Tylko martwi nie kłamią ebook

Projekt okładki: Paweł Panczakiewicz/PANCZAKIEWICZ ART.DESIGN

Redaktor prowadzący: Małgorzata Burakiewicz

Redakcja: Irma Iwaszko

Redakcja techniczna: Sylwia Rogowska-Kusz

Skład wersji elektronicznej: Robert Fritzkowski

Korekta: Katarzyna Szajowska

Zdjęcie wykorzystane na okładce

© Elisabeth Ansley/Arcangel Images

© for the Polish text by Katarzyna Bonda

© for this edition by MUZA SA, Warszawa 2015

ISBN 978-83-287-0042-0

Warszawskie Wydawnictwo Literackie

MUZA SA

Warszawa 2015

Wydanie I

FRAGMENT

Entliczek pentliczek

Czerwony stoliczek,

Na kogo wypadnie,

Na tego bęc.

(wyliczanka dziecięca)

Czym w końcu jest kłamstwo? Prawdą w masce.

George Byron

Mojej córeczce Niusi

Prolog

Katowice, ulica Stawowa 13, lok. 6 Noc z 31 grudnia 1990 roku na 1 stycznia 1991 roku

Poczuł ciepło na udach. Potem chłód, kiedy mokre kalesony przylepiły się do ciała. To strach rozluźnił chory pęcherz. Może poczułby wstyd, że jak dzieciak zsikał się ze strachu, gdyby nie to regularne kłucie w piersi, które tak dobrze znał. Wiedział, że jeśli zaraz nie weźmie leku, za chwilę pojedyncze szpile wbijające się w klatkę piersiową przemienią się w ciasną obręcz wokół szyi. Wtedy zacznie się prawdziwy ból – jakby lawa wulkaniczna zalewała gorącem przełyk. Znacznie silniejszy niż ten, który czuł do tej pory. Ból skrępowanych dłoni i stóp osłabł jakiś czas temu, bo krew przestała do nich dochodzić, i stał się całkiem do zniesienia. Jeszcze tylko przeguby pulsują. Jego własny pasek od płaszcza wpija się w nie i rani tysiącem igiełek.

Kłucie stało się coraz rzadsze. Zastąpiły je ulga i radość, że jeszcze żyje. Próbuje wyswobodzić się z więzów. Zdrętwiałe członki nie ułatwiają zadania, jednak stara się pokonać ich opór. Rzuca się całym ciałem po niewielkiej przestrzeni. Nieudaczne ruchy tylko wzmagają ból. Wie, że ma niewiele czasu – kłucie w piersi znów może się pojawić. Szamocze się rozpaczliwie. Wpada na stos wieszaków wybebeszonych z szafy. Próbuje oswobodzić się z pajęczyny metalowych prętów. Bezskutecznie. Tylko poranił się w wielu miejscach. Wieszaki utworzyły teraz kolczastą klatkę, która zmusza go do leżenia bez ruchu. Oddycha ciężko, z piersi wydobywa się tępy świst. Czuje nieprzyjemne łaskotanie, jakby bezczelny owad wybrał się na spacer po jego ciele i wędrował od czubka głowy do karku. Chciałby go zgonić z siebie ze wstrętem, ale nie może. Łaskotanie zmienia się w pieczenie i pulsujący ból z tyłu głowy. Pojmuje, że to nie owad, lecz strużka krwi z otwartej rany na głowie. Zaczyna mu brakować tlenu. Zbliża się kolejny, o wiele silniejszy atak. Taśma ściąga kąciki ust. Powietrza wciąganego nosem jest zbyt mało. Tylko go dławi.

Syk wystrzelonej petardy. I kolejnych. Brzęk tłuczonego szkła. Śpiewy, dzwony, syrena strażacka. Głosy rozradowanych ludzi. Wszystko dzieje się tak blisko, na wyciągnięcie ręki. Nagle eksplozja. Potężny odgłos wybuchu, który w innych okolicznościach natychmiast przyciągnąłby tłum. Dziś został stłumiony przez wielobarwny hałas sylwestrowej nocy za oknem.

Przez ciężkie drzwi klitki dla gosposi, w której właściwie nigdy nie mieszkała, a w której jest teraz uwięziony, słyszy rumor przesuwanych mebli w sąsiednim pokoju. I wysoki ton dzwonka aparatu telefonicznego, który zaraz cichnie. Zbyt gwałtownie. Domyśla się, że ktoś wyrwał kabel z gniazdka.

Nagle otwierają się drzwi. Słyszy odgłos włączanej zapalniczki i wrzask wściekłego mężczyzny.

– Kaj to masz?

Intruz chwyta go za ubranie i unosi do góry. Strach niemal zatrzymuje bicie serca. Czarne mroczki przed oczami, jak nocne motyle. Mężczyzna jednym ruchem zrywa mu taśmę z ust. Nieznośny ból wydzierania włosów z zarostu. Wszystko wiruje, kręci się jak na karuzeli. Mężczyzna szarpie go, krzyczy, ale on nie rozróżnia już słów. Zamieniły się w jednostajny hałas, który rozsadza mu skronie. Nie jest w stanie zrozumieć ich sensu. Zwieracz zawiódł ponownie. Tym razem w nogawkach ma nie tylko mocz. Chciałby skrócić ten koszmar. Wyznać, że tu nic nie ma, że to pomyłka. Żeby szukali gdzie indziej, czego innego. Nagle agresor rzuca go na podłogę, odchodzi. On już nie czuje bólu, choć upadając, prawdopodobnie zwichnął sobie rękę. Mija chwila, zanim uświadamia sobie, że tortury zostały jedynie odwleczone.

Rozlega się uparte pukanie do drzwi. Jest coraz głośniejsze, wreszcie zmienia się w gwałtowne uderzenia pięścią. Słyszy swoje imię wykrzykiwane zza drzwi. Karina, myśli. Odejdź, dziecko. Odejdź, ratuj się. Wystarczy, że ja zginę. Słyszy zaniepokojenie w głosie kobiety. Wtedy dopiero ją rozpoznaje. Oddycha z ulgą. To nie Karina, lecz córka sąsiadki z dołu. W pomieszczeniu panuje idealna, złowroga cisza. Prosi opatrzność, by dziewczyna odeszła, by oprawca nic jej nie zrobił. A jednak obecność kogoś, kto może go uratować, budzi resztkę nadziei. Chce krzyczeć, lecz nie jest w stanie wydać z siebie głosu. Chce wybiec, ale nie ma sił, by poruszyć nawet palcem u stopy. Wreszcie słyszy kroki rozlegające się w pustej klatce schodowej. Dziewczyna odeszła. Iskierka nadziei gaśnie bezpowrotnie. Nozdrza rozszerzają się coraz łapczywiej. Dźwięki słyszalne są coraz słabiej. Wystrzały petard i śmiechy wydają się zniekształcone. Wydłużają się jak nagranie na taśmie wciągniętej w magnetofon. Nagle wszystko się urywa. Znów kłucie w piersi i zaraz, zdecydowanie za szybko, pojawia się obręcz. Nawet gdyby mógł, nie zdążyłby zażyć leku. Jaka idiotyczna śmierć, myśli, kiedy obręcz na przełyku się zaciska.

„Trybuna Śląska”, 2 stycznia 1991 roku, środa 6 stron, cena 500 zł

Pociągi stanęły na dwie godziny

Na obszarze Śląskiej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w poniedziałek 1 stycznia między godziną 4.00 a 6.00 nastąpiło całkowite zatrzymanie ruchu pociągów. Przez blisko dwie godziny zablokowano ruch 141 pociągów pasażerskich i 40 towarowych. Spośród 216 stacji Śląskiej DOKP akcję strajkową przeprowadziło 186, z 13 lokomotywowni do strajku przyłączyło się 12.

– Nie podstawialiśmy pociągów rozpoczynających bieg w Katowicach – informuje naczelnik stacji PKP Katowice Osobowa. – A pociągi, które wjeżdżały na stację kilka minut przed godziną 4.00, były zatrzymywane.

W ciągu blisko dwóch godzin akcji strajkowej kolejarzy na torach wzdłuż peronów stacji Katowice Osobowa stało 5 pociągów pośpiesznych i osobowych, w tym 2 ekspresy międzynarodowe „Górnik” i „Jantar” oraz 4 pociągi towarowe.

Naczelnik stacji Katowice Towarowa poinformował, że w czasie akcji protestacyjnej nie wyprawiono ani jednego pociągu, a pracownicy opuścili swoje miejsca pracy.

Katowice, bufet miejskiego szpitala, 24 kwietnia 2008 roku, czwartek

W sobotę zabiorę swoje rzeczy – oświadczył zwalisty mężczyzna o włosach jak mleko i czarnych krzaczastych brwiach. Mimo upału miał na sobie świetnie skrojony szary garnitur z jasnoróżowym krawatem ciasno zawiązanym pod kołnierzykiem białej koszuli. Odwrócił głowę w kierunku dawno niemytych szklanych szyb oddzielających taras od szpitalnego bufetu, do którego nieustannie wchodzili ludzie. Wielu nie siadało przy stolikach. Przechodzili na taras i stawali przy barierce, by chciwie zaciągnąć się papierosem, bo tylko tutaj w całym szpitalu nie obowiązywał zakaz palenia.

– Po meble i obrazy przyjadę w niedzielę firmowym transportem – kontynuował władczo. – Wojtek, mój kierowca, zajmie się wszystkim. Tylko nie rób scen. Dom jest twój, toyota jest twoja, polisa też. Jutro będę widział się z Józkiem. Potwierdzi to notarialnie. Dodatkowo na twoje konto wpłacę pięćdziesiąt tysięcy. Wyjdziesz na tym lepiej, niż kiedykolwiek mogłaś się spodziewać. W końcu dostaniesz to, czego chciałaś. Będziesz bogata.

Powoli przesunął w jej kierunku kilka zadrukowanych kartek. Położył przed nią wieczne pióro, które przed chwilą wyjął z ozdobnego etui. Z głośników popłynęły pierwsze takty popularnej piosenki. Skoczna muzyka wydawała się w tym miejscu zupełnie niestosowna. Nie przychodzi się do szpitalnego bufetu dla przyjemności. Obecność tutaj oznacza jakiś osobisty dramat. Wszyscy pośpiesznie i w milczeniu pochłaniali kęsy odgrzewanej garmażerki. W trakcie ich rozmowy ludzie przy stolikach zmieniali się kilkakrotnie.

Zadudnił refren. Mężczyzna wyglądał tak, jakby za chwilę miał wybuchnąć śmiechem. Ta muzyka potęgowała groteskowość całej sytuacji. By zabić czas oczekiwania na podpis, zaczął z zapamiętaniem mieszać zimną już herbatę.

Jego towarzyszka – tleniona blondynka około czterdziestki – nawet nie spojrzała na kartki. Była ubrana we fioletową bluzeczkę z dekoltem zdobionym sztucznym futerkiem i cekinami oraz czerwoną dzianinową spódnicę. Jej zmęczona twarz nabrzmiała od płaczu. Worki pod oczami i ziemista cera dodatkowo ją postarzały. Prawdopodobnie budziła współczucie we wszystkich tu obecnych, tylko nie w swoim rozmówcy.

– To wszystko, co masz mi do powiedzenia? Po tylu latach? – zapytała, starając się, by zabrzmiało to jak wyrzut. Mężczyzna uderzył kilkakrotnie łyżeczką o brzeg szklanki, po czym z brzękiem odłożył ją na spodek. Gwałtownie wyciągnął rękę w kierunku blondynki. Wzdrygnęła się, sądząc, że chce ją uderzyć. On jednak tylko sięgnął po serwetkę i podał kobiecie.

– Rozmazałam się?

Przytaknął. Kobieta chciała powiedzieć coś jeszcze. Parę razy otwierała usta, lecz w końcu tylko głośno pociągnęła nosem i pochyliła głowę. Wydmuchała nos i zakryła ręką oczy z groteskowo rozmazanym tuszem na powiekach. Kiedy rozcierała do czerwoności twarz, on nerwowo strzepywał niewidzialne okruszki z garnituru.

– Ale ja wcale tego nie chcę. Nie odchodź. – Podniosła wzrok. W jej oczach nie było ani śladu agresji, nawet udawanej.

Jakby jej nie słyszał. Wpatrywał się teraz w ogromny parking rozciągający się za barierką szpitalnego tarasu. Jego uwagę przyciągnęła kobieta za kierownicą terenowej toyoty, która usiłowała zaparkować tyłem pomiędzy ściśniętymi autami. Im dłużej próbowała zrobić egzaminacyjną „kopertę”, tym większą miał pewność, że za chwilę uderzy z impetem w sąsiednie auto, a przynajmniej zarysuje karoserię własnego samochodu, wjeżdżając w czerwony słup z napisem „Tylko dla pojazdów szpitala”. Widział swojego saaba 95 dwie linie aut dalej i cieszył się, że obok niego nie ma nawet odrobiny miejsca. W końcu usłyszał brzdęk tłuczonego szkła i chrzęst metalu ocierającego się o metal. Po wielu próbach toyota staranowała znak i wgniotła drzwi stojącego obok passata. Nie zdziwił się, było to tak przewidywalne. Zwykła konsekwencja zdarzeń. Jak w ich życiu.

Kiedy więc ponownie spojrzał na swoją towarzyszkę, jego twarz wyrażała już tylko obojętność. Wyjął z paczki kolejnego papierosa, sięgnął po zapałki, ale w pudełku nie znalazł ani jednej. Kobieta pośpiesznie złapała swoją zapalniczkę i podała mu ogień. Na widok jej spojrzenia wiernego psa, który raz po raz kopany wciąż uznaje władzę swojego pana, poczuł irytację. Z trudem powstrzymał się, by nie uderzyć kobiety. Wciągnął dym głęboko w płuca, wypuścił z namaszczeniem i w skupieniu patrzył, jak kłęby rozpływają się nad ich głowami. Po chwili jego partnerka również sięgnęła po papierosa. Nie podał jej ognia.

– To mój ostatni, zostaw mi na drogę – odezwał się nieprzyjemnym tonem. Wpatrywał się w jej wąskie usta poznaczone harmonijką mimicznych zmarszczek. Nie mógł sobie odmówić sarkastycznego uśmiechu, który zawsze pojawiał się na jego twarzy jako wyraz głębokiej pogardy. Kobieta karnie włożyła papierosa do pudełka.

– Podpisz – rozkazał.

Rozejrzała się wokół, ale nie dostrzegła nikogo, kto mógłby okazać się pomocny w przeciwstawieniu się temu mężczyźnie. Wzięła do ręki pióro, które przed nią położył. Przycisnęła mocno stalówkę do kartki. Na papierze odcisnęła się czarna kropla atramentu. Kropla powiększała się, a ona wciąż nie składała podpisu.

– Co robisz! To przecież dokument. Jedyny egzemplarz – zbeształ ją.

Natychmiast nagryzmoliła nieczytelnie swoje nazwisko tuż obok wielkiego kleksa. Mężczyzna tylko na to czekał. Wyrwał jej z ręki dokument i troskliwie schował do etui pióro, jakby było wykonane z czystego złota. Jego twarz rozjaśnił triumfalny uśmiech, choć oczy pozostały zimne. Przez moment napawał się swoim zwycięstwem. Nic go nie obchodziło, że ona cierpi, że to dla niej cios, że przegrała. Kiedy stąd wyjdzie, nawet przez chwilę o niej nie pomyśli. Sprawa została załatwiona pozytywnie, tak jak lubił najbardziej. Znów był skuteczny, bezwzględny, pozbawiony uczuć. Mistrz manipulacji.

Młoda kobieta przy stoliku obok, ukryta za sztuczną palmą, ze złości zacisnęła ręce w pięści. Nie mogła na to wszystko spokojnie patrzeć. Chciała wstać i wziąć sprawy w swoje ręce. Rzucić mężczyźnie w twarz, co o tym myśli, i zagrać jego kartami – nie fair. Powstrzymała się jednak. Wiedziała, że zdziała więcej, jeśli dalej będzie śledzić tych dwoje i przystąpi do ofensywy, dopiero gdy opracuje plan doskonały.

Gwar i muzyka zagłuszały rozmowę, dlatego od niemal czterdziestu minut nasłuchiwała w najwyższym skupieniu. Ramiona aż jej zdrętwiały od niewygodnej pozycji, którą przyjęła, by nie uronić ani słowa. Mimo to wciąż uparcie trzymała rozłożoną gazetę z dziurą na środku, wierząc, że dzięki kamuflażowi nikt jej nie zauważy. Kwadrans temu zorientowała się, że rozbawione towarzystwo małolatów dwa stoliki przed nią też przysłuchuje się rozmowie zapłakanej blondynki i agresywnego faceta, który przez swoją przedwczesną siwiznę oraz gigantyczny wzrost i tuszę wydawał się dużo starszy od rozmówczyni. Jeden z młodzieńców, wyraźnie lider grupy, bez skrępowania wskazywał parę palcem i śmiał się hałaśliwie, choć miał zabandażowaną niemal całą twarz. Przez chwilę zaniepokoiła się, czy to nie ona jest obiektem ich zainteresowania. Ale ani młodzieńcy, ani małżonkowie, których podsłuchiwała, nie zwracali na nią najmniejszej uwagi. Choć siwy chyba wyczuwał jej obecność, bo odwracał się w stronę sztucznego drzewka kilka razy. Na szczęście plastikowe liście i gazeta skutecznie ją osłaniały. Piorunował więc zimnym spojrzeniem grupę wesołków naprzeciwko siebie. Denerwowało go, że musi odgrywać ten teatr w miejscu publicznym. Wyglądał jednak na bardzo zdeterminowanego.

Kobieta ukryta za sztucznym drzewkiem nie mogła zrozumieć, dlaczego blondynka zdecydowała się podpisać podsunięte jej dokumenty – przecież w ten sposób pozbywa się prawa do połowy wspólnego majątku. Poczuła irytację, że żona jest wobec niego tak uległa. Dlaczego nie wykaże choć odrobiny sprytu? Dlaczego nie weźmie prawnika? Może za bardzo go kocha? Miłość. Chyba to jest jedyne wyjaśnienie tak irracjonalnego zachowania. A on o tym doskonale wie i sprytnie to wykorzystuje.

– Jestem zmęczony. – Siwy wreszcie przerwał ciszę. Jednym haustem dopił zimną herbatę i dokładnie wytarł usta serwetką. Zapiął zamek aktówki, w której schował podpisany dokument. Był pedantem. Lubił, kiedy sprawy szły po jego myśli. Ludzi traktował instrumentalnie, jak użyteczne przedmioty. Najchętniej poprzydzielałby im role jak aktorom w teatrze, każdy grałby tylko swoją kwestię. Im był starszy, tym więcej miał cech tyrana. Być może dlatego osiągnął taki sukces. Na kompromisy godził się jedynie w ostateczności.

– Chyba już wszystko omówiliśmy. – Wstał gwałtownie, potrącając stolik. Metalowe nóżki zadźwięczały nieprzyjemnie na posadzce.

Blondynka rozpaczliwie chwyciła się jego rękawa. Odepchnął ją, jakby odganiał natrętną muchę.

– Nie rób sceny – syknął.

– Powiedz mi chociaż, dlaczego teraz. Poświęciłam ci najlepsze lata. Byłam z tobą, kiedy te wszystkie kobiety… Kiedy byłeś chory… Kiedy omal nie straciłeś firmy przez swoje ekscesy. Tyle upokorzeń, bólu, strachu… Tyle razem przeszliśmy.

– Zamknij się!

Ale ona nie miała zamiaru kończyć. Była jak w transie.

– Chodziłam z tobą na terapię… Wierzyłam w ciebie. Pamiętasz, co mówiłeś? Co obiecywałeś Magdzie?

– Jej w to nie mieszaj! – podniósł głos.

Ludzie wokół zamilkli. Teraz już niemal wszyscy goście na tarasie zwrócili oczy w ich kierunku.

Słysząc jego słowa, kobieta obserwująca wszystko zza palmy aż podskoczyła z wrażenia i niechcący strąciła ze stolika solniczkę, która z głośnym brzękiem spadła, potoczyła się obok śledzonej pary i zatrzymała przy stoliku młodzieży. Kobieta zamarła. Teraz zostanie zdemaskowana! Ale dla wszystkich – także dla pary zajętej własną sprzeczką – wciąż była niewidzialna.

– Proszę, nie rozstawajmy się teraz, kiedy wszystko jest już dobrze… – Blondynka upadła przed siwym na kolana.

– Wstawaj! – Podniósł ją i siłą posadził na krześle. – Nic, kurwa, nie jest dobrze i doskonale o tym wiesz! – Przestał się kontrolować i krzyczał: – Nie weźmiesz mnie już na te krokodyle łzy!

Dziewczyna zza palmy nie miała wątpliwości, że siwy myśli tylko o tym, by znaleźć się daleko stąd. Ale się pomyliła. Mężczyzna widać zorientował się, że przedwcześnie ujawnił swoją wściekłość, bo przecież samo podpisanie dokumentów nie załatwiało spraw do końca. Rozejrzał się wokół i jak drapieżnik przygarbił, wciąż gotów do ataku. Przeczesał dłonią czuprynę, zmarszczył brwi, które nadawały mu groźny wygląd, po czym opadł na krzesło. Rozległ się odgłos głuchego tąpnięcia wielkiego cielska.

– Nigdy cię nie kochałem – oświadczył, teatralnie zniżając głos. Mówił spokojnie, lecz jego słowa raziły jak śmiercionośne pociski. – Wiedziałaś o tym, kiedy się pobieraliśmy. Przyzwyczaiłem się do ciebie, a ty do mnie. Układ przemienił się w związek. To ty chciałaś tego ślubu. To była twoja decyzja. I masz teraz, czego chciałaś. Nie zasługujesz nawet na to. Nie robię tego dla ciebie, tylko dla Magdy. Bo jedyne, czego mi żal, to jej. Ty nie budzisz nawet mojej litości. Tylko ona jest… – przerwał, bo na wysokości jego wzroku przy stoliku pojawił się nagle biały fartuszek z haftem. Spojrzał na niezłe nogi w nylonowych pończochach, i niżej – na znoszone, niemodne już szpilki z czubkami w szpic.

– Przepraszam, Johann, może to nie najlepszy moment… – Kelnerka odchrząknęła, po czym mimochodem, jak to tylko one potrafią, położyła na stole paragon z kasy fiskalnej. I konspiracyjnym szeptem zwróciła się do kobiety: – Bisaga tu jest. Chce, żebyś wróciła do pracy, Klaudia. Mają na oddziale straszny młyn.

– Marto, jeszcze chwilę. – Klaudia znów zaczęła wycierać nabrzmiałą twarz. Napuchnięte od płaczu oczy zmieniły się w szparki. Mężczyzna ze wstrętem przyjrzał się jej obwisłym policzkom, ciemnym odrostom na blond włosach, sztucznemu futerku przy pomarszczonym dekolcie i pomyślał, że powinien był odejść dawno temu.

– Spróbuj ją zagadać – poprosiła Klaudia kelnerkę. – Wymyśl coś… Odwdzięczę ci się…

– Widziała cię, wie, gdzie siedzicie. Nic nie zrobię. – Marta dyskretnie wskazała kobietę w białym kitlu, z czepkiem na głowie, z zapałem pałaszującą obiad w części dla niepalących. – Pośpieszcie się. Wiesz, jaka ona jest. Chyba nie chcesz stracić roboty?

Odeszła, kołysząc biodrami. Siwy odprowadził ją lubieżnym spojrzeniem ponad głową swojej towarzyszki, która nie zdawała sobie z tego sprawy, bo ponownie ukryła twarz w dłoniach. Marta zaś podeszła do lady, przechyliła się przez kontuar, a jej pośladki wypięły się w kierunku sali. Johann nie spuszczał z niej wzroku. Przecież niewiele brakowało, a to z nią siedziałby tu teraz. Gdyby wszystko potoczyło się inaczej… Właściwie obecna sytuacja jest jedynie dziełem przypadku. Klaudia była od Marty kilka lat młodsza i kiedyś zdecydowanie ładniejsza, lecz roztyła się i zaniedbała.

To w tym szpitalu się poznali, kiedy cztery lata temu Johann trafił na oddział intensywnej opieki medycznej po brutalnym pobiciu. Omal nie stracił życia, przez kilka dni leżał nieprzytomny, podłączony do aparatury. I niewiele było osób, które cieszyłyby się wtedy z jego ozdrowienia. Kiedy po kilku operacjach otworzył oczy, to Klaudię zobaczył jako pierwszą. Tylko ona zdecydowała się nim wtedy zaopiekować, bo po tym, jak brutalnie zgwałcił hostessę, we wszystkich kobietach wzbudzał jedynie odrazę. To dzięki niej żyje, jest teraz tym, kim jest. Winien być jej wdzięczny, ale nie umiał nawet pokochać. Miłość tylko osłabia, mawiał. Dziś jednak czuł inaczej. Uwierzył, że ma od losu nową szansę. Pierwszy raz w życiu. I zamierzał z niej skorzystać, choć się bał. Bo to nowe i nieznane. To dlatego prowadzi tę jałową rozmowę: by uciszyć poczucie winy i odwlec moment konfrontacji z własnymi marzeniami, które mogą okazać się złudzeniem. A jednak nie widzi innego wyjścia, chciałby zaryzykować. Już zdecydował i położył wszystko na jedną kartę. Jest tak zasłuchany we własne myśli, że praktycznie nie słyszy słów żony, która znów zaczyna się przed nim płaszczyć:

– Przeczekajmy. To tylko kolejna fascynacja. Nawrót choroby. Ta lekarka nic o tobie nie wie, ja cię dobrze znam. Wybaczę ci, zrozumiem. Nigdy ci tego nie wypomnę. Obiecuję, że nie będziemy o tym rozmawiać.

– Oczywiście, że nie będziemy – przerywa jej ze spokojem i pewnością, najokrutniej, jak to tylko możliwe. – Nie będzie ku temu żadnej okazji.

Chwyta skórzaną teczkę, owija jedwabny szalik wokół szyi i kieruje się do wyjścia.

– Johann! – Klaudia woła za nim rozpaczliwie. Akurat skończyła się piosenka. Kobieta zza sztucznej palmy, ludzie przy stolikach na tarasie i w sali bufetu, młodzież, kelnerka, Bisaga, jej przełożona – wszyscy patrzą teraz na niego. Ale on się nie odwraca. Uciekł. Klaudia otępiała jeszcze chwilę siedzi sama przy stoliku. Z głośników znów dobywa się rytmiczne „umc, umc”… Jej wzrok pada na rachunek na metalowej tacce. Bierze go, wyjmuje portfel, odlicza kwotę co do grosza. Nie zostawił pieniędzy. Nawet teraz. Podchodzi do bufetu, kładzie na nim tackę i dostrzega kelnerkę, która na zapleczu pali papierosa. Podchodzi do niej.

– I co? – pyta Marta i wyciąga paczkę w kierunku Klaudii.

– To już naprawdę koniec – odpowiada przez łzy kobieta. – Nie wiem, jak ja to przeżyję.

Nagle obok nich wyrasta przełożona i spogląda na Klaudię groźnie. Kobieta nieruchomieje, w myślach szuka jakiegoś wykrętu, którym mogłaby usprawiedliwić swoje wyjście na tak długo, ale w głowie ma pustkę. Bisaga podaje jej fartuch i pielęgniarski czepek, który ostentacyjnie otrzepuje z brudu. Klaudia uświadamia sobie, że musiały jej upaść na tarasie i z emocji o nich zapomniała. Nigdy, przez całe lata, nie zaniedbała pracy. Była wzorową pielęgniarką: oddaną, opiekuńczą, jakby stworzoną, by służyć innym. Teraz jej twarz znów staje się czerwona, tym razem ze wstydu. Ręce drżą. Nie wie, jak ma się bronić, jest całkowicie bezwolna. Wie, że za chwilę usłyszy najostrzejsze słowa przełożonej, liczy się nawet ze zwolnieniem. Ale pierwszy raz w życiu czuje w sobie bunt. Jeżeli teraz Bisaga spróbuje ją wyrzucić, to po prostu powie jej wszystko, co o niej myśli. Klaudia gotowa jest nawet zaszantażować szefową, że wie o jej popijaniu w pracy.

– Oni już tacy są, skurwysyny. – Przełożona mówi spokojnie i niezbyt głośno. Klaudia jest zaskoczona. Czuje, jak napięcie z niej odpływa, a w to miejsce pojawia się ulga. – Idź się umyć. Wyglądasz jak ulicznica.

Choć słowa są szorstkie, to jednak wypowiedziane z troską. Klaudii wydają się wręcz pieszczotliwe. Bisaga wyciąga rękę i dotyka jej mokrego od łez policzka. Kobieta czuje chropowatą skórę chłodnych opuszek palców.

– Dziękuję – szepcze z wdzięcznością i pochyla głowę. Przytula się do ramienia szefowej. Stoją tak chwilę, nie wypowiadając ani słowa. Wreszcie Bisaga odsuwa ją, prostuje plecy, zaciska usta i wraca do roli służbistki.

– Jest szósta, twój dyżur zaczął się o czwartej. Jeśli za dziesięć minut nie wrócisz do pracy, możesz nie wracać w ogóle.

Nie czekając na odpowiedź, odchodzi. Klaudii brakuje powietrza. Jej ciałem wstrząsa spazm, wybucha głośnym płaczem. Marta wnikliwie obserwuje ruchy przełożonej pielęgniarek. Jej szeroko rozstawione nogi w ortopedycznych butach, plecy godne ciężarowca, wrośnięte w perfekcyjnie wykrochmalony, śnieżnobiały uniform. W odruchu solidarności z Klaudią kelnerka wykrzywia twarz, po czym pokazuje Bisadze środkowy palec. Ten gest mogą podziwiać wszyscy goście przy stolikach. Kelnerka odwraca się do Klaudii, ostentacyjnie gasi w połowie spalonego papierosa, poprawia fartuszek i przykleja do twarzy sztuczny uśmiech.

– Na twoim miejscu – szepcze do Klaudii, gdy mijają się w wąskim przejściu – zabiłabym ją.

Zszokowana pielęgniarka otwiera szeroko usta.

– Nie Bisagę – śmieje się Marta. – Tylko tę kurwę, dla której cię zostawił.

5 maja – poniedziałek

Strumień światła przenikał przez szparę między aksamitnymi kotarami, niczym cienka wskazówka, której koniec dotykał blatu stołu i topił się w filiżance. Barczysty mężczyzna siedział w dziwnej pozie na krześle, tyłem do drzwi. Jakby zasnął, wpatrując się w okno. Głowę miał przekrzywioną na lewy bok. Na stole stały filiżanki na spodkach. Wyglądało, jakby najpierw wypił kawę, a potem niechlujnie rozchlapał fusy na obrus. Może przed zaśnięciem zamyślił się i czegoś oczekiwał? Ale przecież nie mógł wpatrywać się w drobinki kurzu, wirujące w blasku majowego poranka, i widzieć, że w tym jedynym momencie do złudzenia przypominają drogocenny pył.

Kiedy podinspektor Waldemar Szerszeń rozsunął kotary, spostrzegł, że mężczyzna zachowuje prostą pozycję, ponieważ jest przytwierdzony do krzesła taśmą pakową. Twarz siedzącego była sina od uderzeń. Usta miał zakneblowane. Szyję denata rozdzierała rozległa rana. Podinspektor był prawie pewien, że to poderżnięcie gardła było przyczyną zgonu i głównym powodem wykrwawienia się. Jajecznica na boczku i parówki po wiedeńsku, które policjant zjadł rano, podeszły mu do gardła. Pracował w tej branży od dwudziestu trzech lat, mimo to odwrócił wzrok od ciała mężczyzny i próbował opanować odruch wymiotny. Było to trudne, zważywszy że powodował go nie widok zwłok, lecz unoszący się w pokoju zapach rozkładającego się ludzkiego ciała.

Promienie słońca, które po odsłonięciu welurowych zasłon zalały pomieszczenie światłem, zdemaskowały też fusy z kawy. Okazało się, że to zakrzepła krew. Była nie tylko na obrusie, ale też na podłodze, ścianach, dywanie, książkach i papierach, które walały się wszędzie. Sprawca zabójstwa nie próbował zacierać śladów walki.

Podinspektor Szerszeń poprawił lateksowe rękawiczki, zerknął na ciało zwalistego mężczyzny, który siedział wyprostowany na stylowym krześle z wysokim oparciem, i pomyślał, że tak kończą ci, którzy zadali się z nieodpowiednimi ludźmi. Przeszedł się po pokoju urządzonym w stylu kolonialnym, po czym dał znak technikowi, że może zaczynać. Kiedy ten w skupieniu nakładał preparaty i zbierał ślady, Szerszeń jeszcze raz podszedł do łukowatego okna. Obok stała zabytkowa lampa z abażurem, mimo poranka wciąż zapalona. Podinspektor przez duże balkonowe okno przyjrzał się ludziom śpieszącym do pracy po majowym weekendzie.

– Można już otworzyć – powiedział Jacek, specjalista zabezpieczający linie papilarne. – Nic tam nie znalazłem.

Szerszeń szybko przekręcił klamkę, rozłożył podwójne łukowate skrzydła i głęboko zaczerpnął świeżego powietrza. Wiedział, że jeszcze przez wiele godzin będzie czuł ten trupi smród. Przy wejściu do mieszkania, już zabezpieczonym, jeden z policjantów przesłuchiwał właśnie Elfrydę Hasiukową, jedyną lokatorkę kamienicy, która nie zdecydowała się na przeprowadzkę do bloku, choć miasto oferowało jej większe mieszkanie. Kobieta wciąż zajmowała dawną kwaterę na pierwszym piętrze. Miała grubo po sześćdziesiątce, wyglądała na gadatliwą, wścibską i chętnie współpracującą z organami ścigania. Szerszeń widział ją tylko przez chwilę, lecz był pewien, że opowie więcej, niż naprawdę wie, włącznie ze swoimi domysłami, garścią plotek, a potem jeszcze będzie to powtarzać przed kamerami telewizyjnymi i pozować fotoreporterom codziennych gazet, którzy za niespełna godzinę się tu pojawią.

– Jest prokurator – powiadomił go Marek, policyjny fotograf, po czym wrócił do składania sprzętu. Jedną ręką wkładał aparat fotograficzny do torby, a w drugiej trzymał chustkę, którą zasłaniał sobie usta i nos, chroniąc się w ten sposób przed upiornym smrodem. To był czwarty miesiąc pracy Marka. Chłopak jeszcze nie zdecydował, czy przenieść się do drogówki, czy zostać na wikcie pionu kryminalnego. Bardziej skłaniał się ku drogówce – tam też potrzebują zdjęć. I choć roboty jest zdecydowanie więcej, łatwo dorobić, zawiadamiając „hieny”, czyli telewizję i tabloidy. A jeśli nie zdążą przyjechać, zawsze jakieś fotki można im sprzedać. Tych tutaj nie – zaraz by stracił robotę. Poza tym współpraca z takimi typami jak Szerszeń nie była prosta ani przyjemna. Hardy młodzieniec czuł się jak popychadło, czego po latach szkoły nie miał ochoty znosić.

– A nagranie? – huknął na niego Szerszeń, po czym wyciągnął z kieszeni kolejną wykałaczkę i wsadził między zęby. Miesiąc temu, pod naciskiem żony i zaprzyjaźnionego kardiologa, przestał palić. Odtąd chodził podenerwowany, wciąż musiał trzymać coś w rękach lub cokolwiek przeżuwać.

– Bateria się wyczerpała. – Fotograf rozłożył bezradnie ręce i wykrzywił twarz w odruchu obrzydzenia, bo fetor wbijał mu się w nozdrza. Liczył, że Szerszeń pozwoli mu odejść.

– To idź do kiosku. Albo weź, kurwa, z tego pilota, bo chyba się już nie przyda. – Podinspektor wskazał na wrak telewizora leżący na podłodze. – Chcę mieć z tego film, jasne? Dokumentacja to twoja działka. Jak to zrobisz, twoja rzecz.

Marek wzniósł oczy do sufitu. Mrucząc pod nosem przekleństwa, wyszedł szukać sklepu elektronicznego. Kiedy był już pewien, że Szerszeń go nie usłyszy, dodał na głos:

– Takie paluszki to możesz sobie wkręcić w dupę, staruszku. Albo do kolejki swojego wnuka – zaśmiał się na głos. – Na pewno nie do mojego sprzętu…

– Ja ci dam w dupę, szczeniaku! – huknął mu za uchem Szerszeń i po ojcowsku wytargał go za ucho. – Aż ci bańka nosem pójdzie…

Marek zbiegł po schodach jak pershing.

– Miętusa? – Dźwięk damskiego głosu nieco zaskoczył podinspektora. Odwrócił głowę i uśmiechnął się szeroko na widok kobiety, która pojawiła się obok niego bezgłośnie, niczym złodziej. Towarzyszył jej delikatny zapach mięty. Miedziane włosy miała ściągnięte gładko do tyłu. Szylkretowe okulary godne przemądrzałej nauczycielki i wyprostowana jak struna sylwetka sprawiały, że mimo atrakcyjności fizycznej wydawała się dość wredna.

– Cześć, Wera, znowu się spóźniłaś – odpowiedział Szerszeń z wyrzutem.

– Jakie znowu? Ostatnio ty się spóźniłeś – odburknęła prokurator Weronika Rudy. – Byłam rano w Załężu. Spróbuj przebić się Gliwicką do centrum. Korek jak na Manhattanie. Czy wszyscy po weekendzie przypomnieli sobie, że mają samochody? Musiałam jeszcze wziąć dokumenty z prokuratury. – Podniosła do góry nowiutką teczkę z tektury. – Trochę się zeszło. A zresztą ten tutaj raczej nie ucieknie…

– A co tam trafiłaś?

– Eee, ubój gospodarczy.

Szerszeń pokiwał głową ze zrozumieniem. Ta kolokwialna nazwa określała najczęściej spotykane zabójstwo, z jakim policjanci i prokuratorzy mieli do czynienia. Wynik przemocy domowej, kiedy to maltretowana żona zabija swojego wieloletniego oprawcę nożem do chleba, lub jatkę w melinie. Wykrycie winnego takiej zbrodni nie było trudne, ale według polskiego prawa prokurator musi uczestniczyć w każdych oględzinach zwłok, jeśli istnieje podejrzenie, że śmierć nastąpiła przy udziale osób trzecich.

– Ofiara miała półtora promila we krwi – dodała mimochodem. – A domniemany sprawca niewiele mniej…

– Dobra, wybaczam ci. – Podinspektor uśmiechnął się pobłażliwie. Już rozumiał, dlaczego Werka ma podkrążone oczy, a na twarzy ani śladu makijażu. Wstała dziś bardzo wcześnie. Jak zwykle oszacował jej sylwetkę. Była w dopasowanych dżinsach, czarnych czółenkach na słupku i zamszowej marynarce, szytej po męsku i zdecydowanie za ciepłej, bo znów zapowiadał się prawdziwy upał. W tym roku właściwie nie było wiosny, niemal z dnia na dzień nadeszło lato.

Dlaczego w dzisiejszych czasach takie urocze dziewczęta trafiają do tej branży?, zastanawiał się za każdym razem, kiedy się spotykali na miejscu zdarzenia. Trzydziestopięcioletnia Weronika Rudy była młodym narybkiem śląskiej prokuratury, ale już zyskała opinię jednej z najbardziej obiecujących oskarżycielek. W ciągu niespełna dwóch lat pracy awansowała do okręgówki[1] i teraz zajmowała się śledztwami najcięższego kalibru. Choć podinspektor Szerszeń był starszy od Werki o szesnaście lat, założyciel pierwszej w Polsce sekcji Archiwum X[2] i jeden z najlepszych psów gończych katowickich organów ścigania w jej obecności wcale nie czuł się jak kandydat na emeryta. Przeciwnie. Zdecydowanie wolałby mieć z młodą prokuratorką relacje trochę inne niż ojcowskie. Tym bardziej że Werka nigdy nie dała po sobie poznać, że dzieciństwo spędzali w zupełnie innych czasach, i bez skrupułów prowadziła z nim potyczki słowne, flirtowała, a kiedy trzeba było – potrafiła porządnie opieprzyć.

– Po co wyżywasz się na tym biednym Marku? – rzuciła. Było to bardziej stwierdzenie niż pytanie. Chyba rzeczywiście nie liczyła na odpowiedź, bo zaraz odeszła w kierunku denata i z zainteresowaniem godnym anatomopatologa[3] przyjrzała się jego ranie na szyi. – Nie jego wina, że śmierdzi tu jak w trupiarni – dodała, odruchowo zasłaniając twarz.

– Teraz to nic. Ale jak tu wszedłem po ósmej, aż mi się cofnęło śniadanie mistrzów… – mruknął Szerszeń.

– Co? – Rudy nie załapała. Dopiero po chwili skrzywiła się. – Aha, rozumiem.

Podinspektor jednak bardzo chciał ten wątek kontynuować.

– Śniadanie mistrzów. Kiełbasa z całego województwa. Najlepsze żydowskie lekarstwo na kaca: żarcie – wyjaśnił. – Ale leczenie dzisiaj na marne, wszystko na nic – zasmucił się.

– Czyli dręczysz chłopaka, bo masz kaca i musiałeś przyjechać rano do roboty? – Weronika pokręciła głową z niedowierzaniem. – Rozumiem, że wy w policji macie falowe podejście do sprawy? – dodała z niesmakiem.

– O nie – pokiwał palcem Szerszeń – co to, to nie! Ja mściwy nie jestem, moja panno. Tylko nie lubię pracować z idiotami.

Weronika milczała, lecz wyraz jej twarzy mówił: „Dobrze, dobrze, ja i tak wiem swoje”. Wreszcie roześmiała się, ukazując białe, równe zęby z przerwą między jedynkami. Jej twarz natychmiast nabrała innego wyrazu. Była tak urocza, że Szerszeń aż pokraśniał z zadowolenia.

– A jednak wolałam, jak paliłeś – westchnęła prokuratorka i wyciągnęła w jego kierunku pudełko z cukierkami.

Szerszeń wygrzebał kilka miętusów i natychmiast załadował je do ust.

– Nie przeszadżaj sz tym szmrodem. I czak krótko leżał.

– Siedział – poprawiła go Werka.

– Sziedżał – powtórzył Szerszeń i głośno rozchrupał cukierki. Po chwili dodał: – Ze dwa dni. Tylko ten upał…

Rozejrzał się po pokoju. Większość ekipy kręciła się przed wejściem do mieszkania.

– Co to jest? Święto policji? – krzyknął do nich podinspektor. W pomieszczeniu natychmiast zaroiło się od policjantów.

– Ale bajzel! – Weronika się rozejrzała. Tylko poczekalnia dla pacjentów, kuchnia i osobisty gabinet lekarki nie nosiły śladów walki. Salon i odgrodzony od niego ścianą z karton-gipsu przedpokój były niemal doszczętnie zdemolowane. Na ścianach brakowało obrazów, szuflady komód wraz z zawartością leżały na podłodze odwrócone dnem do góry, książki pozrzucane z półek, z niewielkiej sofy w salonie wyciągnięto pościel. Kiedy Werka podeszła do inkrustowanej gabloty z wiśniowego drewna, pod stopami usłyszała chrzęst. Spojrzała na dół i już wiedziała, co znajdowało się w gablocie. Na podłodze wokół mebla utworzył się dywanik z porcelanowych skorupek. Zerknęła na szklane drzwiczki szafki, które nie nosiły żadnych śladów uszkodzeń, i pomyślała, że intruz pewnie stał w tym samym miejscu co ona teraz i po prostu tłukł kolejne filiżanki, dzbanuszki, talerzyki. Dla samego faktu zniszczenia, tylko po to, by przestały istnieć. W tej kupce porcelanowej drobnicy dostrzegła ocalałą filiżankę Rosenthala w różany wzór. Zerknęła na denko – 1896 rok. Obejrzała ją pod słońce. Porcelana była cienka niczym papier. Poczuła złość na prymitywów, którzy bezceremonialnie wytłukli takie cacka.

– Masz fajki? – spytała Marka, który właśnie pojawił się obok niej. Fotograf, głośno sapiąc, odpakowywał z folii baterie, które udało mu się kupić dopiero w centrum handlowym, kilka przecznic od kamienicy.

Nie śpieszył się. Spokojnie odstał swoje w kolejce do kasy, potem cierpliwie poczekał na wystawienie faktury. W tym czasie skoczył na hamburgera i frytki, a wreszcie spacerkiem, paląc papierosa, wrócił do kamienicy. Schody pokonywał jednak biegiem, by nie zmiażdżył go gniew podinspektora, gdyby ten zorientował się, że chłopak zrobił sobie samowolną przerwę.

– Poczęstujesz mnie? – zapytała Weronika, a kiedy nie reagował, dodała: – Widziałam, że paliłeś na ulicy.

Stanęła tak blisko niego, że fotograf ledwie łapał oddech. Speszony – widziała przecież, że tak naprawdę wcale się nie śpieszył – drżącymi dłońmi sprawdzał zawartość kieszeni. W końcu stwierdził, że zgubił całą paczkę papierosów i złotą zapalniczkę Zippo. Wtedy poczuł, jak kobieta powoli wyciąga mu je z górnej kieszeni dżinsowej kurtki.

– Mogę? – Trzymając paczkę w ręku, przeciągnęła językiem po wydatnych wargach.

Fotograf oblał się sztubackim rumieńcem i skinął głową. Spojrzał przepraszająco na Szerszenia, który, ubawiony sytuacją, nawet nie zbeształ go, że zbyt długo szukał tych baterii.

Na widok marki Cristal Weronika się skrzywiła, lecz wyjęła dwa papierosy – jednego zapaliła, a drugiego schowała do futerału na okulary. Nie wysiliła się na uprzejme „dziękuję”, kiwnęła tylko młodzieńcowi i podeszła do reszty ekipy. Zamieniła z policjantami kilka zdań, lakonicznie skwitowała kilka faktów i zmarszczyła brwi, kiedy podawali jej wyniki swoich działań. Szerszeń obserwował, jak wskazuje odbarwione prostokąty na ścianach, które jeszcze kilka dni temu niewątpliwie zdobiły obrazy. Lekarz sądowy podsunął jej do podpisania protokół. Weronika zamaszyście złożyła swój autograf, po czym wróciła do podinspektora. Teoretycznie powinna czuwać nad odpowiednim zabezpieczeniem wszelkich śladów i decydować, jakie czynności należy wykonać na miejscu zdarzenia, lecz znała Szerszenia i wiedziała, że tak doświadczony śledczy jak on wie lepiej, co robić. Nietaktem byłoby wymądrzać się na jego terenie. Spokojna o stronę formalną mogła zająć się tym, co lubiła najbardziej – analizą.

– Myślisz o tym samym co ja? – zapytała, wskazując puste miejsca po obrazach. Niedbałym gestem zdjęła marynarkę. Pod spodem miała białą bluzkę ze stójką, zapiętą po ostatni guzik. W trakcie rozmowy lewe ramiączko biustonosza uparcie opadało i Weronika wciąż je poprawiała. Na dodatek materiał bluzki był tak cienki, że prześwitywała przezeń koronka stanika. Szerszeń z łatwością wyobraził sobie objętość jej biustu.

– Teraz prawdopodobnie o czymś zupełnie innym… – Odchrząknął. – No, ale powiedzmy, że myślę o tym czymś, co tli ci się w ręku.

– Palenie zabija, a ponieważ cię lubię, to cię nie poczęstuję. Poza tym nie mogę ryzykować gniewu twojej małżonki. – Uśmiechnęła się szeroko.

Szerszeń przeniósł wzrok z jej biustu na twarz, przyjrzał się złotej mapie piegów na policzkach, półprzezroczystym zielonym oczom i powiedział:

– Widzę, że wredne rude koty łażą w tej okolicy nie tylko nocą. No cóż, mały kotek też drapie.

– Ja natomiast myślałam o tym – ciągnęła Weronika – jak to się stało, że Johann Schmidt, potentat recyklingu, Niemiec polskiego pochodzenia, pojawił się niezauważony w kamienicy należącej do znawczyni seksualnych dewiacji Elwiry Marii Poniatowskiej-Douglas. – Wszystkie imiona i nazwiska pieczołowicie odczytała z protokołu, jakby była w sali sądowej i zamiast półprzezroczystej bluzki miała na sobie togę oskarżyciela. – I to akurat w momencie, kiedy ktoś postanowił obrobić gabinet lekarki ze wszystkich cennych rzeczy – dokończyła.

– Mnie bardziej interesują te niedopałki, paluchy, które ma Jacek, i czy z tej juchy da się wycisnąć DNA klienta, który załatwił naszego szacownego śpiocha – odburknął Szerszeń. – Myślówkę zostawiam sobie na potem. Ale znajdziemy odpowiedzi na twoje pytania. Wszystko w swoim czasie. Zresztą rozwiązanie tej zagadki może być zaskakująco oczywiste. Może byli kochankami? To się przecież zdarza. Nie było między nimi tak dużej różnicy wieku… – zawiesił głos.

Prokurator Rudy jakby nie dosłyszała.

– Ślady to jedno – kontynuowała. – Jacek na pewno coś ci wyłuska. Ja cię pytam teraz o hipotezy śledcze, a ty mi jak zwykle o seksie.

– Skoro mowa o seksie, to właścicielka tej hacjendy świetnie się na tym znała. – Podszedł do gabloty stojącej pomiędzy dużymi, stylowymi oknami. Wyciągnął dłoń, by chwycić jeden z ustawionych tam eksponatów, lecz zaraz ją cofnął.

– Czy to jest potrzebne do leczenia? – skrzywił się. Regał składał się z małych półeczek, na których umieszczono imponującą kolekcję różnej wielkości i kształtu penisów oraz figurek indyjskich, przedstawiających rozmaite pozycje z Kamasutry. Eksponaty były wykonane z różnych materiałów: drewna, alabastru, metalu, plastiku. Niektóre wyglądały na rzeźby bądź figurki o antykwarycznej wartości, ale większość prawdopodobnie pochodziła z sex shopu.

– Może to jest sztuka, Waldek…? – Prokuratorka wzruszyła ramionami. – A zresztą, kto to są pacjenci seksuologa? Ludzie, którzy mają problemy z tą sferą.

– A kto z nas ich nie ma – żachnął się podinspektor i zdecydował się wziąć do ręki jeden z kolosalnych członków wyrzeźbiony z drewna. Podniósł, obejrzał dokładnie i wymierzając go w Werkę, dodał: – Na mój gust ktoś, kto zbiera takie rzeczy, sam ma nierówno pod sufitem. Znasz ten dowcip o facecie, który poszedł po masło? – zapytał z szerokim uśmiechem.

– Nie teraz, Waldek… – ziewnęła Weronika, przeczuwając, że podinspektor znów chce opowiedzieć jej jakiś pieprzny dowcip. Zawsze to robił, kiedy się spotykali na miejscu zdarzenia. Gdyby zaczęła je spisywać, wyszedłby z tego mały tomik. Teraz zupełnie nie miała nastroju na słuchanie kawałów. – I odłóż to… – jęknęła, widząc, że Szerszeń za pomocą drewnianego penisa podnosi do góry orientalną kapę, którą sprawcy zabójstwa zrzucili z sofy podczas plądrowania mieszkania. – Na przykład myślałam jeszcze o tym – nie dawała się zbić z tropu – dlaczego przedwczoraj i wczoraj był tu mąż Poniatowskiej. Nie wszedł na górę, za to dziś rano pojawił się zapłakany na policji, by zgłosić, że żona mu zniknęła.

– A był tu? – zainteresował się Szerszeń. Wreszcie odłożył eksponat na miejsce. – Podobno odwoził dziecko na obóz do Ochab, został tam całą noc i wrócił dopiero dziś rano. Tak, to on zawiadomił nas, że świeci się w jednym z pokoi. A potem zgarnęła go drogówka, bo jeździł bez prawa jazdy. Dzięki temu możemy go przyskrzynić na czterdzieści osiem godzin.

Weronika wskazała palcem podłogę.

– Elfryda Hasiukowa mieszkająca piętro niżej ponoć widziała jego auto pod kamienicą. Trzy razy.

– Trzy razy podziel przez dziesięć. Wiesz dobrze, o czym mówię. – Podinspektor włożył między zęby kolejną wykałaczkę, jakby miała mu pomóc w rozważeniu stopnia wiarygodności tej informacji, po czym skrzywił się z dezaprobatą. – Nie cierpię takich świadków. Więcej zawracania głowy niż realnych danych. Ale niech ci będzie. Sprawdzę to. Mnie bardziej ciekawi, gdzie jest teraz gwiazda seksuologii. Długi weekend skończył się wczoraj, za chwilę zastanie nas tu południe. Kilku pacjentów odesłałem już z kwitkiem.

– Czyżbyśmy mieli podejrzaną?

– Formalnie to wciąż zaginiona.

– Jak sądzisz, dlaczego tak go zostawili? – Wskazała na ciało Schmidta przytwierdzone do krzesła. – Nie wystarczyło, że zginął? A co z narzędziem zbrodni?

– Pewnie zabrali ze sobą. Zadajesz za dużo pytań. Jak zwykle zresztą… Pogadaj z tamtym gościem. – Zerknął na mężczyznę w drugim pokoju, oddzielonym od salonu i miejsca przyjęć pacjentów rozsuwanymi drzwiami z mlecznej szyby. – On wie wszystko o układaniu trupów. I o motywach działania wszelkiej maści dewiantów. Zobacz, wszyscy spierdolili na korytarz, a ten pracuje.

Weronika dopiero teraz go dostrzegła. Wysoki, żylasty brunet o rzymskim profilu i brwiach łączących się niemal w jedną kreskę stał obok blatu zajmującego całą szerokość ściany z oknami. To niekonwencjonalne biurko było załadowane dokumentami. W pomieszczeniu – prywatnym gabinecie lekarki – praktycznie nie było śladów walki. Wazon ze zwiędłymi białymi liliami stał nienaruszony. Za plecami mężczyzna miał bibliotekę wykonaną na wymiar i w całości wypełnioną książkami. Przemieścił się w kierunku małego stolika kawowego, obok którego stał fotel obity amarantową tkaniną w złote esy-floresy, w stylu Ludwika XVI. Prokuratorka na chwilę straciła bruneta z oczu. Kiedy znów się pojawił, trzymał w ręku ramkę ze zdjęciem i wpatrywał się w nią niczym hipnotyzer. Czarne polo opinało jego szerokie plecy i było wpuszczone w eleganckie grafitowe spodnie od garnituru. Marynarkę od kompletu miał przewieszoną przez ramię, z jej kieszeni zwisał krawat w szaro-czarne pasy – dość rzadko spotykana część garderoby u policjantów z wydziału zabójstw, z którymi prokurator Rudy miała do czynienia na co dzień. Krawat wyglądał na drogi, niemniej właściciel traktował go dość nonszalancko, przydeptując co chwila lakierkiem. Napięta żyła na skroni wskazywała, że mężczyzna intensywnie się nad czymś zastanawia.

– Kto to? – szepnęła zaintrygowana.

– Nie znasz? To nadkomisarz Hubert Meyer, najbardziej uparty gliniarz, jakiego znam. Mój ulubiony psycholog policyjny i profiler[4] – padła odpowiedź.

– To on? – Weronika aż otworzyła usta ze zdziwienia. – Myślałam, że on nie istnieje, że to wymysł scenarzystów… To jest prawdziwy bohater Sprawy Niny Frank?

Mężczyzna ze zdjęciem w ręku nie mógł usłyszeć tego pytania, stał zbyt daleko. Ale wyczuł jej spojrzenie i na moment oderwał wzrok od fotografii. Poczuła się nieswojo, kiedy skierował na nią stalowe tęczówki głęboko osadzonych oczu. Wydało jej się, że na chwilę się zwęziły niczym u skupionego wilka. Przemknęło jej przez głowę, że Meyer ma twarz upadłego anioła, który zgubił gdzieś swoją duszę. Chciała skomentować jego niestosowny strój – w końcu to miejsce zbrodni, a nie filharmonia – ale z wrażenia nie mogła wydobyć z siebie głosu.

– Poznam was! – Zadowolony Szerszeń złapał Werkę za łokieć. Po drodze huknął jej jeszcze do ucha: – On ma więcej rozumu w pięcie niż kto inny w głowie. A do tego jeszcze utalentowany didżej.

– Nie jestem głucha! – Weronika odruchowo zasłoniła ucho, chroniąc się przed kolejnym podobnym żartem podinspektora.

Szerszeń znów się pochylił i tym razem szepnął ostrzegawczo:

– Tylko ani słowa o tej szmirze, bo cię pożre zamiast śniadania. Nienawidzi tego filmu. A zwłaszcza jego zakończenia.

Meyer obserwował ją, odkąd się pojawiła. Widział, jak flirtuje z Szerszeniem i jak stary wyga mięknie przy niej i pozwala stroić z siebie żarty. To rzadki widok, więc przykuł uwagę profilera. Nie trzeba było głębokiej wiedzy psychologicznej, by dostrzec, że podinspektor ma do tej kobiety słabość. Kiedy zobaczył, że Szerszeń prowadzi ją w jego kierunku, na chwilę przerwał analizę miejsca zbrodni i śladów zachowania sprawcy. Poczuł się jak przebieraniec w tym wieczorowym garniturze i lakierkach.

Czy to jest właśnie prokurator Rudy? – myślał gorączkowo. Był trochę zaskoczony. Szerszeń uprzedził go, że prokurator dojedzie na miejsce zdarzenia trochę później, bo poranek obfitował w znajdowanie zwłok. Z niezrozumiałych jednak powodów był przekonany, że jest nim mężczyzna. A już na pewno nie spodziewał się, że będzie to ktoś tak ładny i perfekcyjnie zbudowany.

Szerszeń zerwał go po zaledwie kilku godzinach snu. Przyjaźnili się od lat. Odkąd pamięta, umawiali się na wspólny wypad na ryby. Wciąż jednak nie mogli zgrać się w czasie. Albo Hubert tropił jakiegoś seryjnego zabójcę czy desperata podkładającego bomby, albo Szerszeń miał owocny dyżur w swoim wydziale. Wczoraj Meyera zaprosili do Warszawy na premierę filmu sensacyjnego o rosyjskiej mafii, przy którym był konsultantem. Reżyser z ekipą nalegali, by został na bankiecie. Nudził się tam jednak jak mops i nie czuł zbyt pewnie. Dlatego już po dwudziestej pruł sto czterdzieści na godzinę po gierkówce. GPS ostrzegał go przed stadem fotoradarów. Ale Meyer chciał jak najszybciej dotrzeć do swojego domu w Katowicach-Ligocie. Liczył, że przed północą znajdzie się w łóżku i choć raz wyśpi jak człowiek, bo następnego dnia wyjątkowo miał wolne. W okolicy Siewierza usłyszał stukanie w lewym przednim kole. Zwolnił do siedemdziesięciu, szukając jakiegoś miejsca do zaparkowania, gdzie mógłby sprawdzić oponę. Jechał tak kilka kilometrów, aż nagle rozległ się huk, auto wypadło z drogi ekspresowej i prawym bokiem zatrzymało się na parkanie fabryki wafli. Tylko poduszce powietrznej, zapiętym pasom i stosunkowo niedużej prędkości zawdzięczał życie. Wydostał się z wraku, zerknął na zmiażdżoną plątaninę blachy, która jeszcze niedawno była jego passatem, i nie mógł uwierzyć, że nic mu się nie stało. Obdzwaniał właśnie wszystkie służby, by zawiadomić o wypadku, kiedy zatelefonował Szerszeń.

– Śpisz, chłopie? – Podinspektor spytał radośnie, jakby to był ranek, a nie grubo po dwudziestej drugiej. I nie czekając na odpowiedź, zaczął Meyerowi wyłuszczać swój genialny pomysł dotyczący sprawy internetowego pedofila, nad którą pracowali z psychologiem niecałe dwa tygodnie temu. – Siedzę tu sobie przy piwku i nagle, słuchaj, eureka. On je wyłapuje w sieci, ale wybiera tylko dziewczynki z okolicy Będzina. Zorka z kadr tam mieszka. Jej córka chodzi do tej samej klasy co jedna z tych biednych ośmiolatek, więc podszyje się pod małolatę, nada temat, że jest uczennicą tej szkółki, i chwycimy go na gorącym… Cały budynek będzie otoczony. Nie będzie miał szans!

– Tak, Waldek, świetnie… Jutro pogadamy – próbował zbyć go Hubert i jednocześnie wydobyć z bagażnika trójkąt ostrzegawczy, który powinien ustawić za wrakiem passata.

– No przyznaj. Sam byś lepiej nie wymyślił! – Szerszeń wydawał się lekko obrażony.

– Tak, świetnie to obmyśliłeś, przyznaję. Jutro wszystko omówimy. Pomogę ci. Ale teraz, wiesz… – psycholog zawiesił głos i starannie zasłonił głośnik telefonu ręką, tak by nie przedostawały się przezeń odgłosy dobiegające z trasy szybkiego ruchu – …jestem w takim biurze… Wiesz, w takim miejscu… Mam tu trochę słaby zasięg. Halo, halo… – Meyer wstydził się przyznać, że w idiotyczny sposób rozbił swój ukochany wóz. W tym momencie obok niego przejechała ciężarówka, głośno trąbiąc klaksonem i całkowicie zagłuszając rozmowę.

– W biurze? W jakim biurze? – natychmiast zreflektował się podinspektor. – Co ty mi tu za farmazony napieprzasz? Ty myślisz, że ja głuchy jestem? Co ty, autostopem jedziesz, że ciężarówki słyszę?

– No… właściwie to jestem na ulicy… – jąkał się Meyer.

– Miałeś wypadek? Co ci się stało? Gadaj!

– Rozwaliłem się jak baba – skapitulował Hubert. – Opona mi pękła. Już miesiąc temu mnie ostrzegali, że są na niej jakieś burchle i powinienem wymienić. Ale czasu nie było… Kurwa mać, żeby tak własne auto mnie zawiodło!

– Gdzie jesteś? – Szerszeń natychmiast spoważniał. – Ile wypiłeś?

– No co ty, Waldek. Nie wsiadłbym za kółko, za kogo mnie masz – żachnął się Meyer.

– Słabość ludzka rzecz. Lepiej powiedz prawdę.

– Jestem trzeźwy – powtórzył Meyer z naciskiem. – Jak niemowlę.

– Dobra, kurwa. Gdzie jesteś?

– Pod Siewierzem.

Zerknął na parkan z napisem.

– Darex. Fabryka wafli – odczytał.

– Dobra, wiem. Siedź tam i czekaj. Ale to potrwa. Jestem po piwku, muszę zorganizować radiowóz. – Szerszeń odłożył słuchawkę.

Godzinę później auto Meyera trafiło na policyjny parking w Siewierzu, a profiler do domu podinspektora, bo Szerszeń nie chciał nawet słyszeć tłumaczeń Huberta, że weźmie taksówkę do Ligoty albo zanocuje w komendzie. Oczywiście Meyer poskąpił na autocasco, więc będzie musiał wyłożyć trochę grosza na naprawę wozu, a raczej jego złomowanie. Szerszeń całą drogę suszył więc profilerowi głowę.

– Bęcwał jesteś, ot co – powtarzał.

– Wiem, stary. Odpuść już sobie.

– Nie strugaj mi tu bohatera! Zachowałeś się jak cipa!

– I tak miałem fart.

– I to jaki. Tylko passacika szkoda. Ale nic to. Nie ma co płakać nad rozlanym mlekiem. Dobrze, że Zofijka pojechała akurat do wód. Dopiero byś usłyszał lament.

Meyer tylko westchnął i cierpliwie wysłuchiwał perory podinspektora o stanie polskich dróg, jakości ogumienia, szczęściu i, rzecz jasna, sytuacji w polskiej policji. Szerszeń wreszcie znalazł słuchacza, który nie miał dokąd uciec, i opowiedział Meyerowi kolejne dziesiątki dowcipów, które zresztą profiler słyszał już wiele razy. Po przyjeździe do domu podinspektor wręczył Meyerowi drinka.

– Odpręż się. Znasz to? Pesymista widzi ciemny tunel.

– Chyba nie… – Meyer uśmiechnął się i upił łyk podrzędnej whisky. Czuł, jak alkohol rozgrzewa mu gardło. Im mniej miał alkoholu w szklance, tym bardziej śmieszyły go dowcipy Szerszenia.

– No to słuchaj! – Waldek z impetem uderzył rękoma o uda. – Bo to o mnie i o tobie.

– Tak? – zaciekawił się profiler. – A ja to niby pesymista jestem?

– Zaraz się dowiesz! Coś ty taki w gorącej wodzie kąpany? – uciszył go Szerszeń. – Więc pesymista widzi ciemny tunel. Optymista widzi światełko w tunelu. Realista widzi światło pociągu. A maszynista?

Meyer się zamyślił.

– Semafor?

– Trzech debili na torach widzi! – Szerszeń aż zatrząsł się ze śmiechu. Dostrzegłszy jednak zmarszczone czoło psychologa i jego marsową minę, dodał: – Czyli ciebie, Hubercie. No i mnie. Ja też jestem z tobą na tych torach. Jak zawsze. No już, uśmiechnij się. Humor to najlepsze koło ratunkowe na oceanie życia.

– Zmęczony jestem. – Profilerowi nie drgnął nawet kącik ust. Przymknął oczy i się przeciągnął. Szerszeń usłyszał strzelanie kości.

– To jeszcze po jednym i do wyrka – zarządził.

– A ten trzeci? Kim jest ten trzeci debil? – zainteresował się wreszcie Meyer.

– Czekaj, niech pomyślę. – Podinspektor udał, że się zastanawia. – Może wielki debil z czerwonym godłem za plecami. Nasz stary! Jakby wiedział, że jest na torach razem z nami…

Tym razem Szerszeniowi naprawdę udało się rozśmieszyć psychologa. Akurat przełykał ostatni łyk whisky, kiedy porwał go gromki śmiech. Zakrztusił się i zaczął dusić. Szerszeń ze spokojem wstał z fotela i z impetem walnął go kilka razy w plecy.

– Co ty, fabryka wafli cię nie załatwiła, a chcesz mi tu wykorkować? Wstydu nie masz… – Meyer kasłał jeszcze chwilę, a podinspektor wciąż mówił, nie przerywając ani na chwilę: – Co by zresztą Zośka powiedziała na widok trupa na nowiutkim dywanie. Cipa z ciebie jak nic, Meyer.

Zanim się położyli, było grubo po drugiej w nocy.

Dziś Hubert cieszył się, że skończyło się na kilku szklaneczkach, w przeciwnym razie nie dałby rady przyczołgać się na miejsce zdarzenia, a co dopiero zbierać śladów i je analizować. Wpół do ósmej obudził ich telefon z komendy. Szerszeń został wezwany na Stawową. Meyer nie miał wyjścia, wyszli z domu razem. Zaproponował swoją pomoc.

– Tylko rzucisz okiem i pójdziesz do swoich spraw – z wdzięcznością zgodził się podinspektor.

I tak profiler znalazł się na miejscu zbrodni. Rzucanie okiem ciągnęło się już czwartą godzinę i psycholog ledwie trzymał się na nogach ze zmęczenia.

– Weronika Rudy – przedstawiła się prokuratorka. – Miło w końcu pana poznać.

– Meyer. – Ściągnął gumową rękawiczkę i poczuł nazbyt silny uścisk jak na kobietę, choć dłoń pani prokurator była szczupła i całkowicie mieściła się w jego dłoni.

– W ubiegłym roku omal nie dotarłam na pana wykłady. – Uśmiechnęła się.

– Wobec tego bardzo żałuję – odrzekł niskim głosem o ciepłej barwie.

– Mamy szczęście, że Hubert był akurat w okolicy. Niełatwo go zwerbować do sprawy. – Podinspektor Szerszeń natychmiast włączył się do rozmowy, pozwalając Hubertowi i prokuratorce na wzajemne oglądanie się. – Nasz kochany komendant trzyma go jak słowika w złotej klatce i nie chce nawet słyszeć o wycieczkach poza okręg Katowic. Wie, jaki jest skuteczny. Dzięki temu na Śląsku od lat wzrasta wykrywalność, a szef tylko odbiera medale.

Skonfundowany tymi komplementami Meyer odwrócił głowę do okna. Źle się czuł w roli gwiazdy.

– Możesz teraz zadać mu wszystkie swoje pytania, Werko. Liczę, że Hubert zbada naszą sprawę i dzięki jego profilowi szybko złapiemy klienta – dokończył przemówienie Szerszeń.

Meyer nerwowo drapał się po policzku. W domu Szerszenia zmienił zapoconą koszulę na czarne polo. Nie zdążył się już jednak ogolić. Na twarzy czuł szczecinę, swędziały go policzki. Nie wyglądał jednak niechlujnie. Należał do tego typu mężczyzn, którym niewielki zarost jedynie przydaje uroku.

– Chyba mnie przeceniasz, Waldek. Jak wiesz, cudotwórcą nie jestem. Zrobię co w mojej mocy. – Promienny uśmiech rozjaśnił mu twarz. Prokurator Rudy poczuła sympatię do tego mężczyzny. Kiedy jednak podniósł dłoń do swędzącej brody, zauważyła, że na serdecznym palcu nosi obrączkę z wygrawerowanymi tajemniczymi znakami.

– No i co pan tutaj znalazł, czego nie widzą zwykli policjanci? – zapytała nagle tonem oskarżyciela.

– Zobaczymy, muszę zebrać dane. – Szare tęczówki profilera pociemniały. Zarejestrował, że w mgnieniu oka jej nastawienie się zmieniło. Usztywniła się i przybrała wojowniczą pozę. Nie rozumiał jednak przyczyny. – Muszę to wszystko poukładać i przeanalizować. Jak mówiłem, nie jestem wróżką.

– Śladów jest dużo. Chyba mamy odciski i krew sprawców. Przy szybkim zatrzymaniu będzie materiał porównawczy i sprawca znajdzie się w areszcie w ciągu czterdziestu ośmiu godzin. Podinspektor Szerszeń to najlepszy policjant w tutejszym wydziale zabójstw. Jestem gotowa wydać postanowienie o postawieniu zarzutów – wyrecytowała Weronika, jakby składała raport zwierzchnikom.

Wtedy już obaj – Szerszeń i Meyer – spojrzeli na nią zdziwieni.

– Werka, dziecko, chyba trochę przedwcześnie – jęknął Szerszeń z politowaniem.

– Pani prokurator, ja nie wchodzę w paradę detektywom. Taką mam zasadę – zaczął cicho, lecz stanowczo Meyer. – Zbieram ślady behawioralne, czyli ślady zachowania. Analizuję hipotezy. Badam sposób ułożenia zwłok, sposób zadania ciosów, analizuję liczbę ran. Ale nie po to, by ustalić przyczynę zgonu. Nie jestem medykiem sądowym. Szukam motywów. I nie w rozumieniu prawnym, lecz psychologicznym. To jest o wiele bardziej skomplikowane niż dostosowanie paragrafu do sprawy.

– Sugeruje pan, że prokurator nie potrafi ocenić, jaki jest motyw zbrodni? – zapytała wyzywająco.

– Niczego nie sugeruję. Tłumaczę tylko, na czym polega moja praca.

– Słyszałam o panu i znam to słowo. Profilowanie. Choć może to pana dziwi. – Najwyraźniej dążyła do kłótni.

– Daj spokój, Werko. Co cię ugryzło? – Szerszeń próbował załagodzić sytuację. Ona jednak nie odpuszczała. Nakręcała się w złości.

Meyer zrobił ruch, jakby chciał odejść. Skrzywił się i wpatrywał w kobietę spode łba, co tylko jeszcze bardziej motywowało ją do konfrontacji.

– Co więc może pan zrobić w tej sprawie, czego nie potrafi podinspektor Szerszeń?

– O, teraz już przesadziłaś… – gwizdnął Szerszeń.

– Proszę pani… – Meyer zrobił krok w przód i zbliżył się do niej. Świadomie przekroczył granicę intymności, by poczuła się zagrożona. Zbladła, i choć starała się tego nie zdradzić, z jej oczu wyczytał, że przez moment poczuła lęk. Uśmiechnął się, kiedy się cofnęła. Wtedy pochylił się w jej kierunku, jakby chciał ją zatrzymać w miejscu, i dokończył: – Mogę pomóc określić, jakimi cechami jest obdarzony sprawca, ile ma lat, jakie ma wykształcenie i wreszcie czy był sam, czy przyszedł z pomocnikiem. A może to była kobieta? To wymaga czasu i analizy całego materiału dowodowego. Pani wybaczy, ale teraz nie będę wysnuwał żadnych wniosków. Tym bardziej pod presją tak młodej prokuratorki… – dodał, a Weronika Rudy z trudem przełknęła obelgę.

– Sprawa wydaje się dość prosta. – Odsunęła się na bezpieczną odległość i dalej atakowała. – Klasyczna zbrodnia na tle rabunkowym.

– Małe garnuszki prędko kipią, Werko – wtrącił Szerszeń, ale prokuratorka go zignorowała.

– Widziałam rany ofiary, ten bałagan… – wypaliła, ale w tym samym momencie poczuła, jak mało warte są jej uwagi, i straciła pewność siebie.

– Wobec tego jaki jest, pani zdaniem, motyw? – zapytał Meyer. Miał ochotę wybuchnąć gromkim śmiechem, słysząc te chybione wnioski. Ale nie przestawał się w nią wpatrywać z zaciśniętymi ustami. Zastanawiał się, gdzie kończyła prawo.

– Rabunkowy, już mówiłam.

– Tak? – Uśmiechnął się ironicznie.

– Tak.

– Jest pani tego pewna? – zawiesił głos.

Weronika milczała.

Szerszeń się zaśmiał.

– Dobry jest, co?

Prokuratorka spiorunowała go wzrokiem.

– Zabójcy chcieli, by tak właśnie pani myślała – podjął wątek Meyer. Chwycił ją pod ramię i zaprowadził do pokoju, w którym w dalszym ciągu znajdowały się zwłoki. Zdziwił się, że nie odskoczyła, usztywniła się tylko i pozwoliła zaprowadzić pod jeden z regałów. – Upozorowali rabunek, by nas zmylić.

– Werka, dałaś się zwieść na lewe sanki, wstyd! – Szerszeń cieszył się jak dziecko.

– Motywem na pewno nie jest rabunek. Ponadto można sądzić, że to zbrodnia na zlecenie. Być może nagrana przez osobę bliską dla ofiary. Dlaczego tak uważam? Co pani widzi?

Rudy zacisnęła usta i milczała. Szerszeń zaś z pobłażliwym uśmiechem przysłuchiwał się ich potyczce słownej.

– Proszę się rozejrzeć. Co pani widzi? – powtórzył Meyer i obrócił się wokół własnej osi, wskazując ręką bałagan w pomieszczeniu.

Werka wpatrywała się w porozrzucane przedmioty, wybebeszone łóżko, telewizor leżący na podłodze. W głowie miała pustkę.

– Wielki bajzel.

– Zgadza się. – Meyer kiwnął głową i wskazał na szafki w wielkiej bibliotece oraz regał obok okna w salonie. – A tutaj?

Przedmioty pozostawały na swoich miejscach, jakby były poza zasięgiem rąk zabójców. Były równo poukładane, prawdopodobnie nikt ich nie dotykał. Profiler włożył rękawiczkę i wyciągnął kilka książek, materiałową teczkę pełną dokumentów oraz szkatułkę z biżuterią. Ostrożnie zdjął ją z półki i zdmuchnął kurz.

– Bałagan jest zaplanowany – stwierdził stanowczo. – Sprawcy nie wspinali się na górę, by gruntownie zbadać zawartość regałów powyżej ich wzrostu. Czy zabójcy rabunkowi nie zajrzeliby do czegoś takiego? – Wskazał szkatułkę. Była pełna błyskotek. Meyer wnikliwie przejrzał jej zawartość. – Nie wiem, czy jest tu jakiś drogocenny drobiazg, ale czy sprawcy dokonujący zbrodni na tle ekonomicznym zostawiają coś takiego w stanie nienaruszonym? – powtórzył pytanie. Nie oczekiwał odpowiedzi. Był zły na prokuratorkę i nie zamierzał tego ukrywać. – To może też oznaczać, że nie działali po omacku, ale szukali czegoś konkretnego i kiedy to znaleźli, upozorowali bezład.

– To dlatego wytłukli całą porcelanę – powiedziała do siebie.

– Co? – fuknął pogardliwie Szerszeń, a Meyer uśmiechnął się i pokiwał głową. – Otóż to. Między innymi… Szybko się pani uczy, pani Rudy. – Jej nazwisko wypowiedział z naciskiem.

– Dlaczego mówi pan o sprawcach, a nie o sprawcy? – odważyła się zapytać Weronika.

– Kluczem jest ofiara – odrzekł. – Dla profilera to książka, którą trzeba umieć czytać. Ale tak pokrótce: ten człowiek był bardzo wysoki i silny. Na razie nic nie wiem o jego osobowości, zwyczajach, trybie życia. Mogę wnioskować jedynie na podstawie fizycznych elementów układanki. Prościej mówiąc, na podstawie obrażeń. Mimo otyłości i swojego wieku nie był łatwym przeciwnikiem dla jednej, nawet tak samo silnej jak on osoby. Proszę obejrzeć zadane ciosy. Jak są rozległe, jak jest ich wiele. Sprawcy nie byli w stanie nad nim zapanować, bo walczył o życie jak lew, a w obliczu zagrożenia jego siła była znacznie większa niż w normalnych warunkach.

– Czyli było ich dwóch?

– Za wcześnie na tak precyzyjną odpowiedź. Moja hipoteza jest taka, że było ich kilku. Może dwóch, a może i trzech. Może ktoś stał na czatach, może współpracował z nimi kierowca, który umożliwił im błyskawiczne zniknięcie z miejsca zdarzenia. No i jest jeszcze zleceniodawca, którego tu nie było, ale mógł pomagać w zorganizowaniu zbrodni.

– Skąd pan to wie? – zdziwiła się Weronika.

– Brak śladów włamania. Poza tym to Stawowa, centrum Katowic, jedna z najczęściej uczęszczanych okolic. Skrzyżowanie ulic pełnych sklepów i restauracji, obok dworzec. Słowem wyjątkowo łatwe warunki do dokonania zabójstwa i zniknięcia bez śladu.

Prokuratorka stała jak słup soli. Czuła się jak idiotka. Nie przypuszczała, że w miejscu zbrodni można znaleźć tyle ważnych tropów. Pomyślała, że w kilku sprawach, które nie zakończyły się znalezieniem sprawcy, być może zabrakło profilera. Tak dobrego jak Meyer. Nie śmiała się więcej odzywać.

– To wszystko jednak tylko moje domysły, pierwsze spostrzeżenia. – Meyer ciągnął już łagodniej. – Muszę to dogłębnie sprawdzić i wszystko opiszę w ekspertyzie. Na szczęście Waldek, znaczy podinspektor Szerszeń, doskonale o tym wie. Wie także, że opinię dostanie ode mnie jak najszybciej, ale dopiero po zbadaniu całej sprawy, nie tylko analizy miejsca zdarzenia. Muszę jeszcze porozmawiać ze wszystkimi bohaterami tej tragedii. Chyba naprawdę szkoda, że nie dojechała pani na moje wykłady – dokończył.

Werka spojrzała na podinspektora Szerszenia, szukając u niego ratunku, ten jednak odwrócił głowę. Odrzuciła więc plan, by zakończyć rozmowę z Meyerem uszczypliwym komplementem, iż cieszy się, że polski profiler naprawdę istnieje, choć musi przyznać, że wyobrażała go sobie nieco inaczej: sądziła, że ma wąsy, nadwagę i jest mniej przystojny niż filmowy bohater Sprawy Niny Frank. Zamierzała się oddalić, bo trudno jej było przełknąć upokorzenie. Psycholog zrugał ją na oczach całej ekipy. Była przekonana, że ich rozmowie przysłuchiwali się wszyscy, włącznie z młodym aspirantem, który pilnował czerwono-białej taśmy, by nikt niepowołany nie wszedł do pomieszczenia. Meyer jednak uśmiechnął się do niej i dodał pojednawczo:

– A jeśli chodzi o twarde dowody, pani prokurator, znalazłem to. – Odstawił na komodę ramkę ze zdjęciem synka lekarki, którą podczas rozmowy trzymał w ręku, po czym podszedł do biurka. Lewą ręką, wciąż w lateksowej rękawiczce, delikatnie i powoli, jakby rozbrajał bombę zegarową, wysunął półkę, na której powinna stać klawiatura komputera. Była pusta. Leżał tam tylko pęk kluczy na sporym kółku. Z gąszczu metalu wyraźnie wyróżniały się dwa: jeden solidny, stary, z kutym wykończeniem i skomplikowanymi ząbkami oraz drugi, do auta z firmowym logo Saab i egzotycznym breloczkiem ze skóry. – Ten większy prawdopodobnie pasuje do tego zamka – Meyer wskazał na ściankę, za którą były drzwi wejściowe do lokalu. – A ten do samochodu może należeć do denata.

– To wykaże ekspertyza. Co z tymi kluczami? Nie rozumiem. – Weronika wydęła usta z dezaprobatą.

– Jeśli faktycznie należały do ofiary, jak zakładam, to oznaczałoby, że sam otworzył sobie drzwi. Może czekał na gospodynię. Nie było śladów włamania. Domofon jest nienaruszony. W tym zestawie musi więc być też klucz do drzwi wejściowych do kamienicy. To dlatego sąsiadka nic nie zauważyła. Nie dlatego, że akurat oglądała serial. Denat musiał mieć klucze, by tu wejść, albo… – Profiler zawiesił głos.

Wszyscy zamilkli, czekając na dalszy ciąg wywodu.

– Znał zabójcę. – Rudy i Meyer powiedzieli jednocześnie.

– Lub zabójczynię – wtrącił Szerszeń.

– Słusznie. – Hubert kiwnął głową. – I dlatego wpuścił ją do mieszkania, bo nie spodziewał się napaści. Ślady na miejscu zbrodni wskazują zresztą, że zaatakowano go z zaskoczenia. A po zabójstwie drzwi zostały zamknięte. Rano policjanci musieli je wyważyć, by dostać się do środka, kiedy Michał Douglas zgłosił na komendę zaginięcie żony. Z całą pewnością musiał istnieć dodatkowy komplet – zakończył swój wywód i podniósł do góry pęk kluczy z brelokiem. – Prawdopodobnie posiadał go zabójca i to dzięki niemu dostał się do środka.

– Na pewno już się ich pozbył. – Weronika wzruszyła ramionami. Prawdę mówiąc, już dawno zgubiła się w jego wywodach.

– Może tak być – zgodził się Meyer – ale z mojego punktu widzenia ważne jest ustalenie, kto je miał w piątek. Jeśli ten ktoś nie jest zleceniodawcą zbrodni, to z pewnością ma z nią ścisły związek. Według mnie to obecnie najważniejsza nitka, która może doprowadzić nas do kłębka.

Ich rozmowę przerwało zamieszanie przy wejściu.

– Co się tu dzieje? – usłyszeli damski głos. Nie mogli zobaczyć osoby, która wypowiadała te słowa, gdyż wejście skutecznie zasłaniała ściana z karton-gipsu. Prokurator Rudy, podinspektor Szerszeń i Hubert Meyer szybko przemieścili się w tamtym kierunku. W korytarzu stała elegancka blondynka w beżowej sukience safari, złotych sandałkach i apaszce w kratkę Burberry. Z gracją postawiła u swych stóp skórzaną torbę kolonialną, wartą więcej niż miesięczna pensja podinspektora Szerszenia. Kobieta była dyskretnie umalowana, w uszach miała brylantowe kolczyki, a na ręku cienką jak nitka złotą bransoletkę.

– Co to za okropny zapach? – Zatrzymała się, nie była w stanie zrobić ani kroku dalej i zwróciła się do prokuratorki. – Czy ktoś może mi wyjaśnić, co tu się stało?

Jej blond włosy obcięte do ramion, na wzorowego boba, były correct, jakby dopiero co wyszła od fryzjera. Filigranowa, o regularnych rysach twarzy, orzechowych oczach i ładnie wykrojonych ustach wydawała się uosobieniem klasy. Meyer ocenił, że mimo dojrzałego wieku wciąż miała bardzo zgrabną sylwetkę. Twarz bez zmarszczek, nienaturalnie napięta, ujawniała talent chirurgów plastycznych. Być może dlatego nie okazywała teraz prawdziwych emocji, a może nie była do nich zdolna.

– Co się tutaj dzieje? – powtórzyła cicho, lecz stanowczo. Była skupiona i nieprawdopodobnie spokojna.

Podinspektor Szerszeń pomyślał o niej jedno: zakonserwowana, zimna ryba.

Podszedł bliżej i bez słowa wyciągnął legitymację policyjną.

– Rozumiem, że pani doktor Elwira Poniatowska?

Niepozorna blaszka umieszczona w skórzanym etui zadziałała w mgnieniu oka. Kobieta zacisnęła usta i wpatrywała się w niego w oczekiwaniu.

– Zgadza się.

– Podinspektor Szerszeń. Proszę za mną.

Poniatowska zasłoniła apaszką połowę twarzy. Teraz już zupełnie nie widzieli, jak reaguje na zadawane pytania. Kiedy Szerszeń zachęcił ją do wejścia głębiej, wyprostowała się i ruszyła naprzód, niby od niechcenia rozglądając się po pomieszczeniu. Jakby to mieszkanie nie było jej, jakby tylko je zwiedzała. Jedynie wprawne oko mogło dostrzec, że tak naprawdę rejestruje wszystko z dokładnością aparatu fotograficznego. Zmieszała się dopiero, gdy dostrzegła ciało na masywnym krześle pod oknem.

– Kto to jest? – Wskazała postać siedzącą plecami do drzwi. Meyer zauważył, że zadrżała jej ręka, a niski alt zamienił się w delikatny sopran z zaśpiewem. – Kim jest ten nieszczęśnik? – Poniatowska powtórzyła kluczowe pytanie łamiącym się głosem.

– To Johann Schmidt. Został zamordowany kilka dni temu – odparł Szerszeń.

Kobieta nie zdążyła nic odpowiedzieć. Meyer złapał ją w ostatniej chwili, zanim upadła na podłogę. Weronika poszła do kuchni po szklankę wody. Policjanci doświadczeni w tego typu zachowaniach zaczęli ją cucić. Kiedy po chwili lekarka odzyskała przytomność, w jej oczach były już tylko przerażenie i rozpacz.

– Czy chciałaby pani nam coś powiedzieć? – zapytał podinspektor Szerszeń. – Czy pani go znała?

Elwira długo milczała. W końcu pochyliła głowę, wygładziła sukienkę i odrzekła już spokojniej:

– Johann był moim pacjentem. On… my… Pisaliśmy razem książkę. – Kobieta przenosiła wzrok to na Meyera, to na Weronikę. – Co tu się stało?

– Pojedzie pani z nami na komendę – stwierdził Szerszeń.

– Co z moim dzieckiem? – Elwira wychrypiała rozpaczliwie. – Czy Tymkowi nic się nie stało? Gdzie jest Michał? Mój mąż… Gdzie on jest? – szeptała bez składu. Na jej twarz wystąpiły niezdrowe rumieńce.

Weronika wyjrzała przez okno.

– Chyba zaraz się przekonamy – odpowiedziała.

Po kilku minutach w drzwiach stanął szczupły, wysoki mężczyzna o południowej urodzie. Kruczoczarne krótkie włosy i smagła twarz kontrastowały z bielą modnej koszulki z nadrukiem, na którą miał narzuconą jasną marynarkę w tenisowe prążki. Był zdecydowanie młodszy od żony. Z jego czarnych jak smoła oczu nie dało się wyczytać żadnych emocji. Za nim szedł policjant, który go nie odstępował. Dopiero kiedy zbliżyli się na odległość kilku kroków, dostrzegli, że mężczyzna ma na przegubach kajdanki.

– Michał? – szepnęła zaskoczona lekarka. – Co ty…? – przerwała i spojrzała pytająco na profilera i prokuratorkę.

Mężczyzna nie odpowiedział. Kiedy funkcjonariusz otwierał metalowe obrączki niewielkim kluczykiem przytwierdzonym do pasa, mąż lekarki pochylił się do przodu i gwałtownie zwymiotował wprost na wypolerowane buty podinspektora Szerszenia.

* * *