Wykłady Alexa Sandersa ebook

Wykłady

Alexa Sandersa

Przełożyli z języka angielskiegoLucas P. Skurczyński

Enheduanna Meva

Lydney 2024

The Alex Sanders Lectures

Copyright for the Polish edition © Fosforos 2022

Tłumaczenie: © Lucas P. Skurczyński

© Enheduanna Meva (Rozdział VI: Podstawy zielarstwa)

Redakcja i korekta: Enheduanna Meva

Marta Zielińska (Wprowadzenie do polskiego wydania,

Rozdział XII: Jak założyć własny kowen)

Przypisy i literatura przedmiotu: Abramelin Brodgar

Skład i okładka: Damian „Velkan” Mełgieś

Ilustracje: Mirka „Misja” Zenkner

Wydanie I

Wydawnictwo Fosforos

www.fosforos.pl

Lydney 20224

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.

Spis treści

Wprowadzenie do polskiego wydania

Wstęp

Rozdział I Wicca i Rogaty Bóg

Rozdział II Magiczny krąg wiccański

Rozdział III Narzędzia wiccańskie i trzynaście skarbów Wysp Brytyjskich

Rozdział IV  Inicjacja pierwszego stopnia w wicca

Rozdział V Merlin opuszcza Atlantydę: wicca i Era Wodnika

Rozdział VI Podstawy zielarstwa

Rozdział VII Jak wykorzystywać swoją moc: szkolenie czarownicy

Rozdział VIII Dwadzieścia jeden świąt czarownic

Rozdział IX Księga Cieni

Rozdział X Opowieść o Bogini

Rozdział XI Arcykapłaństwo

Rozdział XII Jak założyć własny kowen?

Rozdział XIII Księga magicznych kwadratów, sigilów i zaklęć

Literatura przedmiotu

Wprowadzenie do polskiego wydania

Mądrość cenniejsza jest od rubinu1.

Oddajemy w ręce Czytelników i Czytelniczek tom trzynastu wykładów Alexa Sandersa, twórcy wicca aleksandryjskiej, odłamu czarostwa inicjacyjnego zainspirowanego praktykami magii ceremonialnej. Stanowią one pewnego rodzaju egzegezę aleksandryjskiej Księgi Cieni, czyli wyjaśnienie i komentarz do tego swoistego, tajnego grymuaru zawierającego teksty rytuałów oraz różnego rodzaju zaklęcia, które inicjacyjne wiedźmy praktykują i rzucają w zaciszu swoich kowenów.

Swoje wykłady Alex Sanders skomponował, gdy znajdował się u początku rosnącej sławy medialnej. Nie pozwalała mu ona jednak osiągnąć dochodów wystarczających do utrzymania rodziny. Owe niewielkie broszurki koronowany na Króla Czarownic Alex — znany również odtąd pod magicznym imieniem Verbius — wysyłał w 1969 roku z pomocą swojej żony Maxine do Stanów Zjednoczonych, a w zamian pobierał niewielką opłatę w wysokości siedmiu dolarów od sztuki. W tamtych czasach, jak zauważa Maxine Sanders, pozwalały im one wyżywić siebie i córkę Mayę2.

Wykłady Sandersa, poddane obróbce redakcyjnej, w latach osiemdziesiątych ubiegłego stulecia opublikował w USA Herman Slater. Ukazały się nakładem nieistniejącego już wydawnictwa Magickal Childe Publishing, którego nazwa pochodziła od prowadzonej przez Slatera, znanej nowojorskiej księgarni okultystycznej. Krążyły one pośród amerykańskich adeptów i adeptek wicca aleksandryjskiej zanim posłużyły Stewardowi Farrarowi do napisania jego słynnej książki What Witches Do3 (pol. „Co robią czarownice”).

Istnieją pewne rozbieżności między pierwszym wydaniem wykładów, edycją, która stanowiła podstawę do niniejszego tłumaczenia, oraz polskim wydaniem. Pierwsze, oryginalne wydanie zawierało dwa wykłady, które nie wyszły spod pióra Alexa: rozdział o podstawach zielarstwa Ronalda Merry’ego oraz rozdział o tym, jak założyć wiccański kowen Sue i Grandville’a Russel-Goughów. Ten drugi zastąpiono w kolejnej edycji serią gardneriańskich pieśni i symboli opracowanych przez Mary Nesnick, reprezentantkę tradycji aleksandryjskiej po tamtej stronie Atlantyku, a następnie założycielkę własnej, mieszanej tradycji gardneriańsko-aleksandryjskiej znanej pod nazwą „Algard”4. Udało nam się odnaleźć wykład Goughów i zdecydowaliśmy się go przywrócić w niniejszym wydaniu. Rozdział Mary Nesnick natomiast — nic nie wnoszący w naszej ocenie do tradycji aleksandryjskiej — zastąpiliśmy materiałem odnalezionym po latach: maszynopisem wykładu Verbiusa na temat „księgi zaklęć”, rodzaju magicznego diariusza prowadzonego przez niektóre wiedźmy. Wykład ten wydał nam się ciekawszy z wielu powodów. Między innymi dlatego, że Król Czarownic tłumaczy w nim, dlaczego publikacja treści przeznaczonych dla wtajemniczonych nie łamie zasad tajności nauczania. Czytelniczki i Czytelników żądnych tej wiedzy lub chętnych wejść w polemikę z samym Mistrzem odsyłamy do ostatniego, trzynastego rozdziału.

Ponadto, aby nieco „spolszczyć” wykłady Alexa — w kraju nad Wisłą działa od lat wiele kowenów aleksandryjskich5 — wzbogaciliśmy je o ezoteryczne ilustracje polskiej artystki i tatuatorki, Mirki „Misji” Zenkner.

Wreszcie, niniejsza edycja zawiera kilka przypisów, które pozwolą Czytelnikom i Czytelniczkom zidentyfikować dzieła, z których pochodzą przytoczone w wykładach Alexa cytaty lub — eufemistycznie mówiąc — niektóre fragmenty składające się z intertekstualności lub bezpośrednich zapożyczeń. Napiszmy to może wprost: Alex ulegał pewnej swoistej pokusie, którą dziś nazwalibyśmy… plagiatem.W jego wykładach znaleźć można fragmenty dzieł, których źródeł nie podaje, lub które zwyczajnie sobie przypisuje. O tej słabości Alexa wspomina inicjowany w misteria wiccańskie w 1970 roku, przywołany już tutaj Stewart Farrar, brytyjski dziennikarz i okultysta, o którym profesor Ronald Hutton pisze jako o „trzeciej i ostatniej wielkiej postaci płci męskiej, która ukształtowała wicca” obok Geralda Gardnera i Alexa Sandersa6. W przywołanym powyżej What Witches Do Farrar wspomina o tym, jak Alex dyktował jemu i jego żonie Janet przez kilka kolejnych wieczorów długawe fragmenty pewnej broszury Éliphasa Léviego nie wspominając, czyjego były one autorstwa. Poproszony o wyjaśnienie Alex miał odpowiedzieć: „Ci nauczyciele chcieli, by ich dzieła były wykorzystane przez innych nauczycieli”7.

Pytanie, które często zadawano Maxine Sanders, czy Alex był potężnym magiem, czy zwykłym szarlatanem, wydaje się więc uzasadnione. W tym wprowadzeniu nie chcemy podejmować się udzielenia na nie jednoznacznej odpowiedzi. Niech każdy z Czytelników i Czytelniczek polskiej edycji Wykładów odnajdzie ją sam, w głębi swojego serca. Kończąc pragniemy jednak oddać głos Doreen Valiente, matce wicca i reformatorce brytyjskiego czarostwa. Pisze ona o Alexie: „odnoszę wrażenie, że prawda o Alexie Sandersie leży pomiędzy dwoma skrajnymi biegunami — szarlatanem i magiem.”8.

Bądźcie błogosławieni i błogosławione!

Velkan i Abramelin Brodgar Samhain 2022 r.

Wstęp

Kurs ten składa się z wykładów opracowanych przez Alexa Sandersa dla studentek i studentów czarostwa, którzy osobiście uczestniczyli w spotkaniach w jego londyńskim mieszkaniu. Opracowaliśmy to wydanie poddając owe wykłady obróbce edytorskiej i redaktorskiej tak, by były dostępne zwłaszcza dla osób, które uczą się korespondencyjnie, nie są objęte osobistą opieką i chcą poznać czarostwo dogłębniej.

Celem tego kursu jest zapoznanie nowicjuszy i nowicjuszek z różnymi aspektami wicca i wsparcie ich w ich przygotowaniach do inicjacji w Rzemiosło. W tajniki pradawnej religii wprowadzi ich człowiek, który znany jest z tego, że jest najpotężniejszą wiedźmą na świecie.

Jako że każdy człowiek jest niezależną jednostką, uznaliśmy, że dobrym pomysłem będzie sporządzenie listy podstawowych lektur, z którymi warto się zapoznać. W książkach, których tytuły figurują poniżej, znajduje się podstawowa wiedza, którą rozwinięto w poszczególnych rozdziałach niniejszej pracy.

Buczyski Edmund, Witchcraft Fact Book, Mandrake, London 1984;

Crowley Aleister, Magija w teorii i praktyce, tłum. D. Misiuna, EJB, Kraków 1999;

Fortune Dion, Samoobrona psychiczna, tłum. M. Siczek, KOS, Warszawa 2021;

Frazer James, Złota gałąź, przeł. H. Krzeczkowski, PIW, Warszawa 1962;

Gardner Gerald, Współczesne czarownictwo, tłum. O. Majda, Okultura, Warszawa 2010;

Tenże, Z pomocą wysokiej magii, tłum. O. Majda, Fosforos, Lydney 2023;

Graves Robert, Biała Bogini, tłum. I. Kania, Alfa-Wero, Warszawa 2000;

Martello Leo Louis, Witchcraft: The Old Religion, Carol, London 1973;

Murray Margaret, The God of the Witches, Faber & Faber, London 1931;

Slater Herman, Book of Pagan Rituals, Weiser, London 1979;

Starhawk, Taniec Spirali, tłum. Enenna, Bibliotheca Alexandrina, London 2016;

Stone Merlin, When God Was a Woman, Dial, New York 1976;

Valiente Doreen, Przyszłość czarostwa, tłum. Enenna, Bibliotheca Alexandrina, London 2017.

Na kolejnych stronach przedstawiamy przegląd rozdziałów, podając tematy w nich poruszane.

Rozdział I Wicca i Rogaty Bóg

Część ta przedstawia zarys historii wicca od jej początków do czasów obecnych. Znajdziemy w niej również komentarze na temat zmian, jakie zaszły w sposobie rozumienia wiccańskich bóstw na przestrzeni wieków.

Rozdział IIMagiczny krąg wiccański

Mamy tu do czynienia z pierwszym rozdziałem praktycznym, w którym znajdują się szczegółowe informacje i zalecenia dotyczące tego, jak zakreślić magiczny krąg wiccański i oddać go pod opiekę strażników i strażniczek kierunków. Znajdziemy tu także odpowiedź na pytanie dlaczego krąg nazywany jest świątynią czarownic, jak i na pytanie czym różni się on od kręgu stosowanego w magii ceremonialnej.

Rozdział III Wiccańskie narzędzia i trzynaście skarbów Wysp Brytyjskich

Jak zdobyć i poświęcić narzędzia czarownicy oraz jak wyryć na nich odpowiednie symbole. W tym rozdziale dowiemy się także, jakie jest ich praktyczne zastosowanie w kręgu.

Rozdział IV Inicjacja pierwszego stopnia w wicca

Po raz pierwszy w historii przedstawiamy tutaj dokładne i rzetelne informacje na temat inicjacji wiccańskiej. Skupiamy się w tym rozdziale nad tym, co kryje się za rytuałami praktykowanymi w tych misteriach. Dowiemy się z niego, dlaczego osoby inicjowane mają zasłonięte oczy i dlaczego zdejmowana jest ich miara.

Rozdział VMerlin opuszcza Atlantydę: wicca i Era Wodnika

Powracamy w nim do pradawnych korzeni wicca znajdujących się poza czasem, do epoki Merlina, oraz do tego, jak udało się ludzkości przeżyć pierwszy potop, który zniszczył pierwszą ludzką cywilizację, zaginioną Atlantydę. Pochylamy się w tym rozdziale również nad aktualnością pradawnej mądrości starożytnych bogów i bogiń.

Rozdział VIPodstawy zielarstwa

Jako że zielarstwo w magii wymaga znajomości specjalistycznej wiedzy, napisanie niniejszego rozdziału powierzyliśmy Ronaldowi Merry’emu, jednemu z naczelnych autorytetów zajmujących się magicznym zastosowaniem ziół.

Rozdział VIIJak wykorzystywać swoją energię: szkolenie czarownicy

Czarownice zdobywają wyjątkowe moce lecznicze i jasnowidzące. Jak pozyskać takie umiejętności? W rozdziale tym znajdziemy szczegółowe rady o tym, jak rozwinąć wiedźmie moce oraz zalecenia dotyczące odpowiedniego wyposażenia używanego do jasnowidzenia i przepowiadania przyszłości.

Rozdział VIIIDwadzieścia jeden świąt czarownic

Poza trzynastoma pełniami, które mają miejsce każdego roku i są okazją do przeprowadzenia odpowiedniego rytuału, czarownice świętują osiem specjalnych świąt, z których każde posiada swój własny cel. W rozdziale tym znajdują się szczegółowe informacje na temat sprawowanych podczas tych świąt magicznych rytuałów.

Rozdział IXKsięga Cieni

Każda wiedźma posiada swój własny egzemplarz Księgi Cieni. W nim znajdują się wszystkie wiccańskie rytuały, zaklęcia, prawa i inne tajemne informacje. W rozdziale tym czarownice znajdą wskazówki dotyczącego tego, jak sporządzić własny egzemplarz takiej księgi, gdy zostaną już poddane odpowiedniej inicjacji.

Rozdział XOpowieść o Bogini

Zawiera pełen wykład wiccańskiej symboliki. Dowiemy się z niego, dlaczego biegun żeński jest gorliwiej czczony niż biegun męski; dlaczego Bogini posiada nadrzędne znaczenie wobec Boga oraz dlaczego arcykapłanka ogrywa w kowenie ważniejszą rolę niż arcykapłan.

Rozdział XIArcykapłaństwo

Rozdział ten opisuje poszczególne kroki, jakie stawia czarownica na swojej ścieżce inicjacyjnej, od stopnia Kapłana lub Kapłanki po stopień Arcykapłana lub Arcykapłanki (lub Magusa i Królowej Czarownic)9.

Polskie wydanie wykładów Alexa Sandersa zostało uzupełnione o dwa dodatkowe rozdziały:

Rozdział XIIJak założyć własny kowen?10

Z tego rozdziału dowiemy się, jak założyć własny kowen: od czego zacząć, na co zwrócić uwagę i jak wybrać strażników i strażniczki kwadr kręgu. Jego autorami są Susan i Grandville Russel-Gough.

Rozdział XIIIKsięga magicznych kwadratów, sigilów i zaklęć11

Znajdziemy w nim wskazówki dotyczącego tego, jak praktycznie prowadzić swój magiczny diariusz, oraz krótką refleksję Alexa na temat tego, jak rozumieć pojęcie tajemnicy w wicca.

Rozdział I Wicca i Rogaty Bóg

Słowo wicca z punktu widzenia etymologicznego pochodzi z anglosaksońskiego i oznacza „rzemiosło mędrca” (ang. the Craft of the Wise lub wisecraft). Stąd dzieli nas już tylko krok od zdeprecjonowanego słowa „czarostwo” (ang. witchcraft), używanego od około 700 roku n.e. — odkąd odnotowano je po raz pierwszy — aż po dziś dzień. Określa się nim wierzenia zwolenników pradawnej religii lub Rzemiosła (ang. Craft) — jak nazywają je osoby wtajemniczone. Istnieje kilka pisemnych świadectw mówiących o tej pradawnej religii w Europie w czasach przedchrześcijańskich. Owe zachowane świadectwa sięgają czasów najazdu chrześcijańskich misjonarzy i zostały sporządzone przez kapłanów tej religii, należy zatem mieć na uwadze religijne uprzedzenia tych ostatnich.

Tak jak wspomniano powyżej, niewiele wiadomo na temat początków historii wicca, gdyż autorami wszystkich tekstów historycznych na jej temat są chrześcijanie, którzy przybyli na Wyspy Brytyjskie. Niemniej w jaskini Trois Frères w Ariège na południu Francji znajduje się paleolityczne malowidło naskalne przedstawiające człowieka przyodzianego w skórę z głową zwieńczoną rogami jelenia. Jego ciało pokrywa zwierzęca skóra, a jego ręce i nogi są tak narysowane, jakby spoglądano na nie przez przezroczyste tworzywo, co potwierdzałoby, że owa postać jest przebraną istotą ludzką, nie zaś jeleniem stojącym na tylnych kończynach. Wokół człowieka gromadzą się różne zwierzęta, rozmieszczone tak, że obserwator lub obserwatorka owego dzieła może je z łatwością dostrzec, sylwetka rogatego człowieka rozpoznawalna jest natomiast jedynie z części jaskini, do której najtrudniej jest się dostać. Wszystko wskazuje na to, że przypisywano owemu wyobrażeniu wysoki stopień świętości i że specjalnie znajdowało się ono w miejscu chronionym od profanów i profanek. Podobne malowidło, datowane na tę samą epokę, znajduje się w Dordogne, z tą różnicą, że w miejsce zwierząt ukazanych wokół Rogatego Boga widnieje dwanaście postaci ludzkich.

Wraz z końcem okresu paleolitycznego zaprzestano tworzyć naskalne ryty, aż do epoki brązu. Wówczas motyw rogatego człowieka można było ujrzeć to w Egipcie, to w Mezopotamii, to w Indiach. Na Bliskim Wschodzie postać ta była płci męskiej lub żeńskiej, a rogi, które zwieńczały jej głowę, pochodziły od hodowlanego bydła, owcy lub kozy. Nie ma tu rogów jelenich, być może dlatego, że jeleń nie występował na tych ziemiach lub był tak rzadki, że nie służył za pożywienie.

Wyobrażenia rogatych bóstw były dość powszechne zarówno w Babilonii, jak i w Asyrii. Pewna miedziana głowa odnaleziona w jednym z królewskich grobowców w Ur to relatywnie stary zabytek, mogący sięgać czasów predynastycznego Egiptu, czyli okresu sprzed zjednoczenia Górnego i Dolnego Egiptu przez Menesa ok. 3200 roku p.n.e.

Również w Egipcie istniało wiele rogatych bóstw. Wśród nich głównym był Amon Ra, pierwotnie lokalne bóstwo Teb, a nieco później naczelne bóstwo całego kraju, ukazane pod ludzką postacią z zakrzywionymi rogami, takimi jak u tebańskiego barana. Najznakomitszym z rogatych bóstw egipskich był jednak Ozyrys, którego postać, jako inkarnowanego boga, miał przyjmować faraon. Korona Ozyrysa, w której rogi stanowiły ważny element, była także koroną monarchy. Wskazywała tym, którzy rozumieli jej symbolikę, że król jako bóstwo był dawcą wszelkiego urodzaju.

Indyjskie reprezentacje Rogatego Boga, które odnaleziono w Mohendżo-Daro, pochodzą z wczesnej epoki brązu. Istnieje wiele takich przykładów, za każdym razem ukazują one bez wątpienia postać ludzką, noszącą maskę lub rogi. Ta, która wydaje się najbardziej niezwykła, to postać ludzka z byczymi rogami na głowie, siedząca ze skrzyżowanymi rogami i — podobnie jak ta z Ariège — otoczona zwierzętami. Ów obraz przedstawia najprawdopodobniej wczesną formę Śiwy, noszącą nazwę Pasupati, czyli „Pana zwierząt”.

Choć nie sposób dokładnie określić, kiedy powstały pierwsze mity egejskie, Rogaty Bóg występuje w nich równie często, począwszy od epoki brązu aż po epokę żelaza. Najbardziej znaną postacią — ze względu na dramatyczną legendę, w którą obrósł jej kult — jest Minotaur, potomek byka i kreteńskiej królowej. Sakralny charakter, jaki przypisywano w kulturze egejskiej baranowi, we wczesnej epoce brązu ukazany jest w micie o Fryksosie i Helle12. Pośród rogatych bóstw kontynentalnej Grecji najbardziej znanym jest obecnie Pan. Ściśle rzecz biorąc, gdy współczesne czarownice korzystają z wizerunku Rogatego Boga, używają zazwyczaj figurek Pana lub Ozyrysa — mityczna śmierć i zmartwychwstanie tego drugiego są pokrewne wierzeniom czarownic na temat mitycznych początków wicca jako religii płodności.

Kilka płaskorzeźb skalnych w Skandynawii pokazuje, że postać Rogatego Boga była znana w epoce brązu także w tym regionie. Dopiero od czasów rzymskich podbojów odnajdujemy pisemne źródła dotyczące bogów zachodniej Europy i natrafiamy w nich na ślad pewnego rogatego bóstwa, zwanego przez Rzymian Kernunnosem, czyli po prostu „rogatym”, który był naczelnym bóstwem Galów. Znaczenie owego bóstwa ilustruje fakt, że ołtarz znajdujący się pod katedrą Notre Dame w Paryżu był poświęcony właśnie jemu. Datuje się go na epokę przedchrześcijańską; na trzech jego stronach widnieją małe uosobienia pomniejszych bóstw, a na czwartej widać dużą głowę Kernunnosa, nieproporcjonalnie większą od głów pozostałych bóstw. Posiada on ludzką głowę zwieńczoną — tak jak postać z malowideł z Ariège — jelenimi rogami, które z czasem ozdobiono wiankami z wierzbowych witek. Podobnie jak jego paleolityczny prototyp, Kernunnos nosi brodę, lecz zgodnie z zasadami rzymskiej estetyki owo bóstwo nie ma maski — rogi i reszta dodatków wyrastają bezpośrednio z jego głowy.

Owo konkretne bóstwo to najprawdopodobniej właśnie bóg czarownic, gdyż pod każdym względem odpowiada ono opisom boga, któremu oddają one cześć. Może równie dobrze chodzić jednak o Pana, Dionizosa lub Bachusa, ponieważ każdy z tych bogów posiada rogi i jest powiązany z Saturnaliami13 oraz innymi rytuałami o tematyce płodnościowej.

Istnieje niewiele źródeł mówiących o pierwotnej religii w przedchrześcijańskiej Brytanii, lecz jak zauważyła dr Murray: „nie zdarza się nigdy, by stary kult zniknął bez śladu natychmiast po wprowadzeniu nowej religii. Tak zwana konwersja Brytanii dotyczyła jedynie władców, lud zaś dalej odprawiał swoje rytuały i podtrzymywał swoje wierzenia z chrześcijańską naleciałością”14.

Co do kwestii konwersji różnych plemion, religia panująca w danych czasach była religią całego plemienia, a zatem gdy król przyjmował chrześcijaństwo, plemię podążało za przykładem swojego władcy. Niemniej konwersje tego typu były w większości przypadków zmianami czysto nominalnymi i często następca danego władcy powracał do pierwotnej religii. Niezależnie jednak od przyjmowanej przez przywódcę religii, znacząca część ludu pozostawała wierna — przynajmniej na poziomie osobistym — praktykom swoich przodków. Dość często obie religie współistniały, tak jak w przypadku Raedwalda, króla Wschodniej Saksonii, który „w tej samej świątyni miał ołtarz poświęcony Chrystusowi i inny, nieco mniejszy, by składać ofiary diabłom”15. Ów przywołany przykład późnego pochodzenia brzmi nieco dziwnie, albowiem czarownice — lub poprawniej mówiąc czciciele i czcicielki Rogatego Boga — skupiają się jedynie na życiu i odrodzeniu, nie zaś na śmierci, nigdy bowiem w znanych nam dziejach owej religii nie składano ofiar z żyjących istot. Pomijając fakt, że ówczesna gospodarka mogła opierać się w dużej mierze na kłusownictwie, wicca zabraniała z całą pewnością już wówczas zabijania jakichkolwiek żywych stworzeń. Istnieje mały wyjątek od tej reguły, lecz powrócimy do niego w odpowiednim czasie. Są dwa możliwe wyjaśnienia dla przywołanego powyżej cytatu. Po pierwsze, jest wielce prawdopodobne, że Raedwald mógł należeć do innej religii — prawdopodobnie do religii druidów, którzy składali ofiary zarówno z ludzi, jak i zwierząt. Po drugie, być może Beda Czcigodny wyraził się w sposób metaforyczny i wcale nie dopuszczano się wówczas jakiegokolwiek przelewu krwi.

Dowód potwierdzający istnienie pierwotnego kultu znajdujemy w Liber Poententialis, którego autorem jest Teodor, arcybiskup Canterbury (668–690). Pismo to zawiera najstarsze brytyjskie prawodawstwo Anglii, w którym znajdujemy listę przewinień i wynikających z nich kar „nie tylko za celebrowanie biesiad w obrzydliwych miejscach pogan i składanie w nich ofiar z żywności, lecz także za zjadanie ich. Kto w pierwszy dzień styczniowy przebiera się za jelenia lub byka, czyli przemienia się w dzikie zwierzę, przyodziewając skórę tego zwierzęcia i jego bestialski czerep, ten, przybierając w ten sposób postać dzikiego zwierzęcia, skazany będzie na trzy lata pokuty, gdyż to, co czyni, jest diabelskie”16.

Nieco później, w VIII wieku n.e., w Law of the Northumbrian Priests