Krwawa hrabina. Sensacyjna powieść historyczna ebook

O rycerzu! Jakaż siła

Twoje kroki zapędziła

W te bezludne strony.

Grom uderza, wiatr dmie w oczy,

Potok z szumem fale toczy

Tam, w kraj spustoszony.

Michály Vörösmarty

poeta węgierski (†1855)

Był rok 1608. Silna wichura pieniła mętne wody rzeki Wagu, siekł drobny deszcz i zapadał już mrok, kiedy młody szlachcic polski Stanisław Górka z dala dojrzał wyrastające przed nim jakieś potężne kontury.

Kontury, wznoszącego się na wzgórzu zamku.

– Hej! – rzekł – do jadącego nieco z tyłu pacholika. – Chwałaż Bogu! Widać ludzką siedzibę! Przemokłem do kości i myślałem, że w lesie śród tej ulewy przyjdzie nam nocować!

– Piękne zamczysko! – przywtórzył pacholik, radośnie spozierając na wysokie baszty wznoszące się na wzgórzu i okolone szeregiem zabudowań. – Piękne zamczysko! Nie odmówią nam tu chyba gościny i noclegu!

Górka, ucieszony, spiął konia ostrogami i pospieszył w kierunku zamku. Zaiste, był to traf nader szczęśliwy. Bo, nie znając dobrze Węgier i zbłądziwszy śród drogi, mógł być przygotowany na przeróżne przygody i niebezpieczeństwa śród nocy.

Węgry, podzielone wówczas pomiędzy Turcję a Austrię, skłócone, w stanie nieustannej wojny i ciągłych zamieszek, mało, zwłaszcza dla podróżnego, przedstawiały bezpieczeństwa, a każdy napotkany po drodze zajazd, mógł być nie tyle schronieniem, co pułapką i zbójecką jaskinią. Wszędzie krążyły uzbrojone bandy, złożone z Serbów, Kroatów, Słowaków, ba nawet Tatarów, czyhające na łup i dla niewielkiego nawet łupu gotowe pozbawić podróżnego życia.

Toteż Górka rad pędził teraz w stronę magnackiej rezydencji. Nie orientował się, do kogo należeć może zamek, ale znając dobrze gościnność węgierskiej arystokracji, tuszył, że spotka się z serdecznym przyjęciem.

Istotnie, niezadługo wraz z pacholikiem znaleźli się podle zamku. Był on w rzeczy samej potężny, jak większość wybudowanych na Węgrzech zamków, mających za cel obronę przed ciągłymi napadami i otoczony szeroką fosą. Na szczęście jednak znajdował się tam zwodzony most i był opuszczony obecnie.

– Wjeżdżajmy! – zawołał Górka i kopyta jego bachmata wesoło zadzwoniły po deskach. – Ale, cóż to? – raptem wykrzyknął.

Z dala dobiegł go jakiś jęk.

– Co to? – powtórzył.

Koło bramy znajdującej się na drugim końcu mostu, wsparty o nią stał jakiś człowiek i szlochał głośno. Raz po raz podnosił swą pięść i uderzał w bramę, jakby pragnął dostać się do wewnątrz, a tam go nie wpuszczano.

– Nie chcą wam otworzyć? – zapytał Górka i wpił się zdziwionym wzrokiem w nieznajomego.

Jego wygląd istotnie przedstawiał się niezwykle. Był to wysoki, barczysty, starszy już mężczyzna, obrośnięty, bez czapki, o potarganych wichurą włosach i zmierzwionej brodzie. Opończę miał poszarpaną i zabłoconą, rzekłbyś, odbył daleką drogę, a oczy nabiegłe krwią nieprzytomnie patrzyły dokoła. Obojętnym wzrokiem obrzucił Górkę i jego pacholika, po czym znów z mocą wyrżnął pięścią w okute żelazem drzwi i wycharczał:

– Zbrodniarze... Zbrodniarze...

Może począłby się go rozpytywać Górka i dowiedział z ust nieznajomego, co znaczyła ta cała scena, gdyby wtem w murze nie rozwarło się jakieś okienko i nie ukazała się w nim głowa. Ściągnęły ją tam, zapewne, nie tyle uderzenia w bramę starego mężczyzny, który dobijał się do zamku bezskutecznie od dłuższego czasu, ile stuk kopyt końskich nowych przybyszów po zwodzonym moście.

– Állj, ki wagy? Kto idzie? – zabrzmiało po madziarsku zapytanie.

– Vendég! Gość! Podróżny! – odparł w tym samym języku Górka, gdyż władał nieźle tą mową.

Jednocześnie drgnął. Coraz dziwniejsza, poczynała się stawać przygoda. Twarz, jaka ukazała się w okienku, była tak potwornie szpetna i wykrzywiał ją taki wyraz złośliwości, że przestraszyć się jej można było nie tylko w nocy. Spłaszczony nos, olbrzymie uszy i ogromne usta niepokryte zarostem, nadawały jej coś zwierzęcego, a w świdrujących małych oczkach przebijała się drapieżność.

Nieufnym wzrokiem mierzył Górkę.

– Goście? – powtórzył, przenosząc oczy z Górki na nieznajomego. – Razem przybywacie?

Górka potrząsnął głową.

– Jestem wojewodzic Stanisław Górka! – dumnie rzekł. – Wraz z moim pacholikiem zmyliliśmy drogę i długo błąkaliśmy się śród lasów. Przybywamy was prosić o gościnę. A tego człowieka – wskazał na nieznajomego – jako żywo nie znam i rad byłbym posłyszeć, czemu tak rozpacza.

Twarz tego, który wyglądał przez okno, jakby się rozpogodziła. Znikł z niej cień niepokoju. Dostrzegł zapewne w mroku i pięknego wierzchowca, i bogaty, choć zmoczony ubiór Górki. Poznał, że z przedstawicielem znakomitego rodu ma do czynienia, bo na szpetnej twarzy pojawił się obleśny uśmiech i głosem skrzeczącym, ale któremu starał się nadać możliwie uprzejme brzmienie, wypowiedział:

– Zaraz rozkażę rozewrzeć bramę! Radzi jesteśmy waszej miłości...

– A czyjże ten zamek? – zapytał Górka.

– Jaśnie wielmożnej hrabiny Nádasdy! Zowie się Csejthe!

– Aha! – bąknął zadowolony, bo o hrabinie nieraz miał sposobność słyszeć na Węgrzech. – Tedy zameldujcie mnie waszej pani! Ale – dodał, przypomniawszy sobie nagle tajemniczego mężczyznę, który stał teraz podle jego konia i niby z nadzieją wpatrywał się w Górkę. – Czemuż nie chcecie go wpuścić? Wszak znużony, zmoczony i stary. Widać z odzienia, że przebył daleką drogę... Nie godzi się w taką noc – wichura zawyła z nową siłą – człowieka ostawiać na dworze!

– To człek pozbawiony rozumu! – zabrzmiała odpowiedź. – Sam nie wie, co gada...

– Ja, pozbawiony rozumu? – wrzasnął w tejże chwili mężczyzna. – Jak śmiesz, ty...

Dalsze słowa zagłuszył zgrzyt rozwieranej bramy. Górka wjechał na obszerny dziedziniec. Przy nim, trzymając go za strzemię prześlizgnął się stary. Na dziedzińcu kręciło się sporo hajduków, ubranych dostatnio, lecz dziwnie ponurych, o minach niewzbudzających zaufania. Przy bramie zaś stał ten, który z nimi rozmawiał przez okienko. Gdy Górka mu się przyjrzał, mógł stwierdzić, iż cała jego postać była równie odrażająca, jak głowa. Był to garbus, ale niezwykle rozrośnięty w ramionach, o długich niczym u goryla rękach, zapewne obdarzony dużą fizyczną siłą. Musiał zajmować wyższe w domu stanowisko, gdyż hajducy spozierali nań z bojaźnią połączoną z respektem.

– Zaraz doniosę jaśnie hrabinie o odwiedzinach waszej miłości! – Skłonił się nisko i uczynił kilka kroków w stronę jasno oświetlonego ganku, jakby Górce wskazując drogę.

Z tej chwili skorzystał nieznajomy. Przyciśnięty wciąż blisko do konia Górki, wyszeptał:

– Jam nie szalony! Łże, potworny karzeł! Strzeż się szlachcicu! Tu zbójecka jaskinia!

– Coście rzekli? – powtórzy! Górka, dobrze nie rozumiejąc.

– Zbójecka jaskinia! Więżą ją... Ilonę... Pragnę Ilonę wybłagać, wyprosić...

– Kogo więżą?

– Ilonę... Pamiętajcie rycerzu... Pamiętajcie rycerzu, jeślibym zginął! Nic ponadto wam rzec nie mogę, bo to przeklęte monstrum znowu tu spieszy...

W rzeczy samej, garbus nie dotarł do ganku, a jakby przypomniawszy sobie o czymś, zatrzymał się w pół drogi. Przypomniał sobie o owym dziwnym mężczyźnie i jemu teraz dawał znaki, żeby się zbliżył.

– Ej, dziadu! – krzyczał. – Nie nudź szlachetnego pana! Idź za Sándorem – tu wskazał na jednego z hajduków – do czeladnej izby! Później załatwimy nasze sprawy!

Nieznajomy puścił strzemię Górki i rzuciwszy mu ostatnie spojrzenie, jakby błagając o litość i pomoc, począł się oddalać. Lecz, zdawało się, że z dala biegnie jeszcze szept.

– Strzeżcie się... Strzeżcie, rycerzu...

W innym wypadku cała ta scena i przepojone niepokojem słowa zrobiłyby na Górce inne wrażenie i nie tak łatwo opuściłby nieznajomego. A potworny garbus i hajducy o ponurym wyglądzie przejęliby go obawą. Ale posłyszawszy, że zamek zwie się Csejthe i należy do hrabiny Nádasdy, na wszystko spozierał innymi oczami. Choć bliższych szczegółów o hrabinie nie znał, to, co posłyszał w różnych węgierskich dworach, całkowicie wystarczało, aby wzbudzić do niej całkowite zaufanie i respekt. Elżbieta, hrabina Nádasdy, urodzona księżniczka Batorówna, miała być kobietą niezwykle urodziwą i rozporządzającą olbrzymimi bogactwami. Owdowiawszy, powtórnie nie wychodziła za mąż, ale pono przeróżne miewała kaprysy. Czasem mówiono o niej, że jest to druga Kleopatra i że niejeden piękny kawaler poszczycił się jej względami. W każdym razie była to wielka dama z potężnego rodu Batorych i każdy poczytywałby sobie za honor znaleźć się na jej dworze, bo na ogół żyła odosobniona, nie przyjmując nikogo.

Toteż, w związku z jej nazwiskiem, niezwykłe otoczenie nabierało innego charakteru i wojewodzic cieszył się już z góry, że przed obliczem pięknej pani się znajdzie. Co zaś tyczyło się przygody z nieznajomym starcem, to poczynał wierzyć, iż w rzeczy samej szalonego napotkał i mimo uszu puścił posłyszane ostrzeżenie. Tym bardziej, że garbus, widocznie rad, że odciągnął szaleńca od nowego przybysza, zbliżywszy się, tłumaczył:

– Pozbawiony rozumu! Zmarła mu córka czy wychowanka! Z rozpaczy pomieszało mu się w głowie! Nie chce uwierzyć w jej śmierć i wszędy jej szuka! Szuka i oskarża, że mu ją porwano.

Wyjaśnienie to całkowicie zadowoliło Górkę. Zeskoczył z konia i rzuciwszy cugle pacholikowi, podążył w ślad za garbusem. Rychło znaleźli się w olbrzymim przedsionku o ścianach zawieszonych zbrojami, najprzeróżniejszą bronią i rogami jeleni, a z tego przedsionku w jasno oświetlonej, bogato przybranej komnacie. Miała ona nieco charakter wschodni i tonęła śród kosztownych makat i smyrneńskich dywanów. Nie dziwota. Choć Węgry wciąż walczyły z Portą Otomańską, zdążyły jednak przejąć w niektórych wypadkach turecki przepych i tureckie upodobania.

Pośrodku komnaty, jakby oczekując na ich przybycie, stała niewiasta, którą, zaiste, piękną nazwać było można. Słusznego wzrostu, w prawdziwie madziarskim typie, śniadej cerze, kruczych włosach i wielkich ognistych oczach. Na oko lat mieć mogła najwyżej trzydzieści i gdyby nie duma rozlana na jej obliczu w połączeniu z jakimś niesamowitym wyrazem w źrenicach, mogła pociągnąć każdego. Była odziana tak, jakby tylko co powróciła z konnej przejażdżki: w karmazynową, ściśniętą złotym pasem szubkę, oblamowaną kosztownym futrem, tureckie szerokie szarawary, jakich wówczas do podobnych przejażdżek używały węgierskie panie, i wysokie, męskie, safianowe buty.

W dłoni, na której połyskiwało kilka kosztownych pierścieni, dzierżyła bat, którym od niechcenia raz po raz niecierpliwie uderzała po cholewce.

– Piękna, bo piękna – pomyślał Górka. – Dla takiej warto i poświęcić życie!

Zapomniał natychmiast o dziwacznym garbusie i ponurych hajdukach, kręcących się po podwórzu zamku.

Na widok Górki oblicze urodziwej damy rozjaśnił uprzejmy uśmiech, a słowa które wybiegły zza krwawych warg, były jeszcze słodsze.

– Witajcie, kawalerze! – rzekła. – Mówił mi Fitzke – wskazała na garbusa – żeście zbłądzili w podróży i szukacie w moim domu gościny. Rada was widzę. Cały dom stoi dla was otworem!

Skłonił się nisko.

– Wielki to honor dla mnie – odparł – znaleźć się w tak znakomitym domu! Sława wasza, mościa hrabino, a raczej mościa księżno, bo pochodzicie ze sławnego domu Batorych, grzmi po całej Hungarii i szczęśliw jestem, że vestram celsitudinem poznaję i na własne oczy przekonać się mogę, że zaiste krasą starożytne boginie przewyższacie!

Obowiązkiem dobrze ułożonego kawalera było ukucie podobnego komplementu, jak i również przeplatanie swej mowy łacińskimi zwrotami, co zarówno na Węgrzech jak i w Polsce należało wtedy do dobrego tonu. Musiał jednak w słowach Górki, prócz zdawkowej grzeczności, przebijać szczery zachwyt, bo piękna pani pokraśniała, cień zadowolenia przemknął w głębi źrenic i niby skromnie odrzekła.

– Nadtoście uprzejmi, rycerzu.

Górka uważał, że winien udzielić nieco informacji o sobie.

– Zwę się Górka! – rzekł. – Gwoli zwiedzenia Hungarii podróżuję po kraju! – Nie chciał jeszcze wyjawić powodu swej prawdziwej bytności na Węgrzech. – Z tych Górków, co najgoręcej elekcję naszego króla Stefana popierali, a waszego wielkiego krewniaka. Łączyły mnie więzy amicycji z drugim waszym krewniakiem Gáborem Batorym. Gdy jeszcze przebywał w Polsce.

– Ach, Gábor... – mruknęła bez wielkiego zapału, lecz grymas ten uszedł uwagi młodego szlachcica.

Aby zrozumieć dalszy bieg wypadków, słów parę należy poświęcić historii rodu Batorych. Ród ten zawsze należał do magnackich na Węgrzech, lecz do roli panujących podniósł go dopiero Stefan Batory, obrany początkowo na księcia Siedmiogrodu, a później na króla Polskiego. Po nim tron Siedmiogrodu przejął brat jego Krzysztof i w Księstwie Siedmiogrodzkim działo się jeszcze jako tako. Ale już po śmierci Krzysztofa rozpoczęły się niesnaski, a ród Batorych jął się chylić ku upadkowi. Syn jego Zygmunt, znękany niefortunnymi wojnami, ustąpił tron swemu bratu Andrzejowi, a sam szukał pomocy w Polsce u Jana Zamojskiego, swego powinowatego, męża Gryzeldy Batorówny, siostry króla Stefana. Lecz i panowanie Andrzeja było krótkie. Zwyciężony w bitwie z nasadzonym na niego przez Austrię hospodarem maltańskim Michałem, w czasie ucieczki do Polski został zabity. Co prawda po jego śmierci, znów Zygmunt powrócił na tron zawezwany przez wiernych Siedmiogrodzian, lecz nie mogąc się uporać z przeciwnościami, złożył rządy w ręce cesarza Rudolfa II i sam wkrótce potem zmarł.

Tron siedmiogrodzki, objął Zygmunt Rakoczy, a ze świetnych, czasów Batorych, pozostała jeno tradycja.

Otóż w chwili naszego opowiadania, prócz Elżbiety Batorówny, która zamieszkiwała na Węgrzech, istniał ostatni potomek znakomitego rodu, Gábor, marzący o wskrzeszeniu dawnych tradycji.

Synowiec ten króla Stefana, wychowywany w Polsce i doskonale świadom naszej mowy i zwyczajów, marzył nie tylko o odzyskaniu siedmiogrodzkiego księstwa, ale i o koronie polskiej. Odziedziczywszy po jednym ze swych krewnych, panu na Ezetie, ogromne bogactwa, formował swą partię po cichu, a wszyscy ci, którym obrzydły rządy niemieckie, z nim się łączyli i przeciw cesarzowi Rudolfowi rozwijali chorągiew.

Prawdziwym powodem bytności Górki na Węgrzech było to, że zaprzyjaźniony od młodu, jeszcze w Polsce, z Gáborem, teraz dążył do księcia, by powiększyć liczbę jego stronników. Ale Gábor, na którego cesarz Rudolf zastawiał wciąż nowe pułapki, ukrywał się po dworach różnych węgierskich magnatów. A wojewodzic wiózł zapewnienie, że wielu Polaków gotowych jest pospieszyć mu z pomocą w odzyskaniu siedmiogrodzkiego księstwa. Toć Gábor cieszył się w Polsce taką popularnością, że w roku zeszłym, w czasie rokoszu Zebrzydowskiego, głośno wołano, iż po obaleniu niemiłego Zygmunta III, jego tylko na tron polski powołają. Tak to ściśle łączyły się wówczas dzieje Siedmiogrodu i Polski i takie, dzięki pamięci króla Stefana, panowało przywiązanie do rodu Batorych, a Gábor, wychowany w Polsce i zaprzyjaźniony z najznakomitszymi rodami, był uważany za swego.

Lecz, o swej misji, która z konieczności musiała być wielce poufna, nie zamierzał Górka jeszcze opowiadać hrabinie. Jeśli powołał się na swą przyjaźń z Gáborem, to tylko dlatego, że sądził, iż zażyłość z jej krewnym, jeszcze szerzej mu wrota gościnności otworzy. Nie wiedział tylko jednej rzeczy. Że tajemnicza pani, której dwór taki był dziwny, nie cierpiała z różnych względów swego dość dalekiego krewniaka, a natomiast łączyły ją bliskie stosunki z Niemcami i rakuskim domem.

– Gábor! – powtórzyła z ledwie ukrytym przekąsem. Ponoć bawi w którymś z pogranicznych zamków! Cesarz rad byłby go widzieć w okowach! – Po czym zmieniła temat. – O rodzie znakomitym Górków słyszałam! – rzekła. – Tedy cieszę się, że was goszczę, kawalerze! Lecz, pewnieście znużeni i senni! Fitzke przeprowadzi was do przeznaczonych dla was komnat, a jutro z radością was obaczę! Bo chyba kilka dni zechcecie pobyć w moim zamku!

Górka skłonił się głęboko. Rad nawet był, że piękna pani nie zatrzymuje go dłużej. Zmoczony i zabłocony po całodziennej jeździe śród ulewy z pewnym zażenowaniem rozmawiał z tą damą, która w stroju amazonki, zaiste, od Diany była foremniejsza.

A gdy odchodził w ślad za garbusem, do przeznaczonych mu pokojów, wzrok hrabiny pobiegł za nim.

– Wcale przystojny młodzian! – szepnęła i koniec języka zwilżył łakomie jej czerwone wargi, niczym pantery, łakomej na zdobycz. – Jeno...

Bat o złotej rękojeści znów niespokojnie uderzył o czerwoną cholewkę bucika.

Potem podeszła do wysokiego gotyckiego okna i przez to okno w zamyśleniu poczęła spozierać. O szyby dzwonił deszcz, a z dworu dolatywało wycie wichury.

Niedługo stała sama. Rychło pojawił się garbus i zameldował, że młody Polak znalazł się w przeznaczonej dla niego komnacie i że zaraz podadzą mu wieczerzę.

– A ten drugi? – rzuciła.

– Szaleniec? – Ukazał w złym uśmiechu żółte i spróchniałe zęby. – Czeka zamknięty w izbie na dole! Jak miłościwa pani rozkaże z nim postąpić?

– Wprowadzisz go do narożnej komnaty! Tam... tylko... ja... i ty... Zrozumiałeś?

Skinął głową.

– A Polak niczego się nie domyślił?

– Uwierzył, że obłąkany!

– Uwierzył? A nie gadał o Ilonie?

– Stałem z dala. Nie mogłem posłyszeć. Ale chyba nie starczyło czasu!

– Basserem terem tiszen! – zaklęła nagle po węgiersku, i nikt nie przypuściłby, że z tak pięknych ust może paść podobnie ordynarne przekleństwo. – Ja z dziadem koniec zrobię! Przywiedź go!

Pobiegła przodem.

Zaiste, dziwnie przedstawiała się komnata, w której hrabina zamierzała przyjąć tajemniczego, starego człowieka. Mieściła się w narożnej baszcie, była okrągła i pozbawiana wszelkich sprzętów. Wydawało się, że nikt do niej nigdy nie zagląda, gdyż pajęczyna wiła się po ścianach, a kurz gromadził po kątach. Zazwyczaj stała zamknięta i pod najsurowszą karą zabronione zostało do niej zazierać. Lecz, gdy Elżbieta Nádasdy znalazła się w tej osobliwej izbie, jakiś wyraz złośliwego tryumfu zarysował się na jej twarzy.

– A terem tiszen! – powtórzyła.

W sąsiednim, prowadzącym do izby korytarzu rozległy się kroki. Gniew z twarzy hrabiny znikł, a zastąpił go pozornie łagodny wyraz.

Na progu komnaty pojawił się stary mężczyzna, a w ślad za nim garbus.

– Podejdźcie bliżej! – wyrzekła piękna pani uprzejmie. – Cóż was sprowadza?

Stary człowiek postąpił naprzód kilka kroków. Tymczasem Fitzke zbliżył się do jednej z gołych ścian i wsparł się o nią dłonią.

Nieznajomy raptem runął na kolana.

– Oddaj mi, jasna hrabino, Ilonę! – zawołał potężnym głosem.

Patrzyła na niego, jak się patrzy na obłąkańca i lekko, niby ze zdziwieniem poruszyły się jej ramiona.

– Gadacie nieprzytomnie, człowieku! Jaka Ilona! Śród moich dworek nie ma takiej dziewczyny!

– Nie dworka... Nie dworka – powtarzał coraz bardziej wzburzony. – Ale ona tu jest...

– Nic mi o tym nie wiadomo!

– Jest, jasna hrabino! Wyście ją porwali i więzicie w tym zamku! Na własne oczy widziałem waszych ludzi, gdy ją uwozili! I ten garbus przeklęty był śród waszych hajduków – wskazał na Fitzkego.

– Oszaleliście?

– Nie oszalałem jeszcze, choć czuję, że oszaleję. I po coście ją porwali. Ona biedna, na okup nie ma... Co chcecie z nią zrobić? Zaklinam was, miłościwa pani, powiedzcie...

– Powtarzam wam, nieszczęsny człowieku, żeście oszaleli...

Jego nagle porwał gniew.

– Zaprzeczacie! Daremne są tu moje błagania! Lecz ta sprawa nie ujdzie wam tak bezkarnie, hrabino. Myślicie, że Ilona nie jest ze znakomitego rodu i nie znajdzie się nikt, żeby za nią się ująć? Nie moja ona córka, ale będę chodził wszędzie i szukał na was pomsty...

– Grozicie?

– Za jej śmierć, wy śmierć poniesiecie, krwawa hrabino.

– Ach, tak...

Nagle stała się rzecz nieoczekiwana. Elżbieta dała jakiś znak garbusowi, po czym odskoczyła w tył o kilka kroków. Fitzke wsparł się o ścianę, a w tejże chwili spod starego osunęła się podłoga.

– Jezus, Maria! – miał tylko czas wykrzyknąć i runął w niespodzianie rozwartą przepaść. Jeszcze sekunda, a podłoga powróciła na swe miejsce i w izbie wyglądało wszystko tak, jak gdyby nic niezwykłego tam nie zaszło.

– Nie będzie nam już gadał o zemście! – syknęła zduszonym przez gniew głosem. – A służbie powiem – zwróciła się do garbusa – żeś go wyprawił przez furtę bocznym wyjściem! Ekstraordynaryjne tylko – dodała – co on gadał o znamienitym pochodzeniu tej dziewczyny?

Tymczasem Górka, znużony wędrówką, spał smacznie w wygodnym łożu. Chwilami tylko budziły go ze snu jakieś – niby jęk – z dala dobiegające odgłosy. Nie zwracał na nie jednak uwagi i mniemał, że to wicher na dworze tak hula.

Nazajutrz, gdy zbudził się Górka, słoneczne promienie zalewały komnatę. Burza, która szalała całą noc, minęła i zza chmur wypłynęło dość jeszcze ciepłe, październikowe słońce.

W jego potokach zarówno sam zamek jak i komnata, w której nocował, wydawały się mniej ponure. Był to duży pokój urządzony z przepychem i musiała hrabina uważać Górkę za znakomitego gościa, skoro mu taką paradną izbę przeznaczyła. Stało tam łoże olbrzymie o kręconych kolumnach z baldachimem, ciężkie rzeźbione szafy i ciężkie fotele, a ściany pokrywały cenne gobeliny przedstawiające nieco wyuzdane sceny ze starożytnej historii. Górka, sam pochodzący z magnackiej rodziny i po różnych pańskich dworach bywały, najlepiej mógł ocenić ten przepych urządzenia. A nad wielkim kominem, pięknie rzeźbione i pomalowane, znajdowały się złączone herby Nádasdych i Batorych. W rogu, na zydlu, spoczywało zawiniątko, wczoraj tu jeszcze zapewne przyniesione, z ubraniem Górki. Ucieszył on się z niego szczerze, bo zamierzył przemienić przemokłe i zabłocone ubranie na inne, by w całej okazałości dziś wystąpić przed hrabiną. Wiedział, że jest przystojnym kawalerem, bogatych szat mu nie brakło, a piękna twarz i promieniste oczy hrabiny Elżbiety wciąż tkwiły w jego pamięci.

Porwał się tedy z łoża i jął się pospiesznie ubierać, gdy rozległ się stuk w drzwi, a wnet potem ukazał się jego pacholik. Przybywał, by panu dopomóc przy rannym przyodziewku.

– Cóż, Jaśku – rzekł wesoło do pacholika. – Dobry mieliśmy nocleg? Nakarmili cię i napoili należycie Madziary?

Chłopak miał jakąś zafrasowaną minę.

– Dobry to dobry, panie wojewodzicu! – odparł. – Skakali ludzie jaśnie hrabiny koło mnie, jak mogli! Nakarmili i napoili, a naszym koniom dali tyle owsa, że i przez tydzień by nie zjadły. I gadali ze mną tak, jakbym był szlachcicem, bo przecie rozumiem ich mowę...

– To czegóż, miast się radować, gębę wykrzywiasz? Wiadoma rzecz, lubią nas w tym kraju. Polak Węgier dwa bratanki i do szabli i do szklanki!

– Nie to...

– Jak to, nie to?

– Nie podoba mi się w tym zamku!

Górka uśmiechnął się lekko.

– Czemuż się tu waszmości nie podoba, zacny Jaśku?

Pacholik zniżył głos.

– Jakaś tu jest tajemnica, panie wojewodzicu! – szepnął. – Tajemnica, którą oni ukrywają. Coś, czego wyrozumieć nie mogę. Te hajduki goszczą i skaczą, a w rzeczy samej człowieka ślepiami by prześwidrowali. Ruszajmy stąd jak najprędzej, wasza miłość...

– Głupiś, Jaśku! Wcale mi do odjazdu nie spieszno.

– A ten człowiek wczoraj?

– Obłąkany!

– Obłąkany? To czemu garbus patrzył z takim niespokojem, kiedy on szeptał coś waszej miłości i wnet go odciągnął?

Ale Górka nie zamierzał wdawać się w dłuższą dyskusję ze swoim pacholikiem. O wczorajszych wypadkach sam wyrobił sobie zdanie; co prawda, głównie pod wpływem pięknych, olbrzymich oczu hrabiny. Wiedział zresztą, że zwyczajem Jaśka, młodego, dwudziestoletniego chłopaka, było węszenie historii niezwykłych.

– Powtarzam, głupiś! – krótko uciął. – Poza tym nie przeszkadzam! Szukaj dalej, mości Jaśku, tajemnicy i dowiedz się, co się z tym szalonym dziadem stało! A teraz pomóż mi się przyodziać!

Rychło Górka stał przebrany w piękny kontusz o drogocennych zapinkach, spięty pod szyją wielkim soliterem. Stał i podkręcając niewielkiego wąsika, przyglądał się swemu odbiciu w weneckim lustrze, zdobiącym jedną ze ścian komnaty. Spojrzał z zadowoleniem, bo lustro odbijało postać zręcznego i pełnego buty kawalera. Dziś mógł przed hrabiną wystąpić godnie i jako potomek znakomitego polskiego rodu i jako przystojny młodzian. Toteż, gdy przypasywał do boku złotem nabijaną karabelę, przez zęby, myśląc o pięknej Elżbiecie, mruknął:

– Ano, obaczym...

Odziawszy się i spożywszy przyniesiony do komnaty przez służebne posiłek, zszedł na dół, przebył długi szereg pokojów i znalazłszy się na dziedzińcu, jął oglądać zamek.

Wszędzie napotkani hajducy i służba witali go z oznakami niezwykłego respektu.

Zamek za dnia wydał mu się jeszcze wspanialszy. Pomiędzy dwiema basztami, jedną wyższą, a drugą niższą, mieścił się mur dwupiętrowy. Na dole znajdowała się siedziba hajduków – czyli straży przybocznej hrabiny, tudzież zbrojownia, na górze mieszkania hrabiny Nádasdy i jej służebnic. W mniejszej baszcie gościnne pokoje i tam właśnie nocował; przeznaczenie większej było mu nieznane. Zapewne znajdowała się tam strażnica i punkt obserwacyjny, bo na górze dojrzał uzbrojonego w halabardę hajduka, który wartował tam, rozglądając się po okolicy.

Zamek otoczony był głęboką fosą i stanowił twierdzę trudną do zdobycia, co w owych czasach ciągłych niepokojów nie przedstawiało nic niezwykłego.

Krążąc po wielkim dziedzińcu zamkowym Górka mimowolnie przypominał sobie słowa Jaśka. Cóż za tajemnicę mógł zawierać zamek i co za głupstwa plótł chłopak? Że hajducy byli uzbrojeni od stóp do głów, nie stanowiło nic dziwnego. Że niektórzy z nich spoglądali spode łba ponuro, takie już musiało być ich usposobienie. Lecz dobrani byli chłop w chłopa i Górka wprawnym okiem stwierdzał, że w razie potrzeby sprawni musieli z nich być żołnierze.

Krążył tedy Górka, napotykany niskimi ukłonami lub wojskowym pozdrowieniem, podziwiając zamek. Zastanowiło go tylko, że gdy zbliżył się do dużej baszty strażnik zawahał się i jakby chciał zagrodzić mu wejście. Lecz Górka cofnął się w porę sam, nie zamierzając się wydać nadto ciekawym. Zresztą tuż obok niego rozległ się głos:

– Wasza miłość ogląda nasze zamczysko? Jeśli zezwoli, sam go oprowadzę!

Obok Górki stał garbus niczym spod ziemi wyrosły.

W ślad za tym przewodnikiem, który wydawał się przełożonym nad innymi – dziwiło Górkę, że podobne funkcje powierzyła hrabina podobnemu monstrum – zwiedził szlachcic polski i stajnie, i zbrojownie. W stajniach mógł podziwiać dobór najprzeróżniejszych pięknych bachmatów, z których niejeden pochodził z daleka, ba, nawet z Syrii i Arabii. Zbrojownią zaś poszczycić by się mógł nawet panujący książę. Mieściły się tam zbiory broni najprzeróżniejszej, w które w razie potrzeby można było uzbroić liczne zastępy ludzi.

Na tych zajęciach, tak miłych dla rycerskiego serca, upłynęło kilka godzin. Właśnie kończył Górka podziwianie wspaniałych rzędów i rynsztunków, gdy nadbiegła służebna z oznajmieniem, że miłościwa pani hrabina oczekuje z obiadem na rycerza.

Zastał piękną Elżbietę w olbrzymiej sali jadalnej.

O ile komnaty hrabiny urządzone były we wschodnim stylu i przeważał tam orientalny przepych makat i kobierców, o tyle sala jadalna zachowała ściśle rycerski charakter. Wisiał tam szereg portretów rodzinnych, pamiętających jeszcze czasy Hunyadyego i Macieja Korwina. Pośrodku zaś wisiał konterfekt hrabiego Nádasdyego, zmarłego małżonka Elżbiety. Zadziwiło tylko Górkę, że ubrany był w strój sprzed lat kilkudziesięciu. Widocznie w wieku późniejszym ożenił się z hrabiną.

– Jako spało wam się kawalerze, w murach mojego zamczyska? – zapytała z czarującym uśmiechem piękna pani na powitanie.

Górka ucałował wyciągniętą rękę i odpowiedział misternie ukutym komplementem, wzrokiem zaś wpijał się w hrabinę. Dziś, miast stroju amazonki, w jakim widział ją wczoraj, nosiła dworską prawie, mody hiszpańskiej, którą wprowadził austriacki dwór – suknię długą, czarną aksamitną, bogato naszywaną perłami, mocno wciętą w pasie.

– Siadajcie, rycerzu! – rzekła, wskazując mu obok siebie miejsce.

Obiad spożywali sami. Widocznie nikt urodzeniem nie był dostatecznie godzien, by obok nich zająć miejsce, lecz za to po olbrzymiej komnacie, kręciła się liczna służba.

Górka siadł i znów podziwiał bogatą zastawę stołu. Uginał się on dosłownie pod licznymi złotymi i srebrnymi misami, a w roztruchanach i pięknie rżniętych kryształowych pucharach tysiącznymi barwami mieniło się wino. Toteż, rychło, pod wpływem znakomitych potraw, zaprawionych mocną węgierską papryką, i stuletniego tokaja, świat począł mu się wydawać piękny, a czarne oczy hrabiny – najpiękniejsze na świecie.

– Dla własnej tedy przyjemności – zapytała Elżbieta, gdy pierwszy głód został nasycony i spostrzegła, że policzki Górki poczęły czerwienieć – podróżujecie po świecie? Ten powód skłonił was tylko – zręcznie badała – do zwiedzenia naszej Hungarii?

– Nulla vita, nisi Hungaria! Nie ma życia jak na Węgrzech! – odrzekł uprzejmie Górka, po czym niespodziewanie mu się wyrwało. – Ale i z inną bawię tu sprawą!

– Inną? – powtórzyła na pozór obojętnie.

Górka, któremu mocny tokaj uderzył trochę do głowy, przypuszczając, że Elżbieta żywi w swym sercu tradycję rodu Batorych, szczerze jął mówić:

– Nie będę przed wami, miłościwa pani czynił tajemnicy. Wyście krewniaczka Gábora. Przybyłem na Węgry z pewnym poufnym zleceniem dla księcia, a nawet mu wiozę ważne papiery.

Jakiś nieuchwytny błysk przebiegł w oczach hrabin}, lecz wnet postarała się opanować.

– Zleceniem? – powtórzyła niby obojętnie.

– Jak wiecie – tłumaczył – od czasu nieszczęsnej bitwy pod Mohaczem, w której to zastępy tureckie zwyciężyły wasze wojska i poległ król Ludwik II, Hungaria utraciła swój byt samodzielny i nie ma już prawdziwych narodowych królów. Jedna jej część dostała się pod panowanie Turczyna, drugą zawładnął austriacki dom. Wasz zamek leży po niemieckiej stronie i szczęście to, że nie jesteście pod panowaniem pohańca, ale monarcha wasz cesarz Rudolf, który królem węgierskim się mieni, nie jest istotnym panem dla żadnego prawdziwego Madziara. Swój powinien go zastąpić i z Siedmiogrodu przyjdzie ocalenie. Bo, tylko części Węgier, zwanej Siedmiogrodem, przed laty, dzięki Janowi Zápolyi, żonatemu z Izabellą, córką naszego Zygmunta I, udało się ocalić swą niepodległość. Po synu Zápolyi przyszli na tron w Siedmiogrodzie Batorowie, ale już ich nie ma, rządzi tam Rakoczy, całkowicie zależny od cesarza i Austriak po tę jedyną niezawisłą cząsteczkę Hungarii swą łapę wyciąga... A prawdziwy dziedzic tronu Gábor musi się ukrywać, pozbawiony władzy i znaczenia.

– Tak... – szepnęła bez wielkiego przekonania.

– Książę Gábor – ciągnął dalej – wychowany w Polsce ma śród nas wielu przyjaciół. Chcieliśmy nawet, żeby został królem polskim, ale to się nie udało. Gotowiśmy tedy mu dopomóc do odzyskania kraju, a ja w tej sprawie mu wiozę ważne dokumenty. Pragniemy go poprzeć szablami i pieniędzmi. Da Bóg, książę wejdzie na Siedmiogrodzki tron, a później oswobodzi Węgry i tak da po skórze Austriakowi, jak dziesięć lat temu to sprawił sicut alter Achilles, nasz pan Jan Zamoyski...

– Hm... – znów jakiś nieokreślony dźwięk wybiegł z piersi pięknej pani.

– Ale książę się ukrywa, bo Niemiec, znając jego zamiary, chętnie pochwyciłby Gábora i osadził w jakim lochu. Wiem, że bawi na Węgrzech, gdzieś w tych stronach, lecz próżno starałem się o niego przepytać. Otóż, jeślim wam to wszystko szczerze rzekł, miłościwa pani, to dla tego, że mniemam, iż zamierzenia waszego krewniaka są wam nieobce i będziecie może mogli wskazać, jak go odszukać?

Elżbieta nie miała pojęcia, gdzie przebywa Gábor. Ale szczere wyznanie Górki było jej niezwykle na rękę. Przede wszystkim o knowaniach Gábora trzeba było powiadomić, kogo należy, poza tym miała pretekst do zatrzymania dłużej w swym zamku młodego szlachcica.

– I ja nie mam pojęcia – odrzekła – gdzie przebywa Gábor, ale lada dzień spodziewam się od niego wieści! – skłamała, po czym dodała chytrze. – Nie mogliście trafić tedy lepiej, kawalerze, niźli przybywając do Csejthe. Pobądźcie u mnie kilka dni, a ja już wam wiadomość o Gáborze zdobędę!

– Zaiste, samo Niebo zesłało mnie w wasze progi, pani! – wykrzyknął ucieszony, sam nie wiedząc, w jaką wpada pułapkę.

Naprawdę, mógł się cieszyć. Miast błąkać się po nieznanym kraju i wypytywać dyskretnie o księcia, pozostawał tu, przy boku pięknej damy. I misję swą mógł spełnić bezpiecznie. A czarne oczy hrabiny przemawiały doń ogniście...

– Błogosławię fatum – powtórzył – które tu mnie przywiodło!

Teraz Elżbieta uśmiechnęła się czarująco. Wiedziała, co chciała wiedzieć, a Górka pędził niczym mucha na lep. Obrzuciła raz jeszcze wzrokiem zgrabną postać wojewodzica i jakby stwierdziwszy, że przypada jej całkowicie do gustu, szepnęła.

– I ja się cieszę – kawalerze.

Po obiedzie już mowy nie było ani o Gáborze, ani o polityce, lecz Elżbieta jakby umyślnie skręcała tematy na sprawy Amora, co zresztą wówczas było w powszechnym zwyczaju. Górka odszedł do swej komnaty zakochany. Przysięgać był gotów, że w swym życiu nie widział piękniejszej kobiety, a mocny uścisk dłoni księżnej na pożegnanie obiecywał wiele.

Jakżeby się zdziwił, a nawet przeraził, gdyby mógł się domyślić, z jaką wizytą tajemnicza hrabina się udaje.

To jest bezpłatna wersja demonstracyjna ebooka. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji publikacji.

To jest bezpłatna wersja demonstracyjna ebooka. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji publikacji.

To jest bezpłatna wersja demonstracyjna ebooka. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji publikacji.

To jest bezpłatna wersja demonstracyjna ebooka. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji publikacji.

To jest bezpłatna wersja demonstracyjna ebooka. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji publikacji.

To jest bezpłatna wersja demonstracyjna ebooka. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji publikacji.

To jest bezpłatna wersja demonstracyjna ebooka. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji publikacji.

To jest bezpłatna wersja demonstracyjna ebooka. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji publikacji.

To jest bezpłatna wersja demonstracyjna ebooka. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji publikacji.

To jest bezpłatna wersja demonstracyjna ebooka. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji publikacji.

To jest bezpłatna wersja demonstracyjna ebooka. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji publikacji.

To jest bezpłatna wersja demonstracyjna ebooka. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji publikacji.

To jest bezpłatna wersja demonstracyjna ebooka. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji publikacji.

To jest bezpłatna wersja demonstracyjna ebooka. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji publikacji.