Jestem chrześcijaninem - poradnik metodyczny 4 SZP ebook

Wprowadzenie

Drodzy Katecheci,

Oddajemy do Waszych rąk nowe podręczniki do nauczania religii przygotowane pod wspólnym tytułem Z Bogiem na ludzkich drogach. Podręczniki tej serii realizują założenia nowej Podstawy programowej katechezy oraz Programu nauczania religii autorstwa Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski z 2010 roku.

W założeniach teoretycznych tej serii podręczników przyjęto model katechezy antropologiczno-kerygmatycznej, której struktura zakłada, że punkt wyjścia każdej jednostki będzie stanowić sytuacja egzystencjalna adresatów katechezy. Po jej analizie będzie następować przedstawienie orędzia chrześcijańskiego w taki sposób, aby zgodnie z założeniami Podstawy programowej katechezy na wszystkich etapach edukacyjnych dwukrotnie omówić cały depozyt wiary. Ostatni etap katechezy stanowi życiowa aplikacja przekazanych treści, polegająca na wyraźnym budowaniu postaw chrześcijańskich.

Pakiet edukacyjny Jestem chrześcijaninem do IV klasy szkoły podstawowej zawiera następujące elementy składowe:

1. Podręcznik ucznia.

2. Poradnik metodyczny dla katechety.

3. Płyta CD dla nauczyciela z prezentacjami multimedialnymi, materiałami uzupełniającymi i planem edukacyjnym.

4. Strona internetowa www.kulkat.pl z multimediami i sukcesywnie rozbudowywanymi alternatywnymi konspektami zajęć.

Podręcznik ucznia

Podręcznik ucznia składa się z 57 odrębnych jednostek tematycznych, podzielonych na odpowiednie działy wynikające bezpośrednio z programu. Należy jednak zaznaczyć, że katechezy nr 17 („Jak korzystać z Pisma Świętego?”) i nr 18 („Sprawnie posługuję się Pismem Świętym”), chociaż podobne w treści, zostały jednakże rozdzielone ze względu na ważność materii – konieczność nabycia umiejętności korzystania z Biblii przez całe życie. Ponadto przewidziano przeprowadzenie katechezy powtórkowej, która jest zamieszczona w podręczniku ucznia i poradniku metodycznym. Jej kompozycja wskazuje na sposób tworzenia podobnych jednostek powtórkowych. Zaproponowana w podręczniku liczba jednostek jest optymalna ze względu na dynamikę nauczania w IV klasie, gdzie pojawią się wydarzenia okazjonalne, które wymagają zagospodarowania kilku jednostek w czasie roku szkolnego, m.in. przygotowujących do szkolnych rekolekcji, ważnych obchodów liturgicznych, uroczystości kościelno-państwowych, parafialnych. Takie podejście wynika z konieczności łączenia nauczania religii w szkole i roku liturgicznego oraz korelacji katechezy z innymi przedmiotami.

Przyjęte założenia teoretyczne mają odzwierciedlenie w strukturze poszczególnych jednostek katechetycznych. Struktura ta w podręczniku ucznia przedstawia się następująco:

1. Świat, w którym żyję.

2. Wiara i życie Kościoła.

3. Zapamiętaj.

4. Zastosuj.

5. Modlitwa.

Pierwsza część każdej katechezy, „Świat, w którym żyję”, została poświęcona różnym sytuacjom egzystencjalnym dotyczącym młodego człowieka. W założeniach autorów ma to prowadzić przede wszystkim do zainteresowania się uczniów problematyką omawianą na lekcjach religii. Ta część kończy się krótką refleksją ukierunkowującą na główne treści katechezy.

Druga część każdej jednostki tematycznej, „Wiara i życie Kościoła”, przedstawia najważniejsze treści programowe ustalone przez Podstawę programową katechezy i Program nauczania religii, w zgodzie z oficjalnym, posoborowym nauczaniem Kościoła. W celu zapewnienia jak największej poprawności teologicznej podręczniki zostały poddane recenzji dogmatyków pracujących w KUL.

Podręcznik dla ucznia składa się jeszcze z trzech elementów. Część „Zapamiętaj” zawiera syntezę najistotniejszych treści omawianych w czasie katechezy. Część „Zastosuj” została poświęcona kształtowaniu postaw religijno-moralnych. Znalazły się w niej refleksje dotyczące osobistej wiary katechizowanych, praktykowania modlitwy, czynnego udziału w liturgii (zwłaszcza Mszy Świętej), dawania odpowiedzi na wezwanie Boga zawarte w Piśmie Świętym czy wrażliwości na potrzebujących. Wyraźne nachylenie katechetyczno-mistagogiczne tej, ale i pozostałych części w strukturze jednostki wynika bezpośrednio z programu nauczania zakładającego, że katecheza na II etapie edukacyjnym powinna mieć wymiar mistagogiczny. Ponadto jest zamierzonym wyborem autorów, podyktowanym świadomością aktualnej koncepcji nauczania religii w Polsce (katechezy szkolnej) przy jednoczesnym, wręcz powszechnym braku systematycznej katechezy parafialnej. W związku z powyższymi faktami katecheza szkolna jawi się jako jedyne środowisko systematycznej formacji chrześcijańskiej, realizującej nie tylko funkcję nauczania i wychowania, ale również wtajemniczenia – choć w znacznie ograniczonym wymiarze, wynikającym ze specyfiki środowiska szkolnego. Każda jednostka katechetyczna kończy się modlitwą nawiązującą ściśle do tematu lekcji. W zamyśle autorów modlitwy te powinny być odmawiane w czasie katechezy lub indywidualnie przez uczniów.

Szata graficzna

Konstytutywnym elementem podręcznika ucznia jest również szata graficzna. Każda katecheza składa się z 3 stron. Pierwsza z nich, poświęcona kwestiom egzystencjalnym, zawiera również tematycznie dobrane ilustracje. W drugiej części poświęconej wierze i życiu Kościoła, zamieszczono natomiast głównie dzieła wybitnych artystów wszystkich epok, co ma służyć przede wszystkim przybliżeniu katechizowanym uczniom dorobku kultury chrześcijańskiej, bez której znajomości nie można zrozumieć historii, a także współczesności Europy i Polski. Szata graficzna ostatniej strony każdej katechezy ma na celu uwypuklenie syntezy najistotniejszych treści, budowanie postaw i wychowanie do modlitwy. Ilustracje mają wzmocnić ten przekaz.

Poradnik metodyczny

Zgodnie z przyjętymi założeniami konspekt w poradniku metodycznym dla nauczyciela został skonstruowany na podstawie następującej struktury:

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe. Wiedza.

Umiejętności.

3. Metody i techniki.

4. Środki dydaktyczne.

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne.

2. Modlitwa.

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy.

4. Sytuacja egzystencjalna.

5. Wiara i życie Kościoła.

6. Zastosowanie życiowe.

7. Modlitwa śródlekcyjna.

8. Podsumowanie treści.

9. Notatka.

10. Praca domowa.

11. Modlitwa.

Założenia edukacyjne zostały opracowane według najnowszych wytycznych zarówno Podstawy programowej katechezy, Programu nauczania religii, jak również Podstawy programowej kształcenia ogólnego i rozporządzeń Ministerstwa Edukacji Narodowej. Potwierdza to przede wszystkim określenie celów każdej jednostki lekcyjnej, które spełnia wymóg formułowania celów językiem wymagań. Wyszczególnienie metod i technik oraz środków dydaktycznych dopełnia pierwszą część konspektu każdej lekcji.

Taka forma opracowania założeń edukacyjnych wynika z pragnienia, żeby proponowane materiały stanowiły realną pomoc dla katechetów, którzy zobowiązani przez dyrektorów szkół, muszą respektować najnowsze wytyczne władz oświatowych.

Proponowany przebieg katechezy jest ściśle związany ze strukturą podręcznika dla ucznia. Po części „Czynności wstępne” następuje „Modlitwa” oraz „Nawiązanie do poprzedniej katechezy”. Punktem wyjścia zmierzającym do przekazania orędzia zbawczego jest zawsze „Sytuacja egzystencjalna” i stosowane różne metody. Ma to na celu zapewnienie pluralizmu metodycznego i większej aktywności uczniów.

W części poradnika zatytułowanej „Wiara i życie Kościoła” zaproponowano różne metody i techniki zapoznania katechizowanych z głównymi treściami jednostki katechetycznej. Przekaz treści katechezy następuje także na podstawie metod i technik multimedialnych, tj. prezentacji, ilustracji, dostępnych na dołączonej do pakietu edukacyjnego płycie DVD lub na stronie internetowej www.kulkat.pl.

Kody QR

Część proponowanych materiałów multimedialnych została zapisana w formie tzw. kodów QR i zamieszczona w poradniku metodycznym. Są to te same materiały, które znajdują się na stronie www.kulkat.pl. Ich umieszczenie w poradniku metodycznym ma za zadanie ułatwienie pracy tym katechetom, którzy mają dostęp do Internetu w czasie prowadzenia zajęć. Na stronie internetowej umieszczone zostały także linki do oprogramowania umożliwiającego odczytanie kodów QR. Takie podejście wpisuje się w plany MEN dotyczące coraz większej digitalizacji pomocy edukacyjnych i daje nadzieję, że nauczanie religii także w tym wymiarze nawiąże dialog z edukacją szkolną.

Każdy scenariusz zajęć posiada wyodrębniony element strukturalny określony jako „Zastosowanie życiowe”. Ma on na celu kształtowanie postaw chrześcijańskich wychowanków oraz wieloaspektowe wprowadzanie w chrześcijaństwo. Z jednej strony ujęcie takie może budzić obawy o możliwości realizacji tych celów w szkole, z drugiej jednak (jak już wspomniano) koncepcja nauczania religii w polskiej szkole zakłada wyraźny wymiar katechetyczno-mistagogiczny i do jego realizacji autorzy i redaktorzy podręczników są zobowiązani. W związku z tym w tej części są proponowane metody o charakterze problemowym, ale także paraliturgicznym i nastawionym na ukazanie piękna chrześcijaństwa oraz postaw z niego wypływających. Jest to świadomy wybór autorów, którzy są przekonani o dużym znaczeniu sfery wolitywno-emocjonalnej w budowaniu postaw. Tę część wieńczy „Modlitwa śródlekcyjna”, podkreślająca doniosłość poznawanych treści.

Ostatnie części każdej jednostki to: „Podsumowanie treści”, „Notatka” do zeszytu i „Modlitwa” końcowa. Taki układ nawiązuje do sprawdzonych wzorców dydaktycznych i postuluje dokonanie syntezy najważniejszych treści, ich zapisanie oraz sugestie pracy domowej. Zdecydowana większość jednostek tematycznych zawiera propozycję pracy domowej zarówno w zakresie podstawowym, jak i rozszerzonym.

Wyjaśnienia wymaga również forma konspektów. Są one bardzo szczegółowe, często sugerują nie tylko treści i metody, ale również konkretne sformułowania, których katecheta może użyć. Takie podejście jest świadomym wyborem autorów i redaktorów poradnika. Praktyka dowiodła bowiem, że konspekty w formie luźnych sugestii czy kilku punktów nie spełniają oczekiwań nauczycieli. Oczywiście poradnik metodyczny jest tylko propozycją i katecheta może zrealizować lekcję w inny sposób. Proponowane scenariusze są jednak całościową wizją konkretnej jednostki lekcyjnej i pozwalają na pełne zrealizowanie przyjętego tematu. Dla doświadczonych katechetów będą stanowić zapewne tylko sugestie, ale dają nadzieję, że także niezbyt doświadczeni katecheci wiernie zrealizują przyjęty program.

W strukturze konspektu przewidziano również punkt III pt.: „Materiały uzupełniające”. Ta część występuje tylko wówczas, gdy autorzy katechez zdecydowali się umieścić materiały dodatkowe, nieuwzględnione w przebiegu zajęć dydaktycznych bądź gdy wymagały tego względy metodyczne.

Płyta CD i strona internetowa www.kulkat.pl

Do pakietu edukacyjnego Jestem chrześcijaninem jest dołączona płyta CD zawierająca następujące elementy: multimedia do wybranych jednostek lekcyjnych (prezentacje, obrazy), materiały uzupełniające i plan edukacji rocznej. Materiały, do których wydawnictwo uzyskało prawa autorskie, zostały zamieszczone na płycie i dołączone do poradnika metodycznego. Pozostałe sugestie będzie można znaleźć w przyszłości na stronie internetowej www.kulkat.pl. Korzystanie z tej strony będzie możliwe po uprzednim zarejestrowaniu się.

Autorzy i redaktorzy pakietu edukacyjnego do nauczania religii w IV klasie szkoły podstawowej Jestem chrześcijaninem dołożyli wszelkich starań, aby proponowane pomoce były, z jednej strony, pożyteczne i atrakcyjne dla uczniów, a z drugiej strony, żeby stanowiły bardzo praktyczne narzędzie pracy dla katechetów. Oczywiście mamy świadomość tego, że żadne ludzkie dzieło nie jest doskonałe i jesteśmy otwarci na permanentne udoskonalanie tych materiałów. Praktycznym wyrazem takiego podejścia jest planowane, sukcesywne umieszczanie na stronie internetowej alternatywnych konspektów do poszczególnych katechez oraz materiałów multimedialnych do pobierania. W tym wymiarze liczymy bardzo na współpracę z nauczycielami pracującymi z tymi pomocami.

Wszystkim katechetom życzymy światła Ducha Świętego na owocną pracę katechetyczną i wychowawczą.

ks. Waldemar Janiga

I. Żyję w przyjaźni z Jezusem

1. Jestem już w klasie IV

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

• Zapoznanie z wiodącym celem programu klasy czwartej, którym jest pogłębienie przyjaźni z Chrystusem.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

Uczeń:

• Wyjaśnia sens i wartość przyjaźni z Jezusem.

Umiejętności:

Uczeń:

• Potrafi opowiedzieć, w jaki sposób będzie pogłębiać swoją wspólnotę z Jezusem.

• Uzasadnia wartość solidnej i systematycznej pracy. 1

• Motywuje potrzebę modlitwy.

3. Metody i techniki: pogadanka, praca w grupach, praca z tekstem podręcznika.

4. Środki dydaktyczne: podręcznik ucznia, teksty literackie.

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

Przywitanie się z uczniami, przedstawienie się i sprawdzenie obecności.

2. Modlitwa

Duchu Święty, który oświecasz serca i umysły nasze,

dodaj nam ochoty i zdolności,

aby ta nauka była dla nas pożytkiem doczesnym i wiecznym.

Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

Rozpoczynamy od przypomnienia czasu wypoczynku, zwracamy uwagę na wdzięczność Panu Bogu za dar wakacji.

Minęły już wakacje. Był też czas spotkania z Panem Jezusem w niedzielnej Eucharystii, w codziennej modlitwie, w drugim człowieku.

Wakacje to czas odpoczynku, wyjazdów, wspólnych zabaw, spotkania z różnymi osoba-mi, czas dostrzegania piękna świata i radości.

Podziękujmy za wszystko Panu Bogu (uczniowie w modlitwie spontanicznej wyrażają swoje podziękowanie).

4. Sytuacja egzystencjalna

• Ukazujemy nową sytuację ucznia w klasie czwartej.

Wróciliśmy z wakacji. Co nowego czeka nas w szkole?

Jak wyglądał twój pierwszy dzień w klasie czwartej?

Co zmieniło sięw tym roku? (nauczyciel, sala, przedmioty, koledzy).

Pewnie zastanawiasz się, jak to będzie.

• Spróbujmy znaleźć odpowiedzi na te pytania, korzystając z podręcznika ucznia.

5. Wiara i życie Kościoła

Jakie zadania czekają nas na katechezie?

Ustalamy, jakie nowe treści katechetyczne będziemy realizować w tym roku. Zapoznanie się z podręcznikiem. Czytamy tytuły katechez. Zależnie od możliwości uczniów przyjmuje to formę pracy w grupach lub każdy uczeń czyta sam cicho albo po odczytaniu głośno tytułów katechez poszczególnych działów zadajemy dzieciom pytania. Na zakończenie przedstawiamy uczniom wymagania programowe klasy czwartej.

6. Zastosowanie życiowe

• Czego nam potrzeba, aby zrealizować wszystkie nasze zamierzenia w klasie czwartej?

Czy widzieliście kiedyś na żywo albo w telewizji, lądujący samolot? Kołuje on nad lotniskiem, kieruje dziób do dołu, wysuwa koła i delikatnie osiada na ziemi.

Na płycie lotniska, szczególnie jeśli w samolocie leciała jakaś ważna osoba, na przykład Papież, zebrani są ludzie, którzy machają radośnie rękami, wykrzykują na powitanie i cieszą się, że samolot bezpiecznie wylądował.

Wszystko to wygląda bardzo ładnie. Czy wiecie jednak, że aby samolot mógł tak pięknie wylądować, wcześniej musiał równie dobrze wystartować i pewnie lecieć przez całą długą drogę?

Pilot dbał przez cały czas o to, by zachować dobry kierunek, pilnował sterów, sprawdzał, czy nie zmienia się pogoda. Dzięki swojej nieustannej czujności doprowadził samolot na miejsce przeznaczenia.

Podobnie jest z nami. Jeśli pragniemy, aby obecny rok szkolny zakończył się dla nas sukcesem i radością naszą i naszych rodziców, powinniśmy przykładać się do nauki pilnie i z ochotą przez cały rok. Nie możemy w czasie lekcji bawić się telefonem, po zajęciach zapominać odrobić pracy domowej, a na przerwach dokuczać kolegom.

Tym bardziej że ważną osobą na pokładzie naszej duszy jest sam Duch Święty.

Agnieszka Majchrzak

• Uczniowie, analizując tekst, zwracają uwagę na potrzebę planowania, wytrwałości i odpowiedzialności w pracy.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Jeśli chcemy pogłębić naszą przyjaźń z Jezusem, jeśli chcemy pozna wać Pana Boga i dawać Mu swoją odpowiedź przez miłość, powinniśmy prosić Go o pomoc. Dlatego teraz zwróćmy się do Niego słowami modlitwy.

Pomóż mi uważać na lekcjach,

Rozumieć, co jest do zrozumienia,

Zapamiętać, co jest do zapamiętania,

Zapisać, co jest do zapisania.

Nie daj, żebym na lekcji przeszkadzał,

ani rozśmieszał,

ani gadał,

ani się wygłupiał,

ani tłukł krzesłem,

ani jadł drugie śniadanie,

ani czytał inną książkę,

ani odpisywał,

ani pobił się na przerwie,

ani przezywał,

ani kopał, ani pluł.

Pomóż mojej pani i mojemu panu nauczycielowi,

aby mieli siłę do pracy,

aby się nie zniechęcali do mnie i do moich kolegów i koleżanek.

Ale abyśmy byli ich radością,

aby nas kochali tak, jak i my ich kochamy.

por. ks. Mieczysław Maliński, Modlę się do Ciebie, KSW, Poznań 1986, s. 14–15.

8. Podsumowanie treści

W tym roku katechetycznym dzięki temu, że możemy przyjmować Pana Jezusa do swego serca będziemy starali się pogłębiać przyjaźń z Nim przez praktykowanie modlitwy i pierwszych piątków miesiąca oraz będziemy budować i umacniać wspólnotę Kościoła.

9. Notatka

• Zapis najważniejszych wypowiedzi uczniów, dotyczących treści tego roku i wymagań edukacyjnych.

• W tym roku szkolnym chciałbym(-abym):

– .......................................................

– .......................................................

(Uczniowie zapisują swoje dobre postanowienia).

10. Praca domowa

Rysunek – jedno dobre postanowienie na nowy rok szkolny.

11. Modlitwa

Polećmy opiece Matki Bożej wszystkich kolegów, nauczycieli, nasze rodziny i nas samych:

„Pod Twoją obronę”

2. Szukam przyjaciół

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

• Odkrywanie wartości przyjaźni i wspólnoty.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

Uczeń:

• Wyjaśnia, że prawdziwa wspólnota opiera się na przykazaniu miłości Boga i bliźniego.

• Określa, czym jest przyjaźń.

• Wyjaśnia, dlaczego przykazanie miłości jest fundamentem przyjaźni.

Umiejętności:

Uczeń:

• Potrafi wymienić sposoby umacniania przyjaźni.

• Wskazuje przykład konkretnego czynu miłości wobec bliźniego.

• Pragnie uczestniczyć w życiu wspólnoty rodzinnej, klasowej i parafialnej.

3. Metody i techniki: praca z tekstem, analiza tekstu biblijnego, pogadanka, śpiew.

4. Środki dydaktyczne: Pismo Święte, podręcznik ucznia, obraz „Miłosierny Samarytanin”, flamastry, arkusz papieru, kilka białych pasków papieru do zapisania kolejnych punktów regulaminu, klej, tekst piosenki „Mam Przyjaciela”.

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

Przywitanie się z uczniami i sprawdzenie obecności.

2. Modlitwa

„Duchu Święty, który oświecasz serca i umysły…”

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

Uczniowie samodzielnie lub przy pomocy katechety przypominają tematykę katechezy w klasie czwartej. Można wykorzystać tematy jednostek lekcyjnych z podręcznika ucznia. [Kiedy żyję w przyjaźni z Jezusem? Jak mogę pogłębić tę przyjaźń? (1), W jaki sposób mogę poznać Pana Boga? (2), Od kogo mogę nauczyć się zawierzenia Panu Bogu? (3), Jakie jest najważniejsze przykazanie? (4), Kto nam będzie stale towarzyszył w naszej wędrówce do Boga Ojca? (5)]

Na poprzedniej katechezie dowiedzieliśmy się, że w tym roku będziemy pogłębiać naszą przyjaźń z Jezusem. Nasza przyjaźń z Jezusem wyrazi się w modlitwie, w spowiedzi, w pełnym udziale we Mszy św. (w Komunii św.), w zaangażowaniu we wspólnotę Kościoła. W tym roku będziemy też spotykać się z Bogiem, który daje się nam poznać na różne sposoby (szczególnie przez Pismo Święte). Będziemy uczyć się zawierzenia Bogu, tak jak Abraham, Mojżesz, Józef i inni. Spróbujemy też odpowiadać na Jego wezwanie przez miłość. W drodze do Ojca będzie nam stale towarzyszył i pomagał nasz największy przyjaciel Jezus Chrystus.

4. Sytuacja egzystencjalna

W drodze do domu Ojca spotykamy wielu ludzi. Żyjemy w naszym domu rodzinnym, w klasie, w szkole, w parafii.

Czym jest wspólnota? (grupa ludzi, rodzina, oaza itd.)

Posłuchajcie opowiadania o pewnej klasie, potem postaramy się odpowiedzieć na pytania: Co jest najważniejsze w każdej wspólnocie? I co możemy zrobić, aby nasza klasa była prawdziwą wspólnotą?

Dzieci rysowały

Dzieci rysowały całą lekcję,

zrobiły wystawę na pół ściany,

a nikt nie popatrzył na blok Jasia,

na jego rysunek nieudany.

Potem budowano z plasteliny,

wyrastały domy i pałace,

a Jaś zrobił gorzej, brzydziej, krzywo.

Nikt nie zauważył, że on płacze.

Na Dzień Matki będzie przedstawienie,

dzieci odegrają aż dwie baśnie.

Nikt nie dał Jasiowi żadnej roli,

bo on mówi trochę niewyraźnie.

Pisze niezbyt ładnie i powoli,

Z ortografią także ma kłopoty.

Zagapi się czasem, nie odpowie,

chłopcy robią mu różne psoty.

W każdej klasie żyje taki Jasio,

odepchnięty gdzieś na szary koniec.

Nie dosięgną go żadne pochwały.

Nawet średnich uczniów nie dogoni.

A przecież jest pilny, miły, dobry,

Tylko brak zdolności mu dolega.

Nie zostawiaj go samego w grupie,

to jest przecież także twój kolega.

Zofia Jasnota, Słoneczny promień, Księgarnia św. Jacka, Katowice 1986, s. 10.

Analiza tekstu

• Dlaczego przedstawiona klasa nie jest prawdziwą wspólnotą? (brak miłości, dokuczanie).

• Kiedy ta klasa będzie wspólnotą? (pomoc Jasiowi, akceptacja, przyjaźń).

5. Wiara i życie Kościoła

Dzisiaj zatrzymamy się nad Ewangelią św. Łukasza, aby odpowiedzieć na pytanie, jaką ważną naukę przekazuje nam Jezus.

Uroczyste odczytanie Ewangelii:

Przykazanie miłości

„A oto powstał jakiś uczony w Prawie i wystawiając Go na próbę, zapytał: «Nauczycielu, co mam czynić, aby osiągnąć życie wieczne?». Jezus mu odpowiedział: «Co jest napisane w Prawie? Jak czytasz?». On rzekł: «Będziesz miłował Pana, Boga swego, całym swoim sercem, całą swoją duszą, całą swoją mocą i całym swoim umysłem; a swego bliźniego jak siebie samego». Jezus rzekł do niego: «Dobrześ odpo- wiedział. To czyń, a będziesz żył». Lecz on, chcąc się usprawiedliwić, zapytał Jezusa: «A kto jest moim bliźnim?»” (Łk 10, 25–29).

Katecheta pyta, jakie jest pierwsze i najważniejsze przykazanie. Przypomina znaczenie przykazania miłości Boga i bliźniego. Potem zwraca uwagę na pytanie uczonego i wyjaśnia, że Jezus, odpowiadając na to pytanie, tłumaczy, co to znaczy kochać bliźniego.

Katecheta w widocznym miejscu umieszcza tekst z przykazaniem miłości Boga i bliźniego (odczytanie fragmentu Ewangelii w sposób zwyczajny).

Miłosierny Samarytanin

„Jezus (…) rzekł: «Pewien człowiek schodził z Jerozolimy do Jerycha i wpadł w ręce zbójców. Ci nie tylko go obdarli, lecz jeszcze rany mu zadali i zostawiwszy na pół umarłego, odeszli. Przypadkiem przechodził tą drogą pewien kapłan; zobaczył go i minął. Tak samo lewita, gdy przyszedł na to miejsce i zobaczył go, minął. Pewien zaś Samarytanin, będąc w podróży, przechodził również obok niego. Gdy go zobaczył, wzruszył się głęboko: podszedł do niego i opatrzył mu rany, zalewając oliwą i winem; potem wsadził go na swoje bydlę, zawiózł do gospody i pielęgnował go. Następnego dnia wyjął dwa denary, dał gospodarzowi i rzekł: ’Miej o nim staranie, a jeśli co więcej wydasz, ja oddam tobie, gdy będę wracał’. Któryż z tych trzech okazał się, według twego zdania, bliźnim tego, który wpadł w ręce zbójców?». On Odpowiedział: «Ten, który mu okazał miłosierdzie». Jezus mu rzekł: «Idź, i ty czyń podobnie»” (Łk 10, 30–37).

Analiza tekstu

• Co przydarzyło się pewnemu człowiekowi? (napadli go zbójcy)

• Jak zachowali się przechodzący obok ludzie? (byli obojętni, minęli go)

• Czyje zachowanie Jezus stawia za przykład i dlaczego? (Samarytanina, ponieważ pomógł)

6. Zastosowanie życiowe

Jezus wzywa nas do miłości Boga i bliźniego. W jaki sposób możemy tę miłość okazywać swoim kolegom i koleżankom w naszej klasie. Spróbujemy dzisiaj przygotować regulamin klasy. Zastanówmy się, czego oczekuje od nas dzisiaj Jezus?

Tworzymy regulamin klasy IV.

Uczniowie najpierw w parach ukladają regulamin klasy, a następnie po odczytaniu wszystkich wybierają najlepsze określenia, i wpisują je większymi literami na przygotowanych przez katechetę paskach białego papieru i przypinają do tablicy lub przyklejają do wcześniej przygotowanego arkusza, który zostanie później umieszczony w widocznym miejscu w klasie.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Piosenka: „Mam Przyjaciela, który bardzo kocha”

8. Podsumowanie treści

Podsumowaniem treści może stać się modlitwa prośby oparta na kolejnych punktach regulaminu.

Panie Jezu, który kochasz nas i pragniesz, abyśmy kochali każdego człowieka. Prosimy Cię, pomóż nam zachować nasze dobre postanowienia:..................

Uczniowie w modlitwie spontanicznej opartej na punktach regulaminu mogą wypowiadać swoje prośby lub prośby formułuje katecheta.

9. Notatka

Notatka to zapis przykazania miłości i Regulaminu klasy IV (uczniowie przepisują przygotowany przez siebie regulamin).

10. Praca domowa

Naszym zadaniem jest wzrastać w miłości Boga i bliźniego. Przykazanie miłości, które zostawił nam Pan Jezus, to: „Będziesz miłował Pana Boga… Miłujcie się wzajemnie, jak Ja was umiłowałem”.

Przygotuj wycięty z kolorowego papieru kwiat. W środku napisz słowa:

Jezus powiedział, a na płatkach – słowa biblijnego cytatu przykazania miłości. Przyklej kwiat do zeszytu.

Patrycia Mathson, Co dziś na religii? Katecheza dla dzieci. Gry i zabawy dydaktyczne, KSW, Poznań 1999, s. 74.

11. Modlitwa

Modlitwa z podręcznika

3. Spotykam się i rozmawiam z Jezusem, moim Przyjacielem

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

• Ukazanie wartości i konieczności przyjaźni z Jezusem oraz sposobów jej pielęgnowania.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

Uczeń:

• Wyjaśnia istotę koleżeństwa i przyjaźni.

• Definiuje, czym jest modlitwa.

• Wymienia miejsca i formy modlitwy.

Umiejętności:

Uczeń:

• Potrafi wymienić sposoby umacniania przyjaźni z Jezusem.

• Nawiązuje przez modlitwę relację przyjaźni z Jezusem.

• Nawiązuje relacje przyjaźni w grupie rówieśniczej.

3. Metody i techniki: praca w grupach, ankieta o modlitwie, rozmowa w parach, analiza tekstu biblijnego, pogadanka, nauka śpiewu.

4. Środki dydaktyczne: Pismo Święte, podręcznik ucznia, arkusz szarego papieru, flamastry, kolorowe kartki do zapisania odpowiedzi z pracy w grupach, klej.

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

Przywitanie się z uczniami i sprawdzenie obecności.

2. Modlitwa

Przykazanie miłości – „Będziesz miłował”

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

Jezus opowiedział przypowieść o miłosiernym Samarytaninie i pokazał, kto jest prawdziwym bliźnim. To ten, kto umie przyjść z pomocą – prawdziwy przyjaciel.

4. Sytuacja egzystencjalna

• Uczniowie mogą przekonać się, kim jest przyjaciel. Odpowiadają sobie nawzajem na pytanie, jakie wymagania stawiają swemu przyjacielowi. Chciałbym (-abym) dać wam dzisiaj możliwość porozmawiania o tym, czego oczekujecie od dobrego przyjaciela. Każdy w ławce usiądzie naprzeciw kolegi i zada pytanie: Jaki musi być dla ciebie dobry przyjaciel? Potem zamienicie się rolami. Macie 5 minut.

(Po rozmowie katecheta na tablicy zapisuje słowo: PRZYJACIEL i podane przez uczniów cechy dobrego przyjaciela).

• Kto jest dla nas najlepszym przyjacielem? (Jezus, Pan Bóg, mama, tata, kolega)

• Gdzie spotykam się i rozmawiam z Jezusem moim przyjacielem? Odpowiedź na to pytanie znajdziemy podczas dzisiejszej katechezy.

5. Wiara i życie Kościoła

• Katecheta czyta w sposób uroczysty fragment Ewangelii św. Mateusza:

„Pan Jezus powiedział: «Jeśli dwaj z was na ziemi zgodnie o coś prosić będą, to wszystkiego użyczy im mój Ojciec, który jest w niebie. Bo gdzie są dwaj albo trzej zebrani w imię moje, tam jestem pośród nich»” (Mt 18, 20).

Zbieramy się w imię Jezusa i On jest pośród nas.

Chcemy przychodzić do Niego i modlić się. On nas kocha i pragnie się z nami spotykać. Spróbujmy w grupach odpowiedzieć na następujące pytania i odpowiedzi zapisać na rozdanych kartkach:

Gr. I. Gdzie możesz się spotykać z Jezusem? (uczniowie wymieniają kościół, dom, szkoła i inne)

Gr. II. Kiedy rozmawiasz z Panem Jezusem? (rano, wieczorem, przed posiłkiem itd.)

Gr. III. Jakie znasz modlitwy? („Ojcze nasz”, „Zdrowaś Maryjo” itd.)

Gr. IV. Z kim modlisz się najczęściej? (sam, z rodzicami, z kolegami)

• Tworzymy na szarym arkuszu z przyklejonych przez uczniów kolorowych kartek napis:

SPOTYKAM SIĘ Z PANEM JEZUSEM – MODLĘ SIĘ

Gdzie? – Kiedy? –

Jak się modlę? – Z kim?–

Zamiast pracy w grupach można wprowadzić ankietę dotyczącą modlitwy, która pozwoli dzieciom zastanowić się, kiedy, gdzie, jak i dlaczego się modlą (zob. omówienie ankiety w materiałach uzupełniających).

6. Zastosowanie życiowe

• Kiedy nasze spotkanie z Panem Jezusem będzie prawdziwą rozmową, modlitwą? (odpowiadają uczniowie po zapoznaniu się z tekstem) Czy rozmawiamy czasami z Jezusem? Nie tylko odmawiamy różne piękne modlitwy, ale naprawdę, szczerze do Niego mówimy? Zupełnie tak jak

przyjaciel mówi do przyjaciela albo dziecko do rodziców? Czy opowiadamy Mu o tym, że dzisiaj bolał nas ząb lub że świeciło piękne słońce czy też że nie udało nam się dostać szóstki w szkole, chociaż starannie się przygotowywaliśmy? Jezus słucha nas z wielką radością. I nie tylko słucha, ale również nam odpowiada. Nie robi tego w sposób taki, jak odpowiedzieć mogłaby mama albo koleżanka. On mówi wprost do naszego serca. A im częściej z Nim rozmawiamy, tym lepiej słyszymy Jego głos. Potrafimy rozróżniać rzeczy dobre i złe, a nasze serca są przepełnione prawdziwą radością i miłością. Pamiętajmy o tym, by często spotykać się i rozmawiać z Jezusem, On jest przecież naszym najlepszym przyjacielem. A który przyjaciel nie pragnie, aby z nim przebywać?

• Kiedy nasze spotkanie z Panem Jezusem jest prawdziwą modlitwą? (gdy szczerze z Nim rozmawiamy, opowiadamy mu o wszystkim, słuchamy Jego głosu, potrafimy odróżniać rzeczy dobre od złych)

7. Modlitwa śródlekcyjna

Jezus jest naszym przyjacielem. Chcemy razem z Nim pracować, cieszyć i dla Niego żyć. Pomódlmy się do Niego słowami piosenki:

„Mam Przyjaciela”

8. Podsumowanie treści

Z Jezusem – moim Przyjacielem mogę spotkać się w czasie modlitwy. Modlę się w domu, w szkole, w kościele…… Moja modlitwa to rozmowa z Jezusem, to odmawianie modlitw. Modlę się często: rano, wieczorem, przed podróżą, w drodze do szkoły. Mogę się modlić sam lub z innymi. Moje spotkanie z Jezusem będzie prawdziwą modlitwą, gdy stanę się lepszy.

9. Notatka

• SPOTYKAM SIĘ Z PANEM JEZUSEM – MODLĘ SIĘ Gdzie? Kiedy? itd.

10. Praca domowa

Narysuj miejsce, w którym najczęściej spotykasz się z Jezusem.

11. Modlitwa

Modlitwa z podręcznika

III. Materiały uzupełniające

Klaus W. Vopel, Gry i zabawy interakcyjne dla dzieci i młodzieży, część II, Jedność, Kielce 1999 (Mój przyjaciel, I–IV, s. 112–121).

Ankieta o modlitwie

Wprowadzenie na lekcji ankiety dotyczącej modlitwy pozwoli uczniom zastanowić się, kiedy, gdzie, jak i dlaczego się modlą. Prosimy dzieci, by zaznaczyły zdania, które odpo- wiadają prawdzie w ich życiu.

• Modlę się każdego ranka.

• Modlę się każdego wieczoru.

• Modlę się w klasie.

• Modlę się w domu.

• Modlę się w kościele.

• Modlę się sam.

• Modlę się z moją rodziną.

• Modlę się po cichu.

• Modlę się głośno.

• Modlę się, kiedy jestem szczęśliwy.

• Modlę się, kiedy jest mi smutno.

• Modlę się, kiedy się boję.

• Modlę się przed posiłkiem.

• Modlę się, aby prosić Boga o pomoc.

• Modlę się, aby podziękować Bogu.

• Modlę się w intencji innych ludzi.

• Modlę się swoimi słowami.

Gdy uczniowie zakończą wypełnianie ankiety, prosimy ich, by omówili różne rodzaje i sposoby modlitwy. Uczniowie będą mogli uczyć się od siebie nawzajem w trakcie omawiania różnych kwestii związanych z modlitwą. Ankieta ta pomoże także uczniom w uświadomieniu sobie, że istnieje wiele różnych okazji i powodów do modlitwy.

Patricia Mathson, Bóg, świat i my. Katecheza dla dzieci. Gry i zabawy dydaktyczne, KSW, Poznań 1999, s. 97.

4. Z czystym sercem chcę się spotykać z Panem Jezusem

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

• Uświadomienie potrzeby pojednania z Bogiem i Kościołem na początku Mszy Świętej i w sakramencie pokuty.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

Uczeń:

• Wyjaśnia, czym jest spowiedź powszechna.

• Podaje formułę spowiedzi powszechnej.

• Definiuje pojęcia: grzech śmiertelny (ciężki) i powszedni (lekki).

Umiejętności:

Uczeń:

• Potrafi wskazać sposoby pojednania się z Bogiem.

• Wyjaśnia, dlaczego konieczne jest pojednanie w sakramencie pokuty i pojednania oraz na początku Mszy Świętej.

3. Metody i techniki: wykład z wizualizacją, rozsypanka, czytanie i analiza Pisma Świętego, pogadanka, rachunek sumienia, krzyżówka.

4. Środki dydaktyczne: Pismo Święte, podręcznik ucznia, kartki z tekstem Pisma Świętego, serce z folii samoprzylepnej, rozsypanka literowa, krzyżówka.

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

Przywitanie się z uczniami i sprawdzenie obecności.

2. Modlitwa

Ach żałuję za me złości jedynie dla Twej miłości.

Bądź miłościw mnie grzesznemu, dla Ciebie odpuszczam bliźniemu.

lub:

Przepraszam Cię, Boże skrzywdzony w człowieku.

Przepraszam dziś wszystkich was.

Żałuję za grzechy. To moja wina jest.

sł. br. Tadeusz Ruciński

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

• Czym jest modlitwa? (rozmowa z Bogiem)

• Gdzie i kiedy możemy spotykać się z Panem Bogiem? (na modlitwie, w domu, w szkole, w kościele, na cmentarzu)

• Kiedy nasza modlitwa jest prawdziwa? (gdy stanę się lepszy)

4. Sytuacja egzystencjalna

Moi drodzy, wyobraźcie sobie sytuację, że wybieracie się z rodzicami na imieniny cioci / wujka. Co robią rodzice? (przygotowują się, kupują prezenty) Jak się ubieracie? (ładnie, elegancko, odświętnie) Dlaczego ubieracie się odświętnie? (bo to ważny dzień dla cioci / wujka). Kiedy idziecie do kościoła na Mszę Świętą, dzieje się podobnie. Dlaczego? (Jest to ważna / najważniejsza chwila w ciągu tygodnia). Spotykamy się z Panem Jezusem i chcemy przez nasz strój pokazać, jak ważną osobą Pan Jezus jest dla nas. Chociaż ubranie i całe zewnętrzne przygotowanie jest ważne, to jest coś jeszcze ważniejszego. Na spotkanie z Panem Jezusem trzeba przygotować swoje serce. Jak to zrobić? Nad tym pytaniem zastanowimy się na dzisiejszej katechezie.

5. Wiara i życie Kościoła

• Wykład z wizualizacją

Można zastosować jako wizualizację serce wycięte z folii samoprzylepnej, na którym pisakiem łatwo zmywalnym piszemy słowo grzech powszedni. Dziecko zmazuje to słowo bardzo łatwo, wilgotną gąbką / szmatką. Grzech śmiertelny – pisakiem trudno zmywalnym – trzeba użyć zmywacza / środka, żeby usunąć napis.

Tak jak ubranie zakładane do kościoła może być mniej lub bardziej czyste, tak też jest z sercem człowieka, które brudzi grzech. Najmocniej brudzi / niszczy nasze serce grzech ciężki, czyli śmiertelny (katecheta zapisuje na przygotowanym sercu grzech śmiertelny). Popełniamy go wtedy, gdy przekraczamy przykazania Boże lub kościelne, świadomie i dobrowolnie w rzeczy ważnej. Taki grzech niszczy całkowicie naszą więź z Panem Bogiem. Żeby taki grzech usunąć z naszych serc, musimy przystąpić do sakramentu pokuty i pojednania, czyli spowiedzi (katecheta demonstruje, że trudno usunąć napis z serca – musi do tego użyć odpowiedniego środka). W tym sakramencie Pan Jezus przez posługę kapłana odpuszcza nam grzechy i znów z czystym sercem możemy Go przyjmować w Komunii Świętej. To jeden ze sposobów przygotowywania serca dla Pana Jezusa. Są także grzechy, które nie niszczą całkowicie naszej przyjaźni z Bogiem, ale ją osłabiają. Takie grzechy nazywamy lekkimi, czyli powszednimi (katecheta zapisuje na sercu słowa grzech powszedni). Popełniamy je wtedy, gdy przekraczamy przykazania Boże lub kościelne, niezupełnie świadomie i dobrowolnie, lub w rzeczy mniej ważnej. Te grzechy mogą zostać przebaczone, jeśli za nie żałujemy przez akt pokuty na początku Mszy Świętej. Dlatego jest on tak ważny. To właśnie wtedy przepraszamy Pana Boga i grzechy powszednie zostają nam odpuszczone (katecheta demonstruje, że łatwo usunąć napis z serca, używając suchej szmatki). Na nowo z czystym sercem możemy spotykać się z Panem Jezusem.

Ten akt pokuty nazywamy też spowiedzią powszechną. Przypomnijmy sobie teraz jej tekst.

• Praca z podręcznikiem

Otwórzcie podręczniki, przeczytamy tekst spowiedzi powszechnej. Czytajcie uważnie. Za chwilę otrzymacie do rozwiązania zadanie.

Spowiadam się Bogu wszechmogącemu

i wam, bracia i siostry,

że bardzo zgrzeszyłem

myślą, mową, uczynkiem i zaniedbaniem:

moja wina, moja wina, moja bardzo wielka wina.

Przeto błagam Najświętszą Maryję, zawsze Dziewicę,

wszystkich Aniołów i Świętych,

i was bracia i siostry

o modlitwę za mnie do Pana Boga naszego.

Na podstawie tekstu spowiedzi powszechnej odpowiedz na pytania (załącznik 1, płyta CD):

Zwróćmy uwagę na jeszcze jeden fragment spowiedzi powszechnej; kiedy wypowiadamy słowa „moja wina, moja wina, moja bardzo wielka wina”, uderzamy się pięścią w serce. Co to może znaczyć? (katecheta pomaga odkryć prawdę, że w ten sposób podkreślamy, że to ja zgrzeszyłem, a nie ktoś inny, i że grzech brudzi właśnie serce).

Grzech niszczy nie tylko naszą przyjaźń z Panem Jezusem, ale także z ludźmi. Zatem powinniśmy przeprosić nie tylko Pana Jezusa, ale też tych, których nasz grzech dotknął. Teraz sięgniemy do Pisma Świętego, by posłuchać, co Pan Jezus chce nam powiedzieć o przepraszaniu. Rozdam wam karteczki z tekstem, w którym będzie brakowało dwóch słów (załącznik 2, płyta CD). Poznamy je, rozwiązując rozsypankę literową (katecheta umieszcza na tablicy szablon alfabetu i uczniowie samodzielnie rozwiązują zadanie, wpisując litery).

„ Jeśli więc przyniesiesz dar swój przed ołtarz i tam wspomnisz, że _ _ _ _ twój ma coś przeciw tobie, zostaw tam dar swój przez ołtarzem, a najpierw idź i _ _ _ _ _ _ _ _ się z bratem swoim” (Mt 5, 24).

Odczytujemy wspólnie cały tekst. Kto jest naszym bratem? Rodzony brat, ale także wszyscy ludzie – bo przez chrzest jesteśmy braćmi i siostrami.

Co znaczy słowo „pojednaj”? – pogódź się, przeproś. Słowo Boże uczy nas, że zanim przyjdziemy na Mszę Świętą, powinniśmy nie tylko przeprosić Pana Boga, ale pogodzić się z innymi.

6. Zastosowanie życiowe

W chwili ciszy przypomnę sobie, za co powinienem przeprosić Pana Boga i bliźniego. Co złego zrobiłem w ostatnim czasie.

Myślą:

– Czy nie myślałem o złych rzeczach?

– Czy nie myślałem źle o kolegach?

– Czy nie chciałem zrobić czegoś złego innym? Mową:

– Czy nie przeklinałem?

– Czy nie mówiłem brzydkich kawałów?

– Czy nie przezywałem kolegów i koleżanek?

– Czy nie pyskowałem do rodziców? Uczynkiem:

– Czy kogoś nie uderzyłem?

– Czy nie naśmiewałem się z innych?

– Czy nie zabrałem komuś jego własności? Zaniedbaniem:

– Czy odrabiałem zadania?

– Czy potrafiłem dzielić się z innymi?

– Czy wypełniałem swoje domowe obowiązki?

– Czy w jakikolwiek inny sposób nie obraziłem Pana Boga?

Odmówmy teraz spowiedź powszechną, przepraszając za wszystkie nasze grzechy.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Odmawiamy spowiedź powszechną (tekst dla dzieci w podręczniku).

8. Podsumowanie treści

Teraz przypomnimy sobie, o czym mówiliśmy dziś na lekcji, rozwiązując krzyżówkę (załącznik 3). Rozwiązaniem będzie bardzo ważne słowo, którego powinniśmy używać na co dzień.

1. Grzech popełniony niezupełnie świadomie i dobrowolnie. (powszedni)

2. Grzech popełniony świadomie i dobrowolnie. (śmiertelny)

3. Pierworodny – popełniony przez Adama i Ewę. (grzech)

4. Kończy niemal każdą modlitwę. (Amen)

5. Wyznajemy w niej grzechy. (spowiedź)

6. Aby przyjąć Pana Jezusa, powinno być czyste. (serce)

7. Przyznajemy się do niej w spowiedzi powszechnej, uderzając się w piersi. (wina)

8. W spowiedzi powszechnej przepraszamy braci i … (siostry)

9. W spowiedzi powszechnej przyznajemy, że zgrzeszyliśmy myślą, mową, …. i zaniedbaniem (uczynkiem)

10. Wiary, nadziei, miłości, żalu. (akt)

11. W spowiedzi powszechnej błagamy Najświętszą …. zawsze Dziewicę (Maryję)

9. Notatka

Na początku Mszy Świętej przepraszamy Pana Boga za nasze grzechy, byśmy mogli z czystymi sercami przyjąć Pana Jezusa w Komunii Świętej. Pan Jezus przebacza nam grzechy. My także mamy przebaczać innym.

Wklejamy do zeszytu kartkę z tekstem Pisma Świętego uzupełnianego w czasie lekcji.

10. Praca domowa

Przeprosić tego, wobec kogo ostatnio zachowaliśmy się niegrzecznie.

11. Modlitwa

„Akt żalu” / piosenka: „Przepraszam Cię, Boże” – w zależności od tego, jaka modlitwa została odmówiona na początku lekcji.

III. Materiały uzupełniające

Pomysł omówienia spowiedzi powszechnej (graf) zaczerpnięty z W. Bazan. Materiały pomocnicze do katechezy. Krosno 2006 s. 40.

Załącznik 1.

Załącznik 2.

„ Jeśli więc przyniesiesz dar swój przed ołtarz i tam wspomnisz, że _ _ _ _ twój ma coś przeciw tobie, zostaw tam dar swój przez ołtarzem, a najpierw idź i _ _ _ _ _ _ _ _ się z bratem swoim” (Mt 5, 24).

Załącznik 3.

krzyżówka

1. Grzech popełniony niezupełnie świadomie i dobrowolnie. (powszedni)

2. Grzech popełniony świadomie i dobrowolnie. (śmiertelny)

3. Pierworodny – popełniony przez Adama i Ewę. (grzech)

4. Kończy niemal każdą modlitwę. (Amen)

5. Wyznajemy w niej grzechy. (spowiedź)

6. Aby przyjąć Pana Jezusa powinno być czyste. (serce)

7. Przyznajemy się do niej w spowiedzi powszechnej, uderzając się w piersi. (wina)

8. W spowiedzi powszechnej przepraszamy braci i … (siostry)

9. W spowiedzi powszechnej przyznajemy, że zgrzeszyliśmy myślą, mową, …. i zaniedbaniem (uczynkiem)

10. Wiary, nadziei, miłości, żalu. (akt)

11. W spowiedzi powszechnej błagamy Najświętszą …. zawsze Dziewicę (Maryję)

5. Słucham słowa Bożego

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

• Uświadomienie, że w liturgii słowa spotykamy się z Panem Bogiem, który umacnia nas swoim słowem.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

Uczeń:

• Wyjaśnia, czym jest liturgia słowa.

• Podaje układ liturgii słowa.

Umiejętności:

Uczeń:

• Wyjaśnia, w jaki sposób Pan Bóg przemawia do człowieka.

• Potrafi wskazać warunki dobrego słuchania słowa Bożego.

• Wskazuje na potrzebę przygotowania się do dobrego przeżycia liturgii słowa.

3. Metody i techniki: bibliodrama, „głuchy telefon”, rozsypanka, pogadanka, wykreślanka.

4. Środki dydaktyczne: Pismo Święte, podręcznik ucznia, elementy liturgii słowa – rozsypanka, wykreślanka.

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

Przywitanie się z uczniami i sprawdzenie obecności.

2. Modlitwa

„Zdrowaś Maryjo”

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

• Kiedy popełniamy grzech śmiertelny, ciężki? Jakie ma skutki?

Popełnimy go wtedy, gdy przekraczamy przykazania Boże lub kościelne, świadomie i dobrowolnie w rzeczy ważnej. Taki grzech niszczy całkowicie naszą więź z Panem Bogiem.

• Kiedy popełniamy grzech powszedni, lekki? Jakie ma skutki?

Popełnimy go wtedy, gdy przekraczamy przykazania Boże lub kościelne, niezupełnie świadomie i dobrowolnie, lub w rzeczy mniej ważnej. Taki grzech nie niszczy więzi z Bogiem, ale ją osłabia.

• Kiedy musimy przystąpić do sakramentu pokuty?

Do sakramentu pokuty musimy przystąpić, jeśli popełnimy grzech śmiertelny, ciężki.

• Dlaczego na początku Mszy Świętej odmawiamy spowiedź powszechną?

Żeby pojednać się z Panem Bogiem i móc z czystym sercem przyjąć Pana Jezusa w Komunii Świętej.

4. Sytuacja egzystencjalna

• (Propozycja 1) Prowadzimy z dziećmi zabawę w „głuchy telefon”. Jako tekst do przekazania można wybrać np. fragment Pisma Świętego.

„Błogosławieni, którzy słuchają Słowa Bożego i zachowują je” (Łk 11,

28) lub rymowankę „Pilnie słuchać Pana Boga to prosta do nieba droga”. W zależności od tego, w jakim stopniu skutecznie udało się podać wiadomość, szukamy przyczyn sukcesu czy też niepowodzenia: Słabe / dobre słuchanie – złe / dokładne zapamiętywanie – niewyraźnie / wyraźne mówienie.

• (Propozycja 2) Mówimy szeptem do dzieci, jeśli się nie wyciszą, to niczego nie zdołają usłyszeć. Dopiero zupełne wyciszenie pozwoli usłyszeć wypowiadane przez nas słowa. Prowadzimy dialog: Dlaczego nic nie słyszeliście? Rozgardiasz, głośne rozmowy/ brak uwagi. Co wam pomogło usłyszeć? Skupienie / cisza.

• (Propozycja 3) Odczytujemy opowiadanie z podręcznika ucznia – Świat, w którym żyję. Jeśli chcemy usłyszeć, co ktoś do nas mówi, musimy być cicho, skoncentrować się, uważnie słuchać. Im ważniejsze informacje ktoś nam chce przekazać, tym uważniej musimy słuchać. Mówią do nas rodzice, nauczyciele, katecheci. Mówi także Pan Bóg. Kiedy i gdzie słyszymy Jego głos? Jak Go słuchać? Na te pytania odpowiemy na dzisiejszej katechezie.

5. Wiara i życie Kościoła

• Popatrzcie teraz na historię z Biblii, którą przedstawią wasi koledzy. Patrzcie i słuchajcie uważnie. Po scence zadam wam pytania.

Bibliodrama – osoby: narrator, Pan Bóg, Samuel, Heli.

Narrator: młody Samuel posługiwał w świątyni, był bardzo dokładny w tym, co robił, bo wiedział, że służy samemu Panu Bogu. Ponieważ był jeszcze młody, miał swojego opiekuna. Był nim kapłan Heli. Pewnego dnia, kiedy położyli się spać, Samuel usłyszał:

B: Samuelu, Samuelu!

N: Samuel zerwał się i pobiegł do Helego.

S: Jestem Panie, bo mnie wołałeś, czego potrzebujesz?

H: Nie wołałem Cię! Idź i połóż się spać.

Narrator: Wrócił i położył się spać. Wkrótce jednak znów usłyszał wołanie:

B: Samuelu, Samuelu!

N: Samuel znów zerwał się i pobiegł do Helego.

S: Jestem Panie, bo mnie wołałeś, czego potrzebujesz?

H: Nie wołałem Cię. Idź i połóż się spać.

N: Kiedy Samuel zasnął, znów rozległ się donośny głos:

B: Samuelu, Samuelu!

N: Jeszcze raz zerwał się i pobiegł do Helego.

S: Jestem Panie, bo mnie wołałeś, czego potrzebujesz?

N: Heli, który był bardzo mądrym człowiekiem, zrozumiał, że to Pan Bóg woła chłopca i powiedział:

H: Nie wołałem Cię! Idź i połóż się spać. Gdyby jednak kto cię wołał, odpowiedz: Mów, Panie, bo sługa Twój słucha.

N: Samuel położył się spać. Kiedy usłyszał wołanie: Samuelu, Samuelu! Odpowiedział tak, jak mu polecił Heli, a Pan Bóg przekazał mu bardzo ważne słowa.

• Katecheta zadaje uczniom pytania w nawiązaniu do bibliodramy. Można także sięgnąć do tekstu biblijnego w podręczniku ucznia.

Kim był Samuel / co robił? (był młodym sługą w świątyni)

Kim był Heli? (był kapłanem, opiekunem Samuela)

Jakie słowa usłyszał Samuel? (usłyszał wołanie: Samuelu, Samuelu)

Kto go wołał? (Pan Bóg)

Jakie słowa polecił Heli wypowiedzieć Samuelowi, jeśli jeszcze raz usłyszy wołanie? (mów, Panie, bo sługa Twój słucha)

Na przykładzie tego wydarzenia, o którym czytamy w Piśmie Świętym, widzimy, że Pan Bóg mówi do człowieka. Żeby usłyszeć Jego słowo, trzeba chcieć słuchać. Do nas Pan Bóg nie przemawia tak jak do Samuela w czasie snu. Ma inne sposoby. Jakie? W jaki sposób Pan Bóg do nas przemawia? (przez rodziców, katechetów, na modlitwie, głosem sumienia) Gdzie mamy zapisane Słowo Boże? (W Piśmie Świętym) Kiedy czytamy Pismo Święte, słyszymy głos rodziców / lektora / księdza / siostry / katechety. Jednak to sam Bóg do nas przemawia. Kiedy i gdzie czytamy Pismo Święte? (Msza Święta / katecheza / w rodzinie)

• W czasie każdej Mszy Świętej jest taki moment, który nazywamy liturgią słowa. W tym czasie jest czytane Pismo Święte, czyli Pan Bóg mówi do nas. Spróbujemy teraz odkryć, jakie są elementy niedzielnej liturgii słowa.

Rozsypanka: Katecheta przygotowuje na oddzielnych kartkach wypisane elementy liturgii słowa; prowadząc z dziećmi dialog, ustala właściwą kolejność i umieszcza kartki na tablicy za pomocą magnesów.

• I czytanie ze Starego Testamentu

• Psalm

• II czytanie z Nowego Testamentu

• Alleluja

• Ewangelia

• Homilia

• Wyznanie wiary

• Modlitwa wiernych

Udało nam się ustalić właściwą kolejność poszczególnych elementów liturgii słowa (katecheta może je krótko omówić). Wiemy już, z czego składa się każda niedzielna liturgia słowa, a to nam pomoże lepiej ją przeżywać.

6. Zastosowanie życiowe

Kiedy Samuel zrozumiał, że to Pan Bóg mówi do niego, prosił: „Mów, Panie, bo sługa Twój słucha”. Kiedy my uczestniczymy we Mszy Świętej, też prosimy, by Pan Bóg do nas mówił. Pocieszał, umacniał, dodawał wiary i odwagi swoim słowem. Pan Bóg kieruje do nas swoje słowo.

Żeby je usłyszeć, powinniśmy się wyciszyć, skoncentrować, żeby żadne słowo nam nie umknęło. Wiemy dobrze, że mówi do nas ktoś najważniejszy – sam Pan Bóg. On mówi nie tylko w kościele w czasie Mszy Świętej, mówi do nas za każdym razem, kiedy czytamy Pismo Święte, mówi do nas także w czasie codziennej modlitwy. Wtedy powinniśmy także skupić się, uważać, co i jak robimy, mówimy.

Wykreślanka: Dostaniecie teraz karteczki z wypisanymi różnymi słowami. Z poniższej listy wykreślcie te rzeczy, które przeszkadzają w dobrym słuchaniu Pana Boga, a zostawcie te, które pomagają.

Telewizor, cisza, komputer, gry, skupienie, komórka, iPad, modlitwa, zmęczenie, głośne krzyki, Pismo Święte.

Przeczytajcie teraz, co pomaga w słuchaniu Pana Boga? (cisza, skupienie, modlitwa, Pismo Święte)

7. Modlitwa śródlekcyjna

Pomódlmy się teraz wspólnie do Ducha Świętego, byśmy umieli słuchać Pana Boga:

Duchu Święty dotknij naszych serc, byśmy mocno kochali

Pana Jezusa. Ciebie prosimy… wysłuchaj nas.

Duchu Święty dotknij naszych uszu, byśmy z uwagą słuchali

każdego słowa, które mówi do nas Bóg.

Ciebie prosimy… wysłuchaj nas.

Duchu Święty dotknij naszych myśli,

byśmy w skupieniu słuchali Słowa Bożego.

Ciebie prosimy… wysłuchaj nas.

Duchu Święty dotknij naszego umysłu,

byśmy potrafili zrozumieć to, co do nas mówisz.

Ciebie prosimy… wysłuchaj nas.

8. Podsumowanie treści

W jaki sposób Pan Bóg mówił do Samuela? (wołał go w czasie snu)

Jak Pan Bóg mówi do nas? (w modlitwie w czasie czytania Pisma Świętego)

Kiedy słuchamy Słowa Bożego? (za każdym razem kiedy czytamy Pismo Święte; w czasie liturgii słowa)

Z jakich elementów składa się niedzielna liturgia słowa? (czytanie ze Starego Testamentu, Psalm, II czytanie z Nowego Testamentu, Alleluja, Ewangelia, Homilia, Wyznanie wiary, Modlitwa wiernych)

Co nam pomaga w dobrym słuchaniu Pana Boga? (cisza, skupienie, modlitwa, Pismo

Święte)

9. Notatka

• „Mów, Panie, bo Sługa Twój słucha” (Sm 3, 9)

Pilnie słuchać Pana Boga

To prosta do nieba droga

• Wklejamy karteczki z nazwami tego, co pomaga słuchać Pana Boga.

10. Praca domowa

• Przygotować wycięte z kartki białego papieru serce. Z jednej strony pomalować na czerwono. (zadanie niezbędne do przeprowadzenia kolejnej katechezy)

• Wybrać jedną z rzeczy, które pomagają słuchać Pana Boga i ją narysować.

• Uważnie słuchać czytań w najbliższą niedzielę

11. Modlitwa

„Akt miłości”

6. Wszystko oddaję Panu Jezusowi

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

• Wychowanie do czynnego przeżywania liturgicznego obrzędu przygotowania darów.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

Uczeń:

• Wymienia dary przynoszone w procesji w czasie Eucharystii.

• Wyjaśnia symbolikę darów.

Umiejętności:

Uczeń:

• Interpretuje tekst modlitwy nad darami.

• Wyjaśnia, na czym polega ofiarowanie się Panu Jezusowi w czasie Mszy Świętej.

3. Metody i techniki: pogadanka, dialog, celebracja, praca z podręcznikiem.

4. Środki dydaktyczne: Pismo Święte, podręcznik ucznia, teksty liturgiczne, chleb, kiść winogron, ziarno (naturalne lub zdjęcia), świece, film.

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

Przywitanie się z uczniami i sprawdzenie obecności.

2. Modlitwa

„Ojcze nasz”

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

• Jak nazywamy tę część Mszy Świętej, w czasie której czytamy Pismo Święte? (liturgia słowa)

• Kto mówi do nas w czasie liturgii słowa? (Pan Bóg)

• Z jakich elementów składa się niedzielna liturgia słowa? (I czytanie ze Starego Testamentu, Psalm, II czytanie z Nowego Testamentu, Alleluja, Ewangelia, Homilia, Wyznanie wiary, Modlitwa wiernych)

• Co nam pomaga dobrze słuchać Słowa Bożego? (cisza, skupienie, modlitwa, Pismo Święte)

4. Sytuacja egzystencjalna

Moi drodzy. Kto z was był kiedyś na przyjęciu urodzinowym lub imieninowym? Kiedy idziemy na takie przyjęcie, co ze sobą zabieramy? (kwiaty, prezenty) Po co bierzemy te prezenty? (żeby wręczyć solenizantowi, jubilatowi) Dlaczego mu wręczamy prezenty? (bo ma ważny dzień) Jak się czuje solenizant, kiedy przyjmuje prezenty? (jest szczęśliwy / zadowolony) Jak my się czujemy, kiedy on jest zadowolony? (też jesteśmy szczęśliwi; cieszymy się razem z nim) W czasie każdej Mszy Świętej jest taki moment, który nazywamy przygotowaniem darów. Wtedy razem ze wszystkimi zgromadzonymi w kościele składamy Panu Jezusowi dary. Nie są to prezenty takie, jakie dajemy na imieniny, ale sprawiają Panu Jezusowi taką samą, a może jeszcze większą radość. Jakie to dary i co one oznaczają, odkryjemy na dzisiejszej katechezie.

5. Wiara i życie Kościoła

• Pogadanka

Wyświetlamy fragment filmu z Pierwszej Komunii Świętej, ukazujący procesję z darami. Można wykorzystać film z danej społeczności klasowej.

Co przynosimy w procesji z darami? W procesji z darami przynosimy chleb, wino i wodę, niekiedy kwiaty, świecę. Czasem procesja ta jest bardzo prosta i ministranci przynoszą tylko chleb – hostię oraz wino i wodę, a czasem bardziej uroczysta, jak na przykład w czasie waszej Pierwszej Komunii.

Co to wszystko znaczy? Pan Jezus w czasie Ostatniej Wieczerzy spożywał z apostołami chleb i wino z wodą. Odmówił nad nimi modlitwę „Bierzcie i jedzcie, to jest ciało moje”

„Bierzcie i pijcie, to jest krew moja” „To czyńcie na moją pamiątkę”. Jesteśmy posłuszni Panu Jezusowi i tak samo czynimy, jak on nam kazał.

• Katecheta przynosi bochen chleba, ziarno zboża

Z czego powstaje chleb? (mąka) Z czego powstaje mąka? (zboże) Skąd bierze się zboże? (praca rolnika, zasiew, pielęgnacja, żniwa – wszystko to wymaga bardzo wiele pracy, często w skwarze słońca). Czego zatem symbolem może być chleb? (pracy) Kiedy składamy na ołtarzu chleb, to razem z nim możemy przynosić Panu Jezusowi całą naszą pracę, naukę, wysiłek czynienia dobra, wszystko to, co nam się udało. Aby powstał chleb, potrzeba zmielić ziarno i połączyć w jeden bochenek chleba. To dlatego jest on też symbolem jedności. Kiedy przynosimy do ołtarza chleb, pamiętamy, że nie jesteśmy sami. Na ołtarzu składamy także sprawy naszej rodziny i innych ludzi. Wszyscy stajemy się przy ołtarzu braćmi i siostrami.

W czasie obrzędów ofiarowania kapłan odmawia modlitwę nad chlebem. „Błogosławiony jesteś, Panie Boże Wszechświata, bo dzięki Twojej hojności otrzymaliśmy chleb, który jest owocem ziemi i pracy rąk ludzkich. Tobie go przynosimy, aby stał się dla nas Chlebem Życia”. Uczniowie, korzystając z podręczników, w których znajduje się tekst modlitwy, odpowiadają na pytania.

Dzięki czemu otrzymujemy chleb? (hojności Boga)

Czego owocem jest chleb? (ziemi i pracy rąk ludzkich)

Po co przynosimy chleb przed ołtarz? (żeby stał się Chlebem Życia)

Co to jest Chleb Życia? (Ciało Pana Jezusa, Komunia Święta)

• Katecheta przynosi kiść winogron

Do ołtarza przynosimy wino. W czasach Pana Jezusa był to codzienny napój, tak jak dzisiaj herbata. Wino jest w Piśmie Świętym symbolem radości. W winie na ołtarz przynosimy wszystko to, co się nam udało: sukcesy w szkole, radości domowe. Wino powstaje z winogron. Najpierw muszą one być zmiażdżone, musi być wygnieciony sok, który później fermentuje. Dlatego wino także jest symbolem cierpienia. Kiedy na ołtarzu składamy wino, to wówczas razem z nim ofiarujemy Panu Jezusowi to, co jest trudne: swoją chorobę lub kogoś z bliskich; to, co nam się nie udało; to, co było powodem płaczu.

W czasie obrzędów ofiarowania kapłan odmawia modlitwę nad winem: „Błogosławiony jesteś, Panie Boże Wszechświata, bo dzięki Twojej hojności otrzymaliśmy wino, które jest owocem winnego krzewu i pracy rąk ludzkich. Tobie je przynosimy, aby stało się dla nas Napojem Duchowym”.

Uczniowie, korzystając z podręczników, w których znajduje się tekst modlitwy, odpowiadają na pytania.

Czego owocem jest chleb? (winnego krzewu i pracy rąk ludzkich)

Po co przynosimy wino przed ołtarz? (żeby stało się Napojem Duchowym)

Co to jest Napój Duchowy? (Krew Pana Jezusa)

W czasie większych uroczystości przynosimy bukiet kwiatów. Są one znakiem, że wszystko otrzymujemy od Pana Boga i chcemy Mu za wszystko podziękować.

Przynosimy także świecę. Światło symbolizuje Pana Jezusa, który jest Światłością świata. Świecy ubywa, kiedy się spala, ale w zamian daje światło. Symbolizuje ona prawdę, że aby pomóc innym, trzeba z wielu rzeczy zrezygnować.

Znacie już dary przynoszone do ołtarza i wiecie, co one symbolizują. Zastanówcie się teraz, co chcielibyście ofiarować Panu Jezusowi.

6. Zastosowanie życiowe

Katecheta prosi, aby uczniowie wyjęli przygotowane w domu serca i w nich narysowali lub napisali, co chcą Panu Jezusowi ofiarować. Należy przypomnieć uczniom, że ofiarować możemy całego siebie, a więc zarówno to, co jest radosne (jest jakimś sukcesem), jak i to, co się nie udaje, jest trudne (jakieś osobiste czy rodzinne cierpienie).

Po wykonaniu ćwiczenia składamy serca na połowę i zbieramy do koszyka. Następnie przygotowujemy celebrację. Nakrywamy stolik białym obrusem. Wybieramy uczniów, którzy przyniosą kwiaty, świecę, wino, chleb oraz zebrane serca.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Celebracja procesji z darami. Podobnie jak w czasie Mszy Świętej przyniesiemy teraz w procesji dary. W nich ofiarujemy Panu Jezusowi samych siebie. Szczególnie chcemy mu dać to, co namalowaliśmy czy napisaliśmy w złożonych sercach. W czasie procesji śpiewamy piosenkę:

„Ofiaruję Tobie, Panie mój”.

Ofiaruję Tobie, Panie mój całe życie me,

cały jestem Twój aż na wieki.

Oto moje serce, przecież wiesz,

Tyś miłością mą jedyną jest.

sł. br. Tadeusz Ruciński

8. Podsumowanie treści

• Co przynosimy w procesji z darami? (chleb i wino oraz kwiaty, świece)

• Czego symbolem jest chleb? (pracy, jedności)

• Czego symbolem jest wino? (radości i cierpienia)

• Co możemy ofiarować Panu Jezusowi w czasie Mszy Świętej? (wszystko, naszą pracę, dobre uczynki, cierpienia, trudności)

9. Notatka

W czasie procesji z darami przynosimy do ołtarza chleb i wino, aby stały się Ciałem i Krwią Pana Jezusa. W nich możemy ofiarować Panu Jezusowi całych siebie.

10. Praca domowa

Narysuję dary, jakie przynosimy do ołtarza w czasie procesji z darami.

11. Modlitwa

Wszystko Tobie oddać pragnę

i dla Ciebie tylko żyć.

Chcę Cię, Jezu, kochać wiernie,

dzieckiem Twoim zawsze być.

Serce moje weź, niech Twą śpiewa cześć.

Serce moje, duszę moją, Panie Jezu weź.

sł. J. Siedlecki

7. Pan Jezus daje mi siebie

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

• Pogłębienie świadomości, że w Komunii Świętej spotykamy się z Panem Jezusem, który przychodzi do serca człowieka.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

Uczeń:

• Wyjaśnia, na czym polega pełny udział we Mszy Świętej.

• Podaje słowa konsekracji.

• Określa, czym jest obrzęd Komunii Świętej.

Umiejętności:

Uczeń:

• Wskazuje na związek pomiędzy Ostatnią Wieczerzą a każdą Eucharystią.

• Określa, czym jest żywa obecność Pana Jezusa w Komunii Świętej.

• Wyjaśnia, dlaczego należy często przyjmować Komunię Świętą.

3. Metody i techniki: opis, pogadanka, analiza tekstu biblijnego, układanka literowa, praca z podręcznikiem.

4. Środki dydaktyczne: Pismo Święte, podręcznik ucznia, teksty liturgiczne, kartki z tekstem Pisma Świętego, piosenka.

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

Przywitanie się z uczniami i sprawdzenie obecności.

2. Modlitwa

„Akt wiary”

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

• Co przynosimy w procesji z darami? (chleb i wino)

• Czego symbolem jest chleb? (pracy, jedności)

• Czego symbolem jest wino? (radości i cierpienia)

• Co możemy ofiarować Panu Jezusowi w czasie Mszy Świętej? (wszystko, naszą pracę, dobre uczynki, cierpienia, trudności)

4. Sytuacja egzystencjalna

Moi drodzy. Od samego początku, od kiedy pojawiliście się na świecie, wasi rodzice troszczą się o was. Kiedy byliście niemowlakami, na każdy płacz budzili się w nocy, żeby was nakarmić, przewinąć. Także teraz bardzo wiele dla was robią. Tato pracuje, żeby zarobić pieniądze na utrzymanie rodziny, może mama też musi pracować. Czasem muszą nawet wyjechać za granicę. Poświęcają wam czas, gotują obiady, pomagają odrobić lekcje. Jeśli ktoś się rozchoruje, to tym bardziej rodzice troszczą się o niego. Poświęcają wam swoje siły, swój czas. Dają wam samych siebie, bo was kochają. Pan Jezus także was kocha i chce dawać samego siebie. W jaki sposób? O tym powiemy sobie na dzisiejszej katechezie.

5. Wiara i życie Kościoła

Kiedy Pan Jezus żył na ziemi, cały czas był dla innych ludzi. Pamiętacie, co dla nich robił?

• nauczał

• czynił cuda – można poprosić o podanie kilku konkretnych cudów Jezusa

• uzdrawiał chorych

• wskrzeszał

• rozmnażał chleb

Robiąc te rzeczy, pomagał ludziom, którzy czegoś potrzebowali. Kiedy jednak koniec Jego życia na ziemi i powrót do domu Ojca stał się bliski, Pan Jezus, wiedząc, że jego uczniom i wszystkim ludziom będzie smutno, gdy Go tu na ziemi zabraknie, zebrał uczniów w Wieczerniku. Spożywał z nimi Ostatnią Wieczerzę. Kiedy tam razem przebywali, Pan Jezus:

„wziął chleb, odmówiwszy dziękczynienie, połamał go i podał, mówiąc: «To jest Ciało moje, które za was będzie wydane: to czyńcie na moją pamiątkę!». Tak samo i kielich po wieczerzy, mówiąc: «Ten kielich to Nowe Przymierze we Krwi mojej, która za was będzie wylana»” (Łk 22, 19–20).

Sięgnijcie do podręcznika, gdzie jest zapisany ten fragment Ewangelii, i przeczytajcie go jeszcze raz.

Jakie słowa wypowiedział Pan Jezus?

Czym jest chleb? (Ciałem Pana Jezusa)

Czym jest wino? (Krwią Pana Jezusa)

Pan Jezus zostawił nam siebie pod postacią chleba i wina. Dziś cały czas jest z nami. Gdzie dziś słyszymy te słowa wypowiedziane w Wieczerniku przez Pana Jezusa? (w kościele / w czasie Mszy Świętej)

Posłuchajcie teraz słów, które ksiądz wypowiada nad chlebem i winem w czasie Mszy Świętej:

• Nad chlebem: BIERZCIE I JEDZCIE Z TEGO WSZYSCY: TO JEST BOWIEM CIAŁO MOJE, KTÓRE ZA WAS BĘDZIE WYDANE.

• Nad winem: BIERZCIE I PIJCIE Z NIEGO WSZYSCY: TO JEST BOWIEM KIELICH KRWI MOJEJ, NOWEGO I WIECZNEGO PRZYMIERZA, KTÓRA ZA WAS I ZA WIELU BĘDZIE WYLANA NA ODPUSZCZENIE GRZECHÓW. TO CZYŃCIE NA MOJĄ PAMIĄTKĘ.

Tak jak polecił Pan Jezus, czynimy to na Jego pamiątkę. W ubiegłym roku szkolnym byliście u I Komunii Świętej. Pięknie ubrani, z rodzicami cieszyliście się, że Pan Jezus przychodzi do waszych serc. Nie jest to tylko jedna okazja, żeby przyjąć Pana Jezusa. Możemy to robić w czasie każdej Mszy Świętej.

Przypomnimy sobie teraz, jak wygląda obrzęd przyjęcia Komunii Świętej.

• Przed przyjęciem Komunii ksiądz unosi Hostię, pokazuje ją wszystkim i mówi:

Oto Baranek Boży, który gładzi grzechy świata. Błogosławieni, którzy zostali wezwani na Jego ucztę.

• Odpowiadamy wtedy:

Panie, nie jestem godzien, abyś przyszedł do mnie, ale powiedz tylko słowo, a będzie uzdrowiona dusza moja.

• Podchodzimy do ołtarza. Ksiądz podaje nam Komunię i mówi: Ciało Chrystusa

• Z radością odpowiadamy: Amen, ciesząc się, że Pan Jezus przychodzi do naszego serca. Pan Jezus przychodzi do naszego serca, aby nas umocnić, dać nam potrzebne siły do czynienia dobra. Żaden inny przyjaciel nie może być tak blisko nas, w samym środku naszego serca. Pan Jezus daje też obietnicę tym, którzy będą Go często przyjmować. Obietnica ta jest zapisana w Piśmie Świętym.

6. Zastosowanie życiowe

Rozdam wam teraz karteczki z tekstem słów Pana Jezusa. Brakujące słowa odnajdziecie, przeskakując od pierwszej litery w lewym górnym rogu (C) co 3 kratki (załącznik, płyta CD).

Ja jestem _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ (…)

Kto ten chleb spożywa, będzie _ _ _ _ _ _ _ _ _ _.

Ja jestem chlebem żywym (…) Kto ten chleb spożywa, będzie żył na wieki (J 6, 51). Pan Jezus obiecuje, że kto Go przyjmuje w Komunii Świętej, będzie żył na wieki. Co to znaczy „żyć na wieki”? W przypadku trudności katecheta naprowadza uczniów na odpowiedź – być kiedyś szczęśliwym w niebie. Jeśli chcemy poradzić sobie w życiu i bezpiecznie dojść do nieba, powinniśmy często przyjmować Komunię Świętą, w której przychodzi do nas sam Pan Jezus. Chce nas umacniać, byśmy potrafili dobrze wybierać, unikać zła, być dobrymi dla innych.

7. Modlitwa śródlekcyjna

O Jezu, w Hostii utajony, Moje serce Cię czuje

I choć kryją Cię zasłony,

Ty wiesz, że Cię miłuję, miłuję.

sł. J. Siedlecki

8. Podsumowanie treści

• Gdzie Pan Jezus spożył z uczniami ostatnią wieczerzę? (w Wieczerniku)

• Jakie słowa wypowiedział nad chlebem? (Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało Moje)

• Jakie słowa wypowiedział nad winem? (Bierzcie i pijcie, to jest Krew Moja)

• Dlaczego mamy często przyjmować Komunię Świętą? (żeby spotkać się z Jezusem naszym Przyjacielem, żeby Pan Jezus nas umocnił, byśmy mogli żyć wiecznie / żebyśmy doszli kiedyś do nieba)

9. Notatka

„Bierzcie i jedzcie, to jest ciało moje. Bierzcie i pijcie, to jest krew moja”. Tymi słowami Pan Jezus zostawił nam siebie w Komunii Świętej.

10. Praca domowa

• Wkleję zdjęcie z I Komunii Świętej.

• Narysuję w zeszycie serce i wpiszę w nim: PAN JEZUS.

• W najbliższą niedzielę przyjmę Komunię Świętą.

11. Modlitwa

Jezusa ukrytego mam w Sakramencie czcić,

Wszystko oddać dla Niego, Jego miłością żyć.

On się nam daje cały, z nami zamieszkał tu,

Dla Jego Boskiej chwały życie poświęćmy Mu.

Wiarą ukorzyć trzeba zmysły i rozum swój,

Bo tu już nie ma chleba, to Bóg, to Jezus mój.

sł. ks. S. Ziemiański SJ

III. Materiały uzupełniające

Załącznik

Ja jestem _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ (…)

Kto ten chleb spożywa, będzie _ _ _ _ _ _ _ _ _ _.

8. Jestem świadkiem Bożej miłości

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

• Ukazanie znaczenia błogosławieństwa.

• Poznanie prawdy, że jest ono jednocześnie posłaniem, aby świadczyć o Panu Jezusie.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

Uczeń:

• Wyjaśnia znaczenie słowa „błogosławić”.

• Podaje formułę błogosławieństwa mszalnego.

Umiejętności:

Uczeń:

• Wyjaśnia, do czego wzywa błogosławieństwo mszalne.

• Wskazuje przykłady świadczenia o Jezusie.

• Podaje konkretne przykłady postawy miłości bliźniego.

3. Metody i techniki: pogadanka, analiza tekstu biblijnego, kostka miłości, dialog.

4. Środki dydaktyczne: Pismo Święte, podręcznik ucznia, kostka miłości, wybór zdania.

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

Przywitanie się z uczniami i sprawdzenie obecności.

2. Modlitwa

„Duchu Święty, który oświecasz...”

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

• Gdzie Pan Jezus spożył z uczniami ostatnią wieczerzę? (w Wieczerniku)

• Jakie słowa wypowiedział nad chlebem? (Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało Moje)

• Jakie słowa wypowiedział nad winem? (Bierzcie i pijcie, to jest Krew Moja)

• Dlaczego mamy często przyjmować Komunię Świętą? (żeby spotkać się z Jezusem – naszym Przyjacielem, żeby Pan Jezus nas umocnił, byśmy mogli żyć wiecznie / żebyśmy doszli kiedyś do nieba)

4. Sytuacja egzystencjalna

(Wersja 1) Moi drodzy. Kiedy w ubiegłym roku przeżywaliście uroczystość I Komunii Świętej, przed wejściem do kościoła prosiliście o błogosławieństwo swoich rodziców, rodziców chrzestnych. W jaki sposób oni wam błogosławili? (znak krzyża na czole) Po co było to błogosławieństwo? (w tym ważnym momencie powierzali was opiece Pana Boga, by dobrze przeżyć I Komunię Świętą) Kiedy jeszcze udziela się błogosławieństwa? (ślub, prymicje, każda Msza Święta). Na koniec każdej Mszy Świętej kapłan udziela Bożego błogosławieństwa.

Dziś na lekcji powiemy sobie, czym jest błogosławieństwo? W jakim celu Pan Bóg nam błogosławi? Jak świadczyć o Panu Jezusie?

(Wersja 2) Odczytanie opowiadania z podręcznika ucznia: Świat, w którym żyję.

5. Wiara i życie Kościoła

Błogosławieństwo – błogosławić, to znaczy komuś dobrze życzyć, chcieć dla niego dobra. Mówiliście, że błogosławili wam rodzice. Ich błogosławieństwo jest ważne, bo oni są wam bardzo bliscy i chcą waszego dobra. Najważniejsze jest jednak Boże błogosławieństwo. Pan Bóg, który jest naszym Ojcem, chce dla nas dobra. On nam błogosławi. Pokazał nam, jak nas kocha, przez to, że posłał na ziemię swojego Syna Jezusa Chrystusa, który stał się człowiekiem. Pan Jezus, kiedy chodził po ziemi, błogosławił ludziom. Szczególnie kochał dzieci i im także chciał błogosławić. Posłuchajcie słów Ewangelii:

„Przynosili Mu również dzieci, żeby ich dotknął; lecz uczniowie szorstko zabraniali im tego. A Jezus, widząc to, oburzył się i rzekł do nich: «Pozwólcie dzieciom przychodzić do Mnie, nie przeszkadzajcie im; do takich bowiem należy królestwo Boże. Zaprawdę, powiadam wam: Kto nie przyjmie królestwa Bożego jak dziecko, ten nie wejdzie do niego». I biorąc je w objęcia, kładł na nie ręce i błogosławił je” (Mk 10, 13–16).

• Jak zachowywali się uczniowie? (zabraniali przynosić dzieci do Pana Jezusa)

• Co powiedział Pan Jezus? (pozwólcie dzieciom przychodzić do Mnie, nie zabraniajcie im)

• W jaki sposób Pan Jezus błogosławił dzieciom? (brał w objęcia i kładł na nie ręce)

Kiedy Pan Jezus chodził po ziemi, w ten sposób błogosławił dzieci. Dziś Pan Jezus jest obecny wśród nas w sakramentach, szczególnie w Eucharystii, i też nam błogosławi. Kto pamięta formułę błogosławieństwa mszalnego? Jeśli dzieci nie pamiętają, sięgamy do podręcznika:

PAN Z WAMI.

I Z DUCHEM TWOIM.

NIECH WAS BŁOGOSŁAWI BÓG WSZECHMOGĄCY OJCIEC I SYN, I DUCH

ŚWIĘTY. AMEN.

IDŹCIE W POKOJU CHRYSTUSA. BOGU NIECH BĘDĄ DZIĘKI.

• Kto nam błogosławi w czasie Mszy Świętej (kapłan, Bóg w Trójcy Świętej)

• Jakie słowa kapłan wypowiada po błogosławieństwie? (idźcie w pokoju Chrystusa)

• Dokąd idziemy po Mszy Świętej? (do domu, szkoły, w codzienność) Po błogosławieństwie następuje rozesłanie: Idźcie w pokoju Chrystusa. Pan Jezus błogosławi nam, abyśmy o Nim świadczyli na co dzień.

• Co to znaczy świadczyć?

• Gdzie może występować świadek? (np. w sądzie)

• Co to znaczy, że jestem świadkiem Chrystusa? (po moim zachowaniu / postępowaniu inni ludzie mają poznać, że jestem uczniem Pana Jezusa)

• Co zatem trzeba robić? Powiedział o tym sam Pan Jezus, a w przypomnieniu Jego słów pomoże nam ćwiczenie: prawda czy fałsz (załącznik 1, płyta CD). Do każdego zdania są przyporządkowane słowa. Właściwe słowo znajduje się przy zdaniu prawdziwym.

„Po tym wszyscy poznają, żeście uczniami moimi, jeśli 1 2 3 4” (J 13, 35).

1. Pan Jezus urodził się w Nazarecie. (zrobicie) P/F

Pan Jezus urodził się w Betlejem. (będziecie) P/F

2. Błogosławić, to życzyć komuś dobrze. (się) P/F

Błogosławić, to inaczej przepraszać. (to) P/F

3. Chleb jest symbolem pracy i jedności. (wzajemnie) P/F

Chleb jest symbolem cierpienia. (dobrze) P/F

4. Pan Jezus błogosławił tylko dorosłych. (zachowywać) P/F

Pan Jezus błogosławił dzieci. (miłowali) P/F

„Po tym wszyscy poznają, żeście uczniami moimi, jeśli będziecie się wzajemnie miłowali” (J 13, 35).

Sam Pan Jezus powiedział, w jaki sposób najlepiej Go naśladować i o Nim świadczyć. Po czym inni mogą poznać, że jesteśmy uczniami Jezusa? (jeśli się wzajemnie kochamy) Co to znaczy kochać się wzajemnie? Pomoże nam to odkryć kostka miłości, którą wymyśliła kiedyś Chiara Lubich, założycielka Ruchu Focolari. Na kostce jest zapisanych 6 tajemnic miłości.

6. Zastosowanie życiowe

Uczniowie rzucają kostką. Można wykonać specjalną kostkę (załącznik 2) albo użyć kostki do gry i przyporządkować do liczby oczek 6 tajemnic miłości. Uczeń, który rzuca kostką, wyjaśnia, jak rozumie poszczególne tajemnice. Katecheta może uzupełnić odpowiedź ucznia. Kostką rzu-

camy, aż wszystkie tajemnice miłości zostaną wyjaśnione.

• Po pierwsze: KOCHAĆ WSZYSTKICH

Na przykład w szkole mówisz: „Moją nauczycielkę kocham, tę koleżankę też lubię, a tamtej nie, bo jest niesympatyczna”. To nie jest prawdziwa miłość. Trzeba się przełamać i kochać wszystkich.

• Po drugie: KOCHAĆ JAKO PIERWSZY

Na przykład wracasz do domu, a tam siostra albo brat nadąsany, znudzony, nic mu nie pasuje, nie ma ochoty ani na zabawę, ani na naukę. Nie oczekuj, że nagle się zmieni. To ty powinieneś zacząć. Możesz powiedzieć tak: „Źle się czujesz? Jak ci idzie? Masz jakiś problem? Może wyjdziemy razem na podwórko?”. Ty powinieneś kochać jako pierwszy.

• Po trzecie: KOCHAĆ JEZUSA WE WSZYSTKICH

Na przykład spotykasz na ulicy człowieka obszarpanego, bezdomnego i wydaje ci się, że nie potrafisz go kochać. Musisz zobaczyć w nim Jezusa. Jezus powiedział: „Cokolwiek uczyniłeś innym, Mnie to uczyniłeś”. Nie możesz w drugim człowieku nienawidzić Jezusa, nie możesz Jezusa źle traktować. Jezusowi nie powiesz brzydkich słów.

• Po czwarte: KOCHAĆ JAK SIEBIE SAMEGO

Na przykład gdyby ktoś rzucił we mnie kamieniem, nie byłabym(byłbym) zadowolona (-y). Tak samo nie jestem zadowolona (-y), gdy rzucają kamieniem w kogoś innego. Musisz kochać innych, tak jak siebie samego.

• Po piąte: KOCHAĆ SIĘ WZAJEMNIE

Jeśli kogoś kocham i czynię mu dobro, to koleżance czy koledze też łatwiej jest mnie kochać. Miłość Boża rozszerza się i możemy kochać się wzajemnie.

• Po szóste: KOCHAĆ NIEPRZYJACIÓŁ

Pan Jezus powiedział, że nie wystarczy kochać tych, którzy nam dobrze czynią, trzeba kochać nawet tych, którzy wyrządzają nam zło – nieprzyjaciół. Nie zawsze kogoś mogę lubić, ale mogę go kochać, czyli chcieć dla niego dobra, nie życzyć mu zła. Mogę też modlić się za nieprzyjaciół.

http://liturgia.wiara.pl/doc/419802.Roraty-z-Malym-Gosciem-Nie-dzielnym-i-Wiara-pl-2004/31

Rozumiemy już, co znaczy kochać innych. To nie zawsze jest łatwe. Dlatego teraz po- prosimy o Boże umocnienie, o błogosławieństwo.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Panie Jezu, wszyscy potrzebujemy Twojego błogosławieństwa. Prosimy Cię, błogosław naszym dziadkom, rodzicom, rodzinie, koleżankom i kolegom. Błogosław nam samym.

Jeśli katecheta jest księdzem, może udzielić mszalnego błogosławieństwa. Jeśli nie, czyni znak krzyża na czole dzieci.

8. Podsumowanie treści

• Co to znaczy błogosławić? (życzyć dobrze)

• Kto nam błogosławi? (Pan Bóg)

• Jak brzmi błogosławieństwo mszalne? (Pan z Wami. I z duchem Twoim. Niech Was błogosławi Bóg Wszechmogący Ojciec i Syn, i Duch święty. Amen. Idźcie w pokoju Chrystusa. Bogu niech będą dzięki)

• Co to znaczy świadczyć o Jezusie? (kochać się wzajemnie)

• Jak możemy kochać innych? (czynić dobro, robić dobre uczynki, kochać nieprzyjaciół, pomagać innym)

9. Notatka

W czasie każdej Mszy Świętej Pan Jezus nam błogosławi, czyli dobrze mam życzy i udziela swojej łaski. Tak umocnionych posyła nas, abyśmy świadczyli o nim, kochając wszystkich ludzi.

10. Praca domowa

• Zrobię przynajmniej jeden dobry uczynek.

• Wybiorę sobie jedną tajemnicę z kostki miłości i narysuję w zeszycie, w jaki sposób mogę być świadkiem Pana Jezusa.

11. Modlitwa

„Chwała Ojcu i Synowi, i Duchowi Świętemu”

III. Materiały uzupełniające

Załącznik 1

Ćwiczenie: prawda czy fałsz. Do każdego zdania są przyporządkowane słowa. Właściwe słowo znajduje się przy zdaniu prawdziwym.

„Po tym wszyscy poznają, żeście uczniami moimi, jeśli 1 2 3 4” (J 13, 35).

1. Pan Jezus urodził się w Nazarecie. (zrobicie) P/F

Pan Jezus urodził się w Betlejem. (będziecie) P/F

2. Błogosławić, to życzyć komuś dobrze. (się) P/F

Błogosławić, to inaczej przepraszać. (to) P/F

3. Chleb jest symbolem pracy i jedności. (wzajemnie) P/F

Chleb jest symbolem cierpienia. (dobrze) P/F

4. Pan Jezus błogosławił tylko dorosłych. (zachowywać) P/F

Pan Jezus błogosławił dzieci. (miłowali) P/F

„Po tym wszyscy poznają, żeście uczniami moimi, jeśli będziecie się wzajemnie miłowali” (J 13, 35).

Załącznik 2

Przykładowy szablon kostki

9. Uczę się kochać przy Sercu Pana Jezusa

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

• Ukazanie i rozwijanie motywów do praktykowania codziennej modlitwy, regularnego korzystania z sakramentu pokuty i przyjmowania Jezusa w pierwsze piątki miesiąca.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

Uczeń:

• Określa motywy praktykowania modlitwy, korzystania z sakramentu pokuty i przyjmowania Komunii św.

• Podaje warunki bycia uczniem Jezusa.

• Wymienia warunki dobrej spowiedzi.

Umiejętności:

Uczeń:

• Potrafi powiedzieć, jak uczestniczyć w pierwszych piątkach.

• Wskazuje, jak z powagą przygotować się do sakramentu pokuty.

• Wyjaśnia, że przez praktykowanie pierwszych piątków miesiąca wyraża swą miłość do Jezusa.

3. Metody i techniki: analiza tekstu biblijnego, analiza homilii papieskiej, pogadanka.

4. Środki dydaktyczne: Pismo Święte, podręcznik ucznia, nagranie homilii papieskiej z płyty DVD lub CD.

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

Przywitanie się z uczniami i sprawdzenie obecności.

2. Modlitwa

„Duchu Święty, który oświecasz serca”

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

W czasie Mszy św. Pan Jezus nam błogosławi, czyli dobrze nam życzy i udziela swojej łaski. Tak umocnionych posyła nas, abyśmy świadczyli o nim, kochając wszystkich ludzi. Niełatwo jest kochać każdego człowieka. Dlatego Pan Jezus pragnie, abyśmy zawsze byli blisko Niego, a On nam udzieli swojej łaski.

4. Sytuacja egzystencjalna

Błogosławiony Jan Paweł II w czasie swoich pielgrzymek apostolskich spotykał się z dziećmi, które, tak jak wy, nie tak dawno przyjęły I Komunię Świętą. W Zakopanem zachęcał dzieci do miłości Pana Jezusa.

5. Wiara i życie Kościoła

Słowa papieża do dzieci (można odtworzyć z przyniesionego przez katechetę DVD lub CD bądź przeczytać z podręcznika):

„«Pozwólcie dzieciom przychodzić do Mnie» (Mk 10, 14) – tak niegdyś powiedział Pan Jezus do apostołów. To było wspaniałe zaproszenie