Zasady udostępniania informacji o środowisku ebook

Redakcja

Autor: Małgorzata Hain-Kotowska

Wydawca: Anna Zawitkowska

Redaktor: Iga Wall-Majcher

Koordynator produkcji: Mariusz Jezierski

Projekt graficzny okładki: Magdalena Huta

Skład i łamanie: Triograf, Dariusz Kołacz

ISBN: 978-83-8276-039-2

Informacje i zamówienia:e-mail: [email protected] infolinia: 22 518 29 29 faks: 22 617 60 10

Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9A 03-918 Warszawa NIP: 526-19-92-256 Numer KRS: 0000098264 – Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł Nr rejestrowy BDO: 000008579 tel.: 22 518 29 29, faks: 22 617 60 10 © Copyright by Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2021

Wszelkie prawa do niniejszej publikacji, w tym do jej tytułu oraz do treści zawartych w zamieszczonych w niej artykułach, podlegają ochronie prawnej przewidzianej w szczególności prawem autorskim. Ich przedruk oraz rozpowszechnianie bez wiedzy i zgody Redakcji są zabronione. Zakaz ten nie dotyczy cytowania ww. materiałów w granicach dozwolonego użytku, z powołaniem się na źródło. Wszelkie materiały zawarte w niniejszej publikacji mają charakter wyłącznie popularyzacyjno-informacyjny i nie mogą być traktowane w sposób prawnie wiążący pomiędzy Czytelnikiem a Wydawcą lub Redakcją. Redakcja dokłada wszelkich starań, aby informacje i dane zamieszczone w tych materiałach były poprawne merytorycznie i aktualne, jednakże informacje te nie mają charakteru porady czy opinii prawnej, jako że Wydawca ani Redakcja nie świadczy żadnych usług prawnych. Nie mogą być one również traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. Zastosowanie tych informacji w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji lub opinii prawnej. Wobec powyższego Wydawca, Redakcja, redaktorzy ani autorzy ww. materiałów nie ponoszą odpowiedzialności prawnej, w szczególności za skutki zastosowania się lub wykorzystania w jakikolwiek sposób informacji zawartych w tych materiałach.

Zasady udostępniania informacji o środowisku

Prawo międzynarodowe, europejskie oraz polskie przewiduje zasadę jawności informacji publicznej, w tym informacji o środowisku i jego ochronie.

Podstawową regulacją prawną w Polsce odnoszącą się do udostępniania informacji o środowisku i jego ochronie jest Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej, a dokładniej art. 74 ust. 3 i 4 konstytucji, którego analogiczny zapis został ujęty w art. 4 ustawy z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (dalej: ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie).    

Małgorzata Hain-Kotowska

specjalista ds. ochrony środowiska, pracownik administracji publicznej

Do kwestii nieregulowanych ww. ustawą, z uwagi na fakt, że informacja o środowisku i jego ochronie jest specyficznym rodzajem informacji publicznej, mają zastosowanie przepisy ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, która reguluje zasady dostępu do informacji znajdujących się w posiadaniu organów administracji publicznej, dotyczących w szczególności spraw leżących w kompetencjach tych organów.

PAMIĘTAJ

Informacja jest to pewien zespół danych lub wiedzy, który dotyczy danego zagadnienia, czyli pewna treść intelektualna przekazywana w formie pisemnej, ustnej, wizualnej, dźwiękowej, elektronicznej lub w innej postaci.

Środowisko natomiast to ogół elementów przyrodniczych, w tym także przekształconych w wyniku działalności człowieka, a w szczególności powierzchnia ziemi, kopaliny, wody, powietrze, krajobraz, klimat oraz pozostałe elementy różnorodności biologicznej, a także wzajemne oddziaływania pomiędzy tymi elementami (zgodnie z art. 3 pkt 39 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. − Prawo ochrony środowiska).

Zatem informacje o środowiskui jego ochronie są danymi o poszczególnych elementach przyrodniczych, które składają się na środowisko.

Prawo do informacji o środowisku i jego ochronie przysługuje każdemu, niezależnie od tego, czy jest to osoba fizyczna, osoba prawna, czy też jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej.

Każdemu, bez względu na obywatelstwo, miejsce zamieszkania, wiek, płeć, zdolność do czynności prawnych, a także interes prawny lub faktyczny związany ze sprawą, której ta informacja dotyczy, przysługuje prawo do dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie. Pod terminem „każdy” powinno się kryć jak najwięcej podmiotów i jednostek prawa.

Kto ma udostępnić informacje

Obowiązek udostępnienia informacji o środowisku i jego ochronie dotyczy władz publicznych, czyli organów administracji rządowej i samorządowej wszystkich szczebli posiadających takie informacje lub dla których takie informacje są przeznaczone. Obowiązek ten dotyczy także innych podmiotów, powołanych z mocy prawa lub na podstawie porozumień do wykonywania zadań publicznych dotyczących środowiska i jego ochrony.

W przypadku gdy informacje znajdują się w posiadaniu innych podmiotów (np. dokumenty dotyczące ewidencji odpadów), to również funkcjonuje obowiązek udostępnienia informacji o środowisku.

Organami zobowiązanymi do udostępniania informacji o środowisku są m.in.:

•organy administracji rządowej – Rada Ministrów, minister środowiska, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska, regionalni dyrektorzy ochrony środowiska, ministrowie właściwi do spraw gospodarki morskiej oraz dyrektorzy urzędów morskich, wojewodowie, wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska, komendanci wojewódzcy Państwowej Straży Pożarnej, wojewódzcy inspektorzy ochrony roślin i nasiennictwa, wojewódzcy konserwatorzy zabytków;

•jednostki samorządu terytorialnego – marszałkowie województw, sejmiki województw, zarządy województw, dyrektorzy parków krajobrazowych lub zespołów parków krajobrazowych, rady powiatów, starostowie, rady miast, wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast;

•organy samorządów gospodarczych i zawodowych;

•podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym;

•partie polityczne, organizacje związkowe i organizacje pracodawców.

Wskazane organy mają również obowiązek prowadzenia publicznie dostępnych wykazów danych o dokumentach zawierających informacje o środowisku i jego ochronie, o których będzie mowa w dalszej części artykułu. Każdy organ administracji publicznej ma obowiązek wyznaczenia konkretnej osoby, która zajmuje się udostępnianiem informacji o środowisku i jego ochronie.

Jakie informacje podlegają udostępnieniu

Udostępnieniu podlegają informacje, które dotyczą:

•stanu elementów środowiska, takich jak powietrze, woda, powierzchnia ziemi, kopaliny, klimat, krajobraz i obszary naturalne, w tym bagna, obszary nadmorskie i morskie, a także rośliny, zwierzęta i grzyby oraz inne elementy różnorodności biologicznej, w tym organizmy genetycznie zmodyfikowane;

•wzajemnych oddziaływań między wymienionymi elementami środowiska;

•emisji, w tym odpadów promieniotwórczych, a także zanieczyszczeń, które wpływają lub mogą wpłynąć na wymienione elementy środowiska;

UWAGA

Na wniosek podmiotu żądającego informacji udostępnia się także informacje o miejscu, w którym znajdują się dane na temat metod przeprowadzania pomiarów, w tym sposobów poboru i przetwarzania próbek oraz sposobów interpretacji uzyskanych danych, które posłużyły do wytworzenia udostępnianej informacji lub odsyła się do stosownych metodyk referencyjnych w tym zakresie.

•środków, takich jak środki administracyjne, polityki, przepisy prawne dotyczące środowiska i gospodarki wodnej, plany, programy oraz porozumienia w sprawie ochrony środowiska;

•działań wpływających lub mogących wpłynąć na wymienione elementy środowiska oraz emisje i zanieczyszczenia, jak również środków i działań, które mają na celu ochronę tych elementów;

•raportów na temat realizacji przepisów dotyczących ochrony środowiska;

•analiz kosztów i korzyści oraz innych analiz gospodarczych i założeń wykorzystanych w ramach wymienionych środków i działań;

•stanu zdrowia, bezpieczeństwa i warunków życia ludzi oraz stanu obiektów kultury i obiektów budowlanych – w zakresie, w jakim oddziałują na nie lub mogą oddziaływać wspomniane stany elementów środowiska lub wpływające na nie emisje i zanieczyszczenia.

Dodatkowo udostępnienie informacji o środowisku i jego ochronie może dotyczyć także działalności podmiotów prywatnych, niezależnie od tego, czy wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym.

Forma udostępnienia informacji

Informacja o środowisku może być udostępniana:

•ustnie,

•jako wgląd do danego dokumentu w siedzibie organu,

•w formie kopii dokumentów w siedzibie organu,

•jako kopia dokumentów przez odpowiedni organ za pośrednictwem poczty tradycyjnej – w przypadku wersji papierowej, w postaci elektronicznej (e-mail, ePUAP) lub za pośrednictwem wskazanych nośników danych (płyta CD, pendrive).

W sytuacji gdy organ, do którego został złożony wniosek, nie ma środków technicznych do udostępnienia informacji w sposób i formie wskazanej we wniosku, powiadamia pisemnie podmiot w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku o przyczynach braku możliwości udostępnienia informacji oraz wskazuje, w jakiej formie informacja może zostać udostępniona.

Jeżeli podmiot w terminie 14 dni od otrzymania powiadomienia, o którym mowa powyżej, nie poinformuje o wyborze sposobu lub formy udostępnienia spośród wskazanych w powiadomieniu, wówczas organ wyda decyzję o odmowie udostępnienia informacji.

Informacje o środowisku i jego ochronie mogą być udostępniane w dwóch trybach:

•bezwnioskowym i 

•na podstawie indywidualnego wniosku.

Tryb bezwnioskowy

Bez pisemnego wniosku są udostępniane informacje o środowisku i jego ochronie:

•niewymagające wyszukiwania, które mogą zostać przekazane niezwłocznie w formie ustnej (zapytanie telefoniczne), pisemnej (odsłona papierowa lub postać elektroniczna, np. e-mail),

•znajdujące się w posiadaniu władz publicznych lub informacje przeznaczone dla władz publicznych, umożliwiające osobom, które mogą ucierpieć w wyniku tego zagrożenia, podjęcie działań w celu zapobieżenia lub zminimalizowania szkód wynikających z tego zagrożenia w przypadku wystąpienia klęski żywiołowej, innej katastrofy naturalnej, awarii technicznej lub innego bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia ludzi lub środowiska, spowodowanego działalnością człowieka lub przyczynami naturalnymi.

W sposób bezwnioskowy osoby zainteresowane mogą również pozyskać informacje o środowisku i jego ochronie będące w posiadaniu danego organu administracji publicznej za pośrednictwem publicznie dostępnych wykazów danych udostępnianych w formie elektronicznej w Biuletynach Informacji Publicznej (BIP), do których prowadzenia są zobowiązane. Niektóre organy administracji publicznej prowadzą także serwisy sieciowe będące narzędziami wspierającym i usprawniającymi proces udostępniania informacji o środowisku, w których można wyszukiwać, przeglądać i pobierać dane, np. geoserwis.