Uzyskaj dostęp do tej i ponad 250000 książek od 14,99 zł miesięcznie
Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi na:
Liczba stron: 99
Odsłuch ebooka (TTS) dostepny w abonamencie „ebooki+audiobooki bez limitu” w aplikacjach Legimi na:
Wyobraź sobie, że na odkrycie Biblii masz do dyspozycji jeden weekend. A może kilka popołudni. Jesteś sam(a), w grupie lub uczestniczysz w dniach skupienia. Oto niewielki, bardzo prosty przewodnik, który ma Ci pomóc w czytaniu Pisma Świętego. Celem tych kilkudziesięciu stron jest przede wszystkim umożliwienie poczucia smaku biblijnej lektury. Można je wykorzystać podczas rekolekcji, lecz nie jest to konieczne.
Książeczka ta bliższa jest przewodnikowi niż dziełu encyklopedycznemu. Nie dąży do kompletności, pozwala jednak rozsmakować się w lekturze. Nauka czytania Biblii ułatwi nam zrozumienie jej jako spójnej całości. Pozwoli również poznać tekst, który oświeca, ubogaca, nadaje sens naszemu życiu. Wędrówce przez Biblię towarzyszą zawsze odkrycia dotyczące samego siebie, innych, Boga. Niektórych prowadzi ona do spotkania z Jezusem Chrystusem.
Jak czytać Biblię?
Nie trzeba być katolikiem, żeby czytać ten przewodnik. Należy jednak pamiętać, że stosowane w nim zasady interpretacji mają swoje źródło w Kościele. Jakie to są zasady?
• Przede wszystkim to niewielkie dziełko opiera się na przekonaniu, że czytanie Biblii wymaga towarzyszenia. Na pytanie Filipa: „Czy rozumiesz, co czytasz?”, dworzanin królowej etiopskiej Kandaki odpowiada: „Jakżeż mogę rozumieć, jeśli mi nikt nie wyjaśni?” (Dz 8,30-31). Jeśli do czytania Biblii potrzebny jest przewodnik, to nie tylko dlatego, że teksty te są skomplikowane, lecz dlatego, że Biblia może być interpretowana bez ryzyka pomyłki jedynie w obrębie wspólnoty, która ją napisała i która za nią odpowiada.
• Należy również opierać się na tych, którzy od wieków czytali Biblię, czyli na Tradycji. W dziejach Kościoła były już osoby, które studiowały i interpretowały Pismo Święte. Chodzi przede wszystkim o ojców Kościoła. Ich pisma zawierają autentyczne klucze do lektury, które wzbogacą dzisiejsze rozumienie tekstu.
• Poza tym katolicy wierzą, że Pisma te są natchnione; chociaż zostały napisane słowami ludzkimi, zawierają słowo Boże. Poszukując sensu, jaki autorzy chcieli nadać swoim pismom, odkrywamy, co chce powiedzieć Bóg. A ponieważ Bóg zechciał wypowiadać się w rozmaitych formach, należy czytać poszczególne księgi, pamiętając, że są one tak między sobą powiązane, że nawzajem rzucają na siebie światło.
• Podejście do Biblii zgodne z tymi zasadami prowadzi do zdumiewającego doświadczenia: chociaż teksty te są stare, nabierają bardzo poruszającej aktualności. Właśnie dlatego, że w Biblii zostało zawarte żywe Słowo, staje się ona prawdziwym towarzyszem życia każdego człowieka.
Oczywiście lektura tego niewielkiego przewodnika nie zastąpi liturgicznego odbioru Biblii ani jej katechetycznego zgłębiania. Może jednak przygotować do nich lub stanowić ich kontynuację.
Odniesienia do tekstów
Biblia podzielona jest na księgi, rozdziały i wersety. Każdej księdze przypisano skrót tytułu (na przykład: Rdz – Księga Rodzaju) – lista tych skrótów znajduje się zwykle na początku każdego wydania Biblii. Następnie podaje się numer rozdziału, a po nim numer wersetu – jeśli jest ich więcej, oddziela się je dywizem. Na przykład wersety od 42 do 50 dziewiątego rozdziału Ewangelii według św. Marka zapisuje się w skrócie jako: Mk 9,42-50.
Ojcowie Kościoła
Ojcami Kościoła nazywamy pisarzy żyjących w pięciu pierwszych wiekach po Jezusie Chrystusie. Jako myśliciele rodzącego się Kościoła są oni pierwszymi komentatorami Pisma Świętego. Posługują się nim, aby dookreślić wiarę, odeprzeć szerzone herezje i ustalić podstawy praktyki liturgicznej. Oparcie się na ich odczytywaniu Biblii okazuje się najpewniejszym sposobem zachowania wierności Tradycji. Pozwala również zakosztować szczególnie bogatej interpretacji tekstów biblijnych.
Biblia a wiara
Biblia jest księgą „wierzącą”. Jej ludzcy autorzy pisali bowiem pod wpływem Bożego natchnienia, poruszani byli przez wiarę. Również apostołowie Jezusa przekazywali swoje Pisma i ich interpretację ożywiani wiarą. Przyjmując Biblię, chrześcijanie mają świadomość pewności nauki, którą usłyszeli (por. Łk 1,4); wierzą również, że Jezus jest Chrystusem, Synem Bożym (por. J 20,31). Pełne zrozumienie Biblii zakłada więc postawę wiary, nawet jeśli człowiek niewierzący może odkryć w tej księdze prawdziwe skarby.
Czym jest Biblia?
Biblia, którą czytamy w Kościele katolickim, to zbiór siedemdziesięciu trzech ksiąg. Została napisana w czasie ponad tysiąca lat. Ma wielu autorów, w większości anonimowych; znamy nielicznych. Niektóre księgi zawierają tylko kilka stron, inne są o wiele obszerniejsze. Biblię chrześcijańską należy jednak odbierać jako jedną księgę, w której żaden tekst nie może zostać oderwany od pozostałych. Składa się wprawdzie ze Starego i Nowego Testamentu, ale mimo że części te są w pewien sposób autonomiczne, należy je odczytywać łącznie.
Autorzy biblijni w różny sposób opowiadają lub komentują dzieje ludu żydowskiego. Wyrażają przekonanie, że lud ten w swojej historii został wybrany przez jedynego i niewidzialnego Boga. Biblia opowiada o tym, jak Bóg pragnął zawrzeć przymierze z konkretnym ludem, aby stał się on znakiem i narzędziem Jego planu: zbawienia świata, który stworzył.
Ten Boży plan znajduje swoje spełnienie w Jezusie, który był Żydem i prawdziwym Synem Bożym. Nowy Testament relacjonuje i objaśnia życie, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa, Zbawiciela człowieka. Jezus powierzył interpretację Pisma swoim uczniom. Spisali oni dzieła i orędzie Jezusa, aby przyszłe pokolenia mogły usłyszeć Ewangelię i postępować zgodnie z jej nakazami.
Relacja między Starym a Nowym Testamentem odpowiada relacji między obietnicą a jej spełnieniem. Księgi Starego Testamentu zawierają klucze interpretacyjne pozwalające w pełni zrozumieć przyjście Jezusa Chrystusa opisane w Nowym Testamencie. To zakorzenienie Nowego Testamentu w Starym uwypukla prawdziwą głębię historyczną Biblii. Dzięki tej głębi Biblia pozostaje aktualna dla współczesnego człowieka.
Stary i Nowy Testament
W Biblii katolickiej najbardziej podstawowe rozróżnienie dotyczy Starego i Nowego Testamentu. Wyrażeniem „Stary Testament” („Stare Przymierze”) posłużył się św. Paweł (por. 2 Kor 3,14). Obejmuje ono wszystkie księgi napisane przed przyjściem Jezusa Chrystusa. Nowy Testament, co można również przetłumaczyć z greckiego jako „Nowe Przymierze”, zawiera księgi opisujące przyjście Jezusa Chrystusa i następstwa tego wydarzenia.
Kanon Pism
Musiało minąć kilka stuleci, aby chrześcijanie rozpoznali wśród swoich pism te, które zostały natchnione przez Boga. Wysiłek ten doprowadził do określenia kanonu pism, listy tekstów należących do Biblii. Kanon ten został ustalony w Kościele według kryteriów starożytności, wzajemnej zgodności, pochodzenia od apostołów, spójności z wiarą… W przypadku Biblii chrześcijańskiej jest on definitywnie zamknięty; kanony uznawane przez katolików i przez protestantów jednak się różnią.
Biblia i Jezus
List do Hebrajczyków rozpoczyna się następująco: „Wielokrotnie i na różne sposoby przemawiał niegdyś Bóg do ojców naszych przez proroków, a w tych ostatecznych dniach przemówił do nas przez Syna” (Hbr 1,1-2). Mówi się, że Jezus jest „pełnią Objawienia”, co oznacza, że w Nim Bóg powiedział wszystko, co miał do powiedzenia. Jezus jest prawdziwie Synem Bożym i to On nadaje jedność całej Biblii.
Co zawiera Stary Testament?
Stary Testament (46 ksiąg) można podzielić na cztery części:
• Pięcioksiąg (Tora w tradycji żydowskiej) obejmuje pięć pierwszych, najbardziej podstawowych ksiąg. Zawarto w nich przede wszystkim dzieje życia Mojżesza.
• Księgi historyczne opowiadają historię Izraela od wejścia do Ziemi Obiecanej aż do epoki Machabeuszy (II wiek po Chrystusie).
• Księgi poetyckie i sapiencjalne zawierają psalmy oraz pisma mądrościowe.
• Księgi prorockie zawierają pisma czterech proroków większych i dwunastu mniejszych.
Co zawiera Nowy Testament?
W Nowym Testamencie (27 ksiąg) znajdują się księgi należące do pięciu kategorii:
• Cztery księgi to relacje z życia Jezusa, stanowiące zasadniczy rdzeń Biblii chrześcijańskiej.
• Dzieje apostolskie, napisane przez św. Łukasza, opowiadają o życiu pierwszych chrześcijan.
• Listy Pawłowe to zbiór listów napisanych przez św. Pawła.
• Listy katolickie obejmują listy napisane przez apostołów.
• Apokalipsa, dzieło św. Jana, to objawienie sensu historii.
Biblia Izraela
Biblia hebrajska zawiera większość ksiąg Starego Testamentu. Najczęściej wymienia się Prawo (Torah), Proroków (Nebiim) i inne pisma (Ketubim), od których utworzono zwyczajową nazwę TaNaK, łącząc pierwsze litery nazwy każdej części. Żydzi czytają Biblię jako proroctwo dotyczące ostatecznego dzieła zbawienia. Dla chrześcijan dzieło to dokonało się w Jezusie Chrystusie.
Który przekład Biblii wybrać?1
Biblia została napisana po hebrajsku i po grecku. Teksty, którymi posługujemy się w tej książeczce, są zatem z konieczności przekładami. Wybraliśmy nowe oficjalne tłumaczenie, wykorzystywane w liturgii. Ten bardzo niedawny przekład (2013) ma wiele zalet: respektując oryginał, jest łatwy do czytania, a tego oczekuje się w kościołach. Zachowuje wierność tradycji i dlatego dobrze nadaje się do porównywania z innymi tekstami biblijnymi i dziełami ojców Kościoła. W przypadku każdego tekstu ukażemy zasadność wyboru nowego przekładu, porównując go ze starym.
Jak korzystać z tego przewodnika?
Metoda jest prosta. W każdej sekwencji przedstawiono dwa ważne teksty biblijne: fragment ze Starego Testamentu i odpowiadający mu fragment z Nowego. W przypadku każdego fragmentu zaproponowano trzy etapy:
• Każdy tekst biblijny poprzedzono wprowadzającą do niego prezentacją. Informacje zawarte w ramkach pozwalają uchwycić jego kontekst historyczny, geograficzny i literacki. Dzięki temu łatwiej będzie powiązać fragment biblijny z odpowiednimi odniesieniami.
• Następnie pojawia się analizowany fragment zamieszczony na dwóch kolejnych kartkach po lewej stronie. W krótkich cytatach biblijnych znajdujących się na sąsiedniej stronie znajdujemy odwołania do niego. W ten sposób Biblia sama uczy nas czytać Biblię. Po prawej stronie odnajdziemy również cytaty z dzieł ojców Kościoła pozwalające odczytywać Biblię w odniesieniu do tradycji starożytnej. W części tej pojawiają się pytania pomocne we wnikliwym czytaniu tekstu biblijnego. Wskazówki słownikowe dopełniają ten etap lektury.
Każda prezentacja kończy się wyjaśniającym komentarzem. Proponowana interpretacja pozwala docenić piękno fragmentu, zrozumieć jego sens i posunąć się naprzód w refleksji osobistej. W ramkach podano kluczowe informacje dotyczące zwyczajów, przekładu, znaczenia teologicznego fragmentu i jego duchowego przesłania. Zaproponowano także krótki tekst biblijny oraz psalm do indywidualnej medytacji.
Lectio divina
Modlitewną lekturę Biblii nazywamy lectio divina. Praktykuje ją ten, kto rozmyśla nad Biblią, aby odkryć, co objawia w niej Bóg. Ta forma czytania Biblii, prowadząca do medytacji i rozpoczynająca się modlitwą, rozwinęła się zwłaszcza w zachodniej tradycji monastycznej i dostępna jest dla wszystkich, którzy pragną lektury przenikniętej wiarą.
Co to jest psalm?
Jako dopełnienie każdego analizowanego tekstu zaproponowano lekturę psalmu. Psalm to jeden ze 150 poematów zawartych w Księdze Psalmów. Zgodnie z jej tytułem hebrajskim, Tehilim, Księga Psalmów stanowi zasadniczo zbiór modlitw pochwalnych – lecz także błagalnych – jakie człowiek może wypowiedzieć w obecności Boga. Dzięki tradycji monastycznej stanowią one podstawę modlitwy chrześcijańskiej. Jezus modlił się psalmami, a później chrześcijanie uznali, że psalmy mówią o Jezusie.
Rozpocznijmy teraz naszą lekturę, aby wspólnie rozsmakować się we fragmentach biblijnych proponowanych w tej książeczce.
W pierwszym tekście, zaczerpniętym z Księgi Wyjścia (ze Starego Testamentu), czytamy, że Mojżesz od młodości przygotowywany był do swojej misji: ocalenia swojego zagrożonego ludu przed śmiercią.
W drugim tekście, pochodzącym z Ewangelii według św. Marka, czytamy o tym, jak Jezus wykorzystuje swoją moc: ocala dwie kobiety zagrożone śmiercią.
Mojżesz i Jezus, każdy na swój sposób, są narzędziami wybranymi przez Boga, aby zbawić ludzkość.
Tekst pierwszy:
Wybór wybawcy
Narodziny i młodość Mojżesza (Wj 2,1-22)
Dalsza część książki dostępna w wersji pełnej
Tekst drugi:
Moc Jezusa
Dziewczynka przywrócona do życia i kobieta uzdrowiona przez Jezusa (Mk 5,21-43)
Dalsza część książki dostępna w wersji pełnej
W Księdze Powtórzonego Prawa czytamy o tym, że Bóg daje swoje prawo ludowi za pośrednictwem Mojżesza. Prawo to, którego rdzeń stanowi dziesięć przykazań – bardziej precyzyjnie nazywanych Dekalogiem – wyraża przymierze Boga z Jego ludem.
Spotkanie Jezusa z Samarytanka, opowiedziane w Ewangelii według św. Jana, prowadzi kobietę do zrozumienia, że przymierze to należy odtąd przeżywać w duchu i w prawdzie. Nowe Przymierze, przypieczętowane przyjściem Jezusa, jest prawem miłości wyrytym w głębi serca. Zaprasza ono do przyjęcia Bożego przebaczenia.
Tekst trzeci:
Zawarcie Przymierza
Dekalog (Pwt 5,1-22)
Dalsza część książki dostępna w wersji pełnej
Tekst czwarty:
Chwalić Boga w duchu i w prawdzie
Spotkanie Jezusa i Samarytanki (J 4,3-30)
Dalsza część książki dostępna w wersji pełnej
W Drugiej Księdze Samuela czytamy, że Dawid zrozumiał, iż nie do niego należy zbudowanie Bogu świątyni. Bóg sam wybiera sposób, w jaki zamieszka wśród ludzi: będzie mieszkał w domu z kamienia, lecz także w potomstwie Dawida.
Jak zanotował Łukasz w swej Ewangelii, Jezus po zmartwychwstaniu pozwoli się rozpoznać uczniom z Emaus jako Bóg, który obecny jest w sposób radykalnie nowy, a jednak zgodny z Pismami.
Tekst piąty:
Gdzie zamieszka Bóg?
Proroctwo Natana (2 Sm 7,1-22)
Dalsza część książki dostępna w wersji pełnej
Tekst szósty:
Spotkać Zmartwychwstałego
Uczniowie w drodze do Emaus (Łk 24,13-35)
Dalsza część książki dostępna w wersji pełnej
Dalsza część książki dostępna w wersji pełnej
1 Fragment ten odnosi się do francuskiego przekładu Biblii [przyp. red.].
2 Mimo że we fragmencie tym przywołano francuski przekład Biblii, uwaga dotyczy również przekładu polskiego – V wydania Biblii Tysiąclecia [przyp. red.].
3 Fragment ten dotyczy francuskiego przekładu Biblii [przyp. red.].
4 Dla ułatwienia w kolejnych pytaniach posługujemy się terminem „przykazanie”.
5 Mimo że we fragmencie tym przywołano francuski przekład Biblii, uwaga dotyczy również przekładu polskiego – V wydania Biblii Tysiąclecia [przyp. red.].
6 Fragment ten odnosi się do francuskiego przekładu Biblii [przyp. red.].
7 Fragment ten odnosi się do francuskiego przekładu Biblii [przyp. red.].
8 Fragment ten odnosi się do francuskiego przekładu Biblii [przyp. red.].
Tytuł oryginału
Découvrir la Bible en un week-end
Redakcja
Magdalena Mnikowska
Korekta
Anna Śledzikowska
Projekt okładki
Artur Falkowski
Redakcja techniczna i przygotowanie do druku
Artur Falkowski
Zdjęcie na okładce
Lightstock.com © Prixel Creative
Opracowanie i przygotowanie pliku
Wydawnictwo Salwator
Imprimi potest
ks. Józef Figiel SDS, prowincjał
Cytaty biblijne za: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Biblia Tysiąclecia, wyd. V, Poznań 2002.
© First published in French by Mame, Paris, France – 2015 ISBN oryginału: 978-2-7289-1936-9 © for the Polish Edition 2019 Wydawnictwo SALWATOR
© 2020 eBook Wydawnictwo SALWATOR ISBN 978-83-88119-10-1
Wydawnictwo SALWATOR ul. św. Jacka 16, 30-364 Kraków tel. 12 260-60-80, e-mail: [email protected]