Od potopu przez Egipt do Ziemi Obiecanej ebook

TYTUŁEM WSTĘPU

Chronologia wydarzeń i ich daty układają się w specyficzny ciąg znaczeń nie tylko symbolicznych. Dotyczy to w szczególności dni w hebrajskim kalendarzu. Ma to kapitalne znaczenie dla zrozumienia biblijnego przesłania.

Celem tej pracy jest danie czytelnikowi możliwości określenia kiedy i gdzie miały miejsce ważne wydarzenia opisane w Biblii. Odkryciem może być też dzielący je czas. Biblia nie jest podręcznikiem historii, jej cele są inne. Zdarza się na jej kartach, że sąsiadujące ze sobą zdania opisują fakty, które dzielą dziesięciolecia. Z drugiej strony, znajdziemy tam całe dziesiątki stron opisujące jedną sytuację lub pojedyncze zdarzenie. Poszczególne fragmenty, dłuższe i krótsze, nie są ułożone chronologicznie, co nie ułatwia sprawy. Tabele zamieszczone w książce pozwolą zobaczyć związki przyczynowo–skutkowe łączące wydarzenia w procesy.

W tej książce prawda historyczna służy prawdzie biblijnej, a nie odwrotnie.

Istotne znaczenie dla prawdy biblijnej ma odległość od źródła.

Tłumaczenia Biblii mogą różnić się między sobą, mają swoje mocne i słabe strony. Wybrałem Biblię tłumaczoną wprost z hebrajskiego oryginału. Mamy w Polsce przywilej czytania Starego Testamentu przełożonego na język polski wprost z hebrajkiego. Tora Pardes Lauder w pięciu tomach pod redakcją Sachy Pecarica rzuca nowe światło na wydarzenia opisane w Biblii. Stąd też w podanej bibliografii na końcu książki zajmuje pięć czołowych miejsc na liście źródeł. Dostępnych jest też sporo komentarzy oraz tekstów okołobiblijnych pisanych przez dawnych i współczesnych znawców tematu. Daje to sposobność wglądu w istotę tekstu, z którym mamy do czynienia. Przedarcie się do oryginału i ominięcie „tłumaczeń z tłumaczeń” w znacznym stopniu zmniejsza dystans do Prawdy takiej, jaka Ona jest. Będzie to szczególnie ważne dla osób pragnących z Nią obcować.

Zbeletryzowana narracja literacka pozwala wyobrazić sobie dynamikę poszczególnych procesów, w których brali udział biblijni bohaterowie. Daje także możliwość wglądu w zmianę zachodzącą w ich sercach. Ta swoista logika duchowa może też być udziałem niejednego czytelnika.

Namiot Wyznaczonych Czasów to jedno z biblijnych określeń miejsca przechowywania Arki Przymierza. To wieloznaczne określenie można interpretować na wielu poziomach zrozumienia biblijnego przesłania. Jednym z wniosków, które się nasuwają, jest prymat uświęconego czasu nad uświęconym miejscem. Dzisiejsze praktyki religijne często odwracają tę hierarchię.

Niewątpliwym odkryciem jest zestawienie wydarzeń dnia 14-15 nissan. To jedna z centralnych dat w hebrajskim kalendarzu, która doczekała się swojej kulminacji 14 nissan 3791 roku (31 rok naszej ery). Zostały one przedstawione w tabeli. Takich dat w kalendarzu jest kilka, niektóre zostały nakazane do świętowania w Biblii. Część z nich wciąż czeka na swoje wypełnienie.

Książka stanowi swoisty komentarz do wydarzeń biblijnych mających miejsce od praojca Adama do Mojżesza. Czytana razem z Biblią pozwala zajrzeć między zdania zapisane dosłownie i popatrzeć bardziej uważnie na zamysł Autora tej Księgi, który może być zakryty przy powierzchownym czytaniu Starego Testamentu.

UWAGI OGÓLNE

Aby móc popatrzeć oczami starożytnego Hebrajczyka (uczestnika) na opisywane wydarzenia, weźmy pod uwagę specyfikę postrzegania i liczenia czasu.

1. Dzień kończy się i zaczyna następny wraz z zachodem słońca. Nie ma dobowego liczenia dnia. Tak więc wydarzenie, które zaczyna się godzinę przed zachodem słońca i zakończy godzinę po następnym zachodzie słońca wg starożytnych trwa trzy dni.

2. W książce są dwa zestawienia miesięcy w roku: pierwsze, gdzie rok zaczyna się od pierwszego tiszri, ma zastosowanie do wydarzeń sprzed wyjścia Izraelitów z Egiptu i drugie, używane po wyjściu z Egiptu, gdzie początek roku liczy się od pierwszego nissan. Co jakiś czas w księżycowo słonecznym kalendarzu hebrajskim rok ma trzynasty miesiąc (adar szeni).

3. Pierwszy rok naszej ery to 3761 r. od Adama. Obecny 2023 rok to 5783 rok liczony od Adama.

Przeliczenia roku wg kalendarza gregoriańskiego na rok liczony od Adama w tradycji hebrajskiej i odwrotnie:

Przykład A: Stworzenie Adama: to 3760 r. p.n.e.

Będzie to pomocne w korzystaniu z tej książki.

25 maja 2023 r.

5 siwan 5783 r.

Ryszard Bieda

LICZENIE MIESIĘCY PRZED WYJŚCIEM Z EGIPTU W 2448 R.

Nazwa

Liczba dni

Odpowiednik w kalendarzu gregoriańskim

1

Tiszri

30

wrzesień-październik

2

Cheszwan

29 lub 30

październik-listopad

3

Kislew

30 lub 29

listopad-grudzień

4

Tewet

29

grudzień-styczeń

5

Szwat

30

styczeń-luty

6

Adar

29 lub 30

luty-marzec

6P

Adar II

29

marzec-kwiecień

7

Nisan

30

marzec-kwiecień

8

Ijar

29

kwiecień-maj

9

Siwan

30

maj-czerwiec

10

Tamuz

29

czerwiec-lipiec

11

Aw

30

lipiec-sierpień

12

Elul

29

sierpień-wrzesień

26 POKOLEŃ OD ADAMA DO MOSZEGO

Rozdział pierwszyNOE – NAJSŁYNNIEJSZY CIEŚLA OKRĘTOWY W DZIEJACH ŚWIATA I JEGO ZAPOMNIANE DZIEŁO

Adam (hebr. אָדָם, arab. آدم ) 1-930 r.

Set (hebr. שת Szet ) 130-1042 r.

Enosz (hebr.אֱנוֹשׁ ) 235-1140 r.

Matuzalem (hebr. Metuszelach מְתוּשָׁלַח ) 687-1656 r.

Lamech, Lamek (hebr. לֶמֶך Lemech) 874-1651 r.

Noe (hebr. Noach נוח, arab. نوح Nūḥ) 1056-2006 r.

Sem (hebr. שֵׁם Szem, arab. سام Sām), znany później jako Melchizedek (hebr. מַלְכִּי־צָדֶק Melchi-Cedek) 1558-2158 r.

DOBRO PRZEGRYWA ZE ZŁEM

Przez pierwsze 1500 lat od praojca Adama zło w coraz większym stopniu opanowuje świat. Jego dominacja na Ziemi w szybkim tempie staje się przytłaczająca, jak 99% do1%. Niewłaściwe używanie niezwykłego daru, jakim jest wolna wola człowieka, zamienia zamieszkałe przez ludzi tereny w etyczną ruinę. Już za życia Szeta – syna Adama – dobro było osaczone przez zło. Natura świata po Adamie jest taka, że zło zawsze idzie i rozwija się o krok szybciej i skuteczniej niż dobro. W człowieku dobro potrzebuje wewnętrznego wysiłku, decyzji woli, konsekwencji, zło natomiast nie ma wymagań. Również w rodzinach służących złu szybciej jest ono przekazywane z pokolenia na pokolenie: na przykład Kain, pierwszy syn Adama, ma szybciej i więcej dzieci niż jego młodszy brat Szet. Wśród ludzi szybko rozwija się tendencja odchodzenia od relacji z Bogiem, który dla ludzi „innego ducha” staje się coraz bardziej daleki, niezrozumiały, hipotetyczny. Ten wyjątkowy związek Stwórcy ze stworzeniem zastępują relacją z innymi bogami. Najpierw były to ciała niebieskie, potem drzewa i zwierzęta, dzieła ludzkie, takie jak wieże, pomniki, totemy i wreszcie ludzie wyjątkowi, zwani świętymi, wybrańcami, a także aniołowie i inne duchy. Skąd my to znamy???

To odwrócenie się od Stwórcy powoduje, że etyka staje się zbędnym balastem. Jej odrzucenie sprawia, że bestialstwo przybiera formę bezkresnego oceanu zła. Barbarzyństwo, przemoc i okrucieństwo stają się znakiem rozpoznawczym ówczesnych władców.

W morzu bezprawia wciąż jest iskra nadziei. Na jego wodach wciąż unosi się szalupa, na której chroni się garstka wiernych boskiemu prawu ludzi. Ta swoista duchowa arka, w której panują Boże zasady życia i króluje miłość do Wszechmocnego, ma na przestrzeni wieków swoich kapitanów. Kilku z nich zapisało się w dziejach świata w sposób szczególny. Szet, syn praojca Adama, jest pierwszym kapitanem tego duchowego statku. Wychowuje następców, wśród nich Metuszelacha – najdłużej żyjącego człowieka w historii. Gdy Adam umiera, Metuszelach ma 243 lata. Dobrze znał zarówno Adama, jak i jego syna Szeta. Gdy w tej rodzinie przychodzi na świat wnuk Metuszelacha – Noach, dziadek będzie miał 600 lat na przekazanie mu całej duchowej spuścizny.

Noach dobrze przerobił „lekcję nieposłuszeństwa Adama”. Postanawia zrobić coś całkowicie przeciwnego: stawia na posłuszeństwo wobec wymagań etycznych Wszechmocnego. Chce być „tylko” sprawiedliwy w oczach Boga. Sprawiedliwy, czyli z wyboru oddzielony od zła, tylko i aż posłuszny Stwórcy. Żyje według zasady: „...szukajcie najpierw Królestwa Bożego i jego sprawiedliwości, a wszystko inne będzie wam dodane!” Skąd Noach czerpie siłę do trwania w opozycji do wszechogarniającego i umacniającego się zła?

KOMU POTRZEBNY JEST STATEK NA ŚRÓDLĄDZIU?

Niezmierzona cierpliwość Stwórcy wobec ludzkości w końcu się wyczerpuje. W 1536 r. Bóg zleca budowę arki Noachowi, który niezwłocznie zabiera się do pracy. Buduje na rozkaz Boga statek w środku lądu. Ku uciesze wszystkich okolicznych złośliwców. Noah próbuje się nie buntować, nie złościć, tłumi swój gniew latami, ma więc w tym wprawę. Wielu myśli, że statek zwany arką to największe jego dzieło. Może i najbardziej spektakularne, ale z pewnością nie najważniejsze. Jego okręt to tylko narzędzie dla przeniesienia garstki sprawiedliwych na odnowioną ziemię. 120 lat budowy, 120 lat zmagania się z szyderstwem ludzi.

Gdy przychodzi rok 1556 (sto lat przed potopem), budującemu od dwudziestu lat arkę 500-letniemu Noachowi rodzi się syn Szem.

Pięć lat później Noah – szczęśliwy tato, z okazji odstawienia Szema od piersi matki, wyprawia ucztę dziękczynną. Zapowiada się zjazd rodzinny w szerokim gronie. Na biesiadę szczęśliwych ludzi przed obliczem Boga przybywają dwaj wyjątkowi goście: mający wtedy 869 lat Metuszelach dziadek oraz 682-letni Lemech, ojciec Noacha. Przynoszą Szemowi błogosławieństwo w Duchu Mesjasza. Dzielą się radością. Dzięki wiedzy jaką przekazali im Adam i Szet, patrzą na świat i historię przez znajomość Wszechmocnego. Są wierni Ruach Ha-Kodesz – Temu Duchowi.

To wyjątkowe wydarzenie, z czego jeszcze wtedy ojciec Noach nie zdaje sobie sprawy. W przyszłości Szem spełni kluczową rolę w planie zbawienia: jako Melchi-Cedek, późniejszy król Salemu. To jedna z najważniejszych postaci między Adamem a Abrahamem, a później też Mojżeszem, ale o tym w innym rozdziale.

Nie ma żadnej wątpliwości, że przez 100 lat życia przed potopem Szem pobrał wszystkie nauki o istocie Boga od Metuszelacha i Lemecha. Skąd ta pewność? Świadczą o tym dalsze losy Szema.

WIELKA WODA

W roku 1656, po 120 latach budowania, arka jest gotowa*. Ten czas to kolejny prezent Bożej cierpliwości, czas na odwrócenie się od obrzydliwości, ale ludzie tego „nie kupują”, wolą się wyśmiewać z Noacha niż zastanowić się trochę głębiej, o co w tym wszystkim chodzi. Nie wykorzystują tej szansy. W tym czasie umierają kolejni sprawiedliwi, garstka ludzi wiernych Bogu wciąż się zmniejsza.

Teraz wydarzenia nabierają tempa.

Jest miesiąc cheszwan 1656 r. Umiera bogobojny Metuszelach, najdłużej żyjący w historii starzec. W dniu 10 cheszwan, w czasie uroczystości pogrzebowych Metuszelacha, Noach dowiaduje się od Boga, że ma 7 dni na przygotowanie arki na wielką wodę. Niezwłocznie po zakończeniu Sziwy – siedmiodniowej żałoby po Metuszelachu, zacznie się katastrofa potopu. W ciągu kilku dni Noach wraz z rodziną zapełnia arkę zwierzętami i wszystkim, co będzie potrzebne do przetrwania dwunastu miesięcy na falach w zamkniętym statku i rozpoczęcia nowego życia po potopie. Szem, syn Noacha, ma wtedy 100 lat.

Potop to wyjątkowe zjawisko, gdyż nie było to wystąpienie wody z rzek ani też tsunami. To zawory ziemi zostały otwarte i wody wylały się na powierzchnię, a woda z płaszcza wodnego okalającego planetę spadła na ziemię. Wokół niektórych planet układu słonecznego do dziś istnieją pierścienie wodne w postaci lodu...

NOWY ŚWIAT

Potop trwał dokładnie rok: od 17 cheszwan 1656 r. do 27 cheszwan 1657 r. Na skutek potopu zmienił się klimat Ziemi na podobny do dzisiejszego. Rozmiary roślin i zwierząt oraz wzrost ludzi stopniowo zmniejszają się do mniej więcej takich jak dziś. Możliwa staje się fermentacja, która nie występowała przed potopem. Atmosfera – gazowa powłoka okalająca ziemię – zmieniła swoją strukturę. Dzięki temu możemy obserwować tęczę na niebie. Nastał nowy świat.

Noach i jego rodzina zaludniają „nową ziemię”, nad którą jest „nowe niebo”. Przenoszą przez potop nadzieję na nowy ład. Ale przecież na świecie jest ponownie zarówno dobro, jak i zło. Skąd się wzięło po potopie? Skłonność do zła jest w sercach ludzi uratowanych z potopu. Historia zbawienia wchodzi w nową epokę, ale walka dobra ze złem zaczyna się od nowa.

Bóg zawiera przymierze z ludźmi. Znakiem przymierza jest pojawiająca się na niebie tęcza. Ludzkość dostaje też od Boga obietnicę:

— Nie będzie więcej zgładzone całe stworzenie przez wody potopu, nie będzie więcej potopu na zniszczenie ziemi.

To zobowiązanie Wiekuisty powtarza jeszcze raz kilka wersów dalej w tej samej wypowiedzi (Księga Rodzaju 9,8-17).

Noach żył po potopie 349 lat, umarł, mając 950 lat, w roku 2006. Było to 10 lat po pomieszaniu języków budowniczych wieży w miejscowości Babel i rozproszeniu narodów. Abram, późniejszy Abraham, w chwili śmierci Noacha ma 58 lat. Dobrze się znali…

TABELA 1. PRACZASY I PRAOJCOWIE

Data

Wydarzenie

Źródło – patrz tabela źródeł

Uwagi

1 r.

Stworzenie Adama.

[1] str. 36, 39.

Adam żył 930 lat do 930 r. Został pochowany w grocie Machpela.

130 r.

Urodziny Szeta, syna Adama.

[1] str. 38.

Szet żył 912 lat do 1042 r.

235 r.

Urodziny Enosza, syna Szeta.

[1] str. 38, 44.

Enosz żył 905 lat do 1140 r. W czasach Enosza miał miejsce pierwszy potop (oceaniczny), który pochłonął 1/3 ludzkości (według Rasziego).

325 r.

Urodziny Kenana, syna Enosza.

[1] str. 38, 39.

Kenan żył 910 lat do 1235 r.

395 r.

Urodziny Mahalalela, syna Kenana.

[1] str. 38, 39.

Mahalalel żył 895 lat do 1290 r.

460 r.

Urodziny Jereda, syna Mahalalela.

[1] str. 38, 39.

Jered żył 962 lata do 1422 r.

622 r.

Urodziny Chanocha, syna Jereda.

[1] str. 38, 42.

Chanoch żył 365 lat i w roku 987 zabrał go Bóg.

687 r.

Urodziny Metuszelacha, syna Chanocha.

[1] str. 38, 39, 42.

Metuszelach (Matuzalem) żył 969 lat i umarł 10 cheszwan 1656 r. – 7 dni przed potopem.

874 r.

Urodziny Lemecha, syna Metuszelacha .

[1] str. 39, 42.

Lemech żył 777 lat i umarł w 1651 r.

1056 r.

Urodziny Noacha, syna Lemecha.

[1] str. 39, 42.

Noach żył 950 lat.

1538 r.

Rozpoczęcie budowy Arki.

[1] str. 46;

[4] str. 71.

Budowa arki trwała 120 lat.

1558 r.

Urodziny Szema, syna Noacha.

[1] str. 39, 46.

Szem urodził się 100 lat przed potopem, przeżył potop i budowę wieży Babel, żył 600 lat.

* Wymiary arki to: 150 m × 25 m × 15 m. Dla porównania: współczesny wycieczkowiec Titanic miał wymiary 269 m × 29 m × 18 m (bez kominów).

Rozdział drugiMOSTY CZASOPRZESTRZENI

Ewer 1723-2187 r. – ojciec Pelega

Peleg 1757-1996 r.

Nimrod – ( hebr. נִמְרוֹדֿ Nemrod) – „buntownik, polujący na ludzi”. Ok. 1800-2130 r.

Terach 1878-2083 r. – ojciec Abrahama

Abraham (hebr. ‏אַבְרָהָם‎’, Aḇrāhām, akad. A-bi-ra-mu, arab. ‏إِبْرَاهِيمُ‎ Ibrāhīm), znany wcześniej jako Abram 1948-2123 r.

NIESAMOWITA HISTORIA SZEMA I NIMRODA

W 1657 roku ludzie wychodzą z arki na suchy ląd. Kolejne100 lat, bezpośrednio po potopie, Szem spędza rodzinnie, przychodzą na świat kolejne dzieci, wnuki. Patrzy na otaczający świat oczami Boga. Martwi go rozwój wydarzeń w Mezopotamii. Na terenie Aram-Naharaim, między Tygrysem i Eufratem, w tzw. Międzyrzeczu, klany, miasta – państwa, rodziny i plemiona wciąż walczą o wpływy, terytoria, znaczenie. Przez długie dziesięciolecia te przepychanki odbywają się w pewnej względnej równowadze. Ale władcy są coraz bardziej niecierpliwi, brutalni i bezwzględni. Babel (Babilon), Erek (Uruk), Akkad (Akkada), Kalne (Kalhu), kraj Szinear (Sumer) przechodzą z rąk do rąk, raz po raz zdobywają znaczenie i je tracą. Życie polityczne i splątane z nim religijne staje się coraz bardziej ekspansywne, pełne agresji i przemocy. Wierzenia i obrządki są używane przedmiotowo, jako narzędzie podporządkowywania sobie kolejnych ludów i obszarów.

Jest rok 1757, 100 lat po potopie. Wnuk Szema Ewer nadaje „proroczo” swojemu właśnie urodzonemu synowi imię Peleg. Hebrajski rdzeń tego słowa w szerokim tłumaczeniu oznacza przecinać, rozdzielać, przerywać, rozbijać.

Ok. 1800 r. rodzi się Nimrod*, olbrzym i siłacz, polujący na ludzi, późniejszy cesarz pychy.

Historia pisana coraz częściej ludzką krwią i przemocą wydaje groźne pomruki...

W Mezopotamii wrze. Polityka przybiera wymiar coraz bardziej nieludzki i krwawy, a kolejne satrapie występujące pod sztandarem zła, napierają na siebie niszcząc jedna drugą. Rozszerza się bałwochwalstwo. Rozwijające się kulty ciał niebieskich oraz stworzeń dodatkowo antagonizują społeczności. Na scenie politycznej pojawia się Nimrod, młody, dobrze zapowiadający się karierowicz, utalentowany i inteligentny, owiany aurą pierwszych spektakularnych podbojów.

Tu historie Szema i Nimroda rozchodzą się i toczą się niezależnie od siebie.

SZEM

W tym czasie Szem ma już dobrze ponad 250 lat. Na skutek oceny sytuacji, a może Bożej inspiracji, opuszcza coraz bardziej gorący teren Aram-Naharaim, centrum ówczesnej cywilizacji, miejsce, gdzie wykluwają się wciąż nowe tyranie i obce jego duchowości wierzenia i religie. Szem udaje się na peryferia, do wzgórz Salemu, z dala od politycznej gorączki, gdzie nie ma „walki o tron”. Tam w ziemi niczyjej, dalekiej krainie Kanaan, między światami: Asyryjskim, Egipskim i Mezopotamskim, z dala od ich bóstw; między pustyniami: Arabską, Syryjską i Negeb, zakłada swoją siedzibę. Służy Najwyższemu, Jedynemu Bogu. Służy w duchu, zgodnie z naukami jakie pobierał od Metuszelacha i Lemecha. Nie przyjmuje wpływów innych kultów, nie zawiera „religijnych kompromisów” z miejscowymi. Tak właśnie, przez wiernego sługę Szema, Wiekuisty przygotowuje fundament pod przyszłe rozdziały księgi zbawienia, w kraju Moria, na wzgórzach Salemu. Wobec tego miejsca Wszechmocny ma specjalny plan. Królowanie Szema nie ma wymiaru politycznego; to raczej służba Jedynemu Bogu. Trzyma się z dala od ówczesnych centrów cywilizacji, jego duchowość jest wyjątkowa, a królestwo, któremu służy, „nie jest z tego świata”.

Tam właśnie, w to duchowo przygotowane przez Szema miejsce, 200 lat później w 2023 roku, wyruszy 75-letni Abram, na wezwanie, które otrzyma od Najwyższego w Charanie: „lech lecha” – wyjdź dla siebie (do kraju, który ci wskażę…).

Sztafeta bożych ludzi będzie kontynuowana.

NIMROD

Skoro Aleksander Macedoński rozpoczął podboje jako dwudziestolatek, przez analogię można uznać, że Nimrod równie wcześnie, na skutek niepohamowanej ambicji, rozpoczyna wspinaczkę po szczeblach kariery na szczyty władzy. Zaczyna od porywania i zabijania ludzi. Jako olbrzym budzi strach, a jego bezwzględna dominacja gruntuje jego pozycję wodza, „nadczłowieka”. Rozwija i dopracowuje wszelkie możliwe sposoby stawiania na swoim, łamania oporu.

Mijają dziesięciolecia znaczone krwią i przemocą. Nimrod zdobywa coraz większe obszary żyznegoMiędzyrzecza. Wreszcie na podbitej ziemi buduje miasta na swoim „prawie”, które jest bezwzględnym bezprawiem. Okoliczne ludy poddają się pod jego panowanie. Przy pomocy terroru i propagandy dyktator buduje swoją pozycję, a ludzi ocalałych z pogromów bezpardonowo podporządkowuje swojej woli przemocą, wywołując paniczny strach.

Prąc na południe, zdobywa władzę w Ur Kasidim – centrum Mezopotamii. W tym swoistym tyglu kultur, wierzeń i poglądów Nimrod zaprowadza swój porządek. Terror i prześladowania nasilają się, a relatywnie oświecona ówczesna opozycja jest marginalizowana, pozbawiana praw. Każdy, kto nie oddaje czci jemu, jako władcy i jego nominowanym do rangi „jedynie słusznych” bóstwom, podlega restrykcyjnemu prawu wykluczania i eliminacji, zazwyczaj przez karę śmierci. Spektakularna ówczesna gilotyna, czy też szubienica, miała postać pieca ognistego, do którego wrzucano, ku uciesze gawiedzi, ludzi prześladowanych przez władzę.

OJCOWIZNA ABRAMA

Lot (hebr. לוֹט ) – bratanek Abrahama

Sara (hebr. שָׂרָה, – księżniczka, postać wysokiej rangi), pierwotnie jej imię brzmiało Saraj (hebr. שָׂרָי); wcześniej Jiska (hebr. יִסְכָּה)

Milka (hebr. מִלְכָּה) – siostra Sary

15 nissan 1948 roku w Ur, mieście stołecznym ówczesnej Mezopotamii, kolebce dawnej cywilizacji, przychodzi na świat Abram. Jest synem bogatego kupca, Teracha, który ma jeszcze dwóch synów Harana i Nachora. Dobrze zapowiadający się młodzieniec, oczko w głowie ojca, pewnie marzy o karierze i dobrym życiu. Abram od dziecka słucha opowieści taty i starszego brata Harana o Wszechmocnym, Jedynym Bogu. Są to niezwykłe historie o wielkich ludziach, jego pradziadach, wielkiej wodzie i spektakularnym ratunku. Bystry Abram zaczyna dostrzegać rozdźwięk pomiędzy historią z Bogiem w roli głównej, zaczynającą się od praojca Adama i biegnącą przez Metuszelacha, Noacha, aż do Szema, a życiem prowadzonym w swoim domu i mieście. Ojciec, zaradny przedsiębiorca, robi pieniądze na schlebianiu gustom wielu wierzeń i religii, stara się płynąć na fali mody i zachodzących zmian. Głoszony przez niego prywatnie, na użytek domowy, kult Jedynego Najwyższego i etyczny monoteizm, przegrywa z prozą życia zawodowego. Żeby móc zarabiać na dewocjonaliach, totemach, amuletach, trzeba być w przyjaźni z wieloma zaangażowanymi religijnie liderami. Kapłani rywalizują o pozycję swojej, najsłuszniejszej w ich mniemaniu, doktryny między innymi poprzez atrakcyjność emblematów i oznak przynależności. Bożki i figurki domowe muszą być modne i na topie. Terach to rozumie i dostarcza najlepsze produkty w korzystnej cenie. Interes się rozwija. Abramowi coraz trudniej z tym żyć. Ideały, które w dzieciństwie wpajał mu Terach, rozmijają się z codziennością. Interes ojca jest na ostrym kolizyjnym kursie z tym, co głosi starszyzna rodzinna. Plejada pradziadów, a wśród nich żyjący wciąż Noach, Szem, Arpachszad, Szelach, Ewer, Peleg, Reu, Serug, Nachor, jest źródłem opowieści o Wiekuistym, Jego planie dla ludzi. Sens tych zasłyszanych opowieści stoi w jaskrawej sprzeczności z tym, co Abram widzi w domu i w mieście – stolicy kraju. Życie polityczne także jest dalekie od etyki, którą ojciec wbija mu do głowy.

PRZEŚLADOWANIE

Wśród szalejących nagonek i polowań na ludzi, których podejrzewano o poglądy „nie po myśli władcy”, śmiertelne zagrożenie dotknęło rodzinę Teracha, potomka Szema. Ten sprzedawca figurek, totemów, bożków, ojciec trzech synów: Harana, Nachora i Abrama, coraz słabiej komponuje się z „jedynie słuszną” polityczną i religijną linią władzy.Więcej, Haran starszy brat Abrama, w impulsie buntu i sprzeciwu staje się coraz bardziej otwarcie opozycjonistą wobec głównego nurtu władzy, wobec tyranii i zbrodniczej polityki, lokowanej na kłamstwie i manipulacji. Nimrod, ten polujący na ludzi barbarzyńca z północy, zaprowadza swoje porządki w zdobytym kraju i jego stolicy Ur. Postępujący autorytaryzm niszczy relacje społeczne, kulturę, opozycję. Porządek świata, który obowiązywał przez dziesięciolecia, przechodzi do historii. Terror nasila się, policja polityczna wyłapuje inaczej myślących. Prześladowania dziesiątkują znajomych Abrama. Terach i jego trzej synowie z rodzinami trafiają na listę przeciwników władzy i osób poszukiwanych, a to oznacza, że są winni i jeśli zostaną złapani będzie to równoznaczne z surową karą.

Topór nieuchronnego wyroku zawisł nad całą rodziną. Jest rok 1973. Sytuacja staje się śmiertelnie niebezpieczna. Haran, starszy o jakieś 20 lat brat Abrama, nie ma szczęścia; ścigany listem gończym, zostaje pojmany i stracony. Nie wiemy dokładnie, czy wykonano na nim wyrok śmierci przez spalenie w piecu, czy może inaczej. Zginął w Ur i pozostawił dzieci: Lota, Saraj i Milkę.Dzieci Harana zostały przygarnięte przez tych, którzy przeżyli. Nachor drugi brat Abrama, zabiera Milkę i ucieka ze stolicy na północ do średniego międzyrzecza Tygrysu i Eufratu. Terach chcąc uniknąć wykonania wyroku śmierci w piecu ognistym, 15 nissan 1973 r. zabiera Abrama, Lota, Saraj i wyrusza do Kanaanu śladem pradziada Szema, tam gdzie władza Nimroda nie sięga.

Abram właśnie kończy 25 lat. Podróżują szlakiem karawan, wzdłuż Eufratu na północ. Abramowi świat się wali: traci jednego brata, rozstaje się z drugim, traci zaufanie do ojca, zostawia ukochane miasto, przyjaciół, swój „cały świat”.

STOŁECZNY MIESZCZUCH NA PROWINCJI

Terach szczęśliwie doprowadza rodzinę do Charanu. Pokonali trasę długości ok. 950 km. Abram – ten dobrze zapowiadający się młodzieniec ze stolicy – przeżywa swoje wielkie rozczarowanie: pozbawiony przyjaciół, skonfliktowany z ojcem, zdany na jego łaskę, niesamodzielny i nieszczęśliwy, niepewny swojego losu. Wprawdzie udało mu się wymknąć z zaciskającej się pięści Nimroda, ale trudno planować cokolwiek w obcym środowisku. Charan to miłe miasto, ale jednak prowincja w porównaniu z Ur. Zaściankowe szkoły, gorsze perspektywy, obce środowisko, patrzące z nieufnością na nowo przybyłych uciekinierów – jak na potencjalnych konfidentów nieludzkiej władzy z południa. To nie sprzyja asymilacji i nawiązywaniu kontaktów. Zgorzkniały Abram traci entuzjazm, tak charakterystyczny dla ludzi w jego wieku. Ma wrażenie, że utknął. Z kolei Terach, jego ojciec, szybko odnajduje równowagę i stawia na nogi swój totemowo-figurkowy biznes. W końcu Charan to miasto na przecięciu szlaków, wędrowcy różnych kultur mogą się tutaj u niego obficie zaopatrzyć w dewocjonalia. Zawsze najmodniejsze, najchętniej kupowane. W tej dziedzinie świat się niewiele zmienił... Terach dobrze sobie radzi w nowym środowisku i rezygnuje z dalszej podróży. Według Bożej inspiracji miał być Kanaan a nie Charan, lecz Terach patrzy na sprawy przyziemnie, zamyka duchowe oko, myśli jak przetrwać i zaspokoić codzienne potrzeby. Po co mu niepotrzebne ryzyko i dalsze kłopoty, niewygody podróży i niepewność jutra?

Mijają lata, zniechęcony Abram pracuje u ojca, wbrew sobie wspiera jego handel bożkami. Jest planowany na dziedzica ojcowskiej fortuny. Szczerze nienawidzi tej perspektywy, lecz innej nie widzi. Duchową rzeczywistość, w której był wychowany, zasnuwa powoli mgła zapomnienia, zacierają się kontury postaci legendarnych praojców. Pozostaje niepokój o jutro i twarda walka o przetrwanie. Poślubia Saraj, sierotę po bracie Haranie. To też sposób Teracha na konsolidację rodziny. Ale to nie jest związek oparty na sympatii, zakochaniu, miłości. To kolejna sfera życia, którą Abramowi organizuje Terach. To dziwne małżeństwo, w które Abram jest „średnio zaangażowany”, nie ma iskry, nie ma zażyłości, nie ma dzieci. Sytuacja, mimo osiągniętej staraniami Teracha stabilizacji, jest dla Abrama ponura i depresyjna.

DYKTATURA

Gdy 175-letni autokrata Nimrod poradził sobie z przeciwnikiem wewnętrznym, kiedy podbił i uzależnił okoliczne ludy i krainy, rozumiał, że na dalszą ekspansję jest militarnie za słaby. Jednak jego pęd do ciągłego zwiększania swojej władzy działa jak narkotyk. Aby skutecznie rozszerzać wpływy na kolejne terytoria, dokonuje spektakularnego zwrotu w polityce. Zmienia front i wizerunek. Uwodzący brawurową retoryką Nimrod rozwija równolegle takie narzędzia uprawiania polityki jak: intrygi, kłamstwo, podburzanie jednych przeciwko drugim, wywoływanie kryzysów, a potem ich rozwiązywanie. Na znaczeniu zyskuje agresywna propaganda. Despota zmienia wizerunek: z tyrana – barbarzyńcy na oświeconego despotę, lidera i wizjonera, promotora rozwoju „szczęśliwej ludzkości”. Nadszedł czas na „politykę miłości, pokoju i braterstwa”. Ogłoszona amnestia, swoiste „pax nimrodiana”, dezorientuje umęczonych poddanych. Wywołuje i rozdmuchuje się konflikty, żeby móc pokazać jak król mądrze i dobrotliwie je łagodzi. Demonstracje „dobrej ręki” pana i władcy, święta ludowe, kupowanie przychylności mają zapewnić Nimrodowi „wdzięczność poddanych” i opinię troskliwego monarchy. Podbite terytoria są zaproszone do współudziału w rządzeniu, powstają „instytucje atrapy”. Propaganda szaleje w promowaniu nowego wizerunku „kochającego władcy”.

Wieści, przynoszone ze stolicy do Charanu przez karawany, pogłębiają poczucie niemocy i beznadziei Abrama. Nimrod przy pomocy różnych propagandowych strategii rozciąga swoje zbrodnicze wpływy na całą Mezopotamię i sąsiadujące z nią tereny. W samym Ur władza zmienia strategię postępowania wobec poddanych. Po wytępieniu opozycji – ludzi inaczej myślących, przywdziewa strój łagodnej, kochającej lud i okoliczne narody satrapii. Strach przed powrotem ostrej formy terroru i prześladowań jest fundamentem względnego pokoju w Ur. Jednym z filarów polityki i propagandy ekipy Nimroda staje się zasada: jeden władca – jedna wyznaczona religia. Znakiem przymierza między narodami ma być nowatorska konstrukcja międzynarodowego przymierza: Wieża Babel.

TABELA 2. POKOLENIE POTOPU I WIEŻY BABEL

Data

Wydarzenie

Źródło – patrz wykaz źródeł

Uwagi

10 cheszwan 1656 r.

Śmierć Metuszelacha.

[1] str. 48, 50.

Bóg zapowiada zesłanie potopu za 7 dni.

17 cheszwan 1656 r.

Początek potopu.

[1] str. 50, 51.

40 dni opadów.

28 kislew 1656 r.

Koniec deszczu.

[1] str. 51, 54.

Wysoki poziom wód utrzymuje się przez 150 dni.

1 siwan 1656 r.

Wody zaczynają opadać.

[1] str. 51, 54, 56.

17 siwan 1656 r.

Arka osiada na górze Ararat.

[1] str. 51, 56.

1 aw 1656 r.

Odsłaniają się wierzchołki gór.

[1] str. 51, 56.

10 elul 1656 r.

Noach wypuszcza kruka z arki.

[1] str. 56.

17 elul 1656 r.

Noach wypuszcza gołębicę.

[1] str. 58.

Gołębica wraca do arki po 7 dniach z gałązką oliwki.

1 tiszri 1657 r.

Otwarcie arki.

[1] str. 58.

17 cheszwan 1657 r. koniec potopu.

cheszwan 1657 r.

Bóg zawiera przymierze z Noachem.

[1] str. 60, 62.

Po raz pierwszy na niebie pojawia się tęcza.

1658 r.

Urodziny Arpachszada, syna Szema.

[1] str. 66, 67, 72.

Trzeci syn Szema urodzony 2 lata po potopie.

1723 r.

Urodziny Ewera, wnuka Arpachszada.

[1] str. 39, 72.

1757 r

Urodziny Pelega, syna Ewera.

[1] str. 39, 72.

Peleg znaczy dzielić, przecinać, rozdzielać.

1787 r.

Urodziny Reua, syna Pelega.

[1] str. 39, 72.

1800 r.

Urodziny Nimroda.

[1] str. 66, 67;

[40] str. 47.

Wyliczenia autora str. 13

1819 r.

Urodziny Seruga, syna Reua.

[1] str. 39, 72, 74.

1849 r.

Urodziny Nachora, syna Seruga.

[1] str. 39, 74.

1878 r.

Urodziny Teracha, syna Nachora.

[1] str. 39, 74.

14 nissan 1948 r.

Urodziny Abrama, syna Teracha.

[1] str. 39, 74, 104.

[25] str. 83-88.

Noach ma 892 lata, Szem 380 lat.

1958 r.

Urodziny Saraj.

[1] str. 77, 124, 140.

Córka Harana, syna Teracha. Haran zginął w Ur w czasie prześladowań ok. 1973 r.

14 nissan 1973r.

Ucieczka Abrama z Ur Kasdim.

[1] str. 84, 112.

[2] str. 108, 348.

Dociera z ojcem Terachem, bratanicą Saraj i bratankiem Lotem do Charanu.

1996 r.

Upadek wieży Babel.

[1] str. 39, 70, 72.

Noach ma 940, Abram 48, Szem 438 lat.

2006 r.

Umiera Noach w wieku 950 lat.

[1] str. 39, 64, 66.

Umiera 10 lat po upadku wieży Babel. Żył po potopie 350 lat, Abram w chwili jego śmierci ma 58 lat.

15 nissan 2018 r.

Przymierze Między Połówkami.

[2] str. 108.

Abram ma 70 lat.

* Wyliczenie daty urodzin Nimroda

Koncepcja 1: Cham zaczyna mieć dzieci przed potopem.

Przez analogię do życia Szema, któremu w wieku ok 100 lat rodzi się trzeci syn Arpachszad załóżmy, że Cham był młodszy od Szema (istnieje spór w tradycji hebrajskiej, który z nich urodził się pierwszy). [1] str. 64. Po potopie w roku 1660 Sem miał już sto lat i trzech synów. Przez analogię niech Cham ma już 90 lat i 1 syna – pierworodnego Kusza, który w 1660 roku niech ma 10 lat. Niech jako 70-latek zaczyna mieć synów i jako 5 rodzi się Nimrod. Czyli 1720+70 lat to będzie 1790 r. – czas urodzin Nimroda.

Koncepcja 2: Cham zaczyna mieć dzieci dopiero po potopie.

Przy tym założeniu Kusz rodzi się ok. 1660 r. Wtedy do powyższego wyliczenia dodać trzeba 10 lat. Czyli czas urodzin Nimroda to 1800 r.

Wykorzystajmy też wzmiankę, że Nimrod urodził się zdecydowanie później niż jego starsi bracia, gdyż był młodszy od swoich dwóch bratanków Jeśli chodziłoby o 2 potomków Ramy, czwartego z kolei syna Kusza to policzmy: Kusz ma pierwszego syna w 1720 r. to czwartego ok. 1750 r. Niech Rama, najmłodszy z braci Nimroda z kolei ma 2 synów od 50 roku życia, więc dodajmy jeszcze 10 lat. Daje to rok 1810 – czas urodzin Nimroda. Mógł więc Nimrod przyjść na świat między 1790 a 1810 rokiem.

Przyjmijmy dla dalszych obliczeń urodziny Nimroda na 1800 rok.