Jan Brzechwa

Wyniki wyszukiwania, prezentowane na stronie, dopasowane są do kryteriów wyszukiwania podanych przez użytkownika. Staramy się wyróżniać produkty, które mogą szczególnie zainteresować naszych użytkowników, używając w tym celu oznaczenia Bestseller lub Nowość. Pozycje na liście wyników wyszukiwania mogą być również sortowane - parametr sortowania ma pierwszeństwo nad pozostałymi wynikami.

Zmarły w 1966 r. polski poeta, prozaik i tłumacz pochodzenia żydowskiego. Jeden z najważniejszych polskich twórców literatury dziecięcej. Chociaż swoje bajki i przeznaczone dla dzieci wiersze Jan Brzechwa uważał za mniej znaczącą część swojej twórczość, to właśnie dzięki nim trwale zapisał się w historii polskiej literatury.

Jan Brzechwa, a właściwie Jan Wiktor Lesman, urodził się (co zostało mimo kontrowersji ostatecznie ustalone) w 1898 w Żmerynce na Podolu. Pochodził z poważanej zasymilowanej żydowskiej rodziny. Był wnukiem znanego warszawskiego księgarza Bernarda Lesmana i bratem stryjecznym popularnego (starszego o blisko dwie dekady) poety Bolesława Leśmiana (który zresztą wymyślił jego pseudonim literacki). Jego ojciec, Aleksander, był inżynierem kolejowym, w związku czym przyszły poeta spędził dzieciństwo w podróży po imperium rosyjskim. Tym nie mniej rodzice nie zaniedbali edukacji syna, który najpierw ukończył Zakład Naukowo-Wychowawczy Ojców Jezuitów w Chyrowie, a później Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Wstępując na uniwersytet, zgłosił się do 36 pułku piechoty Legii Akademickiej. Jan Brzechwa jako ochotnik brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, a za swoje zasługi na polu bitwy był nawet odznaczony.

Swoje pierwsze, nastoletnie, wiersze Jan Brzechwa opublikował w 1915 r. na łamach petersburskiego Sztandaru i kijowskich Kłosach Ukraińskich. Po powrocie z frontu, będąc jeszcze studentem prawa związał się z warszawską sceną kabaretową. Był autorem skeczów oraz piosenek m.in. dla: Qui Pro Quo, Czarnego Kota czy Morskiego Oka. Swoje teksty najczęściej podpisywał w tym czasie Szer-Szeń oraz Inspicjent Brzeszczot.

Po skończeniu studiów rozpoczął karierę prawniczą, specjalizując się w prawie autorskim. Od 1924 do 1939 r. pełnił funkcję radcy prawnego ZAiKS-u. Po przerwie spowodowanej II wojną światową poeta kontynuował pracę w zawodzie m.in. jako radca prawny w Spółdzielni Wydawniczej Czytelnik. Był również aktywnym członkiem PEN Clubu.

Jan Brzechwa należał do mężczyzn kochliwych i czułych na kobiece wdzięki. Był trzykrotnie żonaty: z Marią Sunderland (z którą miał córkę Krystynę), Karoliną Lentową oraz Janiną Magajewską.

Jan Brzechwa i wiersze dla dzieci

Początkowo jako poeta nie odniósł on sukcesu. Jego pierwsze tomy poezji: Oblicza zmyślone (1926) i Talizmany (1929) spotkały się z niechęcią krytyków, oskarżających młodego autora o wtórność i naśladowanie swojego starszego kuzyna, Bolesława Leśmiana. Dopiero wydany w 1935 r. zbiór Piołun i Obłok zebrał w przeważającej większości pozytywne recenzje. Prawdziwą popularność przyniosła mu jednak dopiero twórczość dla dzieci. Swoje pierwsze przeznaczone dla młodych czytelników wiersze Jan Brzechwa, zaczął publikować pod koniec lat 30-tych: w 1938 r. ukazał się zbiór Tańcowała igła z nitką, a rok później Kaczka dziwaczka. Wojna w żadnym wypadku nie oznaczała dla poety przerwy w pisaniu, był to nawet jeden z najintensywniejszych dla nie okresów twórczych. To właśnie wtedy stworzył chociażby Jan Brzechwa Akademię Pan Kleksa, książkę czytaną i uwielbianą przez kolejne pokolenia dzieci.

Wraz z początkiem PRL nastały również dobre czasy dla poetów tworzących dla dzieci. Nowej ludowej władzy bardzo zależało na wykształceniu nowego pokolenia obywateli, nie szczędziła więc pieniędzy na literaturę wspierającą tę pracę wychowawczą. Poczynając jeszcze od lat 40-tych aż do śmierci artysta tworzył i wydawał w imponujących wręcz nakładach. Wtedy to napisał Jan Brzechwa Na straganie, Szelmostwa lisa Witalisa, Pchłę Szachrajkę czy Sto bajek, teksty towarzyszące dzieciństwu kolejnych pokoleń Polaków. I chociaż bywał oskarżany, że jest pupilkiem systemu, utwory te to wspaniały przykład warsztatu poetyckiego najwyższej próby. Co ciekawe mimo czasów, w którym powstawały, swoje wiersze Jan Brzechwa potrafił ustrzec przed natrętnym i prostackim dydaktyzmem, proponując dzieciom zabawę słowem i lekką pedagogikę podaną na wesoło.

Jan Brzechwa i Akademia Pana Kleksa

Jednym z ważniejszych dzieł w dorobku poety jest Akademia Pana Kleksa. Jan Brzechwa opowieść o niezwykłej szkole dla chłopców prowadzonej przez jeszcze bardziej niezwykłego profesora, Ambrożego Kleksa, wymyślił i spisał w czasie II wojny światowej, natomiast premiera książki miał miejsce w 1946 r. Akademia stanowi wspaniały popis nie tylko warsztatu pisarskiego (tym razem jest to proza), lecz również niezwykłej wprost wyobraźni autora. Na stronach powieści Akademia Pana Kleksa Jan Brzechwa kreuje świat kolorowy i bajeczny, pełen szalonych wynalazków, pomysłów i niezwykłości, w który z niebywała jednak łatwością się wierzy, który się kocha i do którego tęskni. Bez wątpienia jest to najprawdziwszy majstersztyk literatury dziecięcej, który zdecydowanie zdał próbę czasu. Do dziś wszystkie części przygód Pana Kleksa; także Przygody Pana Kleksa (1961) i Tryumf Pana kleksa. bawią, śmieszą i zachwycają kolejne już pokolenie małych czytelników, tak jak cieszyły wcześniej ich rodziców, a nawet dziadków.