Najbogatszy człowiek w Babilonie ebook i audiobook

Najbogatszy człowiek w Babilonie 

Przedmowa 

W jednej z naszych poprzednich publikacji z serii Klasyka rozwoju osobistego, przybliżyliśmy Państwu postać Johna D. Rockefellera. Audiobook pod tytułem „Droga na szczyt. Historia, która inspiruje” w barwnym skrócie opisuje karierę amerykańskiego przedsiębiorcy i filantropa. Uwypuklono w niej jego starania podjęte w celu osiągnięcia statusu najbogatszego człowieka w historii.

W tym samym cyklu ukazały się także teksty autorstwa Benjamina Franklina, takie jak „Droga do majątku i inne pisma” oraz „Jak się doskonalić, czyli 13 cnót wg Benjamina Franklina”. Amerykański polityk uchylił w nich całkiem sporego rąbka tajemnicy na temat zdobycia finansowej niezależności. Dzielił się też swoim bogatym doświadczeniem i refleksjami o praktycznym życiowym wymiarze. Wskazywał m.in. jak zapracować na szacunek otoczenia czy też w jaki sposób zarządzać domowym budżetem i oszczędzać pieniądze.

Tym razem prezentujemy jeden z największych bestsellerów wszech czasów na temat budowania zabezpieczenia finansowego. Książka, której za moment będziecie mogli posłuchać, została wydana po raz pierwszy w 1926 roku, a ilość sprzedanych egzemplarzy znacznie przekracza 2 miliony. Mimo upływu prawie 100 lat, dzieło amerykańskiego autora cały czas stanowi jeden z filarów literatury traktującej o zarządzaniu majątkiem.

Siłą i cechą charakterystyczną książki Clasona są nie tylko celne uwagi i ponadczasowe rady w kwestii pokonywania kolejnych przeszkód na drodze do osiągnięcia niezależności finansowej. Tym, co ją wyróżnia na tle innych poradników jest niebanalny chwyt literacki zastosowany przez autora. Otóż niniejsza publikacja nie jest zwyczajnym zbiorem praktycznych wskazówek na temat sposobów bogacenia się. Autor osadził akcję swojej opowieści w starożytnym Babilonie, w czasach jego wielkiej świetności. Dzięki temu zabiegowi, a także obrazowemu przedstawieniu problemów bohaterów w zarządzaniu finansami osobistymi, odbiorca ma szansę łatwiejszego przyswojenia każdej z prezentowanych porad.

Jedną z nich jest niezwykle popularna reguła “Najpierw zapłać sobie”. Jeśli sądzicie, że odkrył ją Robert Kiyosaki, który wiele o niej pisał w swoich publikacjach, to spieszymy poinformować, że już blisko 70 lat wcześniej w swojej książce przedstawił tę koncepcję George S. Clason. 

Trafnie, z właściwą sobie genialną prostotą wyraził ją też Warren Buffet, który mawiał: “Nie oszczędzaj tego, co zostało po wszystkich wydatkach, lecz wydawaj to, co zostaje po odłożeniu oszczędności.”

Clason, Kiyosaki i właśnie Buffett podkreślają, że wielu z nas w kwestii umiejętnego gromadzenia oszczędności zmaga się z problemem. Niejednokrotnie zdarza się, że nasze potrzeby pochłaniają cały przychód i nawet mimo wzrostu wynagrodzenia nie jesteśmy w stanie odłożyć pieniędzy. Zarabiając więcej pod koniec miesiąca i tak ze zdumieniem odkrywamy, że cała pensja się rozeszła i nie ma już czego zaoszczędzić. Z uwagi na tzw. “inflację potrzeb” im więcej zarabiamy, tym więcej wydajemy. Lista pragnień stale się rozrasta, a zatem nasze pieniądze trafiają do coraz większej liczby osób – sprzedawców, usługodawców itd. Stajemy się jedynie przekaźnikiem pieniędzy. Da się temu jednak z łatwością zaradzić. 

Zasada „najpierw zapłać sobie” spełnia rolę osobistego strażnika oszczędności. Aby zadziałała, musimy spełnić tylko 3 warunki: po pierwsze zdecydować, jaką część przychodu chcemy zaoszczędzić; następnie, zaraz po otrzymaniu wynagrodzenia, przelać ustalony wcześniej procent na osobne konto oszczędnościowe. Dalej pozostaje już tylko zachować konsekwencję i zbierać owoce swojego działania. “Najpierw zapłać sobie” to jedna z najważniejszych, a zarazem najbardziej skutecznych metod oszczędzania pieniędzy. Przy założeniu, że zamiast 100% naszego przychodu, do dyspozycji mamy 90%, prawie nie odczujemy braku pozostałych 10%. Co więcej, będziemy mogli cieszyć się wewnętrznym spokojem i satysfakcją płynącą z faktu, że zaczynamy budować poduszkę finansową na przyszłość. 

Książkę, którą mamy zaszczyt zaprezentować, można uznać za wciąż aktualną poprzedniczkę, może nawet starszą siostrę słynnej publikacji Kiyosakiego “Bogaty ojciec, biedny ojciec”. My proponujemy, abyście poznawali fundamentalne zasady mądrego zarządzania pieniędzmi, przenosząc się z nami w zaczarowany świat starożytnego Babilonu…

WSTĘP

Dobrobyt narodu jest pochodną powodzenia finansowego każdego z nas.

Ta książka traktuje o osobistym sukcesie każdego człowieka, rozumianym jako efekt własnych wysiłków i zdolności. Kluczem do sukcesu jest przygotowanie. Nasze czyny nie mogą być mądrzejsze niż nasze myśli. A nasze myśli nie mogą być mądrzejsze niż nasze zrozumienie.

To książka dla ludzi z pustymi portfelami, sklasyfikowana jako przewodnik do zrozumienia finansów. Jej celem jest przekazanie osobom dążącym do finansowego sukcesu wiedzy, która pomoże im zdobyć pieniądze, zaoszczędzić je, a nadwyżki skutecznie pomnożyć.

W tym celu przeniesiemy się do starożytnego Babilonu, kolebki podstawowych zasad finansowych, znanych i wykorzystywanych po dziś dzień na całym świecie.

Autor jest szczęśliwy i pełen nadziei, że nowi czytelnicy znajdą w tej publikacji podobną inspirację do zwiększenia stanu kont bankowych, osiągania sukcesów finansowych czy rozwiązywania trudnych problemów ekonomicznych, jak jej wcześniejsi, entuzjastyczni amerykańscy czytelnicy. 

Autor korzysta z okazji, by wyrazić swoją wdzięczność dyrektorom przedsiębiorstw, którzy chętnie rozpowszechniali jego historię wśród znajomych, członków rodziny, pracowników i wspólników. Nie ma lepszej rekomendacji niż opinia praktyków, ponieważ oni sami odnieśli wielkie sukcesy stosując przedstawiane zasady.

Babilon stał się najzamożniejszym z miast na świecie, ponieważ jego mieszkańcy byli najbogatszymi ludźmi tamtych czasów. Doceniali wartość pieniędzy. Stosowali rozsądne zasady, aby je zdobyć, zaoszczędzić i sprawić, by generowały one kolejne zyski. Zapewnili sobie to, czego wszyscy pragniemy... dochody na przyszłość. 

 George S. Clason

Przed Tobą rozciąga się przyszłość jak ścieżka, która prowadzi w dal. Wzdłuż tej ścieżki są ambicje, które chciałbyś spełnić… pragnienia, które chcesz zaspokoić. 

Aby móc zrealizować ambicje i pragnienia, musisz mieć pieniądze. Zastosuj przedstawione tutaj finansowe zasady. Niech wyprowadzą Cię one ze stanu ubóstwa do pełniejszego życia i pozwolą Ci się wzbogacić.

Niczym prawo grawitacji, są one uniwersalne i stałe.

Oby okazały się kluczem do pełnego portfela, większych sald na kontach bankowych i satysfakcjonującego postępu finansowego także dla Ciebie.

Pieniądze są środkiem, za pomocą którego mierzy się ziemski sukces.

Pieniądze umożliwiają korzystanie z tego, co ziemia wytwarza najlepszego. 

Pieniądze zdobywają ci, którzy rozumieją proste prawa rządzące ich pozyskiwaniem.

Pieniądze rządzą się dzisiaj tymi samymi prawami, co sześć tysięcy lat temu, gdy na ulicach Babilonu gromadzili się zamożni ludzie…

Najbogatszy człowiek Babilonu

W starym Babilonie żył pewien bardzo bogaty człowiek imieniem Arkad. Wzdłuż i wszerz słynął z wielkiego bogactwa. Był też znany ze szczodrości. Był hojny, wielkoduszny dla rodziny i pobłażliwy we własnych wydatkach. A jednak każdego roku jego majątek rósł szybciej niż to, co wydawał.

I byli przyjaciele z jego młodości, którzy przyszli do niego i powiedzieli:

– Ty, Arkad, masz więcej szczęścia niż my. Stałeś się najbogatszym człowiekiem w całym Babilonie, kiedy my walczymy o przetrwanie. Możesz nosić wytworne ubrania i cieszyć się wykwintnymi daniami. My musimy być wdzięczni, jeśli możemy odziać nasze rodziny przyzwoicie i wyżywić je jak najlepiej tylko potrafimy. A jednak kiedyś byliśmy sobie równi. Uczyliśmy się u tego samego nauczyciela, graliśmy w te same gry. I ani w nauce, ani w grach nie byłeś lepszy od nas. Od tamtych lat nie byłeś bardziej honorowym mieszkańcem niż my. Z tego, co widzieliśmy nie pracowałeś ani ciężej, ani bardziej wytrwale. Dlaczego więc kapryśne szczęście Tobie sprzyja, a nas ignoruje, choć również na nie zasługujemy?

Natychmiast Arkad sprzeciwił się im, mówiąc:

– Jeśli w ciągu lat, które upłynęły od naszej młodości nie osiągnęliście nic więcej, niż tylko skromną egzystencję, to dlatego, że albo nie udało wam się poznać praw dotyczących wzbogacania się, albo ich nie przestrzegacie. Kapryśne szczęście jest złośliwą boginią, która nie przynosi nikomu trwałego dobra. Wprost przeciwnie, doprowadza do ruiny prawie każdego człowieka, któremu złoto zawróciło w głowie. Zmienia ich w bezczelnych rozrzutników, którzy szybko roztrwaniają wszystko, co otrzymują i rzuca ich na pastwę przemożnych żądz i pragnień, których nie są w stanie zaspokoić. Są jeszcze inni, którym ona sprzyja, jednak później stają się nędznikami, bo gromadzą swoje bogactwa, bojąc się wydawać i wiedząc, że nie posiadają zdolności do ich zastąpienia. Poza tym, nęka ich strach przed złodziejami, są skazani na życie w pustce i skrytej nędzy. Zapewne są i tacy, którzy pomnażają otrzymane złoto, są zadowolonymi i szczęśliwymi obywatelami. Jest ich jednak bardzo niewielu... Znam ich tylko ze słyszenia. Pomyślcie o ludziach, którzy niespodziewanie odziedziczyli bogactwo i zobaczcie, czy tak faktycznie nie jest.

Jego przyjaciele przyznali, że w odniesieniu do osób im znanych, które odziedziczyły bogactwa, te słowa były prawdziwe. Usilnie go prosili, aby wyjaśnił jak doszedł do tak wielkiego majątku. Rzekł im:

– W mojej młodości rozglądałem się wokół siebie i widziałem wszystkie dobre rzeczy, które przynoszą szczęście i zadowolenie. Zrozumiałem, że bogactwo je potęguje. Bogactwo to władza. Dzięki niemu wiele rzeczy jest możliwych. Można ozdobić dom najdroższymi meblami. Można żeglować po dalekich morzach. Można jeść smakołyki z odległych krain. Można kupić ornament u złotnika i rzeźbiarza. Można budować imponujące świątynie bogom. Można robić te wszystkie rzeczy i wiele innych, w których jest rozkosz dla zmysłów i zadowolenie dla duszy.

Kiedy to wszystko sobie uświadomiłem, postanowiłem, że będę domagał się udziału w dobrach dostępnych w życiu. Nie chciałem być jednym z tych, którzy stoją z boku i z zazdrością patrzą, jak inni się bawią. Nie zadowoliłoby mnie noszenie najtańszych ubrań, które wyglądałyby przyzwoicie. Nie byłbym szczęśliwy jak wielu biednych ludzi. Wręcz przeciwnie, zdecydowałem uczynić siebie gościem na uczcie dostatku.

Będąc synem skromnego kupca z rodziny wielodzietnej, bez nadziei na spadek, pozbawiony nadludzkiej mocy lub mądrości zdecydowałem, że jeśli mam osiągnąć to, czego pragnę, będzie to wymagało czasu i nauki. Co się tyczy czasu, to wszyscy ludzie mają go pod dostatkiem. Każdy z Was pozwolił sobie na stratę czasu, który w zupełności wystarczyłby na to, aby stać się bogatym. Nawet Wy to przyznajecie, nie macie nic do pokazania poza dobrymi rodzinami, z których możecie być słusznie dumni. Co do nauki, czyż mądry nauczyciel nie uczył nas, że nauka jest dwojakiego rodzaju? Jeden rodzaj to rzeczy, których się uczymy i znamy, a drugi to szkolenia, które uczą nas odkrywać to, czego nie wiemy. Dlatego postanowiłem dowiedzieć się, jak mogę gromadzić bogactwo, a kiedy już się dowiem, uczynić z tego dobrze wykonywaną pracę. Czy nie jest mądrością cieszyć się życiem w blasku słońca, ponieważ wystarczająco dużo smutków spłynie na nas, gdy zstąpimy do ciemnego świata duchów?

Znalazłem zatrudnienie jako pisarz w galerii rytowników i każdego dnia pracowałem nad glinianymi tabliczkami - tydzień po tygodniu, miesiąc po miesiącu. Pracowałem, lecz moje zarobki tego nie odzwierciedlały. Jedzenie, ubranie, pokuta wobec bogów i inne rzeczy, których nie pamiętam, pochłaniały wszystkie moje dochody. Mimo to determinacja mnie nie opuszczała.

I pewnego dnia Algamish, lichwiarz, przyszedł do warsztatu grawerskiego mego mistrza, zamówił egzemplarz Dziewiątego Prawa mówiąc:

– Muszę to mieć w ciągu dwóch dni. Jeśli zadanie zostanie wykonane w terminie, dam Ci dwa pensy. Pracowałem więc ciężko, ale Prawo było długie. Kiedy Algamish wrócił, praca była niekompletna. Był zły i gdybym był jego niewolnikiem, to by mnie uderzył. Wiedząc, że mój mistrz nie pozwoli mu na to, nie bałem się i powiedziałem:

– Algamishu, jesteś bardzo bogatym człowiekiem. Powiedz mi, jak mogę stać się bogaty, a całą noc będę pisał na tablicy glinianej, a kiedy wzejdzie słońce, będzie skończona.

Uśmiechnął się i odpowiedział:

– Jesteś bezczelnym złodziejem, ale zawrzemy układ.

Całą noc stukałem, choć zesztywniały mi plecy, a od zapachu knota rozbolała głowa. Prawie nie widziałem na oczy. O wschodzie słońca, kiedy wrócił, tablice były już skończone.

– A teraz – powiedziałem – spełnij swoją obietnicę. 

– Ty wypełniłeś swoją część naszej umowy, mój synu – powiedział uprzejmie – a ja jestem gotów wypełnić swoją. Powiem Ci te rzeczy, które pragniesz wiedzieć, ponieważ starzeję się, a stary język lubi mówić. A kiedy młodość przychodzi do starości po radę, otrzymuje wiekową mądrość. Często młodzi uważają, że starzy znają tylko mądrość dni, które już minęły i twierdzą, że nie przyniesie im ona korzyści. Ale pamiętaj o jednym: słońce, które świeci dzisiaj, świeciło, kiedy urodził się Twój ojciec, i nadal będzie świecić, kiedy Twój ostatni wnuk odejdzie w zapomnienie. Myśli młodych są jasnym światłem, jak błyszczące meteory, które oświetlają niebo. Jednak mądrość starszych jest jak gwiazdy, które świecą tak pewnie, że żeglarze mogą na nich polegać i wyznaczać kursy. Wyryj dobrze w pamięci moje słowa, bo jeśli tego nie zrobisz to nie pojmiesz prawdy, którą Ci powiem. Wtedy można pomyśleć, że praca ostatniej nocy poszła na marne. 

Potem spojrzał na mnie podstępnie spod swoich krzaczastych brwi i powiedział niskim, wymuszonym tonem:

– Znalazłem swoją drogę do bogactwa, kiedy zdecydowałem, że część wszystkiego, co zarabiałem była moja i mogłem ją oszczędzać. Ty też tak powinieneś robić.

Potem wyczuwałem, jak przyglądał mi się pytającym spojrzeniem, jednak nic więcej nie powiedział.

– Czy to wszystko? – zapytałem.

– To wystarczyło, aby serce pasterza zmieniło się w serce lichwiarza – odpowiedział.

– Ale wszystko, co zarobię jest moje, prawda? – odrzekłem.

– Gdzie tam! – odpowiedział. – Czy nie płacisz krawcowi? Czy nie płacisz za wszystko, co jesz? Czy można żyć w Babilonie bez wydatków? Co Ci zostało z zarobków z zeszłego miesiąca? A z ostatniego roku? Głupcze! Płacisz wszystkim, tylko nie sobie. Durniu, pracujesz dla innych. Poza tym jesteś niewolnikiem i pracujesz, aby Twój pan mógł Ci dać jedzenie i ubiór. Gdybyś oszczędzał dla siebie jedną dziesiątą wszystkiego, co zarobisz, ile byś miał w ciągu dziesięciu lat?

Moja wiedza na temat liczb nie opuściła mnie i odpowiedziałem:

– Tyle, ile zarabiam w ciągu roku.

– Mówisz tylko połowę prawdy – odpowiedział. – Każdy zaoszczędzony kawałek złota to niewolnik, który pracuje dla Ciebie. Każdy pens, który dołożysz, to Twój syn, który również może zarabiać na Ciebie. Jeśli masz stać się bogaty to wszystko, co oszczędzasz musi się mnożyć. Pędy, które puściłeś muszą się rozwijać. Wszystko może Ci pomóc w uzyskaniu upragnionego bogactwa. Myślisz, że Cię oszukałem za Twoją długą, nocną pracę – ciągnął dalej. – Płacę Ci tysiąc razy więcej, jeśli masz dość rozumu, aby pojąć przekazywaną wiedzę. Część z tego, co zarobisz, możesz zachować dla siebie. Nie powinno to być mniej niż jedna dziesiąta bez względu na to, jak mało zarabiasz. Może to być taka kwota, na jaką Cię stać. Najpierw zapłać sobie! Nie kupuj od krawca i szewca więcej, niż możesz opłacić z pozostałych pieniędzy i wciąż zostawiaj wystarczająco na jedzenie, jałmużnę i pokutę dla bogów.

 I dodał:

– Bogactwo jest jak drzewo. Wyrasta z małego nasionka. Pierwszy zaoszczędzony pens to ziarno, z którego wyrośnie Twoje drzewo bogactwa. A im wierniej będziesz je pielęgnować i podlewać nieustanną oszczędnością, tym szybciej będziesz mógł spokojnie odpocząć pod jego cieniem.

To rzekłszy wziął swoje tabliczki i odszedł.

Długo zastanawiałem się nad tym, co mi powiedział i wydawało mi się to rozsądne. Postanowiłem, więc spróbować. Z każdej wypłaty brałem co dziesiątą monetę miedzianą i chowałem ją. I choć może się to wydawać dziwne, nie czułem, by brakowało mi funduszy bardziej niż kiedyś. Zauważyłem niewielką różnicę, dzięki czemu udawało mi się obejść bez dziesięciu procent dochodu. Gdy mój majątek zaczął się rozrastać bywałem często wystawiany na pokusy. Chciałem wydać pieniądze na piękne rzeczy przywiezione przez kupców na wielbłądach i statkach z ziemi Fenicjan. Mądrze się jednak powstrzymywałem.

Dwanaście miesięcy później Algamish wrócił i zapytał:

– Synu, czy wypłacałeś sobie nie mniej niż jedną dziesiątą tego, co zarabiałeś w zeszłym roku?

Odpowiedziałem z dumą:

– Tak panie, wypłacałem.

– To bardzo dobrze – odpowiedział wesoło. – I co z tym zrobiłeś?

– Dałem to Azmurowi, wytwórcy cegieł, który powiedział mi, że będzie podróżował po odległych wodach. W Tyrze kupi dla mnie od Fenicjan niezwykłe klejnoty. Kiedy powróci, sprzedamy je za wysoką cenę i podzielimy się zyskami.

– Każdy głupiec musi się nauczyć – mruknął. – Tylko dlaczego ufasz, że murarz ma wiedzę na temat klejnotów? Czy poszedłbyś do piekarza, aby zapytać o gwiazdy? Nie, na moją szatę, poszedłbyś do astrologa, gdybyś miał choć trochę rozumu. Twoje oszczędności przepadły, młody człowieku. Wyrwałeś z korzeniami swoje drzewo bogactwa. Posadź następne. Spróbuj jeszcze raz. A następnym razem, jeśli chcesz porady na temat biżuterii, idź do jubilera. Jeśli chcesz poznać prawdę o owcach, idź do pasterza. Porady są czymś darmowym, ale uważaj, aby korzystać tylko z tych, które są tego warte. Ten, kto zasięga porady na temat swoich oszczędności u kogoś, kto nie ma doświadczenia w tych sprawach, odpowie swoim własnym majątkiem. Wtedy potwierdzi się błędność tych rad.

Mówiąc to, odszedł. 

I było tak, jak mówił, gdyż Fenicjanie okazali się bezwstydni. Sprzedali Azmurowi bezwartościowe szklane paciorki, które wyglądały jak klejnoty. Tak jak powiedział mi Algamish, znowu zaoszczędziłem jedną dziesiątą moich zarobków. Wyrobiłem w sobie nawyk i nie było to już takie trudne. 

Ponownie, dwanaście miesięcy później Algamish wszedł do galerii rytowników i zwrócił się do mnie:

– Jakie postępy poczyniłeś od czasu, gdy widziałem Cię po raz ostatni?

– Wypłacałem sobie uczciwie – odpowiedziałem – i powierzyłem moje oszczędności Aggerowi, wytwórcy tarcz, na zakup brązu. Co cztery miesiące wypłaca należne mi zyski.

– To bardzo dobrze. A co z nimi robisz?

– Biesiaduję na wspaniałej uczcie z miodem, dobrym winem i korzennym ciastem. Kupiłem też szkarłatną szatę. Pewnego dnia kupię młodego osiołka, na którym będę jeździł.

Na co Algamish roześmiał się:

– Ty zjadasz oszczędności, swoje dzieci. Jak one mają pracować dla Ciebie? Najpierw zdobądź armię złotych niewolników, a potem będziesz mógł delektować się wspaniałymi ucztami bez wyrzutów sumienia. 

Mówiąc to, wyszedł.

Nie widziałem go przez dwa lata. Kiedy wrócił, jego twarz była pełna głębokich zmarszczek, a oczy zapadnięte. Bardzo się zestarzał. Powiedział do mnie:

– Arkad, czy osiągnąłeś już bogactwo, o którym marzyłeś? 

Odpowiedziałem: – Jeszcze nie tyle, ile chcę, ale mam trochę. To, co zarobię przynosi zyski i te właśnie zyski pomnażam.

– Nadal korzystasz z rad murarzy?

– Dają mi bardzo dobre rady co do wytwarzania cegieł – odpowiedziałem.

– Arkad – kontynuował – dobrze pojąłeś moje nauki. Najpierw zrozumiałeś, jak żyć za mniej niż zarabiasz. Później nauczyłeś się szukać rady u osób, które zdobyły własne doświadczenie i są kompetentne. A ostatnio zrozumiałeś, jak sprawić, by złoto pracowało dla Ciebie. Nauczyłeś się zdobywać pieniądze, przechowywać je i z nich korzystać. Dlatego jesteś kompetentny teraz, aby objąć odpowiedzialne stanowisko. Starzeję się. Moje dzieci myślą tylko o wydawaniu, o zarabianiu wcale. Moje dobra są wielkie i boję się, że nie będę mógł już o nie właściwie dbać. Gdybyś udał się do Nippur i zajął się tam moimi ziemiami, uczyniłbym Cię wspólnikiem. Dostałbyś również część przynależnych mi gruntów.

Pojechałem więc do Nippur i zająłem się jego rozległymi dobrami. Miałem bardzo duże ambicje. Opanowałem trzy prawa skutecznego zarządzania bogactwem. Byłem gotowy, aby znacznie zwiększyć wartość zarządzanego majątku. W ten sposób bardzo dobrze mi się powodziło. Kiedy duch Algamisha odszedł do ciemności, dostałem część jego ziemi, która przysługiwała mi według ustaleń prawnych.

Tak mówił Arkad, a gdy skończył swoją opowieść, jeden z przyjaciół rzekł:

– Miałeś rzeczywiście wielkie szczęście, że Algamish uczynił Cię dziedzicem.

– Szczęśliwe było tylko to, że pragnąłem się rozwijać, zanim go poznałem. Czy przez cztery lata nie próbowałem osiągnąć najważniejszego celu, czyli nauczyć się oszczędzać jedną dziesiątą zarobków? Czy nazwałbyś szczęściarzem rybaka, który przez lata studiował zwyczaje ryb i przy każdej zmianie wiatru mógł zarzucić na nie sieci? Szansa jest kapryśną boginią, ona nie marnuje czasu na tych, którzy nie są gotowi.

– Wykazałeś się dużą siłą woli, kiedy straciłeś oszczędności z pierwszego roku. Pod tym względem jesteś wyjątkowy – powiedział ktoś inny.

– Siła woli! – zaprotestował Arkad. – Głupstwo! Czy sądzisz, że siła woli daje człowiekowi moc do podniesienia tobołu, którego wielbłąd nie może unieść, lub do pchania ładunku, którego woły nie mogą poruszyć? Siła woli to niezmienny cel, do którego dążymy. Sami sobie go wytyczamy. Jeśli wyznaczam sobie jakieś zadanie, nawet najbardziej błahe, kończę je. Jak inaczej mógłbym mieć zaufanie do samego siebie w momencie wykonywania ważniejszych prac? Gdybym powiedział: "Przez sto dni, gdy będę przechodził przez most miejski, podniosę z drogi kamyk i wrzucę go do strumienia" – tak bym zrobił. Gdybym siódmego dnia przeszedł przez most i zapomniał, nie powiedziałbym: "Jutro rzucę dwa kamyki. Będzie to samo". Zamiast tego wrócę i rzucę kamyk. Nie powiem też do siebie dwudziestego dnia: "Arkad, to jest bezużyteczne. Jaki jest pożytek z codziennego rzucania kamyka? Rzuć garść i skończ z tym”. Ani bym tego nie powiedział, ani nie zrobił. Kiedy wyznaczam sobie zadanie, kończę je. Dlatego dbam o to, aby nie zaczynać zbyt trudnych lub niepraktycznych prac. Uwielbiam błogie lenistwo.

Wtedy odezwał się kolejny z zebranych i powiedział:

– Wydaje się rozsądne to, co mówisz. Może to prawda, może to jest takie proste… ale, gdyby wszyscy ludzie tak zrobili, nie wystarczyłoby bogactwa dla każdego.

– Bogactwo namnaża się wszędzie tam, gdzie człowiek zada sobie trud – odpowiedział Arkad. – Jeśli bogaty człowiek buduje nowy pałac, czy zainwestowane pieniądze przepadają? Nie. Część z nich ma wytwórca cegieł, robotnik i artysta. Wszyscy pracujący w pałacu mają swoją część. Nawet gdy pałac jest już ukończony, czyż nie posiada żadnej wartości? Czy cena ziemi, na której został zbudowany nie wzrosła? Bogactwo rośnie w magiczny sposób. Żaden człowiek nie jest w stanie przepowiedzieć swojego końca. Czy Fenicjanie nie zbudowali na jałowych wybrzeżach wielkich miast dzięki bogactwu, które przypływa na statkach? 

– Co w takim razie radzisz nam zrobić, abyśmy i my mogli stać się bogaci? – zapytał kolejny z przyjaciół. – Lata minęły. Nie jesteśmy już młodzi i nie mamy żadnych oszczędności.

– Radzę Wam czerpać z mądrości Algamisha. Powiedzcie: „Część z moich zarobków jest moja i będę ją oszczędzał”. Mówcie to w nocy. Powtarzajcie co godzinę, co dzień. Mówcie to sobie tak długo, aż te słowa staną się jak ogniste litery na niebie. Pragnijcie tego. Wypełnijcie tym pragnieniem swoje myśli. Następnie wypłacajcie sobie taką część pieniędzy, jaka wyda Wam się rozsądna i zaoszczędźcie ją. Niech to nie będzie mniej niż jedna dziesiąta. Zorganizujcie swoje wydatki tak, aby było to możliwe. Na początek jednak zaoszczędźcie wyznaczoną kwotę. Szybko zdacie sobie sprawę z tego, jak wspaniałym uczuciem jest posiadanie skarbu, którym tylko Wy możecie dysponować. W miarę jego wzrostu, będzie rósł entuzjazm. Ogarnie Was nowa radość w życiu. Będziecie podejmować staranniejsze wysiłki, aby zarobić więcej. A procent z coraz większych zysków będzie rósł w miarę gromadzenia majątku. Następnie nauczycie się jak sprawić, by oszczędności pracowały dla Was. Uczyńcie je swoimi niewolnikami. Niech ich dzieci i dzieci tychże dzieci pracują dla Was. Zapewnijcie sobie dochód na przyszłość. Obserwujcie starszych i nie zapominajcie, że nadejdą dni, kiedy i Wy będziecie tacy jak oni. Dlatego inwestujcie bogactwo z wielką ostrożnością, aby go nie stracić. Wysoki procent  oferowany przez lichwiarzy za lokowane u nich pieniądze jest złudny jak śpiew syren, które śpiewają, by zwabić nieostrożnych na skały straty i pokuty. Starajcie się, aby Wasze rodziny nie pozostały w ubóstwie, jeśli bogowie wezwą Was do swego królestwa. Jest na to proste rozwiązanie. Wiedząc o tym z tak dużym wyprzedzeniem można regularnie oszczędzać. Aby odkładać na taki mądry cel dalekowzroczny człowiek nie czeka na ogromną sumę. Szukajcie porad u mądrych ludzi. Zasięgajcie rady u tych, których codzienną pracą jest zarządzanie pieniędzmi. Niech oni Was uchronią przed błędem, jaki ja popełniłem powierzając swoje pieniądze rozsądkowi Azmura, ceglarza. Mały, ale bezpieczny przychód jest bardziej pożądany niż ryzyko. Cieszcie się życiem, póki tu jesteście. Nie starajcie się zbyt mocno ani nie próbujcie za dużo oszczędzać. Jeśli możecie odłożyć tylko jedną dziesiątą tego, co zarobicie, bądźcie zadowoleni. Żyjcie adekwatnie do dochodów. Nie zmieniajcie się w nieszczęśników, którzy boją się wydawać. Życie jest dobre i obfite w rzeczy, z których warto korzystać.

Jego przyjaciele podziękowali mu i odeszli. Niektórzy z nich milczeli, bo nie mieli wyobraźni i nie mogli pojąć usłyszanej porady. Inni byli sarkastyczni, ponieważ uważali, że tak bogaty człowiek powinien podzielić się swoją fortuną z dawnymi przyjaciółmi, którzy nie mieli tyle szczęścia. Ale innym rozbłysły oczy. I tylko oni w następnych latach często odwiedzali Arkada. Przyjmował ich życzliwie. Doradzał im i otaczał mądrością. Ludzie z tak rozległym doświadczeniem zawsze są gotowi, aby się dzielić swoją wiedzą. Pomagał im inwestować oszczędności tak, aby otrzymywali bezpieczne i adekwatne zyski. Chronił ich przed utratą pieniędzy lub uwikłaniem się w inwestycje, które nie przynosiły dochodu.

Zmiana w życiu tych ludzi nastąpiła wtedy, gdy zrozumieli prawdę, przekazaną od boga do Algamisha i od Algamisha do Arkada.