89,90 zł
Dowiedz się więcej.
- Wydawca: GWP Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
- Kategoria: Literatura popularnonaukowa•Nauki humanistyczne
- Język: polski
Podręcznik ten stanowi kompendium wiedzy na temat rozwoju człowieka na przestrzeni całego jego życia: w okresie prenatalnym i niemowlęcym, dzieciństwa, dorastania i dorosłości. Dzięki książce czytelnicy dowiedzą się, co jest przedmiotem badawczym psychologii rozwoju, jakie badania prowadzone były i są nad procesem i efektami rozwoju, poznają również sylwetki najważniejszych przedstawicieli tej dziedziny wraz z ich osiągnięciami.
Podręcznik napisany pod opieką prof. Anny Brzezińskiej – niekwestionowanego polskiego autorytetu w dziedzinie psychologii rozwojowej.
Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi lub dowolnej aplikacji obsługującej format:
Liczba stron: 658
Podobne
Copyright © by Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2015.
Wszystkie prawa zastrzeżone. Książka ani żadna jej część nie może być przedrukowywana ani w żaden sposób reprodukowana lub odczytywana w środkach masowego przekazu bez pisemnej zgody Gdańskiego Wydawnictwa Psychologicznego.
Redaktor prowadzący: Patrycja Pacyniak
Opracowanie redakcyjne: zespół
Opracowanie graficzne i skład: Mirosław Tojza
Projekt okładki: Monika Pollak
Zdjęcie na okładce: © Getty Images
ISBN 978-83-7489-655-9
Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Sp. z o.o.
ul. J. Bema 4/1a, 81–753 Sopot
e-mail: [email protected]
www.gwp.pl
www.wydawnictwogwp.pl
Skład wersji elektronicznej: Marcin Kapusta
konwersja.virtualo.pl
Wprowadzenie
Psychologia rozwoju jest dyscypliną o bogatej historii. Za jej początek przyjmuje się rok 1882 (Hilgard, 1987), kiedy to Wilhelm Thierry Preyer opublikował pracę pod tytułem Die Seele des Kindes (Dusza dziecka). Była to monografia oparta na systematycznych obserwacjach syna, prowadzonych w okresie od narodzin do trzeciego roku życia. Co prawda prawie sto lat wcześniej, w roku 1787, Dietrich Tiedeman z Bremy opublikował obserwacje swojego syna w pierwszych trzech latach życia, ale dziennik ten, jak podaje Édouard Claparède (1936), stał się znany dopiero po przełożeniu na język francuski i wydaniu w 1863 roku w Paryżu, a potem w roku 1897 w Stanach Zjednoczonych (za: Hilgard, 1987).
Później psychologia rozwoju przeszła przez rozmaite stadia – od zajmowania się głównie okresem dzieciństwa i poszukiwania ogólnych prawidłowości rozwojowych w różnych obszarach funkcjonowania dziecka, co widoczne jest w pierwszych publikacjach z tej dziedziny (por. ramka W.1), po analizowanie indywidualnych dróg rozwoju człowieka w okresie całego życia: od narodzin aż do śmierci. Prekursorką dzisiaj tak powszechnie przyjmowanej perspektywy ujmowania rozwoju człowieka jako procesu trwającego przez całe życie (life-span development) była Charlotte Bühler (zob. ramka). Jej słynna praca pod tytułem Der menschliche Lebenslauf als psychologisches Problem, wydana w Lipsku w roku 1933, a potem ponownie dopiero po dwudziestu sześciu (sic!) latach, ukazała się w Polsce pod tytułem Bieg życia ludzkiego po sześćdziesięciu sześciu latach (Bühler, 1999).
Ramka W.1.Początki psychologii rozwojowej1
Przełom wieków XIX i XX obfitował w wydarzenia ważne dla rozwoju psychologii dziecka (Cairns, 1983). W sposób wybiórczy przedstawiamy je poniżej.
Stany Zjednoczone: Granville Stanley Hall
1883 w rozprawie O treści umysłu dziecka wstępującego do szkoły publikuje rezultaty badań młodzieży prowadzonych w Bostonie
1891 zakłada w Baltimore pierwszą w Stanach Zjednoczonych pracownię psychologiczną
1891 zakłada pierwsze czasopismo poświęcone analizie rozwoju człowieka Pedagogical Seminary (za: Claparède, 1936), przekształcone potem w The Journal of Genetic Psychology (za: Lerner i Hultsch, 1983)
1893 zakłada National Association for the Study of Childhood (Towarzystwo do Badań nad Dzieciństwem)
1894 zakłada American Psychological Association (Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne) i zostaje jego pierwszym przewodniczącym
Stany Zjednoczone: Lightner Witmer
1896 otwiera na Uniwersytecie w Filadelfii pierwszą klinikę psychologiczną dla dzieci nieprzystosowanych
1897 rozpoczyna wydawanie czasopisma The Psychological Clinic
Anglia: James Sully
1894 po wizycie psychologów angielskich u Halla na kongresie w Chicago powsta- je z inicjatywy Sully’ego British Child Study Association (Brytyjskie Towarzystwo do Badań nad Dzieckiem)
1899 wydaje czasopismo The Paidologist, przekształcone w roku 1908 w Child Study
Francja: Alfred Binet
1890 stosuje metody eksperymentalne w badaniach dzieci; według Claparède’a (1936) pierwszy w Europie rozpoczął badania dzieci w szkołach z użyciem testów
1895 zakłada czasopismo Année Psychologique
Niemcy
1896 ukazują się prace Karla Groosa poświęcone zabawie ludzi i zwierząt
1896 zaczyna wychodzić czasopismo Die Kinderfehler, początkowo poświęcone problematyce zaburzeń u dzieci
1899 w Berlinie założono Verein für Kinderpsychologie (Towarzystwo do Badań nad Psychologią Dziecka)
1906 I Kongres Pedagogiczny w Berlinie
1912 II Kongres Pedagogiczny w Monachium
1913 III Kongres Pedagogiczny we Wrocławiu
Włochy
1909 ukazuje się książka Marii Montesorri Casa dei bambini (Dom dziecka)
Austro-Węgry
1902 w szkole dla dzieci upośledzonych umysłowo w Budapeszcie Jeno Ranschburg zakłada pierwszą pracownię psychopedagogiczną
1906 w Wiedniu powstaje Österreichische Gesellschaft für Kinderforschung (Austriackie Towarzystwo do spraw Badań Rozwoju Dziecka)
Belgia
1912 Józefa Joteyko tworzy Międzynarodowy Instytut Pedologiczny, w którym organizowane są wykłady i odczyty z dziedziny nauk o dziecku
Skandynawia
1901 Ellen Key wydaje słynną książkę Stulecie dziecka
Rosja
1906 w Petersburgu zostaje założony Instytut Psychopedologiczny
1911 w Moskwie powstaje Instytut Psychopatologii Dziecięcej
Polska
1896 powstaje Polskie Towarzystwo Studiów nad Dzieckiem, założone przez Anielę Szycównę i jej współpracowników
Charlotte Bühler (1893–1974)
Niemiecka psycholog, prekursorka nurtu, który dominuje dziś w psychologii rozwoju i zgodnie z którym człowiek rozwija się od narodzin aż do śmierci (life-span development). Studiowała psychologię w Kilonii, Fryburgu, Berlinie i Monachium, gdzie w roku 1918 uzyskała tytuł doktora. W 1923 roku wraz z mężem przeniosła się do Wiednia, gdzie rozpoczęła pracę na tamtejszym uniwersytecie. Prowadzone przez nią wówczas badania koncentrowały się na rozwoju psychicznym dzieci i młodzieży, począwszy od wieku niemowlęcego po okres dorastania. Stosując metodę analizy danych pochodzących z pamiętników, opisała pojawiającą się w okresie adolescencji tendencję do poszukiwania odpowiedzi na pytania tożsamościowe:„Co jest celem mojego życia?”,„Kim jestem?”. Jej zainteresowania obejmowały także problematykę motywacji i poczucia spełnienia. Opisała główne motywy kierujące zachowaniem: (1) tendencję do osiągnięcia satysfakcji z życia seksualnego, (2) dążenie do poczucia przynależności, (3) tendencję do autoekspresji i osiągnięć, (4) dążenie do poczucia integracji. W 1938 roku przeniosła się do Stanów Zjednoczonych, gdzie nawiązała współpracę z Carlem R. Rogersem i Abrahamem H. Maslowem i wraz z nimi opracowała podstawy dyscypliny, która stała się trzecią siłą w psychologii, czyli psychologii humanistycznej.
Ważniejsze dzieła:
Dziecięctwo i młodość (1927; wyd. pol. 1933)
Bieg życia ludzkiego (1933; wyd. pol. 1999)
Opracowanie: Konrad Piotrowski
Granville Stanley Hall (1844–1924)
Jeden z twórców amerykańskiej psychologii. Swoją edukację rozpoczął od studiów teologicznych oraz filozoficznych, aby wreszcie zainteresować się psychologią. Uczeń Wilhelma Wundta i Williama Jamesa. Na Uniwersytecie J. Hopkinsa utworzył w 1882 roku laboratorium psychologii eksperymentalnej, uważane często za pierwszą tego typu instytucję w Stanach Zjednoczonych. Założył kilka czasopism psychologicznych: American Journal of Psychology w 1887 roku, Pedagogical Seminary (obecnie Journal of Genetic Psychology) w 1891 roku, Journal of Applied Psychology w 1915 roku. Dwukrotnie został wybrany na przewodniczącego Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego (w roku 1892 i – na krótko przed śmiercią – 1924). Naukowe zainteresowania Halla koncentrowały się głównie wokół psychologii dziecka i psychologii ewolucyjnej. Intensywnie działał także na polu nauczania psychologii. Ponad połowa wszystkich amerykańskich doktorów tej nauki pod koniec XIX stulecia to jego uczniowie. Należeli do nich między innymi Arnold Gessell, Lewis Terman, James McKeen Cattell i John Dewey.
Ważniejsze dzieła:
The contents of children’s minds (1894)
Adolescence (1904)
Educational problems (1911)
Opracowanie: Konrad Piotrowski
Zgodnie ze współczesnym rozumieniem psycholog rozwojowy nie zajmuje się już więc tylko przemianami zachodzącymi u dzieci czy młodzieży, w tak zwanym wieku rozwojowym, ale raczej przyjmuje specyficzną, a mianowicie genetyczną i jednocześnie dynamiczną perspektywę w wyjaśnianiu stałości i zmienności ludzkiego zachowania. Poszukuje też odpowiedzi na pytanie o to, które obserwowane zmiany rozwojowe są wspólne dla ludzi we wszystkich kulturach, które odnoszą się tylko do danej kultury lub grupy społecznej w ramach tej kultury, a które dotyczą pojedynczych osób – mężczyzn i kobiet w różnym wieku. Najogólniej zatem cel poszukiwań psychologii rozwoju człowieka można określić jako opisywanie i wyjaśnianie różnych obserwowanych u ludzi wzorów ich rozwoju. Każdy z tych wzorów ujawnia jakiś rezultat wzajemnego oddziaływania na siebie czynników biologicznych i wpływów środowiskowych, przede wszystkim kulturowo-społecznych. Teorie powstające na gruncie psychologii rozwoju usiłują rozwikłać następującą zagadkę: jak i pod wpływem czego kształtują się losy życiowe człowieka? Co decyduje o takim, a nie innym przebiegu procesu rozwoju? Co decyduje o poziomie osiągnięć rozwojowych?
Ramka W.2.Najstarsze publikacje z zakresu psychologii rozwoju
1882
Wilhelm T. Preyer
The mind of the child
1883
G. Stanley Hall
The contents of children’s minds on entering school
1894
James Mark Baldwin
Mental development in the child and the race
1899
John Dewey
The school and society
1904
G. Stanley Hall
Adolescence: Its psychology and its relations to physiology, anthropology, sociology, sex, crime, religion, and education
1905
Zygmunt Freud
Trzy rozprawy z teorii seksualnej
1905
Édouard Claparède
Psychologia dziecka i pedagogika eksperymentalna
1909
Maria Montesorri
Casa dei bambini
1927
Charlotte Bühler
Dziecięctwo i młodość
1930
Lew S. Wygotski
Narzędzie i znak w rozwoju dziecka
1937
Jean Piaget
La construction du réel chez l’enfant
