11 pragnień. Ćwiczenia ignacjańskie ebook

Tytuł oryginału

Pedir lo que quiero. Comentario de las peticiones del libro de Ejercicios espirituales de San Ignacio de Loyola

Redakcja

Wydawnictwo SALWATOR

Korekta

ks. Marcin Dębkowski SDS

Projekt okładki

Artur Falkowski

Redakcja techniczna

Artur Falkowski

Imprimi potest

ks. Piotr Filas SDS, prowincjał

© 2016 Wydawnictwo SALWATOR

ISBN 978-83-7580-681-6

Skład wersji elektronicznej

Monika Lipiec /Woblink

Wydawnictwo SALWATOR

ul. św. Jacka 16, 30-364 Kraków

tel. (12) 260-60-80, faks (12) 269-17-32

e-mail: [email protected]

www.salwator.com

Wprowadzenie

„Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: O cokolwiek byście prosili Ojca, da wam w imię moje. Do tej pory o nic nie prosiliście w imię moje: Proście, a otrzymacie, aby radość wasza była pełna” (J 16, 23b-24).

Niniejszy komentarz został napisany z myślą o osobach, które już odprawiły Ćwiczenia duchowe i są trochę zaznajomione z życiem św. Ignacego. Mogą one zatem ponownie przejść i smakować różne etapy drogi znaczonej jedenastoma zaproponowanymi przez Ignacego prośbami, tak jak się ogląda fotografie z podróży. Zauważa się wtedy szczegóły, które być może zagubiły się za pierwszym razem. Teraz, powracając do nich, takie osoby będą miały możliwość bardzo intymnego ich smakowania. Niedawno jeden ze współbraci z mojej wspólnoty, o. Albert Dou SJ, wyjaśnił mi, że kiedy odprawia swoje coroczne ośmiodniowe rekolekcje, zazwyczaj skupia się wyłącznie na prośbach, rozmyślając nad nimi i powtarzając je przez cały dzień.

Adresatami tych notatek są także ci, którzy prowadzą Ćwiczenia. Starając się raz czy drugi ukierunkowywać cały proces rekolekcyjny, może się zdarzyć, że nie zdając sobie z tego sprawy, prowadzący uznają ignacjańskie prośby za tak oczywiste i znane, że nie zadają sobie nawet trudu rozkładania ich na części po to, aby rekolektant przyswoił je sobie w odpowiedni sposób. Z tego powodu zachodzi niebezpieczeństwo, że przeoczą zarówno duchową korzyść, która się w nich ukrywa, jak również trudność zrozumienia i zaangażowania, które za sobą pociągają. W konsekwencji nie pomogą wystarczająco rekolektantowi w docenieniu i przyswojeniu sobie tych próśb.

Aby skupić uwagę, postaramy się każdą z próśb odnieść do jakiegoś doświadczenia z życia św. Ignacego w taki sposób, aby podkreślić życiowy kontekst i źródło danej prośby. Sam Ignacy potwierdza, że nie napisał Ćwiczeń za jednym razem, lecz „kiedy zauważył pewne rzeczy w swej duszy, które wydawały mu się pożyteczne, a zdawało mu się, że będą pożyteczne i dla innych, wtedy notował je” (Autobiografia nr 99)1. Ojcu Luísowi Gonzálezowi da Câmara, który spisywał jego autobiograficzną relację, podał dwa przykłady. Pierwszy to „rachunek sumienia przy pomocy linii itd.”; drugi – „zasady wyboru w Ćwiczeniach zaczerpnął z tej różnorodności duchów i myśli, których doświadczył w Loyoli, kiedy miał chorą nogę” (Autobiografia nr 99).

W celu dalszego rozwinięcia treści próśb zasugerujemy odniesienia do ich ewangelicznej inspiracji, a pamiętając, że każdej epoce są właściwe takie czy inne sformułowania modlitewne, zaproponujemy alternatywny fragment wybrany z Pisma Świętego, przede wszystkim z Psalmów.

Jak już zaznaczono, komentarz zawarty w naszej książce skupia się na jedenastu prośbach sformułowanych przez Ignacego jako tzw. trzecie wprowadzenie do jedenastu różnych medytacji lub kontemplacji przedstawionych w Ćwiczeniach2. Komentarz rozpoczynamy od analizy modlitwy przygotowawczej. Ponieważ niektóre prośby stają się jaśniejsze lub ulegają poszerzeniu w końcowym kolokwium danej medytacji lub kontemplacji, dodano krótką notatkę o każdym z tych kolokwiów na końcu naszego tekstu. Opuszczono natomiast cztery prośby, które spotykamy we fragmentach zawierających ćwiczenia uzupełniające:

– W rachunku szczegółowym: prośbę, aby uświadomić sobie postęp w jakiejś cnocie lub zmniejszenie jakieś wady (por. Ćd 25).

– W rachunku sumienia ogólnym: prośbę, aby poznać i przezwyciężyć grzechy (por. Ćd 43).

– W pierwszym sposobie wyboru trzeciej pory: prośbę, aby otrzymać pomoc w wyborze (por. Ćd 180).

– W pierwszym sposobie modlitwy: prośbę, aby osiągnąć zrozumienie przykazań, poznać swoje błędy i poprawić się (por. Ćd 240).

Dobrze znany jest umiar Ignacego w dawaniu instrukcji. Nie miał zwyczaju się powtarzać, a jedynie często wskazywał, że „należy robić tak, jak wcześniej”. Zdumiewa więc, że monotonnie rozpoczyna jedenaście próśb uporczywym refrenem: „Prosić o to, czego chcę i pragnę”. Ta uporczywość wskazuje nam, że należy rozważyć wagę, jaką Ignacy przypisuje proszeniu i pragnieniu. Dziennik duchowy Ignacego ukazuje jego ufność, że otrzyma on to, o co prosi, ufność, która opiera się na słowach Jezusa: „Albowiem każdy, kto prosi, otrzymuje; kto szuka, znajduje; a kołaczącemu otworzą” (Mt 7,8). Początek tego ewangelicznego tekstu jest dla uczniów wyzwaniem, bo dotychczas jeszcze o nic nie prosili w Jego imię. Warto, by czytelnik rozważył, co oznaczałoby to proszenie w imię Jezusa. Bardzo często owoc modlitwy tkwi w coraz głębszym uświadamianiu sobie, że to, o co się prosi, jest darmowym darem Boga, niemożliwym do zdobycia własnymi siłami.

Kładąc nacisk na to, o co się prosi, Ignacy wskazuje nam, że jest to darem. Podobnie, podkreślając zdecydowane pragnienie otrzymania tego daru, bada to pragnienie i zarazem je wzmacnia. Bardzo często owoc modlitwy polega również na zdaniu sobie sprawy z tego, że za każdym razem pragnie się daru z większą intensywnością. Obu tym stwierdzeniom towarzyszy zazwyczaj wytęsknione pocieszenie. W istocie, kiedy pewnego razu Ignacy tęsknił za potwierdzeniem ze strony Trójcy Świętej, tak bardzo zwiększyło się jego pragnienie i zaczął o nie prosić z tak wielką determinacją, że odczuł ogromną pewność, że dobry Bóg udzieli mu tego, czego pragnie. Te akcenty położone na ufność w proszeniu, darmowość daru i pragnienie wyrażone w prośbie, są najważniejsze w refleksji po modlitwie i rozmowie z osobą towarzyszącą na drodze Ćwiczeń. Sławny badacz Ćwiczeń, o. José Calaveras SJ, wnioskował o owocu różnych etapów Ćwiczeń właśnie z układu i następstwa próśb.

Sugerujemy, aby podczas odprawiania rekolekcji lub czytania niniejszej książki modlić się każdą prośbą według ignacjańskiego tzw. drugiego sposobu modlitwy (Ćd 249-257), rozważając każde słowo dopóty, dopóki wyczerpie się znaczenia i uczucia, które ono odsłania.

Przypisy