Tadeusz Konwicki

Wyniki wyszukiwania, prezentowane na stronie, dopasowane są do kryteriów wyszukiwania podanych przez użytkownika. Staramy się wyróżniać produkty, które mogą szczególnie zainteresować naszych użytkowników, używając w tym celu oznaczenia Bestseller lub Nowość. Pozycje na liście wyników wyszukiwania mogą być również sortowane - parametr sortowania ma pierwszeństwo nad pozostałymi wynikami.

Zmarły w 2015 r. polski prozaik, scenarzysta i reżyser. Jeden z najwybitniejszych polskich twórców powojennych. Za swoje filmy, scenariusze i powieści Tadeusz Konwicki był wielokrotnie nagradzany, a wiele jego dzieł zarówno literackich (Kalendarz i Klepsydra, Dzienniki) jak i filmowych (Matka Joanna od Aniołów, Lawa) weszło do kanonu polskiej kultury.

Tadeusz Konwicki urodził się w 1926 w Nowej Wilejce, dziś będącej dzielnicą Wilna. Dorastał w Kolonii Wileńskiej, a od 1938 do1939 r. uczęszczał do Gimnazjum im. Króla Zygmunta Augusta w Wilnie. W czasie II wojny światowej zmuszony był szukać pracy zarobkowej. Zatrudnił się jako jako robotnik kolejowy i pomocnik elektryka w szpitalu w Nowej Wilejce. Naukę kontynuował na tajnych kompletach, a w 1944r. w konspiracji zdał maturę. Działał w strukturach polskiego państwa podziemnego; jako żołnierz VIII Oszmiańskiej Brygady Armii Krajowej walczył w akcji Burza, później w partyzantce antysowieckiej. Trauma II wojny światowej odcisnęła na jego psychice trwałe piętno.

Po jej zakończeniu dzięki podrobionym dokumentom przedostał się do, określonej nowymi granicami, Polski. Początkowo znalazł zatrudnienie jako urzędnik w Gliwicach, a później rozpoczął studia polonistyczne na UJ, które kontynuował na Uniwersytecie Warszawskim. Ostatecznie jednak zrezygnował ze zrobienia dyplomu magisterskiego.

Od 1946 r. pracował jako korektor, redaktor oraz recenzent w krakowskim tygodniku Odrodzenie. Jego testy ukazywały się jednocześnie także w innych periodykach: Nurcie, Po prostu, Świecie Młodych, Wsi. Zaliczał się do tzw. pryszczatych, czyli młodych literatów i publicystów wspierających swoim piórem nowy socjalistyczny ustrój. Mimo wszystko cenzura nie przepuściła w 1948 r. debiutanckiej powieści Konwickiego pt. Rojsty, inspirowanej partyzanckimi doświadczeniami autora, która mogła się ukazać dopiero w 1956 r. Debiutem fabularnym pisarza była powieść produkcyjna Przy budowie (1950), napisana, podobnie jak jego kolejne tytuły (Godzina smutku, Władza) w poetyce socrealizmu. Do Partii został oficjalnie przyjęty w 1953 r.

Już od końca lat 40-tych rozwijał Konwicki także swoją pasję filmową. Był adeptem kursu pisania scenariuszy filmowych dla młodych pisarzy przy powstającej Wyższej Szkole Filmowej w Łodzi. W pierwszej połowie lat 50-tych napisał swój pierwszy scenariusz do propagandowego filmu fabularnego Kariera, którego po latach się wstydził, choć się nie wypierał. Swoją retorykę i stosunek do komunistycznej władzy pisarz zaczął zmieniać w drugiej połowie lat 50-tych. W latach 60-tych narastał jego konflikt z Partią, pisząc bowiem swoje kolejne powieści Tadeusz Konwicki coraz bardziej oddalał się od jej oficjalnej linii i to zarówno pod względem formy, jak i treści. W 1963 r. w ręce czytelników trafił Sennik współczesny, a rok później Wniebowstąpienie, które napisane i odczytywane były w zdecydowanie odważny i mało prawomyślny sposób. Z PZPR został usunięty w 1966 r. za podpisanie listu protestacyjnego w sprawie wyrzucenia z jej szeregów Leszka Kołakowskiego.

Tadeusz Konwicki, Kalendarz i Klepsydra i Kot Iwan

Od końca lat 60-tych cenzura coraz bardziej utrudniała pisarzowi publikację. Jego Zwierzoczłekoupiór ukazał się w 1969 r. w wersji mocno okrojonej przez cenzora. Również by wydać swoją najbardziej chyba znany utwór pt. Kalendarz i klepsydra, Tadeusz Konwicki musiał zgodzić się na dość brutalną ingerencję cenzury. Mimo wszystko książka okazała się ogromnym sukcesem i należy do najdłużej i najżywiej dyskutowanych tytułów w historii literatury powojennej. Ten trudny do sklasyfikowania gatunkowego łże-dziennik dzięki talentowi pisarza stał się jednym z ciekawszych dokumentów epoki. Pisząc Kalendarz i klepsydrę, Konwicki wykreował zresztą nie tylko swoją osobę na kultowego pisarza, ale i postać kota Iwana, pojawiającego się później w innych utworach i będącego pełnoprawnym bohaterem literackim. Wielki, niezależny i bury Kot Iwan, Konwicki, z domu Iwaszkiewicz, jak się okazuje, doczekał się nawet w 2019 r. własnej biografii.

Po Kalendarzu i klepsydrze następne, dość zgodnie uznawane za najwybitniejsze w jego dorobku, powieści Konwickiego ukazywały się już w drugim obiegu. Zarówno Kompleks polski (1977) jak i Mała apokalipsa (1979) nie miały szans na druk i przejście cenzury. Również pochodzące z początku lat 80-tych niezapomniane, uznawane za rozliczeniowe, dzieła takie jak sylwiczne Wschody i zachody księżyca i Rzeka podziemna ukazały się w niezależnych oficynach i za granicą. W 1978 r. pisarz zaangażował się w działalność niezależnego stowarzyszenia edukacyjnego zwanego Towarzystwem Kursów Naukowych. W późniejszych latach ukazało się jeszcze kilka tytułów Konwickiego, ostatni z nich, wybór tekstów rozproszonych Wiatr i pył do księgarń trafił w 2008 r.