Sektor kolejowy w polityce transportowej Unii Europejskiej ebook

Wstęp

Tematem książki jest polityka transportowa Unii Europejskiej realizowana w sektorze kolejowym w latach 1991–2016. W kontekście pojawiających się nurtów i nowych koncepcji polityki transportowej początek lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia jest cezurą czasową wyznaczającą dążenie ówczesnej Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, przekształconej w 1993 r. w Unię Europejską, do utworzenia jednolitego rynku europejskiego opartego na czterech fundamentalnych zasadach: swobodzie przepływu kapitału, swobodzie przepływu towarów, swobodzie przepływu usług i swobodzie przepływu siły roboczej. Pełna realizacja zasad jednolitego rynku europejskiego wymagała podjęcia politycznie trudnych reform i spowodowania, by we wszystkich krajach członkowskich zostały wprowadzone w życie nowe odpowiednie regulacje. Do takich politycznie bardzo trudnych tematów należały niewątpliwie reformy w trzech ważnych sektorach gospodarki, tj. w sektorze energetycznym, telekomunikacyjnym i kolejowym, których dotychczasowe funkcjonowanie we wszystkich krajach członkowskich opierało się na naturalnych monopolach sieciowych i braku konkurencji wewnętrznej. Należy bowiem podkreślić, że ówczesne zasady funkcjonowania wymienionych trzech sektorów gospodarki, a w szczególności pełna ochrona ich rynków przed konkurencją zewnętrzną i wewnętrzną oraz prawne sankcjonowanie istniejących struktur monopolistycznych, stały w całkowitej sprzeczności z polityką utworzenia jednolitego rynku europejskiego. W wielu krajach członkowskich pojawiły się więc oczekiwania, by otworzyć rynki energetyczne, telekomunikacyjne i kolejowe, a tym samym skłonić Komisję Europejską do skorzystania ze swoich uprawnień strażnika wolnej konkurencji i wymuszenia większej liberalizacji w tych sektorach.

Dyskusja nad niezbędnymi reformami sektora kolejowego w ramach Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej rozpoczęła się znacznie wcześniej niż formalnie ogłoszony w 1992 r. program utworzenia jednolitego rynku europejskiego. Intensyfikacja procesu tworzenia nowej koncepcji funkcjonowania transportu kolejowego i przygotowań do jej formalizacji przypada na drugą połowę lat osiemdziesiątych. Podstawowymi przesłankami tworzenia nowego modelu funkcjonowania sektora kolejowego była obserwowana od kilku dziesięcioleci nieefektywność ekonomiczna narodowego i międzynarodowego transportu kolejowego działającego w znacjonalizowanych strukturach monopolistycznych, wysokie zadłużenie przedsiębiorstw kolejowych, niska jakość usług, szeroki zakres wsparcia finansowego ze środków publicznych oraz niekonkurencyjność kolei względem innych gałęzi transportu wyrażająca się stopniową utratą rynków przewozowych. Na fali dyskusji o niezbędnych reformach transportu kolejowego w drugiej połowie lat osiemdziesiątych pojawiły się więc hasła demonopolizacji i liberalizacji kolei, zwiększenia konkurencyjności całego sektora, przywrócenia jego efektywności ekonomicznej, ograniczenia i racjonalizacji zakresu pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorstwom kolejowym oraz konieczności sanacji finansowej (oddłużenia) tych przedsiębiorstw. Stałym wyzwaniem była też konieczność modernizacji infrastruktury kolejowej oraz aspiracje niektórych państw członkowskich dotyczące budowy nowych linii kolejowych przystosowanych do kursowania pociągów dużych prędkości.

Reformy sektora kolejowego Unii Europejskiej, obejmujące wiele obszarów regulacji, doprowadziły do utworzenia w latach 1991–2016 nowego modelu funkcjonowania sektora kolejowego. Jest to przy tym model dalece specyficzny, zupełnie inny nie tylko w porównaniu z okresem przed rokiem 1991, w ramach ówczesnej Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, ale również różny od współczesnych koncepcji funkcjonowania sektora kolejowego w Amerykach Północnej i Południowej, w Azji i w pozostałych regionach świata.

Celem podstawowym książki jest prezentacja ewolucji modelu funkcjonowania unijnego sektora kolejowego od 1991 r. oraz ukazanie głównych cech i zasad tego modelu według stanu na koniec 2016 r. Ponadćwierćwieczna cezura czasowa przyjęta w książce oraz rozległość poruszanej problematyki wymagały, ażeby różne wątki w pewien sposób usystematyzować. Dlatego w podzielonym na osiem części tekście czytelnik będzie mógł zidentyfikować zróżnicowane wątki tematyczne – być może niektóre z nich będą z jego punktu widzenia bardziej interesujące, a inne mniej. Pierwszy z nich to podstawy programowe polityki transportowej Unii Europejskiej w sektorze kolejowym. Z dokumentów programowych wynika, że w unijnej polityce w sektorze kolejowym można wyróżnić trzy wyraźnie różniące się obszary oddziaływania, które same w sobie mogą być określane jako polityki lub subpolityki sektorowe prowadzone pod wspólnym kolejowym mianownikiem. Chodzi tu o politykę kształtowania ładu rynkowego w sektorze kolejowym, której poświęcony jest rozdział drugi książki, o politykę bezpieczeństwa i interoperacyjności w transporcie kolejowym omówioną w rozdziale trzecim i wreszcie o politykę rozwoju infrastruktury kolejowej, która została omówiona w dwóch rozdziałach: czwartym – w zakresie konwencjonalnej infrastruktury kolejowej, i piątym – traktującym o rozwoju kolei dużych prędkości. Kolejne rozdziały, szósty i siódmy, zawierają omówienia niektórych problemów, jakie pojawiły się w związku z wdrażaniem unijnej polityki transportowej w sektorze kolejowym, oraz wybrane analizy zmian strukturalnych w sektorze kolejowym, które pojawiły się w wyniku wdrażanej polityki. Całość rozważań zamyka rozdział ósmy, który został poświęcony omówieniu kierunków dalszej polityki Unii Europejskiej w sektorze kolejowym, ze szczególnym uwzględnieniem przyjętych w 2016 r. nowych regulacji prawnych w ramach tzw. czwartego pakietu kolejowego.

Książka jest skierowana do bardzo szerokiego spektru odbiorców. Mogą nimi być pracownicy sektora kolejowego – zarządców infrastruktury kolejowej, przewoźników kolejowych, spedytorów, a w szczególności kadra menedżerska tych przedsiębiorstw. Odrębną grupę stanowią pracownicy instytucji rządowych i samorządowych kreujący i realizujący politykę transportową, a także pracownicy naukowi zajmujący się zagadnieniami polityki społeczno-gospodarczej, w tym transportowej. Trzecią, nie mniej ważną grupą czytelników mogą być studenci wyższych uczelni, w szczególności kierunków transportowych i logistycznych.

Miłym obowiązkiem jest podziękowanie wszystkim osobom, które przyczyniły się do wydania tej książki, a także wszystkim autorom, których publikacje zostały wykorzystane przy tworzeniu tekstów. Za ewentualne błędy, nieścisłości oraz za poglądy przedstawione w książce wyłączną odpowiedzialność ponosi autor.

Bibliografia

A. Pozycje książkowe, artykuły i inne źródła

Burnewicz J., Wojewódzka-Król K. [1993], Europejska polityka transportowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.

Burnewicz J. [1991], Transport w EWG, WKiŁ, Warszawa.

Börjesson M. [2012], Forecasting Demand for High Speed Rail, Centre for Transport Studies, Stockholm.

Cini M. (red.) [2007], Unia Europejska. Organizacja i funkcjonowanie, PWE, Warszawa.

Engelhardt J. [2014], Zasady analizy i oceny działalności gospodarczej przedsiębiorstw kolejowych, CeDeWu, Warszawa.

Externe Effekte des Verkehrs [1995], UIC, Paris.

External cost of transport in Europe [2011], INFRAS, Fraunhofer.

Grzelakowski A., Matczak M., Przybyłowski A. [2008], Polityka transportowa Unii Europejskiej i jej implikacje dla systemów transportowych krajów członkowskich, Wydawnictwo Akademii Morskiej w Gdyni, Gdynia.

High speed rail. Fast track to sustainable mobility, Międzynarodowy Związku Kolei, www.uic.asso.fr (dostęp: 10.12.2014).

IRG – Rail Annual Market Monitoring Report 2014, Grupa Niezależnych Regulatorów Kolei IRG Rail, www.irg-rail.eu (dostęp: 16.10.2015).

IRG – Fifth Annual Market Monitoring, Grupa Niezależnych Regulatorów Kolei IRG Rail, www.irg-rail.eu (dostęp: 07.08.2017).

Kurzfassung der Studie Liberalisierungsindex Bahn [2011], praca zbiorowa IBM przy współpracy C. Kirchner, Koleje Niemieckie, www.bahn.de (dostęp: 02.12.2012).

Leksykon terminów kolejowych [2011], Kolejowa Oficyna Wydawnicza, Warszawa.

Liberaliesierungsindex Bahn [2002], praca zbiorowa IBM przy współpracy C. Kirchnera, Koleje Niemieckie, www.bahn.de (dostęp: 15.11.2003).

Liberaliesierungsindex Bahn [2004], praca zbiorowa IBM przy współpracy C. Kirchnera, Koleje Niemieckie, www.bahn.de (dostęp: 12.12.2005).

LiberaliesierungsindexBahn [2007], praca zbiorowa IBM przy współpracy C. Kirchnera, Koleje Niemieckie, www.bahn.de (dostęp: 15.10.2008).

Liberaliesierungsindex Bahn [2011], praca zbiorowa IBM przy współpracy C. Kirchnera, Koleje Niemieckie, www.bahn.de (dostęp: 02.12.2012).

Mężyk A. [2011], Uwarunkowania i efekty reform kolei, Wydawnictwo Politechniki Radomskiej, Radom.

Patterson M. [1997], Rail privatisation in Britain. The passenger´s view, „Rail International”, nr 7/8.

Program budowy i uruchomienia przewozów Kolejami Dużych Prędkości w Polsce [2008], załącznik do uchwały nr 276/2008 Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 2008 r., Monitor Polski.

Przewodnik stosowania technicznych specyfikacji interoperacyjności (TSI) [2012], Europejska Agencja Kolejowa, www.era.europa.eu (dostęp: 10.12.2015).

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej (Dz.U. z 2009 r. Nr 35, poz. 274) – uchylone.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 kwietnia 2017 r. w sprawie udostępniania infrastruktury kolejowej (Dz.U. poz. 775).

Studium wykonalności dla budowy linii kolejowej dużych prędkościWarszawa – Łódź – Poznań/Wrocław [2013], IDOM, Warszawa, lipiec, raport nr 16, dokument końcowy, maszynopis PKP PLK SA.

System zarządzania utrzymaniem,materiały Urzędu Transportu Kolejowego, www.utk.gov.pl (dostęp: 10.09.2016).

Taylor Z., Ciechański A. [2005], Deregulacja w polskim transporcie kolejowym, „Przegląd Geograficzny”, t. 77, nr 2.

Wielopolski A. [1975], Zarys gospodarczych dziejów transportu, WKiŁ, Warszawa.

Zalega T. [2008], Mikroekonomia, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Załoga E. [2013], Trendy w transporcie lądowym Unii Europejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Rozprawy i Studia T (CMXLVII), z. 873, Szczecin.

B. Traktaty

Traktat z Maastricht z 7 lutego 1992 r. ustanawiający Unię Europejską (Dz.Urz. UE C 191 z 29.07.1992 r.).

Traktat o Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana) (Dz.Urz. UE C 202 z 7.06.2016 r., s. 13).

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana) (Dz.Urz. UE C 202 z 7.06.2016 r., s. 47).

C. Rozporządzenia Unii Europejskiej

Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1192/69 z dnia 26 czerwca 1969 r. w sprawie wspólnych zasad normalizujących rachunkowość przedsiębiorstw kolejowych (Dz.Urz. WE L 156 z 28.06.1969 r., s. 8).

Rozporządzenie Rady (WE) nr 2236/95 z dnia 18 września 1995 r. ustanawiające ogólne zasady przyznawania pomocy finansowej Wspólnoty w zakresie sieci transeuropejskich (Dz.Urz. WE L 228 z 23.09.1995 r., s. 1).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 91/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie statystyki transportu kolejowego (Dz.Urz. WE L 14 z 21.01.2003 r., s. 1).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 881/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiające Europejską Agencję Kolejową (Dz.Urz. WE L 164 z 30.04.2004 r., s. 1).

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) 1260/1999 (Dz.Urz. WE L 210 z 31.07.2006 r., s. 25).

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 332/2007 z dnia 27 marca 2007 r. w sprawie uzgodnień technicznych dotyczących przekazywania statystyk transportu kolejowego (Dz.Urz. UE L 88 z 29.03.2007 r., s. 16).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 680/2007 z dnia 20 czerwca 2007 r. ustanawiające ogólne zasady przyznawania pomocy finansowej Wspólnoty w zakresie transeuropejskich sieci transportowych i energetycznych (Dz.Urz. UE L 162 z 22.06.2007 r., s. 1).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1370/2007 z dnia 23 października 2007 r. dotyczące usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) 1191/69 i 1107/70 (Dz.Urz. UE L 315 z 3.12.2007 r., s. 1).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1371/2007 z dnia 23 października 2007 r. dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym (Dz.Urz. UE L 315 z 3.12.2007 r., s. 14).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1335/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie (WE) 881/2004 ustanawiające Europejską Agencję Kolejową (rozporządzenie w sprawie Agencji) (Dz.Urz. UE L 354 z 31.12.2008 r., s. 51).

Rozporządzenie Rady (WE) nr 169/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie stosowania zasad konkurencji do transportu kolejowego, drogowego i żeglugi śródlądowej (Dz.Urz. UE L 61 z 5.03.2009 r., s. 1).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 67/2010 z dnia 30 listopada 2009 r. ustanawiające ogólne zasady przyznawania pomocy finansowej Wspólnoty w zakresie transeuropejskich sieci transportowych i energetycznych (Dz.Urz. UE L 27 z 30.01.2010 r., s. 20).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 913/2010 z dnia 22 września 2010 r. w sprawie europejskiej sieci kolejowej ukierunkowanej na konkurencyjny transport towarowy (Dz.Urz. UE L 276 z 20.10.2010 r., s. 22).

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1158/2010 z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie wspólnej metody oceny bezpieczeństwa w odniesieniu do zgodności z wymogami dotyczącymi uzyskania kolejowych certyfikatów bezpieczeństwa (Dz.Urz. UE L 326 z 10.12.2010 r., s. 11).

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1169/2010 z dnia 10 grudnia 2010 r. w sprawie wspólnej metody oceny bezpieczeństwa w odniesieniu do zgodności z wymogami dotyczącymi uzyskania kolejowych autoryzacji w zakresie bezpieczeństwa (Dz.Urz. UE L 327 z 11.12.2010 r., s. 13).

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 445/2011 z dnia 10 maja 2011 r. w sprawie systemu certyfikacji podmiotów odpowiedzialnych za utrzymanie w zakresie obejmującym wagony towarowe oraz zmieniające rozporządzenie (WE) 653/2007 (Dz.Urz. UE L 122 z 11.05.2011 r., s. 22).

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1077/2012 z dnia 16 listopada 2012 r. w sprawie wspólnej metody oceny bezpieczeństwa w odniesieniu do nadzoru sprawowanego przez krajowe organy ds. bezpieczeństwa po wydaniu certyfikatu bezpieczeństwa lub autoryzacji bezpieczeństwa (Dz.Urz. UE L 320 z 17.11.2012 r., s. 3).

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1078/2012 z dnia 16 listopada 2012 r. w sprawie wspólnej metody oceny bezpieczeństwa w odniesieniu do monitorowania, która ma być stosowana przez przedsiębiorstwa kolejowe i zarządców infrastruktury po otrzymaniu certyfikatu bezpieczeństwa lub autoryzacji bezpieczeństwa oraz przez podmioty odpowiedzialne za utrzymanie (Dz.Urz. UE L 320 z 17.11.2012 r., s. 8).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1315/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej i uchylające decyzję 661/2010/UE (Dz.Urz. UE L 348 z 20.12.2013 r., s. 1).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1316/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające instrument „Łącząc Europę”, zmieniające rozporządzenie (UE) 913/2010 oraz uchylające rozporządzenia (WE) 680/2007 i (WE) 67/2010 (Dz.Urz. UE L 348 z 20.12.2013 r., s. 129).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 869/2014 z dnia 11 sierpnia 2014 r. w sprawie nowych kolejowych przewozów pasażerskich (Dz.Urz. UE L 239 z 12.08.2014 r., s. 1).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 870/2014 z dnia 11 sierpnia 2014 r. w sprawie kryteriów w odniesieniu do wnioskodawców składających wnioski o przyznanie zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej (Dz.Urz. UE L 329 z 12.08.2014 r., s. 11).

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1302/2014 z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie technicznej specyfikacji interoperacyjności odnoszącej się do podsystemu „Tabor – lokomotywy i tabor pasażerski” systemu kolei w Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE L 356 z 12.12.2014 r., s. 228).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/10 z dnia 6 stycznia 2015 r. w sprawie kryteriów w odniesieniu do wnioskodawców składających wnioski o przyznanie zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej oraz uchylające rozporządzenie wykonawcze (UE) 870/2014 (Dz.Urz. UE L 3 z 7.01.2015 r., s. 34).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/171 z dnia 4 lutego 2015 r. w sprawie niektórych aspektów procedury wydawania licencji przedsiębiorstwom kolejowym (Dz.Urz. UE L 29 z 5.02.2015 r., s. 3).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/429 z dnia 13 marca 2015 r. określające zasady, które należy stosować przy pobieraniu opłat za koszty skutków hałasu (Dz.Urz. UE L 70 z 14.03.2015 r., s. 36).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/796 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie Agencji Kolejowej Unii Europejskiej i uchylenia rozporządzenia (WE) 881/2004 (Dz.Urz. UE L 138 z 26.05.2016 r., s. 1).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/909 z dnia 12 czerwca 2015 r. w sprawie zasad obliczania kosztów, które są ponoszone bezpośrednio, jako rezultat przejazdu pociągu (Dz.Urz. UE L 148 z 13.06.2015 r., s. 17).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/1100 z dnia 7 lipca 2015 r. w sprawie obowiązków sprawozdawczych państw członkowskich w ramach monitorowania rynku kolejowego (Dz.Urz. UE L 181 z 9.07.2015 r., s. 1).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/796/UE z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie Agencji Kolejowej Unii Europejskiej i uchylenia rozporządzenia (WE) nr 881/2004 (Dz.Urz. UE L 138 z 26.05.2016 r., s. 1).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2337 z dnia 14 grudnia 2016 r. uchylające rozporządzenie Rady (EWG) 1192/69 w sprawie wspólnych zasad normalizujących rachunkowość przedsiębiorstw kolejowych (Dz.Urz. UE L 354 z 23.12.2016 r., s. 20).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2338 z dnia 14 grudnia 2016 r. zmieniające rozporządzenie (WE) 1370/2007 w odniesieniu do otwarcia rynku krajowych usług kolejowego transportu pasażerskiego (Dz.Urz. UE L 354 z 23.12.2016 r., s. 22).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2017/6 z dnia 5 stycznia 2017 r. w sprawie europejskiego planu wdrożenia europejskiego systemu zarządzania ruchem kolejowym (Dz.Urz. UE L 3 z 6.01.2017 r., s. 6).

D. Dyrektywy Unii Europejskiej

Dyrektywa Rady 91/440/WE z dnia 29 lipca 1991 r. w sprawie rozwoju kolei wspólnotowych (Dz.Urz. WE L 237 z 24.08.1991 r., s. 25).

Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (tzw. dyrektywa siedliskowa) (Dz.Urz. WE L 206 z 22.07.1992 r., s. 7).

Dyrektywa Rady 95/18/WE z dnia 19 czerwca 1995 r. w sprawie wydawania licencji przedsiębiorstwom kolejowym (Dz.Urz. WE L 143 z 27.06.1995 r., s. 70).

Dyrektywa Rady 95/19/WE z dnia 19 czerwca 1995 r. w sprawie alokacji potencjału infrastruktury kolejowej i pobierania opłat za infrastrukturę (Dz.Urz. WE L 143 z 27.06.1995 r., s. 75).

Dyrektywa Rady 96/48/WE z dnia 23 lipca 1996 r. w sprawie interoperacyjności transeuropejskiego systemu kolei dużych prędkości (Dz.Urz. WE L 235 z 17.09.1996 r., s. 6).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz.Urz. WE L 327 z 22.12.2001 r., s. 1).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/12/WE z dnia 26 lutego 2001 r. zmieniająca dyrektywę Rady 91/440/EWG w sprawie rozwoju kolei wspólnotowych (Dz.Urz. WE L 75 z 15.03.2001 r., s. 1).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/13/WE z dnia 26 lutego 2001 r. zmieniająca dyrektywę Rady 95/18/WE w sprawie przyznawania licencji przedsiębiorstwom kolejowych (Dz.Urz. WE L 75 z 15.03.2001 r., s. 26).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/14/WE z dnia 26 lutego 2001 r. w sprawie alokacji zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej i pobierania opłat za użytkowanie infrastruktury kolejowej oraz przyznawania świadectw bezpieczeństwa (Dz.Urz. WE L 75 z 15.03.2001 r., s. 29).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/16/WE z 19 marca 2001 r. w sprawie interoperacyjności transeuropejskiego systemu kolei konwencjonalnych (Dz.Urz. WE L 110 z 20.04.2001 r., s. 1).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko (Dz.Urz. WE L 197 z 21.07.2001 r., s. 30).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/49/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa kolei wspólnotowych oraz zmieniająca dyrektywę Rady 95/18/WE w sprawie przyznawania licencji przedsiębiorstwom kolejowym oraz dyrektywę 2001/14/WE w sprawie alokacji zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej i pobierania opłat za użytkowanie infrastruktury kolejowej oraz certyfikację w zakresie bezpieczeństwa (Dyrektywa w sprawie bezpieczeństwa kolei) (Dz.Urz. UE L 164 z 30.04.2004 r., s. 44).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/50/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. zmieniająca dyrektywę Rady 96/48/WE w sprawie interoperacyjności transeuropejskiego systemu kolei dużych prędkości i dyrektywę 2001/16/WE w sprawie interoperacyjności transeuropejskiego systemu kolei konwencjonalnej (Dz.Urz. UE L 164 z 30.04.2004 r., s. 114).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/51/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. zmieniająca dyrektywę 91/440/EWG w sprawie rozwoju kolei wspólnotowych (Dz.Urz. WE L 164 z 30.04.2004 r., s. 164).

Dyrektywa Komisji 2007/32/WE z dnia 1 czerwca 2007 r. zmieniająca załącznik VI do dyrektywy Rady 96/48/WE w sprawie interoperacyjności transeuropejskiego systemu kolei dużych prędkości i załącznik VI do dyrektywy 2001/16/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie interoperacyjności transeuropejskiego systemu kolei konwencjonalnej (Dz.Urz. UE L 141 z 2.06.2007 r., s. 63).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2007/58/WE z dnia 23 października 2007 r. zmieniająca dyrektywę Rady 91/440/EWG w sprawie rozwoju kolei wspólnotowych oraz dyrektywę 2001/14/WE w sprawie alokacji zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej i pobierania opłat za użytkowanie infrastruktury kolejowej (Dz.Urz. UE L 315 z 3.12.2007 r., s. 44).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2007/59/WE z dnia 23 października 2007 r. w sprawie przyznawania uprawnień maszynistom prowadzącym lokomotywy i pociągi w obrębie systemu kolejowego Wspólnoty (Dz.Urz. UE L 315 z 3.12.2007 r., s. 51).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/57/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie interoperacyjności systemu kolei we Wspólnocie (Dz.Urz. UE L 191 z 19.07.2008 r., s. 1).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/110/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. zmieniająca dyrektywę 2004/49/WE w sprawie bezpieczeństwa kolei wspólnotowych (dyrektywę w sprawie bezpieczeństwa kolei) (Dz.Urz. UE L 345 z 23.12.2008 r., s. 62).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (tzw. dyrektywa ptasia) (Dz.Urz. UE L 20 z 26.01.2010 r., s. 7).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (Dz.Urz. UE L 26 z 28.01.2012 r., s. 1).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego (Dz.Urz. UE L 343 z 14.12.2012 r., s. 32).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/797/UE z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie interoperacyjności systemu kolei w Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE L 138 z 26.05.2016 r., s. 44).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/798/UE z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie bezpieczeństwa kolei (Dz.Urz. UE L 138 z 26.05.2016 r., s. 102).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/2370/UE z dnia 14 grudnia 2016 r. zmieniająca dyrektywę 2012/34/UE w odniesieniu do otwarcia rynku krajowych kolejowych przewozów pasażerskich oraz zarządzania infrastrukturą kolejową (Dz.Urz. UE L 352 z 23.12.2016 r., s. 1).

E. Decyzje Komisji Europejskiej oraz Parlamentu Europejskiego i Rady

Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady 1692/96/WE z dnia 23 lipca 1996 r. w sprawie wspólnotowych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej (Dz.Urz. WE L 228 z 9.09.1996 r., s. 1).

Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady 884/2004/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. zmieniająca decyzję 1692/96/WE w sprawie wspólnotowych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej (Dz.Urz. UE L 167 z 30.04.2004 r., s. 1).

Decyzja Komisji 2006/679/WE z dnia 28 marca 2006 r. dotycząca technicznej specyfikacji dla interoperacyjności odnoszącej się do podsystemu sterowania ruchem kolejowym transeuropejskiego systemu kolei konwencjonalnych (Dz.Urz. UE L 284 z 16.10.2006 r., s. 1).

Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady 661/2010/UE z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej (Dz.Urz. UE L 204 z 5.08.2010 r., s. 1).

Decyzja Komisji 2011/107/UE z dnia 10 lutego 2011 r. zmieniająca decyzję 2007/756/WE przyjmującą wspólną specyfikację dotyczącą krajowego rejestru pojazdów kolejowych (Dz.Urz. UE L 43 z 17.02.2011 r., s. 33).

Decyzja wykonawcza Komisji 2011/633/UE z dnia 15 września 2011 r. w sprawie wspólnych specyfikacji rejestru infrastruktury kolejowej (Dz.Urz. UE L 256 z 1.10.2011 r., s. 1).

Decyzja wykonawcza Komisji 2014/880/UE z dnia 26 listopada 2014 r. w sprawie wspólnych specyfikacji rejestru infrastruktury kolejowej i uchylająca decyzję 2011/633/UE (Dz.Urz. UE L 356 z 12.12.2014 r., s. 489).

F. Pozostałe komunikaty, sprawozdania i inne dokumenty Komisji Europejskiej

Biała Księga „Strategia w zakresie uzdrawiania kolei wspólnoty”, COM (96) 421.

Biała Księga „Europejska polityka transportowa do 2010 r.: czas na decyzje”, COM (2001) 370.

Biała Księga „Plan utworzenia europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu”, COM (2011) 144.

Communication of the Commission to the Council on the development of the Common Transport Policy, COM (73) 1725 final.

Council Resolution of 17 December 1990 on the development of a European high-speed rail network (Dz.Urz. WE C 33 z 8.02.1991 r., s. 1).

Dokument roboczy służb Komisji. Streszczenie oceny skutków towarzyszące dokumentom: Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Agencji Kolejowej Unii Europejskiej i uchylającego rozporządzenie (WE) 881/2004, Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie interoperacyjności systemu kolei w Unii Europejskiej (wersja przekształcona), Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie bezpieczeństwa kolei (wersja przekształcona), SWD 2013/9.

Dokument roboczy służb Komisji: Streszczenie oceny skutków towarzyszące dokumentom: Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) 1370/2007 w odniesieniu do otwarcia rynku krajowych usług kolejowego transportu pasażerskiego, wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego w odniesieniu do otwarcia rynku krajowych kolejowych przewozów pasażerskich oraz zarządzania infrastrukturą kolejową, SWD 2013/11.

Europejska polityka transportowa do 2010 r. „Czas na decyzje”, COM (2001) 370.

Fair payment for infrastructure use: a phased approach to a common transport infrastructure charging framework in the EU, COM (98) 466.

Green paper on services of general interest, COM (2003) 270 final.

Green paper on the Impact of Transport on the Environment. A. Comunity Strategy for “Sustainable Mobility”, COM (1992) 46.

Growth, competitiveness, employment – the chalenges and ways forward in to the 21 st century, White Paper, COM (1993) 700 final.

Growth, competitiveness, employment. White Paper follow – up. Interim report on trans-European networks, Bulletin of the European Union, Suplement 2/94.

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów – Biała Księga nt. usług użyteczności publicznej,COM (2004) 374 final.

Komunikat Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rozmieszczenia europejskiego systemu sygnalizacji kolejowej ERTMS/ETCS, COM (2005) 298.

Komunikat Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego „Utrzymać Europę w ruchu – zrównoważona mobilność dla naszego kontynentu. Przegląd średniookresowy Białej Księgi Komisji Europejskiej dotyczącej transportu z 2001 r.”, COM (2006) 314.

Komunikat wyjaśniający Komisji w sprawie niektórych przepisów dyrektywy 2007/58/WE (Dz.Urz. UE C 353 z 28.12.2010 r., s. 1).

Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego „Wieloletnie umowy dotyczące jakości infrastruktury kolejowej”, COM (2008) 54.

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów „Strategia na rzecz wdrożenia internalizacji kosztów zewnętrznych”, COM (2008) 435.

Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego „Jakość usług w zakresie kolejowych przewozów towarowych”, COM (2008) 536.

Komunikat Komisji „Wspólnotowe wytyczne dotyczące pomocy państwa na rzecz przedsiębiorstw kolejowych” (Dz.Urz. UE C 184 z 22.07.2008 r., s. 7).

Komunikat Komisji „Zrównoważona przyszłość transportu: w kierunku zintegrowanego, zaawansowanego technologicznie i przyjaznego użytkownikowi systemu”, COM (2009) 279.

Komunikat Komisji dotyczący rozwoju jednolitego europejskiego obszaru kolejowego, COM (2010) 474.

Komunikat do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie Czwartego pakietu kolejowego – zakończenie budowy jednolitego europejskiego obszaru kolejowego w celu wspierania konkurencyjności i wzrostu gospodarczego w Europie, COM (2013) 25.

Memorandum on the General Lines of the Common Transport Policy, COM (1962) 88 final.

NAIADES – Zintegrowany Europejski Program Działań na Rzecz Żeglugi Śródlądowej, COM (2006) 6.

Obwieszczenie Komisji w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu (WE) do pomocy państwowej w formie gwarancji (Dz.Urz. WE C 71 z 11.03.2000 r., s. 7).

Plan działań na rzecz logistyki transportu towarowego, COM (2007) 607.

Plan działania na rzecz wdrażania inteligentnych systemów transportowych w Europie, COM (2008) 886.

Plan działania na rzecz mobilności w miastach, COM (2009) 490.

Plan utworzenia europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu, COM (2011) 144

Proposal for a Council Regulation on Financial Support in the Framework, COM (1986) 340.

Proposal for a Regulation of the European Parliament and of the Council on compensation in cases of non-compliance with contractual quality requirements for rail freight services, COM (2004) 144.

Report Towards a European High – Speed Rail Network, COM (1986) 341.

Resolution on a European high-speed rail network (Dz.Urz. WE C 281 z 19.10.1987 r., s. 72).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lipca 2007 r. w sprawie wdrożenia pierwszego pakietu kolejowego (Dz.Urz. UE C 175 E z 10.07.2008 r., s. 551).

Sprawa C-369/11 – Komisja Europejska przeciwko Republice Włoskiej, Trybunał Sprawiedliwości UE (www.eur-lex.europa.eu).

Sprawa C-483/10 – Komisja Europejska przeciwko Hiszpanii, Trybunał Sprawiedliwości UE (www.eur- lex.europa.eu).

Sprawa C-512/10 – Komisja Europejska przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, Trybunał Sprawiedliwości UE.

Sprawa C-528/10 – Komisja Europejska przeciwko Republice Greckiej, Trybunał Sprawiedliwości UE (www.eur-lex.europa.eu).

Sprawa C-556/10 – Komisja Europejska przeciwko Republice Federalnej Niemiec, Trybunał Sprawiedliwości UE (www.eur-lex.europa.eu).

Sprawa C-625/10 – Komisja Europejska przeciwko Republice Francuskiej. Publikacja internetowa Trybunału Sprawiedliwości UE (www.eur-lex.europa.eu).

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów dotyczące wdrożenia pierwszego pakietu kolejowego, COM (2006) 189 final.

Sprawozdanie Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego w sprawie monitorowania rozwoju rynku przewozów kolejowych, COM (2007) 609.

Sprawozdanie Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego – Drugie sprawozdanie w sprawie monitorowania rozwoju rynku przewozów kolejowych, COM (2009) 676.

Sprawozdanie Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego – Trzecie sprawozdanie w sprawie monitorowania rozwoju rynku przewozów kolejowych, COM (2012) 459.

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów dotyczące wykonania przepisów dyrektywy 2007/58/WE w zakresie otwarcia rynku międzynarodowych kolejowych przewozów pasażerskich, COM (2013) 34.

Sprawozdanie Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego – Czwarte sprawozdanie w sprawie monitorowania rozwoju rynku przewozów kolejowych, COM (2014) 353.

Statistical pocketbook 2016 (www.ec.europa.eu/transport).

Strategiczne cele i zalecenia w zakresie polityki transportu morskiego UE do 2018 r., COM (2009) 8.

The future development of the common transport policy. A global approach to the construction of the Community framework for sustainable mobility, COM (1992) 494 final.

The Green Paper on the impact on the Environment a Community Strategy for „Sustainable Mobility”, COM (1992) final.

Towards fair and efficient pricing in transport policy – options for internalising the external cost of transport in the European Union, COM (1995) 691.

Uchwała Parlamentu Europejskiego akceptująca propozycję Komisji Europejskiej w sprawie finansowania średniookresowego programu rozwoju infrastruktury transportowej (Dz.Urz. WE C 125 z 11.05.1987 r., s. 19).

Wniosek Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego w odniesieniu do otwarcia rynku krajowych kolejowych przewozów pasażerskich oraz zarządzania infrastrukturą kolejową,COM (2013) 29.

Wniosek Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie interoperacyjności systemu kolei w Unii Europejskiej (wersja przekształcona), COM (2013) 30.

Wniosek Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie bezpieczeństwa kolei (wersja przekształcona), COM (2013) 31.

Wniosek Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Agencji Kolejowej Unii Europejskiej i uchylające rozporządzenie (WE) nr 881/2004, COM (2013) 27.

Wniosek Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1370/2007 w odniesieniu do otwarcia rynku krajowych usług kolejowego transportu pasażerskiego, COM (2013) 28.

G. Źródła internetowe

de.wikipedia.org

www.era.europa.eu

www.ecopassenger.org

www.ec.europa.eu/transport

www.eur-lex.europa.eu

www.hochgeschwindigkeitszuege.com

www.irg-rail.eu

www.legislation.gov.uk

www.mi.gov.pl

www.raileurope.com

www.szybkakolejtak.pl

www.uic.asso.fr

www.utk.gov.pl