Integracja Cienia na podstawie analizy „Małego Księcia” Antoine’a de Saint-Exupéry’ego ebook

Od Autora

Racjonalizacja dorosłych sprawia, że z życia znikają rzeczy, które dają radość i są siłą twórczą. Presja i oczekiwania świata zabijają spontaniczność i wymuszają powagę. Być może jest to efekt świadomości kruchości i skończoności życia ludzkiego. Człowiek sam sobie dzieli życie na pewne etapy i trzyma się sztywno tego podziału. Brak wewnętrznej spójności skutkuje samotnością. Nie znaczy to, że żyjemy w izolacji, nie spotykamy się z rodziną, znajomymi. Funkcjonujemy w świecie. Pracujemy, jeździmy na wakacje, robimy remonty domów, udzielamy się charytatywnie. Mamy zainteresowania niejednokrotnie wymuszone przez sytuację, modę. Ale ciągle czegoś nam brakuje. Nakładamy maski odpowiednie do sytuacji, by ukryć ból wywołany zdradą własnego jestestwa. I tak maska za maską, aż do śmierci. Coraz większa frustracja, której kres może położyć śmierć, albo integracja. Wybór należy do nas. Czasem wystarczy zatrzymać się i posłuchać, co się ma do powiedzenia. Posłuchać siebie, bo kto inny jak nie ja mogę być przyjacielem dla siebie. Czy to z miłości do siebie wiążemy liny do palika, żeby nie zgubić się w życiu czy też ze strachu, że możemy chcieć odrzucić oczekiwania innych wobec nas i zacząć życie po swojemu. Strach przed nieznanym powoduje, że coraz mocniej zawiązujemy liny, bo tylko wtedy czujemy się bezpiecznie jak jesteśmy na uwięzi. Wolność jest przerażająca, a to, dlatego, że jej nie znamy. Mamy tylko wyobrażenie o wolności. Nasze pobożne życzenia. Wolność utożsamiamy ze statusem społecznym i wypchanym portfelem. Zabijamy, więc w dzieciach ich marzenia i narzucamy im swoje. Najokrutniejsza rzecz, jaką możemy zafundować swoim kochanym dzieciom. Dlaczego nie ma kary za zabranie im tożsamości? Dlaczego nie ma kary za gwałt na ich osobowości i podeptaniu wrażliwości? Wiążemy swoje dzieci liną do palika tak jak nas przywiązali nasi rodzice.

Tytułem wstępu

Radykalizm i totalny charakter filozofii decydują, że idee filozoficzne ujawniają się w różnorakich formach, dlatego też mogą być rozwijane przez każdego człowieka. Na pewno Mały Książę Antoine’a de Saint-Exupéry’ego pozostawia w czytelnikach na długo zaczyn do egzystencjalnych rozmyślań. By zrozumieć sens symboli, treść pozaliterackiego przesłania tego niewielkiego dzieła, jest dobrze odwołać się jeszcze do psychologii głębi Zygmunta Freuda i Carla Gustawa Junga, która sama operuje symbolami i metaforami, by zinterpretować taką złożoność jaką jest człowiek. Ma on swój Cień, który ulega dogmatyzacji. Jung podał jasną definicję Cienia: „To, czym osoba nie chce być” To kontakt z Cieniem jest podłożem do odrodzenia osobowości oraz do moralnej i duchowej transformacji. Pozytywistyczne, scjentystyczne nastawienie niewiele tu pomoże.

Celem niniejszej pracy jest wykazanie jak literatura odkrywa przed czytelnikiem to, co rządzi człowiekiem, a jest ukryte przed nim samym. Wprowadza w sferę nieświadomości, gdzie dzieło literackie pokazuje pewną rzeczywistość, która dla podmiotu twórczego nie jest oczywista. Psychoanaliza ma przywrócić sens tej rzeczywistości. Podobną funkcję spełnia literatura.

Wersja skrócona.Pełny wykaz Bibliografii dostępny w oryginale.

Cytaty nie opisane pochodzą z Małego Księcia Antoine’a de Saint-Exupéry’ego.

Teoretyczne aspekty psychoanalizy

Słowo wstępne lecz nie wstęp

Psychoanaliza sięga przełomu XIX i XX w., kiedy jako metoda leczenia zapoczątkowana została przez wiedeńskiego lekarza Zygmunta Freuda. To właśnie Freudowi zawdzięcza się sformułowanie pierwszych teorii psychoanalizy. Omówione one zostaną w dalszej części pracy. Psychoanaliza jest bardzo istotnym nurtem w psychoterapii. Jest formą leczenia zaburzeń emocjonalnych. Psychiczna analiza życia człowieka prowadzi do określenia przyczyn jego problemów. Poprzez doświadczenie i bezpośrednie odnotowanie tej obserwacji można poznać oraz zrozumieć mechanizmy jakimi posługuje się człowiek. Współczesną definicję psychoanalizy, w oparciu o definicję Freuda i innych autorów sformułował niemiecki lekarz Peter Kutter ujmując ją jako: „(…) metodę, która rozwiązuje konflikty psychiczne za pomocą mechanizmów przypominania, powtarzania i przepracowywania”[1]. Definicję psychoanalizy znaleźć również można w opracowaniu Zbigniewa Sokolika. „(…) metodę badania i/lub leczenia zaburzeń, która polega na wydobywaniu na jaw przeniesień istniejących w stosunku do ludzi z otoczenia i analityka, ujawniających się dzięki rozwijającej się regresji, wywołanej naturalną, nienarzucającą, niekierującą pozycją psychoanalityka oraz na stopniowym usuwaniu przeniesień, uświadamianiu idei i emocji nieświadomych, zmniejszaniu oporów wyłącznie drogą interpretacji, klaryfikacji, konfrontacji”[2]. W ujęciu słownikowym psychoanaliza z kolei jest określana jest jako:

„1. kierunek w psychologii XX w., wyjaśniający funkcjonowanie i rozwój osobowości człowieka działaniem nieświadomych instynktów, popędów i dążeń pozostających we wzajemnym konflikcie,

2. metoda diagnozowania i leczenia zaburzeń psychicznych polegająca na odkrywaniu i usuwaniu nieuświadamianych konfliktów emocjonalnych i kompleksów pacjenta”[3].

Powyższe definicje warto jest uzupełnić o spostrzeżenia Michała Pawła Markowskiego i Anny Burzyńskiej, zdaniem których, przy definiowaniu psychoanalizy należy odnieść się do jej pięciu wymiarów: „(…) psychoanaliza jest terapią, gdyż leczy zakłócenia życia psychicznego, odsłaniając jego ukryte przyczyny, jest metapsychologią, gdyż wykracza poza przedmiot badań psychologicznych (świadomość), Jako terapia i metapsychologia, psychoanaliza jest równocześnie antropologią, gdyż wypowiada się o tym kim jest człowiek i jak odnosi się on do świata. Jako że odnoszenie to przybiera często charakter artystyczny, psychoanaliza jest także teorią procesu twórczego”[4].

[1] T. Małyszek, Romans Freuda i Gradivy: Rozważania o psychoanalizie, Wyd. Naukowe Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń 2014, s. 19.

[2] Tamże, s. 20.

[3] Psychoanaliza, http://sjp.pwn.pl/słowniki/psychoanaliza.html

[4] A. Burzyńska, M. Markowski, Teorie literatury XX w., Wyd. Znak, Kraków 2006, s. 49.

Rozdział I

Zygmunt Freud — ojciec psychoanalizy

Zygmunt