Lato ’69 ebook

Ksi­ążkę tę de­dy­ku­ję trzem oso­bom, któ­re były ze mną we wcze­snych go­dzi­nach po­ran­nych 17 lip­ca 1969 roku:

mo­jej mat­ce Sal­ly Hil­der­brand, któ­ra za­częła ro­dzić czte­ry ty­go­dnie przed ter­mi­nem;

mo­jej bab­ci ze stro­ny mat­ki Ruth Hu­ling, któ­ra „prze­je­cha­ła wszyst­kie czer­wo­ne świa­tła”, by do­wie­źć mamę do Bo­sto­ńskie­go Szpi­ta­la dla Ko­biet;

mo­je­mu bra­tu bli­źnia­ko­wi Eri­co­wi Hil­der­bran­do­wi, któ­ry, jak so­bie wy­obra­żam, od­wró­cił się do mnie i spy­tał: „Je­steś go­to­wa na to wszyst­ko?”.

Ty­tu­ły wszyst­kich roz­dzia­łów ksi­ążki są ty­tu­ła­mi utwo­rów mu­zycz­nych

PRO­LOG

For­tu­na­te Son

Kie­dy do Ty­gry­sa przy­cho­dzi za­wia­do­mie­nie o po­bo­rze do woj­ska, Kate in­stynk­tow­nie chce je wy­rzu­cić do śmie­ci. Czy po­dob­ny od­ruch mają inne ame­ry­ka­ńskie mat­ki? Uda­wać, że pi­smo za­wie­ru­szy­ło się gdzieś na po­czcie, ku­pić dzie­cia­ko­wi jesz­cze kil­ka ty­go­dni wol­no­ści, nim ar­mia ame­ry­ka­ńska wy­śle ko­lej­ny list. Do tego cza­su cho­ler­na woj­na w Wiet­na­mie może wresz­cie się sko­ńczy. Ni­xon to obie­cał. W Pa­ry­żu trwa­ją wła­śnie roz­mo­wy po­ko­jo­we. Le Duan ule­gnie uro­ko­wi ka­pi­ta­li­zmu albo Thieu zo­sta­nie za­mor­do­wa­ny i wresz­cie zaj­mie się tym ktoś roz­sąd­ny. Szcze­rze mó­wi­ąc, Kate wca­le nie ob­cho­dzi, czy Wiet­nam pod­po­rząd­ku­je się ko­mu­ni­stom. Chce tyl­ko, żeby jej syn był bez­piecz­ny.

Gdy Ty­grys wra­ca do domu z pra­cy w szko­le na­uki jaz­dy, Kate mówi:

– Przy­sze­dł do cie­bie list. Leży na sto­le w kuch­ni.

Lecz on wy­da­je się nie­zbyt in­te­re­so­wać tą spra­wą. Gwi­żdże pod no­sem. Ma na so­bie fir­mo­wą ko­szul­kę z po­lie­stru z na­pi­sem „Aka­de­mia Jaz­dy Wal­den Pond” i wy­szy­tym na kie­sze­ni imie­niem RI­CHARD. To samo imię wid­nie­je na ko­per­cie – jest za­adre­so­wa­na do Ri­char­da Fo­leya, choć nikt ni­g­dy nie na­zy­wa go ina­czej niż Ty­grys.

– Uczy­łem dzi­siaj praw­dzi­wą ślicz­not­kę, mamo. Ma na imię Ma­gee. To jej praw­dzi­we imię, nie­zły od­jazd, co? Ma dzie­wi­ęt­na­ście lat jak ja, uczy się na hi­gie­nist­kę sto­ma­to­lo­gicz­ną. Bły­snąłem jej swo­im per­ło­wo­bia­łym uśmie­chem, a po­tem za­pro­si­łem na ko­la­cję dziś wie­czór. Zgo­dzi­ła się. Za­ło­żę się, że ją po­lu­bisz.

Kate krząta się przy zle­wie. Wkła­da do wa­zo­nu żon­ki­le. Za­my­ka oczy i my­śli: „To ostat­nie spo­koj­ne chwi­le w jego ży­ciu”.

I rze­czy­wi­ście. Chwi­lę pó­źniej Ty­grys mówi:

– O Jezu, nie... – Od­chrząku­je. – Mamo?

Kate się od­wra­ca, trzy­ma­jąc przed sobą bu­kiet kwia­tów jak krzyż prze­ciw­ko wam­pi­rom. Twarz Ty­gry­sa wy­ra­ża jed­no­cze­śnie szok, eks­cy­ta­cję i prze­ra­że­nie.

– Zo­sta­łem po­wo­ła­ny. Dwu­dzie­ste­go pierw­sze­go kwiet­nia mam się zgło­sić do od­dzia­łu wer­bun­ko­we­go w po­łu­dnio­wym Bo­sto­nie.

Dwu­dzie­ste­go pierw­sze­go kwiet­nia są uro­dzi­ny Kate. Wła­śnie ko­ńczy czter­dzie­ści osiem lat. Przez ten czas zdąży­ła być dwu­krot­nie za­mężna, ma czwo­ro dzie­ci – trzy cór­ki i syna. Ni­g­dy by nie przy­zna­ła, że syna ko­cha naj­bar­dziej. Po­wie­dzia­ła­by tyl­ko, że ko­cha go ina­czej. Gwa­łtow­ną, za­bor­czą mi­ło­ścią, jaką ka­żda mat­ka ob­da­rza swo­je dziec­ko, ale z do­dat­kiem szcze­gól­nej sła­bo­ści. Jej syn jest przy­stoj­ny jak oj­ciec, a do tego miły. I do­bry.

Kate otwie­ra port­fel i kła­dzie na sto­le przed Ty­gry­sem dwa­dzie­ścia do­la­rów.

– To na dzi­siej­szą rand­kę – mówi. – Idźcie w ja­kieś miłe miej­sce.

Dwu­dzie­ste­go pierw­sze­go kwiet­nia Kate za­bie­ra Ty­gry­sa z Bro­okli­ne do po­łu­dnio­we­go Bo­sto­nu. Da­vid pro­po­nu­je, że ich pod­rzu­ci, ale ona chce zro­bić to sama.

– To mój syn – mówi, wy­wo­łu­jąc na twa­rzy Da­vi­da bo­le­sne zdu­mie­nie.

Ni­g­dy nie mó­wią w ten spo­sób: jej dzie­ci, czy­li nie jego – i Kate besz­ta się za to w my­ślach. Jed­no­cze­śnie uwa­ża, że gdy­by Da­vid chciał po­znać, czym jest praw­dzi­wy ból, mu­sia­łby spró­bo­wać być nią. Ty­grys że­gna się przed do­mem z Da­vi­dem i trze­ma sio­stra­mi. Kate po­in­stru­owa­ła dziew­czyn­ki, żeby nie pła­ka­ły.

– Nie chce­my chy­ba, żeby my­ślał, że nie wró­ci.

Ale nie jest w sta­nie uwol­nić się od prze­ra­ża­jących wi­zji Ty­gry­sa umie­ra­jące­go na ob­cej zie­mi. Po­strze­lo­ne­go w brzuch albo w gło­wę, roz­ry­wa­ne­go gra­na­tem. To­nące­go na polu ry­żo­wym. Pło­nące­go w ka­ta­stro­fie he­li­kop­te­ra. Kate wi­dzia­ła to co wie­czór w wia­do­mo­ściach. Ame­ry­ka­ńscy chłop­cy giną, a co na to Ken­ne­dy i John­son, a te­raz Ni­xon? Wy­sy­ła­ją tyl­ko wi­ęcej chłop­ców.

W punk­cie wer­bun­ko­wym Kate za­trzy­mu­je się w sze­re­gu in­nych sa­mo­cho­dów. Przed nimi dzie­cia­ki ta­kie jak Ty­grys przy­tu­la­ją się do swo­ich ro­dzi­ców, nie­któ­re po raz ostat­ni. Czy to mo­żli­we? Nie da się ukryć, że część je­dzie po śmie­rć.

Kate par­ku­je auto. Z ob­ser­wa­cji po­zo­sta­łych ro­dzin mo­żna wy­wnio­sko­wać, że wszyst­ko od­by­wa się bły­ska­wicz­nie. Ty­grys chwy­ta ple­cak z tyl­ne­go sie­dze­nia, a Kate wy­sia­da i bie­gnie w jego stro­nę. Za­trzy­mu­je się na chwi­lę, by utrwa­lić ob­raz syna. Ma dzie­wi­ęt­na­ście lat, sto osiem­dzie­si­ąt osiem cen­ty­me­trów wzro­stu, waży osiem­dzie­si­ąt ki­lo­gra­mów i za­pu­ścił blond wło­sy pra­wie do ko­łnie­rzy­ka ku zgor­sze­niu Exal­ty, mat­ki Kate. Ale ar­mia USA od razu tym się zaj­mie. Ty­grys ma ja­sno­zie­lo­ne oczy, jed­no z nich z wy­dłu­żo­ną źre­ni­cą, któ­ra przy­po­mi­na ście­ka­jący z ły­żecz­ki miód. Ktoś po­wie­dział, że wy­gląda jak ty­gry­sie oko, stąd jego pseu­do­nim.

Ty­grys ma ma­tu­rę i za­li­czył se­mestr col­le­ge’u na Fra­min­gham Sta­te. Słu­cha Led Zep­pe­lin i The Who, ko­cha szyb­kie sa­mo­cho­dy. Ma­rzy, by wy­star­to­wać w wy­ści­gu Indy 500.

Nie­spo­dzie­wa­nie Kate cofa się w cza­sie. Ty­grys uro­dził się ty­dzień po ter­mi­nie i wa­żył po­nad czte­ry i pół ki­lo­gra­ma. Pierw­sze kro­ki po­sta­wił w wie­ku dzie­si­ęciu mie­si­ęcy, czy­li wy­jąt­ko­wo wcze­śnie, bo chciał do­rów­nać w bie­gu Bla­ir i Kir­by. Jako sied­mio­la­tek po­tra­fił wy­mie­nić ka­żde­go gra­cza w skła­dzie Red So­xów. Jego ulu­bie­ńcem był Ted Wil­liams. Gdy miał dwa­na­ście lat, tra­fił trzy ko­lej­ne asy w swo­im ostat­nim me­czu Ma­łej Ligi.

W ósmej kla­sie zo­stał wy­bra­ny na prze­wod­ni­czące­go, a po­tem szyb­ko i mądrze stra­cił za­in­te­re­so­wa­nie po­li­ty­ką. Za­czął grać w kręgle, trak­tu­jąc je jako roz­ryw­kę na desz­czo­we dni w Nan­tuc­ket, i wkrót­ce wy­grał swój pierw­szy tur­niej. Po­tem, w szko­le śred­niej, był fut­bol ame­ry­ka­ński. Ty­grys Fo­ley po­bił wszel­kie mo­żli­we re­kor­dy w Bro­okli­ne High Scho­ol, włącz­nie z sumą zdo­by­tych jar­dów, co we­dług wcze­śniej­szych za­pew­nień tre­ne­ra Be­vi­la­cqui było ab­so­lut­nie nie­mo­żli­we. Do­stał na­wet pro­po­zy­cję gry w Penn Sta­te[1], jed­nak nie chciał wy­je­żdżać tak da­le­ko od domu, z ko­lei ze­spół UMass[2] nie był na od­po­wied­nim po­zio­mie... Przy­naj­mniej tak twier­dził. Kate po­dej­rze­wa, że za­bra­kło mu za­pa­łu do gry albo wo­lał za­ko­ńczyć ka­rie­rę jako zwy­ci­ęz­ca. A może bar­dzo, ale to bar­dzo nie po­do­bał mu się po­my­sł spędze­nia w szko­le ko­lej­nych czte­rech lat. Gdy­by jed­nak Ty­grys uczył się w ja­kim­kol­wiek col­le­ge’u lub zo­stał we Fra­min­gham Sta­te na­wet za­ocz­nie, dzi­siaj nie mia­łby po­wo­ła­nia do woj­ska.

– Nie za­po­mnij, że obie­ca­łaś trosz­czyć się o Ma­gee – przy­po­mi­na jej.

Ma­gee... Ty­grys mar­twi się o nią. Po­szli na pierw­szą rand­kę w dniu, w któ­rym do­stał list, i od tego cza­su byli nie­roz­łącz­ni. Kate uwa­ża­ła, że nie­roz­sąd­nie jest wcho­dzić w zwi­ązek za­le­d­wie dwa ty­go­dnie przed pó­jściem na woj­nę, ale... może była to od­skocz­nia, któ­rej po­trze­bo­wał. Zgo­dzi­ła się za­dbać o Ma­gee, któ­ra jest po­dob­no bar­dzo za­nie­po­ko­jo­na jego wy­jaz­dem, ale nie ma mowy, żeby dziew­czy­na, któ­rą znał od dwóch ty­go­dni, mar­twi­ła się o jego los tak bar­dzo jak mat­ka.

Okres po­wo­ła­nia do słu­żby obej­mu­je trzy­na­ście mie­si­ęcy, a nie całe ży­cie, ale nie­któ­re mat­ki przed od­dzia­łem wer­bun­ko­wym bez­wied­nie że­gna­ją się na za­wsze. Kate to­wa­rzy­szy prze­ko­na­nie, że jest jed­ną z nich. Inne mat­ki jed­nak nie zro­bi­ły strasz­nej rze­czy, któ­rej do­pu­ści­ła się ona. I za­słu­ży­ła na karę. Cie­szy­ła się ka­żdym szczęśli­wym dniem przez ostat­nie szes­na­ście lat, jak gdy­by były czy­mś, co po­ży­czy­ła, a te­raz nad­sze­dł czas zwro­tu. Kate my­śla­ła, że to będzie rak, wy­pa­dek sa­mo­cho­do­wy lub po­żar domu. Ni­g­dy nie sądzi­ła, że stra­ci syna. Ale sta­ło się. To jej wina.

– Ko­cham cię, mamo – mówi Ty­grys.

Oczy­wi­stą od­po­wie­dzią na te sło­wa po­win­no być „też cię ko­cham”, ale za­miast tego mówi:

– Prze­pra­szam. – Przy­tu­la syna tak moc­no, że czu­je jego że­bra pod lek­ką kurt­ką. – Tak mi przy­kro, ko­cha­nie.

Ty­grys ca­łu­je ją w czo­ło i do ostat­niej chwi­li nie pusz­cza jej dło­ni. Kie­dy wresz­cie wcho­dzi do bu­dyn­ku, Kate po­śpiesz­nie wra­ca do sa­mo­cho­du. Przez okno wi­dzi Ty­gry­sa zmie­rza­jące­go w stro­nę otwar­tych drzwi. Mężczy­zna w brązo­wym mun­du­rze coś do nie­go wrzesz­czy, a Ty­grys pro­stu­je się i krzy­żu­je ra­mio­na. Kate wpa­tru­je się w swo­je dło­nie za­ci­śni­ęte na kie­row­ni­cy. Nie może znie­ść zni­ka­jące­go jej z oczu ob­ra­zu syna.

CZĘŚĆ PIERW­SZA

Czer­wiec ’69

Both Si­des Now

Jak zwy­kle wy­je­żdża­ją do Nan­tuc­ket w trze­ci po­nie­dzia­łek czerw­ca. Exal­ta Ni­chols, bab­cia Jes­sie ze stro­ny mat­ki, ma bzi­ka na punk­cie tra­dy­cji, zwłasz­cza gdy cho­dzi o wa­ka­cyj­ne zwy­cza­je i ry­tu­ały.

W trze­ci po­nie­dzia­łek czerw­ca wy­pa­da­ją trzy­na­ste uro­dzi­ny Jes­sie, któ­re tym ra­zem zo­sta­ją prze­oczo­ne. Jes­sie to nie prze­szka­dza. I tak bez Ty­gry­sa żad­ne ob­cho­dy nie mia­ły­by sen­su.

Jes­si­ca Le­vin (co ry­mu­je się, jak twier­dzi, z he­aven) jest naj­młod­szym dziec­kiem z czwór­ki. Sio­stra Jes­sie, Bla­ir, ma dwa­dzie­ścia czte­ry lata i miesz­ka na Com­mon­we­alth Ave­nue. Jest żoną An­gu­sa Wha­le­na, pro­fe­so­ra Mas­sa­chu­setts In­sti­tu­te of Tech­no­lo­gy. W sierp­niu spo­dzie­wa­ją się pierw­sze­go dziec­ka, co ozna­cza, że ich mat­ka, Kate, wró­ci do Bo­sto­nu, by im po­móc, i zo­sta­wi ją na Nan­tuc­ket tyl­ko z bab­cią. Nie­ste­ty Exal­ta nie na­le­ży do cie­płych i pulch­nych babć, któ­re pie­ką cia­stecz­ka i szczy­pią wnucz­ki w po­licz­ki. Dla Jes­sie ka­żde ze­tkni­ęcie z nią jest jak prze­dzie­ra­nie się na oślep przez cier­ni­ste krze­wy i nie ma sen­su się za­sta­na­wiać, czy się po­kłu­je, tyl­ko kie­dy i jak bar­dzo bo­le­śnie. Jes­sie za­pro­po­no­wa­ła, że wró­ci do Bo­sto­nu wraz z mat­ką, ale ta od­rze­kła:

– Nie po­win­naś so­bie psuć wa­ka­cji.

– Nie ze­psu­ję – upie­ra­ła się Jes­sie.

Praw­da była taka, że wcze­śniej­szy po­wrót oca­li­łby jej wa­ka­cje. Przy­ja­ció­łki Jes­sie – Le­slie i Do­ris – zo­sta­ną w Bro­okli­ne i będą pły­wać w miej­sco­wym klu­bie spor­to­wym, wy­ko­rzy­stu­jąc człon­ko­stwo ro­dzi­ny Le­slie. Ze­szłe­go lata Le­slie i Do­ris zbli­ży­ły się do sie­bie pod nie­obec­no­ść Jes­sie. Ich więź sta­no­wi­ła naj­so­lid­niej­szy bok tego trój­kąta, po­zo­sta­wia­jąc Jes­sie na grząskim grun­cie. Le­slie, ślicz­na blon­dyn­ka, jest wśród nich kró­lo­wą psz­czół. Jej ro­dzi­ce by­wa­ją na obiad­kach u Ted­dy’ego i Joan Ken­ne­dych. Le­slie cza­sa­mi daje Jes­sie i Do­ris od­czuć, że ofia­ru­jąc im swo­ją przy­ja­źń, wy­świad­cza im przy­słu­gę. Kto jak kto, ale ona ma wy­star­cza­jąco dużo atu­tów, by spędzać czas z Pam­my Pope i na­praw­dę faj­ny­mi dziew­czy­na­mi, je­śli tyl­ko ze­chce. Nie­obec­no­ść Jes­sie przez całe lato może spra­wić, że Le­slie znik­nie z jej ży­cia na do­bre.

Kir­by, sio­stra Jes­sie, jest uczen­ni­cą Sim­mons Col­le­ge. Jej kłót­nie z ro­dzi­ca­mi są gło­śne i za­ra­zem fa­scy­nu­jące. Lata pod­słu­chi­wa­nia ro­dzin­nych dys­ku­sji do­pro­wa­dzi­ły Jes­sie do zro­zu­mie­nia pod­sta­wo­we­go pro­ble­mu: Kir­by jest „wol­nym du­chem” i „nie wie, co jest dla niej do­bre”. Już dwa razy zmie­nia­ła kie­ru­nek stu­diów, pró­bu­jąc na­wet utwo­rzyć wła­sny (gen­der i rasa), co jed­nak nie spo­tka­ło się z apro­ba­tą dzie­ka­na. Wte­dy Kir­by zde­cy­do­wa­ła, że będzie pierw­szą stu­dent­ką, któ­ra uko­ńczy Sim­mons bez spe­cja­li­za­cji. Dzie­kan po­now­nie od­mó­wił.

– Stwier­dził, że uko­ńcze­nie stu­diów bez spe­cja­li­za­cji by­ło­by jak udział w ce­re­mo­nii wręcze­nia dy­plo­mów nago – po­wie­dzia­ła Kir­by. – A ja na to, żeby mnie le­piej nie pro­wo­ko­wał.

Jes­sie po­tra­fi wy­obra­zić so­bie sio­strę w stro­ju Ewy, kro­czącą dum­nie po od­biór dy­plo­mu. Kir­by za­częła brać udział w pro­te­stach po­li­tycz­nych, gdy jesz­cze cho­dzi­ła do li­ceum. Ma­sze­ro­wa­ła z Mar­ti­nem Lu­the­rem Kin­giem z Ro­xbu­ry przez slum­sy i nie­bez­piecz­ne dziel­ni­ce aż do par­ku Bo­ston Com­mon, gdzie oj­ciec do­pa­dł ją wresz­cie i za­brał do domu. W ubie­głym roku Kir­by wzi­ęła udział w dwóch ma­ni­fe­sta­cjach an­ty­wo­jen­nych i za ka­żdym ra­zem ją aresz­to­wa­no.

Tak, aresz­to­wa­no!

Ro­dzi­ce po­wo­li tra­cą do Kir­by cier­pli­wo­ść. Jes­sie kie­dyś pod­słu­cha­ła, jak mat­ka mó­wi­ła do ojca:

– Nie damy tej dziew­czy­nie zła­ma­ne­go gro­sza, do­pó­ki nie za­cznie cho­dzić jak w ze­gar­ku!

Ale Kir­by nie jest już ich naj­wi­ęk­szym zmar­twie­niem.

Ich naj­wi­ęk­szym zmar­twie­niem jest brat Jes­sie Ri­chard, zwa­ny tu i ów­dzie Ty­gry­sem, któ­ry w kwiet­niu zo­stał po­wo­ła­ny do ar­mii ame­ry­ka­ńskiej. Po pod­sta­wo­wym szko­le­niu wy­sła­no go na Wy­ży­ny Cen­tral­ne Wiet­na­mu z Kom­pa­nią C 12. Pu­łku 3. Bry­ga­dy 4. Dy­wi­zji Pie­cho­ty. Ta sy­tu­acja wstrząsnęła ro­dzi­ną w po­sa­dach. Do tej pory było oczy­wi­ste, że na woj­nę idą tyl­ko chłop­cy z kla­sy ro­bot­ni­czej, a nie pry­mu­si z Bro­okli­ne High Scho­ol.

Gdy Ty­grys do­stał po­wo­ła­nie, wszy­scy w szko­le za­częli trak­to­wać Jes­sie ina­czej. Pam­my Pope za­pro­si­ła ją na do­rocz­ny pik­nik ro­dzin­ny z oka­zji Dnia Pa­mi­ęci Na­ro­do­wej – Jes­sie od­mó­wi­ła z lo­jal­no­ści wo­bec Le­slie i Do­ris, któ­re nie zo­sta­ły uwzględ­nio­ne. Z ko­lei pe­da­go­żka szkol­na pan­na Flo­wers wy­wo­ła­ła ją z kla­sy w pierw­szy po­nie­dzia­łek czerw­ca, żeby za­py­tać, jak so­bie ra­dzi. To były za­jęcia prak­tycz­ne i Jes­sie wzbu­dzi­ła ogrom­ną za­zdro­ść wszyst­kich dziew­czyn, któ­re ślęcza­ły nad ma­szy­na­mi do szy­cia, pró­bu­jąc do­ko­ńczyć gra­na­to­we sztruk­so­we ka­mi­zel­ki przed ko­ńcem se­me­stru. Pan­na Flo­wers za­pro­wa­dzi­ła Jes­sie do swo­je­go ga­bi­ne­tu, za­mknęła drzwi i za­go­to­wa­ła wodę na her­ba­tę w czaj­ni­ku elek­trycz­nym. Jes­sie nie pi­ja­ła go­rącej her­ba­ty, lu­bi­ła na­to­miast kawę (Exal­ta po­zwa­la­ła jej wy­pić fi­li­żan­kę z mle­kiem na nie­dziel­ne dru­gie śnia­da­nie mimo pro­te­stów Kate, któ­ra twier­dzi­ła, że to spo­wol­ni roz­wój Jes­sie), ale i tak cie­szy­ła ją uciecz­ka do przy­tul­nej kry­jów­ki ga­bi­ne­tu pan­ny Flo­wers, któ­ra mia­ła drew­nia­ne pu­de­łko wy­pe­łnio­ne aro­ma­tycz­ny­mi her­ba­ta­mi – ru­mian­ko­wą, z cy­ko­rią, ja­śmi­no­wą... Jes­sie wy­bie­ra­ła smak, jak­by od tego za­le­ża­ło jej ży­cie. Zde­cy­do­wa­ła się na her­ba­tę z hi­bi­sku­sa. Na­par miał bla­do­po­ma­ra­ńczo­wy ko­lor, mimo że to­reb­ka mo­czy­ła się kil­ka mi­nut. Po­sło­dzi­ła trze­ma kost­ka­mi cu­kru, oba­wia­jąc się, że na­pój nie będzie miał sma­ku. I nie po­my­li­ła się, gdyż her­ba­ta sma­ko­wa­ła jak po­ma­ra­ńczo­wa woda z cu­krem.

– A więc... – za­czy­na pan­na Flo­wers. – Ro­zu­miem, że twój brat wy­lądo­wał za gra­ni­cą. Masz od nie­go ja­kieś wie­ści?

– Dwa li­sty – od­po­wia­da Jes­sie.

Je­den był skie­ro­wa­ny do ca­łej ro­dzi­ny i za­wie­rał szcze­gó­ły do­ty­czące szko­le­nia woj­sko­we­go, któ­re we­dług Ty­gry­sa „nie było tak trud­ne, jak się mówi”, a dla nie­go to „bu­łka z ma­słem”. Dru­gi był ad­re­so­wa­ny do Jes­sie. Nie wie­dzia­ła, czy Bla­ir i Kir­by też do­sta­ły osob­ne li­sty, ale Jes­sie ra­czej w to wąt­pi­ła. Bla­ir, Kir­by i Ty­grys byli bio­lo­gicz­nym ro­dze­ństwem – dzie­ćmi Kate i jej pierw­sze­go męża, po­rucz­ni­ka Wil­de­ra Fo­leya, któ­ry od­by­wał słu­żbę w Ko­rei przy trzy­dzie­stym ósmym rów­no­le­żni­ku, a po­tem wró­cił do domu i przy­pad­ko­wo strze­lił so­bie w gło­wę z be­ret­ty – ale Ty­gry­so­wi naj­bli­żej było do przy­rod­niej sio­stry Jes­sie. Wła­ści­wie mie­li za­kaz uży­wa­nia okre­śleń „przy­rod­nia sio­stra”, „przy­rod­ni brat” i „oj­czym”, gdyż Kate zde­cy­do­wa­nie się temu sprze­ci­wia­ła. Jed­nak bez względu na to, czy chcia­no uznać ów fakt, czy też nie, ich ro­dzi­nę dzie­li­ło coś w ro­dza­ju usko­ku tek­to­nicz­ne­go. Mimo to bli­sko­ść mi­ędzy Ty­gry­sem a Jes­sie była praw­dzi­wa, głębo­ka i szcze­ra, cze­go do­wo­dzi­ła tre­ść jego li­stu. Już pierw­sza li­nij­ka: Dro­ga Mes­sie, spra­wi­ła, że z oczu Jes­sie po­pły­nęły łzy.

– Je­dy­ną rze­czą, któ­ra czy­ni to wszyst­ko lżej­szym do znie­sie­nia, są li­sty – kon­ty­nu­uje pan­na Flo­wers i w tym mo­men­cie jej oczy rów­nież wy­pe­łnia­ją się łza­mi.

Na­rze­czo­ny pan­ny Flo­wers Rex Ro­th­man zgi­nął przed ro­kiem w Ofen­sy­wie Tet. Pan­na Flo­wers wzi­ęła wte­dy ty­dzień wol­ne­go w szko­le i Jes­sie wi­dzia­ła jej zdjęcie w „Bo­ston Glo­be”, na któ­rym sta­ła obok trum­ny ozdo­bio­nej ame­ry­ka­ńską fla­gą. Ale kie­dy we wrze­śniu roz­po­czął się ko­lej­ny rok szkol­ny, wy­da­wa­ło się, że mi­ędzy pan­ną Flo­wers a Eri­kiem Bar­sto­wem, na­uczy­cie­lem wu­efu, roz­kwi­ta już nowy ro­mans.

Pan Bar­stow był umi­ęśnio­ny jak Jack La­Lan­ne. Chłop­cy jed­no­cze­śnie nie­na­wi­dzi­li go i sza­no­wa­li. Jes­sie i po­zo­sta­łe dziew­czy­ny w szko­le ta­kże czu­ły wo­bec nie­go re­spekt do mo­men­tu, gdy za­czął się spo­ty­kać z pan­ną Flo­wers i na­gle zmie­nił w ro­man­tycz­ne­go bo­ha­te­ra. Tej wio­sny wi­dzia­no, jak przy­no­si pan­nie Flo­wers bu­kie­cik kon­wa­lii owi­ni­ęty w mo­kry pa­pie­ro­wy ręcz­nik, a po szko­le ka­żde­go dnia dźwi­gał za nią na par­king ksi­ążki i ze­szy­ty. Jes­sie do­strze­gła ich ra­zem przy volks­wa­ge­nie pan­ny Flo­wers po­la­kie­ro­wa­nym na ko­lor flo­rydz­kiej po­ma­ra­ńczy. Pod­czas roz­mo­wy pan Bar­stow trzy­mał ło­kieć opar­ty na da­chu. Kie­dyś za­uwa­ży­ła, jak się ca­ło­wa­li, gdy od­je­chał szkol­ny au­to­bus.

Nie­któ­rzy lu­dzie – na przy­kład Le­slie – byli zde­gu­sto­wa­ni fak­tem, że pan­na Flo­wers uzna­ła za sto­sow­ne za­stąpić zma­rłe­go na­rze­czo­ne­go w ci­ągu nie­spe­łna roku. Ale Jes­sie ro­zu­mie, że utra­ta ko­goś bli­skie­go po­zo­sta­wia tra­gicz­ną pró­żnię, a prze­cież, jak uczo­no ich na lek­cjach fi­zy­ki, na­tu­ra nie zno­si pró­żni. Wie, że po śmier­ci Wil­de­ra mat­ka wy­na­jęła praw­ni­ka, aby wal­czyć z to­wa­rzy­stwem ubez­pie­cze­nio­wym, któ­re twier­dzi­ło, że jej mąż po­pe­łnił sa­mo­bój­stwo. Ów praw­nik udo­wod­nił, że Wil­der czy­ścił be­ret­tę w swo­im warsz­ta­cie w ga­ra­żu i broń wy­strze­li­ła przy­pad­ko­wo. Ta ró­żni­ca była istot­na nie tyl­ko ze względu na wy­so­ko­ść ubez­pie­cze­nia, ale ta­kże dla spo­ko­ju du­cha trój­ki ma­łych dzie­ci Kate – Bla­ir mia­ła wte­dy osiem lat, Kir­by pięć, a Ty­grys tyl­ko trzy lata.

Praw­ni­kiem za­trud­nio­nym przez Kate, któ­re­mu uda­ło się prze­ko­nać sąd, że śmie­rć była przy­pad­ko­wa, był nie kto inny jak Da­vid Le­vin. Sze­ść mie­si­ęcy po roz­strzy­gni­ęciu spra­wy Kate i Da­vid za­częli się spo­ty­kać. Po­bra­li się mimo gwa­łtow­nych sprze­ci­wów Exal­ty i kil­ka mie­si­ęcy po ślu­bie cy­wil­nym Kate była już w ci­ąży z Jes­sie.

Jes­sie nie chce roz­ma­wiać z pan­ną Flo­wers o Ty­gry­sie i Wiet­na­mie, więc by zmie­nić te­mat, mówi:

– Her­ba­ta jest pysz­na.

Pan­na Flo­wers przy­ta­ku­je nie­pew­nie i prze­cie­ra oczy chu­s­tecz­ką, któ­rą sta­le nosi wsu­ni­ętą za pa­sek su­kien­ki, aby w ra­zie po­trze­by ofia­ro­wać ją ucznio­wi. Jest tu prze­cież po to, by po­ma­gać na­sto­lat­kom, któ­rych bu­zu­jące hor­mo­ny i uczu­cia po­tra­fią zmie­nić się o sto osiem­dzie­si­ąt stop­ni w ci­ągu go­dzi­ny.

– Chcę tyl­ko, byś wie­dzia­ła, że je­śli w cza­sie lek­cji naj­dą cię ja­kieś czar­ne my­śli, mo­żesz przy­jść ze mną po­roz­ma­wiać – wy­zna­je.

Jes­sie spo­gląda na dno kub­ka. Wie, że ni­g­dy nie będzie po­tra­fi­ła sko­rzy­stać z tej ofer­ty. Jak mo­gła­by opo­wia­dać o swo­ich zmar­twie­niach do­ty­czących bra­ta – któ­ry o ile wie­dzia­ła, wci­ąż był żywy – sko­ro pan­na Flo­wers na­praw­dę stra­ci­ła na­rze­czo­ne­go?

Ka­żdej nocy dręczy­ły ją my­śli, że Ty­grys gi­nie w wy­ni­ku ostrza­łu mo­ździe­rzo­we­go lub wy­bu­chu gra­na­tu albo zo­sta­je poj­ma­ny i ma­sze­ru­je sto mil przez dżun­glę bez je­dze­nia i pi­cia, jed­nak ni­g­dy nie zaj­rza­ła do po­ko­ju pan­ny Flo­wers. Uda­wa­ło jej się uni­kać spo­tka­nia z pe­da­go­żką aż do ostat­nie­go dnia szko­ły, kie­dy to pan­na Flo­wers za­trzy­ma­ła ją przy wy­jściu i szep­nęła do ucha:

– Kie­dy spo­tka­my się we wrze­śniu, twój brat zdąży już bez­piecz­nie wró­cić do domu, a ja będę za­ręczo­na z pa­nem Bar­sto­wem.

Jes­sie ski­nęła gło­wą, wbi­ja­jąc wzrok w szorst­ki ma­te­riał swe­tra pan­ny Flo­wers, a kie­dy pod­nio­sła gło­wę i spoj­rza­ła jej w oczy, prze­ko­na­ła się, że ta na­praw­dę wie­rzy w swo­je sło­wa i – na jed­ną cu­dow­ną chwi­lę – też w nie uwie­rzy­ła.

7 czerw­ca 1969 roku

Dro­ga Mes­sie,

pi­szę do Cie­bie już te­raz, aby list na pew­no zdążył do­trzeć na Two­je uro­dzi­ny. Mó­wią, że pocz­ta idzie stąd do Sta­nów tyl­ko ty­dzień, ale kie­dy my­ślę o od­le­gło­ści, jaką ma do prze­by­cia, uzna­łem, że le­piej dmu­chać na zim­ne, niż ża­ło­wać.

Wszyst­kie­go naj­lep­sze­go, Mes­sie!

Trzy­na­ście lat, nie mogę w to uwie­rzyć! Pa­mi­ętam, kie­dy się uro­dzi­łaś. Tak na­praw­dę tyl­ko tyle, że dzia­dek za­brał nas wte­dy na lody do Bri­gha­ma. Mia­łem po­dwój­ną kar­me­lo­wą ga­łkę w słod­kim ro­żku i cho­le­ra się prze­wró­ci­ła. Dzia­dek wte­dy po­wie­dział: „Och, do dia­bła”, a po­tem wzi­ął dla mnie jesz­cze jed­ną. Nie wiem, czy pa­mi­ętasz dziad­ka, by­łaś jesz­cze mała, kie­dy się od­mel­do­wał z tego świa­ta, ale był cho­ler­nie faj­nym go­ściem. Nim mnie tu ze­sła­no, Non­ny po­da­ro­wa­ła mi jego sy­gnet Ha­rvar­du. Ale nam nie wol­no no­sić ta­kich ozdób, więc trzy­mam go w przed­niej kie­sze­ni ka­mi­zel­ki ku­lo­od­por­nej, co nie jest zbyt mądrym po­su­ni­ęciem, bo gdy­by ro­ze­rwa­ło mnie na ka­wa­łki, sy­gnet prze­pa­dłby na za­wsze. Jed­nak lu­bię go mieć bli­sko ser­ca. Dzi­ęki temu czu­ję się ja­koś bez­piecz­nie, co może brzmi ba­nal­nie, ale Mes­sie, nie uwie­rzy­ła­byś w to, ja­kie amu­le­ty na szczęście się tu­taj wi­du­je – nie­któ­rzy no­szą krzy­że lub gwiaz­dy Da­wi­da, inni kró­li­cze łap­ki, je­den fa­cet ma klucz do kłód­ki ro­we­ro­wej swo­jej dziew­czy­ny, inny – asa pik, dzi­ęki któ­re­mu w ostat­ni wie­czór przed wy­jaz­dem wy­grał duże roz­da­nie po­ke­ro­we. A ja mam sy­gnet Ha­rvar­du po dziad­ku (z któ­rym się nie ob­no­szę, bo chło­pa­ki mo­gły­by po­my­śleć, że się prze­chwa­lam po­cho­dze­niem). Chcia­łem tyl­ko po­wie­dzieć, że go­ście no­szą tu rze­czy, któ­re we­dług nich mają ma­gicz­ną moc, albo ta­kie, któ­re przy­po­mi­na­ją im, dla­cze­go mu­szą zro­bić wszyst­ko, żeby prze­żyć.

Są tacy, któ­rzy uwa­ża­ją, że są nie­znisz­czal­ni, co jest do­bre, po­nie­waż na­sza kom­pa­nia zo­sta­ła wrzu­co­na w sam śro­dek ak­cji. Po­zna­łem tu dwóch praw­dzi­wych przy­ja­ciół – Żabę i Szcze­nia­ka (tak na­praw­dę Fran­ci­sa i Joh­na). Po­zo­sta­li mó­wią na nas zoo, po­nie­waż wszy­scy mamy zwie­rzęce prze­zwi­ska, ale za­zdrosz­czą nam tego, jacy je­ste­śmy twar­dzi. Na­sza trój­ka urządza so­bie dur­ne kon­kur­sy, na przy­kład kto naj­wi­ęcej razy pod­ci­ągnie się na ga­łęzi, kto zna naj­bar­dziej wul­gar­ne prze­kle­ństwa po wiet­nam­sku i kto naj­szyb­ciej wy­pa­li ca­łe­go pa­pie­ro­sa, nie wyj­mu­jąc cho­ler­stwa z ust. Żaba jest czar­ny (wes­tchnie­nie – co by na to po­wie­dzia­ła Non­ny?) i po­cho­dzi z Mis­si­si­pi, a Szcze­niak z ko­lei ma tak ja­sne wło­sy i bla­dą cerę, że pra­wie jest al­bi­no­sem. Po­wi­nien mieć ksyw­kę Duch albo Kac­per, ale te prze­zwi­ska zo­sta­ły już za­anek­to­wa­ne przez in­nych chło­pa­ków z na­sze­go pu­łku, a po­nie­waż on jest naj­młod­szy w plu­to­nie, to zo­stał Szcze­nia­kiem. Szcze­niak jest z Lyn­den w sta­nie Wa­szyng­ton. Aż do sa­mej gra­ni­cy ka­na­dyj­skiej – ma­li­no­wy raj. Mówi, że jak okiem si­ęgnąć, wszędzie ma­li­no­we krze­wy, a owo­ce ogrom­ne i so­czy­ste. Szcze­nia­ko­wi bra­ku­je tych ma­lin, Żaba tęsk­ni za sa­łat­ką co­le­slaw swo­jej mamy, a ja za kar­me­lo­wy­mi lo­da­mi u Bri­gha­ma. Je­ste­śmy więc mie­sza­ną eki­pą, sta­no­wi­my prze­krój na­sze­go wiel­kie­go kra­ju. Ko­cham tych fa­ce­tów z ca­łe­go ser­ca, cho­ciaż znam ich do­pie­ro kil­ka ty­go­dni. Ra­zem czu­je­my się nie­zwy­ci­ęże­ni, sil­ni, i choć nie­na­wi­dzę o tym mó­wić, Mes­sie, wiem, że je­stem z nas trzech naj­sil­niej­szy. Z po­cząt­ku my­śla­łem, że to dla­te­go, że tre­ner Be­vi­la­cqua zmu­szał na­szą dru­ży­nę do tylu ma­ra­to­nów i bie­gów zmien­nych po sta­dio­no­wych scho­dach. Ale to po­ma­ga tyl­ko być twar­dym na ze­wnątrz, a żeby prze­trwać tu­taj, trze­ba być ta­kże twar­dzie­lem w środ­ku. Kie­dy przy­cho­dzi two­ja ko­lej na pro­wa­dze­nie na polu bi­twy, mu­sisz mieć od­wa­gę, mam na my­śli praw­dzi­wą od­wa­gę, bo praw­do­po­do­bie­ństwo, że jako pierw­szy spo­tkasz się z żó­łt­kiem, jest ogrom­ne. Je­śli na­tra­fisz na otwar­ty ogień wro­ga, do­sta­jesz kul­kę. Pierw­szy raz, gdy pro­wa­dzi­łem kom­pa­nię – bro­dzi­li­śmy przez dżun­glę, mo­ski­ty ry­cza­ły jak lwy, był sam śro­dek nocy – gru­pa Wiet­kon­gu za­kra­dła się za nami i po­de­rżnęła gar­dło Ric­cie­mu, któ­ry za­bez­pie­czał tyły. Do­szło do strze­la­ni­ny i zgi­nęło ko­lej­nych dwóch na­szych: Aco­sta i Keltz. Ja wy­sze­dłem bez szwan­ku, nie li­cząc dwóch tu­zi­nów ugry­zień. Sły­sza­łem, że inne jed­nost­ki mają psy­chia­trów, któ­rzy po­ma­ga­ją ra­dzić so­bie z tym, jak to wszyst­ko ryje ci mózg. Kie­dy wy­ru­sza­my na mi­sję, jest pra­wie pew­ne, że przy­naj­mniej je­den z nas umrze. Któ­ry to będzie, jest tyl­ko kwe­stią szczęścia jak to, ile ka­czek tra­fisz z pi­sto­le­tu na wodę w kar­na­wa­ło­wej grze. Kie­dy w Bro­okli­ne uczy­łem dzie­cia­ki je­ździć, wie­dzia­łem, że trwa woj­na, ogląda­łem ją w te­le­wi­zji ra­zem z tobą, mamą i tatą. Sły­sza­łem, że lu­dzie giną, ale to wy­da­wa­ło się ta­kie nie­re­al­ne. Te­raz je­stem tu­taj i to jest aż na­zbyt praw­dzi­we. Ka­żdy dzień wy­ma­ga męstwa i jest to sło­wo, o któ­re­go zna­cze­niu nie mia­łem po­jęcia, do­pó­ki nie zna­la­złem się w tym miej­scu.

W nocy, gdy je­stem na war­cie lub pró­bu­ję za­snąć, nie tra­cąc przy tym czuj­no­ści, za­sta­na­wiam się, kogo w ro­dzi­nie lu­bię naj­bar­dziej. Czy­je DNA utrzy­ma mnie przy ży­ciu? Na po­cząt­ku my­śla­łem, że to pew­nie dzia­dek, bo był od­no­szącym suk­ce­sy ban­kie­rem, albo oj­ciec, któ­ry był po­rucz­ni­kiem w Ko­rei. Ale wiesz, co wte­dy so­bie uświa­do­mi­łem? Naj­tward­szą oso­bą w na­szej ro­dzi­nie jest Non­ny. Praw­do­po­dob­nie jest naj­tward­szą oso­bą na ca­łym świe­cie. Po­sta­wi­łbym bab­cię prze­ciw­ko ka­żde­mu żó­łt­ko­wi lub któ­re­mu­kol­wiek z mo­ich do­wód­ców. Znasz jej wzrok, kie­dy spo­gląda na cie­bie, gdy spra­wisz jej za­wód? Pa­trzy tak, jak­byś nie był god­ny prze­by­wać w jej to­wa­rzy­stwie. Albo kie­dy mówi tym swo­im gło­sem: „No i co ja mam te­raz o to­bie my­śleć, Ri­char­dzie?” Tak, do­brze wiem, że to znasz i dla­te­go bo­isz się je­chać do Nan­tuc­ket. Tak więc, je­śli to po­mo­że Ci być mniej nie­szczęśli­wą, pa­mi­ętaj, że ce­chy Non­ny, któ­re spędza­ją Ci sen z po­wiek, to ta­kże ce­chy, któ­re utrzy­mu­ją two­je­go ulu­bio­ne­go bra­ta przy ży­ciu.

Ko­cham Cię, Mes­sie. Wszyst­kie­go naj­lep­sze­go z oka­zji uro­dzin

Ty­grys

W ostat­ni wie­czór przed wy­jaz­dem do Nan­tuc­ket Jes­sie i jej ro­dzi­ce sie­dzą przy ku­chen­nym sto­le, dzie­ląc się za­mó­wio­ną przez te­le­fon piz­zą (Kate była zbyt za­jęta pa­ko­wa­niem, by przy­go­to­wać ko­la­cję), kie­dy sły­chać pu­ka­nie do drzwi. Jes­sie, Kate i Da­vid za­sty­ga­ją jak w za­ba­wie w żywe rze­źby. Nie­spo­dzie­wa­ni go­ście o wpół do ósmej wie­czór mogą ozna­czać tyl­ko... Jes­sie od razu sta­je przed ocza­mi ob­raz dwóch funk­cjo­na­riu­szy na scho­dach, ści­ska­jących w dło­niach czap­ki, przy­no­szących wie­ści, któ­re zruj­nu­ją jej ro­dzi­nę. Kate ni­g­dy nie doj­dzie po tym do sie­bie. Bla­ir uro­dzi wcze­śnia­ka. Kir­by po­pad­nie w me­lo­dra­ma­tyzm i za­cznie gło­śno wy­rze­kać na Ro­ber­ta McNa­ma­rę, Lyn­do­na John­so­na i swe naj­wi­ęk­sze ne­me­zis Ri­char­da Mil­ho­usa Ni­xo­na. A Jes­sie, co zro­bi Jes­sie? Może so­bie tyl­ko wy­obra­zić, jak roz­pusz­cza się wol­no ni­czym ta­blet­ka Alka-Selt­ze­ra, któ­rą oj­ciec wrzu­ca do wody pó­źnym wie­czo­rem, gdy pra­cu­je nad szcze­gól­nie trud­nym przy­pad­kiem... Za­mie­ni się w drob­ny pył, a po­tem... roz­wie­je na wie­trze.

Da­vid wsta­je od sto­łu z po­nu­rą miną. Nie jest bio­lo­gicz­nym oj­cem Ty­gry­sa, ale pe­łnił tę funk­cję od jego wcze­sne­go dzie­ci­ństwa i zda­niem Jes­sie wy­ko­nał ka­wał do­brej ro­bo­ty. Da­vid ma szczu­płą syl­wet­kę (gra w te­ni­sa i jest to je­dy­na rzecz, dla któ­rej Exal­ta ła­ska­wie go to­le­ru­je), z ko­lei Ty­grys jest wy­so­ki i ma sze­ro­kie ra­mio­na na po­do­bie­ństwo po­rucz­ni­ka Wil­de­ra Fo­leya. Da­vid jest praw­ni­kiem, choć nie z ga­tun­ku krzy­ka­czy w sa­lach sądo­wych. Jest spo­koj­ny i wy­wa­żo­ny; za­wsze za­chęca Jes­sie, by ze­bra­ła my­śli, za­nim się ode­zwie. Da­vi­da i Ty­gry­sa łączą bli­skie, nie­mal czu­łe re­la­cje, więc Jes­sie za­kła­da, że Da­vid czu­je się roz­bi­ty, gdy zmie­rza w stro­nę drzwi. Kate si­ęga po dłoń Jes­sie i moc­no ją ści­ska. Jes­sie wpa­tru­je się w po­łów­kę piz­zy po­zo­sta­wio­ną w pu­de­łku i my­śli, że je­śli Ty­grys nie żyje, żad­ne z nich już ni­g­dy nie będzie mo­gło prze­łk­nąć piz­zy, co jesz­cze po­gar­sza spra­wę, bo to jej ulu­bio­na po­tra­wa. Po­tem przy­cho­dzi jej do gło­wy wi­ęcej my­śli zu­pe­łnie nie na miej­scu: je­śli Ty­grys nie żyje, nie będzie mu­sia­ła je­chać do Nan­tuc­ket z mat­ką i Exal­tą. Jej ży­cie le­gnie w gru­zach, ale wa­ka­cje będą na swój spo­sób oca­lo­ne.

– Jes­sie! – woła oj­ciec. Wy­da­je się po­iry­to­wa­ny.

Jes­sie wsta­je od sto­łu i pędzi do drzwi. Da­vid otwie­ra je na całą sze­ro­ko­ść. Pod drzwia­mi, w świe­tle pa­da­jącym z we­ran­dy, sto­ją Le­slie i Do­ris.

– Po­wie­dzia­łem two­im przy­ja­ció­łkom, że wła­śnie jemy ko­la­cję – mówi Da­vid. – Ale jako że ju­tro wy­je­żdżasz, daję ci pięć mi­nut. Ko­le­żan­ki przy­szły się po­że­gnać.

Jes­sie kiwa gło­wą.

– Dzi­ęku­ję – szep­cze.

Wi­dzi ulgę na twa­rzy ojca. Prze­ry­wa­nie ko­la­cji nie jest do­bre, ale po­wód oka­zu­je się o wie­le lep­szy niż to, cze­go wszy­scy w skry­to­ści się oba­wia­li. Jes­sie wy­cho­dzi na ga­nek.

– Pięć mi­nut – po­wta­rza Da­vid i za­my­ka za sobą siat­ko­we drzwi.

Jes­sie cze­ka, aż jej tęt­no się uspo­koi.

– Przy­szły­ście pie­cho­tą, dziew­czy­ny?

Le­slie miesz­ka sze­ść prze­cznic da­lej, Do­ris pra­wie dzie­si­ęć. Do­ris kiwa gło­wą. Wy­gląda jak zwy­kle na przy­gnębio­ną. Oku­la­ry gru­bo­ści de­nek od bu­te­lek z colą zsu­nęły się jej na ko­niec nosa. Ma na so­bie dżin­sy dzwo­ny z wy­ha­fto­wa­ny­mi na przed­nich kie­sze­niach kwia­ta­mi. Do­ris nie roz­sta­je się nimi. W ra­mach za­do­śću­czy­nie­nia upa­ło­wi skom­ple­to­wa­ła je z bia­łym dziur­ko­wa­nym to­pem bez ple­ców, któ­ry by­łby ca­łkiem ład­ny, gdy­by nie pla­ma z ke­czu­pu na przo­dzie. Oj­ciec Do­ris jest wła­ści­cie­lem dwóch McDo­nal­dów, w zwi­ąz­ku z czym dziew­czy­na je mnó­stwo ham­bur­ge­rów.

Wie­czór jest cie­pły, a wśród ro­snących przy dro­dze drzew Jes­sie do­strze­ga blask świe­tli­ków. Och, jak bar­dzo pra­gnęła­by zo­stać na wa­ka­cje w Bro­okli­ne! Mo­gła­by je­ździć na ro­we­rze do klu­bu spor­to­we­go z Le­slie i Do­ris, a pó­źnym po­po­łud­niem ku­po­wać owo­co­we lody na pa­ty­ku w kszta­łcie bom­by u Pana We­so­łka. Mo­gły­by włó­czyć się po skle­pach w Co­olid­ge Cor­ner i „zu­pe­łnie przy­pad­kiem” na­ty­kać się na chło­pa­ków ze szko­ły. Kir­by po­wie­dzia­ła Jes­sie, że to wła­śnie tego lata chłop­cy w jej wie­ku w ko­ńcu za­czną ro­snąć.

– Przy­szły­śmy po­wie­dzieć ci bon voy­age – mówi Le­slie. Spo­gląda Jes­sie przez ra­mię, aby upew­nić się, że nikt nie stoi za drzwia­mi, po czym zni­ża głos. – Mam wie­ści.

– Dwie – do­da­je Do­ris.

– Przede wszyst­kim – mówi Le­slie – do­sta­łam wiesz co.

– Co? – pyta Jes­sie, cho­ciaż wie, że Le­slie ma na my­śli okres.

– Czu­ję się kiep­sko. My­ślę, że będę na­stęp­na. – Do­ris chwy­ta się ręka­mi za brzuch.

Jes­sie nie wie, co po­wie­dzieć. Jak po­win­na za­re­ago­wać na tę wia­do­mo­ść? Że jed­na z jej naj­lep­szych przy­ja­ció­łek wkro­czy­ła już w ko­bie­co­ść, pod­czas gdy ona na­dal po­zo­sta­je dziec­kiem? Jest pie­kiel­nie za­zdro­sna, bo od cza­su „po­ga­dan­ki” pro­wa­dzo­nej przez pie­lęgniar­kę szkol­ną w ze­szłym mie­si­ącu na te­mat men­stru­acji nie roz­ma­wia­ły o ni­czym in­nym. Jes­sie za­kła­da­ła, że to wła­śnie Le­slie pierw­sza z nich do­sta­nie okres, po­nie­waż jest naj­bar­dziej roz­wi­ni­ęta. Mia­ła już małe jędr­ne pier­si i no­si­ła spor­to­wy sta­nik, Jes­sie i Do­ris na­to­miast były pła­skie jak de­ski do pra­so­wa­nia. Za­zdro­ść i pra­gnie­nie Jes­sie, a w nie­któ­re dni ta­kże nie­po­kój – sły­sza­ła hi­sto­rię o dziew­czy­nie, któ­ra ni­g­dy nie do­sta­ła okre­su – są głu­pie, wie o tym. Jej obie star­sze sio­stry na­rze­ka­ją na mie­si­ącz­kę. Kir­by na­zy­wa to „prze­kle­ństwem”, co jest dość traf­nym okre­śle­niem w jej przy­pad­ku, gdyż co mie­si­ąc jest ata­ko­wa­na przez mi­gre­nę i bo­le­sne skur­cze. Wszyst­ko to wpra­wia ją w wy­jąt­ko­wo podły na­strój. Bla­ir jest nie­co bar­dziej po­wści­ągli­wa, gdy opo­wia­da o wła­snych do­zna­niach, acz­kol­wiek w tej chwi­li w ogó­le nie ma tego pro­ble­mu, po­nie­waż jest w ci­ąży. Le­slie może te­raz ta­kże za­jść w ci­ążę – ta myśl wy­da­je się Jes­sie nie­mal śmiesz­na. Nie ma ocho­ty ci­ągnąć dłu­żej tej roz­mo­wy, chcia­ła­by wró­cić do domu i do­ko­ńczyć piz­zę.

– Jaka jest dru­ga wia­do­mo­ść? – pyta Jes­sie.

– Taka. – Le­slie wyj­mu­je zza ple­ców pła­skie, kwa­dra­to­we, za­pa­ko­wa­ne w pa­pier pu­de­łko. – Wszyst­kie­go naj­lep­sze­go z oka­zji uro­dzin.

– Och! – Jes­sie jest oszo­ło­mio­na.

Jak ka­żdy, kto ob­cho­dzi uro­dzi­ny w wa­ka­cje, prze­sta­ła już mieć na­dzie­ję, że kie­dy­kol­wiek ktoś z kla­sy będzie o nich pa­mi­ętać. Przyj­mu­je pre­zent, oczy­wi­ście jest to pły­ta.

– Dzi­ęku­ję. – Ob­da­rza uśmie­chem Le­slie, a po­tem Do­ris, któ­ra wci­ąż trzy­ma się za brzuch, aby unik­nąć wy­ima­gi­no­wa­nych skur­czów, po czym zry­wa pa­pier. To Clo­uds Joni Mit­chell, na co Jes­sie mia­ła na­dzie­ję.

Ma ob­se­sję na punk­cie Both Si­des Now. To naj­pi­ęk­niej­sza pio­sen­ka na świe­cie. Mo­gła­by słu­chać jej w ka­żdej se­kun­dzie we wszyst­kie dni od te­raz aż do śmier­ci i na­dal nie mia­ła­by dość. Przy­tu­la Le­slie, a po­tem Do­ris, któ­ra mówi:

– Zło­ży­ły­śmy się.

To oświad­cze­nie wy­da­je się mieć na celu wy­mu­sze­nie dal­szych po­dzi­ęko­wań, któ­re Jes­sie ad­re­su­je tym ra­zem do Do­ris. Cie­szy się, że fak­tycz­nie ku­pi­ły al­bum, po­nie­waż w ci­ągu ostat­nich dwóch ty­go­dni od za­ko­ńcze­nia roku szkol­ne­go ich trój­ka do­pu­ści­ła się se­rii kra­dzie­ży skle­po­wych. Le­slie wy­nio­sła pod bluz­ką dwie ró­żo­we gum­ki do ołów­ków i pacz­kę kre­dek z Irvin­ga, Do­ris ro­ga­la z ko­szer­nej pie­kar­ni, a Jes­sie, pod ogrom­ną pre­sją po­zo­sta­łych dwóch, ukra­dła tusz do rzęs May­bel­li­ne z Wo­ol­wor­ths w Co­olid­ge Cor­ner, co było o wie­le bar­dziej ry­zy­kow­ne, po­nie­waż w Wo­ol­wor­ths za­in­sta­lo­wa­no po­dob­no ukry­te ka­me­ry mo­ni­to­ru­jące. Jes­sie zda­je so­bie spra­wę, że kra­dzież to coś złe­go, ale Le­slie trak­tu­je to jak wy­zwa­nie i Jes­sie wie, że od tego za­le­ży jej ho­nor. Gdy wcho­dzi do Wo­ol­wor­ths w dniu, gdy wy­pa­da jej ko­lej, ogar­nia ją strach, wręcz prze­ra­że­nie. Nie­mal skła­da w du­chu prze­pro­si­ny ro­dzi­com, któ­rzy za jej wszel­kie błędy po­sta­na­wia­ją ob­wi­niać stres zwi­ąza­ny z wy­jaz­dem bra­ta na woj­nę. Ale kie­dy opusz­cza sklep z tu­szem do rzęs scho­wa­nym bez­piecz­nie w kie­sze­ni po­ma­ra­ńczo­wej kurt­ki, czu­je na­gły przy­pływ ad­re­na­li­ny i my­śli, że chy­ba po­dob­ne uczu­cie mie­wa się na haju. Jest na­praw­dę bo­sko! Ma siłę! Za­trzy­mu­je się przy sta­cji ben­zy­no­wej u zbie­gu Be­acon i Ha­rvar­du, idzie do dam­skiej to­a­le­ty i ma­lu­je rzęsy, prze­gląda­jąc się w ob­skur­nym lu­strze.

Mniej eks­cy­tu­jącą częścią tej hi­sto­rii jest fakt, że Kate wy­kry­wa zdo­bycz w mo­men­cie, gdy Jes­sie wkra­cza do domu. Hisz­pa­ńska in­kwi­zy­cja od razu ru­sza do ak­cji. Co ta­kie­go Jes­sie ma na oczach? Czy to ma­sca­ra? Skąd ją wzi­ęła? Jes­sie udzie­la Kate je­dy­nej wia­ry­god­nej od­po­wie­dzi: od Le­slie. Mo­dli się, by Kate nie za­dzwo­ni­ła do mat­ki Le­slie, bo gdy­by mat­ka przy­ja­ció­łki za­py­ta­ła cór­kę o to, było nie wi­ęcej niż pi­ęćdzie­si­ąt pro­cent szans, że Le­slie zde­cy­du­je się ją kryć.

W ka­żdym ra­zie Jes­sie czu­je ulgę, że nie otrzy­mu­je w pre­zen­cie kra­dzio­nej pły­ty. Je­śli jej mat­ka kie­dy­kol­wiek do­wie­dzia­ła­by się o kra­dzie­żach, za­ka­za­ła­by Jes­sie kon­tak­tów z Le­slie na za­wsze.

– Kie­dy wra­casz? – pyta Le­slie.

– W Świ­ęto Pra­cy[3] – mówi Jes­sie. Zda­wać by się mo­gło, że od te­raz to cała wiecz­no­ść... – Na­pisz­cie do mnie. Ma­cie ad­res?

– Tak – po­twier­dza Do­ris. – Już wy­sła­łam ci pocz­tów­kę.

– Na­praw­dę? – dzi­wi się Jes­sie. Jest po­ru­szo­na tym nie­ocze­ki­wa­nym ak­tem ser­decz­no­ści ze stro­ny zrzędli­wej ko­le­żan­ki.

– Będzie­my za tobą tęsk­nić – mówi Le­slie.

Jes­sie przy­tu­la pły­tę do pier­si, ma­cha­jąc przy­ja­ció­łkom na po­że­gna­nie, a po­tem wra­ca do domu. Nie do­sta­ła okre­su pierw­sza, może na­wet nie będzie dru­ga, ale to nie ma te­raz żad­ne­go zna­cze­nia. Przy­ja­ció­łki ją ko­cha­ją – ku­pi­ły jej coś, o czym wie­dzia­ły, że ma­rzy­ła. A co wa­żniej­sze, jej brat żyje. Przez je­den krót­ki mo­ment pod ko­niec swo­je­go dwu­na­ste­go roku ży­cia Jes­sie Le­vin jest szczęśli­wa.

Wcze­snym ran­kiem w sy­pial­ni Jes­sie roz­le­ga się dys­kret­ne pu­ka­nie do drzwi, po czym po­ja­wia się w nich gło­wa ojca.

– Wsta­łaś już? – pyta.

– Nie – od­po­wia­da Jes­sie.

Na­ci­ąga na gło­wę ko­łdrę. Upa­ja­jące uczu­cie z po­przed­nie­go wie­czo­ru znik­nęło bez śla­du. Jes­sie nie chce je­chać do Nan­tuc­ket. Nie ma żad­nych dwóch stron[4]. Jest tyl­ko jed­na – bez ro­dze­ństwa i w ko­ńcu ta­kże bez mat­ki Nan­tuc­ket to będzie kom­plet­ne dno. Da­vid kła­dzie się na łó­żku obok niej. Ma na so­bie gra­na­to­wy let­ni gar­ni­tur, bia­łą ko­szu­lę i sze­ro­ki kra­wat w po­ma­ra­ńczo­wo-nie­bie­skie pa­ski. Jego ciem­ne kręco­ne wło­sy są ucze­sa­ne, pach­nie pra­cą, czy­li wodą po go­le­niu Old Spi­ce.

– Hej – mówi, od­su­wa­jąc ko­łdrę. – Wszyst­kie­go naj­lep­sze­go z oka­zji uro­dzin.

– Czy nie mo­gła­bym po pro­stu zo­stać tu z tobą i wy­je­żdżać tyl­ko na week­en­dy? – pyta Jes­sie.

– Ko­cha­nie...

– Pro­szę...

– Wszyst­ko będzie do­brze – po­cie­sza ją. – Le­piej niż do­brze. Przed tobą wspa­nia­łe wa­ka­cje. Masz trzy­na­ście lat. Je­steś już na­sto­lat­ką, naj­wy­ższy czas wy­jść z cie­nia ro­dze­ństwa.

– Lu­bię ten cień – mówi Jes­sie.

Ze­szłe­go lata Kate za­an­ga­żo­wa­ła ka­żde z ro­dze­ństwa Jes­sie, aby co trze­ci dzień spędza­ło z nią czas. Bla­ir za­wsze za­bie­ra­ła Jes­sie na pla­żę Clif­fsi­de. Szły na bar­kę na hot dogi i frap­pé do Gal­ley, a na­stęp­nie sma­ro­wa­ły się olej­kiem Cop­per­to­ne i skwa­pli­wie pra­co­wa­ły nad opa­le­ni­zną, pod­czas gdy Bla­ir prze­wra­ca­ła stro­ny po­wie­ści Pary Joh­na Updi­ke’a o wy­mia­nie żon, czy­ta­jąc na głos skan­da­li­zu­jące frag­men­ty. Updi­ke upodo­bał so­bie sło­wo „wzwód” i kie­dy Bla­ir po raz pierw­szy je od­czy­ta­ła, spoj­rza­ła na Jes­sie znad ksi­ążki i spy­ta­ła:

– Wiesz, co to zna­czy, praw­da?

– Tak – po­wie­dzia­ła Jes­sie, cho­ciaż nie mia­ła bla­de­go po­jęcia.

Bla­ir opu­ści­ła ksi­ążkę i rze­kła:

– Nie ma po­wo­du, żeby brzy­dzić się sek­sem. To ca­łko­wi­cie na­tu­ral­na rzecz. An­gus i ja ro­bi­my to ka­żde­go dnia, cza­sem dwa razy dzien­nie.

Jes­sie za­rów­no in­try­go­wa­ła, jak i od­rzu­ca­ła ta no­wi­na. Od tam­tej chwi­li nie była w sta­nie pa­trzeć na An­gu­sa tak jak wcze­śniej. Był star­szy o dzie­si­ęć lat od Bla­ir i miał ciem­ne wło­sy, na któ­rych ucze­sa­nie za­wsze bra­ko­wa­ło mu cza­su, po­nie­waż był zbyt za­jęty my­śle­niem. Nie­ustan­nie pra­co­wał nad ja­ki­mś za­gad­nie­niem ma­te­ma­tycz­nym. Non­ny lu­bi­ła go tak bar­dzo, że kie­dy od­wie­dza­li All’s Fair, po­zwa­la­ła mu sie­dzieć w skó­rza­nym fo­te­lu dziad­ka przy jego za­byt­ko­wym biur­ku. An­gus rzad­ko cho­dził na pla­żę, po­nie­waż nie zno­sił pia­sku i opa­lał się na czer­wo­no. Jes­sie de­pry­mo­wa­ła myśl o żądzy sek­su­al­nej An­gu­sa. Bla­ir była tak pi­ęk­na i mądra, że mo­gła mieć ka­żde­go mężczy­znę, któ­re­go by chcia­ła, a wy­szła wła­śnie za tego i zre­zy­gno­wa­ła z na­ucza­nia li­te­ra­tu­ry w Win­so­rze, aby za­jąć się do­mem. Ak­tu­al­nie była wy­znaw­czy­nią Ju­lii Child[5] i no­si­ła lu­źne su­kien­ki od Lil­ly Pu­lit­zer, ale na pla­ży za­cho­wy­wa­ła się bar­dziej jak fi­glar­na ciot­ka niż do­brze uło­żo­na star­sza sio­stra. Pa­li­ła ken­ty, pod­pa­la­jąc je srebr­ną za­pal­nicz­ką od Tif­fa­ny’ego, z wy­gra­we­ro­wa­nym li­ści­kiem mi­ło­snym od młod­sze­go bra­ta An­gu­sa, Jo­eya, któ­ry był jej chło­pa­kiem, za­nim za­częła cho­dzić z An­gu­sem. Po ka­żdym wy­jściu z wody na­tych­miast po­pra­wia­ła szmin­kę i bez­wstyd­nie flir­to­wa­ła z ra­tow­ni­kiem o imie­niu Mar­co, któ­ry po­cho­dził z Rio de Ja­ne­iro. Bla­ir zna­ła kil­ka zwro­tów po por­tu­gal­sku. Była cza­ru­jąca.

Kir­by rów­nież za­bie­ra­ła Jes­sie na pla­żę, ale wo­la­ła po­łu­dnio­wy brzeg, gdzie spędza­li czas sur­fe­rzy i hi­pi­si. Kir­by spusz­cza­ła tro­chę po­wie­trza z opon te­re­nów­ki przy­po­mi­na­jącej czer­wo­ny wóz stra­żac­ki, któ­rą bab­ka ku­pi­ła na wy­pa­dy po wy­spie, i wje­żdża­ły pro­sto na pla­żę Ma­de­qu­echam, gdzie ka­żdy sło­necz­ny dzień był po­wo­dem do świ­ęto­wa­nia. Lu­dzie gra­li w siat­ków­kę i po­pi­ja­li zim­ny schlitz z pu­szek wy­grze­ba­nych z ba­lii z lo­dem, a w po­wie­trzu uno­sił się za­pach ma­ri­hu­any. Ktoś za­wsze przy­no­sił ra­dio tran­zy­sto­ro­we, więc słu­cha­li Be­atle­sów, Cre­eden­ce i Step­pen­wolf, ulu­bio­ne­go ze­spo­łu Kir­by.

Zda­niem Jes­sie Kir­by była jesz­cze ład­niej­sza niż Bla­ir. Mia­ła dłu­gie, pro­ste wło­sy. O ile Bla­ir po­sia­da­ła buj­ne kszta­łty, o tyle Kir­by była chu­da jak tycz­ka. Sur­fe­rzy w pian­kach zwi­sa­jących z tor­sów, wy­gląda­jący, jak­by zrzu­ca­li skó­rę, bra­li Kir­by na ba­ra­na i ci­ska­li nią w fale. Krzy­cza­ła, pro­te­stu­jąc, ale w głębi du­szy Jes­sie wie­dzia­ła, że to uwiel­bia, i w prze­ci­wie­ństwie do Bla­ir zu­pe­łnie nie ob­cho­dzi jej to, jak wy­gląda po wy­jściu z wody. Nie ma­lo­wa­ła się i po­zwa­la­ła swo­im blond wło­som schnąć swo­bod­nie na sło­ńcu. Pa­li­ła traw­kę za­miast pa­pie­ro­sów – ale tyl­ko dwa ma­chy, gdy była z Jes­sie, taką mia­ła za­sa­dę. „Tyle wy­star­czy, by czło­wiek się roz­lu­źnił”, mó­wi­ła, a efekt mi­jał, za­nim wró­ci­ły do All’s Fair.

Dni spędza­ne z Ty­gry­sem za­wsze były przy­go­dą. Je­ździ­li z Jes­sie na ro­we­rach nad staw Mia­co­met ło­wić ryby, wspi­na­li się na Al­tar Rock, naj­wy­ższą ska­łę w Nan­tuc­ket, i strze­la­li z pi­sto­le­tu na ziem­nia­ki. Ale ich ulu­bio­nym za­jęciem była gra w kręgle. Ty­grys był le­gen­dą wśród kręgla­rzy na wy­spie, od­kąd sko­ńczył dwa­na­ście lat. Wszy­scy miej­sco­wi go zna­li i po­dzi­wia­li jego grę. Ku­po­wa­li Jes­sie piwo brzo­zo­we, któ­re­go sma­kiem się upa­ja­ła, po­nie­waż Exal­ta nie to­le­ro­wa­ła żad­nych na­po­jów ga­zo­wa­nych z wy­jąt­kiem piwa im­bi­ro­we­go zmie­sza­ne­go z gre­na­dy­ną, ale na­wet wte­dy po­zwa­la­no jej tyl­ko na jed­no.

Ta­lent Ty­gry­sa do gry w kręgle był za­ska­ku­jący, po­nie­waż ro­bił to tyl­ko w Nan­tuc­ket, w do­dat­ku wy­łącz­nie wte­dy, gdy pa­da­ło. Exal­ta uwa­ża­ła, że sło­necz­ne dni lata dzie­ci mają spędzać na świe­żym po­wie­trzu. Oczy­wi­ście, gdy Ty­grys do­ró­sł na tyle, by zro­bić pra­wo jaz­dy, mógł je­ździć na kręgle, kie­dy tyl­ko chciał. W dni, kie­dy przy­pa­da­ło mu to­wa­rzy­stwo Jes­sie, za­bie­rał ją ze sobą, ale trzy­ma­li to w ta­jem­ni­cy przed Exal­tą, co do­da­wa­ło ca­łej spra­wie do­dat­ko­we­go dresz­czy­ku emo­cji.

Kie­dy Ty­grys usta­wiał kręgle, a na­stęp­nie, pod­no­sząc nogę, po­zwa­lał kuli wy­pły­nąć z pal­ców, wy­glądał, jak­by ta­ńczył. Był pe­łen wdzi­ęku, siły i pre­cy­zji. Na ogół strącał cały rząd za jed­nym za­ma­chem, jak­by sprzątał ze sto­łu. Jes­sie mia­ła na­dzie­ję, że da­ro­wa­ny mu ta­lent oka­że się ce­chą ge­ne­tycz­ną, któ­ra przy­pad­nie ta­kże jej w udzia­le, ale nie mia­ła tyle szczęścia. Jej kule skręca­ły w pra­wo albo w lewo i przy­naj­mniej w po­ło­wie przy­pad­ków ko­ńczy­ły w ryn­nach.

Jes­sie pró­bu­je wy­obra­zić so­bie lato w Nan­tuc­ket bez ro­dze­ństwa. Będzie snuć się po All’s Fair z wa­ka­cyj­ną lek­tu­rą, Dzien­ni­kiem Anny Frank, o ile nie będzie mieć aku­rat lek­cji te­ni­sa, na któ­re bab­cia na­le­ga, cho­ciaż Jes­sie zu­pe­łnie to nie in­te­re­su­je. Nie jest na tyle ze­psu­ta, żeby na­zy­wać nad­ci­ąga­jące wa­ka­cje w Nan­tuc­ket kosz­ma­rem, ale dla­cze­go, och, dla­cze­go, nie może po pro­stu zo­stać w domu?

Tata, sie­dząc na jej łó­żku, wy­ci­ąga z kie­sze­ni ma­ry­nar­ki małe pu­de­łko.

– Trzy­na­ście lat to bar­dzo wa­żna spra­wa w tra­dy­cji ży­dow­skiej – mówi. – Ja mia­łem bar mi­cwę, ale po­nie­waż nie wy­cho­wy­wa­li­śmy cię na ży­dów­kę, nie będzie­my urządzać ta­kich ce­re­mo­nii – prze­ry­wa i na chwi­lę od­wra­ca wzrok. – Ale chcia­łbym pod­kre­ślić, jak wa­żny jest to wiek.

Jes­sie sia­da na łó­żku i otwie­ra pu­de­łko. To srebr­ny ła­ńcu­szek z okrągłym wi­sior­kiem wiel­ko­ści ćwie­rćcen­tów­ki. Na wi­sior­ku znaj­du­je się gra­we­ru­nek drze­wa.

– To Drze­wo Ży­cia – wy­ja­śnia. – W ka­ba­le jest sym­bo­lem od­po­wie­dzial­no­ści i doj­rza­ło­ści.

Na­szyj­nik jest bar­dzo ład­ny. A Jes­sie ko­cha swo­je­go ojca bar­dziej niż ko­go­kol­wiek in­ne­go, na­wet Ty­gry­sa, cho­ciaż wie, że mi­ło­ści nie da się tak ła­two prze­li­czyć. Mar­twi się o ojca, po­nie­waż pod­czas gdy Jes­sie jest spo­krew­nio­na ze wszyst­ki­mi człon­ka­mi ro­dzi­ny, Da­vid tak na­praw­dę ma tyl­ko ją. Za­sta­na­wia się, czy kie­dy­kol­wiek o tym my­śli i czy cza­sem nie czu­je się jak out­si­der. Cie­szy się, że zde­cy­do­wał się po­twier­dzić ist­nie­jącą mi­ędzy nimi więź. Sły­sza­ła, że aby być uzna­nym za „praw­dzi­we­go” żyda, to mat­ka musi być ży­dów­ką. Je­śli to praw­da, Jes­sie się nie kwa­li­fi­ku­je. Ale czu­je więź ze swo­im oj­cem – to coś du­cho­we­go, wi­ęk­sze­go niż zwy­kła mi­ło­ść. Za­pi­na na­szyj­nik i po­zwa­la, by chłod­ny ci­ężar do­tknął jej pier­si. Za­sta­na­wia się, czy Anna Frank ta­kże mia­ła Drze­wo Ży­cia, i do­cho­dzi do wnio­sku, że je­śli tak, na pew­no ukry­ła je przed na­zi­sta­mi wraz z in­ny­mi skar­ba­mi ro­dzin­ny­mi.

– Dzi­ęku­ję, tato.

On się uśmie­cha.

– Będę za tobą tęsk­nił, dzie­cin­ko. Ale będzie­my się prze­cież wi­dy­wać w week­en­dy.

– A więc te­raz, gdy je­stem od­po­wie­dzial­na i do­ro­sła, mam prze­stać na­rze­kać na te­mat wy­jaz­du – kon­klu­du­je Jes­sie.

– Tak, bar­dzo cię o to pro­szę – od­po­wia­da Da­vid. – I wiesz, co? Jak przy­ja­dę na wy­spę, pój­dzie­my do Swe­et Shop­pe, ku­pię ci po­dwój­ną por­cję lo­dów ma­la­chi­to­wych i będziesz mo­gła na­rze­kać na bab­cię, ile wle­zie. Zgo­da?

– Zgo­da – od­po­wia­da Jes­sie i przez krót­ki mo­ment po­cząt­ku swo­je­go trzy­na­sto­let­nie­go ży­cia czu­je się szczęśli­wa.

PRZY­PI­SY