JEZUS MOIM PRZYJACIELEM - PORADNIK METODYCZNY 6-LATKI ebook

Wprowadzenie

Założenia merytoryczne

Katechizowanie sześciolatków jest ważnym etapem w systemie kształcenia religijnego, ponieważ kontynuuje proces chrześcijańskiego wtajemniczenia zapoczątkowany w sakramencie chrztu świętego. Na tym etapie edukacyjnym głównym zadaniem jest nie tylko przekazanie ważnych informacji religijnych, ale także – i przede wszystkim – stymulowanie wszechstronnego rozwoju dzieci i przygotowanie ich do podejmowania nowych obowiązków w szkole. Należy także zaplanować wspomaganie rodziców w sprawowaniu nad dziećmi opieki wychowawczej w obszarze szeroko rozumianej edukacji religijnej. Aby sprostać takim zadaniom, wymaga się od katechety nie tylko rozległej wiedzy o dziecku, wysokich umiejętności organizacyjnych oraz twórczej postawy, ale także sprawności w prezentowaniu potencjału ewangelicznego w stylu odpowiadającym mentalności katechizowanego dziecka. Dlatego niezbędna jest profesjonalna pomoc w postaci nowoczesnego podręcznika i poradnika metodycznego.

W niniejszym pakiecie treści religijne w nauczaniu sześcioletnich dzieci zostały oparte na Programie nauczania religii autorstwa Komisji Wychowania Katolickiego KEP z 2010 r. Dlatego odpowiadają one dziecięcym przeżyciom i umożliwiają zrozumienie zarówno zmieniającego się świata, jak i relacji z Bogiem i najbliższymi osobami. Proponowany nowy pakiet pt. Jezus moim przyjacielem, na który składają się podręcznik dla ucznia oraz poradnik metodyczny dla nauczyciela religii, został przygotowany w taki sposób, że sześciolatek, zapoznając się z nowymi treściami religijnymi, jednocześnie doświadcza, że Bóg go bardzo kocha (dział 1.), czego dowodem jest fakt przyjścia na świat Jezusa (dział 2.), zauważa, śledząc wydarzenia z życia Jezusa, jak na ziemi jest budowane królestwo Boże (dział 3.), odkrywa, że Jezus umarł na krzyżu i zmartwychwstał po to, aby się spełniły obietnice zbawcze (dział 4.), oraz z Jezusem, Matką Bożą i wybranymi świętymi uczy się słuchać Boga i uwielbiać Go w dynamice roku liturgicznego (dział 5.).

W założeniach teoretycznych nowego podręcznika przyjęto model katechezy antropologiczno-kerygmatycznej, której struktura zakłada, że w każdej jednostce będzie przywołana sytuacja egzystencjalna dostosowana do wieku adresatów katechezy. Po jej analizie następuje przedstawienie orędzia chrześcijańskiego w taki sposób, aby zgodnie z założeniami Podstawy programowej katechezy omawiać precyzyjnie depozyt wiary przewidziany do realizacji na tym etapie edukacyjnym. Ważną fazę katechezy stanowi życiowa aplikacja przekazanych treści, polegająca na wyraźnym budowaniu postaw chrześcijańskich pozostających w synergii z wrażliwością i możliwościami praktycznego działania sześcioletnich dzieci.

Na pakiet edukacyjny przeznaczony dla sześciolatków składają się: podręcznik ucznia, poradnik metodyczny dla katechety oraz plan pracy z religii w grupie sześciolatków opracowany zgodnie z programem nauczania AZ-0-01/10, zamieszczony na stronie internetowej www.kulkat.pl udostępniającej pomoce do serii podręczników do nauczania religii Z Bogiem na ludzkich drogach pod redakcją ks. Mariana Zająca.

Założenia metodyczne

Podręcznik ucznia

Podręcznik ucznia składa się z pięciu działów, w których jest łącznie 60 jednostek tematycznych. Zaproponowana katechetom liczba jednostek jest optymalna ze względu na dynamikę nauczania sześciolatków, w której pojawią się wydarzenia okazjonalne, wymagające zagospodarowania kilku jednostek w czasie roku szkolnego. Oprócz treści wynikających bezpośrednio z przyjętego programu dodatkowo zamieszczono katechezy związane z dynamiką roku liturgicznego, co jest mocną stroną niniejszej propozycji. Dzięki takiej strategii dziecko sześcioletnie będzie miało okazję włączyć się w życie liturgiczne parafii, co w perspektywie czekającego je w następnych klasach szkoły podstawowej cyklu eucharystycznego wydaje się nie do przecenienia. Przyjęte założenia teoretyczne mają odzwierciedlenie w strukturze poszczególnych jednostek. Struktura ta w podręczniku ucznia przedstawia się w następujący sposób:

1. Rozbudowana graficznie wizualizacja treści katechezy dostosowana do możliwości percepcyjnych dziecka sześcioletniego.

2. Zadanie do wykonania przez dziecko. Sposób wykonania zadania sugeruje komenda umieszczona w chmurce do odczytania przez katechetę.

3. Informacje dla rodziców z prośbą o kontynuowanie edukacji religijnej dziecka w domu rodzinnym.

Pierwsza strona każdej katechezy w podręczniku ucznia zawiera wizualizację treści zapowiedzianej przez temat. Pakiet jest przygotowywany od podstaw i charakteryzuje się nowoczesną grafiką. W trakcie wizualizacji pojawiają się postaci, które są obecne w następnych katechezach, co powinno zachęcać uczniów do progresywnego utożsamiania się z bohaterami opowiadań, postaciami z tekstów biblijnych oraz stanowić zachętę do zainteresowania się problematyką religijną przez nich przeżywaną. Szata graficzna pierwszej strony w każdej katechezie ma na celu syntezę najistotniejszych treści, może więc być podstawą prowadzenia katechezy przez katechetę.

Druga część każdej jednostki tematycznej na drugiej stronie podręcznika zawiera zadanie do wykonania przez sześcioletnie dziecko. Mocną stroną niniejszej propozycji jest to, że pojawiają się w niej elementy nie tylko edukacji religijnej (jako priorytetowe), ale także treści edukacji polonistycznej, matematycznej, przyrodniczej, estetycznej, prozdrowotnej, społeczno-moralnej oraz patriotycznej. Właściciel podręcznika do nauki religii, rozwiązując zaproponowane zadania, nauczy się rozpoznawać historyjki obrazkowe, pozna rozmieszczenie przedmiotów religijnych w rzeczywistości świeckiej i sakralnej, nauczy się logicznego myślenia, przećwiczy spostrzegawczość, rozwiąże zagadki religijne, poszerzy zasób słownictwa religijnego, udoskonali sprawność ręki, rysując po znaku i malując przygotowane kontury, nauczy się na pamięć modlitw i piosenek religijnych z gestami. Starannie wykonane rysunki dostarczą dziecku wiele radości oraz ważnej dla niego zabawy. Autorzy propozycji żywią nadzieję, że wykonanie zaproponowanych zadań będzie znaczącą pomocą w zdobywaniu podstawowej wiedzy o religii, języku religijnym oraz kompetencji niezbędnych do dalszej edukacji religijnej.

Na drugiej stronie są też informacje dla rodziców. Ma to na celu włączenie rodziców w proces edukacji religijnej własnych dzieci między innymi poprzez wspólne aktywności i modlitwy.

Poradnik metodyczny

Zgodnie z przyjętymi założeniami poradnik metodyczny dla nauczyciela został skonstruowany w oparciu o następującą strukturę:

I. Założenia edukacyjne

11. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

12. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza

Umiejętności

13. Metody i techniki

14. Środki dydaktyczne

II. Przebieg katechezy

11. Czynności wstępne

12. Modlitwa

13. Wprowadzenie dotematu (na podstawie ilustracji z podręcznika)

14. Sytuacja egzystencjalna

15. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy

16. Zastosowanie życiowe

17. Modlitwa śródlekcyjna

18. Podsumowanie treści

19. Praca domowa – opcjonalnie

10. Informacja dla rodziców

Założenia edukacyjne zaproponowano według najnowszych wytycznych zarówno Podstawy programowej katechezy, Programu nauczania religii, jak również Podstawy programowej kształcenia ogólnego i rozporządzeń Ministerstwa Edukacji Narodowej. Potwierdza to przede wszystkim precyzyjne sformułowanie celów każdej jednostki lekcji, które spełnia wymóg formułowania celów językiem wymagań. Wskazanie metod i środków dydaktycznych kompletuje pierwszą część scenariusza lekcji.

Każdy scenariusz katechezy ma podobną strukturę. W punkcie 1. (Czynności wstępne) nauczyciel religii powinien zbudować gotowość szkolną wśród dzieci, aby w punkcie 2. (Modlitwa) była możliwość odmówienia przez dzieci korespondującej z tematem modlitwy. Ważnym elementem struktury poradnika jest nowy pomysł autorów – punkt 3. (Wprowadzenie dotematu na podstawie ilustracji z podręcznika), który ma na celu zwiększenie zainteresowania i aktywności katechizowanych. Punkt 4. (Sytuacja egzystencjalna) to oryginalny pomysł autorów, którzy do każdej jednostki dołączyli opowiadanie, scenkę rodzajową lub pogadankę, napisane w taki sposób, aby dzieci mogły lepiej zrozumieć treść katechezy. W punkcie 5. (Wyjaśnienie głównych prawd katechezy) poradnik przynosi wyjaśnienie tego, co najważniejsze i co powinno być zapamiętane. Natomiast w punkcie 6. (Zastosowanie życiowe) znajduje się informacja, co katechizowany może robić, aby stawać się prawdziwym dzieckiem Bożym oraz budować właściwe postawy życiowe. W celu budowania głębszej więzi dzieci z Jezusem, w punkcie 7. (Modlitwa śródlekcyjna) została przewidziana modlitwa, która podtrzyma religijny klimat edukacji i zwiększy zaangażowanie emocjonalne dzieci. Punkt 8. (Podsumowanie treści) jest okazją dla nauczyciela religii do dokonania rekapitulacji wcześniejszych działań. Autorzy w punkcie 9. (Praca domowa – opcjonalnie) akcentują potrzebę przedłużenia edukacji religijnej poza teren placówki oświatowej, szczególnie w przestrzeń środowiska rodzinnego, aby nabyte umiejętności mogły pomagać w codziennych wyborach życiowych dzieci. Ważną rolę odgrywa także punkt 10. (Informacja dla rodziców), w którym pojawia się apel do rodziców o podjęcie trudu przedłużenia edukacji religijnej dzieci także poza teren szkoły. Całość może katecheta zakończyć modlitwą. Jednak taka decyzja musi być suwerennym działaniem katechety. Ponieważ w scenariuszu pojawia się modlitwa śródlekcyjna, katecheta powinien roztropnie rozstrzygnąć, czy na końcu powtórzyć jej treść, czy zakończyć całość znakiem krzyża.

Scenariusze katechez w poradniku metodycznym są przygotowane w sposób bardzo szczegółowy, często sugerujący nie tylko treści i metody, ale również konkretne sformułowania, zabiegi oratorskie, których może użyć katecheta. Takie podejście jest świadomym wyborem autorów i redaktora poradnika. Praktyka dowiodła bowiem, że scenariusze w formie luźnych sugestii czy kilku punktów nie spełniają oczekiwań katechetów. Oczywiście, poradnik metodyczny jest tylko propozycją i katecheta może zrealizować lekcję religii w inny sposób. Proponowane scenariusze są jednak przemyślaną wizją konkretnej jednostki tematycznej. Można więc mieć nadzieję, że dzięki nim także niezbyt doświadczeni katecheci wiernie zrealizują przyjęty program. Wydaje się to szczególnie istotne w przekazywaniu skomplikowanych treści teologicznych w sposób zrozumiały dla małych dzieci.

ks. Marian Zając

1. Cieszymy się ze spotkania

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

• Przybliżenie podstawowych informacji na temat zagadnień omawianych na lekcjach religii w grupie sześciolatków.

• Kształtowanie postawy wdzięczności za dar spotkania z Bogiem i rówieśnikami podczas katechezy.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

WIEDZA:

Uczeń:

• Po katechezie wymienia z pamięci najważniejsze zagadnienia, które będą przedmiotem lekcji religii w grupie sześciolatków.

• Na podstawie wprowadzenia katechety wskazuje sposoby wdzięczności za spotkania z Bogiem i rówieśnikami na lekcjach religii.

UMIEJĘTNOŚCI:

Uczeń:

• Na podstawie ilustracji w podręczniku wyjaśnia własnymi słowami, co robią dzieci w przedszkolu i szkole.

• Wykreśla na ilustracji elementy, które nie pasują do klasy szkolnej, i koloruje rysunek w podręczniku.

• Śpiewa piosenkę Cieszę się. Alleluja jako wyraz wdzięczności za spotkania z Bogiem i rówieśnikami podczas lekcji religii.

• Po katechezie opowiada rodzicom, czego dowiedział się na lekcji religii.

3. Metody i techniki: pogadanka, opowiadanie, analiza tekstu literackiego, analiza ilustracji, zabawa w imię i gest, praca z podręcznikiem, śpiew.

٤. Środki dydaktyczne: podręcznik, balonik lub miękka piłka, opcjonalnie – nagranie piosenki, odtwarzacz dźwięku.

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

Katecheta wita się z dziećmi, prosi o przygotowanie niezbędnych pomocy i zajęcie miejsc. Można to zrobić w następujący sposób:

Witam was bardzo serdecznie na naszym pierwszym spotkaniu w nowym roku szkolnym. Zanim je rozpoczniemy,ułóżcie na stolikach kredki i książki do religii. Kto przygotuje potrzebne na dziś pomoce, może usiąść na dywanie.

Dzieci, które przygotowały potrzebne pomoce i przybory, siadają na środku sali w dużym kole. Jeśli katecheta nie zna grupy i jest dla niej obcy, powinien zacząć od przedstawienia się i poznania imion dzieci. Można to zrobić następująco:

Ja nazywam się...

Chciałabym poznać także wasze imiona...

Jeśli grupa jest mała, można zaproponować zabawę w imię i gest, wykorzystując przy tym piłkę lub balonik. Należy wytłumaczyć, że osoba, do której prowadzący rzuca przedmiot, wypowiada swoje imię w taki sposób, o jaki poprosi prowadzący, np.: głośno, bardzo wesoło, stojąc, siedząc, leżąc na dywanie itp.

Po prezentacji – zwłaszcza jeśli grupa jest duża – katecheta powinien uprzedzić dzieci, że po pierwszym spotkaniu nie zapamięta wszystkich imion, ale dołoży starań, aby się nie mylić. Dobrym sposobem na zapamiętanie w krótkim czasie wszystkich imion jest odczytywanie listy obecności lub rozdawanie dzieciom przez katechetę podręczników.

Następnie katecheta wyjaśnia:

Podczas naszych spotkań będziemy uczyć się coraz bardziej kochać Pana Boga, dlatego każde nasze spotkanie będziemy rozpoczynać krótką rozmową z Panem Bogiem, czyli modlitwą.

2. Modlitwa

Katecheta wycisza grupę, prosi, by dzieci wstały z miejsc, i zaprasza je do wspólnej modlitwy. Można wprowadzić:

Dziś w naszej modlitwie podziękujemy Panu Bogu za to, że mogliśmy się spotkać i mogliśmy się poznać. Wtedy, kiedy was o to poproszę, każdy z was wymieni podczas modlitwy swoje imię.

Następnie katecheta wypowiada słowa modlitwy:

Dobry Boże, dziękujemy Ci za dzisiejszy dzień i za to, że możemy się spotkać w szkole, by wspólnie się bawić i uczyć. Dziękujemy Ci też za to, że wspólnie możemy zwrócić się do Ciebie słowami naszej modlitwy.

Tu każde dziecko wypowiada swoje imię. Katecheta kończy modlitwę znakiem krzyża:

W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Amen.

3. Wprowadzenie do tematu (na podstawie ilustracji z podręcznika)

Po modlitwie katecheta prosi dzieci, by usiadły przy stolikach i otworzyły książki (katecheza 1.), a następnie wprowadza w temat:

Aby dowiedzieć się, o czym będziemy rozmawiać na naszym dzisiejszym spotkaniu, spójrzcie na ilustrację w podręczniku.

– Kogo widzicie na ilustracji?

– W jakim miejscu znajdują się dzieci?

– Co robią dzieci?

– Dlaczego dzieci się uśmiechają?

– Po co dzieci przyszły do szkoły?

Po zebraniu odpowiedzi katecheta wyjaśnia:

Ilustracja, którą obejrzeliśmy, pokazuje pierwszy dzień zajęć w szkole. My też spotykamy się w pierwszych dniach nowego roku szkolnego. Przyszliśmy do szkoły po to, żeby wspólnie uczyć się i bawić, a dziś mamy się bliżej poznać i dowiedzieć, czym będziemy się zajmować w tym roku szkolnym.

4. Sytuacja egzystencjalna

Następnie katecheta kontynuuje wyjaśnienia:

Z pewnością już zauważyliście, że nasze spotkanie różni się nieco od innych zajęć, które już mieliście z waszą panią. Aby dowiedzieć się, dlaczego tak jest, proponuję wam wysłuchać opowiadania.

Katecheta odczytuje opowiadanie:

– Dziś w szkole mieliśmy superdzień – wykrzyknął Wojtek, wpadając jak burza do domu.

– I co z tego? – powiedziała zrezygnowanym tonem Ola, podnosząc głowę z poduszki.

– Zaraz ci wszystko opowiem – powiedział Wojtek, zaglądając do pokoju siostry – tylko zdejmę buty i umyję ręce.

Tak było codziennie, bo pierwszego dnia nauki Ola potknęła się na szkolnym placu zabaw i złamała nogę. Wprawdzie teraz noga przestała ją już boleć, ale lekarz powiedział, że najbliższe cztery tygodnie Ola musi leżeć w łóżku, a o chodzeniu do szkoły nie może być mowy. Dziewczynka z niecierpliwością czekała więc codziennie na powrót brata ze szkoły i chętnie słuchała jego szkolnych opowieści, Wojtek zaś spisywał się znakomicie jako komentator wydarzeń szkolnych. Nic więc dziwnego, że po kilkunastu minutach wszyscy mieszkańcy domu – z kotem Mruczysławem włącznie – mogli usłyszeć codzienną opowieść o tym, co wydarzyło się w szkole.

– Dziś najpierw byliśmy na spacerze – zaczął swoją opowieść Wojtek. – A kiedy wróciliśmy do naszej klasy, czekała na nas niespodzianka...

– Co to była za niespodzianka? – zainteresowała się Ola. – Czy ja też ją dostanę?

– No... jej się raczej nie da dostać, bo w klasie czekała na nas nowa pani – powiedział Wojtek z uśmiechem.

– Nic z tego nie rozumiem – odezwała się Ola z wyraźnym niepokojem w głosie. – Czy to znaczy, że pani Ula nie będzie nas już uczyć?

– Też mi to przyszło do głowy – przyznał szczerze Wojtek – ale po chwili okazało się, że będziemy mieć dwie panie: nasza panią Ulę i panią Kasię. Ta nowa pani jest katechetką i jest naprawdę super: umie grać na gitarze, zna dużo ładnych piosenek, umie opowiadać ciekawe historie i będzie do nas przychodzić dwa razy w tygodniu, żeby uczyć nas religii – wyjaśnił Wojtek z miną znawcy.

– A czego my się właściwie będziemy uczyć na tej religii? – zainteresowała się Ola.

– Religia to lekcja o Panu Bogu – odpowiedział Wojtek. – Pani mówiła, że Pan Bóg bardzo nas kocha i pozwala, żebyśmy nazywali Go Tatą, dlatego powinniśmy jak najwięcej się o Nim dowiedzieć. I po to właśnie chodzi się na lekcje religii. W uczeniu się religii będzie nam też pomagała specjalna książka – dodał Wojtek. – Pani pozwoliła, żebym zabrał ją do domu i żebym ci ją pokazał.

Dzieci z zainteresowaniem pochyliły się nad książką, po czym Wojtek wyjaśniał dalej:

– Pani mówiła, że dzięki tej książce będziemy mogli dowiedzieć się wielu ciekawych rzeczy o Panu Bogu i o Jego Synu – Panu Jezusie. Obiecała nam też, że będziemy uczyć się nowych zabaw, piosenek i wierszyków...

– A czy ta pani nie miała przypadkiem ze sobą jakiegoś pomocnika? – zapytała niespodziewanie mama.

– Mamusiu, skąd wiesz o pomocniku? – spytał zaskoczony Wojtek.

– Wydaje mi się, że znam panią Kasię – odpowiedziała mama z uśmiechem – bo wasza pani mnie też uczyła religii i pamiętam, że na lekcje w młodszych klasach przynosiła czasami pluszowego pomocnika – misia Teodora.

– To chyba mamy wspólną panią – powiedział Wojtek – bo nasza pani obiecała, że za tydzień przyniesie ze sobą wyjątkowego pomocnika...

Katecheta nawiązuje dialog z uczniami w oparciu o odczytany tekst:

– Dlaczego Ola nie mogła chodzić do szkoły?

– Od kogo Ola dowiadywała się, co każdego dnia działo się w szkole?

– O jakiej lekcji tym razem opowiadał siostrze Wojtek?

– Jak miała na imię pani katechetka?

– Dlaczego Wojtek twierdził, że pani Kasia jest super?

– O czym dzieci będą się uczyć na lekcji religii?

– Jak często dzieci będą spotykać się z panią Kasią na lekcji religii?

– Co Wojtek przyniósł siostrze do domu?

5. Wyjaśnienia głównych prawd katechezy

Po zebraniu odpowiedzi katecheta wyjaśnia:

My także, podobnie jak dzieci ze szkoły Oli i Wojtka, spotykamy się na lekcji religii, aby wspólnie zdobywać nowe wiadomości. Podobnie jak bohaterowie opowiadania będziemy wspólnie czytać ciekawe historie, uczyć się nowych zabaw, piosenek, wierszyków. Przez udział w lekcji religii chcemy jeszcze więcej dowiedzieć się o Panu Bogu i jeszcze bardziej Go pokochać. Chcemy z Nim także często rozmawiać – dlatego każde nasze spotkanie będziemy zaczynali wspólną modlitwą.

Podobnie jak Ola i Wojtek będziemy mieć książkę do religii, w której znajdziemy wiele pięknych, kolorowych ilustracji i dużo ciekawych zadań do wykonania. Zajrzyjmy wspólnie do książki.

Tu warto pozwolić dzieciom obejrzeć podręcznik i wypowiedzieć się na jego temat.

6. Zastosowanie życiowe

Następnie katecheta kontynuuje podjęty wątek:

Chcemy, by nasze spotkania były dla nas czasem wspólnej nauki, zabawy i czasem wspólnej radości, dlatego proponuję, abyśmy razem nauczyli się dziś jeszcze piosenki, którą będziemy mogli chwalić Pana Boga.

Tu katecheta śpiewa lub odtwarza piosenkę:

Cieszę się. Alleluja.

Całym sobą chwałę Panu oddawać chcę. (2x)

Ręką prawą, ręką lewą,

nogą prawą, nogą lewą

i głową też. (2x)

Autor nieznany

Następnie należy powtórzyć tekst, tak by dzieci mogły się go nauczyć na pamięć. W celu urozmaicenia czasu przyswajania tekstu warto połączyć jego powtarzanie z gestami podnoszenia do góry ręki lub nogi – zgodnie ze wskazaniem tekstu.

Po przyswojeniu tekstu warto raz jeszcze odsłuchać całą piosenkę, a potem podjąć wspólny śpiew. Piosenkę w celu lepszego utrwalenia warto prześpiewać z dziećmi kilka razy (np. z podziałem na grupy: chłopcy – dziewczęta, dzieci siedzące po prawej i lewej stronie katechety).

7. Modlitwa śródlekcyjna

Kiedy dzieci nauczą się śpiewać, katecheta proponuje, by ten śpiew był modlitwą dziękczynną za dar spotkania. Można wprowadzić:

Wstańmy teraz, aby wspólnym śpiewem powiedzieć Panu Bogu, że cieszymy się z tego, że mogliśmy dziś uczestniczyć w lekcji religii:

Cieszę się...

8. Podsumowanie treści

Katecheta poleca otwarcie podręczników i stawia pytania podsumowujące:

– Jak nazywa się lekcja, na której się spotkaliśmy?

– Na jakiej lekcji spotkały się dzieci przedstawione na ilustracji?

– O kim będziemy się uczyć na lekcjach religii?

– W jaki sposób będziemy rozpoczynać nasze spotkania?

Po zebraniu odpowiedzi na pytania katecheta wyjaśnia treść zadań z podręcznika:

Zadaniem dzieci będzie pokolorowanie postaci Oli i Wojtka i wykreślenie z ilustracji elementów, które do niej nie pasują.

9. Praca domowa – opcjonalnie

Opowiedz rodzicom, czego dowiedziałeś się dziś na lekcji religii.

10. Informacja dla rodziców

„Pozwólcie dzieciom przychodzić do Mnie, nie przeszkadzajcie im; do takich bowiem należy królestwo Boże” (Mk 10,14).

2. Modlimy się znakiem krzyża

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

• Uświadomienie wartości modlitwy znakiem krzyża.

• Kształtowanie postawy szacunku wobec znaku krzyża.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

WIEDZA:

Uczeń:

• Na podstawie wprowadzenia katechety i wcześniejszych doświadczeń własnymi słowami wyjaśnia, czym jest znak krzyża wykonywany przez chrześcijan.

• Recytuje z pamięci słowa wypowiadane przy wykonywaniu znaku krzyża.

UMIEJĘTNOŚCI:

Uczeń:

• Po katechezie samodzielnie i poprawnie wykonuje znak krzyża.

• Wskazuje, w jakich miejscach można modlić się znakiem krzyża, i uzupełnia ilustrację w podręczniku.

• Śpiewa piosenkę o modlitwie znakiem krzyża.

• Po katechezie prosi rodziców, aby przed snem uczynili na jego czole znak krzyża.

3. Metody i techniki: pogadanka, rozmowa kierowana, praca z ilustracją, śpiew, praca z podręcznikiem, recytacja.

4. Środki dydaktyczne: ilustracje przedstawiające różne znaki, ilustracje przedstawiające miejsca, gdzie znajduje się znak krzyża, płyta z piosenką, krzyż, świeca, symboliczny kwiatek, magnetofon lub laptop.

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

Katecheta wita się z dziećmi i prosi o przygotowanie niezbędnych pomocy do zajęć.

Dzieci, które przygotowały potrzebne pomoce, zajmują miejsca na środku klasy, ustawiając się w dużym kole. Tu następuje krótka modlitwa wspólna.

2. Modlitwa

Katecheta recytuje modlitwę po jednej linijce, a dzieci powtarzają:

W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego.

Wszechmogący Ojcze, który jesteś w niebie,

Już z rana wznoszę me serce do Ciebie.

Tyś mnie zachował od złego tej nocy,

Udziel i we dnie swej Boskiej pomocy.

Niech żadnym grzechem nie skalam mej duszy.

Oddal ode mnie szatańskie pokusy.

Niech myśli, słowa i czyny dnia tego

wciąż głoszą chwałę Imienia Twojego.

Amen.

Modlitewnik dla dzieci, Częstochowa: SFINKS 2014.

3. Wprowadzenie do tematu (na podstawie ilustracji z podręcznika)

Po modlitwie katecheta prosi dzieci, by usiadły przy stolikach i otworzyły książki (katecheza 2.), a następnie wprowadza w temat:

Na początku zapraszam was do obejrzenia ilustracji w podręczniku.

– Kogo przedstawia ilustracja?

– Gdzie znajdują się dzieci?

– Co robią dzieci?

– Co może nas zdziwić, kiedy patrzymy na tę ilustrację?

– Dlaczego na szczycie jednej z gór umieszczono krzyż?

Po zebraniu odpowiedzi katecheta wyjaśnia:

Krzyż to wyjątkowy znak, dlatego dzisiaj będziemy o nim rozmawiać, ale wcześniej chciałabym pokazać wam inne znaki, które możemy zobaczyć w różnych miejscach.

4. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta prosi dzieci, aby ustawiły się w półkolu przed tablicą, a następnie po kolei przypina poszczególne znaki, pytając dzieci, co one oznaczają, np.:

– Polskie godło – jest znakiem naszego państwa,

– flaga Polski –

– flaga papieska –

– znaki drogowe: nakazu i zakazu oraz przejścia dla pieszych, uwaga szkoła –

– np. wykonana z papieru tablica rejestracyjna samochodu –

– tarcza z mundurka uczniowskiego –

– herb biskupa danej diecezji –

Po omówieniu wspólnie z dziećmi wszystkich znaków i ich znaczenia katecheta podsumowuje:

Poznaliśmy i zobaczyliśmy, że w naszym codziennym życiu otaczają nas różne znaki, które nas o czymś informują lub przed czymś przestrzegają, oraz symbole, np. naszego państwa. Pośród tych wszystkich znaków wyjątkowym znakiem jest krzyż.

5. Wyjaśnienia głównych prawd katechezy

Katecheta rozsypuje różne ilustracje przedstawiające miejsca, gdzie widnieje znak krzyża:

– w pokoju na ścianie,

– na kościelnej wieży,

– przy drodze,

– na szyi,

– w szpitalu,

– na stołówce.

Następnie katecheta pyta:

– Gdzie możemy zobaczyć krzyż?

– Dlaczego krzyż spotykamy w tylu różnych miejscach?

Po zebraniu odpowiedzi katecheta wyjaśnia:

Krzyż jest dla nas znakiem naszego zbawienia, ponieważ Pan Jezus umarł na nim za nasze grzechy, aby nam otworzyć niebo. Gdy patrzymy na krzyż, nasze serca wypełnia smutek, ale także i radość, ponieważ jest on nie tylko symbolem cierpienia i śmierci Jezusa, ale także jest początkiem największego zwycięstwa nad śmiercią, grzechem i szatanem. Jezus po trzech dniach zmartwychwstał i już więcej nie umiera, ale żyje wśród nas. Krzyż jest także naszą pierwszą i najprostszą modlitwą. Znakiem krzyża rozpoczynamy inne modlitwy: pacierz, modlitwę przed posiłkiem i po posiłku, przed nauką i po nauce, a także Mszę św. Poprawne wykonanie znaku krzyża na sobie z równoczesnym wypowiedzeniem słów: „W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego” oznaczają, że chcemy podziękować Panu Jezusowi za wielką miłość, jaką nam okazał, a także prosić Go, aby nas chronił i był nam obroną w każdej chwili życia.

6. Zastosowanie życiowe

Kolejny etap katechezy to wykonanie znaku krzyża przez każdego ucznia (dzieci uczą się poprawnie wykonać znak krzyża na sobie).

Po wykonaniu zadania katecheta ustawia krzyż na stoliku, zapala świecę i rozdaje każdemu uczniowi symboliczny kwiatek. Każdy uczeń podchodzi do krzyża, przyklęka, całuje krzyż i zostawia pod nim kwiatek. Można skomentować:

W ten sposób najpiękniej, jak potrafimy, okazujemy Panu Jezusowi naszą miłość, cześć i uwielbienie.

W tym czasie można włączyć muzykę refleksyjną. Po krótkiej i symbolicznej adoracji krzyża katecheta wyjaśnia:

Dziś wykonywaliśmy na sobie znak krzyża oraz oddawaliśmy cześć krzyżowi przez przyklęknięcie i ucałowanie go. Oznacza to, że krzyż jest dla nas wielką wartością i kogoś ważnego nam przypomina. Tym znakiem rodzice błogosławią swoje dzieci – czynią znak krzyża na ich czole np. podczas błogosławieństwa przed przyjęciem I Komunii Świętej lub przed zawarciem sakramentu małżeństwa, kiedy wybierają się do kościoła. Kiedy wychodzicie do szkoły z domu, proście rodziców lub dziadków, aby was także tym znakiem pobłogosławili, by omijały was wszelkie zło i niebezpieczeństwa. Kiedy budzicie się rano i witacie nowy dzień, uczyńcie na sobie ten znak i nigdy o nim nie zapominajcie. To będzie wasza pierwsza modlitwa. Zrobienie znaku krzyża trwa kilka sekund, a znaczy tak wiele.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Katecheta wprowadza:

Abyście mogli lepiej zapamiętać to wszystko, o czym dziś mówiliśmy podczas naszego spotkania, nauczymy się teraz piosenki i będziemy wykonywać kolejne gesty.

W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego

– wykonujemy znak krzyża

tak można najprościej modlić się do Niego.

– składamy ręce

Do Boga, co właśnie uśmiecha do nas się

– wyciągamy ręce do góry

I niebo przybliżyć swym dzieciakom chce.

– krzyżujemy ręce na sercu

W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego

– wykonujemy znak krzyża

Tym znakiem najprościej przyznać się do Niego.

– wskazujemy na krzyż wiszący na ścianie

Do Boga, którego niejeden wstydzi się,

– zakrywamy oczy dłońmi

lecz my się przyznajemy, żegnając razem się.

– wykonujemy znak krzyża

T. Ruciński FSC, Coraz bliżej Jezusa, Częstochowa: Edycja św. Pawła 1999.

8. Podsumowanie treści

Katecheta odczytuje wiersz, a następnie zadaje pytania podsumowujące.

Ja już umiem się przeżegnać,

choć się jeszcze czasem mylę.

Ja już umiem się przeżegnać

i pomodlić małą chwilę.

W imię Ojca, Syna, Ducha...

zanim skończę, Bóg już słucha,

a ja wtedy rączki składam,

wszystko Bogu opowiadam:

że był dzisiaj dzień wesoły,

że się już nie boję pszczoły,

że na obiad były zrazy,

grzeczny byłem dziś dwa razy.

Za to wszystko dzięki składam

Najlepszemu Ojcu w niebie.

Potem modlę się za siebie,

za mamusię i tatusia,

siostrę, babcię i dziadziusia,

jeszcze za mojego brata

i za wszystkich ludzi świata.

B. Kołodziej, Kogo Pan Bóg kocha, Częstochowa: Edycja św. Pawła 1998.

– Jaki szczególny znak dziś poznaliśmy? (krzyż)

– Czym jest znak krzyża, który wykonujemy na sobie? (modlitwą)

– Kiedy możemy go wykonywać? (przed nauką i po nauce, przed posiłkiem i po posiłku, przed podróżą i po podróży)

– W jakich miejscach możemy spotkać znak krzyża? (dzieci mogą wymienić)

Po zebraniu odpowiedzi na pytania katecheta wyjaśnia treść zadania z podręcznika:

W pustej chmurce należy dorysować dowolną sytuację, w której można modlić się znakiem krzyża.

9. Praca domowa – opcjonalnie

Poproś rodziców, aby przed snem uczynili na twoim czole znak krzyża.

10. Informacja dla rodziców

Własnym przykładem uczcie dzieci poprawnego wykonywania znaku krzyża.

3. Bóg stworzył dla nas rośliny

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

• Zapoznanie uczniów z prawdą o stworzeniu roślin przez Pana Boga.

• Wzbudzenie postawy wdzięczności wobec Boga Stwórcy za dzieło stworzenia.

• Uświadomienie dzieciom konieczności troski o przyrodę.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

WIEDZA:

Uczeń:

• Na podstawie ilustracji w podręczniku wymienia przykłady roślin stworzonych przez Boga.

• Na podstawie wprowadzenia katechety wyjaśnia, dlaczego ludzie powinni szanować przyrodę.

UMIEJĘTNOŚCI:

Uczeń:

• Samodzielnie formułuje argumenty mówiące o konieczności troski o przyrodę.

• Na podstawie ilustracji w podręczniku wskazuje przykłady właściwego i niewłaściwego traktowania przyrody.

• Śpiewa w grupie piosenkę Szumią w lesie drzewa.

• Po katechezie pomaga rodzicom w podlewaniu kwiatów.

3. Metody i techniki: rozmowa kierowana, praca z podręcznikiem (przyozdabianie świata roślinami, rozróżnianie dobrego i złego zachowania wobec przyrody), prezentacja produktów, śpiew piosenki.

٤. Środki dydaktyczne: podręcznik, pudełko, a w nim: owoc, np. jabłko, mąka, warzywo, np. ziemniak, paczka dowolnej przyprawy itp.

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

Katecheta życzliwie wita się z dziećmi i zaprasza je do wspólnej modlitwy.

2. Modlitwa

Aniele Boży...

3. Wprowadzenie do tematu (na podstawie ilustracji z podręcznika)

Po modlitwie katecheta prosi dzieci, by usiadły przy stolikach i otworzyły książki (katecheza 3.), a następnie wprowadza w temat:

Otwórzmy najpierw nasze podręczniki. Z zamieszczonej w nich ilustracji dowiemy się, o czym będziemy mówić na naszym dzisiejszym spotkaniu.

– Co przedstawia ilustracja?

– Które zamieszczone na ilustracji rośliny najbardziej się wam podobają?

– Jakie kolory mają kwiaty?

– Dlaczego rośliny są takie piękne?

Po zebraniu odpowiedzi katecheta wyjaśnia:

Chyba nikt z nas nie potrafi sobie wyobrazić życia bez drzew i kwiatów. One są dla nas bardzo ważne, dlatego dziś także porozmawiamy o roślinach, poszukamy odpowiedzi na pytania, skąd się wzięły i dlaczego są tak piękne.

4. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta poleca dzieciom usiąść w kole i pyta:

– Jakie znacie rośliny?

– Gdzie można je spotkać?

– Jak wyglądają?

5. Wyjaśnienia głównych prawd katechezy

Po prezentacji produktów żywnościowych katecheta kontynuuje wyjaśnienia:

Roślinność, podobnie jak cały świat, stworzył Pan Bóg. Każda roślina jest potrzebna i ważna.

Kiedy patrzymy na imponujące drzewa, kolorowe kwiaty, warto, abyśmy pomyśleli o dobrym i wspaniałym Bogu, który nam je dał w prezencie.

6. Zastosowanie życiowe

Dlaczego rośliny są potrzebne człowiekowi?

Rośliny nie istnieją na świecie tylko po to, by pięknie wyglądać. Są nam bardzo potrzebne do życia. Więcej na ten temat dowiemy się, gdy otworzymy pudełko.

Katecheta po kolei wyjmuje przyniesione przez siebie produkty i omawia je z dziećmi. Rozmawiamy o pochodzeniu prezentowanej żywności (np. mąka – z rosnących na polach zbóż, przyprawy – z ziół, sok – z owoców) oraz o jej zastosowaniu (np. ziemniaki podajemy na obiad itd.).

Dzieci wyciągają wnioski: rośliny stanowią dla ludzi źródło pożywienia.

Katecheta uczy dzieci, że ludzie są odpowiedzialni za otrzymany świat przyrody. Kiedy szanuje się rośliny i o nie dba, okazuje się tym samym wdzięczność Panu Bogu za ofiarowane dobro.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Katecheta proponuje wspólną modlitwę. Można wprowadzić:

Wstańmy teraz, złóżmy ręce i podziękujmy dobremu Bogu za piękne rośliny, które dla nas stworzył. Każdy z was po kolei będzie mógł wymienić swoją ulubioną roślinę, za którą chciałby podziękować, a potem wspólnie powiemy głośno słowa: Dziękujemy Ci, dobry Boże.

8. Podsumowanie treści

Katecheta podsumowuje:

Pan Bóg stworzył rośliny, które nie tylko przyozdabiają świat, ale są także schronieniem i pożywieniem dla ludzi i zwierząt. Człowiek powinien dbać o przyrodę, którą otrzymał w prezencie od Boga.

Katecheta wyjaśnia treść zadania z podręcznika:

Należy pokolorować na zielono ramkę obrazu, na którym dzieci właściwie zachowują się wobec przyrody, a na czerwono ramkę obrazu przedstawiającego niewłaściwe zachowania.

9. Praca domowa – opcjonalnie

Pomóż rodzicom w podlewaniu kwiatów.

10. Informacja dla rodziców

„Bóg rzekł: «Niechaj ziemia wyda rośliny zielone: trawy dające nasiona, drzewa owocowe rodzące na ziemi według swego gatunku owoce, w których są nasiona». (...) A Bóg widział, że były dobre” (Rdz 1,11-12).

4. Bóg stworzył dla nas zwierzęta

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

• Zapoznanie uczniów z prawdą o stworzeniu świata zwierząt przez Boga.

• Wzbudzenie postawy wdzięczności wobec Boga Stwórcy.

• Uświadomienie konieczności opieki nad zwierzętami.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

WIEDZA:

Uczeń:

• Na podstawie ilustracji w podręczniku wymienia przykłady zwierząt stworzonych przez Boga.

• Na podstawie wprowadzenia katechety wyjaśnia, dlaczego należy dbać o zwierzęta.

UMIEJĘTNOŚCI:

Uczeń:

• Własnymi słowami dziękuje Bogu za stworzenie zwierząt.

• Naśladuje niektóre zwierzęta za pomocą gestów i dźwięków.

• Na podstawie zadania w podręczniku wymienia sposoby karmienia poszczególnych zwierząt.

• Po katechezie obserwuje zwierzęta żyjące w najbliższej okolicy.

3. Metody i techniki: zabawa w kalambury, rozmowa kierowana, praca z podręcznikiem.

٤. Środki dydaktyczne: podręcznik.

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

Katecheta życzliwie wita się z dziećmi i zaprasza je do wspólnej modlitwy.

2. Modlitwa

Zachęcamy dzieci, aby po uczynieniu znaku krzyża przez chwilę w ciszy (podkreślamy, że nie mówimy na głos) pomyślały, za co najbardziej chciałyby podziękować Panu Bogu.

Ojcze nasz...

3. Wprowadzenie do tematu (na podstawie ilustracji z podręcznika)

Po modlitwie katecheta prosi dzieci, by usiadły przy stolikach i otworzyły książki (katecheza 4.), a następnie wprowadza w temat:

Na początku zapraszam was do obejrzenia ilustracji w podręczniku. Dzięki niej dowiemy się, o czym będziemy mówić na naszym dzisiejszym spotkaniu.

– Co przedstawia ilustracja?

– Jakie zwierzęta znalazły się na ilustracji?

– Dlaczego lubimy zwierzęta?

– Jak wyglądałby świat, gdyby zabrakło zwierząt?

Po zebraniu odpowiedzi katecheta wyjaśnia:

Nietrudno zgadnąć, że tematem naszego dzisiejszego spotkania będą zwierzęta. Jednak zanim zaczniemy o nich rozmawiać, zapraszam was do zabawy.

4. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta poleca dzieciom usiąść w kole i mówi:

Nasze dzisiejsze spotkanie rozpoczniemy konkursem. Będę wybierać kolejno po jednym z was i mówić na ucho nazwę zwierzęcia, a wybrane dziecko za pomocą gestów i dźwięków pokaże innym dzieciom, jakie zwierzę wymieniłam. Zadaniem pozostałych dzieci będzie znalezienie odpowiedzi na pytanie, jakie to zwierzę.

Istotne jest, aby nazwy zwierząt (np.: małpa, kot, kura, pies, krowa, słoń, wąż itd.) wymieniał nauczyciel, wówczas unikamy powtórzeń. Jeżeli dziecko długo nie będzie potrafiło naprowadzić kolegów, nauczyciel podpowie właściwą nazwę.

5. Wyjaśnienia głównych prawd katechezy

Katecheta za pomocą pytań rozwija temat katechezy:

Podczas zabawy przypomnieliśmy sobie nazwy różnych zwierząt.

– Jakie inne zwierzęta znacie? (Warto zwrócić uwagę na to, że na różnych terenach żyją różne zwierzęta, i wspomnieć o tych, które możemy spotkać w okolicy).

– Czy ktoś z was wie, skąd wzięły się zwierzęta?

Podobnie jak cały świat, zwierzęta stworzył Pan Bóg. Ryby, ptaki, zwierzęta dzikie i domowe są dziełem dobrego Boga. Stworzył je dla człowieka po to, by mu pomagały. Na przykład dzięki krowie mamy mleko, dzięki kurom jajka, pies pilnuje naszych domów i szczekaniem informuje, że ktoś zbliża się do niego. Niektóre zwierzęta są bardzo piękne i zachwycają nasze oczy, np. kolorowe motyle, różnobarwne ryby morskie. Ale wszystkie zwierzęta są bardzo ważne i pożyteczne.

6. Zastosowanie życiowe

Katecheta pyta uczniów o ich zwierzęta. Aby ta część nie zabrała zbyt wiele czasu, można to zrobić w następujący sposób:

Kto ma w domu pieska – wstaje.

Kto ma w domu kotka – podnosi rękę do góry.

(Można zapytać również o inne zwierzątka domowe: chomika, rybki, żółwia itd.).

Dzieci, które mają zwierzęta, muszą o nie dbać. Pamiętać o karmieniu i pojeniu. Z psem chodzimy na spacery, rybce wymieniamy wodę w akwarium, chomikowi często sprzątamy klatkę. Zwierzęta to stworzenia Boże, dlatego też nigdy nie wolno się nad nimi znęcać ani im dokuczać. Każdy z nas jest odpowiedzialny za swojego pupila.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Katecheta zaprasza dzieci do wspólnej modlitwy. Można wprowadzić:

Każde zwierzątko jest dla nas pięknym darem od Pana Boga. Podziękujmy Mu wspólnie za ten dar słowami modlitwy:

– za zwierzątka, którymi opiekujemy się w domu – dziękujemy Ci, Panie,

– za zwierzątka, które spotykamy w lesie i na łące – dziękujemy Ci, Panie,

– za ptaki, które budzą nas swoim śpiewem – dziękujemy Ci, Panie,

– za mieszkańców rzek, mórz i oceanów – dziękujemy Ci, Panie.

8. Podsumowanie treści

Katecheta podsumowuje:

Zwierzęta stworzył Pan Bóg. Są bardzo różnorodne, ale wszystkie ważne i pożyteczne. Każdy, kto ma własne zwierzątko, musi pamiętać o tym, by dobrze o nie dbać.

Katecheta wyjaśnia treść zadania z podręcznika:

Należy połączyć zwierzęta z ich przysmakami.

9. Praca domowa – opcjonalnie

Zaobserwuj, jakie zwierzęta żyją w okolicy, w której mieszkasz.

10. Informacja dla rodziców

„Potem Bóg rzekł: «Niechaj ziemia wyda istoty żywe różnego rodzaju: bydło, zwierzęta pełzające i dzikie zwierzęta według ich rodzajów!». I stało się tak: Bóg uczynił różne rodzaje dzikich zwierząt, bydła i wszelkich zwierząt pełzających po ziemi. I widział Bóg, że były dobre” (Rdz 1,24-25).

5. Bóg stworzył ludzi

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

• Przekazanie prawdy, że człowiek jest dziełem Boga.

• Zapoznanie z tekstem biblijnym o stworzeniu człowieka.

• Kształtowanie postawy wdzięczności i uwielbienia Boga za dary, jakimi obdarzył ludzi.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

WIEDZA:

Uczeń:

• Na podstawie ilustracji w podręczniku nazywa różne dzieła stworzone przez Boga.

• Własnymi słowami streszcza biblijne opowiadanie o stworzeniu człowieka.

• Wyjaśnia, na czym polega podobieństwo człowieka do Boga.

UMIEJĘTNOŚCI:

Uczeń:

• Samodzielnie formułuje argumenty mówiące o wyjątkowej pozycji człowieka wśród stworzeń.

• Na podstawie zadania w podręczniku identyfikuje czynności właściwe tylko człowiekowi.

• Po katechezie dziękuje Bogu za dar życia.

3. Metody i techniki: rozmowa kierowana, praca z ilustracjami, interpretacja tekstu biblijnego, modlitwa, śpiew, praca z podręcznikiem.

4. Środki dydaktyczne: Pismo Święte, świeca, teksty wierszy o stworzeniu świata i człowieka, duże kartony czarny i jasnoniebieski, ilustracje przedstawiające: słońce, kwiaty, zwierzęta (lew,baranek, lis), drzewa (jabłoń i grusza), ptaki (bocian, orzeł, kaczki, kura), zdjęcie mężczyzny i kobiety, magnesy, podręcznik, kredki.

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

Katecheta wita się z dziećmi i prosi o przygotowanie niezbędnych pomocy do zajęć. Można to zrobić w następujący sposób:

Witam was bardzo serdecznie na naszym dzisiejszym spotkaniu. Proszę, abyście przygotowali potrzebne pomoce i przybory. Kto będzie już gotowy, zapraszam na środek klasy do wspólnej modlitwy.

2. Modlitwa

Kiedy wszystkie dzieci przygotują się do zajęć, katecheta rozpoczyna wspólną modlitwę i mówi:

Uczyńmy na początek znak krzyża: W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Amen.

Przywitajmy teraz wszyscy Pana Jezusa pozdrowieniem chrześcijańskim:

Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus. Na wieki wieków. Amen.

3. Wprowadzenie do tematu (na podstawie ilustracji z podręcznika)

Po modlitwie katecheta prosi dzieci, by usiadły przy stolikach i otworzyły książki (katecheza 5.), a następnie wprowadza w temat:

Na początku zapraszam was do obejrzenia ilustracji w podręczniku. Właściwie można powiedzieć, że jest ona kolejnym fragmentem rysunków znanych nam z naszych poprzednich spotkań.

– Które z umieszczonych na ilustracji stworzeń znane są wam z naszych poprzednich spotkań?

– Kto pojawił się po raz pierwszy?

– Dlaczego ludzie się uśmiechają?

– Co mogliby nam powiedzieć bohaterowie ilustracji, gdyby odwiedzili nas w czasie katechezy?

Po zebraniu odpowiedzi katecheta wyjaśnia:

Na naszych kolejnych spotkaniach poznawaliśmy piękno świata stworzonego przez Pana Boga: mówiliśmy o stworzeniu roślin i zwierząt. Dziś poznamy jeszcze jedno ważne dzieło Boże.

4. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta zaprasza dzieci, aby ustawiły się przed tablicą, i rozdaje im kartony czarny i jasnoniebieski, magnesy, ilustracje (słońce, zwierzęta, kwiaty, drzewa, ptaki), a następnie czyta tekst wiersza mówiącego o stworzeniu świata. W czasie czytania dzieci umieszczają poszczególne ilustracje na tablicy.

Spójrz na obrazek. Słońce nie świeci, (umieszczamy czarny karton)

nie ma też kwiatów, domów i dzieci.

Tak było kiedyś na całym świecie,

nim Bóg nas stworzył, czy o tym wiecie?

Ciemno i głucho, bez barw i blasków, bez śpiewu ptaków w szumiącym lasku.

Bóg się zasmucił, bo nie chciał przecież,

by tak ponuro było na świecie.

I postanowił, że wzejdzie słońce,

by barwy ziemi były pachnące, (umieszczamy jasnoniebieski karton, a na nim ilustrację słońca oraz pozostałe dzieła stworzone przez Boga)

dla upragnionych przez niego ludzi.

Odwróćmy kartkę, bo świat się budzi.

Na tym obrazku wszystko się zmienia,

świat dzięki barwom nabrał znaczenia.

Jest bardzo jasno i tak radośnie, że twoje serce z pewnością rośnie.

Spójrz na zwierzęta. Czy żyją w zgodzie?

Tak, bo wspaniale jest im w ogrodzie,

W którym przed niczym nic nie ucieka.

Czegoś brakuje? Nie ma człowieka!

I choć już życie kwitnie prawdziwie,

tylko zwierzęta są tu szczęśliwe.

Bóg postanowił stworzyć człowieka,

całe to piękno na niego czeka!

J. Kudłowicz, Biblia wierszem dla dzieci, Warszawa: AWM 2005.

Katecheta nawiązuje dialog z dziećmi. W oparciu o przeczytany tekst zadaje następujące pytania:

– Jak wyglądał najpierw świat? (wskazuje na ciemny karton)

– Co postanowił Pan Bóg?

– Co Pan Bóg stworzył na ziemi?

– Dla kogo stworzył Pan Bóg ten piękny świat? (dla ludzi)

– Komu ten piękny świat chciał podarować Pan Bóg? (człowiekowi)

5. Wyjaśnienia głównych prawd katechezy

Po zebraniu odpowiedzi katecheta wyjaśnia:

Dziś chcę wam powiedzieć, że Pismo Święte daje nam odpowiedź na jeszcze inne ważne pytanie. Mówi, że Pan Bóg stworzył nie tylko nasz wspaniały świat, ale także samego człowieka. Podczas dzisiejszej katechezy dowiemy się również, jakie człowiek otrzymał dary, które sprawiają, że jesteśmy podobni do Boga, i które wyróżniają nas spośród innych stworzeń.

Pismo Święte w sposób szczególny i bardzo uroczysty opowiada o człowieku, którego Bóg stworzył i obdarował wyjątkowymi darami. Posłuchajmy z uwagą słów Pisma Świętego.

Katecheta czyta Rdz 1,26-27, a dzieci w postawie stojącej słuchają tekstu:

„A wreszcie rzekł Bóg: «Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam. Niech panuje nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym, nad bydłem, nad ziemią i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi!». Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył: stworzył mężczyznę i niewiastę”.

Katecheta zadaje pytania:

– Skąd wziął się człowiek? (został stworzony przez Boga)

– Do kogo jest podobny? (jest obrazem Boga)

– Co Pan Bóg podarował człowiekowi? (ziemię, rośliny, zwierzęta)

– Ilu ludzi stworzył? (mężczyznę i kobietę)

Następnie katecheta mówi:

Pismo Święte opowiada, że Pan Bóg stworzył człowieka na swój obraz, to znaczy że tylko człowiek jest podobny do Boga. Ma więc być podobnie jak Bóg dobry i życzliwy dla innych i ma się troszczyć o świat. Bóg nas bardzo miłuje. Uczynił nas podobnymi do siebie. Jesteśmy najważniejszymi ze wszystkich stworzeń. I otrzymaliśmy od Niego panowanie nad światem, a to znaczy, że mamy go rozwijać i o niego dbać.

Katecheta podchodzi z dziećmi do tablicy i odczytuje dalszą część wiersza, umieszczając postacie Adama i Ewy pomiędzy roślinami:

Teraz już możesz odnaleźć ludzi.

Światło z obłoków życie w nich budzi.

A gdzie mieszkają? w osłonie drzewa.

Znasz ich imiona? Adam i Ewa.

Nie mają mamy, nie mają taty,

lecz nie są smutni, żyją jak kwiaty.

Bóg Ojciec kocha ich całym sercem,

a kto ma miłość, ten ma najwięcej.

Ludzie też Boga mocno kochają,

zła i przemocy jeszcze nie znają.

Zawsze są zgodni, mili dla siebie,

z oddaniem patrzą w światło na niebie.

J. Kudłowicz, Biblia wierszem dla dzieci, Warszawa: WAM 2005.

6. Zastosowanie życiowe

Katecheta kontynuuje wyjaśnienia:

Pan Bóg stworzył człowieka. Dał nam różne części ciała i zmysły, abyśmy mogli poznawać świat, który dla nas stworzył. Mamy takie części ciała, jak: oczy, usta, język, nos, ręce, nogi.

Katecheta rozsypuje na dywanie rysunki poszczególnych części ciała oraz obrazy przedstawiające góry, kwiaty, słodycze, owoce, perfumy, plecak, drogę, osobę rozmawiającą przez telefon, ognisko, radio. Zadaniem dzieci jest dopasowanie obrazków tak, aby częściom ciała oraz zmysłom odpowiadały ilustracje.

– oczy – widzę, wzrok – obraz przedstawiający góry

– uszy – słyszę, słuch – radio

– nos – wącham, węch – kwiaty, perfumy

– ręce – dotykam, dotyk – ognisko: czuję ciepło, plecak niosę

– język – czuję smak, smak – słodycze, owoce

– usta – mówię – osoba rozmawiająca przez telefon

– nogi – przemieszczam się – droga

Po wykonaniu zadania dzieci siadają do ławek, a katecheta mówi:

Wiemy już, że człowiek został stworzony przez Boga, że jest do Niego podobny, że jest Jego obrazem. Bóg jednak jest Duchem i jest niewidzialny, nie ma ciała, a więc co takiego szczególnego dał człowiekowi, że może on być podobny do Boga? Są to trzy szczególne dary, które ma tylko człowiek. A są nimi:

1. dusza nieśmiertelna – to znaczy że człowiek może żyć wiecznie w niebie, pośród świętych; nasze dusze będą żyły zawsze i nigdy nie umrą,

2. wolna wola – człowiek może kochać, współczuć, być dobry, pomagać potrzebującym, pościć, wyrzekając się różnych przyjemności, dzielić się z innymi, przebaczać,

3. rozum – człowiek umie myśleć, rozumieć, czytać, pisać, liczyć, potrafi nauczyć się różnych języków, malować, modlić się, budować domy, drogi, szpitale, szkoły.

Do Pana Boga jesteśmy podobni przez duszę, bo jest ona – podobnie jak Pan Bóg – duchem i nigdy nie umiera. Człowiek ma też rozum i wolną wolę. Tego zwierzęta nie mają. Dlatego tylko przy stworzeniu człowieka Bóg powiedział: ,,Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam”.

I właśnie dlatego mamy władzę nad zwierzętami, one nam służą i możemy je w razie potrzeby zabić, np. jeżeli potrzebujemy pokarmu.

Wszyscy jesteśmy podobni do Boga, dlatego że mamy duszę nieśmiertelną. Zwierzę nie odpowiada za swoje uczynki, nawet jeśli coś bardzo złego zrobi, ale my odpowiadamy za każdy swój czyn, a nawet za każde wypowiedziane słowo dobre lub złe. I zależnie od naszego postępowania będziemy wynagrodzeni lub ukarani.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Następnie katecheta zapala świecę, a dzieci ustawiają się w kole. W sposób spontaniczny dziękują Panu Bogu za swoje zmysły, podając świecę tej osobie, która chce wypowiedzieć na głos podziękowanie. Katecheta rozpoczyna słowami:

Dziękuję Ci, Boże, za to, że... (mogę słyszeć, chodzić, mówić itp.)

8. Podsumowanie treści

Katecheta stawia pytania podsumowujące:

– O jakim wydarzeniu mówiliśmy na dzisiejszej katechezie? (o stworzeniu człowieka)

– Jakie imiona nosili pierwsi ludzie? (Adam i Ewa)

– Do kogo człowiek jest podobny? (do Pana Boga, jest Jego obrazem)

– Co Pan Bóg podarował człowiekowi? (cały świat)

– Co szczególnego otrzymał człowiek, co wyróżnia go spośród innych stworzeń? (rozum, wolna wola, dusza nieśmiertelna)

Po zebraniu odpowiedzi na pytania katecheta wyjaśnia treść zadania z podręcznika:

Należy otoczyć pętlą rysunki, na których przedstawione są te czynności, które może wykonywać tylko człowiek.

9. Praca domowa – opcjonalnie

Podczas wieczornej modlitwy podziękuj Panu Bogu za dar życia.

10. Informacja dla rodziców

Pomódlcie się z dzieckiem, dziękując Bogu za dar życia.

6. Bóg dał nam rodzinę

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

• Przybliżenie podstawowych informacji na temat rodziny jako wspólnoty miłości.

• Kształtowanie postawy wdzięczności za dar rodziny.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

WIEDZA:

Uczeń:

• Na podstawie ilustracji w podręczniku wyjaśnia, czym jest rodzina i jakie więzi łączą jej członków.

• Syntetycznie przedstawia swoją rodzinę.

UMIEJĘTNOŚCI:

Uczeń:

• Samodzielnie proponuje różne sposoby okazywania miłości rodzicom i innym członkom rodziny.

• Na podstawie zadania w podręczniku wykonuje rysy twarzy członków rodziny.

• Śpiewa piosenkę Pan Jezus także Mamę miał.

• Odmawia modlitwę za swoją rodzinę.

• Po katechezie dziękuje rodzicom za ich miłość.

3. Metody i techniki: pogadanka, opowiadanie, analiza tekstu literackiego, analiza ilustracji, praca z podręcznikiem, śpiew.

٤. Środki dydaktyczne: podręcznik, kredki.

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

Katecheta wita się z dziećmi, prosi o przygotowanie niezbędnych pomocy i zajęcie miejsc. Można to zrobić w następujący sposób:

Bardzo się cieszę, że możemy się spotkać na kolejnej katechezie. Zanim ją rozpoczniemy, musimy przygotować potrzebne nam na dziś pomoce i przybory. Ułóżcie na stolikach kredki i podręczniki.

Dzieci, które przygotowały się do zajęć, siadają na środku sali w dużym kole.

2. Modlitwa

Kiedy wszystkie dzieci przygotują się do zajęć, katecheta wycisza grupę i zaprasza do wspólnej modlitwy. Można to zrobić w następujący sposób:

Na początku naszej dzisiejszej katechezy pomyślmy o ludziach, którzy są dla nas szczególnie ważni: o naszych rodzicach, rodzeństwie, dziadkach.

Po chwili ciszy:

Dobry Boże, chcemy Ci dziś podziękować za naszych bliskich: rodziców, rodzeństwo i wszystkich krewnych. Opiekuj się nimi i pomagaj im w wypełnianiu ich codziennych obowiązków.

W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Amen.

3. Wprowadzenie do tematu (na podstawie ilustracji z podręcznika)

Po modlitwie katecheta prosi dzieci, by usiadły przy stolikach i otworzyły książki (katecheza 6.), a następnie wprowadza w temat:

Na początku zapraszam was do obejrzenia ilustracji w podręczniku. Ona podpowie nam, co będzie tematem naszego dzisiejszego spotkania:

– Ile osób znajduje się na ilustracji?

– Co to za osoby?

– Co robią mama i tata?

– Czym zajmują się dzieci?

– Co robią babcia i dziadek?

– Dlaczego wszyscy bohaterowie przedstawieni na ilustracji się uśmiechają?

Po zebraniu odpowiedzi katecheta wyjaśnia:

Ilustracja, którą obejrzeliśmy, przedstawia rodzinę Oli i Wojtka – dobrze nam już znanych z naszych poprzednich spotkań. Oglądamy tę ilustrację dlatego, że będziemy dziś rozmawiać o rodzinie. Spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, dlaczego rodzina jest dla nas taka ważna, i zastanowimy się, co robić, aby wszyscy w rodzinie czuli się szczęśliwi.

4. Sytuacja egzystencjalna

Następnie katecheta podejmuje rozmowę z dziećmi na temat ich rodzin. Można posłużyć się pytaniami:

– Co to jest rodzina?

– Z ilu osób składa się twoja rodzina?

– Kto należy do twojej najbliższej rodziny?

– Dlaczego rodzina jest dla nas taka ważna?

– Kiedy rodzina czuje się szczęśliwa?

Po zebraniu odpowiedzi katecheta podsumowuje podjętą kwestię:

Rodzina to grupa osób, które się kochają i wzajemnie sobie pomagają (na członków rodziny zawsze możemy liczyć). Aby jednak w rodzinie wszyscy czuli się dobrze, muszą w niej obowiązywać pewne zasady. Przekonał się o tym Wojtek – bohater opowiadania, które za chwilę przeczytamy.

5. Wyjaśnienia głównych prawd katechezy

Katecheta odczytuje tekst:

Wojtek siedział w kąciku zabaw w centrum handlowym i chciało mu się płakać. To miało być wspólne rodzinne popołudnie: najpierw zakupy, a potem film w kinie i ulubione lody. Niestety, ledwie wysiedli z samochodu, Wojtek się zgubił. Prawdę mówiąc, sam był sobie winien – rodzice kilkakrotnie prosili go, żeby trzymał Olę za rękę i uważał, bo w centrum handlowym łatwo się zgubić, ale Wojtek nie miał najmniejszego zamiaru słuchać tych próśb. Właściwie Wojtek od kilku dni miał kłopot z posłuszeństwem. Nie chciało mu się wynosić śmieci i choć babcia prosiła go o to trzy razy, udawał, że zapomniał. Mama kilka razy wołała go na kolację, ale Wojtek udawał, że tego nie słyszy. Poprzedniego wieczoru pokłócił się z Olą o to, kto będzie pierwszy mył zęby, a przed samym snem zrzucił z nocnej szafki w pokoju rodziców flakonik z ulubionymi perfumami mamy. Dziś też nie zachowywał się najlepiej: rano nie chciało mu się wyprowadzić psa na spacer, a przed wyjściem z domu znowu kłócił się z Olą...

– Pewnie teraz wszyscy cieszą się, że się zgubiłem, bo przecież już dwa razy pani opiekunka ogłaszała, że czekam na rodziców, a nikt po mnie nie przychodzi – myślał Wojtek. – Do tego byłem ostatnio taki niegrzeczny... Czy oni mnie jeszcze kochają? A może zostawią mnie tu już na zawsze?

Po głowie Wojtka chodziły coraz smutniejsze myśli i z minuty na minutę coraz bardziej miał ochotę się rozpłakać. I nagle z zamyślenia wyrwał go dobrze znany głos:

– Jak to dobrze, że się znalazłeś! Szukamy cię wszyscy od godziny, a babcia siedzi w domu i płacze, bo myśli, że stało ci się coś złego.

Wojtek podniósł głowę. Nad nim stała Ola. W oddali zobaczył także biegnących w jego stronę rodziców...

– Synku, co się stało? – zapytała mama.

– Bo... – zaczął Wojtek, ale nie mógł dokończyć zdania, tylko głośno się rozpłakał. – Byłem ostatnio taki niegrzeczny. I dziś też was nie posłuchałem... Bałem się, że zostawicie mnie tu na zawsze – wyszeptał wreszcie przez łzy Wojtek, przytulając się mocno do mamy. – Tak długo nie przychodziliście, myślałem, że przestaliście mnie kochać.

– O czym ty mówisz, synku? – zapytał tatuś z lekkim zdziwieniem w głosie. – Jesteś naszym dzieckiem, nigdy nie przestaniemy cię kochać.

– To prawda, że nie zachowywałeś się od wczoraj najlepiej, ale to nie znaczy, że przestałeś być dla nas ważny. Przeciwnie, pokazałeś nam, że powinniśmy ci pomóc, żebyś stał się lepszy, bo bardzo cię kochamy i zależy nam na tym, żebyś był w przyszłości dobrym i mądrym człowiekiem – dodała mama.

– Ale ja zepsułem rodzinną wyprawę... – cicho szepnął Wojtek.

– Najważniejsze, że jesteś cały i zdrowy – odpowiedział poważnie tatuś.

Katecheta nawiązuje dialog z uczniami w oparciu o odczytany tekst:

– Dlaczego Wojtek siedział smutny w kąciku zabaw w centrum handlowym?

– Jakie zasady złamał Wojtek w ostatnich dniach?

– O czym myślał, czekając na rodziców?

– Dlaczego Wojtek bał się, że rodzice nie będą go szukać?

– Jak zareagował tatuś, kiedy Wojtek przyznał się, że myślał, iż rodzice przestali go kochać?

– Co ważnego powiedziała Wojtkowi mama?

Po zebraniu odpowiedzi katecheta wyjaśnia:

Każda rodzina ma czasem kłopoty, jednak dzięki temu, że członkowie rodziny kochają się, potrafią pokonać codzienne trudności. To miłość sprawia, że pomagają oni sobie i wzajemnie się o siebie troszczą. Dlatego każda rodzina powinna starać się o to, żeby z dnia na dzień jej członkowie kochali się coraz bardziej, żeby ich miłość była coraz większa.

– Po czym poznajecie, że rodzice was kochają?

– Jak wy pokazujecie rodzicom, że są dla was ważni, że ich kochacie?

6. Zastosowanie życiowe

Następnie katecheta kontynuuje wyjaśnienia:

Czasami może się zdarzyć, że w rodzinie zabraknie miłości i wtedy zaczynają się w niej dziać różne złe rzeczy. W takich trudnych sytuacjach trzeba prosić Pana Boga o to, żeby pomagał poszczególnym członkom rodziny jeszcze bardziej się pokochać. Warto też modlić się za tych wszystkich, którzy należą do naszej rodziny, prosząc o to, by Pan Bóg pomagał im w wypełnianiu ich codziennych obowiązków.

My będziemy się dziś modlić o miłość w naszych rodzinach słowami piosenki. Powtórzcie za mną jej słowa:

1. Pan Jezus także Mamę miał,

kiedy w Nazarecie żył.

Jezu, naszym mamom daj

dużo łask i dużo sił.

2. Pan Jezus opiekuna miał,

kiedy w Nazarecie żył.

Jezu, tatusiowi daj

dużo łask i dużo sił.

3. Pan Jezus także dzieckiem był,

kiedy w Nazarecie żył.

Jezu, wszystkim dzieciom daj

dużo łask i dużo sił.

s. Magdalena, nazaretanka

7. Modlitwa śródlekcyjna

Kiedy dzieci nauczą się śpiewać, katecheta proponuje, by ten śpiew był modlitwą dziękczynną za rodzinę. Można wprowadzić:

Wstańmy teraz, aby śpiewem podziękować Panu Bogu za naszą rodzinę. W sposób szczególny prośmy za naszych rodziców:

Pan Jezus także Mamę miał...

8. Podsumowanie treści

Katecheta stawia pytania podsumowujące:

– Co to jest rodzina?

– Dlaczego rodzina jest dla nas ważna?

– Jak członkowie rodziny mogą pokazać, że się kochają?

– Co możemy robić, kiedy w naszej rodzinie pojawiają się jakieś kłopoty?

Po zebraniu odpowiedzi na pytania katecheta wyjaśnia treść zadania z podręcznika:

W ramce obrazu należy dorysować elementy twarzy członków swojej rodziny.

9. Praca domowa – opcjonalnie

Po powrocie do domu ucałujcie mocno swoich rodziców i podziękujcie im za to, że was kochają i troszczą się o was.

10. Informacja dla rodziców

„Rodzina, założona i ożywiana przez miłość, jest wspólnotą osób: mężczyzny i kobiety jako małżonków, rodziców, dzieci i krewnych” (FC 18).

7. Bóg dał mi imię

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

• Przybliżenie podstawowych informacji na temat sakramentu chrztu świętego.

• Kształtowanie postawy wdzięczności za dar chrztu świętego.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

WIEDZA:

Uczeń:

• Na podstawie ilustracji w podręczniku wyjaśnia, czym jest sakrament chrztu świętego i jak się go udziela.

• Wymienia dziecięctwo Boże i przynależność do wspólnoty Kościoła jako skutki sakramentu chrztu.

UMIEJĘTNOŚCI:

Uczeń:

• Samodzielnie wymienia cechy chrześcijanina.

• W oparciu o zadanie z podręcznika rysuje wybrany przez siebie sposób wdzięczności za sakrament chrztu świętego.

• Śpiewa z pamięci refren pieśni Dzięki, o Panie.

• Po katechezie w domu ogląda pamiątki z własnego chrztu.

3. Metody i techniki: pogadanka, opowiadanie, analiza tekstu literackiego, analiza ilustracji, zabawa – rozpoznanie przedmiotu przez dotyk, praca z podręcznikiem, śpiew, opcjonalnie film.

٤. Środki dydaktyczne:podręcznik, pudełko opakowane jak prezent (opcjonalnie – wewnątrz cukierki lub inne drobiazgi, które w trakcie katechezy będzie można wręczyć jej uczestnikom), ilustracja (fotografia) przedstawiająca chrzest dziecka, komputer, projektor.

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

Katecheta wita się z dziećmi, prosi o przygotowanie niezbędnych pomocy i zajęcie miejsc. Można to zrobić w następujący sposób:

Witam was bardzo serdecznie na naszym kolejnym spotkaniu. Zanim je rozpoczniemy, wyjmijcie – jak zawsze – książki i kredki. Kto przygotuje potrzebne na dziś pomoce, może usiąść na dywanie.

Dzieci, które przygotowały potrzebne pomoce i przybory, siadają na środku sali w dużym kole.

2. Modlitwa

Kiedy wszystkie dzieci przygotują się do zajęć, katecheta wycisza grupę i zaprasza do wspólnej modlitwy. Można to zrobić w następujący sposób:

Na początku naszej kolejnej katechezy poprośmy dobrego Pana Boga, by pomógł nam dziś jak najwięcej dowiedzieć się i nauczyć. Dziękujmy Mu także za to, że nas kocha, opiekuje się nami i pomaga nam w trudnych sytuacjach. Wyrazem tego podziękowania, a także naszą modlitwą niech będzie dziś pięknie wykonany znak krzyża:

W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Amen.

3. Wprowadzenie do tematu (na podstawie ilustracji z podręcznika)

Po modlitwie katecheta prosi dzieci, by usiadły przy stolikach i otworzyły książki (katecheza 7.), a następnie wprowadza w temat:

Aby dowiedzieć się, o czym będziemy rozmawiać na naszym spotkaniu, spójrzcie na ilustrację w podręczniku.

– Kogo widzicie na ilustracji?

– Co robi ksiądz?

– Jak wyglądają inne osoby na ilustracji?

– Dlaczego wszyscy się cieszą?

Po zebraniu odpowiedzi katecheta wyjaśnia:

Ilustracja, którą obejrzeliśmy, pokazuje nam bardzo ważne wydarzenie w życiu każdego z nas. To dzień, który z pewnością był w naszym domu wielkim świętem. Dziś chciałabym wam o nim opowiedzieć. Zanim to jednak nastąpi, mam dla was małą zagadkę.

4. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta wybiera jedno dziecko, które włoży ręce do ciemnego worka lub torby i jedynie za pomocą dotyku rozpozna schowany tam przedmiot (ładnie zapakowany prezent). Prezent należy przygotować wcześniej i wnieść go do sali tak, żeby dzieci go nie zauważyły. Warto opakować go ładnym papierem i przewiązać efektowną kokardą. Po wyjęciu prezentu z worka katecheta prowadzi z uczniami dialog na jego temat. Należy posłużyć się pytaniami:

– Komu możemy dać prezent?

– Kiedy możemy innym ofiarowywać prezenty?

– Dlaczego ofiarowujemy innym prezenty?

Po zebraniu odpowiedzi katecheta wprowadza w temat:

Każdy z nas bardzo lubi dostawać prezenty i z pewnością czasami je otrzymujemy, ale każdy z nas ma też taki prezent, który dostał od samego Pana Boga. Aby dowiedzieć się, co to za prezent, posłuchajcie opowiadania.

5. Wyjaśnienia głównych prawd katechezy

Katecheta odczytuje tekst:

Kiedy w rodzinie Oli i Wojtka pojawiła się ich młodsza siostra – Kasia, bliźniaki zgodnie stwierdziły, że wszystko się zmieniło. Przede wszystkim dostały od rodziców nowy pokój, w którym stały dwa piękne, nowe tapczaniki do spania i dwa regały na książki i zabawki. Do pokoju rodziców tatuś wstawił małe łóżeczko i postawił przy nim nocną szafkę. Jednak najpoważniejszą zmianą w życiu bliźniaków była sporządzona przez rodziców lista zakazów, odczytana przez tatusia po powrocie mamy z małą Kasią ze szpitala. Od tego dnia dzieci miały starać się zachowywać ciszej, nie wolno im było biegać po całym domu ani bawić się w pokoju rodziców. Nic więc dziwnego w tym, że kiedy w pewne sobotnie popołudnie w domu zjawili się babcia Marysia i dziadek Antoni, bliźniaki postanowiły trochę pożalić się nad sobą.

– Wiesz, dziadku – zaczął rozmowę Wojtek – z tą Kasią to my mamy same kłopoty.

– Cóż to za kłopoty? – spytał zdziwiony dziadek.

– Ogromne! – krzyknął Wojtek, na co tatuś zareagował natychmiast, mówiąc: – Dlaczego krzyczysz tak głośno? Mama przed chwilą położyła Kasię spać. Obudzisz ją.

– I to jest właśnie ten kłopot – odezwała się Ola. – Odkąd w naszym domu pojawiła się Kasia, nic nam nie wolno. Rodzice chyba nas już nie kochają...

– Ależ co ty opowiadasz, dziecko? – spytała babcia, która właśnie weszła do pokoju i położyła na poręczy krzesła małe, białe ubranko dla Kasi. – Rodzice kochają was tak samo jak do tej pory i nigdy nie przestaną was kochać, tylko że wy jesteście już duże i nie wymagacie tyle uwagi, a Kasia jest jeszcze malutka i trzeba się nią stale opiekować.

– No... nie jestem tego taka pewna – powiedziała Ola. – Wczoraj ciocia Halinka kupiła Kasi takie piękne białe ubranko, a o nas zupełnie zapomniała...

– Nie zapomniała, nie zapomniała – wtrącił się dziadek z uśmiechem. – Dla was też jest mała niespodzianka, ale dostaniecie ją dopiero jutro.

– A to białe ubranko wasza młodsza siostrzyczka dostała dlatego, że jutro czeka ją ważna uroczystość – wyjaśniła babcia. – Jutro Kasia po raz pierwszy pójdzie z nami do kościoła i dostanie tam od samego Pana Boga piękny prezent.

– Jak to? To ona znowu coś dostanie, a my nie? – zapytał Wojtek z wyraźną zazdrością w głosie.

– Wy już dostałyście ten prezent, tylko tego nie pamiętacie, bo to było bardzo dawno i byłyście wtedy bardzo małe.

– Co to za prezent, babciu? – spytała z zainteresowaniem Ola.

– To dar chrztu świętego, dzięki któremu wasza młodsza siostra stanie się dzieckiem Bożym – odpowiedział dziadek.

– A w jaki sposób Pan Bóg da jej ten prezent? – zapytał Wojtek.

– To zobaczysz jutro w kościele, a dziś najwyższa pora zacząć przygotowania do snu – odpowiedziała babcia, przytulając do siebie bliźniaki.

Katecheta nawiązuje dialog z uczniami w oparciu o odczytany tekst:

– Co zmieniło się w domu Wojtka i Oli, kiedy na świat przyszła Kasia?

– Jaki prezent Kasia dostała od cioci Halinki?

– Dlaczego Kasia dostała od cioci białe ubranko?

– Czego Wojtek zazdrościł Kasi?

– Jaki prezent Kasia dostanie w kościele od Pana Boga?

– Kiedy bliźniaki dostały ten prezent?

– Kim stanie się Kasia, gdy zostanie ochrzczona?

Po zebraniu odpowiedzi katecheta wyjaśnia:

My także dostaliśmy od Pana Boga ten piękny dar, jakim jest chrzest. Byliśmy wtedy bardzo mali.

Tu można postawić w widocznym miejscu ilustrację przedstawiającą chrzest dziecka. Jeśli nie ma takiej sposobności, można pokazać powiększone zdjęcie z uroczystości chrztu dziecka. Można też skorzystać z filmu (od 1:06 – do końca):

https://www.youtube.com/watch?v=4GoLtdjxJoE [dostęp: 07.07.2017]

W tamtym wyjątkowym dniu nasi rodzice ubrali nas pięknie i przynieśli do kościoła, a ksiądz wypowiedział nasze imiona i słowa: „Ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego”, a potem polał nasze głowy wodą. Od tamtej chwili każdy z nas jest dzieckiem Bożym. Można powiedzieć, że w dniu chrztu każdy został wpisany do wielkiej księgi przyjaciół Pana Boga i otrzymał nowe imię – chrześcijanin (wierzący w Pana Jezusa).

6. Zastosowanie życiowe

Następnie katecheta pyta:

– Jak powinniśmy się zachować, kiedy dostaniemy od kogoś prezent?

– W jaki sposób możemy podziękować za podarunek?

– Jak możemy podziękować Panu Bogu za dar chrztu świętego?

Po zebraniu odpowiedzi katecheta proponuje:

Naszym sposobem na podziękowanie Panu Bogu będzie piosenka. Powtórzcie za mną słowa:

Ref.: Dzięki, o Panie,

składamy dzięki,

o wszechmogący nasz Królu w niebie.

Można wprowadzić także zwrotki:

1. Za to, że dałeś nam wiarę.

2. Za to, że jesteś z nami.

Po przyswojeniu tekstu warto śpiew powtórzyć z dziećmi kilka razy.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Kiedy dzieci nauczą się śpiewać, katecheta proponuje, by ten śpiew był modlitwą dziękczynną za dar chrztu świętego. Można wprowadzić:

Wstańmy teraz, aby śpiewem podziękować Panu Bogu za dar sakramentu chrztu i za to, że możemy nazywać się dziećmi Bożymi:

Dzięki, o Panie...

8. Podsumowanie treści

Katecheta stawia pytania podsumowujące:

– O jakim darze otrzymanym od Pana Boga mówiliśmy na dzisiejszym spotkaniu?

– Kiedy otrzymaliśmy ten dar?

– Kim staliśmy się w czasie chrzcztu?

– Jak możemy dziękować Panu Bogu za dar chrztu?

Po zebraniu odpowiedzi na pytania katecheta wyjaśnia treść zadania z podręcznika:

W konturze serca trzeba narysować, w jaki sposób dziecko dziękuje Panu Bogu za łaskę chrztu.

Jeśli w prezencie wyjętym na początku katechezy schowana była jakaś mała niespodzianka dla dzieci, warto ją wręczyć dzieciom, zanim zaczną pracę z podręcznikiem.

9. Praca domowa – opcjonalnie

Poproście rodziców, by pokazali wam zdjęcia z uroczystości waszego chrztu i inne pamiątki, które mogą przypomnieć o tym wydarzeniu.

10. Informacja dla rodziców

Dołóżcie starań, aby pomnażać dar wiary otrzymany przez wasze dzieci w sakramencie chrztu św.

8. Bóg jest w naszej szkole

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

• Wskazanie znaków przypominających o Panu Bogu na terenie szkoły.

• Kształtowanie postawy wdzięczności za dar obecności Pana Boga w środowisku szkolnym.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

WIEDZA:

Uczeń:

• Na podstawie wprowadzenia katechety wyjaśnia, które znaki w szkole szczególnie przypominają o Bożej obecności.

• Podaje zasady właściwego zachowania w czasie modlitwy.

UMIEJĘTNOŚCI:

Uczeń:

• Na podstawie zadania w podręczniku rozpoznaje znaki przypominające w szkole o Panu Bogu (krzyż, Pismo Święte, podręcznik do religii).

• Po katechezie recytuje z pamięci modlitwę Mój ukochany Boże.

• Właściwie zachowuje się podczas modlitwy na katechezie.

• Po katechezie rozmawia z rodzicami na temat znaków mówiących o Panu Bogu w miejscach ich pracy.

3. Metody i techniki: pogadanka, praca z ilustracją, praca z tekstem wiersza, rozmowa kierowana, wycieczka po korytarzach szkolnych, praca z podręcznikiem.

٤. Środki dydaktyczne: ilustracje przedstawiające znaki, które przypominają w szkole o Panu Bogu (krzyż, Pismo Święte, katecheta, dekoracje o tematyce religijnej, lekcja religii, modlitwa), podręcznik, tablica, magnesy lub przylepce.

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

Katecheta wita się z dziećmi, prosi o położenie na stolikach podręczników i przyborów do rysowania. Można to zrobić w następujący sposób:

Cieszę się, że możemy po raz kolejny spotkać się na katechezie i wspólnie uczyć się o Panu Bogu. Zanim rozpoczniemy to nasze spotkanie, wyjmijcie i ułóżcie na stolikach książki i kredki. Kto przygotuje potrzebne na dziś pomoce, zajmuje miejsce na dywanie.

Dzieci, które przygotowały potrzebne pomoce i przybory, siadają na środku sali w dużym kole.

2. Modlitwa

Kiedy wszystkie dzieci przygotują się do katechezy, prowadzący wycisza grupę i zaprasza do wspólnej modlitwy. Można to zrobić w następujący sposób:

Zastanówcie się chwilę i powiedzcie, za kogo chcielibyście się dziś pomodlić.

Po wyliczeniu wszystkich osób, w których intencji dzieci chciałyby się modlić, katecheta zbiera wypowiedziane intencje w jedną modlitwę. Można to zrobić słowami:

Boże, nasz Ojcze, prosimy Cię za naszych bliskich: rodziców, dziadków, krewnych i przyjaciół. Udziel im swoich darów i pomagaj coraz bardziej Cię kochać.

W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Amen.

3. Wprowadzenie do tematu (na podstawie ilustracji z podręcznika)

Po modlitwie katecheta prosi dzieci, by usiadły przy stolikach i otworzyły książki (katecheza 8.), a następnie wprowadza w temat:

Zajrzyjmy na początku do podręcznika. Zamieszczona w nim ilustracja pomoże nam zgadnąć, o czym będziemy dziś mówić.

– Gdzie znajdują się osoby przedstawione na ilustracji?

– Po co dzieci przyszły do szkoły?

– Czego można się nauczyć, chodząc do szkoły?

Po zebraniu odpowiedzi katecheta wyjaśnia:

My także spotykamy się w szkole, żeby wspólnie uczyć się coraz bardziej kochać Pana Boga i być coraz lepszymi dla ludzi, których spotykamy każdego dnia. Podczas naszego ostatniego spotkania mówiliśmy o znakach, które w domu przypominają nam o tym, że możemy tam spotkać Pana Boga. Dziś w naszej szkole poszukamy znaków, które przypominają nam o Panu Bogu.

4. Sytuacja egzystencjalna

Aby ułatwić poszukiwanie wspomnianych znaków Bożej obecności na terenie szkoły, warto ustalić wcześniej, do których pomieszczeń katecheta zaprowadzi dzieci, i zapowiedzieć pracującym w nich osobom wizytę dzieci z klas zerowych. W ramach poszukiwań warto pokazać dzieciom wiszące w różnych pomieszczeniach krzyże (np. krzyż w sali lekcyjnej, w bibliotece, w sekretariacie, w gabinecie pielęgniarki szkolnej). W bibliotece można pokazać znajdujące się w księgozbiorze książki o tematyce religijnej (np. egzemplarze Pisma Świętego). Warto pokazać też dzieciom salę katechetyczną.

Po zebraniu odpowiedzi katecheta wyjaśnia:

Najpierw zapraszam was na krótki spacer po naszej szkole. Odwiedzimy kilka różnych pomieszczeń, by poszukać w nich znaków, które w szkole mogą nam przypominać o Panu Bogu. Pamiętajmy o tym, żeby na korytarzach zachowywać się cicho, bo wasi starsi koledzy mają teraz lekcje, nie możemy im przeszkadzać w nauce. Nie zapomnijmy też o mówieniu „dzień dobry” pracownikom szkoły, których spotkamy podczas naszej małej wyprawy.

Odwiedzając poszczególne pomieszczenia, dzieci będą miały za zadanie odnaleźć przedmioty przypominające o Panu Bogu i je nazwać.

5. Wyjaśnienia głównych prawd katechezy

Po powrocie do sali lekcyjnej katecheta prosi, by dzieci przypomniały jeszcze raz, jakie przedmioty (znaki) przypominające im o Panu Bogu odnalazły na terenie szkoły. Wymieniane znaki Bożej obecności na terenie szkoły dzieci mogą odnajdywać pośród wcześniej przygotowanych ilustracji i umieszczać je na tablicy. Wśród znaków obecności Pana Boga na terenie szkoły jest także lekcja religii. Można wprowadzić:

Bardzo ważnym znakiem, który przypomina nam o Panu Bogu w naszej szkole, jest dla nas także lekcja religii.

– O kim uczymy się na tej lekcji?

Po uzyskaniu odpowiedzi na pytanie katecheta kontynuuje podjęty wątek:

Podczas lekcji religii nie tylko uczymy się o Panu Bogu, ale także modlimy się do Niego, rozmawiamy z Nim. Sam Pan Jezus uczył, że kiedy dwoje lub troje ludzi razem się modli, to On jest razem z nimi. Możemy więc być pewni, że kiedy wspólnie modlimy się, to także jest z nami Pan Jezus. On jest wtedy szczególnym gościem w naszej grupie i w naszej szkole.

6. Zastosowanie życiowe

Następnie katecheta pyta:

– Jak powinniśmy się zachowywać podczas modlitwy?

Po zebraniu odpowiedzi katecheta rozwija podjęte zagadnienie:

Można się modlić na różne sposoby. My nauczymy się dziś modlitwy, która jest wierszem. Powtórzcie za mną jego słowa:

Mój ukochany Boże,

wiem, że Ty wszystko możesz.

Z serca proszę Cię całego,

miej w opiece mnie małego,

naucz mnie żyć tak, jak trzeba,

i zaprowadź mnie do nieba.

Amen.

www.pacierz.pl/modlitwa/modlitwy-dla-dzieci.php [dostęp: 07.07.2017]

Po przyswojeniu tekstu katecheta może jeszcze raz przypomnieć, że przez wspólną modlitwę dzieci zapraszają Pana Boga także do szkoły.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Następnie katecheta prosi dzieci o powstanie i proponuje modlitwę słowami poznanego wiersza. Można wprowadzić:

Wstańmy teraz, aby słowami naszej nowej modlitwy podziękować Panu Bogu za to, że możemy się o Nim uczyć w naszej szkole:

Mój ukochany Boże...

8. Podsumowanie treści

Katecheta stawia pytania podsumowujące:

– Jakie znaki w naszych domach przypominają nam o Panu Bogu?

– Jakie znaki przypominające nam o Panu Bogu możemy zobaczyć w naszej szkole?

– Co moglibyśmy zrobić, żeby nasze zachowanie w szkole podobało się Panu Bogu?

Po zebraniu odpowiedzi na pytania katecheta wyjaśnia treść zadania z podręcznika:

Należy pokolorować na żółto pola, na których znajdują się przedmioty przypominające w szkole o Panu Bogu, pozostałe zaś pola na czerwono.

Zanim dzieci przystąpią do kolorowania, warto wspólnie wskazać pola, które powinny być pokolorowane na żółto, i te, które mają być pomalowane na czerwono. Można pozwolić, żeby podczas analizy ilustracji dzieci zaznaczyły sobie odpowiednie kolory na poszczególnych polach.

9. Praca domowa – opcjonalnie

Zapytaj rodziców, jakie znaki przypominają im o Panu Bogu w miejscach, w których pracują.

10. Informacja dla rodziców

Troszcząc się o udział waszych dzieci w katechezie szkolnej, dokładajcie starań o rozwój ich wiedzy religijnej.

9. Bóg jest w naszym kościele

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

• Przybliżenie prawdy, że kościół jest domem Bożym.

• Przekazanie podstawowych zasad zachowania się w kościele.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

WIEDZA:

Uczeń:

• Na podstawie wprowadzenia katechety wyjaśnia, dlaczego każdy kościół jest domem Bożym.

• Własnymi słowami opisuje znaczenie wiecznej lampki w kościele.

• Wymienia podstawowe zasady dobrego zachowania w kościele.

UMIEJĘTNOŚCI:

Uczeń:

• Na podstawie ilustracji w podręczniku wskazuje tabernakulum jako znak szczególnej obecności Boga w kościele.

• Wykonuje zadanie w podręczniku, identyfikując prawidłowe i nieprawidłowe zachowania w kościele.

• W niedzielę pokazuje rodzicom tabernakulum w kościele.

• Po katechezie prawidłowo klęka przed tabernakulum.

3. Metody i techniki: zabawa ruchowa w zamki i księżniczki, rozmowa kierowana, praca z obrazem, ćwiczenie praktyczne postawy klęczącej, śpiew z pokazywaniem, praca z podręcznikiem.

4. Środki dydaktyczne:zdjęcia kościoła i tabernakulum z czerwoną lampką, podręcznik, kredki.

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

Katecheta wita się z dziećmi i zaprasza je do modlitwy.

2. Modlitwa

Katecheta rozpoczyna modlitwę: W imię Ojca... Prośmy o pomoc naszych Aniołów Stróżów:

Aniele Boży...

3. Wprowadzenie do tematu (na podstawie ilustracji z podręcznika)