Wiedza a wiara w myśli patrystycznej ebook

Wprowadzenie

Przyglądając się historii ludzkiej myśli, z łatwością można wskazać na kilka kluczowych „dyżurnych” tematów, które wyznaczały kierunek intelektualnych poszukiwań. Nie ulega wątpliwości, że do tych odwiecznych problemów należy zagadnienie relacji między wiedzą i wiarą. Jak wiadomo, próby racjonalnego wyjaśnienia rzeczywistości (w przeciwieństwie do tłumaczenia zjawisk tego świata poprzez odwołanie się do zachowania i decyzji bogów i herosów) dały początek filozofii. Gdy w wyniku spotkania myśli filozoficznej z Objawieniem nastąpiła potrzeba uzgodnienia greckiej ratio z chrześcijańską fides, zrodziła się teologia jako systematyczna refleksja nad prawdami wiary. Z kolei powstanie i intensywny rozwój nauki nowożytnej prowokuje do coraz to nowych pytań o możliwość pogodzenia tej ostatniej z doktryną chrześcijańską.

Niniejsza książeczka poświęcona jest problematyce relacji między wiedzą a wiarą w okresie patrystycznym, a więc w czasie, kiedy w wyniku dialogu antycznej myśli filozoficznej z prawdami zawartymi w księgach Pisma Świętego ukształtowały się zręby teologii chrześcijańskiej oraz dokonało się przejście od filozofii (i całej kultury) starożytnej do średniowiecznej. Zagadnienia przedstawione w minibooku koncentrować się będą wokół dwóch obszarów: po pierwsze, problematyki relacji między klasyczną kulturą intelektualną (zwłaszcza filozofią) a prawdami objawionymi, po drugie zaś, patrystycznych interpretacji wiary i rozumu sensu largo, rozumianych jako określone kategorie poznawcze.

Minibook składa się z dwóch części: pierwsza zawiera ogólny zarys problematyki relacji między wiedzą a wiarą w czasach patrystycznych, w drugiej zaś rozważono wybrane, najbardziej charakterystyczne stanowiska myślicieli pierwszych wieków dotyczące stosunku między fides a ratio. W tej książeczce pozwolimy mówić samym pisarzom wczesnochrześcijańskim. Ich wypowiedzi na tytułowy temat są tak wymowne, że nie pozostaje nic innego, jak tylko zebrać i uporządkować odpowiednie fragmenty (przytoczone według istniejących polskich tłumaczeń, z podaniem stosownych numerów, ale bez wskazania paginacji, która jest odmienna w różnych wydaniach) oraz opatrzyć je niezbędnym komentarzem. Ze względu na ograniczoną objętość niniejszego studium nie sposób zaprezentować i przenalizować wszystkich, czy choćby większości, powstałych w okresie patrystycznym koncepcji, nader licznych i zniuansowanych. Zainteresowany Czytelnik może się głębiej zapoznać ze stanowiskiem pisarzy wczesnochrześcijańskich na temat relacji między wiedzą a wiarą, sięgając po dzieła źródłowe, a także wartościowe opracowania (pewne wskazówki znajdują się w tekście oraz Bibliografii).