować swoje ciało na ich kształt.

Puzzle złożone z dwóch tylko elementów. Użyłam raz tego wyrażenia w maszynopisie. Kiedy tekst wrócił do mnie, okazało się, że redaktorka dwukrotnie podkreśliła właśnie to miejsce na czerwono i w ramach wyjaśnienia napisała na marginesie „trochę kiczowate”. Nie mogła wiedzieć, jak szczególne były dla mnie te słowa, wykonywała swoją pracę, a ja zaakceptowałam zmianę. Chociaż może powinnam była postawić na swoim i je zostawić, w końcu dla mnie coś one znaczyły. Uwagi wydawnictwa są propozycjami, często mądrymi, ale koniec końców to pisarz ma ostatnie słowo co do swojego tekstu. Muszę o tym pamiętać następnym razem. Przy kolejnej książce będę... Myśl rozpływa się w nicości, opróżniam szklankę i kręcę głową. Następnym razem? Następna książka? Kogo próbuję nabrać? Od blisko dwóch lat nie napisałam ani linijki.

Kroczę dalej po domu według schematu utartego już podczas tych nocnych wędrówek i wkrótce docieram do salonu. Nie jest duży, ale mieści się w nim większość tego, co zabrałam, opuszczając Petera i nasz wspólny dom. Pod ścianami, jedne na drugich, stoją pudła pełne rzeczy, nie chce mi się ich nawet wypakowywać. To bezsensowne szpargały, relikwie z czasu, który nigdy już nie wróci. Tylko jeden z tych przedmiotów naprawdę coś dla mnie znaczy.

Powoli podchodzę do regału. Wyciągam rękę i ostrożnie przejeżdżam dłonią po rzędzie ściśniętych grzbietów. Między okładkami kryje się tak wiele opowieści, tak wiele losów. Opisane są w nich radosne i bolesne aspekty bycia człowiekiem, okrucieństwa, na które wzajemnie się wystawiamy. We wszystkich opowieściach – podobnie jak w ludzkim życiu – są pewne tematy wspólne i wiem, że nie jestem sama, jeśli chodzi o moje przeżycia i doświadczenia. Mimo wszystko tak to odbieram. Och, mamo, szkoda, że mnie teraz nie widzisz.

Ręce same coś wyjmują, poruszają się tak, jakby należały do kogoś innego, jakby miały swoje życie. Wyjmowane po jednej książki są stawiane na nowym miejscu, czasem na tej samej półce, ale zazwyczaj gdzieś indziej. Najpierw dzieje się to wolno, niemal chaotycznie, potem staje się coraz bardziej przemyślane. Książka po książce zmienia miejsce, ląduje wyżej, niżej, na środku lub na brzegu. Tej nocy sortuję książki po tytułach, ale system nie ma tu znaczenia, liczy się samo zajęcie. Żeby odeprzeć od siebie to, co buzuje pod powierzchnią.

Na niektórych półkach robi się ciasno, w objęciach trzymam książki, które czekają na ułożenie, pracuję dalej jedną ręką. Powstaje wolna przestrzeń i znów ją zapełniam. Jedna koncepcja się rozpada, powoli zarysowuje się nowa całość. Ale to, rzecz jasna, nie pomaga. Nic nie pomaga. Kiedy w końcu stoję przed regałem i wodzę wzrokiem po rezultacie swojej pracy, stwierdzam, że wszystko jest inaczej, a zarazem dokładnie tak samo. Powoli wychodzę z salonu.

Czuję chłód. Zrobiło się tak zimno, że zmarzły mi nogi, marznę od środka. Coś pika tuż przy mojej twarzy i się budzę. W którymś momencie w nocy, podczas tej bezsennej wędrówki po domu, jakoś musiałam wrócić do sypialni na piętrze i zasnąć w łóżku, bo teraz w nim leżę. Kołdra ześlizgnęła się na podłogę, a w pokoju panuje lodowate zimno, bo zapomniałam zamknąć okno. Podciągam nogi i obejmuję kolana rękami. A gdyby tak pewnego dnia po prostu się nie obudzić? Rozlega się kolejne piknięcie, apatycznie sięgam do stolika nocnego, na którym leży moja komórka. Na ekranie pokazują się dwie nowe wiadomości od siostry. Pierwsza składa się z trzech słów. Wpadniesz chyba wieczorem? Druga, równie krótka, jest utrzymana w innym tonie. O 19. Punkt!

Zmuszam się, żeby wstać z łóżka, naciągam na siebie szlafrok i schodzę po schodach. Te same ruchy, ten sam szlafrok i te same schody co wczoraj i przedwczoraj. Te same ruchy, ten sam szlafrok i te same schody, które czekają na mnie jutro i pojutrze. W kuchni biorę czajnik i parzę herbatę, nie, żeby miało to jakieś znaczenie, czy zjem śniadanie czy nie, robię to, bo ludzie tak postępują. No i pozwala mi to wypełnić czymś czas i zająć myśli. Czymś innym.

Siadam na krześle i dmucham na herbatę. Między łykami wyglądam przez okno, wodzę wzrokiem po podwórzu. Kilka ptaków hałasuje w krzakach. W kuchni naprzeciwko stoi mężczyzna w garniturze i wiąże krawat, przy stole przed nim siedzi kobieta o miodowych włosach i popija coś z filiżanki. Słońce nie dało jeszcze rady wdrapać się po niebie nad dachy, turkocze przejeżdżająca ulicą śmieciarka, ludzie pędzą po chodnikach. Dokądś zmierzają, ich kroki mają jakiś cel i kierunek.

Spoglądam na pokój, w którym się znajduję, chłonę jego chłodny niedzisiejszy wystrój. Esy-floresy na tapecie, sfatygowane uchwyty szafek. Umeblowanie w postaci stołu i dwóch prostych krzeseł. W tych czterech ścianach czeka mnie kolejny dzień pustych rytuałów i resuscytacji. Kolejny dzień ciszy i samotności. Siostra jest jedynym połączeniem ze światem zewnętrznym, które mi pozostało. Tak wyszło, pozwoliłam na to. Wpadniesz chyba wieczorem? Wstaję od stołu i wylewam resztkę herbaty do zlewu. Nie wiem, myślę. Naprawdę nie wiem.

2

Siostra kuca przy piekarniku i zagląda do środka przez zabrudzoną szybkę.

– Gotowe – oświadcza, poprawiając rękawice kuchenne, i otwiera piekarnik.

Forma z lasagne ląduje na stole przede mną. Do tego prosta sałatka i czerwone wino. To samo, co w poprzedni piątek i w poprzedni. Albo jest miłośniczką lasagne, albo ubzdurała sobie, że ja ją lubię. Podnosi karton z winem i nalewa najpierw do mojego kieliszka, potem do swojego, wreszcie siada naprzeciwko mnie i podaje mi łopatkę do nakładania.

– Bierz i się nie krępuj – mówi.

Chwilę później dwie parujące porcje znajdują się już na talerzach przed nami. Siostra je z apetytem. Mówi coś o pogodzie, koszmar, że wiosna zwleka z nadejściem. Próbuje zagaić rozmowę o nowym serialu telewizyjnym, o którym ja nic nie słyszałam, a potem pyta, jak mi się żyje w szeregowcu. Mówię, że chyba nieźle, ale nie zdążyłam się jeszcze całkiem zadomowić.

Słowa te brzmią sztywno i sztucznie. Znów czuję się bardzo dziwnie, jak przed godziną, gdy stałam przy drzwiach w przedpokoju. Byłam ubrana i gotowa do wyjścia, ale nagle ogarnęło mnie poczucie nierealności. Nic z tego, nie dam rady. Uświadamiam sobie, że muszę zadzwonić i odwołać spotkanie, że nie mogę jechać do siostry na naszą już tradycyjną, piątkową kolację. Siedzieć u niej, jeść i gawędzić, udawać, że wszystko jest w najlepszym porządku. Nie. Nie znowu. Nigdy więcej. Mimo to w końcu pojechałam.

– No cóż – mówi siostra. – To nie tak, że jesteś mi winna, żeby dobrze się tam czuć. Tak tylko pytam.

Kobieta, od której wynajmuję dom, należy do licznego grona przyjaciół mojej siostry. Chwilowo odbywa podróż dookoła świata. Takie rzeczy robią jej znajomi, dokądś lecą, jadą i korzystają z życia. Siostra z mężem też często podróżują, czasem wyjeżdżają sami, czasem z innymi parami. Chociaż sporo minęło od ich ostatniego wyjazdu.

– Tak czy inaczej to tylko na kilka miesięcy – ciągnie siostra, a ja domyślam się, że wciąż mówi o szeregowcu. O mojej egzystencji.

Obraca kieliszek w dłoni i posyła mi zatroskane spojrzenie. Wcześniej proponowała, żebym tutaj zamieszkała, u niej i jej męża, teraz wydaje mi się, że zamierza ponowić tę propozycję.

– Jakoś to będzie –– mówię, odpowiadając, jeszcze zanim padnie pytanie.

Kącikiem oka dostrzegam, że zerka na mój talerz, na praktycznie nietknięte jedzenie. Sumiennie wkładam kawałek lasagne do ust i popijam go winem, nie czując w ogóle smaku. Potem pytam siostrę o pracę i najuważniej, jak tylko mogę, słucham jej odpowiedzi. Lepiej, kiedy uwaga koncentruje się na niej, a nie na mnie.

Opróżniam kieliszek, siostra go napełnia. Alkohol robi swoje, łagodzi ostre kanty, zaciemnia, uśmierza. Wszystko zdaje mi się niemal rzeczywiste.

– A co u ciebie? – pyta siostra po chwili.

– To znaczy?

– Zaczęłaś myśleć o przyszłości?

Znów odwracam wzrok w stronę talerza, grzebię wśród liści sałaty. O przyszłości? Przyszłość mam już za sobą, tak sądzę, chociaż wiem, że lepiej nie mówić tego na głos. Zadowalam się wzruszeniem ramion, ale siostra nie odpuszcza. Co z pisaniem, mam jakiś nowy projekt? Zwilżam usta i odpowiadam, że nie, nic nie mam. Siostra się pochyla.

– Musisz wrócić do pisania – mówi z naciskiem. – Praca jest najlepszym lekarstwem.

Kamienieję. Praca jest najlepszym lekarstwem. Dawne powiedzenie mamy, jej mantra. Słowa, którymi odpowiadała z uśmiechem na wszelkie próby skłonienia jej do odpoczynku, do tego, żeby się nie przemęczała. Słowa, które stale powtarzała, póki fizycznie było to możliwe. Póki ból nie sprawił, że nie mogła mówić ani tym bardziej usiąść na łóżku, żeby coś przeczytać lub napisać.

Siostra wypowiada te słowa neutralnie, jakby nie niosły ze sobą żadnego szczególnego znaczenia. Nic w jej głosie nie wskazuje na to, że pamięta. Może wcale nie pamięta. Kiedy mama zachorowała, dawno wyprowadziła się z domu. Dłuższy czas mieszkała za granicą i rzadko przyjeżdżała w odwiedziny. Wróciła dopiero na sam koniec.

Wypełniam płuca powietrzem i wstrzymuję oddech. Dopiero gdy zaczyna ono napinać i rozsadzać moje żebra, dopiero gdy nie mam już innego wyboru, znów je wypuszczam.

– No więc żebyś wiedziała: ja naprawdę pracuję. Właściwie bez przerwy.

I tak jest. Biorę tyle korekt i tłumaczeń, ile zdołam.

– Dobrze mieć jakieś zajęcie. Ale jesteś pisarką, Eleno. Pisarka powinna pisać, nieprawdaż? Nie tylko babrać się w cudzych tekstach.

Mój kieliszek jest pusty. Znowu. Wlepiam wzrok w karton z winem.

– Nie mam o czym pisać.

Siostra dolewa mi wina i wstaje, żeby przynieść ketchup z lodówki.

– Jak to mawiał twój wydawca? Że czym jest pisanie? Kopaniem własnego grobu czy coś takiego?

Dziwny odgłos, który mógłby być śmiechem, wydostaje się z moich ust. Siostra unosi brwi, a ja znów unikam jej spojrzenia. Oczywiście wino zaczyna powoli uderzać mi do głowy.

– Kopaniem w miejscu, gdzie się stoi – poprawiam ją cicho.

– No właśnie – mówi siostra i znów chwyta sztućce. – Whatever. W każdym razie powtarzałaś to wielokrotnie. Tak pracowałaś nad dotychczasowymi książkami, prawda?

Z wolna kiwam głową. Większość życia byłam obserwatorką, kimś, kto woli się przyglądać niż uczestniczyć. Przy pisaniu miałam z tego pożytek. Moja opowieść wychodziła od zdarzenia lub sytuacji, której byłam świadkiem lub o której słyszałam. Wszyscy bohaterowie moich książek mieli pierwowzory w ludziach z mojego otoczenia, nawet jeśli nie było to oczywiste dla samych zainteresowanych. Wystarcza, że pisarz zastosuje prostą zasłonę dymną: zmieni wiek lub zawód, i nikt nie jest w stanie się rozpoznać ani domyślić, że to o nim mowa w książce. Pisałam o przyjaciołach i kolegach z pracy, o ludziach mi bliskich i takich, których znałam tylko z widzenia. Pisałam o mamie i tacie, a nawet o swojej siostrze. Nie sądzę, żeby to zauważyła.

– Pamiętasz – mówi i rozpromienia się w uśmiechu – że często czytałam twoje teksty, zanim posłałaś je dalej? Przede wszystkim na początku, zanim zaczęto wydawać twoje książki, potem zresztą też. Przynajmniej te dwie pierwsze. Powiedziałaś, że mam mądre uwagi, że dzięki mnie tekst jest tak dobry, jak to tylko możliwe.

Chociaż dopiero co odstawiłam kieliszek, znów go podnoszę. Wino spływa mi do gardła, bogate w smaku i cierpkie.

– Chętnie znów bym to zrobiła – mówi. – To znaczy, przeczytała to, co piszesz.

Na brodzie ma odrobinę ketchupu i gdy zwracam na to uwagę, przykłada serwetkę do twarzy.

– Mówiłam już – powtarzam, kiedy ona się wyciera. – Nie ma nic do przeczytania.

– A ta rada na temat pisania, żeby kopać w miejscu, gdzie się stoi? Skoro dotąd się sprawdzało, możesz chyba znów się tym kierować?

Opadam na oparcie krzesła.

– Dlaczego jest to dla ciebie takie ważne?

– Bo według mnie potrzebujesz czegoś, w co mogłabyś się naprawdę zaangażować. Całkowicie się na czymś skupić, podczas gdy będziesz przechodzić przez... to, przez co przechodzisz.

Patrzymy na siebie. W końcu siostra rozkłada ręce i mamroce okej, okej. Potem jakby się zamyśla, podaje mi ketchup i pyta, czy nie będę już jadła, chociaż ledwie ruszyłam jedzenie.

Wyjaśniam jej, że nie jestem głodna, i odsuwam talerz.

– Gdzie się podziewa dziś Valter? – pytam, żeby skierować rozmowę w inną stronę. Z dala ode mnie.

– Jest na kręglach, jak sądzę.

Dotąd byłam przekonana, że siostrze świetnie się układa z mężem, tak to wyglądało. Teraz nie jestem już tego taka pewna. Małżeństwo, które każdy piątkowy wieczór spędza z dala od siebie, czy to trochę nie dziwne? I jeszcze te podróże, dlaczego przestali razem wyjeżdżać na weekendy i urlopy?

Przyglądam się siostrze uważnie. Czy ona mi o czymś nie mówi? Może mimo wszystko jej związek z Valterem nie jest taki świetny.

– Jak on się czuje? Jak wy się...?

Nic więcej nie udaje mi się powiedzieć, bo z mieszkania powyżej dochodzi hałas. Piskliwe głosy i seria okrzyków, a po chwili łoskot.

– Dopiero co się wprowadzili – wyjaśnia siostra i uśmiecha się tym krzywym, szyderczym uśmiechem, tak dla niej charakterystycznym. – Troje dzieci, wszystkie poniżej siedmiu lat.

Przewraca oczami, spoglądając na sufit, a ja udaję, że podążam za jej wzrokiem, jednak ukradkiem przyglądam się jej twarzy. Sklepienie czoła, linia ust... podobieństwo jest uderzające. Zastanawiam się, czy zdaje sobie z tego sprawę, czy kiedy spogląda w lustro, dostrzega, czyje rysy odziedziczyła, a jeśli tak, co wtedy sobie myśli. Gdyby nasze relacje wyglądały inaczej, mogłabym o to spytać, ale jest, jak jest.

Kolejny huk dochodzi z mieszkania na górze, tym razem rozlega się po nim płacz dziecka i łagodny głos dorosłego. Nie rozróżniam słów, ale jasne jest, że ten, kto mówi, to czuły i kochający rodzic. Przejeżdżam wierzchem dłoni po oczach. Kiedy znów je odsłaniam, siostra ściska w ręce zgniecioną w kulkę serwetkę i intensywnie się jej przygląda.

– Wiesz – mówi – da się żyć szczęśliwie bez dzieci.

Znów zakrada się to poczucie nierzeczywistości. Wszystko wraca, a zarazem znika. Siostra mówi coś jeszcze, coś o sobie i Valterze, w ich przypadku był to świadomy wybór, no ale mimo wszystko. Rozumie, że musi być mi ciężko, no ale mimo wszystko.

– Chcę powiedzieć... przykro mi, jeśli przekroczę jakąś granicę, ale naprawdę zostawisz go z takiego powodu? Przecież się kochacie.

Kładzie serwetkę obok resztek na talerzu i patrzy mi prosto w oczy. Potem wyciąga rękę w kierunku mojej, leżącej na blacie stołu. Jej ciepła, lekko wilgotna dłoń ląduje na suchym grzbiecie mojej dłoni. Wpatruję się w jej palce, które przykrywają moje, myślę nawet, że przypominają palce mamy. Gula w gardle narasta. Nie mogę wydusić z siebie słowa.

W końcu siostra cofa rękę, jej palce odsuwają się od moich, wstaje, żeby zabrać talerze.

Kiedy otwiera zmywarkę i zaczyna ją napełniać, zamykam oczy i czuję, jak świat się obraca. Co ja tutaj robię? Dlaczego w ogóle tu przyjechałam?

Zdążyła już posprzątać ze stołu, został na nim jedynie mój pusty kieliszek. Siostra zamyka drzwiczki zmywarki.

– Na deser są lody – informuje.

Jak w zwolnionym tempie wstaję, sięgam po kieliszek i ruszam z nim do zlewu. Z całych sił staram się nie upuścić go na podłogę. Wzbierają we mnie mdłości, przewalają się przeze mnie falami. Odstawiam kieliszek i odwracam się do siostry.

– Chyba zadzwonię po taksówkę – mówię. – Jutro też jest dzień.

3

Podróż z mieszkania siostry w centrum do szeregowca na obrzeżach zajmuje czterdzieści minut autobusem i niecałe pół godziny taksówką. Wydatki na taksówki nie dają się obronić, zważywszy na to, jak wygląda mój budżet, ale nie mam siły się tym przejmować. Nie dziś wieczorem.

Rzucam okiem na ciemne loki kierowcy, odwracam się do okna i w ciszy patrzę, jak światła miasta przelatują za szybą.

Wcześniejsze zakończenie kolacji zwaliłam na zmęczenie i złe samopoczucie, wyrzuciłam z siebie, że coś mnie chyba bierze. Siostra nie uwierzyła w to ani trochę, co dało się wyczytać z jej twarzy, nic jednak nie powiedziała. Przytuliłyśmy się w przedpokoju.

– Widzimy się za tydzień w piątek – wymamrotałam w jej włosy, a potem pognałam do czekającej na zewnątrz taksówki. – Kolej na mnie, żeby zaprosić cię na kolację.

Samochód hamuje i zatrzymuje się na światłach. Czerwony sygnalizator nad moją twarzą przechodzi w żółty, a później w zielony, jedziemy dalej.

Da się żyć szczęśliwie bez dzieci. Naprawdę zostawisz go z takiego powodu?

Siostra nie rozumie tylu rzeczy. Poczynając od tego, że nigdy nie marzyła o dzieciach. Ale jest tego więcej, dzieli nas wiele innych spraw. Myślę o dzieciństwie, kiedy granice między nami zdawały się płynne, jakby siostra była częścią mnie i odwrotnie. Pamiętam czasy, gdy nasze życie było beztroskie, gdy byłyśmy niewinne, pełne nadziei. Jak to dzieci. Potem dorosłyśmy, siostra wyprowadziła się z domu i wszystko się zmieniło.

A przecież mogłam dziś wieczorem zostać i się przed nią otworzyć. Mogłam powiedzieć jej o bezsenności, pustce i dezorientacji – tym jest moje życie bez Petera, po Peterze.

Ale nie zajmujemy się takimi sprawami, siostra i ja, nie przewracamy kamieni ułożonych na stercie, a to, co niewypowiedziane, zostawiamy w spokoju. Może ma powody, żeby utrzymywać między nami dystans, swoje własne demony, z którymi walczy. Albo może ma to wszystko związek ze mną, nieporadną siostrą, tym wypaczonym lustrzanym odbiciem.

Skórzana tapicerka na tylnym siedzeniu skrzypi, kiedy zmieniam pozycję, i gorzki smak wina podchodzi mi do gardła. Taksówkarz włącza kierunkowskaz i skręca po raz ostatni. Akurat tutaj jest popsute oświetlenie, latarnie stoją jak przygarbione, drzemiące w cieniu olbrzymy po jednej stronie drogi. Wpatruję się w noc. Czuję, jak zewnętrzny mrok wgryza się we mnie.

Ściągam buty i przemykam przez przedpokój, nie zapalam światła. Teraz jest to mój dom i mam prawo w nim być, nawet jeśli czuję się jak intruz. Racjonalnie rzecz biorąc, zdaję sobie sprawę ze swojego szczęścia, to piękny dom w dobrej okolicy, a umowa najmu jest wręcz krępująco korzystna, jednak kiedy kieruję się w stronę kuchni, mam wrażenie, że z każdego kąta przypatrują mi się niechętne ślipia, że śledzą mnie w ciemności.

Ten dom mnie nie chce, żadne z nas nie czuje się komfortowo w towarzystwie drugiego, ale czegoś takiego nie sposób wyjaśnić mojej siostrze. Będzie patrzeć na mnie, nic nie rozumiejąc, może kręcić głową i mamrotać coś o opowiadaniu głupot. Zapewne uzna, że jestem niewdzięczna, i słusznie. Jako jedyna znała miejsce, które było do wynajęcia od ręki. Właściwie tylko ją mogłam spytać. Nie mam bliskich przyjaciół i minęło wiele miesięcy, odkąd odzywałam się do któregoś z freelancerów, z którymi niegdyś często się spotykałam.

Staję w progu i zaglądam do kuchni, również pogrążonej w ciemności. Na stole nie ma nic poza komputerem. Nikt nie zagotował wody i nie przykrył imbryka ogrzewaczem, żeby woda nie wystygła do mojego powrotu. Nikt nie zrobił kanapek ani nie owinął folią spodeczka z kawałkiem świeżo upieczonego biszkopta i nie włożył go do lodówki. I nikt nie zostawił mi karteczki do przeczytania późno po powrocie z biblioteki lub spotkania autorskiego w księgarni. Karteczki z ciepłym powitaniem, słowami świadczącymi o tym, ile dla tego kogoś znaczę.

Mogłabym zagotować trochę wody, zaparzyć herbatę. Mogłabym zrobić sobie kanapki albo coś upiec. Ale to nie to samo. Cokolwiek zrobię, żeby oszukać samą siebie, nie zmienia faktu, że nikt nie zostawia już dla mnie karteczek to tu, to tam. Na stole w kuchni, w szafce w łazience, pod poduszką. Jak puzzle złożone z dwóch tylko elementów...

Przysiadam na krześle, wyglądam przez okno i staram się utrzymać myśli w ryzach. Staram się nie dopuścić do tego, żeby pędem cofnęły się w czasie. Wybieganie w przyszłość też nie jest żadnym rozwiązaniem, wszystkie drogi, które niegdyś stały otworem, teraz są zamknięte. Świat się skurczył, moje życie składa się tylko z tego, co widzę dookoła. Powinnam pójść na górę do sypialni. Powinnam chociaż spróbować zasnąć. Jeśli teraz nie wstanę, może nigdy tego nie zrobię. Może na zawsze tu zostanę, skamieniała w ciemności. Może się zdarzyć, że w końcu zwietrzeję i się rozsypię. Albo może jestem skazana na to, żeby tu siedzieć i wyglądać przez okno w kuchni aż po kres nieskończoności, do rozpoczęcia kolejnej.

Zapadam się w sobie, zegar na ścianie tyka i ciemność za oknem gęstnieje. Znikam jakby w odrętwieniu, tkwię tak, póki mojego wzroku nie przyciąga ruch na podwórzu. Ktoś tam jest, cień na skraju światła starodawnej latarni. Chwilę później blask pada na mężczyznę zmierzającego do domu naprzeciwko. Musi to być ten, którego widziałam wcześniej w kuchni, ten, który wyglądał tak elegancko. Ale teraz jego ciemne włosy są potargane, a plecy marynarki wygniecione. Robi coś z rękami, poprawia spodnie lub może koszulę. Kroczy, ociągając się, wlecze stopami po ziemi. Nagle się potyka, niemal wywraca, ale odzyskuje równowagę i pokonuje ostatnie metry do domu.

Otwiera kluczem drzwi, smuga światła oświetlającego fasadę nad nim pochodzi z okna na piętrze. Za cienką zasłonką majaczy postać z długimi włosami, kobieta w nocnej koszuli, która spogląda na stojącego przed domem męża. Trwa to ułamek sekundy, potem zasłona opada na miejsce, drzwi się otwierają i mężczyzna znika za nimi.

Okno przede mną znów ciemnieje. Mogę dostrzec w nim własne kontury, słabe odbicie kobiety przy stole. W tym obrazie jest coś upiornego. Wzdrygam się i pochylam, żeby opuścić żaluzje. I w końcu wstaję.

Wystarczy już, myślę. Ale sama w zasadzie nie rozumiem, o co mi chodzi.

MĄŻ

4

Jest piątkowy wieczór, wracam do domu późno, o pierwszej, żona już bez wątpienia śpi. Mimo wszystko wyobrażam sobie, że czuwa i na mnie czeka, że stoi za zasłoną i mi się przygląda. Może dlatego nie podnoszę głowy i nie zerkam na okno sypialni. Nie dałbym rady odwzajemnić jej spojrzenia.

Czuję się zażenowany i spięty. Upewniam się jeszcze raz, że koszulę mam porządnie włożoną w spodnie. Przed samymi drzwiami potykam się i prawie wywracam, odzyskuję równowagę, ale wciąż nie podnoszę wzroku.

W przedpokoju odwieszam kurtkę i stawiam buty na miejscu. Poruszam się możliwie jak najciszej i nie zapalam światła. Czasem wślizguję się do łazienki i myję, przeważnie jednak biorę prysznic przed powrotem do domu. U niej, u swojej kochanki. Tak, sypiam z kobietą niebędącą moją żoną. Nie jestem z tego dumny, ale po prostu tak już jest. Tak wyszło. Można powiedzieć, że jest wiele powodów, można powiedzieć, że jest tylko jeden.

Drzwi do sypialni są przymknięte, została jedynie wąska szczelina. Ostrożnie je otwieram, a później stoję kilka sekund w progu, aż oczy przyzwyczają się do ciemności w pokoju. Zarys sylwetki w łóżku, kołdra, która unosi się i opada w rytm cichego regularnego oddechu. Zupełnie jakby spała. Dlaczego trzymam się myśli, że nie śpi? Dlaczego trzymam się myśli, że udaje? Zakradam się na palcach do łóżka, podnoszę kołdrę i wślizguję się pod nią. Materac stęka pod moim ciężarem, co przywodzi mi na myśl kobietę, która stękała i jęczała pode mną nie dalej jak przed chwilą. Kiedy o tym myślę, krew szybciej przepływa przez moje członki.

Nie będę kłamać. Seks jest fantastyczny, bez dwóch zdań. Nowe ciało, nowe linie i nowy zapach. Nowa skóra pod moimi dłońmi. Silna i dzika pasja. Jednak wszystko, co dzieje się między nami, ma zadziwiająco mało wspólnego z seksem, bez niego mógłbym się obejść. Wiem, że brzmi to dziwnie, ale taka jest prawda.

Gdy zamykamy drzwi, na chwilę opuszczamy ten świat. Gdy mnie dotyka, znika wszystko. Na chwilę mogę zapomnieć. Właśnie bez tego uczucia nie umiem sobie poradzić.

Czasem czuję się taki żałosny. Jestem żałosny, żeby nie powiedzieć nic gorszego. Tamten dzień, kiedy braliśmy ślub. Byliśmy tacy pewni, tacy przekonani o swojej wyjątkowości, o tym, że nie jesteśmy jak inni. Że nigdy nie splamimy naszej miłości, nigdy siebie nie zawiedziemy w ten sposób, w jaki kobiety i mężczyźni od zawsze się zawodzą. Jesteśmy inni, nasza miłość jest innego rodzaju. Tak było, nim poznałem sekret swojej żony. Nim zdradziłem ją z inną kobietą.

Teraz leżymy w ciemności, każde na swoim krańcu materaca, i oddychamy równo pośród naszych kłamstw.

Zamykam oczy i czekam, aż nadejdzie sen. Czasem śni mi się, że mówię żonie prawdę o tym, co zrobiłem, że byłem z inną kobietą. W tych snach wszystko zdaje się takie realistyczne, jakby działo się naprawdę. Jakbym rzeczywiście wypowiadał te słowa, zrzucał ciężar z serca. Potem jednak, gdy we śnie żona ma zareagować, wszystko się rozsypuje. Za każdym razem tak samo. Po moim wyznaniu nigdy nie udaje mi się zobaczyć jej twarzy, dowiedzieć się, jakie wrażenie wywarły na niej te słowa.

Budzę się zlany zimnym potem, z szalejącym tętnem. Wpatruję się przez chwilę w ciemność, potem odwracam się do śpiącej obok kobiety i przelatuję wzrokiem kształt jej ciała skrytego pod kołdrą. Jakby zareagowała, gdybym jej to powiedział?

W rzeczywistości?

Nie mam nawet odwagi się nad tym zastanawiać.

5

W piątek postanowiła zabić męża.

Gdyby ktoś wpadł na pomysł, żeby spisać jej historię, ta powinna chyba zaczynać się właśnie od tego momentu.

Ale jej historia składała się przede wszystkim z tego, co działo się dużo wcześniej. I później. Składała się z tego, co ta kobieta robiła sobie, z tego, co robiła innym. Z krwi i chaosu, lecz także ze słów i myśli.

„Zawsze będę cię kochać. Nigdy cię nie zostawię”.

Tak się tylko mówi, nic więcej.

„I ślubuję ci wierność. Dopóki śmierć nas nie rozłączy”.

Tak się tylko mówi, nic więcej.

„Mogłabym zabić tego drania”.

Myśli, które snują się kobiecie po głowie, nic więcej.

Czyżby?

W piątek postanowiła zabić męża. Miało jednak trochę potrwać, nim jej decyzja stanie się faktem. I w zasadzie nie o tym powinna być ta opowieść.

Powinna być o wszystkim innym.

ELENA

6

Dni mijają, dokładają się do siebie niczym perły nawlekane na sznurek. Różnią się odcieniem, ale kolor niezmiennie pozostaje szary. Żadnego słońca, żadnych zielonych liści. Wychodzę z domu jedynie wtedy, gdy to konieczne, aby wyrzucić śmieci, czasem po to, żeby kupić chleb i mleko. Poza tym obserwuję zmianę światła ze swojego miejsca przy stole w kuchni. Tam siedzę i pracuję, tam rozstawiam komputer i rozkładam notatki. Obok jest gabinet, ale właścicielka domu, koleżanka mojej siostry, upchnęła w nim większość swoich rzeczy i zamknęła go na klucz. To bez znaczenia. Moje życie prawie nie zajmuje miejsca, stół w kuchni wystarcza mi do pracy, którą wykonuję.

Pracuję dorywczo jako redaktorka w agencji, do której aspirujący pisarze przysyłają swoje dzieła, żeby ktoś je przeczytał i ocenił. Jakość bywa różna, część tekstów jest porywająca i dobrze napisana, część płytka i chaotyczna. Tym razem dostałam po jednym z każdej kategorii. W obu przypadkach mam wyjaśnić konkretnie i pedagogicznie, co się udało, a co nie, uargumentować i podać przykłady. To ciężka praca, wymaga koncentracji i czasu, zmusza mnie, żebym skupiła się na czymś innym niż ja sama. Nawet jeśli moja siostra uważa, że to za mało. Pisarka powinna pisać, nieprawdaż? Nie tylko babrać się w cudzych tekstach.

Czasem rzeczywiście się rozpraszam, łapię się na tym, że siedzę z ręką pod brodą i patrzę przez okno. Ładne, zachęcające podwórze, małe wyłożone kostką przejścia wijące się między rozmaitymi krzewami, można przysiąść na pomalowanej na niebiesko ławce. Ale panuje tu zupełna pustka. Pomijając rodzinę z naprzeciwka – do ich kuchni mam praktycznie pełny wgląd i od czasu do czasu ktoś mi tam mignie – niemal w ogóle nie widuję sąsiadów.

– Nie spodziewaj się, że ktoś zapuka do drzwi, żeby się przywitać – powiedziała siostra, kiedy pomagała mi się tu wprowadzić.

To nie jest miejsce dla tych, co szukają towarzystwa, wyjaśniła, w tej okolicy ludzie zachowują się powściągliwie i wolą, jeśli inni postępują podobnie. Czekałam, aż doda: pasujesz tutaj idealnie, ale nie zrobiła tego.

Zdarza się, że piszemy do siebie wiadomości. W zasadzie to przede wszystkim moja siostra się odzywa, pyta, co u mnie i jak się czuję. Odpowiadam skrótowo. Niekiedy się rozpędzam i rozpisuję, ale szybko tracę wątek i wpatruję się w słowa, a potem je kasuję. Każde zdanie, które piszę do niej, skrzeczy. Kiedyś, dawno temu, była mi bliższa niż ktokolwiek inny. Obecnie nic o sobie nie wiemy.

Nocami leżę i nie śpię. Gdy pościel jest tak wilgotna i pomarszczona, że już nie wytrzymuję, gramolę się z łóżka i schodzę na parter, gdzie po raz kolejny wędruję po pokojach, nie mogąc znaleźć wytchnienia. Piję wodę w kuchni, stoję przed lustrem w łazience i przyglądam się sobie. Wcześniej czy później docieram do salonu, do regału z książkami. Przekładam je wciąż na nowo. Układam alfabetycznie (według tytułu lub autora), według koloru grzbietu lub gatunku. A potem znów od nowa.