Uzyskaj dostęp do tej i ponad 250000 książek od 14,99 zł miesięcznie
W kotach jest coś tak niezwykłego, że związane są z nimi liczne legendy, przesądy i historie – zarówno możnych tego świata, jak i tych, którym przyszło spłonąć na stosach. To niezwykłe stworzenia, które od wieków postrzegane są przez człowieka jako wręcz magiczne. Barbara Sieradzan bierze pod lupę historię tych niesamowitych zwierząt i odkrywa przed swoimi czytelnikami tajemnice ich dyskretnej, ale znaczącej obecności u boku człowieka.
Barbara Sieradzan od ponad 20 lat wiąże pracę zawodową, zainteresowania i sprawy prywatne ze zwierzętami. Autorka cyklu opowiadań satyrycznych Między nami kocurami, potem stałej rubryki Lekarz weterynarii (poradnictwo). Pisała także cykle Koty warszawskiego zoo i Koty krakowskiego zoo. Nakładem wydawnictwa RM ukazały się jej książki Kot w domu. Instrukcja obsługi oraz Pies w domu. Instrukcja obsługi.
Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi na:
Liczba stron: 116
Odsłuch ebooka (TTS) dostepny w abonamencie „ebooki+audiobooki bez limitu” w aplikacjach Legimi na:
Spis treści
Od Autorki
Wstęp
Skąd wziął się kot?
Kocie zmysły
Odrobina anatomii
Superczułe zmysły
Koty w różnych częściach świata
EGIPT – kot na piedestale
PERSJA – kot maga
GRECJA I RZYM – koty i łasice
STAROŻYTNE INDIE – kot w butach
CHINY – kot wyrzucony z kalendarza
TAJLANDIA – ogon na pierścionki
ANGLIA – kot familiariusz
FRANCJA – w zgodzie z inkwizycją
WŁOCHY – piekło dla czarnych kotów
STANY ZJEDNOCZONE – sen o białym kocie
JAPONIA – maneki-neko
KOTY OKRĘTOWE – w różnych stronach świata
Kot w religiach świata
CHRZEŚCIJAŃSTWO – koty czarownic
ISLAM – kot Mahometa
BUDDYZM – koty birmańskie
Polskie przesądy na temat kotów
Kot w porzekadłach
Baśnie, bajki i legendy o kotach
Legenda z Indonezji o błękitnym kocie
Bajka z Birmy o wdzięcznych zwierzętach
Bajka koreańska o tym, dlaczego psy nie lubią kotów
Szare, bure i pstrokate – umaszczenia kotów
Kot czarny
Kot biały
Kot rudy
Szylkret i trikolor
Kot bury
Zbadane i niezbadane możliwości kota
Genetyka i rasy
Felinoterapia
Kocie kawiarnie – szczególna forma felinoterapii
Jak dziś patrzymy na koty
Kocie pomniki
Nasz towarzysz na co dzień
Dodatek
Koty sławnych ludzi
Kocie rekordy
Bibliografia
Komu można pomóc?
Przypisy
Dedykacja
Książkę tę dedykuję najbardziej niezwykłej kotce, jaką poznałam w swoim życiu. Nie wiem, kim byłaś, Verbenko, i gdzie teraz jesteś, ale mam nadzieję, że za sprawą jakiejś magii powrócisz.
Podziękowania
Dziękuję mojej redaktorce i dobremu duchowi, Justynie Mrowiec, za iście anielską cierpliwość, życzliwość i pomoc zawsze, kiedy jej potrzebowałam.
Dziękuję również mojej łaciatej czarno-białej kotce nestorce Melisie za współautorstwo. Przesiedziała wiele godzin podczas pisania tej książki na moich kolanach i mruczeniem podpowiadała ciąg dalszy.
Koty nie od zawsze były obecne w moim życiu. Żyły sobie gdzieś w pobliżu, tak jak żyją gawrony, jaszczurki czy inne zwierzęta, z którymi nie przychodzi nam do głowy wchodzić w bliższe relacje. W rodzinie, z której pochodzę, pojawiały się psy – były „czytelne”, zrozumiałe i miłe – to było takie naturalne, że pragniemy ich towarzystwa.
Nie miałam pojęcia, co robię, biorąc swojego pierwszego kota – całkowicie czarnego, któremu dałam na imię Klakier. Wzięłam go trochę z przekory – nie miałam wówczas żadnej wiedzy o kotach. Z małej, słodkiej kuleczki wyrastało zwierzę piękne, niezależne, egocentryczne i fascynujące. Obcowanie z nim na co dzień było ogromnie zajmujące. Kot budził szacunek, choć niekiedy jego zachowanie bywało irytujące.
Po Klakierze pojawiło się w moim domu i życiu jeszcze kilka kotów – dwa z nich mam do dziś. Każdy jest inny, niepowtarzalny, jak inne i niepowtarzalne jest każde stworzenie.
Natura kota, jego osobowość i zmysły oczarowały mnie. Z zainteresowaniem zaczęłam obserwować, jak różne jest podejście ludzi do tych zwierząt, jak wiele jest sądów i przesądów, domniemań i konfabulacji. Wiele z nich jest zdecydowanie nieprawdziwych, ale jedno jest prawdą: zwierzęta te wzbudzają silne emocje.
W tej książce starałam się zebrać ugruntowane przez wieki w różnych krajach i religiach przekonania na temat kotów. Tropiłam je w porzekadłach, przysłowiach i zabobonach, które towarzyszą nam w codziennym życiu.
Mam nadzieję, że ta książka pozwoli tym z Was, którzy odnoszą się do kotów z rezerwą czy nawet z niechęcią, na spojrzenie na nie z zainteresowaniem, a być może nawet z podziwem i bez uprzedzeń.
Tak zwani „kociarze”, czyli wielbiciele kotów, są ich orędownikami i im nie trzeba tłumaczyć, na czym polega magia kotów..
Życzę Państwu ciekawej lektury.
Barbara Sieradzan
Trudno mieć obojętny stosunek do kotów. Jest w nich coś tak niezwykłego, że albo nas poruszają i zachwycają, albo budzą w nas intensywnie negatywne skojarzenia. Sądzę, że ktoś, kto dobrze poznał naturę kota, nie może go nie podziwiać. Niektórzy ludzie twierdzą, że nie lubią kotów – ja myślę, że raczej się ich w jakiś sposób obawiają. Taka jest ludzka natura: nie ufamy temu, co jest nam obce.
Tak powstało wiele przesądów na temat tych zwierząt. Przypisuje się im paranormalne właściwości, gdyż piękna powierzchowność ukrywa szczególną istotę, wyposażoną nie tylko w niesłychanie sprawne zmysły, lecz także w nietuzinkową osobowość.
Kot nie daje się łatwo poznać. Jest introwertykiem, co wiąże się z jego naturą drapieżnika. Ma swój świat, którego elementem – nawet bardzo miłym – możemy być, ale którego nie wypełnimy całkowicie. Kot nie jest zwierzęciem oswojonym – jest zaledwie udomowiony, co oznacza, że żyjąc blisko człowieka, zachował swą niezależność. Może to właśnie powoduje, że przypisuje mu się tak pejoratywne cechy jak złośliwość czy podstępność. Wynika to z nieznajomości kociej natury – kot po prostu żyje według swoich zasad, które nie zawsze przypadają nam do gustu. Niestety, człowiek wciąż próbuje podporządkować sobie otaczający go świat, a kot się tym zabiegom wymyka. Jest to zwierzę dla tych osób, które potrafią uszanować przestrzeń innej istoty bez narzucania jej własnej woli. A więc nie dla każdego.
Istotną rolę w postrzeganiu kota odgrywa jego sposób poruszania się, miękkość i gracja, puszystość futra (poza bezwłosym sfinksem!) a przede wszystkim niezwykłe oczy. To wszystko nadaje zwierzęciu aurę tajemniczości. Wrażliwym zmysłom, reagującym na zjawiska nie zawsze widoczne czy słyszalne dla człowieka, przypisuje się magiczne znaczenie. Niektórzy twierdzą, że koty wyczuwają, kiedy śmierć przyjdzie po kogoś z domowników, że widzą duchy, że przeczuwają zjawiska niedostępne naszym zmysłom. Może to tylko ostrzejsze odbieranie dźwięków i obrazów, a może… Kto to wie? A zatem przyjrzyjmy się kotu bliżej.
Oczywiście z Afryki – tak jak i my. Historia kota to historia ssaków – pochodzimy od prymitywnych niewielkich zwierząt, które pojawiły się na Ziemi około 225 milionów lat temu. Wiele czasu musiało upłynąć, zanim ukształtowało się zwierzę, które dziś znamy jako kota.
Protoplastami kota są Miacidae, rodzina zwierząt zamieszkujących tereny leśne (wykopaliska z ich szczątkami znajdują się na terenie całej Eurazji), która dała początek wszystkim ssakom drapieżnym. Same Miacidae stopniowo wyginęły, ale od nich wywodzi się 236 gatunków żyjących współcześnie zwierząt, między innymi łaszowate. Do łaszowatych należą żenety i cywety – zwierzęta o wydłużonym ciele, prowadzące nocny tryb życia. Odżywiały się one niewielkimi ssakami i ptakami bądź owocami, gadami i ich jajami. Od pracywet pochodzą kotowate – czyli Felidae.
Ciekawostką w genealogii kotów są koty szablozębne, których górna szczęka była wyposażona w potężne, zakrzywione kły. Wciąż nie wiemy, dlaczego zwierzęta te całkowicie wymarły, i to jednocześnie w Ameryce i Eurazji. Jedynie w Kalifornii stwierdzono ich obecność jeszcze przed 13 tysiącami lat. Szczęśliwie inne kotowate przetrwały, ulegając dalszej ewolucji.
Podejrzewa się, że dzisiejsze koty pochodzą bezpośrednio od kota nubijskiego, blisko spowinowaconego ze żbikiem; oba te zwierzęta nauka zalicza do jednego gatunku. Kot nubijski zasiedla całą Afrykę, a także Półwysep Arabski poza terenami pustynnymi i lasami tropikalnymi. Jest dobrze przystosowany do egzystencji w tych warunkach, nawet pod względem umaszczenia: koty leśne mają ciemniejszą okrywę włosową, koty przebywające na terenach trawiastych – jaśniejszą.
Szczątki pierwszego udomowionego kota znaleziono na Cyprze, a wiek wykopaliska datowany jest na 9,5 tysiąca lat. Prawdopodobnie neolityczni mieszkańcy wioski zakopali zwierzę wraz z jego właścicielem po śmierci, ponieważ dwa szkielety znalezione zostały w bliskim sąsiedztwie, a ich wiek jest podobny. Informacja o tym znalezisku została opublikowana w czasopiśmie „Science” w 2004 roku.
Człowiek jest na tyle cywilizowany, na ile może zrozumieć kota.
Jean Cocteau
Najogólniej rzecz biorąc, kotowate dzieli się na: koty duże, ryczące – Panthera, czyli lew, tygrys, lampart i jaguar (od 2006 roku zalicza się do nich również irbisa czyli panterę śnieżną – ona jednakże nie ryczy tak donośnie jak jej czterej wymienieni kuzyni); Acinonyx – należy do niej tylko gepard, oraz Felis, czyli koty miauczące – małe.
Współczesna nauka wyodrębniła ponad 30 gatunków kotów małych, w większości żyjących dziko w różnych strefach geograficznych i na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy i Australii. Gatunki rozprzestrzeniły się na skutek ruchów skorupy ziemskiej. Oczywiście współcześnie koty zamieszkują wszystkie kontynenty, ale na tych dwóch nie są zwierzętami rodzimymi; przypłynęły wraz z człowiekiem na statkach.
Ludzie dość szybko dostrzegli walory kota jako tępiciela szczurów – gryzonie te stanowiły istną plagę zagrażającą zbiorom. Do rozprzestrzenienia się kotów przyczynili się zwłaszcza Fenicjanie, którzy, handlując, docierali do wielu krajów.
Tak w wielkim skrócie wygląda koci rodowód; gdzieś na początku drogi ewolucyjnej mieliśmy z nimi wspólnych przodków – jak wszystkie ssaki.
W domu, w którym jest kot, nie potrzeba dzieł sztuki.
Wesley Bates
Obcując z kotem, człowiek ryzykuje tylko tyle, że stanie się wewnętrznie bogatszy.
Colette
Czarny kot przecinający ci drogę oznacza po prostu, że mu się spieszy.
Groucho Marx
Ja mam Pana Boga w futrze.
Halina Poświatowska
Prawdziwe koty słyszą otwieranie lodówki dwa pomieszczenia dalej.
Terry Pratchett, Kot w stanie czystym
Istnieją dwa sposoby ucieczki od prozy życia: muzyka i koty.
Albert Schweitzer
Bajki azjatyckie, www.kocidom.waw.pl/bajki-azjatyckie.html, dostęp: 21.01.2019.
Balicka Bogda, Kot święty i przeklęty. Białystok: Studio Astropsychologii 2006.
Bessant Claire, Cutts Paddy, Viner Bradley, Kot – rasy, pielęgnacja, zachowanie, wychowanie, przeł. Przemysław Duda, Warszawa: Klub dla Ciebie 2002.
Bojs Karin, Jak kot udomowił człowieka, „Gazeta Wyborcza”, 23.05.2018, http://wyborcza.pl/7,75400,23430046,jak-kot-udomowil-czlowieka.html, dostęp: 20.01.2019.
Breyer Melissa, Uwaga! Kot na pokładzie!, https://www.koty.pl/uwaga-kot-na-pokladzie/, dostęp: 20.01.2019.
Carpenter Frances, Księżniczka z kamforowego drzewa, przeł. Ewa Kołaczkowska, Juliusz Makowski, Warszawa: Nasza Księgarnia 1966.
Cupak Agnieszka, Święte i przeklęte. Jak koty podbiły świat, https://www.koty.pl/swiete-i-przeklete-czyli-rzecz-o-kotach-bostwach-i-diablach/, dostęp: 20.01.2019.
Czy plaga Czarnej Śmierci to efekt urządzonej przez papieża Grzegorza IX krucjaty przeciw kotom?, http://joemonster.org/art/36714, dostęp: 20.01.2019.
Grębecka Zuzanna, Kot, „Wróżka”, nr 3/2012, https://www.wrozka.com.pl/magia/magia-przedmiotow/6676-kot, dostęp: 20.01.2019.
„Kociarze”, czyli dlaczego Polskę ominęła „czarna śmierć”?, https://www.salon24.pl/u/roux/773146,kociarze-czyli-dlaczego-polske-ominela-czarna-smierc, dostęp: 20.01.2019.
Kopaliński Władysław, Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm 2011.
Kot nubijski, https://pl.wikipedia.org/wiki/Kot_nubijski, dostęp: 18.01.2019.
Kot w starożytnym Egipcie, http://www.kocidom.waw.pl/starozytny-egipt/442-kot-w-starozytnym-egipcie.html, dostęp 20.01.2019.
Koty w tradycjach i kulturach azjatyckich, cz. 1, http://fantastykamitologia.blogspot.com/2014/08/koty-w-tradycjach-i-kulturach_17.html, dostęp: 20.01.2019.
Krawczyk Bartłomiej, Śladami czarownic i ich zwierzęcych sług, https://bartkrawczyk.natemat.pl/56393,sladami-czarownic-i-ich-zwierzecych-slug-wywiad, dostęp: 20.01.2019.
Likowska Ewa, Kocie przesądy, https://www.tygodnikprzeglad.pl/kocie-przesady/, dostęp: 20.01.2019.
Lorenz Konrad, I tak człowiek trafił na psa, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B. 2013.
Łabędzka Kamila, Historia kota na ziemiach polskich, https://www.slawoslaw.pl/historia-kota-na-ziemiach-polskich/, dostęp: 20.01.2019.
Maneki-neko japoński kot przynoszący szczęście, http://www.kocidom.waw.pl/japonia.html, dostęp: 20.01.2019.
Mark Joshua J., Cats in the Ancient World, 2012, https://www.ancient.eu/article/466/cats-in-the-ancient-world/, dostęp 20.01.2019.
Moje 3 po 3, blog Agnieszki Jagody, http://moje3po3.com/, dostęp: 18.01.2019.
Nagórska Magdalena, Bajki, mity legendy, www.kocidom.waw.pl/basnie-mity-legendy.html?start=6, dostęp: 21.01.2019.
Nowakowska Joanna, Dlaczego i jak koty mruczą?, https://www.koty.pl/dlaczego-i-jak-koty-mrucza, dostęp: 20.01.2019.
Nowakowska Joanna, Rude koty są jakieś inne. Poznaj ich ukryte tajemnice, online https://www.koty.pl/rude-koty-sa-jakies-inne-poznaj-ukryte-tajemnice/, dostęp: 20.01.2019.
Nowakowska Joanna, Szylkret – 6 rzeczy, których nie wiedziałeś, https://www.koty.pl/szylkret-6-rzeczy-ktorych-wiedziales/, dostęp: 20.01.2019.
Ogarek-Czoj Halina, Pradzieje i legendy Korei, Warszawa: Iskry 1981.
Parchimowicz Nikoletta, Czy wiedziałeś, że rudy kot to prawie zawsze… kocur?! Jak to możliwe?, https://www.koty.pl/ruda-kotka-to-rzadkosc/, dostęp: 20.01.2019.
Pomnik ku czci kota podróżnika, https://www.koty.pl/ku-czci-kota-podroznika/, dostęp: 20.01.2019.
Purrrfekcyjny relax!, https://www.koty.pl/purrrfekcyjny-relax/, dostęp: 20.01.2019.
Sidorski Roman, Kot. Najbardziej znienawidzone zwierzę w dziejach?, https://ciekawostkihistoryczne.pl/2015/03/26/kot-najbardziej-znienawidzone-zwierze-w-dziejach/#2, dostęp: 20.01.2019.
Skrudlik Mieczysław, Chrystianizm a świat zwierzęcy, Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1938.
Szydełko Marta, Trójkolorowy kot to niemal zawsze..., https://koty24.pl/mam-kota,ac415/trojkolorowy-kot-to-niemal-zawsze,3934, dostęp: 20.01.2019.
Vigne J.-D., Guilaine J., Debue K., Haye L., Gérard P., Early Taming of the Cat in Cyprus. “Science”, 09.04.2004: 304(5668), s. 259, DOI: 10.1126/science.1095335.
Wirth-Dzięciołowska Elżbieta, Poradnik hodowcy kotów, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Multico 2008.
Portale internetowe:
Koci Dom, http://www.kocidom.waw.pl/
Koty24, https://koty24.pl/
Koty.pl, https://www.koty.pl/
Mój Pies, https://www.mojpies.com/
Świat Kotów, http://swiatkotow.pl/
Fundacja Obrony Zwierząt Bojkot
https://www.facebook.com/Fundacja-Bojkot-188735467878627/
Kontakt w sprawie adopcji i współpracy: [email protected]
Fundację można wspomóc finansowo, przekazując na jej konto darowiznę:
Fundacja Bojkot
ul. Kasprzaka 10/16, 01-211 Warszawa
88 1600 1462 1834 2149 5000 0001
Z dopiskiem: darowizna na cele statutowe
PayPal: [email protected]
Pionkowskie Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami
pionki.org.pl
ul. Niepodległości 2 C, 26-670 Pionki
48 1020 4317 0000 5102 0260 8180
Z dopiskiem: darowizna na cele statutowe
PayPal: [email protected]
Na rzecz Towarzystwa można też przekazać 1% podatku:
KRS PTOnZ: 0000340617
Schronisko w Korabiewicach
https://schronisko.info.pl/
Fundację można wspomóc finansowo, przekazując na jej konto darowiznę:
Fundacja Międzynarodowy Ruch na Rzecz Zwierząt – Viva!
Oddział Korabiewice
96-330 Puszcza Mariańska
Korabiewice 11
73 1240 1040 1111 0010 6697 7358
Darowizna – nakarm zwierzaka
Wyślij SMS o treści SCHRONISKO na numer:
91983 Koszt wysłania SMS wynosi 19,00 zł PLN
79567 Koszt wysłania SMS wynosi 9,00 zł PLN
76567 Koszt wysłania SMS wynosi 6,00 zł PLN
74567 Koszt wysłania SMS wynosi 4,00 PLN
73601 Koszt wysłania SMS wynosi 3,00 PLN
72051 Koszt wysłania SMS wynosi 2,00 PLN
71051 Koszt wysłania SMS wynosi 1,00 PLN
Podane ceny są netto i nie zawierają 23% vatu.
PayPal: [email protected]
Na rzecz Towarzystwa można też przekazać 1% podatku:
KRS 0000135274, w cel szczegółowy należy wpisać „Korabiewice”.
MAGIA KOTÓW
Barbara Sieradzan
Copyright © 2020 by Wydawnictwo RM Wydawnictwo RM, 03-808 Warszawa, ul. Mińska 25 [email protected] www.rm.com.pl
Żadna część tej pracy nie może być powielana i rozpowszechniana, w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób (elektroniczny, mechaniczny) włącznie z fotokopiowaniem, nagrywaniem na taśmy lub przy użyciu innych systemów, bez pisemnej zgody wydawcy.
Wszystkie nazwy handlowe i towarów występujące w niniejszej publikacji są znakami towarowymi zastrzeżonymi lub nazwami zastrzeżonymi odpowiednich firm odnośnych właścicieli.
Wydawnictwo RM dołożyło wszelkich starań, aby zapewnić najwyższą jakość tej książce, jednakże nikomu nie udziela żadnej rękojmi ani gwarancji. Wydawnictwo RM nie jest w żadnym przypadku odpowiedzialne za jakąkolwiek szkodę będącą następstwem korzystania z informacji zawartych w niniejszej publikacji, nawet jeśli Wydawnictwo RM zostało zawiadomione o możliwości wystąpienia szkód.
ISBN 978-83-8151-298-5 ISBN 978-83-8151-013-4 (epub) ISBN 978-83-8151-014-1 (mobi) ISBN 978-83-8151-015-8 (pdf)
Edytor: Justyna MrowiecRedaktor prowadzący: Aleksandra ŻdanRedakcja: Aleksandra MałekKorekta: Justyna MrowiecNadzór graficzny: Grażyna JędrzejecProjekt graficzny książki i okładki oraz skład: Maciej JędrzejecIlustracje: Shutterstock, zdjęcia autorki, wikipedia.comKoordynacja produkcji wersji elektronicznej: Tomasz ZajbtOpracowanie wersji elektronicznej: Marcin FabijańskiWeryfikacja wersji elektronicznej: Justyna Mrowiec
W razie trudności z zakupem tej książki prosimy o kontakt z wydawnictwem: [email protected]