Święta, święta... ebook

W pośpiechu codzienności zapominamy o Tradycji, traktując jej przekazy jako folklorystyczny dodatek. Jednak to dzięki niej istniejemy jako naród, a nasza kultura trwa od wieków.

Niestety w dzisiejszych czasach o poszczególnych świętach coraz częściej przypominają promocje w centrach handlowych i odświętne ramówki programów telewizyjnych. Świętowanie staje się wyłącznie konsumowaniem.

W polskiej tradycji istnieje szereg świąt podporządkowanych rokowi liturgicznemu w Kościele. Z „wielką pompą" obchodzi się tylko Boże Narodzenie (a raczej komercyjną Gwiazdkę) i Wielkanoc, które stają się coraz częściej świętami zakupów, a nie czasem spędzanym w rodzinnym gronie.

Warto pamiętać nie tylko o podstawowych świętach, ale również o tych mniej popularnych, a przede wszystkim – dobrze jest wiedzieć, jak je obchodzić zgodnie z Tradycją, a nie z poradami z kolorowych czaso s pi m.

Z tego ebooka dowiesz się jak bogata jest polska tradycja świętowania. Znajdziesz tu praktyczne porady, jak spędzać świąteczny czas, jak się do niego przygotować oraz jakie znaczenie mają wykorzystywane podczas świąt symbole.

Na podstawie: bp Józef Wysocki: Rytuałrodzinny, Wydawnictwo Duszpasterstwa Rolników, Włocławek 2003

HALLOWEEN – 31 PAŹDZIERNIKA

Święto Halloween wywodzi się z pogańskiego, celtyckiego obyczaju AllHallow'sEve. W XIX wieku przywędrowało do Stanów Zjednoczonych, gdzie jest obchodzone do dziś. Tego dnia w Irlandii palono ogniska oraz modlono się za dusze zmarłych. Symbolem święta jest wydrążona dynia z zapaloną wewnątrz świecą. Początkowo Celtow li o b ę. ie wydrąża w ten sp só rzep

Oryginalnie święto to jest związane z czarną magią i odprawianiem czarów. Popularnymi symbolami są duchy, czarownice, kostuchy, demony, trupie czaszki, piszczele nietoperze, czarne koty, gobliny, zombie, sowy, demony itp. Po dziś dzień święto to jest narodowym świętem w Irlandii. Hucznie obchodzone jest też w takich krajach jak: Anglia, Australia, Stany Zjednoczone, Nowa Zelandia i Szkocja. W Stanach Zjednoczonych popularnym zwyczajem jest przebieranie się za duchy, wampiry, czarownice, demony. W ten dzień przeb ie c z a e z rane dz ci hod ą po dom ch zbi rając cukierki i słodyc e.

Święto to jest ostatnio coraz częściej obchodzone na wzór Amerykański, także w krajach katolickich, gdzie młodzież wybiera zabaw w o ą formę spędzenia Święta Zmarłych.

Z Halloween związane jest wiele zabaw. Najpopularniejszą jest łapanie jabłek (boobing for apples), w której za pomocą zębów należy wyłowić pływające w wannie lub basenie jabłka. Inną popularną zabawą jest zjadanie bez pomocy rąk wiszących na nitkach ciastek i owoców. Do zabaw Halloweenowych należą także wróżby. W Ameryce Północnej niezamężne kobiety siadają w ten dzień w ciemnym pokoju patrząc w lustro tak długo aż nie pojawi się w nim twarz przyszłego małżonka, ale uwaga, jeśli zamiast twarzy pojawi się trupia czaszka kobieta nie przeżyje dłużej niż rok.

CYKL BOŻEGO NARODZENIA

OKRES ADWENTU

„Adventus" znaczy przyjście. Adwent jest czasem radosnego oczekiwania na przyjście Zbawiciela, czyli Uroczystość Narodzenia Pańskiego, będącą pamiątką przyjścia Jezusa Chrystusa dwa tysiące lat temu. Dla starożytnych rzymian słowo to, oznaczało oficjalny przyjazd cezara. W chrześcijaństwie terminem tym określa się radosny czas przygotowania do Narodzenia Pańskiego, w którym wspomina się pierwsze przyjście Jezusa i jednocześnie oczekuje się ponownego Jego przyjścia na ziemię. Obecnie adwent obejmuje 4 kolejne tygodnie począwszy od pierwszej niedzieli po uroczystości Chrystusa Króla, do pierw s o o szych nie zp rów B żego Narodzenia.

Adwent to okres liturgiczny rozpoczynający rok kościelny, poprzedzający Boże Narodzenie, i przygotowuje na Jego powtórne przyjście przy końcu świata. Adwent trwa od 23 do 28 dni. Jest obchodzony już od IV wieku najpierw na terenie Hiszpanii. Już sto lat później rozpowszechnił się jako postny czas oczekiwania na Boże Narodzenie. Początkowo trwał zaledwie dwa tygodnie, a od czasów papieża św. Grzegorza Wielkiego Adwent stał się oficjalnym czasem przygotowania do świąt Bożego Narodzenia trwającym cztery niedziele. Od XIII wieku Adwent ma charakter pokutny. W tym okresie nie ozdabia się ołtarzy kwiatami, a kapłani noszą szaty liturgiczne w kolorze fioletowym. Nie wolno także urządzać hucznych zabaw.

Od czasów Soboru Watykańskiego II Adwent jest czasem radosnego, a nie pokutnego oczekiwania. Jest to dobry okres do nawrócenia i duchowej odnowy, zgodnie ze słowami Izajasza: „Przygotujcie drogę Panu!" Adwent jest czasem oczekiwania na wypełnienie się obietnicy, by „Słowo stało się ciałem".

W dawnej polskiej tradycji istniał zwyczaj religijnych spotkań w długie adwentowe wieczory, podczas których śpiewano, modlono się i czytano Pismo Święte. Dziś ten zwyczaj jest raczej rzadki.

Ważnymi elementami Adwentu są post, modlitwa oraz jałmużna. Niezwykle istotne jest w tym czasie także wyciszenie, pomagające w skupieniu oczekiwać na przyjście Zbawiciela.

Duchowe przygotowanie do świąt odbywa się poprzez spowiedź, udział w sakramentach świętych oraz modlitwę. Towarzyszy temu materialne przygotowanie do rodzinnego spędzenia świąt.

Punktem kulminacyjnym wszystkich przygotowań domowych jest kolacja wigilijna wraz z symbolicznym łamaniem się chlebem, czyli opłatkiem. Jest to przejaw przenoszenia liturgii parafialnej do życia rodzinnego.

WIENIEC ADWENTOWY

Zwyczaj umieszczania w domu zielonego wieńca z czterema świeczkami jest jednym z najpopularniejszych zwyczajów adwentowych. Zrodził się on w Niemczech, a związany jest tradycją symboli światła, które występowały w folklorze na przełomie listopada i grudnia. Chrześcijanie nadali im ewangeliczną interpretację.

Wieniec adwentowy wykonuje się z gałązek drzew iglastych, takich jak świerk, sosna, jodła czy daglezja. Może on także być wykonany z liści laurowych lub mahoniowych. Można nabyć je w sklepie, ale znacznie lepiej wykonać je samodzielnie. Na drucianym kole o średnicy 20‐40 cm należy umieścić gałązki, które można ozdobić szyszkami, wstążkami, bombkami. Najważniejsze jednak, by na wieńcu znalazły się cztery świece symbolizujące cztery niedziele adwentowe. Świece powinny być w kolorze szat liturgicznych, tzn. trzy koloru fioletowego, jedna w kolorze różowym, ale mogą one być także w kolorze czerwonym.

Wieniec ustawia się na stole lub wiesza na czterech wstążkach u sufitu. Świece powinny palić się podczas modlitw i wspólnych posiłków. Jeśli istnieje taki zwyczaj w parafii, wieniec może zostać poświęcony.

PIEŃ ADWENTOWY

Zwyczaj pnia adwentowego pojawił się pod koniec XIX wieku. Obecnie jest bardzo rozpowszechniony w Europie Zachodniej, a co za tym id o j t ć n zie c raz częście spo ka go można także i u as.

Pień wykonany jest z surowego kawałka drewna, w którym wywiercone są otwory na świece. Może to także być krążek z drewna, na którym umieszcza się tylko jedną świecę adwentową. Na pniu można zamocować cztery świece symbolizujące niedziele adwentowe z białą świecą po środku symbolizującą Chrystusa. Zdarza się, że na pniu umieszcza się tyle świec, ile jest dni adwentowych w danym roku, a po środku najwyższą świecę symbolizującą Boże Narodzenie. Pień

ozdobiony jest gałązkami i szyszkami, co symbolizować ma piękno stwor a zonego przez Bog świata, do którego przyjść ma Zbawiciel.

Pień adwentowy umieszcza się w centralnym miejscu w domu. Świece zapala się kolejno: jednego dnia z prawej strony, drugiego z lewej, a w Wigilię zapala się święcę środkową, najwyższą.

Inną wersją pnia adwentowego jest dostępna w sklepach ozdoba wykonana z kawałka drewna, na którym umieszczone jest pięć elektrycznych świec. Ozdobę tą umieszcza się na oknie podczas Adwe tu. 

ŚWIECE I LAMPIONY

Światło jest niezwykle istotnym symbolem w liturgii chrześcijańskiej. Jest przeciwieństwem ciemności, a więc wszelkiego zła. Pierwsi prześladowani przez Rzymian chrześcijanie odprawiali swe obrzędy nocami, przy blasku świec. Światło świec ma rozpraszać ciemności, dodawać otuchy i podtrzymywać nadzieję. We wszystkich kościołach na ołtarzach, mimo światła elektrycznego, nadal pali się świece.

Światło jest symbolem Chrystusa, a On sam zapowiadaną przez proroków światłością, a zatem prawdą i źródłem oświecenia.

Zapalanie światła ma dla chrześcijan szczególne znaczenie. Świece zapala się podczas najważniejszych sakramentów, takich jak chrzest, pierwsza komunia, ale także podczas ważnych świąt jak rozpoczęcie Wigilii Paschalnej. Świece zapala się zmarłym.

Świeca jest symbolem chrześcijańskiego życia oświetlanego przez boską światłość. Staropolski zwyczaj nakazywał, by przy zapalaniu świec mówić: „Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus" na znak obecności Jezusa jako prawdziwej światłości.

Jest kilka rodzajów świec adwentowych:

• świecaroratnia – zwykle wysoka biała lub jasnożółta, przewiązana białą wstążką i udekorowana zielenią. Zapalana jest na ołtarzu podczas roratnich mszy świętych. W domu można ją ustawić na rodzinnym ołtarzyku. Symbolizuje Maryję, która w mroczny czas adwentowy nosi w sobie światłość – Je s t zu a Chrys usa.

• świecakalendarzowa – bogato zdobiona motywami adwentowymi. Oznaczone są na niej daty czterech niedziel adwentowych lub poszczególnych dni Adwentu. Każdego dnia wypala się ją do miejsca wyznaczonego na ten dzień, a całkowicie dopala się podczas wieczerzy wigilijnej.

• świeca maryjna – jasnego koloru z symbolami maryjnymi lub z postacią Matki Bożej, udekorowana zielenią i kwiatami. Ustawiana w Dniu Niepokalanego Poczęcia, a podczas zapalania cała rodzina powinna zaśpiewać „Magnificat" i odmówić tajemnicę różańca św. – Zwiastowanie.

• lampiony adwentowe ‐ są najczęściej wykonane z brystolu lub kartonu w formie czworoboku zamkniętego, którego ścianki, podklejone od środka kolorową bibułką powinny przypominać gotyckie witraże z symbolami chrześcijańskimi. Wewnątrz umieszcza się świecę, zapalaną podczas modlitw i wieczornic adwentowych. Dzieci zabierają lampiony na roraty w kościele. Lampiony symbolizują przypowieść o roztropnych pannach, które z płonącymi lampami oczekiwały nadejścia pana młodego.

KALENDARZ ADWENTOWY

Zwyczaj ten jest powszechny w wielu krajach, nie tylko w rodzinach katolickich. Gotowe kalendarze można kupić w sklepach na długo przed Adwentem. Oczywiście lepiej jest, by dzieci samodzielnie wykonały własny kalendarz.

Każdy dzień w kalendarzu adwentowym wskazuje na zbliżanie się przyjścia Jezusa, a przy tym zawiera karteczkę z cytatem lub rysunek sceny biblijnej, którą odsłania się każdego dnia za pomocą specjalnego okienka. W okienkach mogą także być puste miejsca na zapisanie własnych myśli czy postanowień.

W wersji komercyjnej okienka wypełnione są czekoladkami lub innymi słodyczami.

RÓŻA ADWENTOWA

Ozdobny krzew o nazwie „róża adwentowa" lub „róża Chrystusa" symbolizuje mesjańską nadzieję mającą wypełniać czas oczekiwania. Jak symbolu adwentowego zaczęto jej używać już w XIII wieku w Palestynie. Być może z powodu kwitnienia róży w grudniu. Kwiat róży jest nośnikiem symboliki mesjańskiej: żółte płatki tworzą złotą koronę królewską, zaś białe końce symbolizują niewinność Mesjasza,

purpurowe pręciki z kolei mówią o Krwi przelanej w ofierze, zaś zielone wypu n stki między płatkami przypominają o adziei spotkania z Jezusem.

Róża adwentowa jest coraz bardziej popularna. Ustawia się ją na stole lub ołtarzyku domowym w połączeniu ze złotym świecznikiem z białą świecą.

SIANO DOBRYCH UCZYNKÓW

Adwent jest nie tylko czasem oczekiwania, ale także okresem przemiany naszych serc na lepsze. Służy temu jako symbol francuski zwyczaj zbierania siana dobrych uczynków. W pierwszą niedzielę adwentu każde dziecko otrzymuje od rodziców pusty żłóbek. Każdego wieczoru, po modlitwie, za każdy dobry uczynek dziecko dokłada do żłóbka jedno źdźbło siana.

RÓŻDŻKA JESSEGO

Jest to amerykański zwyczaj polegający na umieszczaniu w domu drzewa, czy też różdżki Jessego. Jest to średnich rozmiarów gałązka jabłoni, wiśni, gruszy lub innego drzewa kwitnącego, którą w sobotę przed I niedzielą Adwentu wkłada się do wazonu z wodą. Podczas adwentowych wieczorów czyta się fragmenty Pisma Świętego mówiące o przodkach Jezusa, wieszając przy tym na gałązkach wykonane przez dzieci symbole ich wyrażające. Tak powstaje swoiste drzewo genealogiczne. Na samym szczycie kwitnącej gałęzi umieszcza się na samym końcu symbol Jezusa.

ŻŁÓBEK ADWENTOWY

Wykonuje się go z drewna lub wikliny i ustawia w domu. Obok stawia się świecę adwentową lub lampion. Dzieci wypełniają żłóbek siankiem dobrych uczynków przez cały okres Adwentu by przygotować posłanie dla mającego się narodzić Dzieciątka.

Żłóbek biblijny pozwala, szczególnie dzieciom, głębiej przeżywać adwentowy czas oczekiwania. Każdej niedzieli Adwentu mogą one dostawiać obok niego figurki kolejnych postaci biblijnych: Abrahama, Izajasza, św. Jana Chrzciciela, Matki Bożej, św. Józefa, w Wigilię Dzieciątka Jezus, w Boże Narodzenie – pasterzy, owiec i aniołów, na święto Świętej Rodziny kartoniki z imionami dzieci lub ich zdjęcia, a na uroczystość Objawienia Pańskiego – postacie trzech Mędrców.

RORATY

Msza roratnia jest odprawiana codziennie lub kilka razy w tygodniu z wyjątkiem niedziel i innych uroczystości, zwykle o brzasku dnia od 17 do 24 grudnia. Zwyczajowo na roraty przychodzi się z zapalonymi lampionami. Na ołtarzu pali się świecę roratnią, która przewyższa wszystkie inne i jest przewiązana białą wstążką. Roraty są mszą wotywną o NMP.

LISTY DO DZIECIĄTKA JEZUS

Jest to katolicki zwyczaj, szczególnie lubiany przez dzieci, które mogą w listach do Dzieciątka wyrażać swoje prośby, marzenia i podziękowania. Listy są następnie kładzione na parapecie okna, skąd są zabierane przez anioły i zanoszone do Jezusa.

ŚWIĘTA ADWENTOWE

Okres Adwentu jest radosnym czasem oczekiwania, co podkreślają obchodzone wówczas święta. Na każdy dzień, zgodnie z „Martyrologium Rzymskim" przypada wspomnienie jednego lub kilku świętych, którzy spotkali się z Jezusem twarzą w twarz lub ich życie było odbiciem Ewangelii.

OKRES NARODZENIA PAŃSKIEGO

WILLIA – WIECZERZA WIGILIJNA – 24 GRUDNIA

Wieczerza wigilijna jest spadkiem po starochrześcijańskich ucztach zwanych agape, które odbywały się po Mszy świętej. Ponadto celebrowanie świąt i niedziel rozpoczynano w Wigilię i sobotę wieczorem. Wspólne świętowanie zacieśniało wzajemne więzi i stanowiło podstawę do powstawania zwyczajów świątecznych.

Podczas wieczerzy wigilijnej głowa rodziny odczytuje fragment Pisma świętego o Narodzeniu Pańskim. Stół nakryty jest białym obrusem, a pod nim układa się symboliczne sianko. Uroczysty charakter spotkania działa szczególnie na dzieci, które najgłębiej przeżywają święta, nie tylko ze względu na prezenty ukryte pod choinką.

Stół wigilijny ozdabia się świecami i zielonym igliwiem, na centralnym miejscu ustawia się świecę wigilijną, opłatek i otwartą księgę Ewangelii. Podaje się wyłącznie potrawy bezmięsne i napoje bezalkoholowe. Tradycyjnie pozostawia się jedno puste nakrycie dla nieobecnych członków rodziny i podróżnych, których w ten symboliczny sposób zaprasza się do wspólnej kolacji.

Wigilia Uroczystości Narodzenia Pańskiego jest swoistym punktem kulminacyjnym całego adwentowego okresu oczekiwania, a zarazem wprowadzeniem w misterium Bożego Narodzenia. Jezus Chrystus przyjmując ludzkie ciało stał się jednym z nas. „Słowo stało się ciałem i zamieszkało między nami". Jego wcielenie oznacza także, że stał

się naszym Bratem, a Bóg – Ojcem. Wszyscy ludzie stali się więc jedną wielk t g ą rodziną, dla ego też Wi ilia jest świętem rodzinnym.

Ciekawostką jest to, że pierwszy rok naszej ery nie jest rokiem urodzin Jezusa (prawdopodobnie w średniowieczu popełniono błąd). Jednym z dowodów na to jest fakt, że Trzej Królowie szukając nowonarodzonego Mesjasza odwiedzili Heroda, który zmarł w 4 w. p.n.e. Jedna z prób ustalenia prawdziwej daty urodzin Jezusa opiera się na założeniu, że Gwiazda Betlejemska była to kometa Halley'a przelatująca w okolicach ziemi w 12 roku p.n.e. lub, co bardziej prawdopodobne, kometa opisywana przez chińskich astronomów ok. 5 roku p.n.e. Oczywiście nie zmienia to charakteru i znaczenia święta.

Etymologicznie termin „wigilia" pochodzi od łacińskiego słowa vigilia, oznaczającego „nocne czuwanie". W przypadku chrześcijańskiego święta Narodzin Chrystusa oznacza „dzień przed wielką uroczystością" również upływający pod znakiem świątecznego czuwania. Wigilie obchodzono już w Starym i Nowym Testamencie przed każdą uroczystością, a nawet przed szabasem, a trwały one od godziny piętnastej do wieczora, kiedy to przygotowywano na następny dzień świąteczne potrawy.

Wigilia jest obchodzona bardzo uroczyście w polskiej tradycji. Jej forma pozostaje właściwie niezmieniona od wieków. Jest to przede wszystkim czas spotkań rodzinnych i tradycyjnego pojednania, kiedy to dzieląc się opłatkiem składamy sobie życzenia, by następnie zasiąść do wspólnej wieczerzy. Wieczerza wigilijna kończy się zazwyczaj rozdaniem prezentów znajdujących się pod choinką i wyjściem na tradycyjną 'Pasterkę'.

TRADYCYJNE POTRAWY WIGILIJNE

Zwyczajowo podczas wieczerzy wigilijnej podaje się dwanaście potraw. Są to najczęściej potrawy rybne. Na stole wigilijnym znaleźć się muszą takie dania jak: barszcz z uszkami lub zupa grzybowa, kapusta z grochem, karp smażony, karp w galarecie, pierogi ruskie, kluski z makiem, kompot z suszonych śliwek, ciasto drożdżowe ozdobione plecionką z ciasta, makowiec, sernik, na wschodzie kutia. W kuchniach innych państw nie zawsze przestrzega się postnego charakteru i tradycyjne wigilijne potrawy to np. kaczka (Austria), kiełbaski (Niemcy), Indyk (Wielka Brytania).

Jak głosi tradycja na stole powinno się znaleźć 12 potraw wigilijnych, jednak niektóre źródła podają, że było we zwyczaju odawanie 13 potraw u magnatów, 11‐tu u szlachty a 9‐ciu u mieszczan. p

POST ŚCISŁY

Tradycyjnie w Polsce zachowywany jest w dzień wigilijny post ścisły trwający od rana aż do kolacji wigilijnej, którą rozpoczyna się wraz z pojawieniem się na niebie pierwszej gwiazdy. Z kolei post jakościowy, polegający na powstrzymywaniu się od pokarmów mięsnych trwa aż do północy. Post jest przestrzegany jedynie w Polsce, co stanowi wyraz pokutnego charakteru Adwentu obchodzonego u nas na wzór Wielkiego Postu. Obowiązek postu wigilijnego zniesiono w 1983 roku (w Polsce w 2003) ‐ od tego czasu post jest jedynie zalecany.

OKRES ZWYKŁY

OFIAROWANIA PAŃSKIEGO – 2 LUTEGO

Dawniej tego dnia obchodzono święto Matki Bożej Gromniczej. Od IX wieku wierni przynosi do kościoła gromnice, czyli świece zapalane podczas burz, a mające oddalać gromy (stąd ich nazwa). Obecnie akcent położony jest na Chrystusa. Głównym motywem tego święta jest poświęcenie gromnic i procesja ze światłami, gdyż światło świecy symbolizować ma światłość Jezusa.

Jest to także dzień życia konsekrowanego.

ŚW. BŁAŻEJA BISKUPA I MĘCZENNIKA – 3 LUTEGO

Św. Błażej był lekarzem, który porzucił swój zawód i został pustelnikiem. Podczas prześladowań został poddany torturom i ścięty mieczem. Jest patronem chorób gardła. Dlatego w dniu jego święta poświęca się świece związane na krzyż i błogosławi gardła podczas mszy świętej.

WSPOMNIENIE NMP Z LOURDES – 11 LUTEGO

W 1858 roku, w cztery lata po ogłoszeniu przez Piusa IX dogmatu o Niepokalanym Poczęciu, Matka Boża zjawiła się ubogiej pasterce, św. Bernadecie Soubirous, w Grocie Massabielskiej w Lourdes. Podczas osiemnastu zjawień (w okresie 11 lutego‐16 lipca) Maryja wzywała do modlitwy i pokuty. Jest to także Światowy Dzień Chorego.

WALENTYNKI – 14 LUTEGO

Święto obchodzone w dniu Świętego Walentego. W tym dniu zakochani obdarowują się "walentynkami", czyli najczęściej kartkami z miłosnymi wyznaniami i wierszykami.

W tradycji chrześcijańskiej odnajdujemy informacje o co najmniej trzech Świętych o imieniu Valentine lub Valentinus. Jedna z legend mówi o duchownym, który przeciwstawił się rozkazowi Imperatora Rzymu Klaudiusza II. zakazującego udzielania ślubów młodym mężczyznom, jako że według. doradców Klaudiusza, nieżonaci mężczyźni byli lepszym żołnierzami. Za to nieposłuszeństwo duchowny Walenty został skazany na śmierć. Inna historia mówi o młodym człowieku, który skazany za pomoc prześladowanym chrześcijanom, sam został skazany na śmierć. Z więzienia wysłał swojej ukochanej list z podpisem 'From Your Valentine' (podpis używany do dzisiaj na walentynkach w języku angielskim). Termin tego święta pokrywa się z początkiem święta wiosny w starożytnym Rzymie i istnieją przypuszczenia, że jest to święto mające na celu zastąpienie pogańskiego święta wiosny (Lupercalia) i łacińskich obchodów Fauna ‐ boga upraw. O ile w Europie zachodniej i południowej walentynki obchodzone są od czasów średniowiecza, u słowian dniem zakochanych była raczej Noc Kupały (Sobótka) obchodzona w czasie letniego przesilenia, a więc w nocy z 21 na 22 czerwca. I dopiero w latach 90. XXw zyskały większą popularność.

DZIEŃ KOBIET – 8 MARCA

Zawierzenie Najświętszej Maryi Pannie. Maryja jest patronką chrześcijańskiej kobiety, jest wzorem „nowego człowieka", symbolem godności kobiety, która odpowiada na Boże wezwanie. Maryja jest nową Ewą, wzorem kobiety odkupionej, której powierzona została misja pieki nad Dzieciątkiem. o

ŚW. JÓZEFA OBLUBIEŃCA NMP – 19 MARCA

Święto ojców i rodzin. Św. Józef patronuje ojcom jako wzór dla nich.

Święty Józef był głową Św. Rodziny i jej żywicielem, Oblubieńcem Najświętszej Marii Panny i Opiekunem Pana Jezusa. Dzielił z Panem Jezusem i Matką Bożą najcięższe chwile wygnania w Egipcie i ciężkiej pracy w Nazarecie. Przypuszczać należy, że miał najpiękniejszą śmierć spośród ludzi, bo zamknął mu oczy sam Pan Jezus. Skoro więc św. Józef miał na ziemi aż tak uprzywilejowane stanowisko "zastępczego ojca Pana Jezusa" to słusznie Kościół św. ogłosił go swoim patronem, patronem rodzin katolickich i patronem dobrej śmierci. Ponieważ cały miesiąc marzec poświęcony jest czci św. Józefa, wypada codziennie w tym miesiącu do niego się modlić, a szczególnie w samą uroczystość 19 marca.

CYKL PASCHALNY

OKRES WIELKIEGO POSTU

Okres Wielkiego Postu ma przygotować do głębokiego przeżycia największych świąt ‐ Paschy, rozumianej jako Męka, Śmierć i Zmartwychwstanie, obchodzonej w ramach Triduum Paschalnego. Centralnym momentem tego przeżycia ma być udział w Wigilii Paschalnej, połączonej z odnowieniem przymierza chrztu świętego.

Liturgia Wielkiego Postu skupia się wokół trzech tematów:

‐ Pokuta i nawrócenie (Środa Popielcowa i większość dni powszednich),

‐ Chrzest i jego wymagania (Niedziela, zwłaszcza II, IV i V),

‐ Męka Chrystusa (Niedziela Palmowa i dwa ostatnie tygodnie).

Są też trzy główne praktyki religijne prócz normalnych naszych obowiązków względem Boga, które powinniśmy wypełnić w okresie wielkopostnym:

‐ W każdy piątek tego okresu odprawić Drogę Krzyżową,

‐ W każdą niedzielę po południu być na Gorzkich Żalach.

‐ Odprawić rekolekcje zakończone spowiedzią i przyjęciem Komunii św.

Wielki Post trwa 40 dni. Tę liczbę po raz pierwszy wprowadzono w Kościele w IV w. Liczba 40 jest symboliczna i oznacza czas pokuty, postu, modlitwy albo kary, np. 40 dni Jezus pościł na pustyni, 40 dni Mojżesz przebywał na górze Synaj, 40 dni i nocy padał deszcz powodując potop. Liturgiczny okres czterdziestodniowego przygotowania Paschy, czyli święta czterdziestnica (łac. Quadragesima) rozpoczyna się od posypania głów popiołem w Środę Popielcową i trwa do Mszy Wieczerzy Pańskiej włącznie. Popiół jest zewnętrznym znakiem rozpoczęcia publicznej pokuty, która jest odpowiednikiem greckiej „metanoia", czyli wewnętrznej przemiany człowieka.

W Wielkim Poście chrześcijanie przygotowują się do przeżywania tajemnicy Zmartwychwstania Pańskiego.

W polskiej tradycji przestrzegano bardzo surowego 40‐dniowego postu polegającego na niejedzeniu pokarmów mięsnych. W Środę Popielcową wypalano naczynia kuchenne, by nie pozostała na nich odrobina tłuszczu. W środy i piątki ograniczano posiłki jedynie do chleba i wody. Obecnie jesteśmy zobowiązani do wstrzemięźliwości i pokarmów mięsnych w piątki oraz postu ilościowego (dwa posiłki lekkie i jeden do syta) w Środę Popielcową i Wielki Piątek.

W czasie Wielkiego Postu składa się także jałmużnę postną, czyli ofiary na potrzeby ubogich i dotkniętych kataklizmami.

W piątą niedzielę Wielkiego Postu rozpoczyna się okres pasyjny, czyli rozważanie Męki i Śmierci Chrystusa. Dokonuje się w tym dniu uroczystego podwyższenia Krzyża Świętego. Od tego momentu w kościołach zakrywane są obrazy i krzyże materiałem koloru fioletowego. Krzyże odsłaniane są w czasie wieczornej liturgii ku czci Męki Pańskiej w Wielki Piątek, zaś obrazy dopiero w momencie rozpoczęcia Wigilii Paschalnej.

W pierwszych wiekach Wielki Post obejmował tylko Wielki Piątek i Wielką Sobotę. W III wieku poszczono już cały tydzień, zaś na początku IV wieku, na pamiątkę czterdziestodniowego postu Jezusa na pustyni oraz czterdziestu lat wędrowania Izraelitów po ucieczce z Egiptu, został przedłużony do czterdziestu dni.

W VII wieku, Kościół katolicki za początek postu przyjął szóstą niedzielę przed Wielkanocą. Ponieważ niedziele wyłączone były z postu, aby zachować 40 dni pokutnych, ich początek przypadał na środę. Od 1570 roku był to już zwyczaj powszechnie obowiązujący w Kościele. W tym d p . niu na znak okuty posypywano głowę popiołem.

Papieżowi św. Grzegorzowi I Wielkiemu przypisuje się wprowadzenie okresu przygotowującego do Wielkiego Postu ‐ Przedpościa (Czasu Siedemdziesiątnicy), rozpoczynającego się na dziewięć tygodni przez Wielkanocą i obejmującego trzy kolejne niedziele przed Środą Popielcową: Niedziela Siedemdziesiątnicy (zwana także Niedzielą Starozapustną), Niedziela Sześćdziesiątnicy (zwana także Niedzielą Mięsopustną) i Niedziela Pięćdziesiątnicy (zwana także Niedzielą Zapustną). Aktualnie Przedpościa nie obchodzi się.

Wielki Post w Kościele jest traktowany jako czas pokuty i nawrócenia. Jego zaleceniami są post, jałmużna i modlitwa.

Por. http://pl.wikipedia.org/wiki/Triduum_Paschalne

ZAKOŃCZENIE

Czas świąteczny pozwala nie tylko zapomnieć o troskach dnia codziennego, ale i zbliżyć się do tradycji, przeżyć prawie to samo, co nasi przodkowie. Święto wyrywa nas na chwilę z szarości codziennych spraw i umieszcza nas w czasie wiecznym, w czymś, co nie ma początku ani końca.

Obchodzenie świąt buduje naszą tożsamość etniczną, narodową, kulturową, pozwala zbliżyć się rodzinie. Jest to niezwykle ważne w każdej kulturze, by pielęgnować tradycje i od czasu do czasu sięgać do źródeł.

Kalendarz ten rozpoczął się Świętem Zmarłych, a zakończył Zielonymi Świątkami, a więc świętem obchodzonym na cześć życia. Ta kolejność to nie przypadek. Życie odradza się i zamiera, zmieniając swoją formę. A spaja to wszystko wiara w życie wieczne, w moc odrodzenia i zmartwychwstania.