BÓG POSZUKUJE CZŁOWIEKA - PORADNIK METODYCZNY KL. 5 SP ebook

Wprowadzenie

Pakiet do nauczania religii w V klasie szkoły podstawowej pt. Bóg poszukuje człowieka jest częścią podręczników do nauczania religii pod wspólnym tytułem Z Bogiem przez życie pod redakcją ks. Mariana Zająca. Podręczniki tej serii realizują założenia nowej Podstawy programowej katechezy oraz Programu nauczania religii autorstwa Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski z 2018 r.

W założeniach teoretycznych tej serii podręczników przyjęto model katechezy antropologiczno-kerygmatycznej, której struktura zakłada, że punktem wyjścia każdej jednostki jest sytuacja egzystencjalna adresatów katechezy. Po jej analizie następuje przedstawienie orędzia chrześcijańskiego w taki sposób, aby zgodnie z założeniami Podstawy programowej katechezy w ciągu etapów edukacyjnych omówić cały depozyt wiary. Ostatni etap katechezy stanowi życiowa aplikacja przekazanych treści polegająca na wyraźnym budowaniu postaw chrześcijańskich.

Pakiet edukacyjny do V klasy szkoły podstawowej zawiera następujące elementy:

1. Podręcznik ucznia,

2. Karty pracy ucznia,

3. Poradnik metodyczny dla nauczyciela.

Dodatkowo pakiet wzbogacony jest materiałami zamieszczonymi na stronie internetowej www.kulkat.pl: materiałami audio-video, propozycjami pieśni, prezentacjami multimedialnymi, planem edukacyjnym oraz sukcesywnie rozbudowywanymi alternatywnymi konspektami zajęć.

Podręcznik ucznia

Podręcznik ucznia składa się z 63 jednostek tematycznych podzielonych na odpowiednie działy, zgodne z Programem nauczania religii. Taka liczba wydaje się optymalna ze względu na możliwości czasowe w ciągu jednego roku szkolnego.

Oprócz treści wynikających bezpośrednio z programu przewidziano katechezy okolicznościowe, związane z programem duszpasterskim Kościoła czy przygotowujące do ważnych uroczystości kościelno-państwowych i parafialnych, według planu dydaktycznego danego katechety i jego autorskiego opracowania. Całość materiału w V klasie szkoły podstawowej zaplanowana jest łącznie na 66-70 godzin lekcyjnych. Ta liczba zajęć wydaje się możliwa do zrealizowania w ciągu roku szkolnego. W obecnej koncepcji nauczania religii takie podejście wynika z konieczności łączenia nauczania religii w szkole z wydarzeniami roku liturgicznego oraz korelacji katechezy z innymi przedmiotami szkolnymi.

Przyjęte założenia teoretyczne mają odzwierciedlenie w strukturze poszczególnych jednostek katechetycznych. Struktura ta w podręczniku ucznia przedstawia się w następujący sposób:

1. Świat, w którym żyję,

2. Wiara i życie Kościoła,

3. Zapamiętaj,

4. Zastosuj,

5. Modlitwa.

Pierwsza część każdej katechezy, „Świat, w którym żyję”, poświęcona została różnym problemom i sytuacjom egzystencjalnym uczniów, przeżywanym przez nich w trakcie drugiego etapu edukacyjnego. Są to opowiadania, świadectwa i historie, które poruszają serca i wyobraźnię, uczą i wychowują. Są przekazane językiem zrozumiałym dla dzieci. W założeniach autorów ma to prowadzić uczniów przede wszystkim do zainteresowania się problematyką omawianą na lekcjach religii. Na końcu tej części zamieszczona została krótka refleksja kierująca uwagę na główne treści katechezy.

Druga część każdej jednostki, zatytułowana „Wiara i życie Kościoła”, poświęcona jest przedstawieniu najważniejszych treści programowych, ustalonych przez Podstawę programową katechezy i Program nauczania religii. Treści zamieszczone w tej części podręcznika zostały przedstawione zgodnie z oficjalnym, posoborowym nauczaniem Kościoła. W celu zapewnienia jak największej poprawności biblijno-dogmatycznej podręczniki zostały poddane konsultacji teologicznej ks. prof. dra hab. Mariana Zająca, redaktora całej seriiZ Bogiem przez życie,i konsultacji biblijnej wykładowcy akademickiego ks. prof. dra hab. Dariusza Dziadosza.

Podręcznik ucznia zawiera jeszcze trzy elementy. W części „Zapamiętaj” zawarta została synteza najistotniejszych treści omawianych w czasie katechezy. Część „Zastosuj” poświęcona jest kształtowaniu postaw religijno-moralnych. Są w niej refleksje dotyczące wiary katechizowanych, praktykowania modlitwy, czynnego udziału w liturgii (zwłaszcza Mszy św.), dawania odpowiedzi na wezwanie Boga zawarte w Piśmie Świętym czy wrażliwości na potrzebujących. Wyraźne nachylenie katechetyczno-mistagogiczne tej części, ale i pozostałych części w strukturze jednostki, wynika bezpośrednio z programu nauczania zakładającego, że katecheza na drugim etapie edukacyjnym powinna mieć wymiar mistagogiczny. Ponadto jest to zamierzony wybór autorów podyktowany świadomością aktualnej koncepcji nauczania religii w Polsce (katechezy szkolnej), przy jednoczesnym braku systematycznej katechezy parafialnej. W związku z powyższym katecheza szkolna jawi się jako jedyny sposób systematycznej formacji chrześcijańskiej, realizującej funkcję nie tylko nauczania i wychowania, lecz także wtajemniczenia, chociaż w znacznie ograniczonym wymiarze, wynikającym ze specyfiki środowiska szkolnego.

Każda jednostka katechetyczna zakończona została częścią zatytułowaną „Modlitwa”, nawiązującą ściśle do tematu lekcji. W zamyśle autorów modlitwy te powinny być odmawiane w czasie katechezy lub indywidualnie przez uczniów.

Konstytutywnym elementem podręcznika ucznia jest szata graficzna. W podręczniku Bóg poszukuje człowieka każdy dział ma swoją kolorystykę, a poszczególne jednostki zostały zilustrowane zgodnie z podziałem treści na opisane wyżej elementy. Pierwsza część katechezy, poświęcona kwestiom egzystencjalnym, zawiera tematycznie dobrane ilustracje. W drugiej części, poświęconej wierze i życiu Kościoła, zamieszczono przede wszystkim dobrane tematycznie dzieła wybitnych artystów różnych epok. Taki sposób służyć ma przede wszystkim przybliżeniu dzieciom dorobku kultury chrześcijańskiej, gdyż bez jej znajomości nie można zrozumieć ani historii, ani teraźniejszości świata, Europy i Polski. Szata graficzna ostatniej strony każdej katechezy w syntetyczny sposób podkreśla najistotniejsze treści, budowanie postaw i wychowanie do modlitwy.

Karty pracy

Integralną część pakietu edukacyjnego do V klasy szkoły podstawowej stanowią karty pracy z miejscem na notatkę. Włączenie kart do pakietu wynika z tego, że uczniowie są przyzwyczajeni do takiego sposobu pracy na innych przedmiotach szkolnych. Idea ta była także postulatem katechetów pracujących na terenie wielu diecezji, korzystających z poprzedniej serii podręczników pt. Z Bogiem na ludzkich drogach. Propozycje metodyczne am zawarte bardzo często odwoływały się do różnego rodzaju zadań, diagramów, krzyżówek, wykresów, służących przyswojeniu wiadomości religijnych. W związku z tym postanowiono ponownie zaproponować – jako osobną publikację – karty pracy z miejscem na notatki. Ich forma, z założenia prosta i czarno-biała, podyktowana jest troską o minimalizację kosztów podręcznika, co wydaje się dzisiaj dość istotne. Najistotniejsze jest jednak założenie, że zadania zawarte w kartach pracy pomogą w utrwaleniu treści, a zarazem rozwiną umiejętności manualne, wyobraźnię, kreatywność i zdolność logicznego myślenia. Warto zaznaczyć, że wszystkie karty pracy są dostępne na stronie www.kulkat.pl, co pozwala katechetom na ich swobodną edycję i dopasowanie do indywidualnych potrzeb.

Poradnik metodyczny

Zgodnie z przyjętymi założeniami scenariusz w poradniku metodycznym dla nauczyciela został skonstruowany w oparciu o następującą strukturę:

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe.

Wiedza.

Umiejętności.

Postawy.

3. Korelacja z edukacją szkolną.

4. Metody i techniki.

5. Środki dydaktyczne.

II. Przebieg katechezy

1. Modlitwa.

2. Sytuacja egzystencjalna.

3. Wiara i życie Kościoła.

4. Zastosowanie życiowe.

5. Podsumowanie treści.

6. Notatka.

7. Praca domowa.

8. Modlitwa.

Założenia edukacyjne zostały opracowane według najnowszych wytycznych zarówno Podstawy programowej katechezy, Programu nauczania religii, jak i Podstawy programowej kształcenia ogólnego oraz rozporządzeń Ministerstwa Edukacji Narodowej. Potwierdza to przede wszystkim sformułowanie celów każdej jednostki lekcyjnej, które spełnia wymóg formułowania celów językiem wymagań. Wyszczególnienie metod i technik oraz środków dydaktycznych dopełnia pierwszą część konspektu każdej lekcji. Taka forma opracowania założeń edukacyjnych wynika z założenia dydaktycznego, żeby proponowane materiały stanowiły realną pomoc dla katechetów, którzy zobowiązani przez dyrektorów szkoły muszą respektować najnowsze wytyczne władz oświatowych.

Proponowany przebieg katechezy ściśle związany jest ze strukturą podręcznika ucznia. Punktem wyjścia jest zawsze sytuacja egzystencjalna. Przy przekazywaniu wiedzy stosowane są różne metody. Ma to na celu zapewnienie pluralizmu metodycznego i większej aktywności uczniów.

Część poradnika zatytułowana „Wiara i życie Kościoła” proponuje różne metody i techniki zapoznania katechizowanych z głównymi treściami jednostki katechetycznej. Przekaz treści katechezy następuje także w oparciu o proponowane metody i techniki multimedialne, tj. filmy, prezentacje, ilustracje, które są dostępne na stronie internetowej www.kulkat.pl.

Każdy scenariusz zajęć ma wyodrębniony element strukturalny określony jako „Zastosowanie życiowe”. Jego celem jest kształtowanie w wychowankach postaw chrześcijańskich, a także wieloaspektowe wprowadzanie w chrześcijaństwo. Z jednej strony takie ujęcie może budzić obawy o możliwości realizacji tych celów w szkole, z drugiej jednak koncepcja nauczania religii w polskiej szkole zakłada wyraźny wymiar katechetyczno-mistagogiczny i do jego realizacji autorzy i redaktorzy podręczników są zobowiązani. Przyjęte założenia wzmacnia propozycja wielu modlitw w środkowej części lekcji, które powinny pomóc katechizowanym w przyjęciu orędzia Bożego i podjęciu konkretnych postanowień życiowych.

W punkcie „Zastosowanie życiowe” proponowane są metody o charakterze problemowym, nastawionym na ukazanie piękna chrześcijaństwa i postaw z niego wypływających. Jest to świadomy wybór autorów, którzy są przekonani o dużym znaczeniu sfery wolitywno-emocjonalnej w budowaniu postaw.

Każdą jednostkę kończą „Podsumowanie treści”, „Notatka”, „Praca domowa” i „Modlitwa”. Taki układ nawiązuje do sprawdzonych wzorców dydaktycznych i postuluje dokonanie syntezy najważniejszych treści, ich zapisanie oraz sugestie pracy domowej.

Wyjaśnienia wymaga również forma konspektów. Są one przygotowane w sposób bardzo szczegółowy, często sugerujący nie tylko treści i metody, ale również konkretne sformułowania, których katecheta może użyć. Takie podejście jest świadomym wyborem autorów i redaktorów poradnika. Praktyka dowiodła bowiem, że konspekty w formie luźnych sugestii czy kilku punktów nie spełniają oczekiwań katechetów. Oczywiście poradnik metodyczny jest tylko propozycją i katecheta może zrealizować lekcję religii w inny sposób. Proponowane scenariusze są jednak całościową wizją konkretnej jednostki lekcyjnej. Dla doświadczonych katechetów mogą one być tylko sugestiami, ale dla początkujących będą z pewnością dużą pomocą; jeśli katecheci z tej pomocy skorzystają, należy mieć nadzieję, że wiernie zrealizują przyjęty program. Redaktorzy wyrażają przekonanie, że zaproponowane scenariusze jednostek pozwolą na pełne zrealizowanie przyjętego tematu.

Strona internetowa www.kulkat.pl

Strona internetowa www.kulkat.pl. zawiera multimedia do wybranych jednostek lekcyjnych (filmy, prezentacje, obrazy, pliki audio, materiały do wydruku itp.), plan edukacji rocznej, kryteria oceniania. Na stronę tę mogą logować się wszyscy katecheci, bez względu na to, z jakich pomocy korzystają.

Autorzy i redaktorzy pakietu edukacyjnego do nauczania religii w V klasie szkoły podstawowej Bóg poszukuje człowieka dołożyli starań, aby proponowane pomoce były z jednej strony pożyteczne i atrakcyjne dla uczniów, a z drugiej, by stanowiły bardzo praktyczne narzędzie pracy dla katechetów. Oczywiście mamy świadomość, że żadne ludzkie dzieło nie jest doskonałe, i jesteśmy otwarci na propozycje udoskonalania tych materiałów. Praktycznym wyrazem takiego podejścia jest sukcesywne umieszczanie na stronie internetowej alternatywnych konspektów do poszczególnych katechez, a także materiałów multimedialnych do pobierania. Liczymy na współpracę katechetów korzystających z tych pomocy.

ks. Waldemar Janiga

I. Pragnienia człowieka

1. Źródła ludzkiego szczęścia

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Ukazanie źródeł ludzkiego szczęścia.

Wskazanie przykazań jako drogi do osiągnięcia szczęścia wiecznego.

Uzasadnienie, dlaczego Bóg jest największym szczęściem człowieka.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

Uczeń:

•Wyjaśnia, jaka jest różnica pomiędzy szczęściem a przyjemnością.

•Wskazuje, w czym ludzie upatrują szczęścia.

•Poprawnie analizuje biblijny opis spotkania Jezusa z bogatym młodzieńcem.

Umiejętności:

Uczeń:

•Wyjaśnia, skąd w każdym człowieku jest pragnienie szczęścia.

•Wymienia źródła autentycznego szczęścia.

•Uzasadnia, dlaczego przykazania są drogą do szczęścia.

Postawy:

Uczeń:

•Podejmuje refleksję nad sensem życia.

•Dąży do szczęścia własnego i bliźnich.

•Stara się żyć według przykazań.

3. Korelacja z edukacją szkolną

Język polski: analiza tekstu wiersza i tekstu biblijnego, kształtowanie umiejętności argumentacji.

Matematyka: ćwiczenie odejmowania, dodawania, dzielenia i mnożenia.

4. Metody i techniki

Pogadanka, rozmowa kierowana, analiza wiersza i tekstu biblijnego, praca z podręcznikiem, dialog.

5. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, podręcznik ucznia, karty pracy, magnetofon CD, mp3, opcjonalnie zeszyty, kartki papieru.

II. Przebieg katechezy

1. Modlitwa

Duchu Święty...

2. Sytuacja egzystencjalna

Wersja I

Katecheta prosi o odczytanie wiersza Ballada o szczęściu:

„Był sobie las, zielony las,

a w lesie sejm burzliwy,

bo zwierząt chór prowadził spór,

co znaczy być szczęśliwym.

Więc bury miś, kudłaty miś,

pomedytował krótko:

Szczęśliwym być to miodek pić

i mieć porządne futro.

Pracować wciąż i piąć się wzwyż –

orzekła mała mrówka,

a ślimak rzekł: mieć własny dom

z garażem i ogródkiem.

A polny wiatr, obieżyświat,

przyleciał z końca świata:

Szczęśliwym być, to znaczy żyć,

nie robić nic i latać!

Zasępił się posępny sęp

i rzecze zasępiony:

A czy ja wiem? szczęśliwszy ten,

kto ma silniejsze szpony!

Przyleciał kos i zabrał głos,

i rzekł, niewiele myśląc:

Szczęśliwym być to z losu drwić

i gwizdać na to wszystko!

Aż nagle ktoś na pomysł wpadł

wśród sporów i dociekań:

A może by, a może tak,

zapytać się człowieka?

I właśnie tu, aż mówić wstyd,

skończyła się ballada,

bo człowiek siadł, w zadumę wpadł

i nic nie odpowiada”.

s. Magdalena Nazaretanka

Po przeczytaniu wiersza katecheta prosi o wykonanie zadania 1. w kartach pracy:

Przeczytaj wiersz Ballada o szczęściu i po lewej stronie wpisz, co dla poszczególnych zwierząt i przyrody było źródłem szczęścia. Po prawej stronie wskaż odniesienia do źródeł szczęścia człowieka.

Katecheta prowadzi z uczniami dialog na temat źródeł szczęścia.

Tak rozmawia, by uwzględniając wartość rzeczy materialnych, wypoczynku, zabawy, marzeń, przyjaźni, jednocześnie wykazać niewystarczalność i ulotność szczęścia opartego na tych pragnieniach. Podsumowując rozmowę, warto wskazać, że często szczęście jest mylone z przyjemnością. Aby doznać chwili przyjemności, wystarczy się najeść, wyspać, odreagować złość czy zaspokoić jakąś potrzebę. Jednak takie uczucie zadowolenia, przyjemność trwają krótko. Człowiek pragnie czegoś więcej. Szczęścia, które trwa dłużej.

Wersja II

Inną formą wprowadzenia w tematykę lekcji może być postawienie uczniom pytań: Co sprawia, że jesteś szczęśliwy? Co daje Ci szczęście? Uczniowie przygotowują krótkie anonimowe wypowiedzi na karteczkach. Katecheta zbiera wypowiedzi i losowo kilka odczytuje. Na ich podstawie prowadzi z uczniami rozmowę na temat źródeł szczęścia człowieka, jego trwałości i przemijania tego, co tylko przyjemne.

Katecheta wprowadza do drugiego etapu katechezy.

Na dzisiejszej lekcji poznamy człowieka, który wiele w życiu osiągnął. Chciał jednak znaleźć szczęście, które nigdy się nie kończy. W tym celu postanowił spotkać się z Panem Jezusem. Co z tego wyniknęło, dowiemy się z biblijnego opowiadania.

3. Wiara i życie Kościoła

a) Katecheta odtwarza nagranie z www.kulkat.pl.

Mam na imię Aszir. Choć w zasadzie to nie jest moje imię. Mojego imienia nikt już nie pamięta, nawet ja sam. Wszyscy wołają na mnie Aszir – bogaty. To prawda. Ojciec był kupcem i zgromadził bardzo dużo pieniędzy. Moja rodzina była najbogatsza w całej okolicy. Od dziecka niczego mi nie brakowało. Czułem się szczęśliwy. Odkąd jako najstarszy syn odziedziczyłem majątek po ojcu, to ja dbałem o interesy i pomnażałem dobra. Chociaż miałem wszystko i mogłem zrealizować każdą zachciankę, przestało mi to wystarczać, nie dawało radości. Czułem niedosyt. Pewnego razu dowiedziałem się, że przez miasto będzie przechodził Nauczyciel z Nazaretu. Słyszałem o Nim już wcześniej. Podobno był niezwykły. Nauczał i czynił cuda. Postanowiłem zapytać Go, co zrobić, aby być szczęśliwym, i by szczęście to nigdy nie przeminęło, by trwało wiecznie. Kiedy przed Nim stanąłem, od razu zrozumiałem, że dobrze trafiłem. Zapytałem: „Co mam czynić?”. A On, patrząc na mnie z miłością, tłumaczył, że drogą do pełnego szczęścia jest życie według przykazań. Nie zabijaj, nie cudzołóż, nie kradnij, nie zeznawaj fałszywie, czcij ojca i matkę oraz miłuj swego bliźniego jak siebie samego! Chłonąłem Jego słowa całym sercem. Już sam głos Jezusa sprawiał, że czułem się szczęśliwy. Wykrzyknąłem: „Panie, chcę być doskonały, co mam zrobić?”. Dalej patrząc mi z miłością w oczy, powiedział: „Sprzedaj, co posiadasz, rozdaj ubogim i chodź za Mną”. Spuściłem wzrok. Nie mogłem patrzeć Mu w oczy. Tego już za wiele – pomyślałem. Mam pozbyć się wszystkiego, co zgromadził mój ojciec, a ja pomnożyłem? To ma być droga do szczęścia? Odszedłem stamtąd czym prędzej, a moje serce przepełniał smutek. Nie tego szukałem...

Od spotkania z Jezusem minęły trzy lata. Moje interesy idą świetnie. Podwoiłem majątek. Jednak od tamtej rozmowy nie zaznałem szczęścia. Każdego dnia wraca do mnie jak bumerang wątpliwość: Może gdybym wtedy zaufał Jezusowi, dziś byłbym szczęśliwy?

ks. Wojciech Sabik

Katecheta prowadzi z uczniami dialog:

•Co początkowo było dla młodzieńca źródłem szczęścia? (bogactwo)

•Dlaczego przestało mu to wystarczać? (nie dawało mu to radości / odczuwał niedosyt)

•O co zapytał Jezusa? (co zrobić, aby być szczęśliwym i by szczęście trwało wiecznie)

•Jakich dwóch wskazań udzielił mu Jezus? (zachowuj przykazania; sprzedaj, co posiadasz, i rozdaj ubogim)

•Dlaczego młodzieniec odszedł smutny? (nie chciał oddać majątku / był przywiązany do bogactw)

•Jakie pytanie zadaje sobie codziennie bogaty młodzieniec? (czy byłbym szczęśliwy, gdybym zaufał Jezusowi)

Katecheta podsumowuje:

Bogaty młodzieniec nie potrafił zaufać Jezusowi. Skoncentrował się na tym, co będzie musiał stracić, przez co nie zauważył, że może wiele więcej zyskać – szczęście bez końca. Chociaż zachował swoje bogactwa, nie znalazł szczęścia.

b) Jeśli nie można odsłuchać nagrania, katecheta może sam opowiedzieć historię bogatego młodzieńca lub zlecić jej przeczytanie z Pisma Świętego.

„A oto podszedł do Niego pewien człowiek i zapytał: «Nauczycielu, co dobrego mam czynić, aby otrzymać życie wieczne?». Odpowiedział mu: «Dlaczego Mnie pytasz o dobro? Jeden tylko jest Dobry. A jeśli chcesz osiągnąć życie, zachowuj przykazania». Zapytał Go: «Które?». Jezus odpowiedział: «Oto te: Nie zabijaj, nie cudzołóż, nie kradnij, nie zeznawaj fałszywie, czcij ojca i matkę oraz miłuj swego bliźniego jak siebie samego».Odrzekł Mu młodzieniec: «Przestrzegałem tego wszystkiego, czego mi jeszcze brakuje?». Jezus mu odpowiedział: «Jeśli chcesz być doskonały, idź, sprzedaj, co posiadasz, i daj ubogim, a będziesz miał skarb w niebie. Potem przyjdź i chodź za Mną!». Gdy młodzieniec usłyszał te słowa, odszedł zasmucony, miał bowiem wiele posiadłości” (Mt 19,16-22).

Katecheta komentuje tekst biblijny:

Bogaty młodzieniec, chociaż wiele posiada, nie czuje się w pełni szczęśliwy. Być może zdaje sobie sprawę, że to, co ma, jest nietrwałe, łatwe do stracenia, ulotne. Przychodzi do Jezusa i zadaje Mu pytanie: „Co mam czynić, aby otrzymać życie wieczne?”. Życie wieczne to nic innego jak szczęście przebywania z Bogiem, które nie przeminie. Można zatem powiedzieć, że pyta Jezusa: „Co mam zrobić, abym był szczęśliwy na wieki?”. Jezus widzi, że bogaty młodzieniec, chociaż żyje dobrze i zachowuje przykazania, jest zbyt przywiązany do tego, co posiada. Dlatego wskazuje mu drogę do doskonałości, którą jest wyzbycie się bogactwa. Z tego, co gromadził dla siebie, może uczynić narzędzie miłości bliźniego, dzieląc się z innymi. Stanowić to może dla niego źródło szczęścia. Młodzieniec nie potrafi zaufać Jezusowi. Boi się stracić to, co posiada. Dlatego zamiast osiągnąć szczęście, odchodzi smutny.

Katecheta prowadzi z uczniami rozmowę, której celem jest znalezienie odpowiedzi na pytania:

Dlaczego pragniemy szczęścia? Skąd w każdym człowieku bierze się pragnienie bycia szczęśliwym? Dlaczego rzeczy materialne nie mogą w pełni zaspokoić tego pragnienia?

Na podsumowanie rozmowy uczniowie odczytują z podręcznika fragment zaczerpnięty z katechizmu Youcat.

„Bóg zaszczepił w naszych sercach tak nieskończone pragnienie szczęścia, że nic nie potrafi go zaspokoić poza samym Bogiem. Każde ziemskie poczucie spełnienia daje jedynie przedsmak wiecznego szczęścia. To poczucie spełnienia na ziemi powinno nas pociągać ku Bogu” (Youcat 281).

4. Zastosowanie życiowe

Katecheta wprowadza:

Bogaty młodzieniec otrzymał od Jezusa wskazanie, że drogą do osiągnięcia szczęścia wiecznego jest zachowywanie przykazań: Nie zabijaj, nie cudzołóż, nie kradnij, nie zeznawaj fałszywie, czcij ojca i matkę oraz miłuj swego bliźniego jak siebie samego! To droga także dla nas.

Wersja I

Zastanówmy się wspólnie, jak możemy zrealizować te przykazania w naszym życiu, a tym samym iść drogą szczęścia. Odpowiedzmy na pytanie: Jak mogę żyć według przykazania:

Nie zabijaj – dbać o swoje zdrowie, nie sięgać po używki, szanować zdrowie innych, nie bić się z kolegami;

Nie cudzołóż – dbać o czystość swoich myśli, nie zaśmiecać myśli obrazami, filmami, grami;

Nie kradnij – szanować własność swoją i innych, nie ściągać na sprawdzianach, nie kopiować zadań z Internetu;

Nie zeznawaj fałszywie – mówić prawdę, nie kłamać, dbać o kulturę słowa, nie używać wulgaryzmów;

Czcij ojca i matkę – być posłusznym wobec rodziców, szanować ich, kochać;

Miłuj bliźniego jak siebie samego – pomagać innym, kochać, nie wyśmiewać się ze słabszych.

Wersja II

Bogaty młodzieniec przyznał, że żyje według przykazań. Teraz w skupieniu, w ciszy naszych serc zróbmy rachunek sumienia, odpowiadając na pytanie: Czy ja żyję według przykazań?

Nie zabijaj

•Czy dbam o swoje zdrowie, nie sięgam po używki?

•Czy szanuję zdrowie innych?

•Jak traktuję moich kolegów? Czy ich nie biję?

Nie cudzołóż

•Czy dbam o czystość swoich myśli?

•Czy nie zaśmiecam myśli złymi obrazami?

•Jakie filmy oglądam?

•W jakie gram gry?

Nie kradnij

•Czy szanuję własność swoją i innych? Czy jej nie niszczę?

•Czy nie ściągam na sprawdzianach?

•Czy nie ściągam zadań z Internetu?

Nie zeznawaj fałszywie

•Czy mówię prawdę, nie kłamię?

•Jak dbam o kulturę słowa?

•Jakich słów używam?

•Czy nie używam wulgaryzmów?

Czcij ojca i matkę

•Czy jestem posłuszny rodzicom?

•Jak się wobec nich zachowuję?

•Czy ich kocham i szanuję?

Miłuj bliźniego jak siebie samego

•Czy pomagam koleżankom i kolegom?

•Jaką postawę przyjmuję wobec nich?

•Czy nie wyśmiewam się ze słabszych i chorych?

Katecheta podsumowuje i wprowadza do wykonania zadania 2. w kartach pracy:

Szczęście zaczyna się wtedy, gdy unikamy zła dla siebie i innych, a rozwija się, gdy czynimy dobro. Pan Jezus jako drogę do doskonałości wskazał bogatemu młodzieńcowi rozdanie majątku ubogim.

Wykonajcie zadanie 2. w kartach pracy, aby odkryć inne słowa Jezusa dotyczące szczęścia:

Rozwiązanie działań matematycznych wskaże Ci liczby, pod którymi ukryte są właściwe litery. Wpisz te litery w puste pola. Odpowiedzią są słowa Pana Jezusa na temat szczęścia (Dz 20,35).

„Więcej szczęścia jest w dawaniu aniżeli w braniu” (Dz 20,35).

Uczniowie odczytują hasło. Katecheta podsumowuje: Kiedy coś otrzymujemy, jesteśmy zadowoleni, jest nam przyjemnie. Jednak kiedy dzielimy się tym, co mamy, z innymi, przeżywamy jeszcze większą radość i szczęście, ponieważ uszczęśliwiamy drugiego człowieka.

5. Podsumowanie treści

Katecheta prowadzi z uczniami rozmowę:

•Skąd w człowieku bierze się pragnienie bycia szczęśliwym?

•Jaka jest różnica pomiędzy przyjemnością a szczęściem?

•Jakie pytanie postawił bogaty młodzieniec Jezusowi?

•Jakich dwóch wskazań udzielił mu Jezus?

•Dlaczego przykazania są drogą do szczęścia?

•Jak możemy wypełniać przykazania w naszym życiu?

6. Notatka

Pan Bóg, stwarzając człowieka, wszczepił w jego serce pragnienie szczęścia. Dlatego każdy pragnie być szczęśliwy. Rzeczy ziemskie są jedynie przedsmakiem szczęścia wiecznego. Jako drogę do osiągnięcia szczęścia, które nie przeminie, Pan Jezus wskazał bogatemu młodzieńcowi zachowywanie przykazań oraz zdolność dzielenia się z innymi tym, co się posiada, ponieważ „więcej szczęścia jest w dawaniu aniżeli w braniu” (Dz 20,35).

7. Praca domowa

Napisz list do bogatego młodzieńca, w którym zachęcisz go do zaufania Jezusowi.

8. Modlitwa

„Szczęśliwy mąż,

który nie idzie za radą występnych,

nie wchodzi na drogę grzeszników

i nie siada w kręgu szyderców,

lecz ma upodobanie w Prawie Pana,

nad Jego Prawem rozmyśla dniem i nocą.

Jest on jak drzewo zasadzone nad płynącą wodą,

które wydaje owoc w swoim czasie,

liście jego nie więdną;

co uczyni, pomyślnie wypada” (Ps 1,1-3).

2. Wspólnoty, w których żyjemy

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Ukazanie znaczenia wspólnot: rodziny, szkoły, narodu i Kościoła.

Rozwijanie umiejętności życia we wspólnocie.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

Uczeń:

•Tłumaczy, czym jest wspólnota.

•Podaje przykłady wspólnot, w których żyjemy.

•Wyjaśnia znaczenie rodziny, szkoły, narodu i Kościoła dla rozwoju człowieka.

Umiejętności:

Uczeń:

•Charakteryzuje najważniejsze wspólnoty w życiu człowieka.

•Wyjaśnia swoje zobowiązania wobec rodziny, szkoły, ojczyzny i Kościoła.

Postawy:

Uczeń:

•Okazuje szacunek wobec rodziców, wychowawców i nauczycieli.

•Zachowuje kulturę bycia w grupie.

•Podejmuje wysiłek odpowiedzialności za relacje we wspólnotach.

•Jest wdzięczny za dar wspólnot, w których żyje.

3. Korelacja z edukacją szkolną

Język polski: analiza i interpretacja tekstu, tworzenie wypowiedzi pisemnych.

Wychowanie do życia w rodzinie: uprzejmość i uczynność wobec członków rodziny okazywane każdego dnia.

4. Metody i techniki

Pogadanka, analiza tekstów, praca z podręcznikiem, praca w grupach, dialog, diagram, słoneczko, metaplan, piosenka.

5. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, podręcznik ucznia, karty pracy, kartki papieru, tablica.

II. Przebieg katechezy

1. Modlitwa

Katecheta wprowadza:

Pan Jezus nauczył nas modlitwy, którą nazywamy Modlitwą Pańską. W niej zwracamy się do Boga jako do Ojca. Ponadto mówimy do Niego „Ojcze nasz”, przez co podkreślamy, że w modlitwie nie jesteśmy sami, ale łączymy się z innymi ludźmi, którzy wierzą, tworząc jedną wspólnotę. Módlmy się: Ojcze nasz...

2. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta prosi o odczytanie opowiadania z podręcznika:

„Pewien sędziwy ojciec, czując, że zbliża się jego ostatnia godzina, zwołał do siebie swoje dorosłe już dzieci. Miał ich siedmioro. Każdemu z nich przekazał na pożegnanie ostatnie, osobiste słowo. A potem wziął siedem grubych patyków, związał je w pęczek i kazał dzieciom go złamać. Żadnemu z synów, nie mówiąc już o córkach, ta sztuka się nie udała. Wówczas ojciec drżącymi rękami rozwiązał pęk i przełamał każdy z kijów pojedynczo. «No tak – powiedzieli synowie – tak to idzie oczywiście łatwo. Pojedyncze patyki pękają łatwiej, związane w pęk wytrzymują». Ojciec skinął głową: «Nie inaczej jest z wami, moje dzieci. Jak długo trzymacie się razem, jesteście silni. W pojedynkę stajecie się słabsi»”.

http://test8644.futurehost.pl/drozka/79/

Katecheta prowadzi z uczniami dialog:

•Jakie ojciec przeprowadził doświadczenie?

•Dlaczego udało mu się połamać patyki?

•Jaką prawdę starał się przekazać swoim dzieciom?

Katecheta podsumowuje:

W pojedynkę każdy może polegać tylko na sobie. W rozwiązaniu konkretnego problemu może liczyć tylko na swoje zdolności, umiejętności. Przeciwności losu łatwiej mogą go pokonać. W grupie wspieramy się nawzajem. Każdy daje coś od siebie i każdy coś zyskuje.

Katecheta prowadzi z uczniami rozmowę:

Zadaje pytanie: „Czym jest wspólnota?”, aby zebrać cechy charakterystyczne wspólnoty (grupa/zespół osób, które mają wspólne cele, podejmują te same zadania, wspierają się i ubogacają).

Tę część można przeprowadzić metodą słoneczka. Katecheta zapisuje na tablicy słowo „wspólnota”, uczniowie podają skojarzenia z tym terminem. Na koniec wskazują cztery najważniejsze określenia.

Katecheta kontynuuje:

Jakie znacie wspólnoty? (rodzina, klasa/szkoła, rówieśnicy/przyjaciele, społeczności internetowe, naród, Kościół; uczniowie mogą wymienić różne wspólnoty i ruchy młodzieżowe, ale się na nich nie koncentrujemy)

3. Wiara i życie Kościoła

Katecheta wprowadza w pracę w grupach:

Spróbujemy teraz odkryć, jakie są zadania poszczególnych wspólnot i ich członków. W tym celu podzielimy się na grupy. Każda grupa otrzyma kartkę z tekstem opisującym daną wspólnotę, a także kartkę A4 podzieloną na cztery części. W każdej z części znajduje się pytanie, na które trzeba odpowiedzieć, bądź zadanie, które należy wykonać. Grupa wyznacza swojego lidera, który przedstawi efekty pracy. Grupa pierwsza otrzymuje teksty na temat rodziny, druga szkoły, trzecia narodu, czwarta Kościoła.

Rodzina

„Każde dziecko pragnie ciepła i bezpieczeństwa w rodzinie, potrzebuje ojca i matki, aby móc się szczęśliwie i prawidłowo rozwijać. Rodzina jest podstawową komórką społeczną. Wartości i zasady, które obowiązują w domu, umożliwiają później stworzenie solidarnego społeczeństwa” (Youcat 369).

„Bóg powierzył rodzicom dzieci, żeby byli dla nich pewnymi, właściwymi wzorcami, żeby je kochali, okazywali im szacunek i czynili wszystko, aby mogły rozwijać się zarówno fizycznie, jak też duchowo” (Youcat 372).

„Dziecko szanuje i czci swoich rodziców przez to, że okazuje im miłość i wdzięczność. Dzieci powinny okazywać wdzięczność swoim rodzicom już z samego faktu, że dzięki ich miłości otrzymały życie” (Youcat 371).

„Dzieci, bądźcie posłuszne rodzicom we wszystkim, bo to jest miłe w Panu” (Kol 3,20).

Wzór kartki A4 dla grupy 1

Szkoła

„Drodzy nauczyciele i wychowawcy. Podjęliście się wielkiego zadania przekazywania wiedzy i wychowania powierzonych wam dzieci i młodzieży. [...] Młodzi was potrzebują. Oni poszukują wzorców, które byłyby dla nich punktem odniesienia. Oczekują odpowiedzi na wiele zasadniczych pytań, [...] a nade wszystko domagają się od was przykładu życia. Trzeba, abyście byli dla nich przyjaciółmi, wiernymi towarzyszami i sprzymierzeńcami w młodzieńczej walce. Pomagajcie im budować fundamenty pod ich przyszłe życie. [...]

We wszystkich szkołach niech panuje duch koleżeństwa i wzajemnego szacunku, co było i jest charakterystyczne dla szkoły polskiej. Szkoła winna stać się kuźnią cnót społecznych [...]. Trzeba, aby ten klimat przyczynił się do tego, by dzieci i młodzież mogły otwarcie przyznawać się do swoich przekonań religijnych i zgodnie z nimi postępować. [...]

[Drodzy uczniowie]. Wiek wasz jest porą życia najbardziej korzystną dla zasiewów i przygotowania gruntu pod przyszłe zbiory. Im żywsze będzie zaangażowanie, z jakim podejmiecie wasze obowiązki, tym lepiej i skuteczniej będziecie spełniać wasze posłannictwo w przyszłości. Przykładajcie się do nauki z wielkim zapałem. Uczcie się poznawać coraz to nowe przedmioty. Wiedza bowiem otwiera horyzonty i sprzyja duchowemu rozwojowi człowieka. Prawdziwie wielki jest ten człowiek, który chce się czegoś nauczyć”.

Św. Jan Paweł II, Homilia wygłoszona w Łowiczu 14.06.1999 r.

Wzór kartki A4 dla grupy 2

Ojczyzna/Naród

„Naród oznacza społeczność, która znajduje swoją ojczyznę w określonym miejscu świata i która wyróżnia się wśród innych własną kulturą. Naród posiada własny język, historię, zwyczaje, tradycje.

Patriotyzm jest postawą wobec ojczyzny i narodu. Oznacza umiłowanie tego, co ojczyste: historii, tradycji, języka, czy samego krajobrazu ojczystego. Jest to miłość, która obejmuje również dzieła rodaków i owoce ich geniuszu. Nasze dzieje uczą, że Polacy byli zdolni do wielkich ofiar dla zachowania czy odzyskania tego dobra, jakim jest naród”.

Św. Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość

„Starajmy się rozwijać i pogłębiać w sercach dzieci i młodzieży uczucia patriotyczne i więź z ojczyzną. [...] Wychowanie młodego pokolenia w duchu miłości ojczyzny ma wielkie znaczenie dla przyszłości narodu. Nie można bowiem służyć dobrze narodowi, nie znając jego dziejów, bogatej tradycji i kultury. Polska potrzebuje ludzi otwartych na świat, ale kochających swój rodzinny kraj”.

Św. Jan Paweł II, Homilia wygłoszona w Łowiczu 14.06.1999 r.

Wzór kartki A4 dla grupy 3

Kościół

„Kościół [...] oznacza wspólnotę zwołanych. My wszyscy, którzy zostaliśmy ochrzczeni i wierzymy w Boga, stajemy się zwołanymi przez Pana. Razem jesteśmy Kościołem. [...] Kiedy przyjmujemy sakramenty i słuchamy słowa Bożego, Chrystus jest w nas i my jesteśmy w Nim – to jest Kościół” (Youcat 121).

„Bóg chce Kościoła, ponieważ chce zbawić nas nie pojedynczo, lecz we wspólnocie. Chce uczynić z całej ludzkości swój lud. [...] Jesteśmy odpowiedzialni za siebie nawzajem” (Youcat 122).

Zadajmy sobie pytanie: Jak postrzegam Kościół? Czy jestem wdzięczny Kościołowi za to, że zrodził mnie w wierze przez chrzest? Czy kocham Kościół, tak jak się kocha swoją mamę? Kościół jako dobra matka pomaga naszemu rozwojowi, przekazując słowo Boże, będące światłem wskazującym drogę życia chrześcijańskiego, udzielając sakramentów. Karmi nas Eucharystią, przynosi nam Boże przebaczenie przez sakrament pojednania, wspiera nas w chwili choroby namaszczeniem chorych. Kościół towarzyszy nam w całym życiu wiary, w całym życiu chrześcijańskim. Wszyscy jesteśmy Kościołem, wszyscy, od dziecka niedawno ochrzczonego, aż po biskupów, papieża – wszyscy. Wszyscy jesteśmy wezwani, by wychowywać w wierze, do głoszenia Ewangelii. Niech każdy zada sobie pytanie: co czynię, aby inni mogli dzielić ze mną wiarę chrześcijańską?

Na podstawie: Franciszek, Audiencja generalna, 11.09.2013 r.

Wzór kartki A4 dla grupy 4

Liderzy grup prezentują odpowiedzi na pytania. W razie potrzeby katecheta uzupełnia brakujące treści bądź zadaje pytania pomocnicze (teksty przygotowanych wezwań do modlitwy będą wykorzystane później).

4. Zastosowanie życiowe

Katecheta wprowadza:

Pracując w grupach, poznaliśmy wspólnoty, w których żyjemy. Teksty katechizmu młodych i słowa papieży pomogły Wam odkryć, czym są te wspólnoty, jakie mają zadania, co dają swoim członkom. Zastanówcie się teraz przez chwilę, co Wy możecie dać z siebie konkretnej wspólnocie: rodzinie, szkole, narodowi i Kościołowi oraz co ona Wam daje.

Po chwili zastanowienia katecheta prosi o wykonanie zadania 1. w kartach pracy:

Uzupełnij diagram. W pola po lewej stronie wpisz, co możesz dać od siebie konkretnej wspólnocie.

Pola po prawej stronie na razie pozostawcie puste.

Uczniowie odczytują efekty pracy.

5. Podsumowanie treści

Katecheta podsumowuje treści katechezy:

•Czym jest wspólnota?

•Do jakich wspólnot należymy?

•Jakie są zadania poszczególnych wspólnot?

•Co my możemy dać wspólnocie?

6. Notatka

Człowiek nie jest samotną wyspą. Do właściwego rozwoju potrzebuje obecności innych ludzi, dlatego tworzy różnorodne wspólnoty. Podstawowymi wspólnotami, w których żyjemy, są: rodzina, szkoła, naród i Kościół. Każda z nich jest dla nas wsparciem i umocnieniem. Ich wewnętrzne bogactwo zależy od każdego członka, a więc także każdego z nas.

7. Praca domowa

Wykonaj drugą część zadania 1. w kartach pracy: Uzupełnij diagram. W pola po prawej stronie wpisz, co możesz zyskać od wspólnoty.

8. Modlitwa

Pan Jezus powiedział: „Gdzie są dwaj albo trzej zebrani w imię moje, tam jestem pośród nich” (Mt 18,20). Świadomi, że Jezus jest obecny pośród nas, módlmy się wspólnie.

Uczniowie odczytują przygotowane wcześniej wezwania do modlitwy wiernych (można ją przedłużyć w formie modlitwy spontanicznej).

Modlitwę kończymy odmówieniem „Chwała Ojcu...” lub odśpiewaniem piosenki, której tekst znajduje się w podręczniku:

„Bo nikt nie ma z nas

Tego, co mamy razem.

Każdy wnosi ze sobą to, co ma najlepszego.

Zatem, aby wszystko mieć,

Potrzebujemy siebie razem.

Bracie, Siostro, ręka w rękę razem idź”.

Autor nieznany

3. Świadkowie wiary, nadziei i miłości

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Ukazanie wiary, nadziei i miłości jako podstaw świadectwa chrześcijańskiego.

Zapoznanie ze świadkami Jezusa.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

Uczeń:

•Wyjaśnia pojęcia: świadek, świadczyć.

•Własnymi słowami określa, czym są wiara, nadzieja i miłość.

•Podaje przykłady świadków wiary, nadziei i miłości.

Umiejętności:

Uczeń:

•Tłumaczy, że wiara, nadzieja i miłość są darami Bożymi.

•Wskazuje na związek wiary z nadzieją i miłością.

•Podaje sposoby świadczenia o wierze, nadziei i miłości.

Postawy:

Uczeń:

•Chce być świadkiem Jezusa przez wiarę, nadzieję i miłość.

•Przejawia postawę wdzięczności za świadków wiary, nadziei i miłości.

•Świadczy o swojej wierze wobec rówieśników.

3. Korelacja z edukacją szkolną

Język polski: analiza i interpretacja tekstów, tworzenie wypowiedzi pisemnych.

4. Metody i techniki

Pogadanka, analiza tekstu biblijnego, praca z podręcznikiem, rozmowa kierowana, dialog, śpiew, słoneczko, tekst luk.

5. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, podręcznik ucznia, karty pracy, tekst piosenki.

II. Przebieg katechezy

1. Modlitwa

Matce Najświętszej powierzmy czas naszej lekcji: Pod Twoją obronę...

2. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta prosi o odczytanie z podręcznika tekstu o Ani:

Ania chodziła do Szkoły Mistrzostwa Sportowego. Trenowała koszykówkę. Była bardzo dobra w tej dyscyplinie sportu, miłość do niej zaszczepił jej tata. W tym roku Ania trafiła do zupełnie nowej, bardziej zaawansowanej grupy. Stanowiło to dla niej nie lada wyzwanie. Pierwszym sprawdzianem był wyjazd na obóz treningowy. Ania jechała z dużymi oczekiwaniami, ale też z lekką niepewnością, jak odnajdzie się w nowej grupie koleżanek. Dotarła na miejsce w godzinach popołudniowych. Był czas na odpoczynek i rozlokowanie się w pokojach. Została przydzielona do wspólnego pokoju z Julką i Klaudią. Dziewczyny wydawały się sympatyczne, dobrze im się razem rozmawiało. Wieczorem jak co dzień Ania uklękła obok łóżka do modlitwy. Dziękowała za szczęśliwy dzień i prosiła o potrzebne siły na niełatwe jutro. Kiedy podniosła się z kolan, zobaczyła, że koleżanki szepcą coś sobie do ucha i patrząc na nią, znacząco się uśmiechają. Zrozumiała, że to modlitwa jest tego powodem. Nie komentowała tego faktu, położyła się spać. Następnego dnia czekał je test sprawnościowy, który decydował o przydziale do odpowiedniej grupy trenujących.

Wstały wcześnie rano i rozpoczęły testy. Jednym z wymogów był bieg terenowy. Dziewczyny wystartowały. Ania, Julka i Klaudia biegły w czołówce. Nagle Julka upadła. Wszystkie dziewczyny pobiegły dalej. Tylko Ania się zatrzymała.

– Co Ci się stało? – zapytała.

– Nie wiem, chyba skręciłam kostkę – odpowiedziała Julka.

– Chodź, pomogę Ci.

Podtrzymując Julkę, Ania dotarła do mety jako ostatnia.

– Dlaczego to zrobiłaś, przecież mogłaś wygrać – z nieukrywanym zdumieniem zapytała Julka.

– Nie mogłam Cię zostawić w potrzebie.

Postawa koleżanki nie dawała Julce spokoju. Dlaczego zrezygnowała ze zwycięstwa? Dlaczego mi pomogła? Przecież ja wczoraj śmiałam się z jej modlitwy.

W czasie poobiedniego relaksu zapytała:

– Po co Ty się modlisz?

– Modlę się, bo wiem, że bez Pana Boga niczego nie osiągnę. Dziękuję Mu za wszystko i proszę, żeby dawał mi siły, bym była dobrym człowiekiem.

– Jesteś. Pomodlisz się dziś też za mnie?

– Tak. A jeśli chcesz, możemy pomodlić się razem.

Wieczorem obok łóżka klęczały już wspólnie.

ks. Wojciech Sabik

Katecheta prowadzi dialog:

•Dlaczego Ania była powodem drwin koleżanek?

•Co było szczególnego w postawie Ani w czasie biegu?

•Jak zareagowała Julka?

•Co skłoniło Julkę do modlitwy?

•Kim stała się Ania dla swojej koleżanki? (świadkiem)

Katecheta rozmawia z uczniami:

Co to znaczy być świadkiem?

Można posłużyć się wyjaśnieniem znaczenia terminów: świadek w sądzie, świadek ślubu, świadek bierzmowania.

Katecheta mówi:

Dzisiaj na lekcji religii zastanowimy się, co to znaczy być świadkiem wiary, nadziei i miłości.

3. Wiara i życie Kościoła

Katecheta czyta sam lub prosi ucznia o przeczytanie fragmentu Pisma Świętego:

„Gdy po pewnym czasie [Jezus] wrócił do Kafarnaum, posłyszano, że jest w domu. Zebrało się zatem tylu ludzi, że nawet przed drzwiami nie było miejsca, a On głosił im naukę. I przyszli do Niego z paralitykiem, którego niosło czterech. Nie mogąc z powodu tłumu przynieść go do Niego, odkryli dach nad miejscem, gdzie Jezus się znajdował, i przez otwór spuścili nosze, na których leżał paralityk. Jezus, widząc ich wiarę, rzekł do paralityka: «Dziecko, odpuszczone są twoje grzechy». A siedziało tam kilku uczonych w Piśmie, którzy myśleli w sercach swoich: «Czemu On tak mówi? On bluźni. Któż może odpuszczać grzechy, prócz jednego Boga?». Jezus poznał zaraz w swym duchu, że tak myślą, i rzekł do nich: «Czemu myśli te nurtują w waszych sercach? Cóż jest łatwiej: powiedzieć paralitykowi: Odpuszczone są twoje grzechy, czy też powiedzieć: Wstań, weź swoje nosze i chodź? Otóż, żebyście wiedzieli, iż Syn Człowieczy ma na ziemi władzę odpuszczania grzechów – rzekł do paralityka: Mówię ci: Wstań, weź swoje nosze i idź do swego domu!». On wstał, wziął zaraz swoje nosze i wyszedł na oczach wszystkich. Zdumieli się wszyscy i wielbili Boga, mówiąc: «Nigdy jeszcze nie widzieliśmy czegoś podobnego»” (Mk 2,1-12).

Pod kierunkiem katechety uczniowie analizują tekst biblijny:

•Wskażcie dwóch głównych bohaterów wydarzenia. (Jezus, paralityk)

•Wymieńcie pozostałych bohaterów odczytanego fragmentu Ewangelii. (cztery osoby, które przyniosły chorego, tłumy, uczeni w Piśmie)

Katecheta kontynuuje:

Kiedy czytamy fragment Ewangelii, najczęściej koncentrujemy się na głównych bohaterach. Dziś wyjątkowo skupimy uwagę na postaciach drugoplanowych. Spróbujcie podać jak najwięcej informacji o osobach, które przyniosły paralityka.

Katecheta tak prowadzi rozmowę z uczniami, aby uzyskać poniższe wiadomości:

•było ich czterech, nie znamy imion,

•nieśli chorego człowieka,

•starali się ze wszystkich sił dotrzeć do Jezusa,

•rozebrali dach i spuścili chorego przed Jezusa,

•liczyli, że Jezus pomoże paralitykowi,

•wierzyli w moc Jezusa: „Jezus, widząc ich wiarę”.

Katecheta podsumowuje:

Ci czterej mężczyźni, chociaż ich imiona nie zostały wymienione w Ewangelii, odegrali bardzo ważną rolę. Bez ich pomocy chory człowiek nie miałby szans na dotarcie do Jezusa. Spełnili wobec niego uczynek miłości bliźniego. Bardzo mocno wierzyli i mieli nadzieję, że Jezus pomoże sparaliżowanemu człowiekowi, dlatego zrobili wszystko, żeby pokonać przeciwności. Możemy powiedzieć, że są dla nas przykładem wiary, zaufania Jezusowi i miłości bliźniego.

W dalszej części lekcji spróbujemy odkryć, czym są wiara, nadzieja i miłość. Pomoże nam w tym rozwiązanie zadania 1. z kart pracy:

Korzystając z przyporządkowanych liczbom liter, odkryj brakujące słowa, uzupełnij tekst luk i odpowiedz na pytania.

wiara – uznanie, że Bóg ISTNIEJE, przyjęcie za prawdę wszystkiego, co Bóg mówi o sobie, nawiązanie z Nim osobistej RELACJI.

[28, 12, 1, 23, 1] [12, 24, 26, 18, 12, 7, 13, 7] [23, 7, 15, 1, 4, 13, 12]

Co to znaczy wierzyć?

NADZIEJA – oczekiwanie na BOŻE błogosławieństwo tu na ziemi

i SZCZĘŚCIE wieczne w niebie.

[18, 1, 6, 31, 12, 7, 13, 1] [3, 19, 33,7] [24, 31, 4, 31, 8, 25, 4, 12, 7]

Jakie dwa wymiary ma postawa nadziei?

MIŁOŚĆ – dar, dzięki któremu umiłowani przez Boga potrafimy KOCHAĆ Jego samego i drugiego CZŁOWIEKA.

[17, 12, 16, 19, 25, 5] [14, 19, 4, 11, 1, 5] [4, 31, 16, 19, 28, 12, 7, 14, 1]

Kogo mamy kochać?

Uczniowie odczytują uzupełnione zdania i udzielają odpowiedzi na każde z pytań.

Katecheta wprowadza:

Wiara, nadzieja i miłość ściśle się ze sobą łączą. Kto wierzy w Jezusa, ten Mu ufa, a także stara się kochać Boga i bliźnich. W dalszej części dzisiejszej lekcji poznamy dwoje bohaterów, którzy w swoim życiu byli wyjątkowymi świadkami wiary, nadziei i miłości.

Katecheta przedstawia prezentacje o sł. Bożym Carlo Acutisie i bł. Chiarze Luce Badano.

Jeśli nie ma takiej możliwości, to uczniowie odczytują życiorysy sł. Bożego Carlo Acutisa i bł. Chiary Luce Badano z podręcznika. Następnie odpowiadają na pytania.

Carlo Acutis był zwyczajnym nastolatkiem, towarzyskim i lubianym przez kolegów. Tylko wiarę w Boga miał silniejszą niż przeciętny nastolatek. I niezwykłe umiłowanie Eucharystii.

Urodził się w 1991 r. w Londynie, gdzie jego rodzice mieszkali z powodu wykonywanej pracy. Kiedy miał siedem lat, po zdaniu odpowiednich egzaminów przystąpił do Pierwszej Komunii Świętej, czyli dwa lata wcześniej niż inne dzieci. Gdy miał dwanaście lat, razem z rodzicami wrócił do Włoch. Od tej pory co tydzień przystępował do spowiedzi, aby przygotować swoje serce na przyjście Pana Jezusa, którego przyjmował, uczestnicząc codziennie w Eucharystii. „Być zawsze blisko Chrystusa to mój plan na życie” – mówił. Był pasjonatem komputerów i informatyki. Jako nastolatek dorównywał studentom tego kierunku. Tworzył komputerowe algorytmy i strony internetowe m.in. o świętych i cudach eucharystycznych. Ważniejszy od komputera był jednak dla niego drugi człowiek. Posługiwał jako wolontariusz w schronisku dla ubogich. Gdy miał piętnaście lat, okazało się, że cierpi na ostrą białaczkę. Swój ból i cierpienie ofiarował za papieża i Kościół. Zmarł kilka dni po postawieniu diagnozy. „Cieszę się, że umieram tak wcześnie” – napisał przed samą śmiercią. „Bo nie zmarnowałem ani minuty życia na rzeczy, które nie podobałyby się Bogu”.

Na podstawie: Jakub Jałowiczor, Komputerowy potwór w drodze na ołtarze

Katecheta prowadzi rozmowę z uczniami:

•Kiedy żył Carlo?

•Co było jego pasją?

•Jaki był plan Carlo na całe życie?

•Przez co jest dla nas wzorem wiary?

•Przez co jest dla nas wzorem nadziei?

•Przez co jest dla nas wzorem miłości?

„Chiara [Luce Badano] urodziła się w 1971 r. w niewielkiej miejscowości Sassello, na północy Włoch. [...] Była radosną dziewczynką, od wczesnych lat wrażliwą na potrzeby innych. Zaskakująca była jej potrzeba dzielenia się z innymi. Kiedy mama poprosiła ją, by przygotowała jakieś zabawki dla ubogich dzieci, Chiara wybrała tylko te, które nie były w żaden sposób uszkodzone czy zużyte. Jeszcze przed przystąpieniem do Pierwszej Komunii Świętej Chiara uważnie słuchała Słowa Bożego i w wielkim skupieniu uczestniczyła w Eucharystii. Na jedne ze świąt Bożego Narodzenia zaprosiła do domu swoją koleżankę z klasy, której zmarła mama. Prosiła wtedy mamę, by pięknie przygotowała stół – w swoim gościu odnajdywała Chrystusa. [...]

Jako dorastająca dziewczynka Chiara żyje normalnym życiem nastolatki. Ma kolegów i wiele koleżanek. [...] Równocześnie znajduje czas, by odwiedzać domy starości, opiekować się chorymi dziadkami czy odwiedzać, za zgodą rodziców, koleżankę chorą na szkarlatynę. Powie o tym: «Uważam, że ważniejsza jest miłość niż strach». Chiara kochała ludzi, a szczególnie tych, którzy są daleko od Boga. Gdy pewnego razu mama zapytała ją, czy mówi tym osobom o Bogu, Chiara odpowiedziała, że nie mówi o Nim, lecz chce Go im dawać przez świadectwo życia. [...]

Choroba pojawia się nagle – gdy Chiara gra w tenisa, odczuwa dotkliwy ból ramienia. Po licznych badaniach słyszy diagnozę – rak kości. Wyjątkowo złośliwy. Chiara przyjmuje chorobę jako wolę Bożą: «Dla Ciebie, Jezu! Jeśli Ty tego chcesz, ja też tego pragnę!». [...]

Chiara umiera 7 października 1990 r., w niedzielę nad ranem, w święto Matki Bożej Różańcowej. Są przy niej rodzice. Chiara uśmiecha się do taty i ostatnie słowa kieruje do mamy: «Bądź szczęśliwa, bo ja jestem szczęśliwa»”.

Agnieszka Konik-Korn, Chiara Luce jest szczęśliwa

Katecheta prowadzi rozmowę:

•Kiedy żyła Chiara?

•Co wyróżniało ją spośród rówieśników?

•Jak Chiara chciała dawać świadectwo o Bogu w trudnych chwilach życia?

•Przez co jest dla nas wzorem wiary?

•Przez co jest dla nas wzorem nadziei?

•Przez co jest dla nas wzorem miłości?

Katecheta podsumowuje:

Sługa Boży Carlo Acutis i bł. Chiara Luce Badano są dla nas wzorami głębokiej wiary, mocnej nadziei i czynnej miłości. Każdego dnia powinniśmy dziękować Panu Bogu, że daje nam takie wzory do naśladowania. Ich życie jest dla nas przykładem, że także dzisiaj można osiągnąć świętość, że jest ona możliwa również dla nas.

4. Zastosowanie życiowe

Katecheta wprowadza:

Zastanówcie się teraz, w jaki sposób każdy z Was może stawać się świadkiem wiary, nadziei i miłości w codziennym życiu.

Katecheta prosi o wykonanie zadania 2. w kartach pracy:

Uzupełnij diagram. W puste pola wpisz, w jaki sposób możesz stawać się świadkiem wiary, nadziei i miłości.

Po wykonaniu zadania kilku uczniów odczytuje efekty pracy.

5. Podsumowanie treści

Katecheta podsumowuje treść katechezy:

•Co to znaczy być świadkiem, świadczyć?

•W jaki sposób świadkami stali się bohaterowie Ewangelii o uzdrowieniu paralityka?

•Co to znaczy wierzyć?

•Dlaczego z wiarą łączą się nadzieja i miłość?

•W jaki sposób o wierze, nadziei i miłości świadczyli Carlo Acutis i Chiara Luce Badano?

•Przez co my możemy stawać się świadkami?

6. Notatka

Chrześcijanin to człowiek, który wierzy w istnienie Boga i w to, co On o sobie objawił. Z tej wiary czerpie nadzieję na spotkanie z Bogiem w wieczności. Świadomy, że Bóg go pierwszy umiłował, kocha Boga i bliźniego. Poprzez swoje słowa i czyny stara się innym przekazać to, w co wierzy, i w ten sposób staje się świadkiem Jezusa Chrystusa.

7. Praca domowa

Podziel się w gronie znajomych (może być w mediach społecznościowych) historią Carlo Acutisa i/lub Chiary Luce Badano.

8. Modlitwa

„Dzielmy się wiarą jak chlebem,

Dajmy świadectwo nadziei.

Bóg ofiarował nam siebie

I my mamy się Nim z ludźmi dzielić.

Chleba tego nie zabraknie,

Rozmnoży się podczas łamania.

Potrzeba tylko rąk naszych

I gotowości działania.

Nikt nie zapala lampy,

By ją schować pod korcem.

Skoro Bóg nas światłem natchnął,

Trzeba z tym światłem iść w drogę.

Odrzućmy zwątpienia i trwogę

I choć świat śmieje się z proroków,

Musimy świadczyć odważnie

W służbie ludziom i Bogu”.

Tekst: Mariusz Kozubek, muzyka: Jarek Gawlik

II. Biblia źródłem odkrywania tajemnicy Boga

4. Słowo Boże w Piśmie Świętym i Tradycji

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Ukazanie prawdy teologicznej, że Bóg mówi do człowieka na kartach Biblii.

Ukazanie obecności słowa Bożego na kartach Biblii oraz w Tradycji Kościoła.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

Uczeń:

•Wyjaśnia, że podstawowym źródłem objawiania się Boga człowiekowi jest księga Pisma Świętego.

•Prezentuje w formie słownej definicję Tradycji.

•Ukazuje obecność Boga na kartach Pisma Świętego.

•Wymienia elementy Tradycji Kościoła ukazujące obecność w nich słowa Bożego i jego wpływ na ich kształtowanie.

Umiejętności:

Uczeń:

•Wyjaśnia, że Bóg objawia się w słowie – w Piśmie Świętym.

•Wskazuje, kto jest autorem Pisma Świętego.

•Analizuje fragmenty biblijne oraz przykłady z Tradycji, które wskazują na obecność słowa Bożego w Piśmie Świętym i Tradycji Kościoła.

Postawy:

Uczeń:

•Okazuje szacunek wobec słowa Bożego zawartego w tekstach biblijnych i Tradycji.

•Słucha słowa Bożego i czyta Pismo Święte z zaangażowaniem.

•Stara się żyć słowem Bożym w codzienności.

3. Korelacja z edukacją szkolną

Język polski: analiza tekstów literackich, umiejętność budowania słownych i pisemnych form wypowiedzi, umiejętność argumentacji.

Historia: analiza tekstów źródłowych zaczerpniętych z historii Kościoła.

4. Metody i techniki

Modlitwa, praca z podręcznikiem, rozmowa kierowana, analiza tekstów źródłowych, burza mózgów, praca w grupach, praca z tekstem biblijnym, indywidualna praca ucznia, elementy wykładu, prezentacja multimedialna, projekcja filmu.

5. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, podręcznik ucznia, karty pracy, laptop, rzutnik, film przedstawiający przypowieść o siewcy.

II. Przebieg katechezy

1. Modlitwa

Na początku katechezy poprośmy Ducha Świętego o Jego dary, o mądrość oraz rozum, abyśmy potrafili wiedzę przyswojoną na dzisiejszych zajęciach wykorzystać w naszym codziennym życiu.

Duchu Święty, który oświecasz...

2. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta prowadzi z uczniami rozmowę na temat obrazków:

•kartka papieru, zwój lub książka;

•obraz lub malowidło (przedstawiające scenę z życia rodzinnego: narodziny dziecka, wycieczka, wakacje, portret władcy, bitwa);

•zdjęcie lub fotografia (przedstawiające wieczerzę wigilijną lub inne spotkanie rodzinne);

•kamera.

Katecheta pyta:

•Jakie przedmioty zostały przedstawione na obrazkach? (książka, malowidło, zdjęcie, kamera)

•Do czego służą poszczególne przedmioty? Jakie mają zastosowanie w codziennym życiu?

Katecheta podsumowuje:

Wszystkie zaprezentowane przedmioty mogą nam posłużyć do uwiecznienia najważniejszych wydarzeń z życia na przykład naszej rodziny. Możemy je opisać, namalować lub utrwalić na zdjęciu czy filmie.

Podobnie jest w naszym życiu duchowym. Bóg zapragnął uwiecznić i przekazać ludziom ważne wydarzenia z historii zbawienia.

Na dzisiejszej katechezie będziemy omawiali temat: Słowo Boże w Piśmie Świętym i Tradycji.

3. Wiara i życie Kościoła

Katecheta prowadzi rozmowę: W jaki sposób Pan Bóg objawia się człowiekowi?

•Osobiście, jak Mojżeszowi i prorokom.

•Poprzez piękno stworzenia.

•Poprzez swojego Syna Jezusa Chrystusa.

•Poprzez swoje słowo.

Katecheta prosi jednego z uczniów o odczytanie tekstu z podręcznika:

„Pismo Święte jest słowem Boga, utrwalonym na piśmie pod natchnieniem Ducha Bożego; święta zaś Tradycja słowo Boga, powierzone Apostołom przez Chrystusa Pana i Ducha Świętego przekazuje w całości następcom Apostołów, aby w swoim przepowiadaniu oświecani Duchem prawdy wiernie go strzegli, ukazywali je i szerzyli” (Dei Verbum 9).

Katecheta prosi, aby uczniowie wykonali zadanie 1. w kartach pracy:

Na podstawie Dei Verbum 9 stwórz własną definicję Pisma Świętego oraz Tradycji Kościoła.

PISMO ŚWIĘTE:

.................................................................................................................................................................................................................................................................................

TRADYCJA:

...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Katecheta dzieli klasę na sześć grup i wprowadza w pracę z tekstem biblijnym.

Każda z grup otrzymuje od katechety fragment biblijny na kartce (lub egzemplarz Pisma Świętego, w którym jest zaznaczony dany fragment), przedstawiający jedną z form przekazywania słowa Bożego w Biblii. Pod tekstem umieszczone są następujące pytania:

Grupa I: Rdz 1,26-31

•Jakie wydarzenie przedstawia fragment biblijny?

•Jacy występują w nim bohaterowie?

•W którym zdaniu przytoczone są słowa Boga?

•Czy w tym fragmencie Bóg wypowiada się sam, czy przez jakąś osobę?

Grupa II: Mt 5,1-12

•Jakie wydarzenie przedstawia fragment biblijny?

•Jacy występują w nim bohaterowie?

•W którym zdaniu przytoczone są słowa Jezusa?

•Czy w tym fragmencie Jezus wypowiada się sam, czy przez jakąś osobę?

Katecheta podsumowuje pracę dwóch pierwszych grup:

W odczytanych przez nas fragmentach Bóg zwraca się do człowieka sam, bez pośredników.

Grupa III: Ez 13,1-3.8-9

•Przeciwko komu miał prorokować Ezechiel?

•Do jakiego zwierzęcia porównuje Bóg fałszywych proroków?

•Jaka kara spotka fałszywych proroków?

•Czy w tym fragmencie Bóg mówi sam, czy wypowiada się przez jakąś osobę?

Grupa IV: Ap 1,1.19; 2,1-7

•Kto w imieniu Boga miał napisać list?

•Do kogo adresowany jest list?

•Jaka nagroda spotka zwycięzcę?

•Czy w tym fragmencie Bóg mówi sam, czy wypowiada się przez jakąś osobę?

Katecheta podsumowuje pracę dwóch kolejnych grup:

W odczytanych fragmentach Bóg zwraca się do człowieka nie sam, lecz prosi o to człowieka. To człowiek staje się przekazicielem słów Boga.

Grupa V: Jr 1,4-12

•Jak miał na imię prorok występujący w tym fragmencie?

•Dlaczego prorokowi wydawało się, że nie umie mówić?

•Gałązkę jakiego drzewa zobaczył Jeremiasz?

•Czy w tym fragmencie Bóg mówi sam, czy wypowiada się przez jakąś osobę?

Grupa VI: 1 Kor 11,23-27

•Jakie wydarzenie opisuje fragment biblijny?

•Co uczniowie Jezusa mają czynić na Jego pamiątkę?

•Jaką winę zaciąga na siebie osoba, która niegodnie spożywa Ciało i Krew Pańską?

•Czy w tym fragmencie Bóg mówi sam, czy wypowiada się przez jakąś osobę?

Katecheta podsumowuje pracę dwóch ostatnich grup:

W odczytanych fragmentach Pisma Świętego to człowiek opowiada, co Bóg mu powiedział, ale za każdym razem człowiek dosłownie przytacza słowa Boga.

Katecheta podsumowuje:

Na podstawie wyników naszej pracy w grupach możemy stwierdzić, że Pismo Święte rzeczywiście jest słowem Boga. Jest Księgą, w której Bóg rozmawia z człowiekiem, przekazuje mu ważne informacje.

Autorem Pisma Świętego jest Bóg, ponieważ w Biblii zostały zapisane przede wszystkim Jego słowa.

Katecheta prosi uczniów, by indywidualnie wykonali zadanie 2. w kartach pracy:

W schemat wpisz trzy sposoby przekazu słowa Bożego, które poznałeś w czasie pracy w grupach.

Katecheta podsumowuje pracę i mówi:

Słowo Boże jest zawarte w Piśmie Świętym. Drugim jego źródłem jest Tradycja.

Katecheta prosi jednego z uczniów o odczytanie tekstu z podręcznika:

„Kościół, któremu zostało powierzone przekazywanie i interpretowanie Objawienia, swoją pewność odnośnie do wszystkich spraw objawionych czerpie nie z samego tylko Pisma Świętego. Toteż i Pismo Święte, i Tradycję należy przyjmować z jednakowym szacunkiem i pietyzmem i otaczać taką samą czcią” (Dei Verbum 82).

Katecheta podsumowuje:

Przeczytany fragment z dokumentu Kościoła podkreśla, że Pismo Święte i Tradycja zawierają w sobie słowo Boże w takim samym stopniu. Zachowywanie Tradycji jest tak samo ważne jak szacunek dla Pisma Świętego.

Katecheta wyświetla za pomocą rzutnika dwa przykłady słowa Bożego w Tradycji Kościoła (prezentacja):

1. slajd: słowa konsekracji w czasie Mszy św. oraz fragment Mt 26,26-28,

2. slajd: formuła sakramentu chrztu św. oraz fragment Mt 28,19.

Katecheta podsumowuje:

Na podstawie tych dwóch przykładów możemy powiedzieć, że słowo Boże ma bardzo duży wpływ na Tradycję Kościoła. Widzimy również, że Kościół jest posłuszny słowu Boga, przekazuje je kolejnym pokoleniom, ale starannie je zachowuje.

4. Zastosowanie życiowe

Katecheta wprowadza:

Teraz zobaczymy krótki film przedstawiający przypowieść o siewcy. Na podstawie tego filmiku przekonamy się, jak ważne jest życie słowem Bożym.

Katecheta prowadzi rozmowę podsumowującą:

•Dlaczego w pierwszych trzech przypadkach zasiane ziarno nie przyniosło owocu? (pierwsze padło na drogę, drugie na grunt skalisty, trzecie pomiędzy chwasty)

•Które ziarno przyniosło plon? (to, które padło na ziemię żyzną)

•Jaki plon wydało to ziarno? (trzydziestokrotny, sześćdziesięciokrotny i stokrotny)

•Co symbolizuje ziarno wydziobane przez ptaki? (ludzi, którzy słuchają słowa i natychmiast je zapominają)

•Co symbolizują młode pędy ziarna przypalone przez słońce? (ludzi, którzy w czasie prześladowań i ucisków załamują się i nie żyją według słowa)

•Czego symbolem są ciernie, które zagłuszyły wschodzące ziarno? (ludzi, dla których ważniejsze od słowaBożego są troski świata, bogactwo i inne żądze)

•Co oznacza plon wydany przez ziarno? (ludzi, którzy słuchają słowa, przyjmują je i żyją według niego)

W życiu każdego chrześcijanina bardzo ważne jest to, aby dobrze znać słowo Boże i żyć według niego. Jeżeli znamy słowo Boże, naśladujemy Chrystusa i żyjemy według Jego nakazów.

5. Podsumowanie treści

Katecheta pyta:

•Jakie są formy objawienia słowa Bożego w Piśmie Świętym?

•Jaka jest definicja Tradycji Kościoła?

•Jakie poznaliśmy przykłady obecności słowa Bożego w Tradycji?

•Dlaczego mamy szanować Biblię i Tradycję Kościoła?

6. Notatka

Chrześcijanin to człowiek, który wierzy w istnienie Boga i w to, co On o sobie objawił. Z tej wiary czerpie nadzieję na spotkanie z Bogiem w wieczności. Świadomy, że Bóg go pierwszy umiłował, kocha Boga i bliźniego. Poprzez swoje słowa i czyny stara się innym przekazać to, w co wierzy, i w ten sposób staje się świadkiem Jezusa Chrystusa.

7. Praca domowa

Poszukaj przykładów obecności słowa Bożego w kulturze, sztuce, mediach społecznościowych.

8. Modlitwa

Zakończmy nasze dzisiejsze spotkanie modlitwą Ojcze nasz, bo to właśnie ona została utrwalona na kartach Pisma Świętego i przekazana przez Tradycję Kościoła.

Ojcze nasz...

5. Dar wiary w Boga

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Ukazanie istoty wiary jako relacji człowieka z Bogiem.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

Uczeń:

•Wskazuje na wartość wiary w Boga, która jest łaską, ale i zadaniem w życiu człowieka.

•Uzasadnia, że Biblia jest księgą wiary.

•Wyjaśnia pojęcie wiary w Boga.

•Ukazuje relacje między wiarą i wiedzą.

•Wymienia osoby z historii powszechnej i Kościoła, którym wiedza pomogła uwierzyć w Boga.

Umiejętności:

Uczeń:

•Uzasadnia, dlaczego wiara jest zadaniem.

•Opowiada biografie osób, którym wiedza pomogła w dotarciu do wiary.

•Wymienia argumenty przekonujące, że konflikt między przekazem Pisma Świętego i nauką jest pozorny.

Postawy:

Uczeń:

•Stara się żyć wiarą, która jest dla niego darem, ale przede wszystkim zadaniem.

•W życiu codziennym wzoruje się na osobach z historii, którym wiedza pomogła przyjąć i rozwijać dar wiary.

3. Korelacja z edukacją szkolną

Język polski: analiza tekstów literackich (Biblia).

Historia: prezentacja biografii osób z historii powszechnej oraz historii Kościoła.

4. Metody i techniki

Analiza tekstu biblijnego, rozmowa kierowana, praca z tekstami źródłowym i biblijnym, indywidualna praca ucznia, elementy wykładu, praca w grupach, film, piosenka.

5. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, podręcznik ucznia, karty pracy, laptop, rzutnik, magnetofon, zaklejone koperty lub małe pudełeczka z kartkami w środku.

II. Przebieg katechezy

1. Modlitwa

Na początku katechezy prośmy Ducha Świętego o Jego siedem darów, które pomogą nam lepiej zrozumieć treści dzisiejszych zajęć.

Duchu Święty, który oświecasz...

2. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta zachęca uczniów do zaangażowania:

Zaprasza na środek klasy dwie chętne osoby (najlepiej, jeśli będzie to chłopiec i dziewczynka). Każdemu z nich wręcza prezenty – zaklejone koperty lub małe pudełeczka. Następnie prosi o otwarcie darów i przeczytanie napisu z kartek umieszczonych w środku.

Dziecko czyta: W dniu dzisiejszym dostałem(-am) ocenę bardzo dobrą za aktywność na religii.

Katecheta zapewnia, że to nie jest żart. Następnie pyta uczniów o ich emocje, co odczuli, gdy otrzymali koperty (pudełeczka) i usłyszeli obietnicę, że dostaną ocenę bardzo dobrą. Po wysłuchaniu odpowiedzi katecheta wpisuje do dziennika oceny bardzo dobre, aby przekonać, że prezent jest prawdziwy.

Katecheta wprowadza w temat katechezy:

Podobnie jest w życiu duchowym. Bóg pragnie naszego szczęścia, dlatego obdarowuje nas różnymi prezentami: życiem, zdrowiem, rodziną, przyjaciółmi. Wśród tych prezentów jest jeden dar bardzo ważny, to dar wiary.

Porozmawiamy teraz właśnie o tym prezencie od Pana Boga. Dzisiejszy temat katechezy brzmi: Dar wiary w Boga.

3. Wiara i życie Kościoła

Katecheta prosi jednego z uczniów o odczytanie tekstu z podręcznika:

„Chrzest, brama do życia i królestwa Bożego, jest pierwszym sakramentem nowego prawa; przyniósł go Chrystus wszystkim ludziom, aby mieli życie wieczne, a potem wraz z Ewangelią powierzył go swojemu Kościołowi, gdy polecił Apostołom: «Idźcie i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego». Dlatego to chrzest jest przede wszystkim sakramentem tej wiary, przez którą ludzie oświeceni łaską Ducha Świętego dają odpowiedź na Ewangelię Chrystusa” (Wtajemniczenie chrześcijańskie. Wprowadzenie ogólne 3).

Katecheta prosi, aby uczniowie indywidualnie wykonali zadanie 1. w kartach pracy:

Wpisz trzy nazwy chrztu występujące w tekście.

1. .........................................................................................................................................

2. .........................................................................................................................................

3. .........................................................................................................................................

Uczniowie wpisują odpowiedzi. Nazwy chrztu: brama do życia i królestwa Bożego, sakrament nowego prawa, sakrament wiary.

Katecheta podsumowuje:

Odczytany fragment oraz rozwiązane ćwiczenie ukazują nam trzy nazwy, jakimi Kościół określa sakrament chrztu: brama do życia i królestwa Bożego, sakrament nowego prawa, sakrament wiary.

Zauważmy, że to właśnie sakrament chrztu jest momentem, w którym każdy z nas otrzymał ten wyjątkowy prezent: dar wiary w Boga. Dlatego nazywamy go sakramentem wiary.

Katecheta wprowadza w kolejną część zajęć:

Święty Paweł Apostoł w 2 Liście do Koryntian naucza, że wiara to dar, prezent bardzo delikatny: „Przechowujemy [...] ten skarb w naczyniach glinianych” (2 Kor 4,7). Dlatego musimy o niego dbać przez całe życie, aby go nie utracić.

Każdym otrzymanym prezentem możemy się cieszyć bardzo długo, ale może on nam się szybko znudzić albo też od początku nie podobać. Tak jest również z darem wiary. Teraz poznamy dwie postacie biblijne, które dostąpiły łaski wiary. Zobaczymy, jak w swoim życiu potraktowały ten dar.

Katecheta dzieli klasę na dwie grupy i rozdaje egzemplarze Pisma Świętego lub kartki z fragmentami biblijnymi.

Grupa I:Dz 8,26-39 (Filip nawraca dworzanina etiopskiego)

•Jakie wydarzenie biblijne opisuje św. Łukasz?

•O co poprosił Etiop po wysłuchaniu opowieści o Jezusie?

•Jakie emocje wywołał u Etiopa przyjęty chrzest?

Grupa II: Mk 10,17-22 (bogaty młodzieniec)

•Kogo spotkał Jezus?

•O co zapytał młodzieniec Jezusa?

•Dlaczego młodzieniec odszedł od Jezusa smutny?

Katecheta podsumowuje:

Biblia jest księgą wiary. Dzięki niej możemy usłyszeć Dobrą Nowinę (Ewangelię), która wzbudza i podtrzymuje naszą wiarę, i możemy poznać historie ludzi, którzy w swoim życiu otrzymali dar wiary. Dar ten rozwijał np. Etiop z Dziejów Apostolskich, o którym Biblia mówi, że „jechał z radością swoją drogą” (Dz 8,39). Ale w Biblii opisani są też tacy, którzy dar wiary odrzucili. Do nich należy młodzieniec z Ewangelii, o którym słyszymy, że po spotkaniu z Jezusem „odszedł zasmucony” (Mk 10,22).

Na podstawie tych dwóch historii biblijnych możemy podać definicję wiary:

WIARA toosobista relacja z Jezusem, to dar, który człowiek otrzymuje w sakramencie chrztu św.

Katecheta wprowadza w kolejną część zajęć:

W dzisiejszym świecie wiele osób przeciwstawia dwie dziedziny naszego życia: wiarę i wiedzę. Czy ten konflikt jest prawdziwy? Aby odpowiedzieć na to pytanie, odczytamy fragment z podręcznika.

Katecheta prosi jednego z uczniów o przeczytanie tekstu z podręcznika:

„Wiara i rozum [...] są jak dwa skrzydła, na których duch ludzki unosi się ku kontemplacji prawdy. Sam Bóg zaszczepił w ludzkim sercu pragnienie poznania prawdy, którego ostatecznym celem jest poznanie Jego samego. [...]

Kościół bowiem zachowuje niewzruszone przekonanie, że wiara i rozum mogą okazywać sobie wzajemną pomoc”.

Św. Jan Paweł II, Fides et ratio 1, 100

Katecheta pyta:

•Do czego Jan Paweł II porównuje wiarę i rozum?

•Jakie pragnienie zaszczepił Bóg w serce człowieka?

•Czy według papieża wiara i rozum mogą sobie pomagać?

Katecheta podsumowuje:

Papież Jan Paweł II wyraźnie mówi, że w życiu człowieka ważne są wiara i rozum. Między nimi nie ma konfliktu, wręcz przeciwnie – dzięki wierze i rozumowi człowiek może poznać Boga i rozwijać siebie. Dzięki nim może pogłębiać dar, który otrzymał w sakramencie chrztu.

Katecheta może wyświetlić film: 3MC – Trzyminutowy Katechizm – 22. Czy istnieje sprzeczność między wiarą a nauką?

Katecheta przybliża uczniom sylwetki św. Teresy Benedykty od Krzyża (EdytyStein) oraz św. Jana Henryka Newmana:

Poznamy teraz dwie postacie z historii, które właśnie dzięki wiedzy (nauce) dostąpiły łaski wiary.

Uczniowie próbują zapamiętać najważniejsze informacje i starają się wykonać ćwiczenie 2. w kartach pracy:

Uzupełnij listy gończe o św. Teresie Benedykcie od Krzyża oraz św. Janie Henryku Newmanie.

•Święta Teresa Benedykta od Krzyża (filozofia, kontakty z naukowcami, studiowanie dzieł chrześcijańskich)

•Święty Jan Henryk Newman (filozofia, studiowanie dzieł patrystycznych)

4. Zastosowanie życiowe

Do tej pory mówiliśmy o tym, że wiara jest darem Pana Boga dla każdego z nas. Teraz zastanowimy się nad stwierdzeniem, że wiara jest zadaniem.

Katecheta prosi, aby uczniowie wykonali zadanie 3. w kartach pracy:

Uzupełnij brakujące wyrazy w uczynkach miłosierdzia.

Katecheta podsumowuje:

Święty Jakub w swoim liście mówi o tym, że „wiara, jeśli nie byłaby połączona z uczynkami, martwa jest sama w sobie” (Jk 2,17). Jeśli chcemy rozwijać naszą wiarę, pogłębiać ją, musimy czynić dobro, spełniać dobre uczynki, których przykładem są uczynki miłosierdzia co do duszy i ciała.

Katecheta może odtworzyć piosenkę: Fioretti –Póki mamy czas.

5. Podsumowanie treści

Katecheta pyta:

•W którym momencie człowiek otrzymuje dar wiary?

•Dlaczego uważamy, że wiara jest darem?

•Dlaczego wiara jest zadaniem na całe życie?

•Czy pomiędzy wiarą i nauką istnieje konflikt?

6. Notatka

Wiara jest darem, który każdy człowiek otrzymuje w sakramencie chrztu św. Ten dar należy przez całe życie rozwijać. Biblia ukazuje dwie postawy wobec otrzymanego daru wiary. Pierwsza charakteryzuje się radością, akceptacją oraz zapałem apostolskim (Etiop). Drugą postawą jest odrzucenie, rezygnacja (młodzieniec).

Wiara jest zadaniem. Każdy człowiek wezwany jest do tego, aby ją rozwijać oraz pogłębiać. W rozwijaniu naszej wiary pomaga nam spełnianie dobrych uczynków.

7. Praca domowa

Uczniowie indywidualnie lub w kilkuosobowych grupach przygotowują plakat zachęcający rówieśników ze szkoły do wzięcia udziału w Szkolnym Dniu Nauki i Religii, który będzie promowaniem wartości nauki oraz wiary.

8. Modlitwa

Kończąc naszą katechezę, podziękujmy Bogu w Trójcy Jedynemu za dar wiary, którym nas obdarzył.

Chwała Ojcu...

„Panie Jezu, Synu Boga żywego, przymnóż nam wiary w Twoje słowo, w którym ukryta jest prawda i w którym Ty sam jesteś obecny. Otwórz nasz umysł i serce, abyśmy uważnie słuchali słów Ewangelii i gorliwie poznawali Twoją naukę, przekazywaną przez Kościół. Ześlij na nas swego Ducha, aby doprowadził nas do całej prawdy”.

Modlitwa na Rok Wiary

6. Powstanie Pisma Świętego

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Zapoznanie z procesem powstawania ksiąg biblijnych i kanonem Biblii chrześcijańskiej.

Ukazanie wyjątkowości Pisma Świętego.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

Uczeń:

•Wymienia etapy historii zbawienia i wskazuje na jej początek, centrum i zakończenie.

•Wyjaśnia w oparciu o KKK 136, kto jest autorem Pisma Świętego.

•Wymienia poszczególne etapy powstawania Pisma Świętego.

•Tłumaczy pojęcie „natchnienie biblijne”.

•Wyjaśnia, czym jest kanon biblijny.

•Wymienia gatunki literackie występujące w Piśmie Świętym.

Umiejętności:

Uczeń:

•Uzasadnia wyjątkowy charakter Pisma Świętego.

•Formułuje argumenty zachęcające do lektury Biblii.

•Określa gatunki literackie dowolnie wskazanych fragmentów biblijnych.

Postawy:

Uczeń:

•Czyta systematycznie Pismo Święte.

•Zachęca innych do lektury Biblii.

•Stara się żyć słowami Pisma Świętego.

3. Korelacja z edukacją szkolną

Język polski: przyswojenie podstawowych wiadomości na temat Biblii.

4. Metody i techniki

Opowiadanie, rozmowa kierowana, pokaz, wykład, praca w grupach, analiza tekstu biblijnego.

5. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, Katechizm Kościoła Katolickiego, podręcznik ucznia, karty pracy, termos z gorącą wodą, szklanka, herbata ekspresowa, prezentacja multimedialna, film, komputer, projektor lub telewizor i odtwarzacz DVD.

II. Przebieg katechezy

1. Modlitwa

Katecheta prosi o otwarcie podręczników i wspólne odczytanie fragmentów Psalmu 119. Zachęca:

Módlmy się wspólnie słowami psalmu:

„Szczęśliwi, których droga nieskalana,

którzy postępują według Prawa Pańskiego.

Szczęśliwi, którzy zachowują Jego upomnienia,

całym sercem Go szukają,

którzy nie czynią nieprawości,

lecz kroczą Jego drogami. [...]

Pomnij na słowo swoje do Twojego sługi,

przez które mi dałeś nadzieję.

W moim ucisku jest dla mnie pociechą,

że Twoja mowa obdarza mnie życiem. [...]

Słowo Twe, Panie, trwa na wieki,

niezmienne jak niebiosa. [...]

Twoje słowo jest lampą dla moich kroków

i światłem na mojej ścieżce” (Ps 119,1-3.49-50.89.105).

2. Sytuacja egzystencjalna

W ciągu dnia słyszymy, wypowiadamy i wysyłamy tysiące słów, które mają różne znaczenie i wartość. Są takie słowa, których echo pozostaje w naszych sercach bardzo długo, ale są i takie, które szybko ulatują. Konkretne słowo wypowiedziane w stosownej chwili ma niezwykłą moc, czasami może nawet uratować życie.

Katecheta prosi o odczytanie tekstu z podręcznika:

Bóg

Moje ukochane Dziecko,

Biblia nie jest zwyczajną książką. Jest moim słowem, a moje słowo żyje i jest pełne mocy! Poprzez jej strony mogę Cię nauczyć, pomagać Ci, pocieszać Cię i umacniać. Moje słowo jest łykiem zimnej wody, gdy jesteś spragniony, i bezpiecznym miejscem, kiedy się czegoś boisz. Jest ciepłym płomieniem, gdy jest Ci zimno, i mapą, kiedy się zagubisz.

Możesz znać zawartość innych książek, ale Biblia jest księgą, która zna Twoją zawartość, która pokazuje, jak wielką miłością obdarzam Cię w każdej chwili. Dlatego czytaj ją, kiedy potrzebujesz mądrości i nadziei. Otwieraj ją każdego dnia, a dostrzeżesz, że moje słowo jest skierowane do Ciebie, wiele mówi Ci o sytuacji, w jakiej jesteś... dzisiaj.

Twój Ojciec i Przyjaciel

Bóg

Claire Cloninger, Curt Cloninger, E-mail od Pana Boga do nastolatka

Katecheta rozmawia z uczniami na temat e-maila i podsumowuje:

Dziś podczas katechezy mamy się zająć SŁOWEM wyjątkowym, spisanym na kartach Biblii. Jest ono bardzo delikatne, ale jednocześnie ma wielką moc, gdyż jest to SŁOWO samego Boga.

3. Wiara i życie Kościoła

Katecheta wyjaśnia:

Samo słowo „Biblia” pochodzi z języka greckiego i oznacza „księgi”. I rzeczywiście Biblia chrześcijańska składa się z ksiąg Starego i Nowego Testamentu, które powstawały na przestrzeni ponad tysiąca lat. Podczas tego procesu poddawano je różnorodnym zabiegom technicznym i literackim. Następowało łączenie pojedynczych tekstów w zbiory, a później w księgi.

Katecheta prosi o otwarcie podręczników.

Wyjaśnia etapy powstawania ksiąg Starego i Nowego Testamentu:

– Historia – u podstaw Biblii leżą konkretnewydarzenia historyczne, miejsca, czasy i ludzie, którzy je tworzyli.

– Ustny przekaz i pierwsze pisma – zanim opowiadania o wydarzeniach zostały spisane, często przekazywano je w formie ustnej. Ludzie opowiadali je sobie z pokolenia na pokolenie. Później zaczęto je spisywać.

– Redakcja – na podstawie ustnych przekazów i spisanych historii następowała ostateczna redakcja ksiąg biblijnych. Zarówno autorzy, jak i redaktorzy działali pod natchnieniem Boga.

Podsumowując, katecheta pyta:

Wiemy już, jak powstała Biblia, ale musimy odpowiedzieć na bardzo ważne pytanie: Kto jest jej autorem?

Katecheta słucha wypowiedzi, a następnie prosi jednego z uczniów o odczytanie KKK 136.

Najlepiej skorzystać z egzemplarza Katechizmu, ale jeśli nie jest to możliwe, można odwołać się do podręcznika.

„Bóg jest Autorem Pisma Świętego, inspirującym jego ludzkich autorów; On działa w nich i przez nich. W ten sposób zapewnia nas, że ich pisma bezbłędnie nauczają prawdy zbawczej” (KKK 136).

Katecheta komentuje:

Możemy więc powiedzieć, że Pismo Święte ma dwóch autorów: Boga i człowieka, który działał pod natchnieniem Boga.

Aby zobrazować, czym jest natchnienie i jak wpływa na kształt tekstu, wykonamy mały eksperyment.

Katecheta nalewa do szklanki gorącą wodę. Następnie wkłada herbatę i pokazuje uczniom, jak esencja powoli zabarwia wodę, tak że całkowicie zmienia jej kolor i smak.

Katecheta wyjaśnia:

Z tej szklanki nie ubyła ani jedna kropla wody, ale płyn jest zupełnie inny, ma inny kolor i smak. Możemy powiedzieć, że esencja (herbata) jest jakby natchnieniem dla wody; z jednej strony nie odejmuje niczego wodzie, a z drugiej zmienia ją w oryginalny napój.

Podobnie Boże natchnienie działało na ludzi, którzy spisywali i redagowali księgi Pisma Świętego. Wprawdzie pozostali oni sobą, ale pisali słowa, które mają Bożą moc. Można zatem powiedzieć, że natchnienie biblijne jest to wpływ Boga na człowieka piszącego. Dzięki temu Bożemu oddziaływaniu słowo ludzkie jest równocześnie prawdziwym słowem Bożym.

Katecheta zapowiada pracę z podręcznikiem i kartami pracy: