Nie znaleziono wyników
Chorwacka pisarka, dziennikarka i blogerka. Jedna z najbardziej znanych, a zdecydowanie jedna z najbardziej kontrowersyjnych, współczesnych bałkańskich autorek. Powiedzieć, że w jej poglądy oraz język są ostre i wyraziste byłoby niewątpliwie niedopowiedzeniem. Kontestatorka wszystkiego i wszystkich (poza miłością i własną rodziną), niepoprawna skandalistka. Vedrana Rudan książki wydaje już blisko dwie dekady i jak na razie nie widać, aby jej pióro z wiekiem złagodniało. Mimo że pisarka jest wielką polonofilką, w polskim przekładzie dostępnych jest jedynie 5 tytułów sygnowanych jej nazwiskiem. Najnowszy z nich, autobiograficzny Taniec wokół słońca, do nadwiślańskich księgarń trafił pod koniec marca 2021 r.
Vedrana Rudan urodziła się w 1949 r. w Rijece, tam też dorastała i mieszkała większość życia. Jest absolwentką miejscowego Nauczycielskiego Kolegium, jednak jej kariera pedagogiczna nie była zbyt długa. Zanim zaczęła pisać książki, Vedrana Rudan wiele lat pracowała jako dziennikarka prasowa i radiowa. Na początku lat 90-tych za krytykę reżimu Franjo Tudjmana straciła posadę w Radiu Rijeka, gdzie prowadziła audycję satyryczną. Kiedy jej mąż został również zwolniony, otworzyli razem agencję nieruchomości. Debiutowała dopiero jako ponad 50-latka mocnym i kontrowersyjnym Ucho, gardło, nóż, dzięki któremu zrobiło się o niej głośno na całych Bałkanach.
Pisarstwo dość szybko stało się jej podstawowy środkiem wyrazu i zawodem, choć przez długie lata prowadziła jeszcze dość aktywną działalność publicystyczną. Do 2011 r. pisała regularnie m.in. do Nacional, największej krajowej gazety, jednak jej kontrowersyjne, bezkompromisowe poglądy i wypowiedzi sprawiły, że autorka od lat nie może znaleźć sobie miejsca w mainstreamowych mediach. Jej ostre jak brzytwa pióro nie oszczędziło bowiem nikogo: ani polityków, ani społeczeństwa (nawet chorwackich kobiet, o których prawa pisarka nieustannie się upomina), ani potężnego w Chorwacji Kościoła Katolickiego. Dostawało się równo wszystkim, również światowemu porządkowi geopolitycznemu i ekonomicznemu: USA, Putinowi, Unii Europejskiej oraz Izraelowi za politykę wobec Palestyńczyków, wielkim korporacjom i zwykłym zjadaczom chleba za ich bierność oraz powielanie opresyjnych wzorców kulturowych. Pisarka korzystała również z możliwości jakie daje Internet – do 2015 r. prowadziła bloga, którego jednak, rozczarowana sytuacją społeczno-polityczną, z wielkim hukiem zamknęła postem zatytułowanym: Poddaję się.
Co ciekawe, wiele ciepłych uczuć autorka żywi wobec Polski i Polaków, których uważa za naród o wiele silniejszy niż jej własny. Kraków zaś jej zdaniem jest najpiękniejszym miastem świata, urokiem i atmosferą bijącym na głowę stare stolice europejskie.
Bezpieczną przystanią pisarki jest rodzina: dwójka dzieci, ukochana wnuczka i udany związek z drugim mężem. I choć Vedrana Rudan ma opinię zgorzkniałej mizantropki, dla której nie ma świętości, krytykującej wszystko i wszystkich, jest coś, w co pisarka wierzy zawsze i mimo wszystko – miłość.
Premiera pierwszej książki Vedrany Rudan, brutalnego, pełnego agresji, wulgaryzmów monologu zniszczonej życiem dojrzałej kobiety, Tonki Babić, bez wątpienia zwrócił na autorkę uwagę zarówno krytyki, jak i czytelników. Wielu było zszokowanych formą powieści i jej gorzkim przekazem, jednak nie brakowało też opinii, że jest to ważny, choć niełatwy do przyswojenia, głos we współczesnej literaturze. Na podstawie Ucho, gardło, nóż Krystyna Janda stworzyła cieszący się dużą popularnością monodram, grany od 2005 r. w prywatnym teatrze aktorki.
Rok po debiucie w ręce czytelników oddała Vedrana Rudan Miłość od ostatniego wejrzenia, nie mniej niż pierwszy tytuł, ostre i kontrowersyjne rozliczenie przede wszystkim z instytucją małżeństwa i dysfunkcyjną rodziny. Autorka, która sama zaznała w rodzinie wielu krzywd oraz przemocy ze strony pierwszego męża, nie przebiera w słowach i kreśli historię swoich bohaterów wyjątkowo grubą kreską.
W kolejnej książce, zatytułowanej Murzyni we Florencji, Vedrana Rudan odeszła od monologu na rzecz polifonii; narratorami są członkowie pewnej rodziny, w tym bliźniacze płody, które mimo dość niezaawansowanego biologicznie stadium rozwoju, prowadzą w macicy swojej matki niezwykle intensywne życie wewnętrzne. Wszystkie trzy powieści dostępne są w polskim przekładzie.
Wyjątkowe miejsce w dorobku pisarki zajmuje bez wątpienia, opublikowana w 2010 r. powieść pt. Oby cię matka urodziła. Vedrana Rudan na stronach tej, chyba najbardziej osobistej spośród jej wszak bardzo osobistych książek, rozprawia się z figurą matki i zbudowanym na napięciu między silną miłością i równie mocną nienawiścią jej związku z córką. Polskiego tłumaczenia doczekał się także najnowsza pozycja pióra Vedrany Rudan, Taniec wokół słońca, autobiografia będąca rodzajem podsumowania własnego życiorysu i osoby. Jak zawsze u tej autorki – bez lukru, bez pudru, bez znieczulenia.