• ebook

    20,00 zł

  • audiobook

    20,00 zł

Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią - Autor nieznany - ebook + audiobook

Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią ebook

Autor nieznany

0,0
20,00 zł
lub
 
-50%
Zbieraj punkty w Klubie Mola Książkowego i kupuj ebooki, audiobooki oraz książki papierowe do 50% taniej.
Dowiedz się więcej.
Opis

„Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią” to lektura szkolna. Ebook „Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią” zawiera przypisy opracowane specjalnie dla uczennic i uczniów liceum i technikum.

„Rozmowa..." albo „Dialog mistrza Polikarpa ze Śmiercią" to najdłuższy zachowany średniowieczny wiersz polski. Stanowi realizację charakterystycznych dla epoki motywów: mówi o marności dóbr doczesnych, ich nieuchronnej przemijalności (vanitas) oraz o powszechnym zrównaniu ludzi różnych stanów, obu płci, zamożnych i biednych w obliczu śmierci, która wszystkich weźmie do swej „szkoły”, zaprosi do ostatniego tańca (Danse macabre).

Jednocześnie utwór ma wymowę satyryczną. Wykorzystując gatunek tradycyjny dla rozważań filozoficznych (dialog), szydzi z niemocy ludzkiego rozumu, w duchu plebejskim naśmiewa się z uczonego magistra, który śmierci boi się jak każdy głupiec i drży przed nią niczym żak przed najsroższym nauczycielem. Satyra społeczna, bardzo wyraźnie zarysowana, dotyczy różnych stanów, szczególnie jednak godzi swym ostrzem w sędziów (grożąc demaskacją ich niesprawiedliwych czynów i pomstą za nie na Sądzie Ostatecznym) oraz duchowieństwo (potępia zarówno opasłych plebanów, jak i rozkiełznanych mnichów, łamiących swe śluby).

Utwór, datowany na lata 1463–1465, powstał na podstawie pisanego prozą wzoru łacińskiego pt. Dialogus magistri Polycarpi cum morte. Staropolszczyzna tekstu zawiera dialektyzmy mazowieckie. Rękopis, znajdujący się w Bibliotece Seminaryjnej w Płocku, zaginął w czasie II wojny światowej. Szczęśliwie w 1904 r. opublikowany został odpis sporządzony przez Jana Rozwadowskiego, językoznawcy, profesora UJ, będący podstawą dalszych wydań.

Książkę polecają Wolne Lektury — najpopularniejsza biblioteka on-line.

Autor nieznany

Epoka: Średniowiecze Rodzaj: Liryka Gatunek: Wiersz

Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi lub dowolnej aplikacji obsługującej format:

EPUB
MOBI

Liczba stron: 38

Oceny
0,0
0
0
0
0
0
Więcej informacji
Więcej informacji
Oceny przyznawane są przez użytkowników Legimi, systemów bibliotecznych i innych serwisów partnerskich. Przyznawanie ocen premiowane jest punktami Klubu Mola Książkowego.
Więcej informacji
Więcej informacji
Legimi nie weryfikuje, czy opinie pochodzą od konsumentów, którzy nabyli lub czytali/słuchali daną pozycję, ale usuwa fałszywe opinie, jeśli je wykryje.

Dialog mistrza Polikarpa ze Śmiercią

Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, jest dostępna on-line na stronie wolnelektury.pl.

Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Nowoczesna Polska.

ISBN 978-83-288-6518-1

Dialog mistrza Polikarpa ze Śmiercią

De morte prologus1

Gospodzinie2 wszechmogący, 
Nade wszytko3 stworzenie więcszy4, 
Pomoży5 mi to działo6 słożyć7, 
Bych8 je mógł pilnie wyłożyć 
Ku twej fały9 rozmnożeniu, 
Ku ludzkiemu polepszeniu! 
Wszytcy ludzie, posłuchajcie, 
Okrutność śmirci10 poznajcie! — 
Wy, co jej nizacz nie macie11, 
Przy skonaniu ją poznacie. 
Bądź to stary albo młody, 
Żadny12 nie ujdzie śmiertelnej szkody; 
Kogo koli13 śmierć udusi, 
Każdy w jej szkole być musi; 
Dziwno się swym żakom stawi14, 
Każdego żywota zbawi15. 
Przykład o tem chcę powiedzieć, 
Słuchaj tego, kto chce wiedzieć! 
Polikarpus, tak wezwany16
Mędrzec wieliki17, mistrz wybrany18,  
Prosił Boga o to prawie19, 
By uźrzał20 śmierć w jej postawie21. 
Gdy się moglił22 Bogu wiele, 
Ostał wszech ludzi w kościele23, 
Uźrzał człowieka nagiego, 
Przyrodzenia24 niewieściego25, 
Obraza26 wielmi27 skaradego28, 
Łoktuszą29 przepasanego. 
Chuda, blada, żółte lice30
Łszczy31 się jako miednica32; 
Upadł33 ci jej koniec nosa, 
Z oczu płynie krwawa rosa34; 
Przewiązała głowę chustą  
Jako samojedź35 krzywousta; 
Nie było warg u jej gęby, 
Poziewając skrżyta zęby36; 
Miece37 oczy zawracając, 
Groźną kosę w ręku mając; 
Goła głowa, przykra mowa, 
Ze wszech stron skarada38 postawa — 
Wypięła żebra i kości,  
Groźno siecze przez39 lutości40. 
Mistrz widząc obraz skarady, 
Żołte oczy, żywot blady, 
Groźno41 się tego przelęknął, 
Padł na ziemię, eże42 stęknął. 
Gdy leżał wznak43 jako wiła44, 
Śmierć do niego przemowiła. 

Mors dicit45:

Czemu się tako barzo46 lękasz? 
Wrzekomoś47 zdrów, a wżdy48 stękasz! 
Pan Bog tę rzecz tako nosił49, 
Iżeś go o to barzo prosił, 
Abych50 ci się ukazała, 
Wszytkę51 swą moc wzjawiła52; 
Otoż ci53 przed tobą stoję, 
Oględaj54 postawę moję55: 
Każdemu się tak ukażę, 
Gdy go żywota zbawię. 
Nie lękaj się mie56 tym razem, 
Iż mię widzisz przed obrazem57. 
Gdy przydę58, namilejszy, k tobie59, 
Tedy60 barzo zeckniesz sobie61: 
Zableszczysz62 na strony oczy, 
Eż63 ci z ciała pot poskoczy. 
Rzucęć64 się jako kot na myszy, 
Aż twe sirce65 ciężko wdyszy66.  
Odchoceć się67 s miodem tarnek68, 
Gdyć69 przyniosę jadu70 garnek — 
Musisz ji71 pić przez dzięki72. 
Gdy pożywiesz73 wielikiej męki, 
Będziesz mieć dosyć tesnice74,  
Odbędziesz75 swej miłośnice. 
Ostań76 tego wszego, tobie wielę77, 
Przez dzięki kaźnią78 rozdzielę. 
Mow se79 mną, boć mam działo80, 
Gdyć się se mną mówić chciało; 
Widzisz, iżem ci robotnica — 
Czemu cię wzięła taka tesnica81? 
Ma kosa wisz82, trawę siecze, 
Przed nią nikt nie uciecze83. 
Wstań, mistrzu, odpowiedz, jestli84 umiesz! 
Za85 po polsku nie rozumiesz? 
Snać86 ci Sortes87 nie pomoże, 
Przelęknąłeś88 się, nieboże! 
Już odetchni89, nieboraku, 
Mow se mną, ubogi żaku, 
Nie boj się dziś mojej szkoły, 
Nie dam ci czyść90 epistoły. 

Magister respondit91:

Mistrz przemówił wielmi92 skromnie: 
Lęknąłem się, eż93 nic po mnie. 
Ta mi rzecz barzo niemiła, 
Iżeś mię tako postraszyła; 
By była co przykrego przemowiła, 
Zerwałaby się we mnie każda żyła; 
Nagle by mię umorzyła94
I duszę by wypędziła. 
Proszę ciebie, ostęp95 mało96, 
Boć nie wiem, coć97 mi się zstało98: 
Mgleję99 wszytek100 i bladzieję, 
Straciłem zdrowie i nadzieję. 
Racz rzucić od siebie kosę, 
Ać101 swoję102 głowę podniosę! 

Mors dicit:

Darma103, mistrzu, twoja mowa, 
Tegom ci uczynić nie gotowa. 
Dzirżę104 kosę na rejistrze105, 
Siekę doktory i mistrze, 
Zawżdy ją gotową noszę, 
Przez dzięki noclegu proszę106. 
Wstań ku mnie, możesz mi wierzać, 
Nie chcęć107 się dzisia108 zniewierzać109! 
Wstał mistrz jedwo110 lelejąc się111, 
Drżą mu nogi, przelęknął się. 

Magister dicit: