Podstawy Basha i Linuxa. Praktyczny Przewodnik ebook

Redakcyjna

Autor: Marcin Gąstół

Wydawca: Patrycja Oleksiejuk

Redaktor prowadzący: Szymon Danowski

ISBN: 978-83-8344-767-4

E-book nr: 1LM0001

Wydawnictwo: Wiedza i Praktyka Sp. z o.o.

Adres: 03-918 Warszawa, ul. Łotewska 9a

Kontakt: tel. 22 518 27 22,faks 22 617 60 10,e-mail: [email protected]

NIP: 526-19-92-256

Nr rejestrowy BDO: 000008579

Numer KRS: 0000098264 – Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy.Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł

Copyright by: Wiedza i Praktyka sp. z o.o.

Warszawa 2024

Fot. Adobe Stock

Publikacja „Podstawy Basha i Linuxa. Praktyczny przewodnik” została opracowana we współpracy z Wydawnictwem Linux New Media USA, LLC, we współpracy z Computec Media GmbH, Fürth, Niemcy. Publikacja „Podstawy Basha i Linuxa. Praktyczny przewodnik” chroniona jest prawem autorskim. Przedruk materiałów zamieszczonych w publikacji „Podstawy Basha i Linuxa. Praktyczny przewodnik” bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Publikacja „Podstawy Basha i Linuxa. Praktyczny przewodnik” została przygotowana z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy i doświadczenia autorów oraz konsultantów.

O Autorze

Marcin Gąstół

Ekspert Linux Magazine oraz inżynier DevOps z ponad 5-letnim doświadczeniem w branży IT. Specjalista technologii chmurowych, projektowania architektury oraz baz danych. Od 2022 roku uznany za Microsoft Certified Trainer (MCT).

Ma szeroką wiedzę i umiejętności w projektowaniu i wdrażaniu nowych architektur dla Microsoft Azure, rearchitektury istniejącego środowiska oraz migracji lokalnych centrów danych do chmury Microsoft Azure. Jako inżynier DevOps współpracuje z międzynarodowymi klientami. Pasjonat chmury, DevOps oraz IT, aktywnie dzieli się swoją wiedzą, prowadząc programy edukacyjne dla uczelni wyższych jako wykładowca oraz promotor na Uniwersytecie WSB Merito od 2022 roku na studiach podyplomowych. Tester aplikacji mobilnych i desktopowych oraz programista Python, a także korporacji międzynarodowych poprzez współpracę z najlepszymi ośrodkami szkoleniowymi z Polski i z zagranicy.

Na co dzień odpowiada za dostarczanie wysokiej jakości funkcji w rozwijaniu produktów IT, definiowanie kompleksowych strategii testowych, projektowanie zautomatyzowanych przypadków testowych oraz integrację różnych systemów. Zajmuje się także opracowywaniem i dostosowywaniem frameworków automatyzacji testów oraz implementacją testów automatycznych.

Autor artykułów dla „Linux” i „Admin Magazine”. Prowadzi swojego bloga na temat chmury Azure na marcingastol.com. Publikuje newsy również na swoim koncie na LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/marcin-gastol/).

Wstęp

Krótka historia systemu Linux

Geneza systemu Linux: Linus Torvalds i powstanie jądra Linuxa

Linux to otwartoźródłowy system operacyjny. Powstał na początku lat 90. XX wieku. Jego twórcą jest Linus Torvalds, student informatyki na Uniwersytecie Helsińskim. W 1991 roku Torvalds zaczął pracę nad własnym jądrem systemu operacyjnego. Była to alternatywa dla Minix, edukacyjnego systemu rozwijanego przez Andrew Tanenbauma.

W sierpniu 1991 roku Torvalds ogłosił swoje plany na grupie dyskusyjnej comp.os.minix. Zaprosił społeczność do testowania i współpracy. Pierwsza wersja Linuxa, oznaczona jako 0.01, została udostępniona we wrześniu 1991 roku. Była to wczesna wersja, ale szybko zyskała zainteresowanie społeczności.

Ważne kamienie milowe w historii systemu Linux

W marcu 1994 roku wydano pierwszą stabilną wersję jądra Linuxa, oznaczoną numerem 1.0. Było to istotne osiągnięcie, ponieważ oznaczało, że system operacyjny jest gotowy do praktycznych zastosowań. Wersja 1.0 wprowadziła obsługę podstawowych funkcji systemu, takich jak zarządzanie pamięcią i procesami, oraz podstawowe sterowniki sprzętowe. Jedną z kluczowych nowości była obsługa sieci TCP/IP, co umożliwiło komunikację przez Internet i sieci lokalne. To właśnie dzięki tej wersji Linux zyskał na znaczeniu i zaczął przyciągać uwagę szerokiej społeczności.

W latach 90. XX w. zaczęły pojawiać się pierwsze dystrybucje Linuxa, co było kolejnym krokiem milowym w jego historii. Slackware, stworzona przez Patricka Volkerdinga w 1993 roku, była jedną z pierwszych dystrybucji. Miała na celu dostarczenie prostego, stabilnego systemu operacyjnego, który mógł być łatwo modyfikowany przez zaawansowanych użytkowników. Tego samego roku Ian Murdock założył projekt Debian, który stał się znany z solidności i dużego wsparcia ze strony społeczności. Debian był innowacyjny w swoim podejściu do otwartego zarządzania i transparentności, co przyczyniło się do jego sukcesu. W 1995 roku powstała dystrybucja Red Hat Linux, która szybko zdobyła popularność w środowiskach komercyjnych dzięki wprowadzeniu systemu pakietów RPM, ułatwiającego instalację i zarządzanie oprogramowaniem. Red Hat przekształcił się później w Red Hat Enterprise Linux (RHEL), jedną z najważniejszych komercyjnych dystrybucji Linuxa, używaną w przedsiębiorstwach na całym świecie.

Kolejnym ważnym kamieniem milowym była wersja 2.0 jądra, wydana w czerwcu 1996 roku. Wersja ta wprowadziła obsługę procesorów wielordzeniowych (SMP), co znacząco zwiększyło skalowalność i wydajność systemu. Dzięki temu Linux stał się bardziej atrakcyjny dla zastosowań serwerowych i komercyjnych. Oprócz SMP, wersja 2.0 przyniosła ulepszenia w obsłudze sieci, lepsze zarządzanie pamięcią oraz poprawki w stabilności systemu, co umożliwiło Linuxowi konkurowanie z komercyjnymi systemami operacyjnymi, takimi jak Windows NT.

Lata 2000–2010 były okresem dynamicznego rozwoju Linuxa. W tym czasie system operacyjny zdobył ogromną popularność w środowis­kach serwerowych i korporacyjnych. Firmy takie jak Google, Amazon i Facebook zaczęły używać Linuxa na dużą skalę, co pokazało, że jest on niezawodnym i skalowalnym rozwiązaniem zdolnym do obsługi dużych obciążeń i krytycznych aplikacji. W 2004 roku powstała dystrybucja Ubuntu, stworzona przez firmę Canonical. Zyskała ona dużą popularność dzięki łatwości użycia i przyjaznemu interfejsowi graficznemu, co przyczyniło się do popularyzacji Linuxa na desktopach i stacjach roboczych.

Konteneryzacja i chmura to kolejny ważny etap w historii Linuxa, który rozpoczął się w 2013 roku. Wprowadzenie technologii takich jak Docker umożliwiło tworzenie, wdrażanie i uruchamianie aplikacji w kontenerach, które izolują aplikacje i ich zależności, co ułatwia ich przenoszenie między różnymi środowiskami. Docker zrewolucjonizował zarządzanie aplikacjami, a Linux stał się preferowanym systemem operacyjnym dla kontenerów. W 2014 roku Google wprowadził Kuber­netes, system do automatyzacji wdrażania, skalowania i zarządzania aplikacjami kontenerowymi. Kubernetes stał się standardem de facto dla zarządzania kontenerami w środowiskach chmurowych, co sprawiło, że Linux stał się fundamentem nowoczesnych infrastruktur chmurowych używanych przez największe firmy na świecie.

Podsumowując, kamienie milowe w historii Linuxa pokazują, jak dynamicznie rozwijał się ten system operacyjny od swojego powstania. Od skromnych początków jako projekt studencki, Linux stał się kluczowym elementem infrastruktury IT na całym świecie. Jego otwartość, wsparcie społeczności i zdolność do adaptacji sprawiły, że stał się niezastąpiony w wielu zastosowaniach, od serwerów po chmurę.

Wpływ ruchu open source na rozwój Linuxa

Linux rozwijał się dzięki filozofii otwartego oprogramowania (open source). Filozofia ta pozwala na swobodny dostęp do kodu źródłowego i możliwość jego modyfikacji. Otwartość przyciągnęła tysiące programistów z całego świata. Wnosili oni swoje poprawki, usprawnienia i nowe funkcjonalności.

Ruch open source, wspierany przez organizacje takie jak Free Software Foundation (FSF) i Open Source Initiative (OSI), promował wolność użytkowników do uruchamiania, kopiowania, dystrybucji, badania, modyfikowania i ulepszania oprogramowania. Dzięki temu Linux stał się jednym z najważniejszych przykładów sukcesu open source.

Więcej znajdziesz w wersji pełnej publikacji

Tematy publikacji w pełnej wersji

Wstęp

Krótka historia systemu Linux

Korzyści płynące z używania Linuxa

Znaczenie systemu Linux we współczesnych środowiskach IT

Rozdział 1

Wybór dystrybucji Linuxa

Przygotowanie do instalacji systemu Linux

Instalacja Linuxa obok innego systemu operacyjnego

Zarządzanie bootloaderem (GRUB)

Rozdział 2

Wprowadzenie do systemu Linux

Rozdział 3

Podstawy powłoki Bash

Rozdział 4

Konfiguracja interfejsów sieciowych

Zarządzanie usługami sieciowymi

Podstawowe polecenia sieciowe

Podstawowe praktyki bezpieczeństwa

Zapory sieciowe (firewalle)

Zabezpieczanie uwierzytelniania użytkowników

Przygotowanie do wersji elektronicznej: RASTER studio, 603 59 59 71