Modlitwy Kościoła. Kolekty niedziel i uroczystości Pańskich -  Maciej Zachara MIC - ebook

Modlitwy Kościoła. Kolekty niedziel i uroczystości Pańskich ebook

Maciej Zachara MIC

3,0

Opis

Słyszymy je w czasie każdej Eucharystii. Zbiera się w nich prośby kapłana i ludu w jedną wielką intencję skierowaną do Boga. Potwierdzamy je chóralnym „Amen”… Kolekty.

Te – niepozorne w swojej oszczędnej formie i zwięzłej treści – modlitwy umykają czasem naszej uwadze podczas mszy świętej. Tymczasem warto smakować duchowo każde misternie dobrane w nich słowo, ponieważ kryją w sobie bogactwo tradycji Kościoła oraz kwintesencję chrześcijańskiego przesłania. Pomagają także wyrazić to, czego często w naszych skromnych prośbach nie potrafimy ująć w słowa, uświadamiając na nowo, że hojność Boga przewyższa zasługi i pragnienia modlących się do Niego.

Autor zatrzymuje się nad tekstami kolekt niedziel i uroczystości Pańskich – zarówno nad ich pochodzeniem, jak i historią stosowania. Pozostawia ponadto duchowy komentarz, będący zaproszeniem do osobistej medytacji nad tekstami modlitw liturgicznych, które mogą inspirować modlitwę osobistą.

Boże, Ty jednoczysz serca Twoich wiernych w dążeniu do Ciebie, daj swojemu ludowi miłować to, co nakazujesz i pragnąć tego, co obiecujesz, abyśmy wśród zmienności świata tam wznieśli nasze serca, gdzie są prawdziwe radości. (Kolekta 21. niedzieli zwykłej)

Ksiądz Maciej Zachara – marianin, absolwent Papieskiego Instytutu Liturgicznego w Rzymie; pracuje w duszpasterstwie parafialnym i jest wykładowcą liturgiki w Wyższym Seminarium Duchownym Księży Marianów w Lublinie; autor publikacji głównie popularyzatorskich na różne tematy związane z liturgią.

Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi na:

Androidzie
iOS
czytnikach certyfikowanych
przez Legimi
Windows
10
Windows
Phone

Liczba stron: 199

Odsłuch ebooka (TTS) dostepny w abonamencie „ebooki+audiobooki bez limitu” w aplikacjach Legimi na:

Androidzie
iOS
Oceny
3,0 (1 ocena)
0
0
1
0
0
Więcej informacji
Więcej informacji
Legimi nie weryfikuje, czy opinie pochodzą od konsumentów, którzy nabyli lub czytali/słuchali daną pozycję, ale usuwa fałszywe opinie, jeśli je wykryje.

Popularność




© Wydawnictwo WAM, 2022

© Fundacja Dominikański Ośrodek Liturgiczny, 2022

Opieka redakcyjna i korekta: Joanna Pakuza

Redakcja: Katarzyna Onderka

Projekt okładki: Natalia Miazga

Skład: Remigiusz Dąbrowski

Redaktor naukowy serii: ks. dr Krzysztof Porosło

ePub e-ISBN: 978-83-277-3295-8

Mobi e-ISBN: 978-83-277-3296-5

NIHIL OBSTAT

Przełożony Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego,

ks. Jarosław Paszyński SJ, prowincjał, Kraków, dn. 6 lipca 2022 r.,

l.dz. 231/2022

WYDAWNICTWO WAM

ul. Kopernika 26 • 31-501 Kraków

tel. 12 62 93 200

e-mail: [email protected]

FUNDACJA DOMINIKAŃSKI OŚRODEK LITURGICZNY

ul. Stolarska 6/30

31-043 Kraków

tel. 12 430 19 34

e-mail: [email protected]

DZIAŁ HANDLOWY WYDAWNICTWA WAM

tel. 12 62 93 254-255

e-mail: [email protected]

KSIĘGARNIA WYSYŁKOWA WYDAWNICTWA WAM

tel. 12 62 93 260

www.wydawnictwowam.pl

Spis treści

Przedmowa

Od autora

Okres Adwentu

1. niedziela Adwentu

2. niedziela Adwentu

3. niedziela Adwentu

4. niedziela Adwentu

Okres Narodzenia Pańskiego

Narodzenie Pańskie. Wieczorna msza wigilijna

Narodzenie Pańskie. Msza w nocy

Narodzenie Pańskie. Msza o świcie

Narodzenie Pańskie. Msza w dzień

Niedziela w oktawie Narodzenia Pańskiego. Świętej Rodziny Jezusa, Maryi i Józefa

Oktawa Narodzenia Pańskiego. Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi

2. niedziela po Narodzeniu Pańskim

Objawienie Pańskie

Niedziela Chrztu Pańskiego

Wielki Post i Wielki Tydzień

1. niedziela Wielkiego Postu

2. niedziela Wielkiego Postu

3. niedziela Wielkiego Postu

4. niedziela Wielkiego Postu

5. niedziela Wielkiego Postu

Niedziela Palmowa czyli Męki Pańskiej

Wielki Czwartek. Msza Wieczerzy Pańskiej

Wielki Piątek Męki Pańskiej

Okres Wielkanocny

Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego. Wigilia Paschalna

Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego. Msza w dzień

2. Niedziela Wielkanocna czyli Miłosierdzia Bożego

3. Niedziela Wielkanocna

4. Niedziela Wielkanocna

5. Niedziela Wielkanocna (= 23. niedziela okresu zwykłego)

6. Niedziela Wielkanocna

Wniebowstąpienie Pańskie

7. Niedziela Wielkanocna

Niedziela Zesłania Ducha Świętego. Wieczorna msza wigilijna

Niedziela Zesłania Ducha Świętego. Msza w dzień

Uroczystości Pańskie

Uroczystość Zwiastowania Pańskiego

Uroczystość Trójcy Przenajświętszej

Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa

Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa

Uroczystość Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata

Okres zwykły

1. tydzień okresu zwykłego

2. niedziela okresu zwykłego

3. niedziela okresu zwykłego

4. niedziela okresu zwykłego

5. niedziela okresu zwykłego

6. niedziela okresu zwykłego

7. niedziela okresu zwykłego

8. niedziela okresu zwykłego

9. niedziela okresu zwykłego

10. niedziela okresu zwykłego

11. niedziela okresu zwykłego

12. niedziela okresu zwykłego

13. niedziela okresu zwykłego

14. niedziela okresu zwykłego

15. niedziela okresu zwykłego

16. niedziela okresu zwykłego

17. niedziela okresu zwykłego

18. niedziela okresu zwykłego

19. niedziela okresu zwykłego

20. niedziela okresu zwykłego

21. niedziela okresu zwykłego

22. niedziela okresu zwykłego

23. niedziela okresu zwykłego (= 5. Niedziela Wielkanocna)

24. niedziela okresu zwykłego

25. niedziela okresu zwykłego

26. niedziela okresu zwykłego

27. niedziela okresu zwykłego

28. niedziela okresu zwykłego

29. niedziela okresu zwykłego

30. niedziela okresu zwykłego

31. niedziela okresu zwykłego

32. niedziela okresu zwykłego

33. niedziela okresu zwykłego

34. tydzień okresu zwykłego

Wykaz skrótów

Słowniczek ksiąg liturgicznych

Przedmowa

Kiedy w latach 2011–2012 ks. Maciej Zachara MIC zamieszczał na portalu liturgia.pl krótkie notki o pochodzeniu kolekt niedziel i uroczystości, po raz pierwszy pomyślałem, że byłoby warto zebrać je i wydać w formie książkowej. Wtedy jednak, jak szybko ta myśl przyszła do mnie, tak szybko mnie opuściła. Głównie przez to, że były to notatki dotyczące jedynie historii danej oracji oraz jej występowania w Mszale rzymskim Pawła VI oraz Piusa V. Brakowało w nich chociażby krótkiej analizy teologicznej, która mogłaby stanowić podstawę dla osobistej modlitewnej medytacji na bazie modlitwy Kościoła lub stanowić inspirację dla niedzielnej homilii.

Myśl wydania notatek ks. Macieja wróciła do mnie ponownie w tym roku, głównie za sprawą dwóch czynników. Po pierwsze – pod koniec 2021 roku ks. prof. Félix María Arocena wydał w języku hiszpańskim monumentalną pozycję dotyczącą historii i teologii niedzielnych kolekt Mszału rzymskiego1. Ta pozycja, mająca dokładnie pół tysiąca stron, zawiera analizę historyczną, teologiczną i filologiczną wszystkich kolekt Mszału rzymskiego na niedziele i uroczystości Pańskie. Nie ukrywam, że trochę pozazdrościłem hiszpańskojęzycznym wiernym, że otrzymali już drugą pozycję2, która w taki sposób przybliża wiernym bogactwo modlitw Kościoła. Równocześnie stwierdziłem, że z punktu widzenia pożytku duszpasterskiego trzeba byłoby przygotować podobną pozycję, ale nie tak obszerną i nie zawierającą tak dużo materiału naukowego.

Prawie w tym samym czasie odbyłem rozmowy z Wydawnictwem WAM i ks. prof. Robertem Woźniakiem o potrzebie i możliwości przygotowania publikacji, które mogłyby stanowić konkretną pomoc dla księży w przygotowaniu wartościowych homilii, a równocześnie nie byłyby tzw. gotowcami. Pojawił się wtedy pomysł wydania publikacji, która inspirowałaby do przygotowania homilii liturgicznej w oparciu o tekst modlitw mszalnych. Wtedy byłem już przekonany, że nie ma co szukać nigdzie dalej, ale od razu zaproponowałem ks. Maciejowi przygotowanie takiej publikacji, zachęcając, by wykorzystał materiał zgromadzony lata wcześniej na potrzeby swoich notatek blogowych. Ku mojej wielkiej radości ks. Zachara przyjął to zaproszenie, a ja mogę teraz napisać przedmowę do jego książki.

Ksiądz Maciej Zachara MIC jest znany w liturgicznym środowisku przede wszystkim jako autor krótkich i popularnych form, gdyż od około dwudziestu pięciu lat wtajemnicza w historię i teologię mszy świętej potężną rzeszę czytelników miesięcznika „Oremus”, zawierającego między innymi teksty modlitw mszalnych i czytań na każdy dzień roku liturgicznego. Spora część tych króciutkich tekstów została zebrana i wydana w formie książkowej3. Niniejsza publikacja, poświęcona kolektom niedzielnym mszału, jest połączeniem tych dwóch cech charakteryzujących warsztat ks. Macieja – upodobania do krótkich, syntetycznych, popularnych form oraz zainteresowania historią. Wierzę, że tak przygotowana książka będzie służyła pomocą nie tylko księżom, ale też wielu wiernym, którzy – pragnąc karmić swoją duchowość – sięgają nie tylko do Bożego słowa, ale również do skarbca modlitw Kościoła.

Pozwolę sobie zatem w siedmiu punktach powiedzieć, dlaczego warto dłużej zatrzymać się przy kolektach mszalnych i poddać ich treść modlitewnej medytacji.

1) Kolekty charakteryzują dany dzień liturgiczny

Pierwszą z modlitw tak zwanego formularza mszalnego, w skład którego wchodzą trzy modlitwy celebransa, jest kolekta, której nazwa wywodzi się z języka łacińskiego, od czasownika colligare – ‘zbierać’. Jest to zatem taka modlitwa, w której celebrans zbiera intencje wszystkich wiernych i zanosi je do Boga. Czasami nazywamy tę modlitwę również „modlitwą dnia”, gdyż w niedziele i uroczystości przenika ona całą modlitwę liturgiczną, ponieważ odmawia się ją również na zakończenie godzin kanonicznych brewiarza. Z tej krótkiej modlitwy, nie tylko z czytań mszalnych, możemy wyczytać treść i charakter danego obchodu liturgicznego.

2) Modlitwa Kościoła

Kolekta, choć czasami jest tak błędnie nazywana, nie jest modlitwą prywatną ani celebransa, ani któregokolwiek z członków zgromadzenia liturgicznego. Jest ona na wskroś modlitwą Kościoła. W tej modlitwie odkrywamy Kościół, który się modli wraz z nami i przez nas. Kolekty wyrażają zarazem wiarę, jak i najgłębsze potrzeby modlącego się Kościoła. Są one modlitwami Kościoła w dwojakim sensie: po pierwsze dlatego, że zostały dane nam przez Kościół, a po drugie, że danego dnia wierni na całym świecie modlą się tymi samymi słowami.

Już sama ich forma zdradza nam ten wspólnotowy charakter modlitwy. Poprzedzona jest ona wezwaniem celebransa: „Oremus – módlmy się”. Kolekty zawsze wypowiadane są w pierwszej osobie liczby mnogiej, dlatego znajdziemy w nich szereg czasowników, takich jak: „prosimy”, „ofiarujemy”, „błagamy”, „wierzymy”. Będąc modlitwą wspólnotową, stają się dla nas szkołą modlitwy osobistej. Dzięki oracjom poznajemy, o co mamy się modlić, ale i jak powinniśmy się modlić. Przechodzimy od modlitewnego wielomówstwa do modlitwy zwięzłej, ale wypełnionej głęboką wiarą i wielką ufnością w to, że Bóg wie, czego nam potrzeba. Modlitwa Kościoła również rozszerza naszą perspektywę, tak że przechodzimy od próśb na wskroś osobistych, nakierowanych na nas samych i nasze sprawy, do modlitwy ogarniającej troski całej wspólnoty Kościoła. Nasze serca się poszerzają, jest w nich coraz więcej miejsca dla innych.

3) Modlitwa trynitarna

Kolekty uczą nas również modlitwy trynitarnej, czyli takiej, która uwzględnia fundamentalną prawdę naszej wiary, że Bóg jest Jeden, ale w trzech Osobach. Dlatego też zasadniczo (z kilkoma wyjątkami) rzymskie kolekty są zwrócone ku Bogu Ojcu, przez pośrednictwo Jezusa Chrystusa, w mocy Ducha Świętego, który nas do modlitwy inspiruje i modli się w nas, ożywiając naszą modlitwę. Kolekty kończą się doksologią, czyli modlitwą uwielbienia Boga w Trójcy Świętej jedynego, która zazwyczaj ma postać: „Przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, Twojego Syna, który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego, Bóg przez wszystkie wieki wieków. Amen”. Tylko czasami, gdy modlitwa kierowana jest do samego Chrystusa, konkluzja brzmi: „Który żyjesz i królujesz z Bogiem Ojcem w jedności Ducha Świętego, Bóg, przez wszystkie wieki wieków. Amen”.

4) Modlitwa Jezusa

Równocześnie trzeba zawsze pamiętać, że modlitwy liturgiczne charakteryzują się tym, że są więcej niż modlitwami ludzi zgromadzonych na liturgii bądź modlitwami kapłana. Będąc modlitwami Kościoła, który jest Ciałem Chrystusa, stają się modlitwami samego Jezusa, który oddaje w celebrowanej liturgii cześć i chwałę swojemu Ojcu wraz z Kościołem i przez Kościół. Dlatego też te wezwania, choć wypowiadane przez księdza, są modlitwami samego Jezusa, który modli się do swojego Ojca. Jest to szczególny dialog miłości, jaki dokonuje się między Ojcem i Synem przez pośrednictwo Kościoła. W ten sposób wypełniają się słowa z Ewangelii św. Jana, gdzie w czasie Ostatniej Wieczerzy Jezus prosił za nami i obiecał nam modlitwę wstawienniczą w naszej intencji: „Nie tylko za nimi proszę, ale i za tymi, którzy dzięki ich słowu będą wierzyć we Mnie” (J 17,20). Równocześnie Jezus zapewnił, że jeśli będziemy się modlić za Jego wstawiennictwem, w Jego imię, wtedy Bóg Ojciec zawsze na tę modlitwę odpowie: „O cokolwiek byście prosili Ojca, da wam w imię moje.  Do tej pory o nic nie prosiliście w imię moje: Proście, a otrzymacie, aby radość wasza była pełna” (J 16,23–24).

Kiedy zaś modlitwy są zanoszone wprost do Jezusa, co w liturgii rzymskiej zdarza się dość rzadko, ale jednak się zdarza, wtedy dokonuje się dialog miłości pomiędzy Oblubienicą a Oblubieńcem. Kościół w tych modlitwach otwiera swoje serce przed Tym, którego kocha i który do szaleństwa kocha swoją Oblubienicę. Jezus wsłuchuje się w nasze troski, problemy, zmartwienia, prośby i potrzeby, aby hojnie odpowiedzieć na naszą modlitwę swoimi łaskami.

1 F.M. Arocena, Las colectas del Misal romano. Dimingos y Solemnidades del Señor, (Bibliotheca Ephemerides Liturgicae. Subsidia 197), CLV – Edizioni Liturgiche, Roma 2021.

2 Pierwszą pozycją jest książka C. Urtasun, Las oraciones del Misal, (Biblioteca Litúrgica 5), CPL, Barcelona 1995.

3 M. Zachara, Msza Święta. Liturgiczne ABC, Promic, Warszawa 2018; M. Zachara, Krótka historia Mszału Rzymskiego, Promic, Warszawa 2014.

Okres Adwentu

1. niedziela Adwentu

Tekst

Po polsku: Wszechmogący Boże, spraw, abyśmy przez dobre uczynki przygotowali się na spotkanie przychodzącego Chrystusa, a w dniu sądu, zaliczeni do Jego wybranych, mogli posiąść Królestwo niebieskie.

Po łacinie:Da, quaesumus, omnipotens Deus, hanc tuis fidelibus voluntatem, ut, Christo tuo venienti iustis operibus occurrentes, eius dexterae sociati, regnum mereantur possidere caeleste.

Pochodzenie i historia stosowania

Jest to dawna rzymska modlitwa adwentowa, poświadczona po raz pierwszy w Sakramentarzu gelazjańskim jako modlitwa po komunii jednego z formularzy adwentowych, nie przypisanych do konkretnego dnia (GeV 1139). Gelazjańskie formularze adwentowe mogą być datowane na VII wiek (Chavasse 1958, 425). Modlitwa przez pewien czas była jeszcze stosowana w sakramentarzach, zarówno gelazjańskich, jak gregoriańskich. Występuje ona w różnych funkcjach, na przykład jako modlitwa nad ludem ostatniej niedzieli Adwentu (GeG 1756), jako modlitwa po komunii na niesprecyzowane bliżej dni powszednie Adwentu (GeS 1387) oraz jako modlitwa nad ludem w piątek grudniowych dni suchych (GrF 1756). Modlitwa następnie zanika i zostaje przywrócona w Mszale rzymskim Pawła VI z drobnymi zmianami redakcyjnymi.

Komentarz

Kolekta dzisiejszej liturgii podkreśla konieczność przygotowania się na spotkanie przychodzącego Chrystusa. Mowa jest o dobrych uczynkach, z którymi trzeba stanąć wobec Niego, tekst łaciński zawiera zaś najpierw prośbę do Boga, aby pobudził wolę swych wiernych do odpowiedniego przygotowania na przyjście Chrystusa. O jakie przyjście Chrystusa chodzi? Wzmianka o sądzie – w polskim przekładzie wyraźna, w łacińskim oryginale aluzyjna – oraz wskazanie celu, jakim jest wejście do królestwa niebieskiego, wskazują na powtórne przyjście Chrystusa na Sąd Ostateczny. Łaciński tekst mówiący o postawieniu wiernych po prawicy Chrystusa (eius dexterae sociati) odwołuje się do Mateuszowej wizji Sądu Ostatecznego, z postawieniem owiec po prawej, a kozłów po lewej stronie króla (Mt 25,33). Wzmianka o sądzie jest nam bardzo potrzebna i wręcz dla nas zbawienna. Tak jak z jednej strony przesadnie surowa wizja Boga odstrasza wielu od wejścia z Nim w relację, tak z drugiej karykaturą jest również przesłodzony obraz Boga jako kogoś, kto przebacza niejako automatycznie i zwalnia od odpowiedzialności za dokonane czyny. Obie wizje są równie nieprawdziwe. Bóg jest miłosiernym Zbawicielem i jednocześnie sprawiedliwym Sędzią. Obecny czas jest nam dany na przyjęcie zbawienia, które Bóg ofiarowuje nam w Chrystusie, a nasze czyny w dniu sądu będą świadczyły o tym, czy w ciągu naszego życia skorzystaliśmy z Bożej oferty. Kolekta ze wzmianką o sądzie jest więc zbawiennym przypomnieniem, budzącym z duchowego letargu i wzywającym do poważnego patrzenia na własne życie.

Adwent jest jednak okresem, w którym przeplatają się ze sobą dwa oczekiwania, ściśle ze sobą złączone. Czujność eschatologiczna powinna wyostrzać naszą uwagę na przychodzenie Chrystusa tu i teraz. Przygotowujemy się w Adwencie do celebracji Narodzenia Pańskiego, które było pierwszym przyjściem Chrystusa na ziemię. To pierwsze przyjście Chrystusa jest wciąż aktualne i przedłuża się w liturgii Kościoła. Od tego, jak przyjmujemy Chrystusa przychodzącego dzisiaj, zależy, kim okażemy się przy Jego powtórnym przyjściu.

2. niedziela Adwentu

Tekst

Po polsku: Wszechmogący i miłosierny Boże, spraw, aby troski doczesne nie przeszkadzały nam w dążeniu na spotkanie z Twoim Synem, lecz niech nadprzyrodzona mądrość kształtuje nasze czyny i doprowadzi nas do zjednoczenia z Chrystusem. 

Po łacinie:Omnipotens et misericors Deus, in tui occursum Filii festinantes nulla opera terreni actus impediant, sed sapientiae cae­les­tis eruditio nos faciat eius esse consortes.

Pochodzenie i historia stosowania

Jest to nieco zmieniona współcześnie wersja dawnej rzymskiej modlitwy adwentowej4, poświadczonej po raz pierwszy w Sakramentarzu gelazjańskim jako element zbioru modlitw adwentowych nie przypisanych do konkretnych formularzy (GeV 1153). Ten gelazjański zbiór modlitw jest powielany, w całości lub w części, w wielu późniejszych sakramentarzach co najmniej do XI wieku. W XI wieku ma tę modlitwę koloński Sakramentarz Gereona, należący do późnych sakramentarzy gregoriańskich. Modlitwa zanika i zostaje wydobyta z zapomnienia przez Mszał rzymski Pawła VI.

Komentarz

Chrześcijanin żyje na ziemi i pośród spraw ziemskich, mając jednocześnie wzrok wiary ustawicznie skierowany na Chrystusa. Istnieje ryzyko utraty tego nadprzyrodzonego zmysłu i wówczas horyzont naszego życia zostaje zamknięty w doczesności. Mówi o tym cały szereg tekstów biblijnych. Tego właśnie dotyczy chociażby ewangeliczny obraz ziarna posianego między ciernie, które zostaje zagłuszone i nie wydaje owocu (Mk 4,7.18–19). W obliczu tego niebezpieczeństwa Jezus kieruje wezwanie do uczniów: „Uważajcie na siebie, aby serca wasze nie stały się ociężałe wskutek obżarstwa, pijaństwa i trosk doczesnych” (Łk 21,34), a św. Paweł przypomina, że nasza ojczyzna jest w niebie (Flp 3,20) i że nonsensem jest pokładanie nadziei w Chrystusie wyłącznie w odniesieniu do spraw doczesnych (1 Kor 15,19). Autor Listu do Hebrajczyków z kolei jako wzór wiary podaje licznych świadków epoki Starego Testamentu, którzy uznali siebie za gości i pielgrzymów na tej ziemi (Hbr 11,13). Te wszystkie fragmenty Pisma Świętego stanowią biblijny kontekst dzisiejszej kolekty, pobudzającej naszą gorliwość w dążeniu do Chrystusa. Łaciński tekst wręcz zaprasza, aby śpieszyć (festinantes) na spotkanie z Nim.

Uniknięcie zgubnego zaplątania się w wir doczesności wymaga nadprzyrodzonej mądrości, czyli umiejętności duchowego rozeznawania. Nie można bowiem odczytywać dzisiejszej kolekty na sposób karykaturalny, jakoby zachęcała nas ona wyłącznie do praktykowania pobożności i porzucenia wszelkiej aktywności ziemskiej. W sakramentach chrztu i bierzmowania otrzymaliśmy Ducha Świętego z Jego darami mądrości i umiejętności. Duch Święty przychodzi i aktualizuje swoje dary również w każdej Eucharystii. To On uzdalnia nas do właściwego rozeznawania woli Boga w odniesieniu do nas. Z Nim możemy rozpoznawać dzieła, które Bóg daje nam do wykonania i pamiętać jednocześnie, że celem jest sam Bóg, a nie dzieła jako takie. Przypominamy sobie o tym szczególnie w Adwencie, ale powinno to być naszą stałą postawą. Każdy okres liturgiczny podkreśla jakiś ważny aspekt życia chrześcijańskiego, o którym należy jednak pamiętać stale.

3. niedziela Adwentu

Tekst

Po polsku: Boże, Ty widzisz, z jaką wiarą oczekujemy świąt Narodzenia Pańskiego, spraw, abyśmy przygotowali nasze serca i z radością mogli obchodzić wielką tajemnicę naszego zbawienia. 

Po łacinie:Deus, qui conspicis populum tuum nativitatis dominicae festivitatem fideliter exspectare, praesta, quaesumus, ut valeamus ad tantae salutis gaudia pervenire, et ea votis sollemnibus alacri semper laetitia celebrare.

Pochodzenie i historia stosowania

Jest to lekko zmieniona współcześnie wersja dawnej łacińskiej modlitwy adwentowej, którą poświadcza liturgiczny dokument znany jako Rotulus z Rawenny (Ve 1356), pochodzący z Rawenny i datowany w przedziale czasowym od V do VII wieku (Vogel 1986, 53). Modlitwa nie była stosowana w późniejszym czasie, aż do mszału Pawła VI. Zmiana redakcyjna polegała na zastąpieniu frazy incarnationem dominicam fideliter expectare („wiernie oczekiwać wcielenia Pańskiego”) przez nativitatis dominicae festivitatem fideliter exspectare (dosł. „wiernie oczekiwać święta Narodzenia Pańskiego”).

Komentarz

Modlitwa mówi najpierw o wierze, z jaką lud Boży oczekuje świąt Narodzenia Pańskiego. Polski przekład w niezamierzony chyba sposób wprowadził pewną dwuznaczność, która jednak jest bardzo szczęśliwa. Sformułowanie „widzisz, z jaką wiarą oczekujemy świąt Narodzenia Pańskiego” można bowiem zrozumieć na dwa sposoby. Możemy, zgodnie z zamysłem italskiego autora i zapewne również polskiego tłumacza, odczytać je jako podkreślenie wiary, z jaką oczekujemy nadchodzących świąt. Zastosowane sformułowanie można jednak również odczytać w duchu „widzisz, jaka naprawdę jest nasza wiara w obliczu nadchodzących świąt”. Choć nie było to zamierzone, pożyteczne jest przyjęcie tej drugiej interpretacji, ponieważ skłania ona do podjęcia rachunku sumienia z tego, jak przeżywamy Adwent i w jakim duchu zdążamy do nadchodzących świąt. W przestrzeni publicznej Boże Narodzenie stało się świętem po części sentymentalnym, a po części komercyjnym. Otoczeni zewsząd już teraz dekoracjami świątecznymi możemy zupełnie stracić ducha adwentowego oczekiwania, a same święta przeżyć bez żadnego odniesienia do osoby Jezusa Chrystusa. Dlatego warto zatrzymać się nad słowami „Boże, Ty widzisz, z jaką wiarą oczekujemy świąt Narodzenia Pańskiego”, a jeśli odkryjemy, że nasza wiara jest bardzo słaba, to możemy w dzisiejszą liturgię wejść, wołając za apostołami: „Przymnóż nam wiary” (Łk 17,5).

Innym motywem mocno dochodzącym do głosu w dzisiejszej modlitwie jest radość, w łacińskim oryginale brzmi nawet wyraźniej niż w tłumaczeniu (salutis gaudia; alacri laetitia). Zapewne z powodu tego właśnie motywu modlitwa niniejsza została dobrana na 3. niedzielę Adwentu, zwaną w tradycji liturgicznej niedzielą Gaudete, czyli niedzielą radości. Nie chodzi tu o jakieś sztuczne wzbudzanie wesołości czy okazywanie radości na siłę. Nie znajdziemy radości, szukając jej dla niej samej, jak to najczęściej robimy. Radość, całkowicie niezależna od zewnętrznych okoliczności naszego życia, rodzi się jako owoc spotkania z Chrystusem, które następuje w wierze.

4. niedziela Adwentu

4 Zmiana polega na przestawieniu szyku wyrazów. Redakcja pierwotna: „Festinantes, omnipotens Deus, in occursum Filii tui Domini nostri nulla impediant opera actus terreni, sed caelestis sapientiae eruditio faciat nos eius esse consortes”.