Uzyskaj dostęp do tej i ponad 250000 książek od 14,99 zł miesięcznie
- Wydawca: PIW - Państwowy Instytut Wydawniczy
- Kategoria: Literatura popularnonaukowa•Nauki humanistyczne
- Cykl: Rodowody Cywilizacji (CERAM)
- Język: polski
- Rok wydania: 2020
Zbiór formuł umieszczanych na staroegipskich papirusach wkładanych wraz ze zmarłymi do grobu zwykło się nazywać Księgą Umarłych. Sami Egipcjanie określali je mianem „Księga wychodzenia za dnia”, co było wyrazem nadziei, że zapisane zaklęcia umożliwią im po śmierci wyjście z mroków grobowca i krainy umarłych na światło dzienne. Sens tekstów Księgi Umarłych ma fundamentalne znaczenie dla zrozumienia religii starożytnego Egiptu.
Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi na:
Liczba stron: 454
Odsłuch ebooka (TTS) dostepny w abonamencie „ebooki+audiobooki bez limitu” w aplikacjach Legimi na:
Popularność
Podobne
Pamięci mojego ojcaJózefa Barwika(1936‒1995)
SPIS ILUSTRACJI
ILUSTRACJE CZARNO-BIAŁE
1. Scena z grobowca Nachtmina (TT 87), XVIII dynastia.
2. Jedna z najwcześniejszych wersji Księgi Umarłych – odpis tekstu hieratycznego zapisanego na zaginionym sarkofagu królowej Mentuhotep, XVII dynastia. Wg: E.A. Budge Wallis, Facsimiles of Egyptian Hieratic Papyri in the British Museum, London 1910, pl. XLIV.
3. Rozdział 1 Księgi Umarłych na papirusie należącym do Hunefera początek XIX dynastii. British Museum. Wg: É. Naville, Das agyptische Todtenbuch der XVIII. bis XX. Dynastie, vol. I, Berlin 1886, pl. I.
4. Dalszy ciąg rozdziału 1 Księgi Umarłych na papirusie Hunefera. Wg: Naville, op.cit., pl. II.
5. Wschód słońca, winieta rozdziału 15 na papirusie Hunefera. Wg: Naville, op.cit., pl. XXI.
6. Zachód słońca, winieta towarzysząca rozdziałowi 15 na papirusie ze zbiorów Trinity College w Dublinie, XIX dynastia. Wg: Naville, op.cit., pl. XXII.
7. Winieta rozdziału 17 Księgi Umarłych, papirus Hunefera. Wg: Naville, op.cit., pl. XXVII.
8. „Dzień wczorajszy” i „dzień jutrzejszy” w postaci pary lwów, papirus Ani, XIX dynastia. Londyn, British Museum.
9. Kontynuacja winiety rozdziału 17 Księgi Umarłych, papirus ze zbiorów Trinity College w Dublinie. Wg: Naville, op.cit., pl. XXVIII.
10. Dusza (ba) wlatująca przez szyb do komory grobowej i zmarły wychodzący na światło dzienne z grobowca; papirus należący do Nebkeda, kapłana wab i pisarza. Wg: Naville, op.cit., pl. IV, LXXVI.
11. Rozdziały „transformacyjne” na papirusie Senhotepa. Kair, Muzeum Egipskie. Fot. J.M. Kucy.
12. Ptak benu, pierwowzór mitycznego Feniksa. Wg: Naville, op.cit., pl. XCV.
13. Winieta rozdziału 85 Księgi Umarłych, papirus należący do Czenuna.
14. Taameniu wkraczająca do krainy umarłych, przedstawionej tu symbolicznie w postaci grobowca (winieta rozdz. 119 Księgi Umarłych). Papirus z okresu ptolemejskiego. Londyn, British Museum.
15. Zmarły w barce boga słońca – winieta rozdziału 100 Księgi Umarłych, papirus Neferubenefa. Wg: Naville, op.cit., pl. CXIII.
16. Barka słońca, któremu towarzyszą bogowie Enneady i ptak benu. Scena z grobowca Sennedżema.
17. Winieta rozdziału 109 Księgi Umarłych na papirusie Jufancha, okres ptolemejski.
18. Winieta rozdziału 109 Księgi Umarłych z grobowca Sennedżema.
19. Sennedżem przed duszami (bau) świętych miejsc Egiptu (rozdz. 112 lub 113).
20. Winieta rozdziału 108 Księgi Umarłych z grobowca Sennedżema.
21. Sennedżem zbliża się do wrót nieba.
22. Sennedżem wraz z małżonką oddają cześć „bogom (nocnego) nieba”.
23. Rozdział 125 na papirusie Senhotepa. Kair, Muzeum Egipskie. Fot. J.M. Kucy.
24. Negatywny wynik ważenia serca zmarłego – serce przeważyło szale wagi. Scena z papirusu Księgi Umarłych.
25. Scena ważenia serca z grobowca datującego się na okres rzymski.
26. Winieta rozdziału 125 Księgi Umarłych z papirusu należącego do Nebkeda.
27. Winieta rozdziału 137A z papirusu Nu – czterej mężczyźni, uosabiający Synów Horusa, niosą zapalone pochodnie.
28. Oko Horusa (udżat) z papirusu Nebseni (winieta rozdziału 167); obok podano wartości liczbowe przypisywane poszczególnym jego częściom.
29. Scena z komory sarkofagowej Paszedu (TT 3) – lampy palone na nekropoli w obecności Ozyrysa, władcy krainy umarłych; tuż za tronem ukazano klęczącą postać zmarłego.
30. Rozdział 147 Księgi Umarłych, papirus Senhotepa.
31. Rozdział 144 Księgi Umarłych na papirusie należącym do architekta Cha.
32. Druga kaplica z grobu Tutanchamona w Dolinie Królów. Na wewnętrznej stronie drzwi umieszczono tekst i winiety rozdziału 144 Księgi Umarłych. Fot. Harry Burton, ze zbiorów Griffith Institute, University of Oxford.
33. Demony strzegące pierwszej i drugiej bramy zaświatów, przedstawione na drzwiach drugiej kaplicy Tutanchamona. Fot. Harry Burton, ze zbiorów Griffith Institute, University of Oxford.
34. Bramy zaświatów i tekst rozdziału 145 Księgi Umarłych. Grobowiec Senmuta w Deir el-Bahari (TT 353). Fot. S. Sadowski.
35. Winieta rozdziału 148 Księgi Umarłych z grobowca królowej Nefertari w Dolinie Królowych.
36. Rozdziały 149 i 150 na papirusie Senhotepa. Kair, Muzeum Egipskie. Fot. J.M. Kucy.
37. Rozdział 150 Księgi Umarłych, papirus Nebseni. Wg: Naville, op.cit., pl. CLXXII.
38. Winieta rozdziału 149 i na papirusie Nebseni. Wg: Naville, op.cit., pl. CLXX.
39. Rozdział 151 Księgi Umarłych. Wg: Naville, op.cit., pl. CLXXIII.
40. Złożenie mumii do grobu. Rysunek na ostrakonie pochodzącym przypuszczalnie z Deir el Medina.
41. Rozdział 161 Księgi Umarłych na papirusie Neferubenefa. Wg: Naville, op.cit., pl. CLXXXIV.
42. Dom Życia w Abydos z posągiem Ozyrysa w centrum. Scena z papirusu Salt 825. Wg: Ph. Derchain, Le Papyrus Salt 825 (BM10051), rituelpour la conservation de la vie en Egypte, Bruxelles 1965, fasc. II, pl. XIIIb.
43. Personifikacja śmierci, papirus Henuttawy, XXI dynastia. Londyn, British Museum.
44. Księga Umarłych „boskiego ojca” Juja. Wg: Th.M. Davis, The Funeral Papyrus of Iouya, London 1908, pl. II.
45. Całun Hatneferet, matki Senmuta, budowniczego świątyni królowej Hatszepsut w Deir el-Bahari. Kair, Muzeum Egipskie. Fot. J.M. Kucy.
ILUSTRACJE BARWNE
1. Dusza zmarłego w postaci ptaka z ludzką głową i jego cień wychodzący z grobu na światło dzienne. Scena z grobowca tebańskiego (TT 290), okres ramessydzki, fot. autor.
2. Anubis, bóg z głową szakala, okres ptolemejski, z kolekcji Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku, domena publiczna.
3. Stela „ślepych wrót” królewskiego kanclerza Neferiu, ok. 2150–2010 r. p.n.e., z kolekcji Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku, domena publiczna.
4. 5. Posągi grobowe księcia Rahotepa i jego żony Nofret (z Medum), początek IV dynastii, fot. Djehouty, z kolekcji Muzeum Egipskiego w Kairze, CC BY-SA 4.0.
6. Ceremonia otwarcia ust odprawiana przed grobem. Scena z papirusu Księgi Umarłych należącego do Hunefera, XIX dynastia, z kolekcji British Museum w Londynie, domena publiczna.
7. Dusza zmarłego w postaci ptaka z ludzką głową unosi się nad mumią. Papirus Księgi Umarłych należący do Ani, XIX dynastia, z kolekcji British Museum w Londynie, domena publiczna.
8. Rozdział opisujący dokonanie przemiany w „złotego sokoła”. Papirus Księgi Umarłych należący do Bakai, XVIII dynastia, z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie, domena publiczna.
9. Zmarła w łodzi. Papirus Księgi Umarłych należący do Bakai, XVIII dynastia, z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie, domena publiczna.
10. Bogini Nut, wcielona w drzewo sykomory, daje pożywienie i wodę zmarłemu oraz jego małżonce. Scena z grobowca Sennedżema (TT 1), XIX dynastia, fot. Kristicak, wikimedia commons, CC BY-SA 4.0.
11. Zmarła i jej małżonek otrzymują wodę od bogini Nut. Stela należąca do Tatiaset, III Okres Przejściowy, XXII dynastia, z kolekcji Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku, domena publiczna.
12. Głowa Tutanchamona wyłaniająca się z kwiatu lotosu, XVIII dynastia, fot. Jl FilpoC, z kolekcji Muzeum Egipskiego w Kairze, CC BY-SA 4.0
13. Zmarły pijący wodę w cieniu palmy. Scena z grobowca tebańskiego (TT 290), okres ramessydzki, fot. autor.
14. Obraz egipskiego raju – winieta rozdziału 110 księgi Umarłych z grobowca Sennedżema (TT 1), XIX dynastia, kopia z kolekcji Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku, domena publiczna.
15. Słońce wschodzące pomiędzy sykomorami – winieta 109 rozdziału Księgi Umarłych z grobowca Irinefera (TT 290), okres ramessydzki, fot. autor.
16. Bogowie nocnego nieba. Scena z grobowca Irinefera (TT 290), okres ramessydzki, fot. autor.
17. Anubis pochylający się nad mumią. Scena z grobowca Sennedżema (TT 1), XIX dynastia, fot. Ignati, wikimedia commons, domena publiczna.
18. Burmistrz Teb Sennefer z małżonką Meret (TT 96), XVIII dynastia, fot. Leo Wehrli, z kolekcji ETH-Bibliothek w Zurychu, CC BY-SA 4.0.
19. Ważenie serca zmarłego, winieta rozdziału 125 Księgi Umarłych na papirusie należącym do Hunefera, XIX dynastia, z kolekcji British Museum w Londynie, domena publiczna.
20. Złoty pojemnik na wnętrzności Tutanchamona, XVIII dynastia, fot. Dave Nakayama, z kolekcji Muzeum Egipskiego w Kairze, CC BY 2.0.
ILUSTRACJE NA OKŁADCE:
– Horus, fot. Michał Karpowicz.
– Anubis nadzorujący proces mumifikacji, Egipt, drewniany sarkofag, ok. 400 p.n.e., fot. André, wikimedia commons.
