Imię wiatru ebook

Mojej matce, która nauczyła mnie czy­tać książki

i otwo­rzyła mi drzwi do Narnii, Pernu i Śród­zie­mia

A także mojemu ojcu, który nauczył mnie,

że jeśli mam już coś zro­bić,

powi­nie­nem się przy­ło­żyć

i zro­bić to dobrze

Podziękowania

Dla…

…wszyst­kich czy­tel­ni­ków wcze­śniej­szych wer­sji książki. Jest was legion, zbyt wielu, aby wszyst­kich tutaj wymie­nić, ale nie nazbyt wielu, żeby was nie kochać. Dzięki waszym sło­wom otu­chy ukoń­czy­łem tę książkę. Wasze kry­tyczne uwagi pomo­gły mi w dosko­na­le­niu pisar­skich umie­jęt­no­ści. Gdyby nie wy, nie wygrał­bym…

…kon­kursu Wri­ters of the Future. A gdyby nie warsz­taty przez nich orga­ni­zo­wane, ni­gdy bym nie spo­tkał wspa­nia­łych kole­gów z 18. tomu ich anto­lo­gii ani…

…Kevina J. Ander­sona. Gdyby zaś nie jego rady, ni­gdy nie poznał­bym…

…Matta Bia­lera, naj­lep­szego z agen­tów lite­rac­kich. Bez któ­rego z kolei ni­gdy bym nie sprze­dał książki…

…Betsy Wol­heim, wspa­nia­łego wydawcy i pre­zesa wydaw­nic­twa DAW. To ona jest osta­tecz­nie odpo­wie­dzialna za książkę, którą trzy­ma­cie w ręku. Gdyby nie ona, byłaby to zupeł­nie inna książka. Być może podobna, ale z pew­no­ścią nie taka sama. Tej książki by nie było.

I na koniec panu Bohage’owi, mojemu nauczy­cie­lowi histo­rii z liceum. W 1989 roku obie­ca­łem mu, że wspo­mnę o nim w mojej pierw­szej powie­ści. Wła­śnie wywią­zuję się z tej obiet­nicy.

Prolog

Cisza na trzy ręce

Znów była noc. Karczmę „Osta­niec” spo­wi­jała cisza i była to cisza na trzy ręce.

Przede wszyst­kim grało w niej to puste, głu­che echo, które poja­wia się tam, gdzie milkną rze­czy, przy­roda, ludzie. Gdyby wiał wiatr, to gwiz­dałby w gałę­ziach drzew, poru­szał skrzy­pią­cym na hakach godłem gospody i wymió­tłby ciszę jak chmarę jesien­nych liści. Gdyby w gospo­dzie pano­wał tłok lub była w niej bodaj garstka klien­tów, ciszę wypeł­ni­łyby ich roz­mowy, śmiech i zgiełk, które zawsze wyle­wają się z knajp ciemną, nocną godziną. Gdyby grała muzyka… ale nie, oczy­wi­ście muzyka nie grała. Po praw­dzie nie było żad­nej z wymie­nio­nych rze­czy i dla­tego cisza trwała.

W „Ostańcu” dwoje ludzi sku­piło się przy naroż­niku baru. Pili w mil­cze­niu, uni­ka­jąc poważ­niej­szych roz­mów na temat nie­po­ko­ją­cych wie­ści. W ten spo­sób two­rzyli drobny, posępny motyw w prze­strzeni głu­chej ciszy. Swego rodzaju inklu­zję, kon­tra­punkt.

Trze­cią melo­dię ciszy wyło­wić było nie­ła­two. Gdyby posłu­chać przez jakąś godzinę, być może usły­sza­łoby się ją w deskach pod­łogi pod nogami i w szorst­kich, obłu­pa­nych klep­kach beczek za barem. W wiel­kich kamie­niach poczer­nia­łego pale­ni­ska, które zacho­wały jesz­cze cie­pło dawno wyga­słego ognia. W mia­ro­wych ruchach bia­łej lnia­nej ścierki, poru­sza­ją­cej się w tę i we w tę po usło­je­niu drew­nia­nego kon­tu­aru. I w dło­niach męż­czy­zny, który stał za nim, pole­ru­jąc maho­niową powierzch­nię, i bez tych zabie­gów już lśniącą jak lustro w świe­tle lamp.

Męż­czy­zna miał włosy rude jak pło­mień. W ciem­nych oczach cza­iło się nie­obecne spoj­rze­nie; poru­szał się z dufną swo­bodą zna­mio­nu­jącą tych, któ­rzy wiele wie­dzą o róż­nych rze­czach.

„Osta­niec” nale­żał do niego i do niego też nale­żała trze­cia melo­dia ciszy. Zresztą jak naj­bar­dziej sto­sow­nie, ponie­waż była to naj­głęb­sza par­tia ciszy, otu­la­jąca pozo­stałe. Była głę­boka i długa niczym schy­łek jesieni. I ciężka jak wielki kamień wygła­dzony przez wody rzeki. Cier­pliwy, przy­wię­dły oddech czło­wieka, który czeka na śmierć.

Rozdział 1

Miejsce dla demonów

To była noc dnia fel­ling i w gospo­dzie „Osta­niec” zebrała się zwy­cza­jowa gro­madka gości. A choć pię­ciu męż­czyzn trudno nazwać gro­madką, obe­rżę ostat­nio rzadko odwie­dzało naraz wię­cej klien­tów, ponie­waż czasy były, jakie były.

Stary Cob ze swadą grał rolę, w któ­rej czuł się naj­le­piej: baja­rza i sza­fa­rza dobrych rad. Męż­czyźni popi­jali przy barze i słu­chali. W tyl­nym pomiesz­cze­niu stał za drzwiami młody karcz­marz i z uśmie­chem przy­słu­chi­wał się kolej­nym odsło­nom zna­nej opo­wie­ści.

– Obu­dziw­szy się, Tabor­lin Wielki zro­zu­miał, że uwię­ziono go w wyso­kiej wieży. Że zabrano mu miecz i wszyst­kie instru­menty: klucz, moneta i świeca znik­nęły. Ale nie to było naj­gor­sze, rozu­mie­cie… – Cob urwał dla spo­tę­go­wa­nia efektu – …naj­gor­sze było to, że lampy na ścia­nach pło­nęły nie­bie­skim pło­mie­niem!

Gra­ham, Jake i Shep poki­wali gło­wami. Trzem przy­ja­cio­łom dzie­ciń­stwo upły­nęło na słu­cha­niu opo­wie­ści Coba i igno­ro­wa­niu jego rad.

Gawę­dziarz wbił spoj­rze­nie w naj­now­szego, naj­bar­dziej pochło­nię­tego opo­wie­ścią słu­cha­cza: cze­lad­nika kowal­skiego.

– Czy wiesz, co to zna­czy, chłop­cze?

Nikt nie zwra­cał się do cze­lad­nika ina­czej niż „chłop­cze”, mimo iż był o dłoń wyż­szy od wszyst­kich zgro­ma­dzo­nych. Ponie­waż małe mia­steczka były, jakie były, zapewne pozo­sta­nie „chłop­cem”, póki nie wyro­śnie mu gęsta broda lub wresz­cie, zde­ner­wo­wany prze­zwi­skiem, nie roz­kwasi czy­je­goś nosa.

Chło­piec powoli poki­wał głową.

– Chan­dria­nie.

– Racja – skwa­pli­wie przy­znał Cob. – Chan­dria­nie. Wszy­scy wie­dzą, że nie­bie­ski pło­mień świad­czy o ich obec­no­ści. A więc był…

– Ale jak go zna­leźli? – wtrą­cił chło­piec. – I dla­czego go nie zabili, kiedy mieli szansę?

– Cicho, w końcu dowiesz się wszyst­kiego – skar­cił go Jake. – Tylko daj mu opo­wie­dzieć.

– Nie trak­tuj go tak ostro, Jake – wtrą­cił się Gra­ham. – Chło­piec jest po pro­stu cie­kawy. Pij, co masz nalane.

– Już wypi­łem – odciął się Jake. – Mógłby mi ktoś nalać następ­nego, ale karcz­marz wciąż patro­szy szczury w kuchni. – Uniósł głos i postu­kał w kra­wędź kufla sto­ją­cego na kon­tu­arze. Kufel odpo­wie­dział głu­chym echem. – Hej! Pić się chce!

Poja­wił się karcz­marz, nio­sąc pięć misek gula­szu i dwa okrą­głe, jesz­cze cie­płe bochny chleba. Z osten­ta­cyjną spraw­no­ścią napeł­nił kufle Jake’a, Shepa i Sta­rego Coba.

Opo­wieść musiała zacze­kać, póki męż­czyźni nie skoń­czą posiłku. Stary Cob pierw­szy z dra­pieżną zręcz­no­ścią sta­rego kawa­lera upo­rał się ze swą por­cją i odsu­nął pustą miskę. Pozo­stali wciąż dmu­chali na paru­jący posi­łek, gdy on tym­cza­sem prze­łknął ostatni kęs chleba i dalej snuł swoją histo­rię.

– Tabor­lin wie­dział, że musi jak naj­szyb­ciej uciec z wieży, ale kiedy się rozej­rzał, zoba­czył, że kom­nata, w któ­rej go uwię­ziono, nie ma drzwi. Ani okien. Wokół widział tylko gładki, lity kamień. Gdyż trzeba wam wie­dzieć, że zamknięto go w celi, z któ­rej nikt jesz­cze ni­gdy nie uciekł. Wsze­lako Tabor­lin znał imiona wszyst­kich rze­czy i istot, a tym samym wszyst­kie rze­czy i istoty musiały słu­chać jego roz­ka­zów. Rzekł więc do kamie­nia: „Pęk­nij!”, a kamień pękł. Ściana roz­stą­piła się jak roz­darta kartka papieru, w szcze­li­nie Tabor­lin zoba­czył niebo, a twarz owio­nęło mu świeże powie­trze wio­sny. Pod­szedł do kra­wę­dzi otworu, spoj­rzał w dół i nie waha­jąc się, dał krok w pustkę…

Oczy chłopca roz­sze­rzyły się.

– Nie!

Cob z powagą poki­wał głową.

– Tak, Tabor­lin dał krok w pustkę i runął w dół, ale bez lęku. Ponie­waż znał imię wia­tru i tym samym wiatr musiał mu być posłuszny. Prze­mó­wił więc do wia­tru, a ten uko­ły­sał i utu­lił go. I wresz­cie zniósł go na zie­mię deli­kat­nie niczym puch dmu­chawca i posta­wił tak miękko, jakby cho­dziło o poca­łu­nek matki. A kiedy stał już na ziemi i macał bok, w który otrzy­mał pchnię­cie, prze­ko­nał się, że rana nie jest poważna. Więc może po pro­stu tym razem dopi­sało mu szczę­ście. – Cob wszyst­ko­wie­dzą­cym gestem postu­kał się w nos. – A może miało to coś wspól­nego z amu­le­tem, który nosił pod koszulą.

– Jakim amu­le­tem? – zapy­tał nie­cier­pli­wie chło­piec z ustami peł­nymi gula­szu.

Stary Cob roz­parł się na stołku, zado­wo­lony z oka­zji do kolej­nej dygre­sji.

– Kilka dni wcze­śniej Tabor­lin spo­tkał na dro­dze dru­cia­rza. I choć sam nie miał wiele poży­wie­nia, podzie­lił się ze star­cem.

– I dobrze zro­bił – cicho rzekł Gra­ham do chłopca. – Wszy­scy wie­dzą: „Za przy­sługę dru­ciarz odpłaca po dwa­kroć”.

– Nie, nie – zapro­te­sto­wał Jake. – Dokład­nie to brzmi tak: „Za przy­sługę rada dru­cia­rza odpłaci po dwa­kroć”.

Po raz pierw­szy tego wie­czora ode­zwał się karcz­marz:

– Tak naprawdę, to nawet połowy nie zapa­mię­ta­li­ście – powie­dział, sta­jąc w drzwiach za barem.

Dru­ciarz zawsze spłaca długi:

W zwy­kły spo­sób, gdy cho­dzi o gażę,

Po dwa­kroć za wyświad­czone przy­sługi,

Po trzy­kroć za doznaną obrazę.

Męż­czyźni przy barze wyda­wali się nie­omal zasko­czeni na widok sto­ją­cego za barem Kote’a. Od mie­sięcy poja­wiali się w „Ostańcu” każ­dej nocy dnia fel­ling, a Kote ni­gdy wcze­śniej sam z sie­bie się nie odzy­wał. Z dru­giej strony, nikt tego po nim nie ocze­ki­wał. W mia­steczku był dopiero od jakie­goś roku. Wciąż trak­to­wano go jak obcego. Cze­lad­nik kowala miesz­kał tu, odkąd skoń­czył jede­na­ście lat, a wciąż mówiono o nim „ten chło­piec z Ran­nish”, jakby mia­steczko leżało gdzieś za gra­nicą, a nie w odle­gło­ści nie­ca­łych trzy­dzie­stu mil.

– Po pro­stu gdzieś mi to kie­dyś wpa­dło w ucho – powie­dział Kote w prze­dłu­ża­ją­cej się ciszy, wyraź­nie zakło­po­tany.

Stary Cob poki­wał głową, odkaszl­nął i pod­jął prze­rwaną opo­wieść.

– Trzeba wam wie­dzieć, że amu­let ten był wart peł­nego kosza zło­tych nobli, ale ze względu na przy­sługę, jaką mu Tabor­lin wyświad­czył, dru­ciarz sprze­dał mu go za nie wię­cej niż trzy gro­sze: jeden żela­zny, jeden mie­dziany i jeden srebrny. Amu­let był czarny jak zimowa noc i w dotyku chłodny niczym lód, póki jed­nak wisiał na szyi Tabor­lina, żadne złe istoty nie mogły mu nic zro­bić. Ani demony, ani żadne inne.

– W cza­sach, jakie nastały, dużo dał­bym za taki amu­let – ponuro wtrą­cił Shep.

Przez cały wie­czór pił naj­wię­cej ze wszyst­kich, a mówił naj­mniej. Wszy­scy wie­dzieli, że nocą ostat­niego dnia cen­dling coś złego zda­rzyło się na jego far­mie, ale ponie­waż byli jego przy­ja­ciółmi, wie­dzieli, że nie należy wycią­gać z niego szcze­gó­łów. Przynaj­mniej nie od razu, nie na trzeźwo.

– No, któżby nie dał? – zauwa­żył zna­cząco Stary Cob, a potem upił długi łyk.

– Nie wie­dzia­łem, że Chan­dria­nie to demony – zauwa­żył chło­piec. – Sły­sza­łem, że…

– To nie są demony – zde­cy­do­wa­nie oznaj­mił Jake. – To było pierw­szych sze­ściu ludzi, któ­rzy odmó­wili wej­ścia na drogę wska­zaną przez Tehlu, za co on prze­klął ich i roz­pro­szył na wszyst­kie strony…

– Ty opo­wia­dasz tę histo­rię, Jaco­bie Wal­ker? – ostro zapy­tał Cob. – Bo jeśli tak, pozwa­lam ci ją skoń­czyć.

Przez dłuż­szą chwilę dwaj męż­czyźni patrzyli na sie­bie ze zło­ścią. W końcu Jake odwró­cił wzrok, mruk­nąw­szy coś, co praw­do­po­dob­nie mogło być prze­pro­si­nami.

Cob znów zwró­cił się do chłopca.

– Na tym polega tajem­nica Chan­drian – wyja­śnił. – Skąd przy­cho­dzą? Dokąd odcho­dzą, gdy już wyko­nają krwawe dzieło? Czy są ludźmi, któ­rzy zaprze­dali swe dusze? Demo­nami? Duchami? Tego nie wie nikt. – Cob obrzu­cił Jake’a do szpiku pogar­dli­wym spoj­rze­niem. – Choć każdy pół­głó­wek wyobraża sobie, że to on wła­śnie wie…

W tym momen­cie opo­wieść prze­szła w sprzeczkę na temat natury Chan­drian, zna­ków, z któ­rych uważni obser­wa­to­rzy mogli wno­sić o ich obec­no­ści, oraz kwe­stii tego, czy amu­let ochro­niłby Tabor­lina także przed ban­dy­tami, wście­kłymi psami tudzież upad­kiem z konia. Utarczka powoli sta­wała się coraz bar­dziej gorącz­kowa, gdy nagle z łosko­tem otwo­rzyły się fron­towe drzwi.

Jake spoj­rzał w tamtą stronę.

– Aku­rat na cie­bie czas, Car­ter. Wyja­śnij temu prze­klę­temu głup­cowi róż­nicę mię­dzy demo­nem a psem. Każdy wi… – Jake urwał w pół słowa, pode­rwał się i pobiegł ku drzwiom. – Na miłość boską, co ci się stało?

Car­ter wszedł w świa­tło, twarz miał bladą i zakrwa­wioną. Do piersi przy­ci­skał starą derkę. Miała dziwny, nie­fo­remny kształt, jakby zawi­nięto w nią wiązkę chru­stu.

Na jego widok pozo­stali przy­ja­ciele też zesko­czyli ze stoł­ków i pode­szli bli­żej.

– Nic mi nie jest – powie­dział, wlo­kąc się na śro­dek wspól­nej sali. Oczy miał roz­bie­gane i dzi­kie jak ner­wowy koń. – Nic mi nie jest. Nic mi nie jest.

Poło­żył zawi­niątko z derki na bla­cie naj­bliż­szego stołu i roz­legł się gło­śny stuk, jakby w środku były kamie­nie. Jego ubra­nie zna­czyły dłu­gie, pro­ste roz­cię­cia. Szara koszula wisiała w strzę­pach; wyjąt­kiem były miej­sca, gdzie przy­kle­iła się do ciała ciem­nymi, ponu­rymi pla­mami krwi.

Gra­ham pró­bo­wał posa­dzić go na krze­śle.

– Rany boskie. Sia­daj, Car­ter. Co się stało? Sia­daj.

Car­ter z upo­rem pokrę­cił głową.

– Mówię ci, że nic mi nie jest. To są wła­ści­wie dra­śnię­cia.

– Ilu ich było? – zapy­tał Gra­ham.

– Jeden – odrzekł Car­ter. – Ale to nie tak, jak myślisz…

– Do dia­ska. Mówi­łem ci, Car­ter – wybuch­nął Stary Cob, a w jego gło­sie pobrzmie­wał ten rodzaj prze­ra­że­nia pomie­sza­nego z gnie­wem, na które stać tylko krew­nych lub naj­bliż­szych przy­ja­ciół. – Od mie­sięcy ci powta­rzam. Nie możesz włó­czyć się sam po oko­licy. Nawet jeśli tylko do Baedn. To nie­bez­pieczne.

Jake uspo­ka­ja­ją­cym gestem poło­żył dłoń na ramie­niu sta­rego.

– Usiądź cho­ciaż – powie­dział Gra­ham, wciąż pró­bu­jąc zacią­gnąć Car­tera w kie­runku krze­sła. – Zdej­miemy ci koszulę, umy­jesz się tro­chę.

Car­ter pokrę­cił głową.

– Nic mi nie jest. Tro­chę mnie poha­ra­tało, ale ta krew to głów­nie od Nelly. Sko­czył na nią. Zabił ją jakieś dwie mile od mia­sta, za Mostem Sta­ro­ka­mie­nia.

Po tych sło­wach zapa­dła pełna prze­ję­cia cisza. Cze­lad­nik kowal­ski poło­żył ze współ­czu­ciem dłoń na ramie­niu Car­tera.

– Cho­lera. To straszne. Była prze­cież łagodna jak owieczka. Pod­czas pod­ku­wa­nia ni­gdy nie pró­bo­wała gryźć ani wierz­gać. Naj­lep­szy koń we wsi. Cho­lera. Ja… – Urwał. – Cho­lera. Nie wiem, co powie­dzieć. – Bez­rad­nie rozej­rzał się po zebra­nych.

Cobowi w końcu udało się uwol­nić od Jake’a.

– Mówi­łem ci – powtó­rzył, wyma­chu­jąc pal­cem przed nosem Car­tera. – Ostat­nimi czasy kręcą się tu ludzie, któ­rzy zabi­liby za parę gro­szy, nie mówiąc już o koniu i wozie. Co teraz zro­bisz? Sam się zaprzę­gniesz?

W peł­nym napię­cia mil­cze­niu Jake i Cob mie­rzyli się wście­kłymi spoj­rze­niami, pod­czas gdy pozo­sta­łym naj­wy­raź­niej zabra­kło słów – stali, nie wie­dząc, jak mity­go­wać przy­ja­ciół.

Po mil­czą­cej sce­nie zasty­głych postaci poru­szał się tylko karcz­marz. Mimo iż ręce miał pełne, zręcz­nie wymi­nął Shepa i na naj­bliż­szym stole zaczął roz­kła­dać przy­nie­sione przed­mioty: miskę z gorącą wodą, szar­pie, tro­chę czy­stego lnia­nego płótna, kilka szkla­nych bute­lek, igłę i kat­gut.

– To by się ni­gdy nie wyda­rzyło, gdy­byś chciał mnie posłu­chać – mru­czał Stary Cob. Jake pró­bo­wał go uci­szyć, ale Cob nie zwra­cał na niego uwagi. – Mówię tylko, jak jest. To wstyd, co przez niego spo­tkało Nelly, ale teraz lepiej niech mnie posłu­cha, bo ina­czej sam skoń­czy mar­twy. Z takimi ludźmi nie ma co liczyć, że dwa razy dopi­sze szczę­ście.

Usta Car­tera zaci­snęły się w wąską kre­skę. Wycią­gnął rękę i odsu­nął kraj zakrwa­wio­nego koca. Cokol­wiek znaj­do­wało się w środku, drgnęło, szarp­nięte przez mate­riał. Car­ter pocią­gnął moc­niej i wtedy roz­legł się gło­śny stuk, jakby na blat stołu posy­pały się kamie­nie.

W środku znaj­do­wał się pająk wielki jak koło wozu i czarny jak łupek.

Cze­lad­nik kowala odsko­czył, ude­rzył ple­cami o stół, prze­wró­cił go i omalże sam nie upadł na pod­łogę. Twarz Coba pobla­dła. Z gar­deł Gra­hama, Shepa i Jake’a wydo­były się nie­ar­ty­ku­ło­wane odgłosy, cof­nęli się jak jeden mąż, zasła­nia­jąc rękoma twa­rze. Sam Car­ter też drgnął lekko, jakby zdjęty ner­wo­wym tikiem, cof­nął się o krok. Cisza wypeł­niła salę niczym wil­gotna mgła.

Karcz­marz zmarsz­czył brwi.

– Wcze­śniej nie docie­rały tak daleko na zachód – powie­dział cicho.

Gdyby nie gro­bowa cisza, zapewne nikt by go nie usły­szał. Nie­mniej usły­szeli. Sześć par oczu ode­rwało się od spo­czy­wa­ją­cej na stole istoty i wpa­trzyło niemo w rudo­wło­sego męż­czy­znę.

Jake pierw­szy odzy­skał głos.

– Wiesz, co to jest?

Karcz­marz patrzył przed sie­bie nie­obec­nym wzro­kiem

– To scrael – powie­dział z roz­tar­gnie­niem. – Myśla­łem, że w górach…

– Scrael? – wszedł mu w słowo Jake. – Na poczer­niałe ciało Boga, Kote. Widzia­łeś już takie stwory?

– Co? – Rudo­włosy karcz­marz spoj­rzał na niego nie cał­kiem przy­tom­nie, jakby dopiero w tej chwili przy­po­mniał sobie, gdzie jest. – Och. Nie. Nie, oczy­wi­ście, że nie. – Nagle zorien­to­wał się, że jako jedyny stoi w zasięgu ręki ciem­nego stwora, i spo­koj­nie odsu­nął się o krok. – Tylko o nich sły­sza­łem.

Pozo­stali wciąż nie odry­wali odeń wzroku.

– Pamię­ta­cie tego han­dla­rza, który prze­jeż­dżał tędy jakieś dwa cykle temu? – spy­tał.

Wszy­scy poki­wali gło­wami.

– Drań pró­bo­wał zedrzeć ze mnie dzie­sięć gro­szy za pół funta soli – zauwa­żył odru­chowo Cob, powta­rza­jąc już pew­nie po raz setny tę samą skargę.

– Teraz żałuję, że od niego nie kupi­łem – mruk­nął Jake.

Gra­ham poki­wał głową.

– To był praw­dziwy zły sze­ląg. – Cob splu­nął, naj­wy­raź­niej odnaj­du­jąc rezon w zna­jo­mych sło­wach. – Mógł­bym zapła­cić dwa, bo czasy są cięż­kie, ale dzie­sięć to zdzier­stwo.

– Nie w sytu­acji, gdy na dro­gach gra­suje tego wię­cej – ponuro zauwa­żył Shep.

Wszy­scy spoj­rzeli na stwora leżą­cego na stole.

– Mówił mi, że nie­da­leko Mel­combe mu o nich opo­wia­dano – szybko pod­jął Kote, przy­glą­da­jąc się obli­czom męż­czyzn. – Uzna­łem, że po pro­stu chce w ten spo­sób wyśru­bo­wać ceny.

– Co jesz­cze powie­dział? – zapy­tał Car­ter.

Karcz­marz jakby się zasta­na­wiał, ale po chwili wzru­szył ramio­nami.

– Nie wycią­gną­łem z niego całej histo­rii. Był w mia­steczku tylko parę godzin.

– Nie lubię pają­ków – oznaj­mił cze­lad­nik kowala. Trzy­mał się po prze­ciw­nej stro­nie stołu, jakieś pięt­na­ście stóp od stwora. – Zakryj­cie go.

– To nie jest pająk – powie­dział Jake. – Nie ma oczu.

– Pyska też nie ma – zauwa­żył Cob. – Czym je?

– Co je? – ponuro zapy­tał Shep.

Karcz­marz wciąż z cie­ka­wo­ścią przy­glą­dał się poczwa­rze. Pochy­lił się, wycią­gnął rękę. I znów pozo­stali jak jeden mąż odsu­nęli się od stołu.

– Ostroż­nie – ostrzegł Car­ter. – Łapy ma ostre jak noże.

– Bar­dziej jak brzy­twy – popra­wił go Kote. Smu­kłymi pal­cami musnął czarne, pozba­wione cech ana­to­micz­nych ciało scra­ela. – Jest gładki i twardy jak cera­mika.

– Nie ryzy­kuj – powie­dział cze­lad­nik kowala.

Karcz­marz ostroż­nie ujął jedną z dłu­gich, gład­kich łap, a potem spró­bo­wał uła­mać ją dwoma rękoma, jakby to była gałąź.

– Z pew­no­ścią nie jest to cera­mika – spro­sto­wał. Oparł łapę na kra­wę­dzi stołu, naci­snął na nią całym cię­ża­rem ciała. Zła­mała się z gło­śnym trza­skiem. – Bar­dziej coś jak kamień. – Spoj­rzał na Car­tera. – Skąd się wzięły wszyst­kie te pęk­nię­cia? – Wska­zał pal­cem cie­niut­kie rysy pokry­wa­jące gładką powierzch­nię kor­pusu.

– Nelly upa­dła na niego – odrzekł Car­ter. – Sko­czył z drzewa i zaczął wdra­py­wać się po niej, tnąc łapami. Poru­szał się tak szybko. Nie zdą­ży­łem się nawet zorien­to­wać, co się dzieje. – W końcu usiadł na krze­śle, pod­su­nię­tym mu przez Gra­hama. – Zaplą­tała się w uprzęży i zwa­liła na niego, łamiąc kilka łap. Potem rzu­cił się na mnie, dopadł mnie, bie­gał po mnie całym. – Skrzy­żo­wał ramiona na zakrwa­wio­nych pier­siach, zadrżał. – Udało mi się go strą­cić i dep­ta­łem po nim co sił w nogach. Potem znowu wlazł na mnie… – Urwał, jego twarz przy­brała barwę popiołu.

Karcz­marz poki­wał głową do jakichś swo­ich myśli, nie zaprze­sta­jąc oglę­dzin poczwary.

– Nie ma krwi. Żad­nych orga­nów. W środku jest po pro­stu szary. – Dźgnął kor­pus stwora pal­cem. – Jak grzyb.

– Wielki Tehlu, zostaw go w spo­koju – bła­gał cze­lad­nik kowala. – Pająki cza­sami jesz­cze się ruszają po tym, jak je zabi­jesz.

– Sami nie wie­cie, co mówi­cie – zru­gał go Cob. – Pająki nie są wiel­kie jak świ­nie. Wie­cie, co to jest. – Rozej­rzał się wokół, patrząc każ­demu po kolei w oczy. – To demon.

Znowu spoj­rzeli na pokie­re­szo­waną istotę.

– Och, daj spo­kój – powie­dział Jake, pro­te­stu­jąc raczej już tylko z przy­zwy­cza­je­nia. – Nie jest jak… – Wyko­nał nie­wy­raźny gest dło­nią. – Nie może być sobie…

Wszy­scy wie­dzieli, co mu cho­dzi po gło­wie. Rzecz jasna, demony żyły na świe­cie. Ale były jak anioły Tehlu. Były jak herosi i kró­lo­wie. Nale­żały do legend. Żyły w jakichś innych miej­scach. Tabor­lin Wielki przy­zy­wał ogień i bły­ska­wicę, żeby zabi­jać demony. Tehlu kładł na nich swą karzącą dłoń i odsy­łał, wyjące, do bez­i­mien­nej pustki. Przy­ja­ciel z dzie­ciń­stwa nie dep­tał ich na śmierć na dro­dze do Baedn-Bryt. To było zupeł­nie bez sensu.

Kote prze­cze­sał dło­nią rude włosy. Wresz­cie ode­zwał się, prze­ry­wa­jąc mil­cze­nie.

– Jest jeden spo­sób, żeby się upew­nić – powie­dział, się­ga­jąc do kie­szeni. – Żelazo lub ogień. – Wycią­gnął pękatą skó­rzaną sakiewkę.

– I imię Boga – wska­zał Gra­ham. – Demony boją się trzech rze­czy: chłod­nego żelaza, czy­stego ognia i świę­tego imie­nia bożego.

Usta karcz­ma­rza zaci­snęły się w cienką linię, któ­rej wszak nie spo­sób było do końca uznać za gry­mas otwar­tej nie­chęci.

– Oczy­wi­ście – powie­dział i wysy­pał zawar­tość sakiewki na stół. Od razu zaczął roz­gar­niać sto­sik monet. Cięż­kie srebrne talenty, cien­kie sztuki sre­bra, mie­dziane joty, ukru­szone pół­gro­szówki i żela­zne denary. – Ma ktoś sze­ląga?

– Weź denara – pora­dził Jake. – To dobre żelazo.

– Nie potrze­buję dobrego żelaza – odparł karcz­marz. – Denar ma za dużo węgla. To pra­wie stal.

– Ma rację – oznaj­mił cze­lad­nik kowala. – Z tym że nie cho­dzi o węgiel. Do wyrobu stali używa się koksu. Koksu i wapna.

Karcz­marz z uzna­niem ski­nął chło­pa­kowi głową.

– Ty wiesz naj­le­piej, młody panie. W końcu to twój zawód. – Jego smu­kłe palce odna­la­zły w końcu sze­ląga w sto­siku monet. Uniósł go na wyso­kość oczu. – Pro­szę, oto mamy.

– Po co to? – zapy­tał Jake.

– Żelazo zabija demony – głos Coba leciutko drżał – ale ten już jest mar­twy. Więc może nic się nie sta­nie.

– Jest jeden spo­sób, żeby się prze­ko­nać. – Karcz­marz powiódł wzro­kiem po obec­nych, przy­glą­da­jąc się każ­demu po kolei, jakby ich mie­rzył i ważył. Potem zde­cy­do­wa­nie odwró­cił się do stołu, a oni cof­nęli się jesz­cze o krok.

Kote przy­ci­snął żela­zny sze­ląg do czar­nego boku poczwary i wszy­scy usły­szeli krótki, ostry odgłos niczym trzask sosno­wego polana w pło­mie­niach. Drgnęli, ale po chwili uspo­ko­ili się, widząc, że czarny stwór pozo­stał bez ruchu. Cob uśmiech­nął się do towa­rzy­szy, oni odpo­wie­dzieli uśmie­chami, jak chłopcy, któ­rych na moment prze­ra­ziła histo­ria o duchach. Uśmie­chy jed­nak zaraz znik­nęły z ich twa­rzy, gdy pomiesz­cze­nie wypeł­nił słodko-kwa­śny odór gni­ją­cych kwia­tów i spa­lo­nych wło­sów.

Karcz­marz ude­rzył sze­lą­giem w blat stołu z gło­śnym brzę­kiem.

– No, tak – powie­dział, wycie­ra­jąc ręce w far­tuch. – Myślę, że sprawa jest jasna. Co robimy?

Wiele godzin póź­niej karcz­marz stał w drzwiach „Ostańca”, pozwa­la­jąc swym oczom odpo­czy­wać w ciem­no­ściach. Plamy świa­tła wyle­wa­ją­cego się z okien gospody kła­dły się na zabło­co­nej dro­dze i drzwiach kuźni po dru­giej stro­nie. Droga nie była szcze­gól­nie sze­roka ani też zbyt­nio uczęsz­czana. W prze­ci­wień­stwie do wielu innych dróg nie wyglą­dała na taką, która dokąd­kol­wiek pro­wa­dzi. W pew­nej chwili karcz­marz wcią­gnął głę­boko w płuca jesienne powie­trze i nie­spo­koj­nie rozej­rzał się dookoła, jakby naszło go prze­czu­cie bli­skich wyda­rzeń.

Kazał nazy­wać się Kote. Sta­ran­nie wybrał sobie takie imię, gdy przy­był do mia­steczka. O brzmie­niu imie­nia zde­cy­do­wała więk­szość zwy­kłych w takich wypad­kach wzglę­dów, jak i też kilka niezwy­kłych, wśród któ­rych nie naj­mniej waż­nym było to, że doce­niał wagę imion.

Uniósł wzrok i zoba­czył tysiąc gwiazd migo­czą­cych na głę­bo­kim aksa­mi­cie bez­k­się­ży­co­wej nocy. Znał je wszyst­kie – towa­rzy­szące im opo­wie­ści i nazwy. Znał je w spo­sób intymny, jak wła­sne dło­nie.

Wresz­cie Kote opu­ścił wzrok, mimo­wol­nie wes­tchnął i wró­cił do środka. Zary­glo­wał drzwi i zawarł okien­nice sze­ro­kich okien, jakby chciał odgro­dzić się od gwiazd i bez­liku ich nazw.

Meto­dycz­nie zamiótł pod­łogę, nie omi­ja­jąc żad­nego kąta. Umył blaty sto­łów i powierzch­nię kon­tu­aru, a wszystko z cier­pliwą sta­ran­no­ścią. Po godzi­nie sprzą­ta­nia woda w jego wia­drze wciąż była tak czy­sta, że każda szla­chet­nie uro­dzona dama mogłaby w niej umyć ręce.

Na koniec wsta­wił sobie sto­łek za bar i zabrał się do pole­ro­wa­nia potęż­nej bate­rii bute­lek, usta­wio­nych mię­dzy dwiema wiel­kimi becz­kami. Zaję­ciu temu nie odda­wał się nawet w poło­wie tak ener­gicz­nie i meto­dycz­nie jak wcze­śniej­szym obo­wiąz­kom, wkrótce więc dla każ­dego ewen­tu­al­nego obser­wa­tora sta­łoby się jasne, że sta­nowi ono tylko wymówkę, aby móc brać w dło­nie i przez chwilę trzy­mać szkło o fan­ta­zyj­nych kształ­tach. Nawet nucił przy tym cicho pod nosem, choć nie zda­wał sobie z tego sprawy i prze­stałby, gdyby się zorien­to­wał.

Kiedy tak brał w smu­kłe, deli­katne dło­nie kolejne butelki i mia­rowo wycie­rał, tak dobrze znane ruchy spra­wiły, że z jego twa­rzy znik­nęło parę zmarsz­czek, czy­niąc ją młod­szą – z pew­no­ścią nie było to obli­cze trzy­dzie­sto­latka – raczej czło­wieka, któ­remu do trzy­dziestki jesz­cze daleko. Wyglą­dał teraz zbyt młodo jak na karcz­ma­rza. I jak na czło­wieka, któ­rego twarz mimo wszystko wciąż jesz­cze zna­czyły bruzdy zmę­cze­nia.

Kote wszedł po scho­dach i otwo­rzył znaj­du­jące się na ich szczy­cie drzwi. Jego pokój był urzą­dzony surowo, omal jak mni­sia cela. W środku znaj­do­wał się komi­nek z czar­nego kamie­nia, dwa fotele, małe biurko. Ume­blo­wa­nia dopeł­niało wąskie łóżko i wielki, czarny kufer w jego nogach. Ściany były pozba­wione jakich­kol­wiek ozdób. Pod­łoga naga.

W kory­ta­rzu roz­le­gły się kroki i do pokoju wszedł młody czło­wiek z miską paru­ją­cego gula­szu mocno pach­ną­cego pie­przem. Mło­dzie­niec był sma­gło­skóry i cza­ru­jący, łatwo się uśmie­chał, chy­trze patrzyło mu z oczu.

– Od wielu tygo­dni nie zosta­wa­łeś w karcz­mie do tak póź­niej pory – powie­dział, poda­jąc karcz­ma­rzowi miskę. – Zapewne dzi­siej­szego wie­czora musia­łeś usły­szeć jakieś inte­re­su­jące histo­rie, Reshi.

Reshi było to kolejne imię karcz­ma­rza, wła­ści­wie coś w rodzaju przy­domku. Na jego dźwięk kącik jego ust wygiął iro­niczny uśmiech, po chwili jed­nak męż­czy­zna zapadł się w głę­boki fotel przed komin­kiem.

– A więc czego się dzi­siaj nauczy­łeś, Bast?

– Dzi­siaj, mistrzu, nauczy­łem się, że wielcy kochan­ko­wie mają lep­szy wzrok niż wielcy uczeni.

– A dla­cze­góż mia­łoby tak być, Bast? – zapy­tał Kote gło­sem, w któ­rym dźwię­czały nutki roz­ba­wie­nia.

Bast pod­szedł do drzwi, zamknął je, a potem wró­cił, by zasiąść w dru­gim fotelu, wcze­śniej usta­wiw­szy go tak, żeby stał przo­dem do ognia i nauczy­ciela. Poru­szał się z zadzi­wia­jącą lek­ko­ścią i gra­cją, pra­wie jakby tań­czył.

– Cóż, Reshi, wszyst­kie war­to­ściowe książki prze­cho­wy­wane są w miej­scach kiep­sko oświe­tlo­nych. Nato­miast piękne dziew­częta wolą dla sie­bie blask słońca, zatem przy­glą­da­jąc im się, nie ryzy­ku­jemy osła­bie­nia wzroku.

Kote poki­wał głową.

– Ale inte­li­gentny stu­dent może zabrać książkę na zewnątrz, uwal­nia­jąc się od lęku przed osła­bie­niem tak dlań cen­nych narzą­dów pozna­nia, jakimi są oczy.

– O tym samym sobie pomy­śla­łem, Reshi. Ponie­waż jestem, rzecz jasna, inte­li­gent­nym stu­den­tem.

– Rzecz jasna.

– Ale kiedy zna­la­złem sobie miej­sce w słońcu, odpo­wied­nie dla lek­tury, poja­wiła się piękna dziew­czyna i unie­moż­li­wiła mi odda­nie się pier­wot­nemu zamia­rowi – odrzekł Bast, pod­kre­śla­jąc ostat­nie słowa cere­mo­nial­nym gestem.

Kote wes­tchnął.

– Czy słusz­nie się domnie­my­wam, że dziś nie udało ci się prze­czy­tać ani jed­nego frag­mentu z Celum Tin­ture?

Bast zdo­łał udać lek­kie zawsty­dze­nie.

Patrząc w ogień, Kote spró­bo­wał przy­brać srogi wyraz twa­rzy, ale osta­tecz­nie zre­zy­gno­wał.

– Ach, Bast, mam nadzieję, że jej widok był rów­nie słodki jak podmuch cie­płego wia­tru w ponu­rym cie­niu. Mówiąc to, z pew­no­ścią oka­zuję się kiep­skim nauczy­cie­lem, ale jestem zado­wo­lony. Teraz nie mam szcze­gól­nej ochoty na dłuż­sze lek­cje. – Przez chwilę mil­czał. – Car­tera zaata­ko­wał dzi­siaj scra­eling.

Swo­bodny uśmiech spełzł z twa­rzy Basta jak spę­kana gli­niana maska, ujaw­nia­jąc obli­cze wstrzą­śnięte i blade.

– Scrael? – Na poły pode­rwał się z fotela, jakby miał zamiar uciec z pokoju, po chwili jed­nak zmarsz­czył ze wsty­dem czoło i usiadł znowu. – Skąd wiesz? Kto zna­lazł ciało?

– Car­ter prze­żył, Bast. To on przy­wiózł scra­ela. Był tylko jeden.

– Nie ma cze­goś takiego jak poje­dyn­czy scra­eling – odrzekł bez­na­mięt­nie Bast. – Sam dobrze wiesz.

– Wiem – rzekł Kote. – A jed­nak był tylko jeden.

– I on go zabił? – dopy­ty­wał się Bast. – To nie mógł być scra­eling. Może…

– Bast, to był scrael. Widzia­łem na wła­sne oczy. – Kote spoj­rzał na tam­tego z cał­ko­witą powagą. – Miał szczę­ście, to wszystko. Mimo to porząd­nie obe­rwał. Czter­dzie­ści osiem szwów. Zuży­łem pra­wie cały zapas kat­gutu. – Kote wziął do rąk miskę z gula­szem. – Jeśli będą pytać, powiedz im, że mój ojciec był straż­ni­kiem kara­wan i nauczył mnie, jak oczy­ścić i zszyć ranę. Dziś wie­czo­rem byli zbyt wstrzą­śnięci, żeby o to zapy­tać, ale jutro może się w nich obu­dzić cie­ka­wość. A tego nie chcę. – Podmu­chał w miskę, przed jego twa­rzą uniósł się w powie­trze kłąb pary.

– Co zro­bi­łeś z tru­chłem?

– Ja nic z nim nie zro­bi­łem – zna­cząco odrzekł Kote. – Ja jestem pro­stym karcz­ma­rzem. Te rze­czy są mi cał­ko­wi­cie obce.

– Reshi, nie możesz ich sta­wiać w sytu­acji, w któ­rej sami będą musieli sobie z tym radzić.

Kote wes­tchnął.

– Zabrali je do kapłana. Zro­bił wszystko co nale­żało, kie­ru­jąc się jak naj­bar­dziej nie­wła­ści­wymi prze­słan­kami.

Bast otwo­rzył usta, chcąc coś powie­dzieć, ale Kote nie dopu­ścił go do głosu.

– Tak, zadba­łem, aby dziura w ziemi była odpo­wied­nio głę­boka. Tak, zadba­łem, aby w sto­sie zna­la­zło się drewno jarzę­biny. Tak, zadba­łem, aby paliło się długo i gorą­cym pło­mie­niem, zanim zagrze­bali dziurę. Tak, zadba­łem, aby nikt nie zacho­wał bodaj frag­mentu na pamiątkę. – Nachmu­rzył czoło, ścią­gnął brwi. – Nie jestem idiotą, prze­cież wiesz.

Bast roz­luź­nił się, wygod­niej roz­parł w fotelu.

– Wiem, że nie jesteś, Reshi. Ale połowa tych ludzi nie potrafi sikać z wia­trem bez pomocy. – Przez chwilę wyglą­dał, jakby się nad czymś zasta­na­wiał. – Nie potra­fię pojąć, dla­czego był tylko jeden.

– Może reszta zgi­nęła pod­czas poko­ny­wa­nia gór – pod­su­nął Kote. – Wszyst­kie prócz tego jed­nego.

– To moż­liwe – nie­chęt­nie zgo­dził się Bast.

– Może to ta burza sprzed paru dni – pod­dał myśl Kote. – Praw­dziwa huś­tawka wozów, jak mawia­li­śmy ongiś w wędrow­nej tru­pie. Ten deszcz i wiatr mogły odłą­czyć jed­nego od stada.

– Twoja pierw­sza hipo­teza znacz­nie bar­dziej mi się podoba, Reshi – nie­pew­nie zauwa­żył Bast. – Trzy lub cztery scra­ele prze­szłyby przez to mia­steczko jak… jak…

– Jak roz­grzany nóż na maśle?

– Bar­dziej jak kilka roz­grza­nych do czer­wo­no­ści ostrzy przez ciała kilku chło­pów – sucho rzekł Bast. – Ci ludzie nie umieją się bro­nić. Założę się, że na całe mia­steczko nie przy­pada wię­cej jak sześć mie­czy. Choć oczy­wi­ście mie­cze na nic się nie przy­da­dzą prze­ciwko scra­elom.

Przed dłuż­szą chwilę sie­dzieli w mil­cze­niu, każdy pogrą­żony we wła­snych myślach. W końcu Bast zaczął się nie­spo­koj­nie wier­cić.

– Jakieś wie­ści?

Kote pokrę­cił głową.

– Dzi­siej­szego wie­czora nie doszli­śmy do momentu, gdy zaczy­nają się wymie­niać plot­kami. Car­ter poja­wił się w cza­sie, gdy jesz­cze opo­wia­dali sobie bajki. Ale przy­pusz­czam, że coś wisi w powie­trzu. Wrócą jutro wie­czo­rem. Dzięki temu będę miał coś do roboty. – Machi­nal­nie obra­cał łyżką w gula­szu. – Powi­nie­nem kupić scra­ela od Car­tera – pomy­ślał na głos. – Przy­da­łyby mu się pie­nią­dze na nowego konia. Ludzie scho­dzi­liby się ze wszyst­kich stron, żeby go obej­rzeć. Dla odmiany byłby jakiś ruch w inte­re­sie.

Bast obrzu­cił go peł­nym grozy spoj­rze­niem, widać było, że na samą myśl zaparło mu dech w pier­siach.

Kote uspo­koił go gestem dłoni, w któ­rej trzy­mał łyżkę.

– Żar­tuję, Bast. – Uśmiech­nął się słabo. – Nie­mniej, byłoby miło.

– Nie, Reshi, z całą pew­no­ścią nie byłoby miło – gorąco sprze­ci­wił się Bast. – Ludzie scho­dzi­liby się ze wszyst­kich stron, żeby go obej­rzeć – powtó­rzył szy­der­czo. – Też coś.

– Mówiąc, że byłoby miło, mia­łem na myśli wyłącz­nie inte­res – wyja­śnił Kote. – Miło byłoby mieć coś do roboty. – Znowu zanu­rzył łyżkę w gula­szu. – Cokol­wiek… byłoby miłe.

Potem znowu przez dłuż­szą chwilę sie­dzieli w mil­cze­niu. Kote marsz­czył czoło, wbi­ja­jąc spoj­rze­nie nie­wi­dzą­cych oczu w miskę z gula­szem w dło­niach.

– Musisz strasz­nie się tutaj czuć, Bast – powie­dział na koniec. – Pew­nie umie­rasz z nudów.

Bast wzru­szył ramio­nami.

– W mia­steczku jest kilka mło­dych męża­tek. Stadko córe­czek. – Uśmiech­nął się nie­win­nie jak dziecko. – Sta­ram się jakoś zaba­wić.

– To dobrze, Bast. – I znowu kolejna chwila mil­cze­nia. Kote wziął do ust łyżkę gula­szu, prze­żuł, połknął. – Uznali, że to demon, sam rozu­miesz.

Bast wzru­szył ramio­nami.

– No i bar­dzo dobrze. Naj­le­piej będzie, jak tak sobie pomy­ślą.

– Wiem. Po praw­dzie, to sam im pod­su­ną­łem tę myśl. Ale zda­jesz sobie sprawę, co to ozna­cza. – Spoj­rzał Bastowi pro­sto w oczy. – Przez następ­nych kilka dni inte­res kowala będzie się krę­cił zna­ko­mi­cie.

Bast zadbał, by jego obli­cze pozo­stało cał­ko­wi­cie bez wyrazu.

– Och.

Kote poki­wał głową.

– Nie będę cię winił, jeżeli zechcesz wyje­chać. Jest wiele miejsc, w któ­rych ci będzie lepiej niż tu.

Tym razem na twa­rzy Basta odbiła się nie­kła­mana groza.

– Nie mogę wyje­chać, Reshi. – Kilka razy otwo­rzył usta, chcąc coś powie­dzieć, ale zamy­kał je, nie znaj­du­jąc słów. – Kto inny zechce mnie uczyć?

Kote uśmiech­nął się sze­roko i przez chwilę wyglą­dał tak młodo, na tyle lat, ile miał w rze­czy­wi­sto­ści. Pod zmarszcz­kami i opa­no­wa­niem karcz­ma­rza krył się czło­wiek równy wie­kiem swemu ciem­no­wło­semu towa­rzy­szowi.

– No wła­śnie, kto? – Mach­nął łyżką w kie­runku drzwi. – A więc wra­caj do swej lek­tury lub idź się naprzy­krzać czy­jejś córce. Z pew­no­ścią masz lep­sze rze­czy do roboty, niż patrzeć, jak jem.

– Prawdę mówiąc…

– Precz, demo­nie! – rzekł Kote, prze­cho­dząc na mocno akcen­to­wany temicki, któ­rego wymowę dodat­kowo znie­kształ­cały usta pełne gula­szu. – Tehus antausa eha!

Zasko­czony Bast roze­śmiał się w głos, a potem wyko­nał ręką obsce­niczny gest.

Kote prze­łknął i prze­szedł na kolejny język:

– Aroi te denna-leyan!

– Och, daj spo­kój – skar­cił go Bast, już się nie śmie­jąc. – To już jest naprawdę obraź­liwe.

– Na zie­mię i kamień, wykli­nam cię! – Kote zanu­rzył palce w kubku sto­ją­cym obok jego fotela, a potem skro­pił Basta kil­koma kro­plami płynu. – Niech prze­klęta będzie uroda!

– Cydrem? – Ocie­ra­jąc kro­plę wil­goci ze swej koszuli, Bast wyglą­dał zara­zem na roz­ba­wio­nego i nieco roz­draż­nio­nego. – Lepiej dla cie­bie, żeby nie została plama.

Kote wró­cił do swej kola­cji.

– Idź, namocz. Jeśli stan koszuli okaże się bez­na­dziejny, zale­cam ci sko­rzy­sta­nie z któ­rejś z licz­nych for­muł na roz­pusz­czal­nik, zawar­tych w Celum Tin­ture. Jeżeli dobrze pamię­tam, roz­dział trzy­na­sty.

– Świet­nie. – Bast wstał i pod­szedł do drzwi, stą­pa­jąc z tą swoją dziwną, nie­dbałą gra­cją. – Zawo­łaj mnie, jeśli będziesz cze­goś potrze­bo­wał. – Zamknął drzwi za sobą.

Kote jadł powoli, w końcu wytarł talerz resztką chleba. Jedząc, popa­trzył w okno, a przy­naj­mniej pró­bo­wał, ponie­waż w świe­tle lamp ciem­ność panu­jąca za nim zmie­niała szybę w lustro.

Jego spoj­rze­nie bez ustanku wędro­wało po pomiesz­cze­niu. Komi­nek zro­biony był z czar­nego kamie­nia, jak ten znaj­du­jący się we wspól­nej sali na dole. Zaj­mo­wał śro­dek pokoju, co sta­no­wiło mały triumf sztuki inży­nier­skiej, z któ­rego Kote był dość dumny. Łóżko było nie­wiel­kie, wła­ści­wie nie­wiele lep­sze od pry­czy, a kła­dąc się na nim, można było od razu stwier­dzić, że mate­raca wła­ści­wie nie ma.

Uważny obser­wa­tor mógłby też zauwa­żyć, że w pokoju było coś, przed czym spoj­rze­nie Kote’a się wzbra­niało. Tak jak unika się wzroku byłej kochanki pod­czas ofi­cjal­nego przy­ję­cia albo oczu sta­rego wroga sie­dzą­cego pod prze­ciw­le­głą ścianą zatło­czo­nej piwiarni późną nocą.

Kote spró­bo­wał się roz­luź­nić, ale nie udało mu się, więc sie­dział jak na szpil­kach, wciąż zmie­nia­jąc pozy­cję. Wresz­cie, chcąc nie chcąc, jego spoj­rze­nie spo­częło na kufrze sto­ją­cym w nogach łóżka.

Kufer wyko­nany był z roah, rzad­kiego, cięż­kiego drewna, czar­nego niczym węgiel i gład­kiego jak szkło. Cenione było tak bar­dzo przez wytwór­ców per­fum i alche­mi­ków, że za kawa­łek wiel­ko­ści kciuka już pła­cono zło­tem. Zro­bie­nie zeń całej skrzyni dalece prze­kra­czało naj­śmiel­szą eks­tra­wa­gan­cję.

Kufer był po trzy­kroć zamknięty. Na zamek z żelaza, na zamek z mie­dzi i na zamek, który był nie­wi­dzialny. Tego wie­czora drewno wypeł­niało pokój pra­wie nie­wy­czu­walną wonią cytru­sów i har­to­wa­nego żelaza.

Kiedy spoj­rze­nie Kote’a już spo­częło na kufrze, nie potra­fiło się odeń ode­rwać. Widząc go, nie mógł uda­wać, że nie ist­nieje. Ale w tym samym momen­cie na jego twarz powró­ciły wszyst­kie zmarszczki, które wcze­śniej wygła­dziły pro­ste przy­jem­no­ści dnia. W oka­mgnie­niu znik­nął spo­kój, jaki ofia­ro­wały mu jego flaszki i książki, w oczach pozo­stała tylko pustka i ból. Potem, na ulotny moment, przez jego twarz prze­mknęły tęsk­nota i żal.

Ale i one zaraz znik­nęły i została zmę­czona twarz karcz­ma­rza, czło­wieka, który kazał nazy­wać się Kote. Znów mimo­wol­nie wes­tchnął i wstał.

Minęło jesz­cze dużo czasu, zanim prze­szedł obok kufra i poło­żył się do łóżka. Leżał, długo nie mogąc zasnąć.

Zgod­nie z przy­pusz­cze­niem Kote’a, następ­nego wie­czora wszy­scy wró­cili do „Ostańca” spra­gnieni jadła i napoju. Po kilku nie­zde­cy­do­wa­nych pró­bach zaba­wie­nia towa­rzy­stwa opo­wie­ściami oka­zało się, że nikt nie ma do nich serca. Nikt nie był w nastroju.

Sto­sun­kowo wcze­śnie więc dys­ku­sja dotknęła spraw bar­dziej donio­słych. Oma­wiano plotki, jakie dotarły do mia­steczka, z któ­rych więk­szość była dość nie­po­ko­jąca. Król Pokut­nik miał kło­poty z bun­tow­ni­kami w Resa­vek. Wie­ści o tym wzbu­dziły wpraw­dzie nie­po­kój, ale jego źró­dło wyda­wało się dość odle­głe. Resa­vek było gdzieś daleko i nawet Cob, najbar­dziej obyty w świe­cie z nich wszyst­kich, miałby kło­poty ze wska­za­niem go na mapie.

Roz­mowa o woj­nie toczyła się w per­spek­ty­wie lokal­nych spraw. Cob prze­wi­dy­wał trzeci poda­tek na zaciąg woj­ska po zbio­rach. Nikt się z nim nie kłó­cił, choć w niczy­jej też pamięci nie zacho­wał się rok potrój­nej taksy.

Jake uwa­żał, że zbiory w tym roku będą wystar­cza­jąco dobre, aby trzeci poda­tek nie zruj­no­wał więk­szo­ści rodzin. Wyjąt­kiem mogli być Ben­tley­owie, któ­rym tak czy siak było nie­lekko. I Oris­so­no­wie, któ­rym wciąż zni­kały owce. Oraz Sza­lony Mar­tin, który tego roku posiał wyłącz­nie jęcz­mień. Każdy rol­nik, który miał choć połowę mózgu, siał fasolę. To była jedyna dobra rzecz zwią­zana z wojną – żoł­nie­rze jedzą fasolę, więc ceny będą wyso­kie.

Po kilku kolej­kach do głosu doszły poważ­niej­sze tro­ski. Na dro­gach pełno było dezer­te­rów i innych łow­ców oka­zji, przez co nawet nie­da­le­kie podróże wią­zały się ze spo­rym ryzy­kiem. Rzecz jasna drogi zawsze były nie­bez­pieczne, podob­nie jak zimy zawsze były sro­gie. Skar­żono się, podej­mo­wano odpo­wied­nie środki ostroż­no­ści, a potem wszy­scy na wła­sną rękę sta­rali się radzić sobie z kło­po­tami przy­no­szo­nymi przez życie.

Tym razem jed­nak chyba było nieco ina­czej. W ciągu ostat­nich dwóch mie­sięcy sytu­acja na dro­gach stała się tak zła, że ludzie prze­stali się uskar­żać. Ostat­nia kara­wana kupiecka liczyła dwa wozy i czte­rech straż­ni­ków. Kupiec żądał dzie­się­ciu gro­szy za pół funta soli, pięt­na­stu za głowę cukru. Pie­przu, cyna­monu czy cze­ko­lady w ogóle nie miał. Nato­miast miał mały wore­czek kawy, za który poli­czył sobie dwa srebrne talenty. Z początku ludzie się śmiali. Potem, kiedy oka­zało się, że nie ma naj­mniej­szego zamiaru spu­ścić z ceny, splu­wali i prze­kli­nali go.

Było to dwa cykle temu – dwa­dzie­ścia dwa dni. Od tego czasu do mia­steczka nie zawi­tał ani jeden poważ­niej­szy han­dlarz, mimo iż przy­pa­dała wła­śnie pora roku na han­del ide­alna. Tak więc, choć we wszyst­kich gło­wach tłu­kły się myśli o trze­cim podatku, ludzie zer­kali do sakie­wek i żało­wali, że nie kupili tro­chę tego czy tam­tego, na wypa­dek gdyby śnieg miał spaść wcze­śnie.

Nikt ani sło­wem nie wspo­mniał o wyda­rze­niach ubie­głej nocy ani o isto­cie, którą spa­lili i pogrze­bali. Inni, rzecz jasna, gadali. Mia­steczko trzę­sło się od plo­tek. Z powodu ran Car­tera wszyst­kie opo­wie­ści trak­to­wano dość poważ­nie, ale nie cał­kiem. Słowo „demon” też prze­wi­jało się w roz­mo­wach, ale towa­rzy­szyły mu uśmie­chy, skry­wane czę­ściowo za unie­sio­nymi do ust dłońmi.

Tylko szóstka przy­ja­ciół widziała tę istotę, zanim została spa­lona. Jeden z nich był ranny, pozo­stali pili. Kapłan rów­nież widział, ale w końcu jego praca pole­gała na kon­tak­tach z demo­nami. Demony napę­dzały jego inte­res.

Rze­komo karcz­marz rów­nież go widział. Ale on nie był stąd. Nie był w sta­nie dostrzec prawdy, tak oczy­wi­stej dla wszyst­kich uro­dzo­nych i wycho­wa­nych tutaj: wpraw­dzie opo­wia­dano tu sobie legendy i roz­ma­ite histo­rie, ale ich akcja zawsze działa się gdzie indziej. To nie było miej­sce dla demo­nów.

Poza tym rze­czy miały się już i tak dosta­tecz­nie źle, żeby jesz­cze brać sobie na barki dal­sze kło­poty. Cob i pozo­stali wie­dzieli, że nie ma sensu o niczym gadać. Gdyby nawet ze wszyst­kich sił pró­bo­wali prze­ko­nać pozo­sta­łych miesz­kań­ców, zro­bi­liby tylko z sie­bie pośmie­wi­sko, jak Sza­lony Mar­tin, który już od lat pró­bo­wał wyko­pać stud­nię wewnątrz wła­snego domu.

Mimo to każdy z nich kupił u kowala pręt z kutego na zimno żelaza, na tyle ciężki, żeby można wziąć nim porządny zamach – i żaden nie mówił, co naprawdę myśli. Zamiast tego uskar­żali się na złą i pogar­sza­jącą się sytu­ację na dro­gach. Roz­ma­wiali o kup­cach, dezer­te­rach, podat­kach i kło­po­tach z solą, któ­rej nie star­czy do wio­sny. Wspo­mi­nali, że trzy lata temu nikt nawet nie pomy­ślałby o zamknię­ciu drzwi na noc, nie wspo­mi­na­jąc już o zawar­ciu ich.

Od tego momentu roz­mowa coraz bar­dziej kulała i choć nikt nie zdra­dził się ze swo­imi myślami, wie­czór dobiegł końca w ponu­rych nastro­jach. Jak więk­szość wie­czo­rów ostat­nio, ponie­waż czasy były, jakie były.

Rozdział 2

Piękny dzień

To był jeden z tych nie­do­ści­gnio­nych jesien­nych dni, tak czę­sto opie­wa­nych w opo­wie­ściach i tak rzadko przy­da­rza­ją­cych się w codzien­nym życiu. Było cie­pło i sucho, a więc pogoda ide­alna dla doj­rze­wa­ją­cej psze­nicy czy kuku­ry­dzy. Po obu stro­nach drogi drzewa powoli zmie­niały barwy. Wyso­kie topole przy­brały szatę koloru maśla­nej żółci, a krza­cza­sty sumak wci­ska­jący się na drogę powle­kły cętki wście­kłej czer­wieni. I tylko stare dęby wyraź­nie nie­chęt­nie roz­sta­wały się z latem, a ich liście na równi malo­wały złoto i zie­leń.

Krótko mówiąc, trudno było sobie wyobra­zić pięk­niej­szy dzień na to, żeby sze­ściu maru­de­rów uzbro­jo­nych w łuki pozba­wiło czło­wieka cało­ści posia­da­nego majątku.

– Klacz wła­ści­wie nie zasłu­guje na miano konia – pro­te­sto­wał Kro­ni­karz. – Nie­wiele wię­cej niż zwie­rzę pocią­gowe, a kiedy pada deszcz…

Męż­czy­zna prze­rwał mu zde­cy­do­wa­nym gestem.

– Posłu­chaj, przy­ja­cielu, armia kró­lew­ska dobrze płaci za wszystko, co ma cztery nogi i choćby jedno oko. Nawet gdy­byś był sza­leń­cem i wybrał się w drogę na koniu na bie­gu­nach, też bym ci go zare­kwi­ro­wał.

Przy­wódca bandy roz­ta­czał wokół sie­bie aurę wład­czo­ści. Kro­ni­karz domy­ślał się, że jesz­cze nie­dawno musiał być młod­szym ofi­ce­rem.

– Nie marudź, wyska­kuj z sio­dła – rzekł tam­ten, już cał­kiem poważ­nie. – Zała­twmy tę sprawę i możesz ruszać swoją drogą.

Kro­ni­karz zsiadł z konia. Parę razy w życiu zda­rzyło mu się zostać obra­bo­wa­nym i wie­dział, że tym razem nic nie zyska, wykłó­ca­jąc się. Ci ludzie znali się na swo­jej robo­cie. Nie mar­no­wali ener­gii na pokaz czy próżne groźby. Teraz jeden z nich obej­rzał konia: spraw­dził kopyta, zęby, uprząż. Dwaj następni z woj­skową spraw­no­ścią prze­trzą­snęli juki, roz­kła­da­jąc na ziemi cały jego mate­rialny doby­tek. Dwa koce, płaszcz z kap­tu­rem, oklap­nięta skó­rzana torba i ciężki, nabity worek podróżny.

– To wszystko, dowódco – powie­dział jeden z nich. – Oprócz jakichś dwu­dzie­stu fun­tów owsa.

Dowódca przy­klęk­nął, otwo­rzył skó­rzaną torbę, zaj­rzał do środka.

– Tam są tylko papiery i pióra – wyja­śnił Kro­ni­karz.

Dowódca obej­rzał się na niego przez ramię.

– Więc jesteś skrybą?

Kro­ni­karz ski­nął głową.

– Tym zara­biam na utrzy­ma­nie. Wam na nic się nie przy­da­dzą.

Tam­ten prze­trzą­snął zawar­tość torby, prze­ko­nał się, że wyja­śnie­nia Kro­ni­ka­rza są praw­dziwe, i odło­żył ją na bok. Potem wysy­pał zawar­tość worka podróż­nego na roz­ło­żony na ziemi płaszcz Kro­ni­ka­rza i zaczął grze­bać w sto­sie rze­czy.

Przy­własz­czył sobie więk­szość soli i parę sznu­ro­wa­deł. W końcu, ku roz­go­ry­cze­niu skryby, wybrał sobie koszulę, którą Kro­ni­karz nabył w Lin­wood. Koszula była z deli­kat­nego lnu, ufar­bo­wa­nego na głę­boki, pra­wie fio­le­towy gra­nat, zbyt ładna, aby wkła­dać ją na drogę. Prawdę mówiąc, Kro­ni­karz jesz­cze ani razu nie miał oka­zji jej wło­żyć. Wes­tchnął.

Pozo­stałe rze­czy dowódca zosta­wił w takim sta­nie, w jakim je wcze­śniej roz­rzu­cił na płasz­czu, i wstał. Teraz pozo­stali przy­stą­pili do szpe­ra­nia w dobytku Kro­ni­ka­rza.

Dowódca powie­dział:

– Masz tylko jeden koc, no nie, Janns?

Jeden z maru­de­rów ski­nął głową.

– Weź ten, będziesz potrze­bo­wał dru­giego, zanim zima dobie­gnie końca – pole­cił dowódca.

– Jego płaszcz jest w znacz­nie lep­szym sta­nie niż mój, dowódco – ode­zwał się inny.

– Weź go sobie, ale zostaw mu swój. To samo doty­czy cie­bie, Wit­kins. Jeżeli zabie­rasz jego krze­siwo, musisz mu zosta­wić swoje stare.

– Gdzieś je zgu­bi­łem, dowódco – tłu­ma­czył Wit­kins. – Ina­czej bym tak zro­bił.

Cały pro­ce­der prze­bie­gał w zaska­ku­jąco cywi­li­zo­wany spo­sób. Kro­ni­karz stra­cił wszyst­kie swoje igły prócz jed­nej, obie pary poń­czoch, garść suszo­nych owo­ców, głowę cukru, pół flaszki alko­holu oraz dwie kości do gry wyko­nane z kości sło­nio­wej. Zosta­wili mu resztę jego ubrań, suszone mięso oraz na poły skon­su­mo­wany boche­nek zupeł­nie czer­stwego żyt­niego chleba. Zawar­to­ści pła­skiej skó­rza­nej torby nikt nawet nie tknął.

Pod­czas gdy maru­de­rzy wrzu­cali jego doby­tek z powro­tem do podróż­nego worka, dowódca zwró­cił się do Kro­ni­ka­rza:

– Teraz sakiewka.

Kro­ni­karz podał mu.

– I pier­ścień.

– Tyle w nim sre­bra co kot napła­kał – wymam­ro­tał Kro­ni­karz, ścią­ga­jąc pier­ścień z palca.

– Co masz na szyi?

Kro­ni­karz roz­piął koszulę; z roz­cię­cia wyło­nił się matowy meta­lowy pier­ścień zawie­szony na skó­rza­nym rze­myku.

– To tylko żelazo.

Dowódca pod­szedł bli­żej i się­gnąw­szy ręką, potarł metal mię­dzy pal­cami, a wresz­cie pozwo­lił mu opaść na pierś Kro­ni­ka­rza.

– Wobec tego możesz go zatrzy­mać – rzekł łaska­wie, wysy­pu­jąc na dłoń zawar­tość sakiewki. Kiedy prze­bie­rał pal­cami w mone­tach, z jego gar­dła wydo­był się pełen zasko­cze­nia i satys­fak­cji odgłos. – Skry­bom płaci się lepiej, niż można byłoby sądzić – skwi­to­wał, odli­cza­jąc przy­pa­da­jącą na jego ludzi część.

– Mnie­mam, że nie jesteś gotów zosta­wić mi pensa lub dwóch? – zapy­tał Kro­ni­karz. – Choć tyle, żeby mi wystar­czyło na parę gorą­cych posił­ków?

Sze­ściu męż­czyzn zapa­trzyło się na Kro­ni­ka­rza, jakby nie do końca potra­fili uwie­rzyć, że sły­szą wła­śnie te słowa.

Dowódca pokrę­cił głową.

– Na Boga, naprawdę masz jaja, co? – W jego gło­sie pobrzmie­wały tony nie­po­zba­wio­nego nie­chęci sza­cunku.

– Wyda­jesz się roz­sąd­nym czło­wie­kiem – wyja­śnił Kro­ni­karz, wzru­sza­jąc ramio­nami. – A jeść trzeba.

Po raz pierw­szy od początku całej przy­gody dowódca uśmiech­nął się.

– Z tym aku­rat mogę się zgo­dzić. – Z gar­ści monet wybrał dwa gro­sze, uniósł w pal­cach, a potem wsu­nął z powro­tem do sakiewki Kro­ni­ka­rza. – Oto para monet za twoją parę jaj. – Rzu­cił Kro­ni­ka­rzowi sakiewkę, pod­szedł do swo­jego konia i upchnął piękną ciem­no­gra­na­tową koszulę w jukach.

– Dzię­kuję, panie ofi­ce­rze – rzekł Kro­ni­karz. – Zapewne wolał­byś wie­dzieć, że we flaszce przy­własz­czo­nej sobie przez jed­nego z two­ich ludzi jest alko­hol mety­lowy, któ­rego uży­wam do czysz­cze­nia piór. Źle by się dla niego skoń­czyło, gdyby go wypił.

Dowódca uśmiech­nął się i poki­wał głową.

– Widzi­cie, ile można sko­rzy­stać na tym, jak się ludzi dobrze trak­tuje? – rzekł do swo­jej świty, wska­ku­jąc na sio­dło. – Spo­tka­nie z tobą było dla mnie praw­dziwą przy­jem­no­ścią, panie skrybo. Jeżeli zaraz ruszysz w drogę, może przed zmierz­chem zdą­żysz do Brodu Abbotta.

Kiedy tętent kopyt bandy ucichł w oddali, Kro­ni­karz prze­pa­ko­wał worek podróżny, ukła­da­jąc rze­czy we wła­ści­wym porządku. Zzuł jeden z butów, wycią­gnął wkładkę i cia­sne zawi­niątko z mone­tami, wci­śnięte mocno w czu­bek buta. Prze­ło­żył kilka do sakiewki. Potem roz­wią­zał spodnie, spod kilku warstw odzieży wydo­był kolejne zawi­niątko z mone­tami i z nich też odli­czył kilka do sakiewki.

Cały dow­cip pole­gał na tym, aby w sakiewce znaj­do­wała się odpo­wied­nia suma. Gdyby pie­nię­dzy było zbyt mało, roz­cza­ro­wani rabu­sie z pew­no­ścią szu­ka­liby dalej. Gdyby było ich zbyt dużo, pod­nie­ci­liby się i zaśle­pieni żądzą złota rów­nież szu­ka­liby dalej.

W bochenku czer­stwego chleba, któ­rym zain­te­re­so­wa­liby się tylko naj­bar­dziej zde­spe­ro­wani prze­stępcy, zapie­czone było kolejne zawi­niątko monet. Kro­ni­karz zosta­wił rze­czy tak, jak się miały, nie tknął też całego talentu sre­bra, ukry­tego w wypeł­nio­nym atra­men­tem kała­ma­rzu. W trak­cie prze­ży­tych w dro­dze lat powoli zaczął go trak­to­wać jako swój szczę­śliwy tali­zman. Nikt ni­gdy go nie zna­lazł.

Po chwili zasta­no­wie­nia musiał przy­znać, że był to praw­do­po­dob­nie naj­bar­dziej cywi­li­zo­wany rabu­nek, przez jaki w życiu prze­szedł. Maru­de­rzy oka­zali się przy­zwo­ici, sprawni i nie­zbyt roz­gar­nięci. Utrata konia i uprzęży była bole­sna, ale swo­bod­nie mógł kupić jedno i dru­gie w Bro­dzie Abbotta, i wciąż zosta­nie mu dość pie­nię­dzy na wygodne życie do czasu, póki nie zała­twi tych głu­pot tutaj i nie spo­tka się ze Skar­pim w Trei.

Reagu­jąc na naglący zew natury, Kro­ni­karz przedarł się przez krwi­sto­czer­wone zaro­śla sumaka rosną­cego na skraju drogi. Kiedy zapi­nał spodnie, w poszy­ciu coś się gwał­tow­nie zasza­mo­tało i spod pobli­skich zaro­śli wysko­czył ciemny kształt.

Kro­ni­karz szarp­nął się do tyłu prze­stra­szony i krzyk­nął, dopiero po chwili zro­zu­miał, że to tylko wrona z łopo­tem skrzy­deł pod­ry­wa­jąca się do lotu. Pośmiał się nad wła­sną stra­chli­wo­ścią, wygła­dził ubra­nie i poprzez zaro­śla sumaka wró­cił na drogę, gdzie stał jesz­cze przez chwilę i ocie­rał twarz z paję­czych nici.

Zarzu­cił na ramię worek podróżny oraz skó­rzaną torbę i jakoś tak nagle zro­biło mu się wyjąt­kowo lekko na sercu. Naj­gor­sze miał już za sobą i wcale nie poszło tak źle. Wiatr zaigrał w gałę­ziach drzew, strą­ca­jąc liście topoli, które niczym złote monety spły­nęły na porytą kole­inami błot­ni­stą drogę. Dzień był istot­nie piękny.

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki

Tytuł ory­gi­nału: The King­kil­ler Chro­nic­les: Day One. The Name of The Wind

Copy­ri­ght © 2007 by Patrick Roth­fuss

All rights rese­rved

Copy­ri­ght © for the Polish e-book edi­tion by REBIS Publi­shing House Ltd., Poznań 2012, 2018, 2023

Infor­ma­cja o zabez­pie­cze­niach

W celu ochrony autor­skich praw mająt­ko­wych przed praw­nie nie­do­zwo­lo­nym utrwa­la­niem, zwie­lo­krot­nia­niem i roz­po­wszech­nia­niem każdy egzem­plarz książki został cyfrowo zabez­pie­czony. Usu­wa­nie lub zmiana zabez­pie­czeń sta­nowi naru­sze­nie prawa.

Redak­tor: Mał­go­rzata Chwa­łek

Opra­co­wa­nie gra­ficzne serii i pro­jekt okładki: Jacek Pie­trzyń­ski

Foto­gra­fie na okładce

© Col­la­bo­ra­tion JS / Arcan­gel

© Tomas­Sko­pal / iStock

Mapy: Nathan Tay­lor

Wyda­nie III e-book (opra­co­wane na pod­sta­wie wyda­nia książ­ko­wego: Imię wia­tru, wyd. II, Poznań 2017)

ISBN 978-83-8062-795-6

Dom Wydaw­ni­czy REBIS Sp. z o.o.

ul. Żmi­grodzka 41/49, 60-171 Poznań

tel. 61 867 81 40, 61 867 47 08

e-mail: [email protected]

www.rebis.com.pl

Kon­wer­sję do wer­sji elek­tro­nicz­nej wyko­nano w sys­te­mie Zecer