Sprawozdawczość budżetowa 2022 ebook

Redakcja

Autor:

Barbara Jarosz

Wydawca:

Norbert Pawlikowski

Redaktor:

Dorota Strusiewicz-Kotela

Koordynator produkcji:

Magdalena Huta

Korekta:

Zespół

Skład, łamanie:

Piotr Kotela

Druk:

KRM Druk

ISBN: 978-83-8276-235-8

Nr rejestrowy BDO: 000008579

Wiedza i Praktyka sp. z o.o.03-918 Warszawa, ul. Łotewska 9a tel.: 22 518 29 29, faks: 22 617 60 10 e-mail: [email protected]

Copyright by Wiedza i Praktyka sp. z o.o.Warszawa 2022

Wydanie I

Publikacja „Sprawozdawczość budżetowa 2022” chroniona jest prawem autorskim. Przedruk materiałów opublikowanych w niniejszej publikacji – bez zgody wydawcy – jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Publikacja została przygotowana z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy i doświadczenia autorów oraz konsultantów. Zaproponowane w publikacji porady i interpretacje nie mają charakteru porady prawnej. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z tym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w publikacji wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków.

Od autora

Jednostki sektora publicznego składają sprawozdania z wykonania procesów związanych z gromadzeniem środków publicznych oraz dysponowaniem nimi. Niedopełnienie tego obowiązku może narazić je na zarzut naruszenia dyscypliny finansów publicznych, dlatego poprawne, rzetelne i terminowe sporządzanie sprawozdań ma tak duże znaczenie. Począwszy od sprawozdań za 2022 rok, obowiązuje nowe rozporządzenie w sprawie sprawozdawczości budżetowej. Dodatkowo nowe zasady należy stosować w przypadku opracowywania sprawozdań w zakresie operacji finansowych.

Zachęcamy do zapoznania się z publikacją „Sprawozdawczość budżetowa 2022”, która pomoże Państwu w wywiązaniu się z obowiązków sprawozdawczych, zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Opracowanie to kierujemy przede wszystkim do głównych księgowych samorządowych oraz państwowych jednostek budżetowych, którzy opracowują formularze sprawozdawcze. Zaprezentowano w nim zasady sporządzania najczęściej spotykanych sprawozdań budżetowych, w zakresie operacji finansowych oraz w układzie zadaniowym, ze szczególnym uwzględnieniem zmian wprowadzonych na mocy nowych rozporządzeń ministra finansów.

Praktyczne wskazówki zilustrowano tabelami oraz przykładami wypełnionych sprawozdań, co pomoże w wywiązaniu się z obowiązków sprawozdawczych. Dzięki tym praktycznym radom unikną Państwo kłopotów oraz sytuacji stresowych związanych z ewentualną kontrolą.

Rozdział I. Sprawozdania w zakresie operacji finansowych

Jednostki sektora finansów publicznych są zobowiązane m.in. do sporządzania sprawozdań, o których mowa w rozporządzeniu ministra finansów z 17 grudnia 2020 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych. Nowe przepisy należy stosować, począwszy od kwartalnych sprawozdań za I kwartał 2021 roku oraz rocznych sprawozdań za rok budżetowy 2021.

Wprowadzone zmiany dotyczą:

• formy sporządzania sprawozdań;

• wzorów sprawozdań;

• instrukcji sporządzania poszczególnych sprawozdań;

• odbiorców i terminów przekazywania sprawozdań.

Od 1 stycznia 2022 r. obowiązuje rozporządzenie z 20 grudnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych. Przepisy rozporządzenia stosuje się po raz pierwszy do sporządzania kwartalnych sprawozdań za I kwartał 2022 roku oraz rocznych sprawozdań za rok budżetowy 2022.

Nowelizacja rozporządzenia jest związana ze zmianami wprowadzanymi ustawami:

• z 20 kwietnia 2021 r. o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw oraz

• z 11 sierpnia 2021 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw,

które weszły w życie 1 stycznia 2022 r.

W nowym rozporządzeniu wprowadzono przepisy niezbędne do obliczania relacji państwowego długu publicznego do PKB oraz realizacji:

• innych potrzeb, w szczególności analitycznych, a także

• obowiązków informacyjnych ministra finansów dotyczących operacji finansowych.

Zmiany dotyczą:

•Bankowego Funduszu Gwarancyjnego – BFG zamiast sprawozdań RF-02 jest zobowiązany przekazywać do Głównego Urzędu Statystycznego sprawozdania Rb-Z, Rb-N oraz Rb-UZ; za okresy sprawozdawcze do 31 grudnia 2021 r. składał sprawozdania jako jednostka sektora instytucji rządowych i samorządowych na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 25 września 2020 r. w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na 2021 rok, a za okresy sprawozdawcze rozpoczynające się od 1 stycznia 2022 r. przekazuje je na podstawie niniejszego rozporządzenia jako jednostka sektora finansów publicznych;

•formy przekazywania sprawozdań – wprowadzono formę elektroniczną jako wyłączną formę sprawozdań w odniesieniu do jednostek organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego, które dotychczas miały możliwość przekazywania sprawozdań w formie pisemnej;

• instrukcji sporządzania sprawozdań – przede wszystkim rozszerzono zakres podmiotowy rozporządzenia o Bankowy Fundusz Gwarancyjny (§ 1 pkt 5 lit. b tiret drugie i lit. d); ponadto dodano do kategorii „kredyty i pożyczki” umowę o poprawę efektywności energetycznej, w związku ze zmianami dokonanymi ustawą z 20 kwietnia 2021 r. o zmianie o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw.

1.1. Zasady sporządzania sprawozdań z operacji finansowych

Kierownicy jednostek budżetowych oraz kierownicy jednostek obsługujących są obowiązani sporządzać sprawozdania rzetelnie i prawidłowo pod względem merytorycznym oraz formalnorachunkowym. Jednostki otrzymujące sprawozdania sprawdzają je pod względem formalnorachunkowym. Mogą również kontrolować merytoryczną poprawność złożonych sprawozdań.

Wymagalne należności to wartość wszystkich bezspornych należności, których termin płatności przez dłużnika minął, a które nie zostały ani przedawnione, ani umorzone. Są to należności wynikające głównie z dostaw towarów i usług (niezapłaconych w terminie faktur), prawomocnych orzeczeń sądu, udzielonych poręczeń i gwarancji.

Kategoria ta nie obejmuje należności wymagalnych z tytułu papierów wartościowych, pożyczek i kredytów, depozytów, odsetek od wymagalnych należności czy też innych należności ubocznych.

Dane w sprawozdaniach jednostkowych przekazywanych w formie elektronicznej muszą być zgodne z danymi wykazywanymi w sprawozdaniach jednostkowych sporządzonych w formie dokumentu.

STANOWISKO MINISTERSTWA FINANSÓW

1. O tym, jakie dane – spośród danych zawartych w ewidencji księgowej – należy przenosić do określonego sprawozdania, przesądza instrukcja sporządzania poszczególnych sprawozdań. Taka instrukcja obowiązuje wszystkie jednostki sporządzające dane sprawozdanie, co służy zapewnieniu jednolitości i jednoznaczności zbieranych informacji. Jakakolwiek dowolność w doborze danych (według uznania osób sporządzających sprawozdania, a nie według instrukcji) naruszałaby wiarygodność sprawozdań – zarówno jednostkowych, jak i zbiorczych (orzeczenie Głównej Komisji Orzekającej w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych z 5 października 2006 r., GKO-4900–56/69–70/06/1670).

2. W związku z pismem z 2 kwietnia 2009 r. (RIO-II-071/2/2009) Departament Rachunkowości uprzejmie informuje, że jednostki stosujące przepisy ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości są zobowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych i sporządzania sprawozdań finansowych zgodnie z zasadami określonymi w tej ustawie. W myśl art. 13 ust. 1 ustawy o rachunkowości księgi rachunkowe obejmują zbiory zapisów księgowych, obrotów (sum zapisów) i sald, które tworzą: dziennik, księgę główną, księgi pomocnicze, zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald ksiąg pomocniczych, a także wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz).

Księgi rachunkowe powinny być prowadzone rzetelnie, bezbłędnie, sprawdzalnie i bieżąco. A zatem zapisy w nich dokonane powinny odzwierciedlać stan rzeczywisty, zachowywać poprawność, kompletność i ciągłość zapisów księgowych. Zapisów w księgach rachunkowych dokonuje się w sposób trwały, bez pozostawienia miejsc pozwalających na późniejsze dopiski lub zmiany. Ten obowiązek dotyczy również zapisów dokonywanych w dzienniku, w którym zgodnie z art.14 ustawy o rachunkowości następuje chronologiczne ujęcie zdarzeń, jakie nastąpiły w danym okresie sprawozdawczym. Zapisy w dzienniku powinny być kolejno numerowane, a sumy zapisów (obroty) liczone w sposób ciągły.

Wskazane jest – w opinii Departamentu Rachunkowości – nadawanie kolejnych numerów zapisom w dzienniku w roku obrotowym (pismo Ministerstwa Finansów – Departamentu Rachunkowości z 20 kwietnia 2009 r. w sprawie prowadzenia ksiąg rachunkowych i sporządzania sprawozdań finansowych zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o rachunkowości, DR1/068/119/1/CPM/2009/411).

1.2. Podmioty sporządzające sprawozdania

Sprawozdania w zakresie operacji finansowych sporządzają oraz składają:

• Skarb Państwa przez:

a) dysponentów środków budżetu państwa wszystkich stopni,

b) dysponentów państwowych funduszy celowych nieposiadających osobowości prawnej;

•jednostki samorządu terytorialnego przez:

a) przewodniczących zarządów jednostek samorządu terytorialnego,

b) kierowników jednostek organizacyjnych podległych jednostkom samorządu terytorialnego, w tym kierowników samorządowych zakładów budżetowych, albo przez kierowników jednostek obsługujących daną jednostkę – odpowiednio do zakresu wykonywanych zadań wynikających z przepisów odrębnych;

• Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze – przez prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;

• Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez prezesa KRUS – przez prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;

• pozostałe państwowe i samorządowe jednostki posiadające osobowość prawną – przez kierowników tych jednostek;

• Bankowy Fundusu Gwarancyjny – przez kierownika tej jednostki.

Jednostki nadal muszą sporządzać trzy sprawozdania:

•Rb-N,

•Rb-Z oraz

•Rb-ZN

– niezależnie od tego, czy mają na koniec kwartału należności lub zobowiązania (tzw. sprawozdanie zerowe).

Ograniczony zakres podmiotowy

Jednostki sektora finansów publicznych sporządzają tylko te sprawozdania, w zakresie których, zgodnie z obowiązującymi przepisami, mogą posiadać należności lub zaciągać zobowiązania.

Sprawozdanie z operacji finansowych Rb-UZ sporządzają podległe samorządom jednostki sektora finansów publicznych, u których wystąpiły zobowiązania wymagalne. Jednostka nie sporządza sprawozdania Rb-UZ, jeśli nie posiada zobowiązań podlegających wykazaniu w tym sprawozdaniu.

1.3. Rodzaje sprawozdań z operacji finansowych

Ze względu na prezentowane dane rozróżnia się trzy rodzaje sprawozdań w zakresie operacji finansowych:

•jednostkowe,

•łączne,

•zbiorcze.

Sprawozdania jednostkowe – są sporządzane przez kierownika jednostki lub kierowników jednostek obsługujących daną jednostkę, odpowiednio do zakresu wykonywanych zadań wynikających z przepisów odrębnych, na podstawie ksiąg rachunkowych lub ewidencji księgowej danej jednostki oraz innych dokumentów dotyczących tej jednostki.

Sprawozdanie łączne (w szczegółowości sprawozdań jednostkowych) – sporządzają jednostki nadzorujące, w szczególności dysponenci środków budżetu państwa drugiego stopnia i dysponenci części budżetowych, którzy posiadają jednostki podległe, na podstawie sprawozdań jednostkowych jednostek im podległych i własnego sprawozdania jednostkowego oraz jednostki samorządu terytorialnego na podstawie sprawozdań jednostkowych jednostek im podległych i własnego sprawozdania jednostkowego.

Sprawozdania zbiorcze (w szczegółowości sprawozdań jednostkowych, według rodzaju jednostki) – sporządzają jednostki, które są organem założycielskim lub nadzorującym dla jednostek posiadających osobowość prawną, na podstawie sprawozdań jednostkowych jednostek danego rodzaju, z tym że przez sprawozdanie zbiorcze należy również rozumieć sprawozdanie sporządzane na podstawie otrzymanych sprawozdań łącznych lub zbiorczych.

Sprawozdanie jednostkowe JST

W przypadku jednostki samorządu terytorialnego własne sprawozdanie jednostkowe obejmuje zakresem zarówno urząd będący jednostką budżetową, jak i jej organ.

O czym należy pamiętać, sporządzając sprawozdania w zakresie operacji finansowych

•Przed przystąpieniem do wypełniania tych sprawozdań należy zapoznać się z instrukcją.

•Podstawą sporządzania sprawozdań jest poprawna ewidencja księgowa, zgodna z obowiązującymi zasadami rachunkowości, oraz dokumenty potwierdzające imiennie należność lub zobowiązanie.

•Należy uzgodnić księgi za dany okres sprawozdawczy.

•Kwoty wykazane w sprawozdaniach muszą być zgodne z danymi w ewidencji księgowej.

•Kwoty wykazuje się w złotych i groszach.

•Sprawozdania należy sporządzić w sposób trwały i czytelny, a także rzetelny i poprawny pod względem merytorycznym oraz formalnorachunkowym.

•Jednostki sporządzają wyłącznie te sprawozdania, do których zostały zobowiązane (obowiązek sprawozdawczy).

•Sprawozdania podpisuje główny księgowy oraz kierownik jednostki.

•Odbiorcy sprawozdań przeprowadzają kontrolę formalnorachunkową. Mogą również przeprowadzić kontrolę merytoryczną, np. w przypadku różnic danych.

•Sprawozdania są wykorzystywane do danych statystycznych.

•Sprawozdania sporządza się według stanu na koniec okresu sprawozdawczego, narastająco.

1.4. Terminy opracowywania formularzy

Daty końcowe złożenia sprawozdania wynikają z tabeli stanowiącej załączniki do nowego rozporządzenia. Należy pamiętać, że jeśli ostatni dzień złożenia sprawozdania – w tym oznaczony datą – jest dniem wolnym od pracy, to termin złożenia przesuwa się na pierwszy dzień roboczy następujący po tym dniu.

Więcej znajdziesz w wersji pełnej publikacji

Tematy publikacji w pełnej wersji

Rozdział I. Sprawozdania w zakresie operacji finansowych

Rozdział II. Sprawozdania budżetowe – zasady ogólne

Rozdział III. Zasady sporządzania poszczególnych sprawozdań budżetowych

Rozdział IV. Sprawozdania z wykonania planów finansowych w układzie zadaniowym

Rozporządzenie w sprawie sprawozdawczości budżetowej

Podstawa prawna

Przygotowanie do wersji elektronicznej: RASTER studio, 603 59 59 71