Mogę wybaczyć, jeśli tylko chcę ebook

Tytuł ory­gi­nału:

I Can For­gi­ve If I Want To

Przekład:

Zo­fia Di­mi­tri­je­vić

Re­dak­cja:

Elżbie­ta Mam­czarz

Re­dak­cja tech­nicz­na:

Małgo­rza­ta Bie­gańska-Bar­to­siak

Pro­jekt okładki:

Jo­an­na Złon­kie­wicz

Ko­rek­ta:

Mag­da­le­na Ge­ra­ga

Co­py­ri­ght © 2008 by VO­CA­TIO

All ri­ghts re­se­rved

Co­py­ri­ght for the Po­lish edi­tion © 2008 by Ofi­cy­na Wy­daw­ni­cza „Vo­ca­tio”.

All ri­ghts to the Po­lish edi­tion re­se­rved

Wszel­kie pra­wa do wy­da­nia pol­skie­go za­strzeżone.

Książka ani żadna jej część nie może być prze­dru­ko­wy­wa­na ani w ja­ki­kol­wiek inny sposób re­pro­du­ko­wa­na czy po­wie­la­na me­cha­nicz­nie, fo­to­op­tycz­nie, za­pi­sy­wa­na elek­tro­nicz­nie lub ma­gne­tycz­nie, ani od­czy­ty­wa­na w środ­kach pu­blicz­ne­go prze­ka­zu bez pi­sem­nej zgo­dy wy­daw­cy.

W spra­wie ze­zwo­leń należy zwra­cać się do:Ofi­cy­na Wy­daw­ni­cza „Vo­ca­tio”02-798 War­sza­wa, ul. Po­lnej Róży 1e-mail:vo­ca­tio@vo­ca­tio.com.pl

Re­dak­cja: fax (22) 648 63 82, tel. (22) 648 54 50Dział han­dlo­wy: fax (22) 648 03 79, tel. (22) 648 03 78e-mail:han­dlo­wy@vo­ca­tio.com.pl

Księgar­nia Wysyłkowa „Vo­ca­tio”02-798 War­sza­wa 78 , skr. poczt. 54tel. (603) 861 952e-mail:ksie­gar­nia@vo­ca­tio.com.plwww.vo­ca­tio.com.pl

ISBN 978-83-7829-155-8

Skład wersji elektronicznej:

Virtualo Sp. z o.o.

Dla mo­je­go bra­ta, Chuc­ka, i mo­jej sio­stry, Chris, którzy ra­zem ze mną mogą po­wie­dzieć:

„Nie daj się zwy­ciężyć złu, ale zło do­brem zwy­ciężaj”.

(Rz 12,21)

Po­dzięko­wa­nia

Każdy z nas jest ar­tystą. Na­sze myśli, słowa i działania są ni­czym pociągnięcia pędzlem. Two­rzy­my dzięki nim nie tyl­ko ob­raz sa­mych sie­bie, ale także wpływa­my na to, jak po­strze­gają sie­bie inni. Dziękuję Bogu za tych wszyst­kich ar­tystów, których umieścił na dro­dze mo­je­go życia, za mo­ich przy­ja­ciół i krew­nych, którzy przez lata na­no­si­li na płótno mo­je­go umysłu ciepłe bar­wy zachęty i uzna­nia – z miłością tworząc to dzieło.

Je­stem wdzięczna za wspa­niałych du­chow­nych, na­uczy­cie­li ze szkółki nie­dziel­nej i in­nych chrześci­jan, z którymi się ze­tknęłam – ich słowa od­cisnęły się złotą czcionką w moim umyśle.

Dziękuję Bogu szczególnie gorąco za wyjątko­we­go ar­tystę – moją Bab­cię ze stro­ny Mamy, która była osobą głęboko wierzącą. Jej ciepłe słowa po­chwały i zachęty w mo­jej po­nu­rej sy­tu­acji spra­wiły, że po­czułam, iż nie­za­leżnie od swo­ich osiągnięć je­stem kimś war­tościo­wym. Od najmłod­szych lat Bab­cia napełniała każdy zakątek mo­je­go umysłu dia­men­ta­mi Słowa Bożego i ozda­biała go mo­dlitwą. Te dro­gie ka­mie­nie po­zo­stały tam, go­to­we, by zabłysnąć, kie­dy w wie­ku czter­na­stu lat moją duszę wypełniło światło Chry­stu­sa i zro­zu­miałam w pełni ich zna­cze­nie.

Dziękuję Bogu również za trud­ne doświad­cze­nia, fio­le­to­we si­nia­ki na mo­jej du­szy, bo­le­sne uwa­gi i za­cho­wa­nia, które po­zo­sta­wiły roz­dar­cia na płótnie mego umysłu. Gdy­by nie wniknęły tam po­nu­re od­cie­nie przy­krych przeżyć, ob­raz byłby po­zba­wio­ny głębi. Ciem­ne bar­wy zmie­sza­ne z ja­sny­mi po­zwo­liły stwo­rzyć ide­al­ny od­cień pur­pu­ry Bożego miłosier­dzia.

Je­stem wdzięczna za Bożą eko­no­mię, w której nic nie idzie na mar­ne. Bóg po­zwo­lił mi wy­ko­rzy­stać do­bre i złe pociągnięcia pędzla, przy­ja­ciół i wrogów, aby z ich po­mocą stwo­rzyć taki ob­raz mo­je­go cha­rak­te­ru, którym war­to się po­dzie­lić – ob­raz pełnego radości zwy­cięzcy.

Szczególną wdzięczność je­stem win­na wy­mie­nio­nym poniżej.

Joan En­glan­der, dzien­ni­kar­ka, która jako pierw­sza przed­sta­wiła moją hi­sto­rię w ru­bry­ce ka­li­for­nij­skie­go cza­so­pi­sma z Ojai w 1982 roku. Na­sze spo­tka­nie było dziełem Boga. To ono za­ini­cjo­wało łańcuch zda­rzeń, które trwają do dziś.

Ger­ry King, moja dro­ga przy­ja­ciółka, re­gio­nal­na re­pre­zen­tant­ka or­ga­ni­za­cji Sto­ne­croft Mi­ni­stries. Po prze­czy­ta­niu ar­ty­kułu, który na­pi­sała Joan, Ger­ry zachęciła mnie do tego, bym zaczęła wygłaszać wykłady w ko­bie­cych or­ga­ni­za­cjach przy­kościel­nych. Dzięki nim przez po­nad dwa­dzieścia pięć lat mogłam dzie­lić się z tysiącami ko­biet w całym kra­ju dobrą no­winą – że one też mogą prze­zwy­ciężyć przeszłość.

Bet­ty Ar­thus, pi­sar­ka, oraz do inni dro­dzy mi przy­ja­cie­le z or­ga­ni­za­cji Tu­es­day’s Chil­dren Chri­stian Wri­ter’s Gro­up. Z drżeniem ser­ca wręczyłam Bet­ty pierw­szy roz­dział mo­jej książki (pierw­szy w moim życiu), prosząc ją o szczerą opi­nię. Gdy­bym do­strzegła u niej choćby cień dez­apro­ba­ty, męczące mnie wątpli­wości jesz­cze by wzrosły (oba­wiałam się, że książka będzie nud­na) i praw­do­po­dob­nie zre­zy­gno­wałabym z całego przed­sięwzięcia. Ale jej spon­ta­nicz­na re­ak­cja: „To jest świet­ne!” dodała mi otu­chy i po­mogła kon­ty­nu­ować pracę.

Etta Mae Pic­kens, moja niezłomna wo­jow­nicz­ka mo­dli­twy. Za każdym ra­zem, kie­dy ogar­niało mnie przygnębie­nie i zniechęce­nie, dzwo­nił te­le­fon i w słuchaw­ce słyszałam jej słodki głos, przy­po­mi­nający mi, że mo­dli się za mnie każdego dnia.

Shaw­na Be­dal, której je­stem bar­dzo wdzięczna za nie­oce­nioną po­moc w po­szu­ki­wa­niach bi­blij­nych.

New Hope Pu­bli­shers, które opu­bli­ko­wało ory­gi­nalną wersję tej książki pod tytułem Sins of a Fa­ther, For­gi­ving the Unfor­gi­va­ble. Będę za to wdzięczna do końca życia.

Ofi­cy­na Wy­daw­ni­cza VO­CA­TIO – en­tu­zjazm, z ja­kim pod­szedł do po­mysłu wy­da­nia wzno­wio­nej wer­sji książki Pre­zes wy­daw­nic­twa, Pan Piotr Wacławik, oka­zał się zaraźliwy. Je­stem mu nie­zmier­nie wdzięczna za jego wiarę w tę książkę i jej przesłanie.

Pat Har­ris, moja naj­droższa, wie­lo­let­nia przy­ja­ciółka (nie mogę wam po­wie­dzieć, jak długo trwa na­sza przy­jaźń, bo Pat za­rze­ka się, że nie jest aż tak sta­ra), która była moim naj­wier­niej­szym ki­bi­cem.

Jer­ry Chap­pell, mój nieżyjący już mąż, który przez czter­dzieści sie­dem cu­dow­nych lat był moim naj­większym fa­nem. Je­stem mu wdzięczna, że mnie nie opuścił, kie­dy pisałam pierwszą wersję tej książki, je­stem mu wdzięczna za jego cier­pli­wość, która cza­sa­mi wy­sta­wia­na była na ciężką próbę. Kie­dyś wkro­czył do mo­je­go biu­ra (mimo ta­blicz­ki ostrze­gaw­czej, która głosiła: „Stre­fa za­grożenia”), py­tając nieśmiało: „Ko­cha­nie, czy za­mie­rzasz jesz­cze kie­dykolwiek wy­brać się do skle­pu?”.

Wstęp

Kto z nas nig­dy nie zo­stał zra­nio­ny? Nig­dy nie po­czuł, że dzie­je mu się krzyw­da? Nie za­znał pust­ki od­rzu­ce­nia? Czy­jej du­szy nie wypełniła nig­dy piekąca niechęć czy nie­na­wiść?

Choć nie wszy­scy doświad­czy­li prze­mo­cy w pełnym zna­cze­niu tego słowa, każdy z nas czuł się kie­dyś wy­ko­rzy­sta­ny, źle po­trak­to­wa­ny. Każdy kie­dyś pod­dał się po­ku­sie użala­nia się nad sobą. Ale uwa­ga! Użala­nie się nad sobą jest ty­po­we dla men­tal­ności ofia­ry. Jeśli po­zwo­li­my temu sta­no­wi trwać i roz­wi­jać się, może za­mie­nić się w pułapkę, która przy­spo­rzy nam cier­pień znacz­nie większych niż te, których przy­czyną mógłby być ja­ki­kol­wiek na­past­nik z zewnątrz, pułapkę, w której nic nig­dy nie może ulec po­pra­wie, a tyl­ko wzra­sta zgorzk­nie­nie.

Te­ma­tem tej książki jest prze­trwa­nie i zwy­cięstwo. Mi­lio­nom lu­dzi udało się prze­trwać w trud­nych życio­wych sy­tu­acjach, ale tyl­ko nie­wie­lu po­tra­fiło na­prawdę przezwy­ciężyć przeszłość – i pójść da­lej. Na czym po­le­ga różnica? Ci pierw­si prze­trwali mimo dra­ma­tycz­nych oko­licz­ności, lecz nig­dy nie uwol­ni­li się od bólu. Przeżyli, ale jak­by nie byli żywi. Tkwią uwięzie­ni w położeniu ofia­ry, ob­wi­niając in­nych za własne pro­ble­my. Niektórzy otu­lają się w łach­ma­ny użala­nia się nad sobą, wloką za sobą swo­je krzyw­dy ni­czym brudną i postrzępioną przy­tu­lankę, nie po­zwa­lając, by im ją kto­kol­wiek ode­brał. Inni rzu­cają ogni­ste oskarżenia nie­na­wiści na niewin­nych ob­ser­wa­torów, używając słów lub po­cisków. Inni wresz­cie prze­kli­nają swo­je cier­pie­nie, patrząc pu­sto zza krat więzie­nia, które sami so­bie stwo­rzy­li swoją ne­ga­tywną po­stawą. Nie do­strze­gają klu­cza, który wisi tuż obok – klu­cza do wol­ności.

Zwy­cięzcom nie tyl­ko udało się prze­trwać w ciężkich i bo­le­snych doświad­cze­niach, lecz także do­strzec znaj­dujący się w zasięgu ręki klucz i mądrze go wy­ko­rzy­stać. Otwar­li drzwi swo­jej klat­ki, którą była ich przeszłość, i wy­ko­rzy­stali przeżyty dra­mat jako drogę do wol­ności. Za­mie­ni­li łach­ma­ny użala­nia się nad sobą na prak­tycz­ne odzie­nie od­po­wie­dzial­ności za własne życie. Stąpają z siłą i wdziękiem. Od­dy­chają pełną pier­sią i cieszą się tym życiem, wiedząc, iż żadne prze­ciw­ności losu, żadne cier­pie­nie już nig­dy im tej wol­ności nie od­bie­rze.

Choć w tej książce jest i cier­pie­nie, i strach, i roz­cza­ro­wa­nie, tak na­prawdę jest to książka o na­dziei i zwy­cięstwie. Nie zo­stała ona na­pi­sa­na przez grupę ob­ser­wa­torów cu­dze­go cier­pie­nia czy też przez zespół fa­chowców pro­wadzących teo­re­tycz­ne de­ba­ty nad tym, jak ci, którzy zo­stali do­tkli­wie zra­nie­ni, mogą po­ra­dzić so­bie ze swym bólem. Nie jest to też książka ta te­mat: „Ktoś mnie skrzyw­dził, ale ja żyję da­lej”. Jest to hi­sto­ria o Bożej mocy i łasce.

Au­to­rem tej książki jest ktoś, kto od najmłod­szych lat żył w śro­do­wi­sku pełnym prze­mo­cy, doświad­czył wie­le bólu i krzywd, a także pu­stoszącej siły gnie­wu i żalu, a jed­nak nie tyl­ko udało mu się prze­trwać, lecz także prze­zwy­ciężyć przeszłość.

Przez po­nad dwa­dzieścia pięć lat wygłaszałam wykłady dla ko­biet i w tym cza­sie co­raz bar­dziej utwier­dzałam się w prze­ko­na­niu, że większość z nas po­trze­bu­je po­mo­cy, by uwol­nić się od bo­le­snej przeszłości. Po­trze­bu­je­my kogoś, kto pomoże nam wy­ro­bić w so­bie od­po­wie­dzial­ność wo­bec Boga i lu­dzi, abyśmy mo­gli po­ra­dzić so­bie z na­szym bólem i stać się tacy, ja­ki­mi chciałby wi­dzieć nas Bóg – i ja­ki­mi my sami w głębi ser­ca pra­gnie­my być.

Część pierw­sza

Roz­dział pierw­szyGrze­chy ojca

Pa­trzyłam na stojące obok sie­bie dwie trum­ny. Jed­na po­kry­ta była kwia­ta­mi, a na wstęgach wid­niały słowa: „Na­szej uko­cha­nej mat­ce i sio­strze”. To była moja ma­co­cha. Na dru­giej nie było wieńców, tyl­ko jed­na czer­wo­na róża – sa­mot­ny sym­bol pamięci o moim ojcu.

Przy­gnie­cio­na ciężarem żalu i po­czu­cia winy, w mil­cze­niu ocie­rałam łzy. Myśli kłębiły się w mo­jej głowie: Czy znów do­znałam porażki? Czy mogłam temu za­po­biec? Może po­win­nam była go za­strze­lić daw­no temu, o czym skry­cie ma­rzyłam… Gdy­bym tak zro­biła, to wszyst­ko nig­dy by się nie wy­da­rzyło…

Oj­ciec za­wsze był agre­syw­ny. On bije mamę, a ja w prze­rażeniu kulę się w kącie – to moje pierw­sze wspo­mnie­nia z dzie­ciństwa. Za­ty­kałam uszy, żeby nie słyszeć jej krzy­ku.

Mój brat Char­les uro­dził się, kie­dy miałam trzy lata, a na­sza sio­stra Chri­sti­ne przyszła na świat czte­ry lata później. Szyb­ko zaczęłam im mat­ko­wać, i to nie tyl­ko ro­dzeństwu, lecz także na­szej młod­ziut­kiej ma­mie, star­szej ode mnie le­d­wie o piętnaście lat.

Kie­dy Char­les był mały, często przez sen wy­my­kał się nocą z łóżecz­ka i ru­szał w stronę drzwi wejścio­wych. Z ocza­mi roz­sze­rzo­ny­mi z prze­rażenia, skamląc ni­czym prze­stra­szo­ne zwierzątko, na czwo­ra­kach lu­na­ty­ko­wał w ich kie­run­ku – to były roz­pacz­li­we wysiłki małego chłopczy­ka, który podświa­do­mie pragnął uciec z miej­sca, w którym przyszło mu żyć.

Byłam od­po­wie­dzial­na za to, żeby jak naj­szyb­ciej od­nieść bra­ta do jego łóżecz­ka. Mama nie mogła tego zro­bić. Za bar­dzo się bała, że jej naj­mniej­szy ruch mógłby obu­dzić ojca. Cza­sa­mi jed­nak spałam zbyt moc­no i nie ocknęłam się na czas. Wte­dy oj­ciec, wściekły, że go obu­dzo­no, zry­wał się z łóżka i chwy­tał wątłe ciałko Char­le­sa.

– Już ja od­uczę tego gnoj­ka… bu­dzić mnie w środ­ku nocy – mam­ro­tał, wy­mie­rzając ko­lej­ne ude­rze­nia skórza­nym pa­sem.

– Cly­de, błagam cię, prze­stań, to tyl­ko dziec­ko! – jęczała mama, chwy­tając ojca za ręce.

– Za­mknij się, Es­ther! Nie wtrącaj się! – od­po­wia­dał.

– Ale on nie zro­bił tego umyślnie! On cho­dzi we śnie! – łkała.

– W ta­kim ra­zie to go obu­dzi – war­czał oj­ciec.

Próby po­wstrzy­ma­nia ojca za­wsze kończyły się dla mamy tak samo. Po­wa­lo­na na podłogę, zo­sta­wała już na niej, ze­sztyw­niała ze stra­chu. Wie­działa, że dal­sza in­ter­wen­cja tyl­ko bar­dziej go rozwście­czy i spra­wi, że Char­les obe­rwie jesz­cze moc­niej. Wzdry­gałam się, słysząc sma­gnięcia pa­ska, który ude­rzał w de­li­kat­ne, małe ciałko mo­je­go bra­ta. Jego krzyk roz­dzie­rający spokój nocy wypełniał moje ser­ce co­raz głębszym po­czu­ciem winy.

Leżałam w bez­ru­chu, wstrzy­mując dech ze stra­chu. Do­pie­ro kie­dy do­bie­gał do mo­ich uszu re­gu­lar­ny od­dech ojca, na pal­cach pod­cho­dziłam do łóżecz­ka Char­le­sa i głaskałam jego wil­gotną twa­rzyczkę. „Prze­pra­szam, że nie obu­dziłam się na czas”, szep­tałam, a moje łzy mie­szały się z jego łzami.

– Wszyst­kie­go naj­lep­sze­go z oka­zji uro­dzin, ko­cha­nie! Od dziś nie je­steś już dziec­kiem – po­wie­działa mama z uśmie­chem na twa­rzy i błyskiem dumy w oczach. – Pomyśl życze­nie i zdmuch­nij świecz­ki.

Wpa­try­wałam się w kil­ku­war­stwo­wy cze­ko­la­do­wy tort po­kry­ty pu­szy­stym białym kre­mem. Brzeg tor­tu zdo­biły różowe kwiat­ki o drob­nych zie­lo­nych list­kach. Nad nimi zaś tkwiło roz­sta­wio­nych sy­me­trycz­nie trzy­naście bladozie­lo­nych świe­czek. „Wszyst­kie­go naj­lep­sze­go, Kit­ty!” – głosił ama­ran­to­wy na­pis, wy­ka­li­gra­fo­wa­ny sta­ran­nie na środ­ku z drob­ny­mi kwia­tusz­ka­mi za­miast kro­pek nad każdym „i”.

– Jest taki piękny, mamo! Dziękuję.

Mama za­wsze przy­wiązywała wielką wagę do uro­dzin. Nig­dy nie za­po­mniała upiec nam ulu­bio­ne­go tor­tu i jak da­le­ko sięgam pamięcią, za­wsze zachęcała nas, żebyśmy za­pra­sza­li tego dnia na­szych ko­legów i koleżanki. Ale nie tym ra­zem.

Za­mknęłam oczy i w myślach wy­po­wie­działam życze­nie. Chciałabym, żeby tata umarł.

Choć trzy­na­ste uro­dzi­ny miały dla mnie szczególne zna­cze­nie, w ostat­niej chwi­li odwołałam przyjęcie. Nie chciałam, żeby mama czuła się skrępo­wa­na. Miała pod­bi­te i opuch­nięte pra­we oko, a na szczęce wyraźne sińce. Wie­działam, że będzie chciała kryć tatę i skłamie, a tego bym nie zniosła.

Mama spra­wiała wrażenie po­god­nej, mimo to at­mos­fe­ra była ra­czej posępna. Rzu­ciłam okiem na Char­le­sa, którego te­raz na­zy­wa­liśmy Chuc­kiem. Sie­dział wspar­ty na łokciach, ze zwie­szoną głową. Nie byłam pew­na, czy ma za­mknięte oczy, czy też wpa­tru­je się po pro­stu we wzór na ce­ra­cie. Z le­wej stro­ny sie­działa na­sza sześcio­let­nia sio­stra, Chris. Jej złote włosy lśniły. Z oka­zji mo­ich uro­dzin wy­szczot­ko­wała je szczególnie sta­ran­nie. Nie mogła ode­rwać wzro­ku od tor­tu; nie­cier­pli­wie cze­kała, kie­dy od­kroję pierw­szy kawałek – wie­działa, że to ona do­sta­nie następną porcję. Ni­czym pełen wdzięku mo­tyl ma­chała drob­ny­mi rączka­mi, sta­rając się roz­pro­szyć dym tlących się świe­czek, pod­czas gdy ja i mama wyj­mo­wałyśmy je z tor­tu i zbie­rałyśmy na spodek.

Miej­sce taty było pu­ste. Ze­rwał się od stołu już wcześniej, jak zwy­kle rzu­cając groźby pod na­szym ad­re­sem. Po­nie­waż w cza­sie posiłku zbie­ra­liśmy się za stołem w kom­ple­cie, była to dla nie­go do­sko­nała oka­zja do gro­mie­nia nas za wszyst­kie na­sze występki, rze­czy­wi­ste lub uro­jo­ne. Kto nie stra­ciłby ape­ty­tu, słysząc za­po­wiedź kary, która go spo­tka, gdy tyl­ko skończy jeść? Uro­dzi­ny nie sta­no­wiły wyjątku.

– Mniam, jest taki pysz­ny! To naj­lep­szy tort, jaki kie­dy­kol­wiek zro­biłaś, ma­mu­siu! – po­wie­działam z ożywie­niem, zer­kając w stronę Chuc­ka. Mla­skałam głośno, zli­zując krem z palców, kie­dy nałożyłam so­bie pierw­szy nasączo­ny pon­czem kawałek. Ob­ser­wo­wałam re­akcję bra­ta, wie­działam, jak bar­dzo lubi cze­ko­la­do­wy tort. Po­wo­li pod­niósł głowę i śle­dził wzro­kiem porcję, którą prze­su­wałam w jego kie­run­ku. Kie­dy ta­le­rzyk ze sma­kołykiem zna­lazł się tuż przed nim, jego smut­ne nie­bie­skie oczy od­zy­skały blask.

Okru­cieństwo ojca i jego zmien­ne na­stro­je były bez­u­stan­nie przy­czyną na­szej dez­orien­ta­cji. Choć wy­da­wało się, że lubi niektóre na­sze do­mo­we zwierzątka, inne po­tra­fił zabić bez wyraźnego po­wo­du.

Pew­ne­go so­bot­nie­go popołudnia wróciłam do domu od sąsiadów, których dziećmi zaj­mo­wałam się przez cały dzień. Umie­rałam z głodu, a już od pro­gu po­czułam ape­tycz­ny za­pach smażone­go kur­cza­ka.

– Pach­nie prze­pysz­nie! – zawołałam do mamy, stając w drzwiach kuch­ni. Mama nie odwróciła się w moją stronę, nie przy­wi­tała mnie uśmie­chem, jak to miała w zwy­cza­ju. Na­wet mi nie od­po­wie­działa. Tkwiła nie­ru­cho­mo przy ku­chen­ce.

– Coś się stało, mamo? – za­nie­po­koiłam się.

W końcu odwróciła się do mnie. Po jej twa­rzy spływały łzy.

– Two­ja sio­strzycz­ka cię po­trze­bu­je – po­wie­działa z tru­dem.

– Dla­cze­go? Co się stało?

Mama za­gryzła górną wargę, sta­rając się po­wstrzy­mać jej drżenie, i skinęła głową w kie­run­ku po­ko­ju Chris.

Przez chwilę stałam pod drzwia­mi, słuchając szlo­chu, który do­bie­gał ze środ­ka.

– Ko­cha­nie, to ja – po­wie­działam w końcu, po­wo­li otwie­rając drzwi. Chris sie­działa na podłodze opar­ta o łóżko, z twarzą ukrytą w dłoniach. Miała na so­bie swoją ulu­bioną marsz­czoną su­kienkę, którą tak trud­no się pra­so­wało. Wie­działam, jak bar­dzo się za­wsze sta­rała, żeby jej nie ubru­dzić, dla­te­go byłam za­sko­czo­na, widząc na niej ciem­no­czer­wo­ne pla­my. Sio­stra rzu­ciła się w moje ra­mio­na.

Czy to krew? Ser­ce we mnie za­marło.

– Co się dzie­je, maleńka? Ska­le­czyłaś się?

Chris za­rzu­ciła mi ręce na szyję i przy­tu­liła się do mnie z całej siły. Jej ciałem wstrząsały dresz­cze, kie­dy za­nosząc się od płaczu, wy­krztu­siła w końcu:

– Moja Hen­riet­ta nie żyje.

O nie! Tyl­ko nie jej ulu­bio­ne pi­sklę!

Po­przed­niej wio­sny je­den z na­szych zna­jo­mych po­da­ro­wał każdemu z nas far­bo­wa­ne wiel­ka­noc­ne pi­sklę. To były najsłod­sze i naj­mil­sze stwo­rze­nia, ja­kie kie­dy­kol­wiek wi­działam w życiu. Trzy pu­szy­ste ku­lecz­ki – różowa, nie­bie­ska i po­ma­rańczo­wa – dzięki którym na­sze dni stały się jaśniej­sze. Chris od razu na­zwała swo­je pi­sklę Hen­riettą i wkrótce stały się nie­rozłączne. Mie­siąc później z dumą pre­zen­to­wała nam, jak to na­uczyła Hen­riettę przy­bie­gać na zawołanie. Co­dzien­nie po po­wro­cie ze szkoły Chris z im­pe­tem wpa­dała w ku­chen­ne drzwi, otwie­rała je z roz­ma­chem i od pro­gu wołała: „Hen­rietta! Hen­rietta!”.

Hen­riet­ta po­ja­wiała się nie­mal na­tych­miast i za­czy­nała ocie­rać się pie­rzastą główką o nogi Chris, prze­ci­skając się w tę i z po­wro­tem pomiędzy jej nóżkami, dopóki Chris nie uniosła jej z podłogi i nie wzięła w objęcia.

„Tyl­ko du­sza dziec­ka może pojąć głęboką miłość łączącą zwierzątko i kogoś, kto się o nie trosz­czy – za­pi­sałam w swo­im pamiętni­ku tego dnia. – Wszyst­kie żywe stwo­rze­nia od­wza­jem­niają miłość. Dziec­ko także po­trze­bu­je tego uczu­cia i pra­gnie je oka­zy­wać”.

Myślałam o tym, że Chris całą swoją miłość do ojca, który nig­dy nie oka­zał nam cie­plej­szych uczuć, prze­lała na to małe stwo­rze­nie, w pełni tę miłość od­wza­jem­niające. „Moja Hen­riet­ta” – mru­czała często, szczęśliwa, gładząc czer­wo­ne piórka swo­jej ulu­bie­ni­cy, którą tuliła w ra­mio­nach. Hen­riet­ta przy­my­kała oczy, nig­dy się nie wy­ry­wała, nie próbowała ucie­kać. Te piesz­czo­ty naj­wy­raźniej spra­wiały jej przy­jem­ność. O zmierz­chu niechętnie po­zwa­lała mo­jej sio­strze umieścić się klat­ce, w której miała bez­piecz­nie spędzić noc ra­zem z po­zo­stałymi kurczętami.

– Jak to się stało? – za­py­tałam, od­su­wając Chris od sie­bie na tyle, żebym mogła zo­ba­czyć jej buzię.

Nie byłam przy­go­to­wa­na na jej od­po­wiedź. Oczy Chris zwęziły się. Drżącymi war­ga­mi wy­ce­dziła przez zaciśnięte zęby:

– Tata ją zabił. – Drżała, uwal­niając po­wstrzy­my­wa­ny dotąd ból. – Zabił je wszyst­kie. Na­sze kur­czacz­ki. Two­je­go, Chuc­ka i moją Hen­riettę. I zmu­sił mnie, żebym na to pa­trzyła. Nie po­zwo­lił mi odejść.

Nie! Jak on mógł to zro­bić! Łzy popłynęły mi z oczu, spływały na włosy wtu­lo­nej we mnie Chris. Przy­garnęłam ją moc­no do sie­bie. Obie drżałyśmy.

– Tak mi przy­kro, ko­cha­nie – płakałam ra­zem z nią.

Ale ona chciała mówić. Mu­siała wy­ra­zić słowa­mi to prze­rażające przeżycie.

– Wyszłam na dwór, bo chciałam się po­ba­wić z Hen­riettą, ale tata już tam był. Stał nad klatką. Po­wie­dział, że na mnie cze­kał. Kazał mi stanąć obok, bo chce mi coś po­ka­zać. Po­tem chwy­cił two­je­go kur­cza­ka, wyciągnął go z klat­ki i za­trzasnął drzwicz­ki. Trzy­mał go wy­so­ko i po­wo­li zaczął wykręcać mu szyję. Zaczęłam płakać. Odwróciłam się i po­biegłam w stronę domu, ale wte­dy wrzasnął: „Wra­caj tu na­tych­miast! Masz się stąd nie ru­szać!”. Kwia­tu­szek, twój kur­czak, rzu­cał się po zie­mi, umie­rając w kon­wul­sjach, a tata tym­cza­sem złapał kurczątko Chuc­ka. Kie­dy zro­bił to samo z Bes­sie, wie­działam, że moją Hen­riettę zo­sta­wił so­bie na ko­niec.

Kie­dy Chris wresz­cie wy­rzu­ciła to z sie­bie, za­niosła się szlo­chem. Przy­tu­liłam ją z całej siły, ale jej ból był jak la­wi­na, której nie sposób za­trzy­mać. Do­tarła wresz­cie do punk­tu kul­mi­na­cyj­ne­go swej strasz­nej opo­wieści.

– Zaczęłam krzy­czeć. Wołałam: „Tato, proszę, nie rób krzyw­dy Hen­riet­cie!”. Ale on nie zwra­cał na mnie uwa­gi. Wie­działam, że Hen­riet­ta jest prze­rażona. Przed chwilą wi­działa, jak jed­no po dru­gim umie­ra jej ro­dzeństwo. Ma­chała skrzydłami, próbując wy­do­stać się z klat­ki. Nie chciałam oglądać jej śmier­ci, ale kie­dy się odwróciłam, tata zno­wu zaczął wrzesz­czeć: „Jeśli cho­ciaż drgniesz, stłukę cię tak, że po­pa­miętasz do końca życia!”. Sięgnął po Hen­riettę i złapał ją za główkę. Jed­nym skrzydłem za­cze­piła o drzwicz­ki i wte­dy zaczęła głośno gda­kać. Wie­działam, że to ją boli, ale tata po pro­stu szarpnął jesz­cze moc­niej i wy­do­był ją wresz­cie z klat­ki. Potrząsał nią i ob­ra­cał, trzy­mając ją za głowę, i pod­cho­dził do mnie co­raz bliżej, żebym mu­siała na to pa­trzeć. W końcu cisnął nią o zie­mię tak moc­no, że jej szyj­ka się złamała i krew trysnęła na­około, aż na moją su­kienkę.

Sie­działam ze ściśniętym ser­cem, z tru­dem po­wstrzy­my­wałam spazm płaczu. Bied­na mała Chris. Za­wsze tak bar­dzo bała się wi­do­ku krwi!

– Krzy­czałam co­raz głośniej, ale tata nie po­zwa­lał mi się po­ru­szyć. „Za­mknij się!”, wrzesz­czał. „I nie za­my­kaj oczu. Nie po­win­niście tak bar­dzo przy­wiązywać się do rze­czy. Masz pa­trzeć!”. Stał tam i uśmie­chał się, kie­dy ciało Hen­riet­ty w drgaw­kach rzu­cało się po zie­mi. Zo­ba­czyłam w tra­wie jej małą główkę. Miała otwar­te oczy, tak jak­by i ona mu­siała to wszyst­ko oglądać. Usko­czyłam, kie­dy jej pióra otarły się o moje nogi, a tata, widząc to, zaczął się śmiać. Pod­ska­ki­wałam da­lej, tupiąc i próbując strząsnąć z sie­bie krew. A tata śmiał się co­raz głośniej i głośniej.

Chris, zupełnie wy­czer­pa­na, wtu­liła twarz w moje ramię. Łkała ci­chut­ko, z tru­dem łapiąc od­dech. Usiadłam na łóżku, obej­mując moc­no sku­loną na mo­ich ko­la­nach siostrę. Kołysałam ją w mil­cze­niu. Co mogłam po­wie­dzieć, żeby złago­dzić jej ból?

Na­gle prze­rażająca myśl prze­mknęła mi przez głowę i ser­ce we mnie za­marło. Och, nie! Nic dziw­ne­go, że mama była taka zdru­zgo­ta­na! Ona, która za­wsze pielęgno­wała każdego przy­nie­sio­ne­go przez nas do domu ran­ne­go ptasz­ka, ona, która ko­chała wszyst­ko, co ma pióra, zo­stała zmu­szo­na przez ojca do opra­wie­nia i przyrządze­nia na ko­la­cje na­szych ulu­bieńców! To strasz­ne! Nie wiem, jak w ogóle uda nam się prze­brnąć przez cze­kający nas posiłek!

Pod­czas ko­la­cji pa­no­wała praw­dzi­wie gro­bo­wa at­mos­fe­ra. Tyl­ko oj­ciec za­ja­dał ze sma­kiem, głośno mlaszcząc i ob­li­zując pal­ce z tłuszczu. Chris na­wet pod groźbą la­nia nie przełknęłaby ani kęsa ze stojącej przed nią por­cji kur­cza­ka. Żeby odwrócić od niej uwagę taty, sta­ra­liśmy się robić jak naj­więcej za­mie­sza­nia. Nakłada­liśmy mięso, dzie­li­liśmy je na kawałki, przekłada­liśmy z ta­le­rza na ta­lerz… Ale nie bra­liśmy go do ust. Sku­ba­liśmy tyl­ko wa­rzy­wa, pod­czas gdy Chris wo­dziła wi­del­cem po ziem­nia­cza­nym purée i gme­rała w fa­sol­ce, od­dzie­lając jed­no ziarn­ko od dru­gie­go.

Na szczęście tata nie za­uważył, że nie jadła.

Po­zwo­lił Chris odejść od stołu do­pie­ro wte­dy, gdy zaczęła wy­mio­to­wać. Kie­dy ru­szyła bie­giem do łazien­ki, zawołał za nią:

– Jesz­cze nig­dy nie jadłem tak pysz­ne­go kur­cza­ka!

I roześmiał się. Już wcześniej zda­rzało mi się od­czu­wać do nie­go nie­na­wiść, ale nig­dy dotąd nie paliła mo­jej du­szy z taką siłą. Kie­dy odkładał kost­ki na od­dziel­ny ta­le­rzyk, ukryłam prędko dłonie pod stołem i za­cisnęłam je w pięści. „Nie­na­widzę cię, nie­na­widzę! – krzy­czałam w du­chu, prze­pełnio­na wściekłością. – Kie­dyś cię za­biję!”.

Kie­dy miałam czter­naście lat, nie­na­wi­dziłam ojca z całego ser­ca. Byłam bez­sil­na, czułam się, jak­bym tkwiła w pułapce. Często bu­dziłam się w nocy, wy­czer­pa­na po­wta­rzającymi się kosz­ma­ra­mi. Śniłam, że ręce miałam skrępo­wa­ne na ple­cach, ale ka­za­no mi robić różne rze­czy. „Nie mogę, mam związane ręce!” – krzy­czałam. Ale jakiś głos bez twa­rzy wciąż po­wta­rzał po­le­ce­nia. Miałam wy­ko­ny­wać pro­ste czyn­ności, ale nie byłam w sta­nie tego zro­bić bez użycia rąk. Wie­le razy bu­dził mnie mój własny krzyk. Słyszałam swój głos: „Nie mogę, nie mogę!”. Ze stra­chem kładłam się spać.

W końcu zdałam so­bie sprawę z rze­czy oczy­wi­stej: choć bar­dzo tego pragnę, nie je­stem w sta­nie chro­nić swo­jej ro­dzi­ny. Ma­rzyłam, że pew­ne­go dnia uciek­nie­my gdzieś da­le­ko, ale wie­działam, że to nie­możliwe. Oj­ciec ostrze­gał nas: „Jeśli piśnie­cie ko­mu­kol­wiek cho­ciaż słówko, gorz­ko tego pożałuje­cie!”.

Czuł się bez­piecz­nie w na­szym małym tek­sańskim mia­stecz­ku. Był tam zna­ny i lu­bia­ny. „Żaden sąd mnie nie skaże – prze­chwa­lał się. – Za­wsze mogę się wytłuma­czyć chwi­lową nie­po­czy­tal­nością”. Nikt nie po­dej­rze­wał praw­dy, na­wet moi naj­bliżsi przy­ja­cie­le. Nie mie­li pojęcia, ile cier­pie­nia i bólu kryło się za za­mkniętymi drzwia­mi na­sze­go porośniętego różami i oto­czo­ne­go sta­ran­nie sko­szo­nym traw­ni­kiem domu. Dla nich byłam zwykłą, bez­troską na­sto­latką, której naj­większym zmar­twie­niem jest to, w co się ubrać i z którym chłopcem umówić się na randkę.

Na­sze życie było tak ide­al­nie z po­zo­ru, że niektóre moje koleżanki na­wet mi za­zdrościły.

– Ty to masz szczęście, Kit­ty! – po­wie­działa mi kie­dyś koleżanka z kla­sy. – Two­ja mama jest młoda, ślicz­na i prze­miła, a twój tata jest naj­przy­stoj­niej­szym mężczyzną, ja­kie­go wi­działam. Te fan­ta­stycz­ne nie­bie­skie oczy, fa­lujące kasz­ta­no­we włosy… Tak ci za­zdroszczę! Chciałabym być na two­im miej­scu.

– Nig­dy tak nie mów! Nig­dy nie pra­gnij być na cu­dzym miej­scu – od­po­wie­działam szorst­ko, chwy­tając ją za ra­mio­na i sil­nie potrząsając. – Bądź wdzięczna za to, kim je­steś i za ta­kie życie, ja­kie to­bie przy­padło w udzia­le.

Pa­trzyła z za­sko­cze­niem w moje wypełniające się łzami oczy. Odwróciłam się i odeszłam szyb­kim kro­kiem.

Swój strach i nie­na­wiść ukry­wałam sta­ran­nie pod maską uśmie­chu i po­czu­cia hu­mo­ru, ale zda­wałam so­bie sprawę z tego, że długo tak nie wy­trzy­mam. Mu­siałam coś zro­bić. Ale co? Jaki mie­liśmy wybór?

Uro­dziłam się w połowie lat trzy­dzie­stych i do­ra­stałam w okre­sie, w którym Sta­ny Zjed­no­czo­ne nie podźwignęły się jesz­cze po wiel­kim kry­zy­sie1. Nie było jesz­cze ośrodków dla mal­tre­to­wa­nych ko­biet i dzie­ci, które ofia­rom do­mo­wej prze­mo­cy udzie­lałyby po­mo­cy fi­nan­so­wej czy bezpłat­nej po­ra­dy praw­nej. Większość bi­tych i wy­ko­rzy­sty­wa­nych ko­biet przyj­mo­wała taką po­stawę jak moja mat­ka, stwier­dzając: „Przy­zwo­ici lu­dzie nie piorą pu­blicz­nie swo­ich brudów”.

Zresztą co mógł zro­bić ktoś z zewnątrz? Mu­sie­liśmy ra­dzić so­bie sami.

Byłam sfru­stro­wa­na. Próbowałam do­ciec przy­czyn, dla których oj­ciec tak nas trak­tu­je, ale nie byłam w sta­nie tego zro­zu­mieć. Nie był al­ko­ho­li­kiem, nie znęcał się nad nami w pi­jac­kim oszołomie­niu. Pił rzad­ko. Zda­rzyło się, że parę razy wrócił do domu po kil­ku pi­wach. Był wte­dy tak po­tul­ny, że w ogóle się go nie baliśmy. Żałowałam wręcz, że nie pije częściej.

Nie raz, nie dwa za­sta­na­wiałam się, dla­cze­go moja mama za nie­go wyszła, zwłasz­cza że była wówczas taka młod­ziut­ka. Wkrótce po­znałam od­po­wiedź na to py­ta­nie, ale ona tyl­ko wzmogła moje pra­gnie­nie uwol­nie­nia się od ojca.

Roz­dział dru­giNieświa­do­ma pan­na młoda

Któregoś dnia, wkrótce po mo­ich czter­na­stych uro­dzi­nach, mama i ja pra­co­wałyśmy w ogro­dzie. Przy­ci­nałyśmy więdnące iry­sy na ra­ba­cie, z której mama była bar­dzo dum­na. Popołudnio­we słońce ob­le­wało światłem przej­rzy­ste płatki kwiatów, spra­wiając, że wyglądały ni­czym barw­ne pla­my w od­cie­niach głębo­kiej pur­pu­ry, błękitu, żółci i złota, wypełniające po­wie­trze słod­kim za­pa­chem przy każdym le­ciut­kim po­wie­wie wia­tru.

– Mamo, dla­cze­go wyszłaś za tatę w tak młodym wie­ku? – za­py­tałam, wręczając jej bu­kiet, do którego zaczęła dołączać ucięte przed chwilą iry­sy.

Nic nie od­po­wie­działa.

– Wiem, że two­ja mama i twój tata byli świet­ny­mi ro­dzi­ca­mi. Z ro­dzeństwem też się do­ga­dy­wałaś. Wiem, że byliście bied­ni, bo dzia­dek był in­wa­lidą. Pew­nie było wam ciężko prze­pro­wa­dzać się ciągle z miej­sca na miej­sce w po­szu­ki­wa­niu pra­cy, ale byliście prze­cież szczęśliwi. Co cię pod­ku­siło, żeby w wie­ku czter­na­stu lat opuścić ro­dziców i wyjść za mąż? Ja so­bie na­wet nie mogę wy­obra­zić, żebym te­raz miała iść do ślubu.

Ciągle nie było od­po­wie­dzi.

– Jak to możliwe, że bab­cia ci po­zwo­liła?

Mama uniosła się z klęczek, od­chy­liła się, roz­pro­sto­wała ple­cy i po­wo­li zaczęła snuć opo­wieść.

– Ktoś przed­sta­wił mi Cly­de’a wkrótce po tym, jak prze­pro­wa­dzi­liśmy się do Okla­ho­my. Zaczął nas od­wie­dzać. Często ze mną roz­ma­wiał. Był przy­stoj­nym, pew­nym sie­bie osiem­na­sto­lat­kiem i jego za­in­te­re­so­wa­nie mi po­chle­biało. Ucho­dził za naj­lepszą par­tię w na­szym mia­stecz­ku, a tym­cza­sem to właśnie ja mu się spodo­bałam. Ja, nieśmiała dziew­czy­na, która le­d­wie co skończyła czter­naście lat.

– Naj­lepszą par­tią? Na czym to właści­wie po­le­gało?

– Tak się o nim mówiło po pro­stu. Wi­działam, jak inne dziew­czy­ny wciąż się koło nie­go kręcą. Ale two­ja bab­cia nie po­zwa­lała mu się ze mną spo­ty­kać. Uważała, że je­stem za młoda. Ale on i tak do nas przy­cho­dził. Był cza­rujący. No i sta­le prze­ko­ny­wał bab­cię, żeby nie bro­niła nam się wi­dy­wać. W końcu po­wie­działa mu, że jeśli chce, może cho­dzić z nami do kościoła i sia­dać obok mnie. Ale nadal nie zga­dzała się, żeby za­brał mnie na randkę. Na­sza ro­dzi­na nig­dy nie opusz­czała nie­dziel­ne­go nabożeństwa. Wkrótce i Cly­de zaczął bywać w koście­le re­gu­lar­nie.

– Sko­ro bab­cia nie chciała się zgo­dzić na­wet na to, żebyście się spo­ty­ka­li, jak mogło dojść do ślubu? – chciałam wie­dzieć.

Mama za­milkła. Zmarsz­czyła brwi i szu­kała właści­wych słów. Niełatwo jej było od­po­wia­dać na te wszyst­kie moje py­ta­nie. Obcięłam kil­ka przy­więdłych kwiatów i cze­kałam, aż mama zno­wu za­cznie mówić.

Z domu do­biegły mnie wesołe głosy. Chuck i Chris śmie­li się ze swo­imi przy­ja­ciółmi. Uwiel­biam ich śmiech, pomyślałam. Tu­taj nieczęsto mają po­wo­dy do radości. Bar­dzo się ko­cha­my, a prze­cież wciąż się ze sobą kłócimy. Zmar­twiła mnie ta myśl. Byłam naj­star­sza i uważałam, że po­win­nam im dawać lep­szy przykład. Ale cza­sa­mi po pro­stu nie mogłam się opa­no­wać, a to spra­wiało, że sta­wałam się jesz­cze bar­dziej roz­drażnio­na.

Zdrętwiały mi nogi. Kie­dy uniosłam się, żeby je roz­pro­sto­wać, nad głową prze­le­ciał mi prze­drzeźniacz2, głośno skrzecząc. Ostrze­gał mnie w ten sposób: „Nie waż się zbliżyć do drze­wa, na którym uwiłem so­bie gniaz­do!”.

– Mamo? – przy­po­mniałam jej w końcu o so­bie. Wzięłam do ręki se­ka­tor i znów po­chy­liłam się nad grządką.

– Może to za­brzmi dziw­nie – od­parła, wyciągając rękę w stronę wy­so­kiej rośliny – ale nie zda­wałam so­bie spra­wy z tego, że wy­chodzę za mąż.

Odwróciłam się do niej z sze­ro­ko otwar­ty­mi ze zdu­mie­nia ocza­mi. Za­nim zdążyłam coś po­wie­dzieć, dodała:

– Na­tu­ral­nie, dopóki nie stanęliśmy w urzędzie przed sędzią po­ko­ju.

– Chy­ba żar­tu­jesz! Jak mogłaś nie być świa­do­ma tego, że właśnie masz wziąć ślub?

Usiadłyśmy obie. Mama strzepnęła trawę ze spódni­cy i od­parła:

– Wte­dy jesz­cze nie wie­działam, co Cly­de na­opo­wia­dał mo­jej ma­mie. A powie­dział jej, że chce się ze mną ożenić, że je­steśmy w so­bie za­ko­cha­ni bez pamięci i jeżeli ona i tata nie udzielą nam po­zwo­le­nia na za­war­cie małżeństwa, uciek­nie­my i po­bie­rze­my się bez ich zgo­dy. A co ważniej­sze, że nie wie, dokąd po­tem po­je­dzie­my… i może moi ro­dzi­ce już nig­dy mnie nie zo­baczą.

– Zro­biłabyś coś ta­kie­go? Uciekłabyś, nie wiedząc, czy kie­dy­kol­wiek zo­ba­czysz znów mamę?

– Oczy­wiście, że nie. Mówiłam ci już, że nic nie wie­działam o ich roz­mo­wie.

– Nie ro­zu­miem, jak to się stało, że bab­cia tak mu się dała omo­tać! Ona, która sta­wiłaby czoło na­wet sa­me­mu diabłu! I dla­cze­go zgo­dziła się na coś tak poważnego jak de­cy­zja o małżeństwie, nie py­tając cię na­wet o zda­nie?

– Cóż, twój oj­ciec po­tra­fił być nie­zwy­kle prze­ko­nujący. Był spryt­ny. Wszyst­ko sta­ran­nie za­pla­no­wał. Kupił mi na­wet nową su­kienkę, co praw­da o wie­le za dużą… Bab­cia uwie­rzyła, że wiem o wszyst­kim, że tego właśnie pragnę. Sąsiad­ki ciągle pa­plały do­okoła, jaki to wspa­niały z Cly­de’a chłopak. Wciąż po­wta­rzały: „Jakaż to wspa­niała oka­zja dla małej Es­ther, pani Wat­son. Jaki przy­stoj­ny! Jak ciężko pra­cu­je! No i wszy­scy go lubią. Każda mat­ka w tym mieście dałaby so­bie rękę uciąć, byle tyl­ko zo­stał jej zięciem!”.

– Ale ty byłaś taka młoda!

– W tam­tych cza­sach wie­le na­sto­la­tek wy­cho­dziło za mąż, i to z błogosławieństwem ro­dziców. Myślę, że bab­cia zgo­dziła się na to małżeństwo przede wszyst­kim dla­te­go, że za­mar­twiała się o Marthę. Two­ja ciot­ka, a moja star­sza sio­stra, wy­czy­niała w tym cza­sie nie­wy­obrażalne rze­czy. Bab­cia była wprost cho­ra ze zmar­twie­nia. Mar­tha prze­cho­dziła okres bun­tu i zupełnie wy­mknęła się spod kon­tro­li. Zaczęła pić. Całe noce bawiła się w to­wa­rzy­stwie mężczyzn o wątpli­wej re­pu­ta­cji. Moi ro­dzice od­cho­dzi­li od zmysłów. I właśnie wte­dy po­ja­wił się Cly­de, in­for­mując ich, że za­mie­rza­my się po­brać w przyszłym ty­go­dniu.

– Ale dla­cze­go bab­cia na­wet nie próbowała z tobą o tym po­roz­ma­wiać?

– Wszyst­ko to wy­da­rzyło się tak szyb­ko… Tyle się w ogóle działo w tym okre­sie. Wy­bry­ki Mar­thy, kłopo­ty z pracą… Bab­cia pew­nie uznała, że wszyst­ko już usta­lo­ne, a im nie po­zo­sta­je nic in­ne­go, jak tyl­ko to za­ak­cep­to­wać. A może w głębi du­szy myślała, że będę bez­piecz­na, jeśli poślubię tego miłego młode­go człowie­ka. Z całą pew­nością mogę ci po­wie­dzieć jed­no. Wiem, jak bar­dzo cier­piała, że się zgo­dziła na to małżeństwo.

Bied­na bab­cia. Ile razy mi mówiła: „Do śmier­ci so­bie nie wy­baczę, że po­zwo­liłam mo­jej małej Es­ther poślubić two­je­go ojca!”. Skąd mogła wie­dzieć, jak złym człowie­kiem się okaże…

– Więc jak to się stało? Kie­dy w końcu w pełni pojęłaś, że ma­cie się po­brać?

– Kie­dy twój oj­ciec po­da­ro­wał mi nową su­kienkę, nie miałam pojęcia, że to ma być moja suk­nia ślub­na. Wręczył mi tę su­kienkę, mówiąc, że moja mama nie ma nic prze­ciw­ko temu, żebym ją za­trzy­mała. Po­wie­dział, że kupił mi ją na wyjątkową okazję, bo już wkrótce wy­bie­rze­my się na całodzienną wy­cieczkę do po­bli­skie­go mia­sta, a on chciałby, żebym ją właśnie wte­dy założyła. Żebym pięknie dla nie­go wyglądała. W tam­tych cza­sach suk­nie ślub­ne nie wyglądały tak jak dziś, nie były białe i stroj­ne. Tego dnia ko­bie­ty zakładały po pro­stu najład­niejszą su­kienkę, jaką miały. Ta su­kienka była zupełnie od­po­wied­nia na jakąś spe­cjalną okazję. Pamiętam, jak byłam przejęta, kie­dy w następną so­botę za­pa­ko­wa­liśmy się wszy­scy do sta­re­go for­da two­je­go wuja Ver­no­na i ru­szy­liśmy do mia­sta. Twój oj­ciec i ja sie­dzie­liśmy na tyl­nym sie­dze­niu roz­kle­ko­ta­ne­go auta. Do­pie­ro wte­dy, kie­dy sędzia w urzędzie zaczął nam za­da­wać ce­re­mo­nial­ne py­ta­nia, do­tarło do mnie, że właśnie od­by­wa się mój ślub.

– Dla­cze­go nic nie po­wie­działaś?

– Sza­lałam wte­dy za two­im oj­cem. Pomyślałam, że sko­ro go ko­cham, to dla­cze­go nie…?

Nie mogłam uwie­rzyć własnym uszom.

– Mamo, nie­za­leżnie od tego, jak bar­dzo byłaś w nim wte­dy za­ko­cha­na, jak mogłaś wyjść za mąż za człowie­ka, który wpro­wa­dził w błąd two­ich ro­dziców i nic ci nie po­wie­dział o two­im własnym ślu­bie? Zwłasz­cza za kogoś tak bez­względne­go i okrut­ne­go?

– Mówiłam ci. Nie wie­działam, co na­wy­ga­dy­wał moim ro­dzi­com. Byłam za­sko­czo­na. Ale to wszyst­ko wydało mi się ta­kie ro­man­tycz­ne. Cly­de jawił mi się ni­czym ry­cerz w lśniącej zbroi, który ze wszyst­kich pa­nien w mia­stecz­ku wy­brał właśnie mnie, i który ko­chał mnie tak bar­dzo, że zgo­to­wał mi taką nie­spo­dziankę, po­rwał mnie na swe­go białego ru­ma­ka i powiódł w stronę za­chodzącego słońca. Jak w baj­ce. Poza tym nig­dy dotąd nie za­cho­wy­wał się agre­syw­nie. Prze­ciw­nie, im­po­no­wały mi jego do­sko­nałe ma­nie­ry, za­wsze uprzej­me trak­to­wa­nie lu­dzi. Nie miałam pojęcia, jaki był w głębi du­szy. Żaden mężczy­zna w mo­jej ro­dzi­nie nie bił swo­jej żony ani dzie­ci. Coś po­dob­ne­go na­wet nie przyszłoby mi do głowy. Myślałam, że będzie­my żyli długo i szczęśli­wie…

– Kie­dy ude­rzył cię po raz pierw­szy? – za­py­tałam.

– Byliśmy małżeństwem od mie­siąca. Pew­ne­go dnia, kie­dy twój oj­ciec był poza do­mem, ja za­mia­tałam podłogę w kuch­ni. Pro­mie­niałam ze szczęścia. Je­stem żoną, która sprząta na­sze własne małe gniazd­ko! Wte­dy za­uważyłam ob­lu­zo­waną deskę. Z dzie­cięcą cie­ka­wością uniosłam ją i zaj­rzałam do środ­ka. Nic nie było widać, ale kie­dy moje oczy przy­wykły do ciem­ności, zo­ba­czyłam rząd leżących na zie­mi bu­te­lek, wypełnio­nych ciem­nym płynem. Ależ byłam pod­nie­co­na! To ta­kie ta­jem­ni­cze! Nie mogłam się wprost do­cze­kać po­wro­tu mo­je­go męża do domu, żeby mu o tym opo­wie­dzieć. Kie­dy tyl­ko stanął w drzwiach, chwy­ciłam go za rękę i w pod­sko­kach za­pro­wa­dziłam do kuch­ni, mówiąc: „Muszę ci coś po­ka­zać!”. Uklękłam na podłodze i po­spiesz­nie uniosłam deskę. „Zo­bacz, co zna­lazłam! Jak myślisz, co jest w tych bu­tel­kach? Skąd one się tam wzięły?”. Cly­de wpa­try­wał się we mnie bez słowa. Jego błękit­ne oczy sta­wały się co­raz zim­niej­sze. Na­gle za­cisnął pięść i ude­rzył mnie z całej siły. Upadłam na podłogę. Byłam prze­rażona i zupełnie zdez­o­rien­to­wa­na. To był człowiek, którego ko­chałam i który ko­chał mnie. Dla­cze­go mój ry­cerz, który to miał mnie bro­nić, obrócił się prze­ciw­ko mnie? Cała twarz mnie bolała, szczęka za­czy­nała już puchnąć. To jakaś strasz­na pomyłka!, myślałam. „Ale dla­cze…”. Nie zdążyłam dokończyć py­ta­nia. Ude­rzył mnie zno­wu. Zaczęłam krzy­czeć. Szlo­chałam roz­pacz­li­wie, a on bił co­raz moc­niej. „Nig­dy więcej nie wspo­mi­naj mi o tych bu­tel­kach. I nie waż się po­wie­dzieć o nich ko­mu­kol­wiek. To cię od­uczy wpy­chać nos w nie swo­je spra­wy. Jeśli będę chciał, żebyś się o czymś do­wie­działa, sam ci o tym po­wiem”. A po­tem po pro­stu wy­szedł, zo­sta­wiając mnie sku­loną na podłodze, płaczącą i za­krwa­wioną. Jak­bym go nic nie ob­cho­dziła.

Uświa­do­miłam so­bie na­gle, że przez cały czas w napięciu wstrzy­my­wałam od­dech, słuchając pełnych bólu słów pa­dających z ust mo­jej mat­ki. Wes­tchnęłam, prze­pełnio­na smut­kiem. Co za strasz­ne doświad­cze­nie dla młod­ziut­kiej, świeżo upie­czo­nej mężatki. Ja­kie to strasz­ne, do­wie­dzieć się w taki sposób, że naj­bliższy człowiek nie jest tym, za kogo się go uważało. Moja bied­na ma­mu­sia…

– Tak mi przy­kro – wy­krztu­siłam z tru­dem. Przy­lgnęłam do niej, objęłam z całej siły. Przy­tu­lo­ne, płakałyśmy obie, a na­sze łzy mie­szały się ze sobą.

Przej­mujący ból za­sznu­ro­wał mi gardło, dławił tak bar­dzo, że nie mogłam wy­du­sić z sie­bie ani słowa. Kie­dy spazm minął i byłam już w sta­nie coś po­wie­dzieć, za­py­tałam:

– Dla­cze­go go wte­dy nie zo­sta­wiłaś? Wte­dy, kie­dy zro­zu­miałaś, jaki jest na­prawdę? Dopóki nie mie­liście dzie­ci, byłoby to dużo łatwiej­sze.

Mama od­garnęła z twa­rzy ko­smyk długich, lśniących, kru­czo­czar­nych włosów, przy­le­pio­ny do jej wil­got­ne­go od łez po­licz­ka. Miała piękną je­dwa­bistą skórę, na której tym wyraźniej z pra­wej stro­ny twa­rzy od­ci­nały się bladą smugą ślady sińca. Jest taka piękna! I taka de­li­kat­na… Wygląda jak królowa, wygląda zupełnie jak królowa Es­te­ra z Bi­blii, po której nada­no ma­mie imię. Nic dziw­ne­go, że oj­ciec wy­brał ją spośród tylu in­nych dziewcząt. Na samą myśl o tym, przez co mu­siała przejść, ści­skało mi się ser­ce. Spoj­rzała na mnie ciepło swo­imi wiel­ki­mi orze­cho­wy­mi ocza­mi.

– Nie opuściłam go, po­nie­waż go