Kos kos jeżyna ebook

1

Wchodzę już jedną nogą w starość, moja krew płynie coraz cieńszą strużką jak wysychające od skwaru źródło, ale przed okresem jajniki kłują mnie tak samo jak dawniej, kiedy byłam młoda. To mnie budzi o poranku, ale wiem, że miesiączki nie dostanę dzisiaj, rozłoży mnie dopiero jutro, a nawet pojutrze, teraz tylko mnie ostrzega, moje ciało wysyła mi znak i trzeba wstawać, póki mam jeszcze siłę. Trzeba, więc wstaję, nawet już nie czuję znużenia, lepiej to zrobić jeszcze dzisiaj. Dlaczego? Ano dlatego, że ręka miesiączkującej kobiety jest skażona. Wszystko, czego dotknie, spopieleje, zniknie. Kobieta z miesiączką nie powinna się brać do żadnej roboty, bo jej ta robota przeleci przez ręce, jakby ją wiatr zdmuchnął. Tak się mówi. Tak to jest pomyślane. Pomyślane nie przez mężczyzn, ale przez zmęczone kobiety. Żeby chociaż przez te kilka dni w miesiącu można było odpocząć.

Może to i wymysł, ale ja w to wierzę. Postępuję zgodnie ze zwyczajem. Też jestem kobietą i co, nie trzeba mi odpoczynku? I co z tego, że nie mam męża i dzieci na głowie, ale mam swoją robotę, swoją harówkę. Robię więc tak, jak przykazano. Wstanę, umyję się, włożę kieckę, w stanik też się wcisnę. Jest jeszcze wcześnie, ale nie wiadomo, czy się nie napatoczy jaki pijaczyna, co będzie wracał z nocnej imprezy. No i jest lato, na ulicach wszędzie ludzie. Od rana do nocy. Tłok, że nie ma gdzie szpilki wcisnąć. Jak się ubiorę, to wezmę to moje ładne czerwone wiaderko. Będę je nieść zawieszone lekko na dwóch palcach. Czarne jeżyny tak się pięknie świecą w tym czerwonym wiaderku, że jak je stawiam pełne na stole, to aż mi żal wysypać owoce i robić. Najpierw na nie patrzę.

Słońce jeszcze nie wzeszło, dopiero się rozwidnia. Gdzieś tam pieje stary kogut sąsiadki. Ostrożnie zamykam furtkę i nagle prosto w nos wali mnie smród. Ten smród, który jakby stał się zapachem lata. Wszyscy, miejscowi i przyjezdni, jeżdżą już tylko samochodami, dwóch kroków nikt nie zrobi na piechotę. I spaliny wiszą w powietrzu, jakby miały tak wisieć już wiecznie, jakby miały się nigdy więcej nie rozwiać. Drapie od nich w gardle i łzawią oczy. Wiatru ani na lekarstwo. Łupie mnie w kolanie, pewnie będzie padać. Lunie jak z cebra. Tak że lepiej iść. No to idę, a do tego się cieszę. Tak lekko idę, jakbym u ramion miała skrzydła. Sąsiadki z naprzeciwka mnie nie ubiegną. To ja nazbieram dojrzałych, dużych, czarnych jak smoła jeżyn. Wzięłam ze sobą zaczep i rękawice. To w moich ustach któregoś ponurego zimowego poranka rozpłynie się ta dojrzała, duża, czarna jak smoła jeżyna. Wiesz jakiego? Mokrego, zimnego, szarego poranka. Kiedy nie tylko nie chce ci się wstać z łóżka, ale w ogóle nie chce ci się żyć, istnieć, oddychać. Jak myślisz, co mi pomogło przetrwać tę poprzednią zimę, właśnie taką, no, jak myślisz? Konfitury z jeżyn! Smarowałam nimi chleb podpieczony na piecu i jadłam do herbaty i och, och, rozpływały mi się w ustach! Ten spieczony chleb moczyłam trochę w herbacie, wszystkie zęby mam swoje, ale wiadomo, trzeba uważać. Jak się ma własne zęby, to trzeba o nie dbać. To dlatego chętnie wstawałam z łóżka wcześnie, bo czekała na mnie konfitura z jeżyn na gorącym chlebie. Wstawaj, Etero, wstawaj, kobieto, bo cię tam wielka przyjemność czeka! Przecież właśnie dlatego, no nie? Czy nie tak było? Dlatego chętnie wstawałam nawet w zimno i deszcz, szłam otwierać sklep i siedziałam w nim cały dzień. I dlatego warto było wyjść wcześnie rano i iść opustoszałą drogą. Zobacz, nawet bezdomne psy nie szczekają, tylko drzemią sobie spokojnie na poboczu.

Zaraz przejdę przez most i kiedy dojdę do zarośli nad rzeką, zobaczę je – moje lśniące jeżyny. Rzeka Rioni jest zmętniała, szybka i głośna, łamie mnie w kolanie, jest tak duszno, że na pewno spadnie deszcz, ubranie już przykleja mi się do skóry, ale zdążę, zbiorę jeżyny i niech sąsiadki z naprzeciwka idą do czorta. Jak przyjdą, to wszystko w chruśniaku będzie już wyzbierane.

Idę i chce mi się śpiewać, tak mi lekko na duszy, dobrze mi, prawie zapomniałam o kłuciu w podbrzuszu. Gdzieś w oddali słychać silnik samochodu, pewnie jakiś skacowany pijaczyna wraca do domu. Wokół jest cicho, w uszach mam tylko ten warkot i jeszcze poranne trele kilku kosów. I już stoję pośród ciernistych krzaków ze swoim wiaderkiem i zaczepem, w kolorowych rękawicach ogrodowych. Czuję jakąś dziwną radość i lekkość. Etero, a może dlatego, że już niedługo powinien się pojawić u ciebie pewien pan? Czyżby dlatego? No? Noo? Powiedz to, przyznaj się sama przed sobą, kochaneńka! To jest powód, prawda? Bo zobaczysz jego szpakowatą głowę, tak? I potem serce ci zadrży, prawda? No, powiedz, Etero, powiedz, przyznaj się! Przyznać się czy się nie przyznać? Nawet jeśli serce tłucze mi się w piersi, to co z tego? Nic nie zauważam i nic nie daję po sobie poznać! Dobrze, już dobrze, Etero. Tak trzymać! Tak trzymać! Ale szczerze, to nie pamiętam, kiedy ostatnio mi tak było. Tak lekko i dobrze. A może nigdy? Ale on przecież też przychodzi do mnie takim lekkim krokiem. A niby poważny mężczyzna!

Idę przez kolczaste zarośla, ale, niech to diabli, wszystko wyzbierane! Tylko gdzieniegdzie jedna czy dwie jeżyny, niedojrzałe, takie, które tylko ptaki zjedzą. Pewnie wczoraj tu przylazły sąsiadeczki, o świcie. Został ci guzik z pętelką, Etero! Jeden krzak, drugi, trzeci i tam, i tam nic nie ma! Jeszcze chwila i pęknę ze złości, ale ta lekkość jakoś mi nie pozwala naprawdę się wściekać, nie opuszcza mnie. Dobra, myślę sobie, pójdę dalej i może tam coś znajdę, przecież te wiedźmy z naprzeciwka nie mogły wyzbierać wszystkiego na całym brzegu. Tam jest taka niecka, gdzie woda podmyła skarpę, tam też rosną jeżyny, one by tam nie poszły. Nie dosięgłyby tam, dokąd ja dam radę. Ręką i zaczepem. Jestem wysoka, a one to pokurcze, wyglądają wszystkie jak pole pszenicy po gradobiciu.

Och, ależ się złapałaś na haczyk tego szpakowatego dostawcy! I jakich ci się na starość zachciewa haczyków, kobieto? Co ci chodzi po głowie? Ale czy na ten haczyk w głowie, szpikulec w sercu i brzytwę w brzuchu jest jakaś rada? Nie ma! Ale wiesz, co on takiego ma, ten mój dostawca? Nie boję się go. Niby jest obcym człowiekiem, ale się go nie boję. Właśnie dlatego, że jest obcy. I w ogóle jest inny, niby dojrzały mężczyzna, a jak młody chłopak. Nie zaczaja się. Inni tylko patrzą, kiedy ci się noga powinie, zadrzesz kieckę i zszargasz swoje dobre imię. On taki nie jest. Nie chodzi spięty i nerwowy jak inni. Nie jest pijakiem i awanturnikiem. Młody też nie, ale jest pogodny i swobodny. Cały czas się śmieje, uśmiecha się do mnie. Zawsze grzecznie. Nie muszę się opędzać ani stroszyć kolców. Przychodzi i taki jest sam z siebie cichy, miły, robi porządnie wszystko, co ma zrobić. Czasem nawet jakby się wstydził, nie patrzy mi w oczy i czerwienieją mu uszy. Taki poważny mężczyzna, a czerwienieje. Przysięgam na wszystko, że mu te uszy czerwienieją!

No i proszę, są jeżyny, i to ile! Nie miały śmiałości zejść na podmytą skarpę te pokurcze z naprzeciwka. W gęstwinie nie widać nawet, że tu jest osypisko. Ależ się świeci moja czarna jeżyna! W dole huczy Rioni, unosi szlam i piasek. I co, sąsiadeczki, tu nie zajrzałyście?! Nie dosięgłyście tych krzaków swoimi krótkimi rączkami? Prawda, bezpiecznie to tu nie jest. Ziemia się osuwa. Możesz nawet nie zauważyć, jak zrobisz krok w osuwisko. Zrobisz krok i szurniesz po tej wysokiej, stromej skarpie prosto do rzeki. A Rioni tak pędzi, że zabiera z sobą wszystko, podmywa brzegi i za kilka lat ta zielona skarpa też się zapadnie. Przestanie istnieć. Pamiętam przecież z dzieciństwa, jak tu było. Dzisiaj już nie ma nawet połowy tego, co kiedyś. Rzeka zabrała drzewa i zarośla. Las prawie zupełnie się zapadł. A jak tu było pięknie! Kiedy byłam dzieckiem, myślałam, że to najcudowniejsze miejsce na świecie. Zaczarowane, tajemnicze. Przychodziło się tu i nie chciało wracać. Słońce ledwo, ledwo prześwitywało przez drzewa, a jak prześwitywało, to kładło się złotymi plamami na ziemi, tańczyło złotem na trawie. Albo ile ptaków mieszkało w tym lesie! Ilu skrzydlatych śpiewaków! Wiosną ich trele wdzierały się ludziom w okna. A jak tu pachniało! To był zapach życia. Przychodziliśmy tutaj jako dzieci, zbieraliśmy grzyby, wrzeszczeliśmy, bawiliśmy się. W chowanego, w wojnę, we wszystko. Nie było lepszego zajęcia i miejsca do zabawy niż las. Zanurzaliśmy się w ten gąszcz i zapominaliśmy o bożym świecie, nie chcieliśmy stąd wychodzić. Bo gdzie by nam było lepiej? A teraz? Co zostało z tego lasu? Nic! Czego nie zabrała woda, to ludzie zniszczyli, zostały tylko pniaki, uschnięte korzenie i porozrzucane wszędzie śmieci. Drzewa wycięli na opał, jak w kraju była wojna domowa i bieda, a śmieci wyrzucają do dziś. To dlatego tam nie chodzę. My, ludzie, zasługujemy, żeby nas wszystkich zabrała Rioni, wszystkich wyrwała z korzeniami.

Wiesz, co teraz zrobię? Będę ostrożna. Pozbieram wszystko z tych krzaków, napełnię wiaderko po brzegi. Teraz dno jest ledwo zakryte. Stawiam wiaderko na ziemi i sprawdzam stopą grunt, czy jest pewnie, po czym zaczepem próbuję przyciągnąć do siebie kłujące pędy tak, żeby nie pozgniatać jagód. Na co komu pogniecione jeżyny? Zamieniają się w breję, kwaśnieją, zanim zdążysz przerobić je na konfiturę. Trzeba tylko krótko zagotować owoce z cukrem, nic więcej. Ja tak robię. Na jeżyny sypię cukier, daję im trochę poleżeć i gotuję. Kto to mówił, nie pamiętam, ale któraś tak gadała, że jak kobieta zacznie robić konfitury, to znaczy, że jest stara. Czy to nie Cisana powiedziała? Tak, chyba ona. Czyli od zeszłego roku już jestem stara, moja Cisano! I co mam z tym zrobić? No nic, chyba się przyzwyczaję. Do bycia starą mogę przywyknąć, ale wstawać zimą bez konfitury – nic z tego, kochaneńka. Uwielbiam te pływające w syropie, całe jagody czarnej jeżyny. To one dodają barw nieznośnemu i nudnemu zimowemu porankowi. Jakbym czuła na ciele dotyk zimy. Nawet teraz, w środku upałów, poczułam ten wyziębiony pokój i wygasły przez noc piec, kiedy widać wiszący w powietrzu własny zamarznięty oddech. Kiedy na dworze plucha, wiatr, słota i szaruga. Kiedy wystawiony spod pierzyny nos marznie jak pąk kwiatu, co zbyt wcześnie wyrósł. Kiedy nie tylko nie chce ci się wstawać, ale nawet ruszyć, chociaż masz pełny pęcherz. Kiedy jest tak zimno, że nie chcesz nawet sikać ciepłym moczem i leżysz bez ruchu, gdybyś mogła, to w ogóle nie wstawałabyś z wygrzanego jak barłóg materaca, ale nie masz innego wyjścia, musisz się ruszyć. I w końcu wystawiasz spod kołdry rękę, którą chwytasz rzucone obok łóżka ubranie. Najpierw podciągasz tułów, potem nogi i jak najszybciej się ubierasz. Na samą myśl o tym w środku upalnego letniego poranka prawie czuję dreszcze. I proszę, tymczasem zebrałam już wszystko z pierwszego krzaka! Teraz muszę zahaczyć i przyciągnąć ten drugi. Hej, Etero, a jak ciebie schwycił zaczepem ten szpakowaty dostawca? Jak cię wziął na haczyk? Teraz to i nieprzespana noc cię raduje. Kiedy to było? W zeszły piątek weszłam przypadkiem do sklepu Mediko i on tam był. No, nie całkiem przypadkiem – Mediko zadzwoniła do mnie i powiedziała ze śmiechem: zepsuła mi się zamrażarka, lody się topią, przyjdź natychmiast, kobieto, bo trzeba je zjeść. Pobiegłam. A co lepszego miałam do roboty? Jak weszłam, to nawet go nie zauważyłam. A on tymczasem pochylony, z głową w zepsutej zamrażarce, grzebie między rozmiękłymi lodami i wybiera te, które jeszcze nie do końca się rozpuściły, nucąc przy tym i uśmiechając się do mnie z dołu. A ty jakiego chcesz, Etero? Waniliowego? Czekoladowego? Wskaż palcem, na co masz ochotę, ja cię zapraszam. Mediko też pęka ze śmiechu. Moja ciotka ze strony ojca była zołzą o jadowitym języku, ale to, co mówiła o ludziach z regionu Imeretii, było czystą prawdą! Powiadała, że Imeretyjczycy są zrobieni z lżejszej gliny. I on taki jest, i Mediko. Bo czy ja bym się śmiała, gdyby zepsuła mi się zamrażarka?

Zamachnęłam się znów zaczepem, w głowie mam wciąż te jego szpakowate włosy, w ciele czuję jakąś niemoc, pochylam się nagle do przodu, a przed oczyma miga mi nagle coś czarnego. Co to było? Zerwało się? Odleciało? To kos, kos! Czarny kos z żółtym dziobem! Takie czarne kosy mieszkały w podwórzu u Domny. Matko jedyna! Serce mi chce z piersi wyskoczyć! Ziemia osuwa mi się spod nóg! Lewą ręką w powietrzu uderzam o wiadro, prawą trzymam się kurczowo zaczepu, a ten zaplątał się w jeżyny! Wiaderko toczy się w dół, toczy, po czym wpada do huczącej pode mną Rioni. A ja zawisam na jednej ręce, trzymając się kurczowo zaczepu, i zamykam oczy. Boże, ratuj! Unoszę powieki i nie ma go, nie ma ani kosa, ani jeżyn, tylko spieniona i tocząca się z hukiem po kamieniach, szara od szlamu woda! I ta woda unosi moje czerwone wiaderko, unosi je hen daleko i tak nim wesoło obraca, jakby z nim tańczyła.

Matko jedyna! Rękami chwytam się gruntu, nogi mam w powietrzu i zjeżdżam po sypkiej ziemi, nie mogąc znaleźć stopami oparcia. Tylko ręce mogą mnie ocalić! Dziewczyno, Etero, tylko tymi rękami uda ci się ocalić życie! Próbuję się podciągnąć, leżąc na plecach, ale pod sobą mam śliski piasek, po którym zsuwam się plecami, zsuwam się nogami i serce zamiera mi w piersi. Już, już wpadnę do rzeki i Rioni zabierze mnie jak moje czerwone wiaderko, uniesie ku śmierci! Boże, ratuj! I nagle przed oczyma staje mi znów szpakowata głowa tego śmiesznego dostawcy. Ratunku! I zanim zupełnie zsunę się ze skarpy, coś w środku podpowiada mi – ni to jego głos, ni mojego własnego ciała – obróć się w prawo, Etero, obróć się w prawo! Przekręcam się na prawy bok i prawą ręką chwytam za zaplątany w jeżynach zaczep. Na szczęście mam rękawice i nie ślizgają mi się ręce, czuję, jak pot spływa mi po kręgosłupie, i teraz już brzuchem i piersiami zapieram się w ten osypany piach. Lewą ręką chwytam się jakiegoś korzenia i – o Boże, tkwi mocno w ziemi, oby tylko wytrzymał mój ciężar! Oby tylko wytrzymał! Podciągam się całym ciałem i uwolnioną prawą ręką łapię za krawędź osypiska, która też się trzyma mocno, dzięki Ci, Boże! Podciągam się na rękach, zaciskam szczęki, a w ustach czuję, jak ziemia kruszy mi się między zębami. Teraz kolej na prawą nogę, podciągam ją i już połową ciała wiszę na skraju skarpy. Zamykam oczy, żeby nie widzieć rozdziawionej, szarej od szlamu paszczy rzeki, podciągam cały tułów i wreszcie jestem na górze, jestem bezpieczna! Jestem bezpieczna! Nie spadłam, udało mi się, mój Boże! Plecami przywarłam do ziemi przy ścieżce, która zapadła się do osuwiska. Leżę i nie wiem, co mnie bardziej boli, co mnie bardziej piecze: czy naciągnięte w nadgarstku ścięgno, czy podrapane uda, ale widzę, jak słońce prześwituje przez chmury! To słońce, a nie śmierć, stoi nad moją głową jak królowa.

Idę z powrotem z pustymi rękami, z pustą głową i bardzo nie chcę spotkać teraz kogoś znajomego. Wciąż jest wcześnie rano, gdzieś tam daleko przy rogu mojej ulicy ktoś wyrzuca śmieci do kubła, ale zanim tam dojdę, wejdzie z powrotem do domu, nie zobaczy mnie z bliska. Szczypie mnie podrapana lewa ręka i obdarta do krwi prawa noga, czuję powbijane w skórę kolce, nie mogę opanować drżenia nóg, ale idę, idę do przodu. Dziękuję Ci, Boże, że mnie ocaliłeś! Ale teraz boję się jeszcze bardziej niż wtedy, kiedy wisiałam na skarpie. I tak mi wstyd, że aż mnie w gardle ściska. Sukienkę mam podartą i jak dobrze, że nikogo nie ma na ulicy, że nikt mnie nie zobaczy. Gdybym wpadła do tej rzeki i gdyby mnie zabrała woda, to kto by o mnie pamiętał? Nikt! Boże, jaka ja Ci jestem wdzięczna, ale powiedz mi, czy pies z kulawą nogą by się o mnie upomniał? Nie, no jak to?! Przecież sklep stałby zamknięty. Ale pewnie pomyśleliby, że jestem w Terdżoli. Tylko że ja nigdy nie jeżdżę do Terdżoli w środku tygodnia. Czy naprawdę to by im przyszło do głowy? Nie, Cisana domyśliłaby się, że nie pojechałam do miasteczka. Przecież ja w ogóle nigdy się stąd nie ruszam w środku tygodnia! Zadzwoniliby chyba do mnie? Kiedy by do mnie zadzwonili? W południe? Cisana by do mnie zadzwoniła? Czy Neno? Gdzie się podziewasz, kobieto? Tak by powiedziała Cisana albo Neno. Bo któż oprócz nich? Jakiś klient? Kto oprócz nich zna mój numer telefonu? Chyba tylko dystrybutorzy. Ten śmieszny dostawca by do mnie zadzwonił! Zadzwoniłby do mnie, stojąc pod zamkniętym sklepem. Ile razy by zadzwonił? Dwa, trzy, może nawet cztery? A później by się zabrał i odjechał. Bo co innego miałby zrobić? Co, nie ma swoich spraw do załatwienia? Dokąd by tak stał pod drzwiami? Nacisnąłby pewnie raz i drugi na klamkę, jestem przekonana. Etero, Eterooo, zawołałby mnie pewnie nieśmiało. Zadzwoniłby na mój numer i słyszałby w słuchawce sygnał, ale ja bym nie odbierała. Boże mój! Jakbym nie odbierała, to może wtedy by mnie ktoś zaczął szukać? Znaleźliby mnie, oczywiście! Tak, znaleźliby mnie, ale w którym miejscu?! Dokąd zaniosłaby mnie ta mętna woda? Nie umiem pływać! Cóż by mnie uratowało? Któż by mnie uratował, jakbym wpadła do Rioni? A w tamtym miejscu jest wir, straszny wir! O ile kamieni by mnie roztrzaskała, gdzie by mnie wyrzuciła ta woda? Czekaj, czekaj, a czy w tamtym miejscu w ogóle są kamienie?

Boże mój, a tamta dziewczynka? Pamiętam ją jak dziś! Minęło już prawie czterdzieści lat, a ja wciąż to pamiętam! Jak ona miała na imię? Lili, miała na imię Lili, tak powiedzieli. Woda ją zniosła z góry rzeki. Bawiła się na brzegu i wpadła do Rioni, czarne fale zabrały ją w sekundę, nic nie zdążyli zrobić. Matko jedyna! To przecież tam ją wyrzuciła woda, w naszym lasku! Miała tyle lat co ja albo niewiele więcej. Boże mój! To dzieci z naszej ulicy ją znalazły. Zawołały mnie i poszłam tam! Po co poszłam?! Wtedy też byłam w lasku na jeżynach, chyba Keto mnie wysłała. Nie, nie pamiętam. Och, ale za to dobrze pamiętam ciało tej dziewczynki! Całe pokryte szlamem, szare, bez życia. Leżała na brzuchu, tak ją wyrzuciła woda. Widać jej było majtki. Majtki w kropki. Wodorosty zaplątały jej się w porwaną sukienkę. I pieprzyk, na nodze miała pieprzyk. Już zsiniały, a kiedyś pewnie brązowy, ładny pieprzyk. Boże, jak ona wyglądała! Jaka była biedna, nieżywa!

Ja tymczasem czułam wstyd. Wiesz dlaczego? Bo leżała tak na oczach wszystkich i było jej widać majtki. I jak patrzyły na nią te chłopaki z sąsiedniej ulicy! Z odrazą i ciekawością! A ona, biedna, miała piasek i wodorosty we włosach. Potem chłopaki mówiły, że jak przyjechała milicja i ją odwróciła, to twarz miała zupełnie zjedzoną. Ja tego nie widziałam, poszłam sobie, zanim przyjechała milicja. Poszłam? Pobiegłam w te pędy do domu! Nie spałam później po nocach, a jak już zasnęłam, to budziłam się z krzykiem. Boże! A jakby mnie tak wyrzuciła woda, też byłabym taka szara, cała w szlamie? Czekaj, a jakie mam na sobie majtki? Czyste są? Nie pamiętam które, ale czyste, wczoraj się przecież kąpałam. Jakby mnie wyrzuciła woda z sukienką zadartą do góry, jak bym ja wyglądała! Pachy mam nieogolone. Ale kto tam patrzy na nieogolone pachy u trupa? I dokąd by mnie zabrali, czyby mnie zabrali do tej kostnicy z jednym pomieszczeniem? A zanimby mnie zabrali, tobym tak leżała na brzegu! Przechodnie by się zatrzymywali, starzy i młodzi oglądaliby mnie z odrazą. Po kogo by zadzwonili? Po policję? Po tych idiotów? Do kostnicy zabraliby mnie policjanci, bo kto inny? Co by powiedziała ta baba, która tam pracuje – czysty trup z tej naszej Etero? Zaraz, ale w tym szlamie to jak by poznała, czy mam na sobie czyste majtki, czy nie? I jaka w ogóle bym była? Na pewno spuchnięta od wody i sina! I czy mnie też obgryzłyby ryby? A gdyby mnie woda nie wyrzuciła na brzeg i nikt już by mnie nie znalazł? Gdyby dno Rioni stało się moim grobem? Gdyby woda szlifowała tam moją czaszkę i kości? Boże, broń od takiego losu! Co ci w ogóle przychodzi do głowy, głupia kobieto! Zobacz, żyjesz, nie umarłaś! Zobacz, idziesz do domu, jak gdyby nic się nie stało! Wbiło ci się kilka kolców, porwała ci się sukienka i obdrapałaś sobie nogi, wielkie rzeczy!

Nie, ale wiesz, co mi nie daje spokoju? Co oni by wszyscy zrobili? Kto pierwszy wszedłby do mnie do domu? Neno? Cisana? Ani drzwi nie zamknęłam na klucz, ani furtki. Zobaczyłyby przecież, że wyjściowe buty stoją tam, gdzie zawsze, że nie pojechałam do Terdżoli. Rety, ale mam bałagan w sypialni! Tam też wścibiłyby swoje ciekawskie nosy! Czy nie pomyślałyby, że to wszystko bujda, co się o mnie mówi: że się dobrze prowadzę i mam czysto w domu? No, w pokoju od frontu i w kuchni to mam porządek, ale w sypialni na tyłach? Przecież tam by też zajrzały, plotkary jedne! Pewnie, że tak, wścibiłyby nosy wszędzie, gdzie jeszcze ich nie wścibiały, wszędzie by weszły! Neno na pewno, ona jest strasznie ciekawska. Zaniosłoby ją w każdy kąt, w który jeszcze nie wsadzała tego swojego zakrzywionego jak ptasi dziób nosa.

Już weszłam do domu, jestem w środku, ale kolana i tak mi się trzęsą! Najpierw w podrapane ręce i nogi wcieram wódkę, piecze mnie tak, że chce mi się wyć. Patrzę na zegar, już czas iść otwierać sklep, on ma dzisiaj przyjechać! Etero, zbieraj się, zmień sukienkę, nic się nie stało, ty, baba jak piec, masz się przejmować głupim upadkiem z jakiejś skarpy?! Etero, moja piękna, włóż czyste rzeczy i idź otwórz swój sklep jak gdyby nigdy nic, jakbyś w życiu nie miała spokojniejszego poranka! Przecież wiesz, że kapelusz śmierci wisi zawsze obok głowy żywego. A ty przecież nie jesteś jakimś wyjątkiem. No, to prawda, wisi, ale żeby aż tak? Żebym się tak stoczyła ze skarpy, żeby mnie o mało nie nakryły błotniste fale? Powiedz, czy na to zasługuję? I powiedz mi też, czy ja kiedykolwiek tak zajrzałam śmierci w oczy? Może wtedy, kiedy mi u dziewczyn w Kutaisi wybuchła elektryczna grzałka do kawy? Czy wtedy, jak mi się noga omsknęła z gałęzi czereśni? Kiedy śmierć była o krok ode mnie? Nigdy! Dobrze już, dobrze! Już wystarczy. Żyjesz, przecież nie umarłaś, tak? Idź teraz i się uczesz. Spójrz w lustro. Dziś ma przyjechać do sklepu ten dostawca i masz ładnie wyglądać! O, właśnie tak! Co to za mina wystraszonego królika? Uśmiechnij się! O, właśnie tak! Te kolce sobie powyciągasz, to nic! Brawo, Etero, zuch dziewczyna! No, zbieraj się teraz i idź do tego sklepu.

Otwieram drzwi i teraz już czuję, jak trzęsą mi się ręce. Wchodzę i czuję zapach – ten sam co każdego poranka: zapach wilgoci i proszku do prania. Gdziekolwiek bym go schowała, to i tak zawsze go czuć. Leży w schowku na tyłach sklepu, ale i tak wszędzie nim pachnie. Jak teraz przyjedzie ten dostawca, to mu powiem, żeby tam położył swoje woniejące chemią proszki, a potem otworzę drzwi i wywietrzę ten zapach. A tymczasem poszukam ścierki i przetrę witrynę. Robię tak codziennie rano, dla czystości. Gdzieś daleko słychać grzmot. Nie ma co, lunie jak z cebra. W głowie mam pustkę jakąś, a serce bije mi mocno. No i przyjechał! Jak umówiony, dokładnie o wyznaczonej porze wyrósł przed sklepowymi drzwiami. Dzień dobry i wspaniałego poranka, Etero!

Teraz to już naprawdę wyskoczy mi serce. Ech, ja tu się o mało nie wyprawiłam na tamten świat, a on się życiem cieszy jak kto głupi! Stoi tak, ściskając oburącz te swoje proszki, ledwo mu spoza nich widać głowę, a na rękach jak łopaty powychodziły mu niebieskie żyły. Skąd u takiego drobnego mężczyzny takie wielkie dłonie? Wyglądają jak cudze, doczepione. Zza pudełek z proszkami łypią bure oczy, które się śmieją, śmieją się do mnie: Zobacz, co ci przyniosłem!

Patrzcie go, idzie, jakby mi posag przyniósł! Idź, poustawiaj to na zapleczu,otwieram drzwi i nagle słychać grzmot, tak blisko, jakby piorun uderzył zaraz koło mojego ucha. Spadnie zaraz sierpniowa ulewa, otworzy się niebo. A on na ten grzmot aż się skulił, ale nie daje po sobie poznać, że się zestrachał. Tylko nie rzucaj towaru na podłogę! Tak mu mówię. Dziewczyno, Etero, bo to ja ci kiedyś towar na ziemię rzuciłem? Mówi śpiewnie i wzrusza raz po raz tymi szczupłymi ramionami, ma zupełnie chłopięcą sylwetkę. Ale widzieliście kiedyś, żeby chłop w jego wieku miał tyle włosów na głowie? Wszyscy już dawno wyłysieli, nawet ci z pokolenia jego syna, on tymczasem ma taką szopę na głowie, że trzech by obdzielił. A niech go, skropił się jakimiś okropnymi perfumami! I gumę do żucia wsadził sobie do gęby tak z samego rana. On chyba naprawdę chce mi się przypodobać.

Zobacz, wszystko ci tu ładnie poukładam,klęcząc na podłodze, ustawia te proszki na półkach jak dziecko klocki. Wyciąga chudą szyję i szybko porusza tymi wielkimi jak bochny rękami. Ja tymczasem stoję w progu zaplecza, zakleszczona biodrami w wąskim przejściu. Stoję mu nad głową, patrzę na niego z góry i widziany stąd przypomina mi jakiegoś ptaka. Drapieżnego, ale dobrego ptaka, takiego spokojnego. Pośród tych proszków i tak czuję jego zapach, zapach perfum, ale jego zapach też. Chyba się zaraz rozpłaczę. Boże, czuję zapach drugiego człowieka! Zapach człowieka, mężczyzny! Ja, wychowana bez matki, znam tylko zapach mężczyzn. Bliski mi był tylko zapach ojca i brata. Ile tego jest razem? Głos mi się załamuje. Trzydzieści, trzydzieści, tyle, ile poprosiłaś, dziewczyno,uśmiecha się do mnie z dołu. Trzydzieści? Chyba mówiłam: dwadzieścia? Staram się, żeby w tym pękniętym głosie zabrzmiała srogość. Trzydzieści powiedziałaś, Etero! Znów jakby śpiewał, a mnie chce się otworzyć usta i płakać w głos. Przecież to obcy człowiek, ile razy go widziałam na oczy? Pięć, sześć, nie więcej! Ale teraz jest mi tak bliski, z zapachem swoim i proszków do prania, jak gdyby na świecie nie było nikogo oprócz nas. Chce mi się płakać. Pragnę mu powiedzieć: wiesz, pół godziny temu niemal przeszłam się na tamten świat, o mało co nie wpadłam do Rioni, prawie mnie zabrała woda i o mało co nie utonęłam, o włos uniknęłam śmierci, a ty tu tymczasem ustawiasz te proszki do prania, jakby pół godziny temu nie było tej rzeki, co mnie miała zabrać, jakby nigdy mi nie groziła, że mnie porwie i zabije! A ty się tu cieszysz, ustawiasz te proszki na klęczkach i radujesz się jak przedszkolak, który układa klocki.

Teraz się odwrócisz. Odwrócisz się i powiesz rozpromieniony: zobacz, jak ci wszystko ładnie poukładałem, Etero, i trochę poczerwienieją ci uszy. Będziesz tak na mnie niby patrzył, a niby odwracał wzrok, jakbyś bardzo chciał na mnie spojrzeć, ale nie mógł, ja tymczasem mam ochotę cię przytulić, powiedzieć ci, że właśnie o mało nie umarłam, powiedzieć ci, że prawie mnie zabrała ta czarna woda, że byłabym się utopiła, a tymczasem odwracasz się uśmiechnięty, uszy masz całe czerwone i nigdy nie staliśmy tak blisko siebie. Pomiędzy ostrym zapachem gumy do żucia i perfum i tak czuję twój zapach, i idę do tego zapachu, zobacz, Etero, powtarzasz zmieszany i chyba trochę przestraszony, bo już cię przytulam, już czuję piersiami twoją szczupłą, napiętą pierś. Mojego wzrostu jest ten mężczyzna, nie wyższy, swobodnie zarzucam mu ręce na ramiona i mówię: wiesz, dziś o mało nie umarłam,a może już nic nie mówię? Tego nie wiem, bo och, jak dobrze jest się do niego przytulić! Tak dobrze czuć go przy sercu i znika gdzieś strach przed niebyciem, przed utopieniem się, przed śmiercią… Zagrzmiało, ale już nie boję się grzmotu, lunął deszcz, krople bębnią o dach sklepu, ale słyszę wszystko jakby z oddali, bo przyciskam go do serca, a na plecach mam jego wielkie dłonie i te dłonie są gorące, i mnie też robi się tak gorąco między nogami, że nie czuję już nic oprócz pizdy, nawet serca nie czuję. On na szyi pachnie bardziej swoim zapachem, ale pod pachami popsikał się tym ohydztwem, zapach gumy do żucia i papierosów gdzieś zniknął i czuję, jak do mnie przywiera, i już nie jest zmieszany, przywiera do mnie ustami tak, że nie mogę złapać tchu, jakbym miała mu się roztopić na tym jego chropawym języku. Nie myślę o tym, co robię, jak robię, dlaczego robię, jestem jak otumaniona, niby widzę, ale jakbym nie widziała, niby pamiętam, ale nie pamiętam, kim jestem, czym jestem, gdzie jestem, a on już nie traci czasu, prawą ręką zadziera mi sukienkę, ja zaś, jakbym znała go na pamięć, jakbym robiła to codziennie, zdejmuję mu przez głowę koszulę momentalnie, jak mistrzyni. Ale to nie ja, to moje ciało każe mi tak robić, teraz jestem tylko ciałem, już nawet nie ciałem, tylko samą pizdą, a on miętosi moje wystające spod kiecki cycki, stanik też mi rozpiął, a przy tym wszystkim i ja, i on wyjemy głucho jak jakieś zwierzęta. On między nogami ma gorąc i mnie też pali w środku, całym ciałem czuję, jaka rozwarta jest moja pizda, całym ciałem czuję ten jego gorąc, nie odrywając się od jego ust, jedną ręką zamykam drzwi na zaplecze, niby tu jestem, ale jakby mnie nie było, jakbym to była ja i nie była ja, zdzieram z siebie sukienkę, on w mgnieniu oka zdejmuje spodnie, pod napiętą skórą na plecach widać mu żebra, a na ramionach siwe włoski. Zdejmuję stanik, a on na to mówi: Etero,i twarz mu się rozjaśnia. Cieszy się tak, jakby po raz pierwszy w życiu zobaczył cycki, jakby najpierw musiał się napatrzeć, ale potem zaraz idzie z ustami, całuje mnie i liże, raz po jednym, raz po drugim, a jak zabiera się do jednego sutka, to czuję, że z drugiego paruje jego ślina, a potem przesuwa się do drugiego, a paruje ten pierwszy i moje ciało jakby już samo wie, co ma robić, jakbym to powtarzała już setki razy. Sięgam ręką po jego chuja, ta twardość i ten gorąc wzbudzają we mnie strach, ale i dreszcz mną od tego wstrząsa, jestem już tylko pizdą, wciśniętą plecami pomiędzy starannie ustawione pudełka proszków, on mnie szybko znajduje i wchodzi z całą siłą, tak jakby nie był ze mną pierwszy raz. Pcha tak, jakby chciał wejść we mnie całym ciałem, i ja całym ciałem jestem otwarta i pełna. Piorun wali nad naszymi głowami, ulewa dudni, jakby spływała nam po plecach, ziemia umyka nam spod nóg. W nosie nie czuję już nic prócz zapachu proszku do prania, a on pcha z całej siły, pcha jak oszalały, jęczy przy tym i dyszy mi w szyję tak, że moja pizda chce się wokół niego owinąć, stopić wokół niego jak wosk, taka jestem pełna, taka żywa, że nic już się nie liczy, ani śmierć, ani życie, ani moje poharatane uda, ani pokaleczone kolcami palce, nic mnie już nie boli, a on ma zamknięte oczy i oddycha ciężko, i jest tak, jakby był tylko ze mną, jakby był tylko mój, tylko tutaj. Tylko ze mną, sklejony ze mną, gdzieś pośród wstrząsów, z zamkniętymi oczami nagle zamiera i całym ciężarem ciała zawisa na mnie, a ja czuję spazmy jego chuja w środku jak bicie serca w piersi i kiedy go ściskam ostatni raz, kiedy jeszcze jest twardy, to obydwojgu jednocześnie wydziera się gdzieś z brzucha i wychodzi przez usta ten sam jęk.

Wydaje się, że minął wiek, gdzieś tam znów grzmi, już nie tak mocno, a mnie się przypomina, że tamte drzwi, wejściowe, stoją otwarte! I jakby ten piorun przeszył mnie, przeleciał przez ciało i głowę! Drzwi, drzwi są otwarte! Obydwoje zrywamy się jak rażeni piorunem. Tak szybko wkłada gacie, że nie mam kiedy go nawet obejrzeć. Ledwo znajduję stanik, co się zaplątał w zarzuconą za głowę kieckę. Kiedy on wciąga spodnie, ja zawijam się w swoje barchany, kiedy on zawiązuje buty, ja poprawiam stanik i teraz nie myślę już o niczym innym, tylko o tych otwartych na oścież drzwiach. W taką ulewę nikt tu nie przyjdzie, nikt tu nie zajrzy, ale idź już, idź, szybko! Oczy ma jeszcze zamglone, włosy całe potargane, kołnierzyk od koszuli zawinięty do środka, ale teraz nie czas na to! Niech już sobie idzie! Zadzwonię, Etero,i przysuwa się, nie wiem, jakby do całowania? Odpycham go: Idź już! Zadzwonię,mówi jeszcze, stojąc w drzwiach, i teraz widzę już tylko jego plecy, jak biegnie do samochodu, cały czas leje i koszula przemaka mu w sekundę.

Znów mi drżą kolana, ale teraz już inaczej. Zamykam drzwi do sklepu na klucz i zasuwę. Nikt nic nie mógł widzieć! Jak coś zobaczyli, to tylko jego samochód przed sklepem. Słyszę, jak zapala silnik i odjeżdża. Nie, nie minęło dużo czasu, dziesięć, może piętnaście minut? Boże, co ja najlepszego zrobiłam! Co to było, co się ze mną porobiło? Nie czuję już nic, moje ciało i głowa się wyłączyły. Nie, nie ma co myśleć, teraz pójdę spać, a później poukładam wszystko, jak należy. Teraz pójdę do domu, muszę się położyć! Sklep otworzę później, przecież nic się nie stanie. Wyłączę telefon, żeby mnie nikt nie obudził. Tak, teraz pójdziesz spać, dziewczyno, Etero! Patrzę na poprzewracane pudełka z proszkami, wszystko poukładam później, teraz nie mam do tego głowy. Teraz chcę spać. Teraz chcę tylko spać. Jak ja mogłam zostawić otwarte drzwi?! Gdyby ktoś wszedł i tak nas zastał? Nawet nie chcę o tym myśleć. Etero, ile razy już ci się dzisiaj upiekło, co? Naprawdę ci się udało! Dwa razy! Ale kto by tu przylazł w taką ulewę z samego rana? No więc już nie ma co się tym przejmować! Idź teraz, kobieto, do domu, idź do łóżka, wyśpij się porządnie. Jak się obudzisz, to się nad tym wszystkim zastanowisz.

Wchodzę do domu i najpierw człapię w stronę łazienki. Nie chcę myśleć! Żadnych myśli! Chcę mieć w głowie watę, a nie ten ogłupiały mózg. Sikam, a w środku wciąż czuję przyjemność. Nie, teraz jedyne wyjście to pójść spać. Potem pomyślę, co zrobić, jak zrobić. Potem zastanowię się nad tym, co już zrobiłam. Dopiero kiedy spuszczam wodę, dociera do mnie, co się stało. Spienione siki ze smużkami krwi – oto całe moje zachowane przez wszystkie te lata dziewictwo.

Reszta tekstu dostępna w regularnej sprzedaży.

Tytuł wydania oryginalnego: შაშვი, შაშვი, მაყვალი

Język oryginału: gruziński

Copyright © Bakur Sulakauri Publishing, 2020

Copyright © Tamta Melashvili

Copyright © for the Polish edition by Wydawnictwo Filtry, 2024

Copyright © for the Polish translation by Magdalena Nowakowska, 2024

Wydanie I, Warszawa 2024

Opieka redakcyjna: Ewa Wieleżyńska

Redakcja: Anna Waszkiewicz

Korekty: d2d.pl

Projekt okładki: Marta Konarzewska

Projekt typograficzny, skład i redakcja techniczna: Robert Oleś

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Wydawnictwo Filtry sp. z o.o.

ul. Filtrowa 61 m. 13

02-056 Warszawa

[email protected]

www.wydawnictwofiltry.pl

Konwersja i produkcja e-booka: d2d.pl

ISBN 978-83-68180-16-9