Mapy naszych spektakularnych ciał ebook

To­bie, Mamo

je­den

Ja

Ja, tu­szu tknie­nie, my­śli mgnie­nie, wy­szarp­nę­łom się u jej po­czątku; nie więk­sze od ka­pi­lary, nie mą­drzej­sze od kan­ta­lupy, z cał­kiem opty­mi­styczną wi­zją tego, jak się po­to­czy moje ży­cie. Od tam­tej pory po­bo­le­wam na jej po­brze­żach. Na­pa­wa­łom się swym bo­so­sto­pym-po-par­kie­cie-prze­my­ka­niem – skąd daw­niej kar­miła, po­tąd, gdzie wa­rzy się jej ciało; sma­ko­wa­łom, za­dra­ski­wa­łom, prze­cie­ka­łom, prze­żu­wa­łom tkanki, za­ka­marki, wę­zły, ko­ści i fałdki tak bar­dzo, tak do­brze, tak mocno, że te­raz czuję się tu jak u sie­bie.

To być może nie­unik­nione, że po tak dłu­gim okre­sie za­czy­nam od­czu­wać pewne nie­za­do­wo­le­nie z faktu wła­snego ist­nie­nia. Nie­ła­two to przy­znać. Ale przy­pusz­czam, że tu­ry­stykę ka­ta­stro­falną można upra­wiać tylko do czasu – po­tem za­czyna się wda­wać stare okrutne en­nui. Grecy jed­nakże ma­wiali, że na po­czątku było wła­śnie znu­dze­nie. Bo­go­wie ule­pili ludz­kość z jego czar­nej, po­zba­wio­nej ży­cia sko­rupy, a to oczy­wi­ście brzmi za­chę­ca­jąco.

Dzi­siaj wdra­pię się może po szcze­bel­kach jej krtani lub po­brzdą­kam w tcha­wicę ni­czym w sztabki ksy­lo­fonu, albo też zgo­tuję czy cofnę ja­kąś tam wła­sną wielką zgrozę, bo cała rzecz z cia­łami po­lega na tym: są nie­wia­ry­god­nie ła­twym łu­pem na żer i nikt ni­czego nie po­dej­rzewa.

Aż wresz­cie, oczy­wi­ście, ktoś za­cznie. A wtedy, oczy­wi­ście,

już nie są.

Po­czą­tek końca

Z po­czątku końca Lia za­pa­mię­tała dwie rze­czy.

Pierw­sza: ile mi­nęło czasu, za­nim zmie­niły się świa­tła.

Druga: fakt, że nikt nie zgi­nął.

Stała o jedno przej­ście dla pie­szych od miej­sca, do któ­rego zmie­rzała, w jej pul­sie tęt­nił rytm mia­sta, dzień drep­tał w po­śpie­chu ku go­dzi­nom szczytu. Jej zmy­sły wy­da­wały się nie­ty­powo wy­czu­lone. Może to nerwy tak je po­roz­sie­kały. To było miłe. Miła od­miana. Że czuła się taka od­sło­nięta, taka żywa, gdy stała na tym czer­wo­nym świe­tle i cze­kała, aż świat się od­pau­zuje.

Ja­kiś męż­czy­zna w przy­cia­snym gar­ni­tu­rze wes­tchnął ciężko i za­trzy­mał tak­sówkę.

Dwie ko­biety roz­ma­wiały gło­śno przez te­le­fony, okrawki ich roz­mów wwier­cały jej się w kark; No więc ja mu na to, że nic nie po­ra­dzisz, mó­wię, skoro się tak czu­jesz. Za­re­zer­wo­wa­łam wi­zytę na ju­tro na czter­na­stą trzy­dzie­ści, w lo­dówce zo­sta­wi­łam resztki za­pie­kanki, mo­żesz so­bie od­grzać w mi­kro­fali. Nie­stety, płat­ność wy­łącz­nie kartą. Nie wrócę późno. Boże, za­wsze mam ta­kie wy­rzuty su­mie­nia. Tylko pa­mię­taj, na­karm kota.

Lia uszczyp­nęła się w ak­sa­mit płatka usznego i za­częła roz­my­ślać o tra­ge­dii.

Który to po­eta stwier­dził, że trwałe po­czu­cie tra­ge­dii

może pod­trzy­mać czło­wieka w przej­ścio­wych okre­sach ra­do­ści?

Który to fi­lo­zof po­wie­dział, że

wszyst­kie tra­ge­die roz­po­czy­nają się od

po­dziwu god­nego spo­koju?

Dzień był pe­łen zgiełku.

Zda­wało się, że wszy­scy są o se­kundę od ka­ta­strofy.

Pa­sek przy płasz­czu pew­nej ko­biety od­bi­jał się od szprych jej ro­weru. Liczba wy­pad­ków ro­we­ro­wych wzra­sta w sta­łym tem­pie pięt­na­stu pro­cent na rok. Po­nad cztery i pół ty­siąca z nich koń­czy się śmier­cią lub po­waż­nymi ob­ra­że­niami – na­pi­sano we wczo­raj­szej ga­ze­cie. Mia­sto cią­gle prze­trze­bia po­pu­la­cję, na każ­dym rogu tra­ge­dia, po­my­ślała Lia, gdy w ja­kimś otwar­tym oknie po­ja­wił się pulchny brzu­szek nie­mow­laka – prze­le­ciała wzro­kiem po pię­trach, li­cząc je z za­ci­śnię­tymi zę­bami, a tym­cza­sem za­chwy­cony bo­bas wy­chy­lił na ze­wnątrz mlecz­no­białą główkę i oparł się pa­lusz­kami o pa­ra­pet.

Cztery pię­tra. Upa­dek byłby z czte­rech pię­ter.

Fluor jest bla­do­żółty, chlor żół­to­zie­lony, a brom czer­wo­no­brą­zowy.

Dziew­czyna w gra­na­to­wym szkol­nym mun­durku za­częła gło­śno po­uczać ko­le­żankę na te­mat pier­wiast­ków.

Bo im ni­żej scho­dzisz, tym flu­orowce ro­bią się ciem­niej­sze.

Lia za­uwa­żyła, że dziew­czyna ma pro­ste, gę­ste rzęsy, które prze­pla­tały się, gdy mru­gała, i pro­fil pe­łen rzad­kiej, mło­dzień­czej urody; taki, co to wy­róż­niał się na tle masy twa­rzy nie­cier­pli­wią­cych się na przej­ściu, i jak to trudno – po­my­ślała – jak to trudno nie dać się roz­pro­szyć cze­muś pięk­nemu.

Nie­mow­lak w oknie znik­nął. Okno się za­mknęło. Na­tu­ral­nie po­czuła ulgę.

Za­czerp­nęła mocny, głę­boki od­dech przez nos, sku­pia­jąc się na roz­cią­ga­niu się że­ber, na otwie­ra­niu się klatki pier­sio­wej, i wstrzy­mała go. Uwię­ziła. Skwier­czące cie­pło ben­zy­no­wego po­wie­trza. Mi­nęły dwa lata, od­kąd ostat­nio szła tymi uli­cami. Prze­cho­dziła przez to przej­ście dla pie­szych. Dwa lata, od kiedy sie­działa i pa­trzyła na skan swo­jego ciała i mó­zgu, przy­pięty do pod­świe­tlo­nego ekranu i uka­zu­jący ciemną plamkę pły­wa­jącą w oko­licy środka. To ciało mo­dze­lo­wate, po­wie­dział wtedy le­karz. Nie ma się czym przej­mo­wać (po­zwo­liła, aby ten prze­cią­gły, prze­pyszny od­dech uciekł jej przez usta), to tylko grube spo­idło łą­czące jedną pół­kulę z drugą.

W ru­chu sa­mo­cho­do­wym po­ja­wiła się luka. Wy­raźna ścieżka łą­cząca jedną stronę ulicy z drugą. Świa­tło na­dal się nie zmie­niło. Ja­kiś męż­czy­zna o ma­to­wej ce­rze po­sta­no­wił za­ry­zy­ko­wać, więc dziew­czyna w szkol­nym mun­durku też wy­strze­liła na jezd­nię, cią­gnąc za sobą ko­le­żankę. W tej sa­mej chwili wzrok Lii przy­warł do sa­mo­chodu, który wy­jeż­dżał wła­śnie zza za­krętu, pę­dził przez po­po­łu­dnie. Lia uj­rzała wy­pa­dek, nim jesz­cze do niego do­szło, po­czuła jego moż­li­wość zwa­la­jącą się na jej płuca, tak jak ulewa na­ra­sta cre­scen­dem w coś wię­cej niż zwy­kły deszcz.

Gar­dłowy pisk ha­mo­wa­nia. Zwol­nione pla­śnię­cie zde­rze­nia z ma­szyną. Ugię­cie się chu­dych ko­lan, gdy ciało dziew­czyny ude­rzyło o be­ton. Lia po­czuła, jak czas się za­gina, se­kundy na­kła­dały się jedna na drugą. O Boże, wy­chry­piał gło­śno te­le­fo­niczny głos przy jej uchu, lecz za­nim zdą­żyła się przyj­rzeć, scenę za­lało mro­wie lu­dzi, wszy­scy na­pie­rali, pchali się na wi­zję ma­sa­kry, ci­snęli jak przy­mie­ra­jące gło­dem szczury do nie­spo­dzie­wa­nych okru­chów.

Lia miała ochotę zwy­mio­to­wać.

Dziew­czyna nie żyła. Lia była tego pewna. Po pro­stu to czuła; nowy chłód w po­wie­trzu, spo­wol­nie­nie chmur, za­wrotną zmianę, jaka za­cho­dzi w at­mos­fe­rze, gdy na taki zwy­kły dzień spada tra­ge­dia. Tłum zda­wał się na­mna­żać, a Lia mo­gła my­śleć wy­łącz­nie o tym, że...

ta dziew­czyna już ni­gdy nie opo­wie ro­dzi­com, jak jej mi­nął dzień. Już ni­gdy nie bę­dzie zda­wała eg­za­minu z che­mii ani się nie za­ko­cha, ani nie do­wie się, ja­kie to uczu­cie, gdy do­pad­nie cię wy­jąt­kowo wredne za­pa­le­nie cewki mo­czo­wej; nie wy­je­dzie do Man­che­steru na stu­dia me­dyczne, nie zo­sta­nie le­karką i nie dane jej bę­dzie ura­to­wać czy­je­goś ży­cia, i być może w nad­cho­dzą­cych la­tach inni lu­dzie też umrą wła­śnie z po­wodu tego jed­nego mo­mentu, z po­wodu męż­czy­zny o ma­to­wej ce­rze, który prze­biegł przez ulicę, więc młoda, do­bra z pier­wiast­ków dziew­czyna w gra­na­to­wym szkol­nym mun­durku za szybko wy­bie­gła na jezd­nię, a Lia pa­trzyła, jak cały roz­mi­go­tany po­ten­cjał jej ży­cia roz­pala się na­gle i ga­śnie, ot tak.

Wy­obra­ziła so­bie, jaką po­czu­łaby zgrozę, gdyby po­de­szła, na­chy­liła się po­społu z resztą szczu­rów, ła­god­nie od­gar­nęła włosy z twa­rzy dziew­czyny i od­kryła, że to Iris, jej Iris o oczach do­szczęt­nie wy­zu­tych z ży­cia.

Ciało w do­sko­na­łym po­rządku!, po­wie­dział wtedy le­karz. I zdrowy, szczę­śliwy mózg!

Jakby w ogóle ist­niało coś ta­kiego.

Tłum lekko się roz­stą­pił, więc Lia mo­gła wresz­cie doj­rzeć dziew­czynę, która pod­no­siła się już na nogi, zu­peł­nie jak Iris, gdy miała trzy czy cztery latka i się prze­wró­ciła. Nic mi nie jest, mó­wiła, otrze­pu­jąc się, cała i zdrowa. Ktoś za­pro­po­no­wał, że zbada jej ko­lana. Nic mi nie jest, po­wtó­rzyła, tylko gło­śniej i twar­dziej, z twa­rzą za­ró­żo­wioną od szoku.

Lia nie mo­gła w to uwie­rzyć. Na­tu­ral­nie po­czuła ulgę. Ale też –

ociu­pinkę roz­cza­ro­wa­nia.

Ko­le­żanka dziew­czyny spro­wa­dziła ją z po­wro­tem na bez­pieczny chod­nik i obie za­częły za­no­sić się śmie­chem jak hi­ste­ryczki. Strasz­liwy od­głos od­da­lił się skłę­bioną chmurą w bru­talne mia­sto. Ga­pie ro­ze­szli się szybko, nie­zręcz­nie, wzno­wili swoje wę­drówki, za­wsty­dzeni wła­snym ape­ty­tem na krew, a Lia po­czuła, jak wszystko do­okoła po­woli sty­gnie i się uspo­kaja. Jej umysł za­czął zbie­rać to, co prze­lot­nie się roz­sy­pało, a świa­tła zmie­niły się z chlo­ro­wych na flu­orowe, po­tem na ja­sną bro­mową czer­wień, i świat zszedł

o trzy oktawy

za późno.

Nim do­szła na drugą stronę ulicy,

wpa­dła na

Yeatsa.

Tym po­etą był Yeats.

Fi­lo­zofa na­dal nie mo­gła so­bie przy­po­mnieć.

Jej wzrok nie od­ry­wał się od chod­nika, póki nie do­tarła do szpi­tala.

Le­karz po­wie­dział, że ma złe wie­ści.

Wró­ciło.

Reszty nie usły­szała.

Po­kój wy­zuł się z wszel­kich dźwię­ków.

Po­zo­stał tylko mro­żący chi­chot dziew­czyny, która nie zgi­nęła. Tak słaby, że zrazu pra­wie nie­do­sły­szalny, ale w miarę jak się przy­bli­żał i sta­wał się wy­raź­niej­szy, do­łą­czały do niego inne głosy, głosy wszyst­kich szczę­śli­wych miesz­kań­ców Lon­dynu, któ­rym le­dwo udało się unik­nąć końca, i ni­czym fala ro­snąca w siłę na fali ich la­ment od­bi­jał się od ce­gły i szkła, aż wresz­cie wtar­gnął szcze­liną szpi­tal­nego okna i wy­peł­nił każdy cen­ty­metr sze­ścienny po­miesz­cze­nia:

Pa­dło na cie­bie, Lia.

Nie na nas.

Na cie­bie.

One

One, na­siona jej na­dziei, chóry jej serca, te­raz wy­bu­dzają się wszyst­kie z sze­le­stem.

One, z tymi swo­imi hi­sto­riami, wąt­kami, pie­śniami i re­me­diami, prze­cią­gają się spod mgli­sto-gę­stego koca snu, gdy wieść o moim ma­łym od­kształ­ce­niu sze­rzy się ni­czym po­dmuch wia­tru od trzewi, tnący jak nóż i oczysz­cza­jący at­mos­ferę,

i

mu­szę przy­znać, że na­wet mile mnie to łechce.

W końcu nie da się oszli­fo­wać dia­mentu bez odro­biny tar­cia, a poza tym to w su­mie piękne, jak one po­dry­gują i zie­wają, otrzą­sają się i mla­skają, i po­cią­gają no­sami, mo­kre i ze­sztyw­niałe jak psy wę­szące du­cha,

go­towe bez­par­do­nowo mnie zga­sić.

Jak

Uczu­cia wa­rzą się w róż­nych miej­scach w za­leż­no­ści od ciała. Naj­szczer­sze im­pulsy czło­wieka mogą mieć po­czą­tek w jego rę­kach lub sercu, w pal­cach u nóg, krtani, dło­niach lub udach. Lia naj­pierw od­czu­wała więk­szość rze­czy w żo­łądku.

Przy­kład: gdy po raz pierw­szy po­czuła mi­łość, wszystko za­rzy­gała.

To było w dniu, kiedy ten przy­bysz ob­mył jej stopy. Od­nio­sła wtedy wra­że­nie, że coś bar­dzo głę­boko za­grze­ba­nego gwał­tow­nie prze­dziera się wzdłuż jej błony ślu­zo­wej – i na­gle wy­rzu­cała z sie­bie całą treść żo­łądka na jego zręczne dło­nie, mię­dzy wła­sne drobne palce u stóp. A on na­wet się nie skrzy­wił ani nie wzdry­gnął, tylko znowu za­nu­rzył ręce w wia­drze z wodą i gąbką oczy­ścił jej nogi z wy­mio­cin. Lia otarła żółć z brody, wstała z krze­sła i po­chlu­po­tała po scho­dach na górę do swo­jego po­koju, roz­cie­ra­jąc brzuch pod cienką ba­wełną ko­szulki i za­sta­na­wia­jąc się, jak mu się to udało. Jak mu się udało spra­wić, że od­nio­sła wra­że­nie, jakby prze­czysz­cza­nie się jej ciała było czymś naj­zu­peł­niej zwy­czaj­nym, jakby nie było w tym nic szcze­gól­nie obrzy­dli­wego czy na­wet cie­ka­wego – i po­czuła się za­ra­zem bar­dzo do­strze­żona i bar­dzo mała.

Tak więc nic dziw­nego, że kiedy le­karz ob­wie­ścił jej prze­rzuty raka, Lia do­znała wra­że­nia, jakby coś w jej żo­łądku się prze­bu­dziło. Ta­kie głę­bo­kie, prze­cią­głe jak?, ni­czym wil­cze wy­cie. Le­karz po­pa­trzył jej w oczy ze smut­kiem i po­ki­wał głową, ale tak le­ciutko, jakby zga­dzał się z tymi od­gło­sami ko­tło­wa­nia w jej żo­łądku, jak-jak-ja­ku­ją­cymi na zdradę, któ­rej do­pu­ściło się wła­sne ciało.

W dro­dze do domu zwy­mio­to­wała do ko­sza na śmieci przy sta­cji me­tra. Gę­ste, ró­żowe grudy i ka­wałki śnia­da­nia i lun­chu, kwa­śne i mu­su­jące we fleg­mie. Gdyby tak to wy­star­czyło, po­my­ślała. Gdyby można było zwy­czaj­nie zwy­mio­to­wać guza, wy­grze­bać go jak mo­netę z błota, wy­po­le­ro­wać, opra­wić i po­wie­sić w kuchni obok in­nych ob­raz­ków. Prze­ro­bić na ma­gnes na lo­dówkę za po­mocą tego urzą­dze­nia, które Iris do­stała ostat­nio na Gwiazdkę.

Iris. Iris. Jak ona jej o tym po­wie?

Na uli­cach za­padł nie­spo­ty­kany spo­kój.

W domu Lia wspięła się do bez­piecz­nego azylu na pią­tym schodku, gdzie ni­gdy nie działo się nic god­nego od­no­to­wa­nia, i sie­działa tam przez ja­kiś czas, obej­mu­jąc ko­lana. Szkoda, że nie zgo­dziła się, żeby Harry z nią po­je­chał. Na pewno cze­kał te­raz na jej te­le­fon. Je­dyną rze­czą gor­szą od otrzy­ma­nia ta­kiej in­for­ma­cji była ko­niecz­ność jej prze­ka­za­nia. Po­czuła ci­chą wdzięcz­ność za to, że nie bę­dzie mu­siała pa­trzeć na blask zni­ka­jący z jego oczu, na pa­nikę osia­da­jącą na jego po­licz­kach.

Harry ode­brał już po dwóch dzwon­kach.

No i?

Głos miał ciężki od na­dziei.

Wró­ciło.

Ci­sza.

Kurwa.

Ko­lejna, dłuż­sza ci­sza. Skrzyp­nię­cie roz­grza­nych dłoni Lii, mocno ści­ska­ją­cych po­ręcz.

Otóż to. Kurwa.

Harry był naj­bar­dziej ogar­niętą osobą, jaką Lia w ży­ciu spo­tkała. Aż nie wie­działa, co my­śleć o tej jego czy­stej ludz­kiej do­broci – jej ży­cie za­śmie­cało do­tąd tyle osób, które bez wy­siłku ska­kały z jed­nej skraj­no­ści w drugą, że na­uczyła się spo­dzie­wać pew­nych trud­no­ści.

Ni­gdy ni­czego od niej nie żą­dał. Miał w so­bie taką ła­godną, nie­sforną ener­gię i uśmiech ko­ja­rzący się z otwie­ra­ją­cym się spa­do­chro­nem, i choć sam uwa­żał się za osobę po­śled­nią, która rzadko sta­nowi główną atrak­cję wie­czoru – taką, co to bez­piecz­nie do­wie­zie cię na miej­sce i z po­wro­tem – w rze­czy­wi­sto­ści był po ci­chu nie­zwy­kły i Lia nie mo­głaby so­bie wy­ma­rzyć lep­szego part­nera.

Wy­gramy z tym, oświad­czył na­gle Harry, gło­sem zu­peł­nie jak nie jego, już raz nam się udało i te­raz też się uda.

Ta­kie de­kla­ra­cje ni­gdy nie wy­pa­dały do­brze w jego ustach. Ce­cho­wał się zbyt dużą głę­bią my­śli jak na taką pew­ność, był zbyt wni­kli­wym ob­ser­wa­to­rem świata. Lia sta­rała się nie do­pu­ścić do sie­bie znie­cier­pli­wie­nia.

Harry.

No?

Ku­pił­byś coś na de­ser? Coś ta­kiego, żeby było ta­nie, słod­kie i pu­szy­ste.

Za­śmiał się lekko.

Ku­pię naj­ohyd­niej­szy de­ser, jaki uda mi się zna­leźć, od­parł i tym ra­zem za­brzmiał znacz­nie bar­dziej jak on.

Lia usia­dła na końcu ich łóżka i wy­ry­so­wała kształt jego mowy: pa­górki, za­kręty, mia­rowe wgłę­bie­nia:

Bi­twa każ­dego słowa prze­ciwko jego oko­licz­no­ściom:

No więc od czego roz­pocz­nie się bój? Czy na­dej­dzie ja­kieś ostrze­że­nie, ja­kiś sy­gnał, że już się za­czyna? Gra­nie na rogu? Ro­ze­dr­gano-mo­no­tonny tę­tent na ho­ry­zon­cie,

pro­porce na wie­trze?

W za­ci­szu sy­pialni ro­zej­rzała się za pro­por­cami.

Jej płaszcz zwi­sał bez­wład­nie z kra­wę­dzi drzwi ni­czym wy­pchany i wy­nędz­niały strach na wró­ble, za­tknięty głę­boko w swój uświę­cony spła­che­tek ziemi, ma­cha­niem od­pę­dza­jący świat.

Iris nie­długo bę­dzie w domu. Dzi­siaj był jej pierw­szy dzień w gim­na­zjum. Rano wy­szła, pewna sie­bie jak za­wsze, w no­wym mun­durku: ko­szula, spód­nica, dło­nie i stopy o wiele za duże w ze­sta­wie­niu z resztą drob­nej po­staci, i choć Lia była pod ogrom­nym wra­że­niem, to jed­nak na wi­dok od­cho­dzą­cej córki po­czuła, jakby coś się koń­czyło. Jakby ist­niała moż­li­wość, że Iris już nie wróci.

Ze­szła na dół, żeby otwo­rzyć drzwi wej­ściowe, po­cze­kać na nią w progu. Zsu­nęła buty i skar­petki, by po­czuć pod sto­pami prze­szy­wa­jące zimno ka­mie­nia. Spoj­rzała

na ze­wnątrz i

do góry i po­my­ślała:

Ja...

Ja wcale nie wal­czę. Je­stem stała i nie­ru­choma jak wrze­śniowe niebo, w rów­nej mie­rze ego­cen­tryczna i em­pa­tyczna.

Mi­nęło kilka mi­nut i na dro­dze po­ja­wiła się idąca w pod­sko­kach Iris, z ca­łym świa­tem na grzbie­cie, z po­licz­kami zru­mie­nio­nymi po emo­cjach dnia.

A ty co tu tak cze­kasz?, za­py­tała, wska­ku­jąc jej w ra­miona, i Lia po­czuła, jak ulica wstrzy­muje od­dech, jak wy­pu­czają się jej na­wierzch­nie, jak stop­niowo wy­tłu­miają się za­par­ko­wane auta i sy­ko­mory.

Jak było?

A, no wiesz. Tak jak się spo­dzie­wa­łam.

Iris wzru­szyła ra­mio­nami, jakby w ta­kich zmia­nach nie było nic a nic trud­nego. Ulica wy­pu­ściła po­wie­trze. Lia pa­trzyła, jak Iris na wpół ska­cze przez przed­po­kój – jamę ustną domu – po czym znika za za­krę­tem, w gar­dle, i ogar­nęło ją prze­możne wy­czer­pa­nie pły­nące z ko­cha­nia ko­goś tak bar­dzo jak ona w tej chwili.

W kuchni ob­rały ra­zem wa­rzywa. Iris opo­wia­dała z oży­wie­niem o swoim dniu i pod­sku­by­wała je­dze­nie z lo­dówki, jej zmro­żony śmiech kłę­bił się w ja­skra­wym bla­sku elek­trycz­nego świa­tełka. Może, po­my­ślała Lia, gdyby to ona miała sta­nąć do walki, wszystko ja­koś by się po­to­czyło.

Każdy ma wła­sną za­my­kaną szafkę, a to faj­nie. Bo­isko jest ogromne, cały za­be­to­no­wane. I tyle tam sal i ko­ry­ta­rzy, że aż się po­gu­bi­łam, i to kilka razy. Wszy­scy się krę­po­wali. Po­zna­łam kilka ko­le­ża­nek. Ale naj­dziw­niej­sze były krze­sła.

Krze­sła?

Bo jak na nich sia­dam,

to pra­wie nie się­gam

sto­pami do pod­łogi.

Przed do­mem Harry pa­trzył na Lię i Iris, gdy spo­koj­nie prze­cho­dziły przez kadr fron­to­wego okna. Oczy miał obo­lałe i szkli­ste. Jego po­po­łu­dnie na­brało ta­kiej cia­snoty i wą­sko­ści – od mo­mentu wyj­ścia z uczelni miał wra­że­nie, jakby szedł dłu­gim, pro­stym ko­ry­ta­rzem, i nie było w nim żad­nych za­krę­tów ani au­to­bu­sów, ani scho­dów, ani prze­sto­jów; sam Lon­dyn zda­wał się po­ma­gać mu w po­wro­cie do domu. Dom. Te­raz, kiedy tu do­tarł, nie czuł się na si­łach, aby po­stą­pić choć krok da­lej.

Lia po­wie­działa chyba coś, co nie przy­pa­dło Iris do gu­stu, bo dziew­czynka wbi­jała na­bur­mu­szone spoj­rze­nie w sie­kaną wła­śnie ce­bulę, a może ba­kła­żana, Harry nie wi­dział do­kład­nie. Uwiel­biał, gdy Iris się na­bur­mu­szała: uwiel­biał tę cał­ko­witą prze­mianę jej twa­rzy, to, jak jej czoło się marsz­czyło, a oczy zni­kały w głę­bo­kim cie­niu brwi. Po­tarł gąbki ga­łek ocznych moc­niej, niż na­le­żało, ob­ra­ca­jąc nimi w oczo­do­łach. Za sobą – po­czuł ja­kiś cię­żar. Nie­uchwytny. Cze­ka­jący. Gwał­tow­nie od­wró­cił głowę w stronę rzędu pod­miej­skich do­mów, wpa­tru­jąc się zmru­żo­nymi oczami w wie­czorne cie­nie.

Kiedy Lia do­stała pierw­szą dia­gnozę, wtedy, przed laty, czę­sto mu­siał so­bie po­wta­rzać, że nic się na nich nie czai. Nic ich nie ob­ser­wuje, nie skrada się, żadna be­stia nie szy­kuje się do gwał­tow­nej szarży z ulicy. A mimo to fan­ta­zjo­wał o tym, że wcho­dzi do domu i pie­czę­tuje okna ce­men­tem. Układa przed drzwiami be­to­nowe pu­staki, żeby nie do­pu­ścić świata ze­wnętrz­nego. Zza czer­wo­nego forda fo­cusa są­sia­dów wy­chy­lił się spi­cza­sty lisi nos. Lis po­drep­tał na ci­chych ła­pach przez chod­nik, pra­wie nie zwra­ca­jąc na Harry’ego uwagi. Harry ode­tchnął głę­boko i wsu­nął klucz do zamka, za­sta­na­wia­jąc się, od kiedy to lisy na­brały ta­kiej śmia­ło­ści i który z wy­bra­nych przez niego trzech ta­nich, słod­kich i pu­szy­stych de­se­rów okaże się naj­od­po­wied­niej­szy.

Tej nocy w łóżku, opchany jedną trze­cią wszyst­kich de­se­rów, Harry gła­skał mleczny śro­dek ra­mie­nia Lii – tę część, która bez względu na wiek za­cho­wy­wała nie­zmienną fak­turę i barwę. Lia przez opuszki jego pal­ców wy­czu­wała lęk – wy­czu­wała ostroż­ność i nie­po­kój w jego do­tyku, gdy mam­ro­tał ko­lejne bo­jow­ni­cze ha­sła. Pa­trzyła, jak go za­si­lają, aż nie­spo­dzie­wa­nie usnął. Z cię­ża­rem ciała za­pa­da­ją­cym się głę­biej w ma­te­rac i z do­tkliwą świa­do­mo­ścią wła­snego serca bi­ją­cego w pier­siach się­gnęła po dłu­go­pis przy łóżku. Otwo­rzyła no­tes i le­żąc na boku, z po­licz­kiem wci­śnię­tym w po­duszkę i z drżącą ręką, pi­sała w nim, póki nie za­snęła:

Żo­łą­dek

Skryte w mym naj­cich­szym prze­bra­niu, sku­piam się na pod­glą­da­niu i – ob­ser­wuję ich.

Uta­jone,

pu­ste,

za­du­fane jak bó­stwo.

Bę­dzie tu ro­dzina. Przy­ja­ciele sta­rzy i nowi. Za­kon­ser­wo­wani. Nie­wy­po­wie­dziani. Będą na wpół do­cią­gnięte my­śli, re­kwi­zyty, które so­bie wy­śni, cząstki lu­dzi, któ­rych wy­mi­jała w skle­pach – wszy­scy ścią­gają już w ślad za Za­pa­chem Za­cząt­ków do Żo­łądka, gdzie go­tują się i roz­sie­wają swój swąd jej in­stynkty.

Oczy­wi­ście na ra­zie trudno po­rząd­nie ko­goś wy­czuć przy ca­łym tym ro­ze­dr­gano-mo­no­tonno-tęt­nią­cym zgiełku. Tych ro­gach. Pro­por­cach. Wa­ni­lio­wych me­la­so­wych cze­ko­la­do­wych ser­ni­kach tar­tach bisz­kop­tach, no ale

zro­bię, co w mo­jej mocy.

Akli­ma­ty­za­cja zaj­mie im pew­nie tro­chę czasu. Chcę im po­wie­dzieć, żeby po­za­ty­kali so­bie brudne nosy, po­czuli, jak ci­śnie­nie w na­puch­nię­tych uszach na­ra­sta i pęka, dali oczom czas na oswo­je­nie się z bar­wami walki, z frag­men­ta­rycz­nym ję­zy­kiem od­de­chów i ner­wów, i koń­czyn, tęt­ni­czych po­to­ków prze­wo­dów dróg za­cięć i po­wi­do­ków.

(Ale nie)

Chcę draż­nić się z nimi i mó­wić: tylko po­woli,

tylko bez po­śpie­chu, tylko mi uwierz­cie;

tu­taj go­dziny są ela­styczne; kpią i się sprę­żają, na­gi­nają i skła­dają.

(Ale nie)

Chcę krzy­czeć i śpie­wać i drzeć się jak w ką­sa­ją­cym sło­nym wie­trze: We­lcome! Be­nve­nuti! Herz­lich Wil­l­kom­men! Bie­nve­nue!

Płasz­cze zo­staw­cie przy wej­ściu, czapki na sto­ja­kach, buty w przej­ściu. Boże mój, ja­kież wy ma­cie szczę­ście, że mo­że­cie tu być!

Ra­nek

Lia obu­dziła się obok wiel­kiej czar­nej dziury. Nocą tusz z dłu­go­pisu po­woli wy­ciekł na jej po­ściel. Zsu­nęła się z łóżka i sta­nęła przed du­żym lu­strem, by na sie­bie po­pa­trzeć. Z od­bi­cia spo­glą­dała na nią ja­kaś pa­pie­rowa osoba po­kryta li­te­rami – Lia we śnie prze­to­czyła się na swój no­tes, który od­ci­snął się na jej ra­mie­niu i twa­rzy.

Przy śnia­da­niu Iris oświad­czyła:

Jak do­ro­śniemy, po­win­ny­śmy spra­wić so­bie iden­tyczne ta­tu­aże.

Miała na­wyk czę­stego uży­wa­nia liczby mno­giej.

Tak my­ślisz?

Tak.

Na łok­ciach, o ta­kie.

Po­ka­zała pal­cem nie do końca wy­tarte „prz” „eżyć”.

Lia od­krę­ciła ra­mię, żeby się le­piej przyj­rzeć. Skóra na jej łok­ciach była wy­schnięta i tusz wnik­nął w głę­bo­kie li­nio­wane wzorki.

Chyba trudno by­łoby zro­bić ta­tuaż na łok­ciu.

No, może na twoim, bo ty masz ta­kie łu­sko­wate i ob­wi­słe.

Lia chciała się ro­ze­śmiać, ale stwier­dziła, że nie po­trafi.

Iris wie­działa, że to było okrutne. Chciała, żeby wy­szło za­baw­nie, a wy­pa­dło okrut­nie. Po­czuła ogromną iry­ta­cję na samą sie­bie.

Za­wsze tak trudno było to na­pra­wić – tak trudno było ogrzać chłód, który prze­ta­czał się przez kuch­nię jak zmarszczki fal po je­zio­rze, gdy rzu­cała ja­kiś bez­myślny ko­men­tarz.

Na­chy­liła głowę i po­ca­ło­wała Lię w ło­kieć.

To mój ulu­biony ło­kieć na ca­łym świe­cie, po­wie­działa bar­dzo ci­cho, a Lia wo­la­łaby, żeby tego nie zro­biła, bo je­dyną rze­czą, która przy­pra­wiała ją o sil­niej­sze uwie­ra­nie w żo­łądku niż bez­tro­ska bru­tal­ność córki, była jej zdu­mie­wa­jąca sa­mo­świa­do­mość. Iris w wieku dwu­na­stu lat była może naj­mą­drzej­szą osobą, jaką Lia w ży­ciu spo­tkała.

Idź umyć zęby, po­wie­działa, tylko że głos jej się za­ła­mał przy sło­wie umyć, tak że wy­pa­dło to bar­dzo sła­bo­wi­cie. Ni­gdy nie przy­cho­dziło jej to od­ru­chowo. Ma­cie­rzyń­stwo. Ta cała sztuczka z wy­cią­ga­niem dni jak z rę­kawa. Jed­nak sta­rała się – w więk­szość po­ran­ków – wy­naj­dy­wać drobne przy­jem­nostki w za­kąt­kach, do któ­rych jej wła­sna matka na­wet nie za­glą­dała. Nie po­zwo­lić, żeby Iris do­świad­czyła owego nu­żą­cego braku ra­do­ści, jaki Lia od­czu­wała, gdy była młoda.

Słu­chała od­głosu skar­pe­tek córki, fio­le­to­wych ze wzor­kiem pla­net, gdy zsu­wały się po scho­dach. Jej śli­zga­nia się po par­kie­cie, kiedy szu­kała bu­tów. Być może ona, Lia, była po pro­stu trud­niej­sza do ko­cha­nia, z tą swoją dziw­no­ścią, skry­to­ścią, tym wcze­snym uta­jo­nym gnie­wem. Być może – my­ślała, gdy wszedł Harry, po­gwiz­du­jąc pierw­sze nie­składne nuty cze­goś, co brzmiało jak Desz­czowa pio­senka, Iris zaś wci­skała stopy w buty bez roz­su­wa­nia sznu­ró­wek – cię­żar winy można było roz­bić na czę­ści i po­dzie­lić równo mię­dzy nią, jej matkę, ojca i sa­mego Pana Boga. I być może kie­dyś na­dej­dzie wresz­cie czas, gdy prze­sta­nie znaj­dy­wać okru­chy daw­nych py­tań roz­rzu­cone po ca­łych swo­ich po­ran­kach.

Czy wie­dzie­li­ście, za­py­tała na­gle Iris bar­dzo po­waż­nym to­nem, że co se­kundę wy­cina się po­nad pół hek­tara drzew? Obej­rzała so­bie w lu­strze górne zęby i rzu­ciła Harry’emu spoj­rze­nie z ukosa, jakby py­tała: no i co za­mier­za­cie z tym zro­bić?

Pa­ra­fia

Oj­ciec Lii był peł­nym wdzięku, sym­pa­tycz­nym męż­czy­zną, który za­wsze trzy­mał swoją wiarę na po­do­rę­dziu; otu­lał się nią tak cia­sno, że ni­gdy się o nic nie za­cią­gała i nie strzę­piła, nie plą­tała mu się pod no­gami ani nie zsu­wała.

W przy­padku matki wiara stała się osob­nym ży­ją­cym by­tem. Była ogromna i nie­prze­nik­niona. Wkra­czała do po­miesz­czeń jesz­cze przed nią, za­po­wia­da­jąc jej przy­by­cie, po czym usta­wiała się tak, żeby nikt nie mógł jej swo­bod­nie wy­mi­nąć.

Lia czę­sto sły­szała od in­nych, że do­ra­sta­nie w tak re­li­gij­nej ro­dzi­nie na pewno da­wało jej po­czu­cie bez­pie­czeń­stwa.

W rze­czy­wi­sto­ści wy­glą­dało to ina­czej.

Ple­ba­nia nie miała w so­bie nic ma­low­ni­czego ani ro­man­tycz­nego – był to mały, cia­sny do­mek z po­czątku lat pięć­dzie­sią­tych, po­sta­wiony w miej­sce daw­nego bu­dynku, który tak się sy­pał, że nie było już czego re­mon­to­wać. Po jego daw­nym kośćcu nie za­cho­wał się na­wet ślad, nie li­cząc kilku blo­ków kre­do­wa­tego wa­pie­nia, wy­ty­cza­ją­cych nie­mal ide­alny kwa­drat na sa­mym końcu ogrodu – zna­czyły one ko­niec ich wło­ści i po­czą­tek reszty świata. Dla Lii te ru­iny były jej twier­dzą: je­dy­nym miej­scem w ca­łym domu, gdzie mo­gła za­znać praw­dzi­wego spo­koju; ma­lut­kim skraw­kiem, który na­le­żał wy­łącz­nie do niej. Wszystko inne było wła­sno­ścią Boga. Tam jed­nak ni­gdy Go nie czuła, po­dob­nie jak w wy­cze­sa­nych po­lach jęcz­mie­nia czy też w wiel­kich pat­chwor­ko­wych do­li­nach, któ­rymi usłane były roz­cią­ga­jące się da­lej te­reny. Jed­nakże brak pew­nych rze­czy po­trafi być bar­dziej od­czu­walny niż ich obec­ność – ona zaś od­czu­wała Jego brak tak oso­bi­ście, że za­częła się za­sta­na­wiać, czy przy­pad­kiem nie ma w so­bie cze­goś, co Go od­py­cha, po­dob­nie jak roz­ma­ryn od­stra­sza kró­liki, a la­ski cy­na­monu na pa­ra­pe­cie rze­komo po­ma­gają trzy­mać na dy­stans mrówki.

Anne przy­glą­dała się du­żej mrówce idą­cej brze­giem ku­chen­nego zlewu. Do­rodne ciałko stwo­rzonka było gład­kie i lśniące ni­czym skórka czar­nej cze­re­śni. Przy­naj­mniej prze­stały tu ma­sowo zła­zić. Z jedną jesz­cze so­bie po­ra­dzę, po­my­ślała Anne, od­krę­ca­jąc zimną wodę i pal­cami strą­ca­jąc owada do od­pływu.

Lia sie­działa w kucki w swo­jej twier­dzy na końcu ogrodu i Anne przez ja­kiś czas ob­ser­wo­wała ją, za­sta­na­wia­jąc się, ile czasu upły­nie, za­nim jej córka spie­cze so­bie skalp. Nie­długo, uznała, bio­rąc pod uwagę siłę tego nie­zno­śnego słońca. Spie­cze so­bie skalp, a po­tem za­cznie jej scho­dzić skóra, i to bę­dzie dla niej na­uczka.

Pa­no­wał nie­ty­powy upał, od któ­rego roz­mięk­czał się chło­dek pod­szy­wa­jący let­nie dni, i Anne nie mo­gła już tego znieść. To była taka po­goda, która wcho­dziła jej w za­toki, draż­niła pod po­wie­kami i na­peł­niała pew­no­ścią, że trud szu­ka­nia i za­no­sze­nia ka­pe­lu­sza dla córki, aby za­po­biec nie­unik­nio­nym opa­rze­niom sło­necz­nym, nie jest wart na­wet kich­nię­cia. Pew­nie Lia i tak od razu by go ścią­gnęła. A ona, Anne, ża­ło­wa­łaby zmar­no­wa­nego wy­siłku – bo za­wsze go ża­ło­wała. Pe­ter krę­cił się po kuchni, sze­lesz­cząc su­tanną – szu­kał oku­la­rów do czy­ta­nia. Lia za­cie­kle żuła koń­cówkę dłu­go­pisu. Po­ru­szyła się lekko, po czym na po­wrót zgar­biła nad ja­kimś no­wym dziw­nym ry­sun­kiem, nad któ­rym pra­co­wała.

Anne ze swoim ewan­ge­li­ka­li­zmem za­wsze wzdra­gała się przed „sztu­kami”, bo w uży­tecz­nym, po­boż­nym ży­ciu nie prze­wi­dziano dla nich okre­ślo­nego miej­sca. Jed­nak Lia coś w so­bie miała. Coś wy­cho­dzą­cego po­nad zwy­kłą zdol­ność do pre­cy­zyj­nego od­wzo­ro­wa­nia świata, do­kład­nego od­twa­rza­nia krzy­wi­zny wro­niego dzioba lub de­tali za­gięć w dłoni. Ona ma praw­dziwy dryg, po­wie­działa raz jedna z jej na­uczy­cie­lek, z rok temu, gdy Anne cze­kała na Lię w sa­mo­cho­dzie pod szkołą. Na­uczy­cielka oparła się ko­ści­stymi łok­ciami o kra­wędź okna, Anne zaś utkwiła spoj­rze­nie w szyl­dzie baru z rybą i fryt­kami po dru­giej stro­nie ulicy, który od­bi­jał się w jej idio­tycz­nych okrą­głych oku­la­rach; w za­gię­tym ob­ra­zie dzieci sto­ją­cych z mat­kami w ko­lejce. Po­trafi uchwy­cić istotę rze­czy, za­ra­zem... na­są­cza­jąc ją... zdu­mie­wa­jącą no­wo­ścią.

Na­uczy­cielka była tam nowa. Nowa, młoda i pre­ten­sjo­nalna, bo prze­cież to były ja­kieś bzdury – po­my­ślała wtedy Anne, nie­mniej uśmiech­nęła się jak naj­uprzej­miej i uru­cho­miła sil­nik, aby dać na­trętce do zro­zu­mie­nia, że dość już się na­słu­chała. Wy­szła Lia, z ob­raz­kiem przed­sta­wia­ją­cym po­je­dyn­cze jajko po­środku du­żej błę­kit­nej misy. Nie było w nim żad­nej istoty rze­czy, żad­nej zdu­mie­wa­ją­cej no­wo­ści. Zwy­kłe jajo w mi­sce. I tak w ogóle to nikt, po­my­ślała Anne, kto ma choć odro­binę ro­zumu, nie trzyma prze­cież ja­jek w mi­sce. No, może Fran­cuzi.

Do zo­ba­cze­nia ju­tro, Ame­lio. Na­uczy­cielka uśmiech­nęła się i ode­szła, szy­kowna i za­du­fana w so­bie, w ża­kie­cie z wa­to­wa­nymi ra­mio­nami.

Co tam masz?, za­py­tała Anne, spo­glą­da­jąc w lu­sterko wsteczne, gdy do­jeż­dżały do domu.

Ci­szę, po­wie­działa Lia.

Co ta­kiego?

To ty­tuł. Na­zwa­łam to: Ci­sza.

I Anne wy­pro­sto­wała się za kie­row­nicą, wy­trą­cona z rów­no­wagi sło­wami tego oso­bli­wego dziecka na tyl­nym sie­dze­niu, uda­jąc, że nie do­strzega, iż to sa­motne jajko w mi­sce istot­nie wy­gląda ja­koś tak bar­dzo ci­cho, pod­czas gdy opony sa­mo­chodu gło­śno ubi­jały żwir na ich pod­jeź­dzie.

Mi­nął rok i dzieła Lii stały się wręcz nie­po­ko­jące. Mała w kółko mru­czała coś pod no­sem i zda­wała się cią­gle ob­ser­wo­wać ich ży­cie z dy­stansu, oparta o resztki za­cho­wa­nego wa­pie­nia – szu­kała rze­czy, w które bę­dzie mo­gła nie wie­rzyć.

Lia obej­rzała się przez ra­mię. Matka jak zwy­kle ma­ja­czyła jak duch za ku­chen­nym oknem. Żeby tak wresz­cie dała jej spo­kój. Lia przez dłu­gie let­nie mie­siące pra­wie nie miała in­nych za­jęć, to­też uzbie­rała jej się spora ko­lek­cja dzieł: ma­lo­wi­dła z Pe­te­rem i jego zna­jo­mymi du­chow­nymi, któ­rych przed­sta­wiała jako wiel­kie kruki stło­czone przy ku­chen­nym stole, o czar­no­pió­rych skrzy­dłach ści­śle wsu­nię­tych w fałdy szat; szkice uka­zu­jące Anne jako sy­no­gar­licę albo też spa­sio­nego sza­rego go­łę­bia, w za­leż­no­ści od tego, jak im się ukła­dało w da­nym ty­go­dniu. Wszyst­kie za­czy­nały się od tego sa­mego: de­li­kat­nych ołów­ko­wych ry­su­necz­ków na mar­gi­ne­sach Bi­blii.

Lia ni­gdy nie prze­pa­dała za Bi­blią. Nie li­cząc tych ka­wał­ków z

gło­dem i śmier­cią, i

mo­rzami krwi,

z ofia­rami,

desz­czami pło­ną­cej siarki,

de­mo­nami skry­tymi pod róż­nymi sza­lo­nymi prze­bra­niami i

sza­rań­czą przy­oble­czoną w ko­biece włosy.

Te mroczne za­kątki świę­tej księgi od­kryła zde­cy­do­wa­nie za wcze­śnie, gdy wer­to­wała ją sa­mot­nie po no­cach. Szybko wy­ro­biła so­bie ape­tyt na owo do­tkliwe uczu­cie su­cho­ści, które na­ra­stało w jej ciele, gdy sta­wało ono twa­rzą w twarz z ja­kimś okro­pień­stwem

i nie mo­gło od­wró­cić wzroku.

Te ma­ka­bryczne ob­razy wkrótce prze­szcze­piły się do jej snów – snów, które na­stęp­nego ranka Lia z upodo­ba­niem opo­wia­dała przy ku­chen­nym stole.

Anne bla­dła wtedy jak ściana i mó­wiła coś w ro­dzaju: Ame­lio, to jest dia­beł, pró­buje się do­stać do środka.

Ale gdzie do środka?, py­tała Lia.

Pe­ter w mil­cze­niu cho­wał się za ga­zetą. Lia są­czyła swoje mleko. Anne wpa­try­wała się gniew­nie w miej­sce po­mię­dzy oknem a zle­wem.

Lia na­brała prze­ko­na­nia, że wi­działa tam wła­śnie sa­mego dia­bła.

Po jej karku prze­śli­zgnęła się żółta po­pie­li­sta bryza. Lia wie­działa już te­raz, że z Anne le­piej ni­czym się nie dzie­lić. Za­drżała i przyj­rzała się swo­jemu dziełu. Ukoń­cze­nie go za­jęło jej cały ty­dzień. Przed­sta­wiało Pe­tera i jego trzódkę, za­ję­tych roz­pi­na­niem jej wła­snego drob­nego ciała nad ko­ściel­nym oł­ta­rzem. Lia wy­glą­dała tu jak świ­niaki, które wi­dy­wała pod­wie­szone za tylne ra­cice u wio­sko­wego rzeź­nika: miała od­sło­nięte ró­żowe po­śladki i mię­si­ste ra­miona, które dyn­dały jej przy na­bie­głej krwią twa­rzy. Była w trak­cie uboju, jej mięso ni­czym się nie róż­niło od mięsa świń. Nie li­cząc tego, że bra­ko­wało jej ogonka. Nie miała wąt­pli­wo­ści, że to jedna z jej naj­lep­szych prac.

Tak, po­my­ślała, wy­cią­ga­jąc kartkę przed sie­bie, ze skór­kami przy pa­znok­ciach wciąż po­bie­la­łymi od pre­cy­zji i pre­sji. Skoń­czone. Była za­do­wo­lona. Pod­no­sząc się na nogi, uczuła zna­jomy prze­lotny cię­żar roz­cza­ro­wa­nia wsku­tek ukoń­cze­nia da­nego dzieła – jej ciało na­gle stało się bar­dziej nie­mrawe, ogród nieco przy­bladł. Anne znik­nęła z okna. W jej miej­scu po­zo­stały je­dy­nie nie­jed­no­lite gra­na­towe cie­nie krze­wów i od­bi­cie sa­mej Lii, wro­śnię­tej w zie­mię po­śród swych ruin ni­czym gi­gantka, która wła­śnie prze­ro­sła swój dom tak, że mury skru­szyły się do­okoła niej.

Anne zna­la­zła ob­ra­zek ze świ­nia­kiem jesz­cze tego sa­mego po­po­łu­dnia. Ame­lia!, wrza­snęła, jakby to ją samą dźwi­gano za kostki i wie­szano do góry no­gami, żeby ocie­kła z krwi.

Kiedy Lia we­szła do kuchni, dia­beł tkwił tam gdzie za­wsze, huś­tał się na ście­reczce za­wie­szo­nej na klamce okna.

To jest kpina, mam­ro­tała Anne, jawna kpina z na­szego ży­cia. Przy­szedł Pe­ter i rzu­cił okiem na scenkę. Noz­drza roz­dęły mu się tak mocno, że Lia do­strze­gła tur­kus ko­ści no­so­wej. A po­tem za­czął chi­cho­tać i Anne od­wró­ciła się ku niemu zdu­miona, Lia zaś przy­brała, ach, taką za­do­wo­loną minę, że wy­my­śliła tę sprytną scenkę, że udało jej się go roz­śmie­szyć – była tak za­du­fana w so­bie jak tamta na­uczy­cielka w ża­kie­cie z wa­to­wa­nymi ra­mio­nami, i Anne po­czuła fu­rię śmi­ga­jącą przez jej ciało szyb­ciej od świa­tła, po­czuła jej spazm w ko­niusz­kach pal­ców. Bez na­my­słu sma­gnęła Lię pro­sto w po­li­czek, aku­rat na tyle mocno, żeby od­jąć jej z twa­rzy odro­binę tego but­nego ko­lorku.

Pe­ter prze­stą­pił nie­zręcz­nie z nogi na nogę, jakby pod­słu­chał gło­śną kłót­nię do­bie­ga­jącą z in­nego po­koju. Ci­cho pod­szedł do po­mi­do­rów po­kra­ja­nych na ku­chen­nym bla­cie, przez se­kundę przy­glą­dał im się z na­my­słem, po czym wy­szedł z kuchni.

Strasz­liwa ci­sza roz­chy­liła przed nimi swe dło­nie. Po­li­czek Lii piekł.

Wcale nie chcę, żeby mię­dzy nami tak było. Tylko że... ty to tak strasz­nie utrud­niasz.

Też ją uderz! W miej­scu po­mię­dzy oknem a zle­wem dia­beł prze­sy­py­wał so­bie cy­na­mon ze sło­iczka do czer­wo­nych ust i skan­do­wał, par­ska­jąc przy­pra­wami. Opluj ją, kop­nij, ugryź, wy­drzyj się na nią!

Anne pa­trzyła na ci­chą wście­kłość za­le­wa­jącą twarz Lii ni­czym na­zbyt szybka fala przy­pływu wcią­ga­jąca ją w swoją głę­binę.

Tego wie­czoru oby­dwie uklę­kły w no­gach łóżka Lii i mo­dliły się ra­zem, z mocno zło­żo­nymi dło­niami, z gę­stym splo­tem dy­wanu od­ci­ska­ją­cym się na go­łych ko­la­nach. Anne prze­mó­wiła swoim bi­blij­nym ję­zy­kiem nie­ty­powo ła­god­nie:

Pro­ście, a bę­dzie wam dane; szu­kaj­cie, a znaj­dzie­cie; ko­łacz­cie, a otwo­rzą wam.[1]

Lia za­mknęła oczy i wy­obra­ziła so­bie wiel­kie czarne drzwi z ob­ła­żącą farbą i mo­siężną ko­łatką. Czuła, jak całe jej ciało wy­ciąga się ku tym drzwiom, jak cała siła woli, jaką mo­gła ze­brać, sku­pia się w jej pię­ści – i ko­ła­tała bez pa­mięci, nie zwa­ża­jąc na bo­lące knyk­cie, za­kli­nała Pana, żeby jej otwo­rzył, ze skal­pem wciąż na­grza­nym od let­niego słońca.

Chór

Bo mia­sto od­męty złego za­lały i lud głowę wznosi wśród klę­ski i krwa­wej po­żogi![2]

Dźwięki gło­sów za­czy­nają wi­bro­wać na stru­nach mię­śni, ukła­da­jąc się w dziwną mu­zykę.

Pa­trz­cie, śpie­wają, pa­trz­cie, jako się zmie­niło! Jako sczer­stwiało, wy­rżnięte, sczer­niałe.

To jak wę­drówka przez uko­chany ob­raz,

z któ­rego wy­cięto przed­sta­wioną scenę,

lub prze­bu­dze­nie się na kar­tach zna­jo­mej ba­śni,

tylko że ogo­ło­co­nej z mo­rału.

Spi­jam, ile mogę, z tych ostat­nich chwil ci­szy i cze­kam,

aż jedno lub dwoje, lub troje z nich przej­mie ster;

aż główni bo­ha­te­ro­wie jej ży­cia wy­gniotą so­bie drogę po­śród

kieł­ku­ją­cych w pej­zażu mas.

Ko­lor

Ulu­bio­nym ko­lo­rem Iris, gdy miała pięć i sześć lat, był ró­żowy. Prze­pa­dała za nim tak bar­dzo, że upie­rała się, aby jeść wy­łącz­nie ró­żowe po­trawy i pić ró­żowe na­poje. Chciała, by jej wnętrz­no­ści przy­brały szo­ku­jąco ja­skrawą barwę fuk­sji, a Lia po­wie­działa: Cóż, w ta­kim ra­zie po­le­cam bu­raki.

Iris pa­mię­tała, jak po dwóch ty­go­dniach bu­ra­ków ga­piła się na swoje gówno w muszli klo­ze­to­wej i czuła się ni­czym nad­czło­wiek.

Ale róż był je­dy­nie fazą – je­dy­nie ge­stem pew­nego cze­goś czy gdzieś, do któ­rego Iris pra­gnęła do­trzeć. Prze­szła przez nią i wy­szła odro­binę mą­drzej­sza, odro­binę bar­dziej wy­czu­lona na przy­czy­no­wość ko­loru i kon­sump­cji.

Te­raz, gdy osią­gnęła swój jak do­tąd naj­lep­szy wiek, na­de­szła pora na Żółć.

Ta faza bar­dziej jej się po­do­bała. Wy­da­wała jej się do­ro­ślej­sza. Śmiel­sza. Iris czę­sto ma­lo­wała Żółć jako coś płyn­nego i nie­uchwyt­nego, czym w isto­cie była – a to plamkę zło­ci­stego świa­tła, a to ostry ka­czeń­cowy ję­zor, a to smużkę ma­łej dziew­czynki kry­ją­cej się w świe­tle ulicz­nej la­tarni. Wszyst­kie ha­sła w domu stały się żółte: wi-fi, alarm. Wie­czo­rami zaś Lia snuła żółte słowo-roz­mowy, ob­ja­śniała na­ukowe aspekty pig­mentu i ety­mo­lo­gię:

Po­cho­dzi od pra­in­do­eu­ro­pej­skiego rdze­nia „ghel”,

czyli „błysz­czeć” –

to matka róż­nych wspa­nia­łych słów, ta­kich jak:

Ar­sze­nik

Gla­zura

Ozło­cić

Zioła

Zie­leń

Żółtko

Chlo­ris

Cho­le­ryczny

Chlo­ro­form

Me­lan­cho­lia

Wró­ciło, rze­kła Lia pew­nej bez­cie­nio­wej nie­dzieli pod ad­re­sem nie­rów­nej ściany, gdy wspól­nie ma­lo­wały po­kój Iris na żółto. Czuła w so­bie ta­kie tchó­rzo­stwo, taki brak ikry, taką przy­krość. Iris po­waż­nie ski­nęła głową.

Tak my­śla­łam.

Na mo­ment lekko oparła głowę o ra­mię Lii, po czym się­gnęła w dół i za­nu­rzyła pa­lec w żół­tej far­bie. Wy­cią­gnęła rękę i na­zna­czyła czoło matki jak przy bło­go­sła­wień­stwie, a po­tem zro­biła to samo u sie­bie. Lia uśmiech­nęła się smutno i obie ma­lo­wały da­lej, z iden­tycz­nymi trój­kąt­nymi ta­tu­ażami na czole i osob­nymi wał­kami, które z każ­dym po­cią­gnię­ciem co­raz moc­niej na­pie­rały, kryły i wy­ci­skały, tak jakby mo­gły wy­ma­zać wszyst­kie fakty i za­cząć od nowa.

Gdy skoń­czyły, od­su­nęły się i przyj­rzały swemu dziełu.

Ależ to krzy­kliwe i sa­tys­fak­cjo­nu­jące, po­wie­działa Lia. Iris wy­szcze­rzyła zęby i od­gar­nęła pa­semka spo­co­nych wło­sów, które przy­lgnęły jej do twa­rzy.

A ty ja­kim byś była ko­lo­rem?

Sama nie wiem. Może brą­zem. Albo fio­le­to­wo­sza­rym.

Iris od­chy­liła głowę do su­fitu i ro­ze­śmiała się tym swoim grom­kim, zło­tym śmie­chem, po czym rze­kła: Nie, nie, nie, mó­wisz tak tylko dla­tego, że je­steś stara. Ale sta­rzy lu­dzie też mogą mieć ja­sne ko­lory.

Tego wie­czoru w łóżku Lia, wciąż na­zna­czona jej żół­tym bło­go­sła­wień­stwem, po­wie­działa: Ona jest nie­sa­mo­wita.

Harry przy­tak­nął: No. Mo­gła się tra­fić znacz­nie gor­sza.

Uśmiech­nął się sze­roko i po­ło­żył dłoń na po­liczku żony. Uca­ło­wała go w nad­gar­stek i rze­kła: Nie chcę umie­rać. Harry wziął głę­boki od­dech, który pach­niał zie­mią. W każdą nie­dzielę za­sy­piał z rę­kami wciąż za­pla­mio­nymi ich ogro­dem. To ważne, żeby nie wkła­dać rę­ka­wic, ma­wiał, ważne, żeby po­czuć glebę, żeby brud wcho­dził ci za pa­znok­cie, trzeba usły­szeć przez opuszki, czego chce świat.

Lia lu­biła na niego pa­trzeć, gdy pra­co­wał na ich ma­leń­kim skrawku ziemi.

Harry przy­ci­snął usta do jej szyi, a po­tem do ucha, i sta­rał się po­wstrzy­mać przed krzy­kiem.

To był pierw­szy raz, gdy jedno z nich wspo­mniało na głos o śmierci. Wy­mó­wiło to peł­ga­jące, wy­prane z ko­loru słowo, które zda­wało się wier­cić mię­dzy nimi jak pod­mie­niec: nie­zna­jome, nie­spo­kojne, nowe.

Lia le­żała przy­tomna, ale z za­mknię­tymi oczami. Czu­jąc na twa­rzy od­dech śmierci, a na rzę­sach jej pulchne, cie­kaw­skie, igra­jące palce, wy­li­czała so­bie różne żółte rze­czy, żeby nie uto­nąć:

Ba­nany

Słońce

Żółtka ja­jek

Ser

Je­sienne li­ście

Gu­mowe kaczki

Nie­dziele

Wo­do­od­porne pla­sterki w ła­zience

Ma­sło

Cier­pli­wość

Cy­tryny

Pło­mienny duch Iris

Żółć

A. No pro­szę. Te, które naj­bar­dziej się li­czą, ła­two roz­po­znać, bo są czymś wię­cej niż tylko roz­traj­ko­ta­nymi-spa­ni­ko­wa­nymi skraw­kami czy gło­sami bez twa­rzy. Na przy­kład:

Tę na­zwiemy Żół­cią.

Do­bra jest.

Pod­ska­kuje so­bie wzdłuż ścian, zło­ci­ście przy­ru­mie­niona od tego ca­łego pod­nie­ce­nia, tak po­dobna do sło­necz­nego pro­mie­nia

su­ną­cego po ścia­nie domu.

Na jej wi­dok czuję się tro­chę obo­lałe,

tro­chę mięk­kie i za­tch­nięte, jak uro­dzi­nowa pio­senka Ma­ri­lyn

albo prze­zię­bie­nie na Gwiazdkę.

Na­słu­chuje uważ­nie, czeka, pod­czas gdy głosy roz­sz­cze­piają się na go­rą­cym po­wie­trzu w roz­ma­itych kie­run­kach, to­nach, pi­skach i wrza­wach;

Zdzi­wa­czałe! Zgniłe! Skwa­śniałe!

Za­ła­twmy to! Zdu­śmy! Po­skrommy! Przy­ga­śmy!

Krew ja­koś nie­zwy­kle roz­rze­dzona.

Trzeba za­cho­wać czuj­ność, ostroż­ność.

Ni­komu nie ufać.

Śmieje się. To taki ła­godny śmiech, że bie­rze mnie z za­sko­cze­nia.

To jak, za­czy­namy? Ktoś ma ja­kiś plan?

Wy ogar­nie­cie wą­trobę, my serce. Wiemy, jaki stan?

Chwi­leczkę, mówi ona, chwi­leczkę, niech wszy­scy tu do­trą.

Świa­tło głosu Żółci jest tak cie­płe i zu­chwałe, że czuję, jak mnie chwyta, wy­gar­nia jak ły­żeczka, i przez chwilę ro­zu­miem, jak się czuje mysz w dłoni dzie­cię­cia lub jo­gurt, gdy warg za­znaje mu­śnię­cia, lecz wtedy chór na nowo od­daje się go­rącz­ko­wym spe­ku­la­cjom, więc wra­cam, wra­cam i my­ślę: ooooooooooooch, jak ja uwiel­biam te po­czątki, nim się pióro na­ostrzy, nim się lont ar­maty za­pali, nim pi­sto­let wy­strzeli. Nim się roz­poczną po­szu­ki­wa­nia.

Wielki de­mo­krata

Gdy Iris miała sie­dem lat, jej na­uczy­cielka w ra­mach ćwi­cze­nia na kre­atyw­ność ka­zała wszyst­kim na­pi­sać, czym się zaj­mują ich ro­dzice, i po­ka­zać to na ry­sunku.

Byli tam skle­pi­ka­rze i na­uczy­ciele, pie­lę­gnia­rze i den­ty­ści, i oj­co­wie in­for­ma­tycy z kom­pu­te­rami za­miast rąk, i ja­kaś mama to­nąca w bank­no­tach czy inna z ło­patką, prze­sa­dza­jąca do do­ni­czek uśmiech­nięte kwiatki.

Iris na­pi­sała

na całą kartkę.

I na­ry­so­wała stwo­ro­watą ko­mórkę z wy­pust­kami atra­men­to­wych pal­ców, które szpe­rały ze wszyst­kich stron, a po­środku tej ko­mórki znaj­do­wały się usta, tylko że te usta wcale nie były zło­wiesz­cze, ra­czej ukła­dały się w taki jakby smutny, na­prawdę-bar­dzo-mi-przy­kro uśmiech. A obok pa­tycz­kowa fi­gurka mamy o dłu­gich ru­dych wło­sach i dło­niach więk­szych od głowy gła­skała tę ko­mórkę jak do­mo­wego zwie­rzaka.

Kiedy przy­szła jej ko­lej na po­ka­za­nie swo­jego dzieła kla­sie, Iris wstała i z dumą za­pre­zen­to­wała kartkę.

Na­uczy­cielka od­kaszl­nęła śmie­chem po­ro­śnię­tym cier­niami.

Iris, to wcale nie jest śmieszne.

Je­den chło­piec z przodu, ten z tatą o kom­pu­te­ro­wych rę­kach, zmarsz­czył brwi.

Kiedy, pro­szę pani, pani się sama za­śmiała.

Nic nie szko­dzi, po­wie­działa Iris. Na­prawdę. Wiele osób nie wie, jak się przy tym za­cho­wać.

My wiemy my wiemy my wiemy.

I klasa nie­spo­dzie­wa­nie się roz­śpie­wała:

Moja cio­cia to ma mój tata to miał moja bab­cia mój są­siad mój pies mama chło­paka mo­jej opie­kunki to ma.

Twarz Iris po­zo­stała po­ważna, tylko jej oczy otwo­rzyły się sze­rzej pod wpły­wem eks­cy­tu­ją­cego dresz­czu na­głej od­po­wie­dzial­no­ści.

Chce­cie zo­ba­czyć, na czym to po­lega?

Po­każ nam po­każ nam po­każ nam.

No bo tak ogól­nie to cho­dzi o ko­mórki.

Przy­cią­gnęła so­bie pod ta­blicę krze­sełko, żeby na nim sta­nąć, me­ta­lowe nóżki za­wrzesz­czały o wi­ny­lową pod­łogę. Na­uczy­cielka nie miała serca, żeby ją po­wstrzy­mać. Iris wy­ry­so­wała dia­gram raka w or­ga­ni­zmie i ob­ja­śniła jego dzia­ła­nie: jak to cza­sami na­mnaża się i roz­nosi po róż­nych ukła­dach, na przy­kład krwio-noś-nym albo lim-fa-tycz-no-wym, ale cza­sami, prze­waż­nie, nisz­czą go różne inne sprytne che­miczne stwo­rzonka i w ten spo­sób go po­wstrzy­mują. Opo­wie­działa też, że rak piersi, czyli rak jej mamy, ma zwią­zek z lim­fami, czyli ta­kimi dusz­kami jak nimfy, tylko bez skrzy­de­łek – bo one kon­tro­lują dużo róż­nych bar­dzo skom­pli­ko­wa­nych rze­czy – a dzieci sie­działy za­pa­trzone i słu­chały.

Wszy­scy cze­goś się wtedy na­uczyli.

Iris za­brała ob­ra­zek do domu, a Lia opra­wiła go i po­wie­siła w kuchni na naj­bar­dziej na­sło­necz­nio­nej ścia­nie.

Dzię­kuję ci, skar­bie.

Ale za co?

Za to, że na­ry­so­wa­łaś mnie z ta­kimi dłu­gimi wło­sami.

Aa. No bo co mia­łam im mó­wić, że mam łysą mamę.

Lia czę­sto my­ślała o tam­tym okre­sie. O Iris sie­dzą­cej na krze­słach w szpi­tal­nej po­cze­kalni, z dyn­da­ją­cymi nóż­kami,

w raj­sto­pach w ciapki,

ma­łych bu­ci­kach,

z pro­mienną bu­zią,

i za­da­ją­cej py­ta­nia w ro­dzaju:

A ty co masz?

Tak jakby świat był kon­kur­sem okro­pieństw, a oni na sto pro­cent za­mie­rzali go wy­grać.

Ale tym ra­zem nie było żad­nej Iris.

Były włosy, jed­nak od­ro­sły tak nie­pew­nie, tak nie­zde­cy­do­wa­nie, że już pra­wie wo­la­łaby w ogóle ich nie mieć.

Sie­działa w szpi­talu, ocze­ku­jąc na in­struk­cje, ra­zem z matką, która wy­glą­dała jak wy­drą­żona.

Anne uparła się, że po­je­dzie z nią na che­mio­te­ra­pię. Już wcze­śniej kilka razy jej przy tym to­wa­rzy­szyła i Lia była prze­ko­nana, że Anne uznała szpi­tale za bez­pieczne, może na­wet ide­alne oto­cze­nie dla Ma­tek Za­dość­czy­nią­cych. Może cho­dziło o to, że nad­zo­ro­wały je tam pie­lę­gniarki. Ogra­ni­czały je prze­pisy do­ty­czące ha­łasu. Przy­ku­wały do jed­nego miej­sca i unie­ru­cha­miały kro­plówki w ra­mie­niu Lii. Lia usi­ło­wała nie cie­szyć się na jej wi­dok.

Anne miała na so­bie ten sam szary kar­di­gan, który wkła­dała na spe­cjalne oka­zje typu Nie­dziela Pal­mowa czy Ze­sła­nie Du­cha Świę­tego. Chciała być miła, ale ten swe­ter tylko spra­wiał, że wszystko wy­da­wało się mo­nu­men­talne i po­sępne.

Od kiedy tu do­je­chały, nie za­mie­niły ze sobą pra­wie żad­nego słowa, obie ga­piły się pu­stym wzro­kiem na dzie­cięce ry­sunki przy­pięte za rogi do ta­blicy ogło­szeń. Jakby pod wpły­wem tych kiep­skich ob­raz­ków Anne od­wró­ciła się na­gle i za­py­tała: A jak tam praca?

Do­brze. W po­rządku.

Jaki ta bę­dzie miała ty­tuł?

Lia sta­rała się za­cho­wać po­ważny wy­raz twa­rzy.

Prze­wod­nik dla dzieci po cu­dach lek­sy­ko­gra­fii.

Anne zmarsz­czyła brwi. Utkwiła w Lii spoj­rze­nie, szu­ka­jąc od­po­wie­dzi na py­ta­nie, czy to ma być żart.

Na­prawdę?

Tak. To bę­dzie taka in­te­rak­tywna książka do na­uki ję­zyka. Ma po­bu­dzać do kre­atyw­nego my­śle­nia. Czy coś w tym stylu.

Coś ta­kiego, stwier­dziła Anne i po­pra­wiła się na krze­śle z na­dzieją, że ta wy­miana zdań osią­gnęła już do­pusz­czalną kon­klu­zję.

Lia two­rzyła tego typu ksią­żeczki, od kiedy uro­dziła się Iris. Cuda lek­sy­ko­gra­fii zo­stały czę­ściowo za­in­spi­ro­wane la­tami ich wspól­nych wie­czor­nych słowo-roz­mów. Już od kilku mie­sięcy pra­co­wała nad pla­nami ilu­stra­cji: każde ha­sło na da­nej stro­nie miało być oto­czone szki­cami, ob­raz­kami, luź­nymi po­cią­gnię­ciami dzi­kich pej­zaży albo pre­cy­zyj­nymi de­ta­lami w tu­szu, w za­leż­no­ści od słowa, a pod ko­niec każ­dego z nich –

pu­ste miej­sce,

do za­peł­nie­nia wła­sną de­fi­ni­cją.

To mogą być na przy­kład różne ho­mo­nimy, ta­kie jak bal, blok, para, po­kój, ra­kieta, za­mek, żu­raw. Albo zwy­czaj­nie piękne, nie­ty­powe słowa. Umi­ło­wa­nie lub ka­skady. Elik­sir. Ko­afiura. La­wi­ro­wać.

Anne chyba po­czuła ulgę, gdy pie­lę­gniarka we­zwała je do ga­bi­netu.

Stan Ak­tu­alny wy­glą­dał na­stę­pu­jąco:

w wą­tro­bie był nie­wielki

wy­syp, le­d­wie cień,

głę­boki siny po­ca­łu­nek,

i atra­men­towa plamka w płucu.

Le­karz i Wi­ki­pe­dia byli tu jed­no­gło­śni: je­śli rak piersi prze­rzuci się do płuc lub wą­troby, można sto­so­wać te­ra­pię, ale nie da się go wy­le­czyć.

Lia bar­dzo po­lu­biła swo­jego le­ka­rza. Zaj­mo­wał się nią i jej wnętrz­no­ściami już od ośmiu dłu­gich lat – z prze­rwami – i pod każ­dym wzglę­dem był do­sko­na­łym le­ka­rzem od raka, z tym że do­piero co wziął i sam umarł.

To ja­kiś ab­surd, że le­ka­rze umie­rają.

To ab­surd, że on­ko­lo­dzy mogą umie­rać na raka.

Wy­py­ty­wała pie­lę­gniarki, jak to się mo­gło stać, skoro na pewno miał VIP-owski do­stęp do wszyst­kich naj­lep­szych, spraw­dzo­nych i prze­te­sto­wa­nych le­ków, które po­tra­fiły zgo­to­wać gu­zom blitz­krieg, jed­nak one uno­siły wtedy brwi i mó­wiły, że to tak nie działa. Wszech­stronna zna­jo­mość da­nej rze­czy nie uod­par­nia czło­wieka na jej moc. Lia po­my­ślała o trud­nych mat­kach i o książ­kach, które czy­tała ty­siące razy, a wciąż umiała się nad nimi po­pła­kać, i stwier­dziła, że fak­tycz­nie brzmi to bar­dzo praw­dzi­wie.

Tak więc te­raz miały przed sobą no­wego męż­czy­znę, o młod­szej twa­rzy i czar­nych ce­sar­skich oczach, i ta­kiej bar­dzo pe­szą­cej pew­no­ści sie­bie, z jaką marsz­czył-po­cią­gał no­sem przed udzie­le­niem od­po­wie­dzi na py­ta­nie, zu­peł­nie jakby zbie­rał w głębi jamy ust­nej ocie­ka­jące kro­ple Waż­nych In­for­ma­cji, na­pa­wał się no­wymi sma­kami da­nych ży­cia i śmierci.

A może zwy­czaj­nie miał ka­tar.

To tu­taj... to nie­zła be­stia,

po­wie­dział.

Anne to­czyła wzro­kiem po ga­bi­ne­cie.

Mó­wimy na to: Czer­wone Li­cho.

Na­dęła pierś, wy­dała z sie­bie cienki słaby od­głos, po któ­rym na­stą­piła rap­towna ci­sza.

Z uwagi na ko­lor, tok­sycz­ność i bar­dzo mocne, bar­dzo po­ważne efekty uboczne.

Lia ki­wała głową w rytm jego me­dycz­nej pie­śni, jego che­mio­te­ra­peu­tycz­nych kom­bi­na­cji, jego do­kso­ru­bi­cyny, ipe­rytu siar­ko­wego, cy­klo­fos­fa­midu, jego mdło­ści i wy­mio­tów, i nie­do­krwi­sto­ści, i pi­gu­łek na nud­no­ści, i szyb­kiego roz­ro­stu, i ukie­run­ko­wa­nia na ko­mórki, i gdy jej matka po raz ostatni skrzy­wiła się na wy­bi­cie słowa „ko­mórka”, Lia za­częła się za­sta­na­wiać, z czego jej zda­niem zbu­do­wane są ciała;

może tylko z ko­ści,

świa­tła i

wody świę­co­nej...

Naj­pierw spraw­dzimy, jak pani na to re­aguje, po­wie­dział le­karz, spo­glą­da­jąc na nią na­gle bar­dzo po­waż­nym wzro­kiem.

Naj­pierw?

Tak. Naj­pierw.

A to nie może być już wszystko? Czy to nie po­działa?

Mamo, ćśśś.

Na­stą­piło za­ci­ska­nie po­si­nia­czo­nych, na­kra­pia­nych rąk.

Kciuk Lii ła­god­nie na­pie­rał na miękki kłąb dłoni matki.

Sy­no­gar­lica

Jest, jesz­cze jedna. Mo­nu­men­talna. Na­kra­piana i po­sępna.

Jakby tro­chę wy­drą­żona.

Mam dziś życz­liwy na­strój, więc na­zwiemy ją Sy­no­gar­licą,

choć bar­dziej wy­gląda mi na

wy­chu­dzo­nego miej­skiego go­łę­bia.

No pro­szę, kogo my tu mamy, hmm?

Wita ją eks­plo­zja nie­rów­nych nie­szcze­ro­okla­sków.

Pa­trz­cie, któż to się ode­rwał od swych świą­to­bli­wych obo­wiąz­ków!

Grube war­stwy syfu po­kry­wają jej nie­gdyś białe pióra; sa­dza i pył, i resztki na­gro­ma­dzone przez lata rzad­kich roz­mów i rwą­cych się po­łą­czeń sta­cjo­nar­nych wy­bie­ra­nych o wiele za późno; ona tym cuch­nie, ona w tym klę­śnie, i już się z tego nie otrzę­sie, i przy tej tu­taj aż ro­śnie we mnie otu­cha, aż się oży­wiam, gdy tak się na­dyma i rzuca ob­łudne uwagi na te­mat cza­sów, gdy ży­cie było czy­ste, przed ża­lem i przed po­kutą i przede mną.

Pro­te­usz

Harry wy­gła­szał wła­śnie wy­kład na te­mat sta­ro­żyt­nych grec­kich bóstw wod­nych, jed­nak my­ślami błą­dził wo­kół pie­gów na ciele Lii. Jak bar­dzo by za nimi tę­sk­nił, gdyby umarła. Za­sta­na­wiał się, czy gdyby na­prawdę ode­szła, da­łoby się ją oskó­ro­wać i prze­ro­bić na pled.

Po­wie­sić na ścia­nie, roz­piętą jak kro­wia skóra.

Kie­dyś ni­gdy nie roz­my­ślał o ta­kich strasz­nych rze­czach. Ob­raz ule­ciał do tego elek­trycz­nego punktu na sa­mym czubku jego mó­zgu i znik­nął. Straszne my­śli można wy­tre­so­wać tak, żeby wy­ko­ny­wały różne sztuczki, po­my­ślał Harry, na­wet sztuczkę ze zni­ka­niem. Lia nie miała po­ję­cia, jak da­leko się­gały te roz­wa­ża­nia, jak bar­dzo wy­trą­cały jej męża z rów­no­wagi. Z bie­giem lat stop­niowo ro­biły się co­raz gor­sze i Harry wie­dział, że miało to wiele wspól­nego z jego po­strze­ga­niem Lii jako ciała,

ciała, które cho­ro­wało,

ciała, które wcho­dziło w drogę po­zo­sta­wa­niu przy ży­ciu.

No więc Po­sej­don miał syna. Znamy go, jak wiele in­nych bóstw, pod róż­nymi imio­nami. Może sły­sze­li­ście kie­dyś o Starcu Mor­skim, zga­dza się, ale na­zy­wano go także Pro­te­uszeum. Po­tra­fił on do­wol­nie zmie­niać swoją po­stać; ta jego śli­ska nie­uchwyt­ność, jego nie­po­zna­wal­ność stała się in­spi­ra­cją dla wielu fi­lo­zo­fów, psy­cho­lo­gów, pi­sa­rzy i na­ukow­ców (dzi­siaj przyj­rzymy się kilku z nim); Pro­te­usz nie miał jed­nego okre­ślo­nego kształtu – mógł przy­bie­rać po­stać lwa, węża czy na­wet sa­mej wody, w za­leż­no­ści od tego, jaki aku­rat do­pi­sy­wał mu hu­mor...

Jaka szkoda, jaka straszna szkoda, my­ślał Harry,

że być czło­wie­kiem ozna­cza być czymś jed­nym, spro­wa­dzo­nym

do okre­ślo­nego kształtu, mieć te swoje ściany ze skóry i jed­nost­kowe po­czu­cie sie­bie,

które chlu­pie i się w nas prze­lewa

jak woda we wnę­trzu studni.

Po­sia­dał on także dar pro­roc­twa, któ­rym ob­da­rzył go oj­ciec, co ozna­czało, że znał na­turę Prawdy – jed­nakże ujaw­niał ją wy­łącz­nie, gdy ktoś go po­chwy­cił i ści­snął tak, aby przy­wró­cić go do pier­wot­nej praw­dzi­wej po­staci...

Czy na­dal ko­chałby Lię, gdyby prze­mie­niła się w coś in­nego? Czy mi­łość w ogóle może trwać w taki spo­sób, w jaki to so­bie wy­obra­żamy? Czy mi­łość po­trafi się ucho­wać?

We­dług Ho­mera Pro­te­usz był star­cem w ka­pe­lu­szu ban­dyty. Można go na­zwać ta­kim pierw­szym kow­bo­jem.

Strze­lił slajd. Syl­wetka Harry’ego od­ci­nała się na tle błę­kit­nego świa­tła i ry­ciny przed­sta­wia­ją­cej mor­skiego stwora ujeż­dża­ją­cego dziką, sfał­do­waną to­piel.

Pa­nie pro­fe­so­rze, czy wła­śnie dla­tego po­rów­nu­jemy je do „bia­łych ru­ma­ków”? Zna­czy ta­kie spie­nione fale?

Naj­praw­do­po­dob­niej.

Cze­pek chło­dzący

W szpi­talu przed za­ło­że­niem czepka chło­dzą­cego Lia zwil­żyła i na­ło­żyła so­bie na włosy od­żywkę, jakby chrzciła dziecko.

Wy­raź­nie sły­szała Iri­sowe

No bo co mia­łam im mó­wić, że mam łysą mamę.

Ostat­nim ra­zem nie po­dzia­łało. Może tym ra­zem po­działa.

Wszystko to wy­da­wało się bar­dzo bez­ce­lowe, bar­dzo próżne, ale z dru­giej strony cał­kiem nie­dawno, gdy Lia do­ra­dziła Iris prze­rwę od ga­pie­nia się w lu­stro, ta oświad­czyła, że próż­ność to zwy­kły sza­cu­nek dla sa­mego sie­bie, i Lia uznała to za nie­zwy­kle głę­bo­kie.

Iris nie była piękna, przy­naj­mniej nie w tra­dy­cyj­nym sen­sie tego słowa, jed­nak wła­sny wy­gląd po­chła­niał ją do tego stop­nia, że Lię aż to szo­ko­wało. Zo­sta­wiało me­ta­liczny po­smak na wy­skle­pie­niu jej ust.

Lia mo­głaby do­ko­nać w prze­szło­ści tak wiele, gdyby ob­da­rzono ją po­dob­nym ro­dza­jem próż­no­ści, po­dobną pew­no­ścią sie­bie, jaką miała Iris. Gdzieś mię­dzy pal­cem wska­zu­ją­cym, kciu­kiem a

mo­krymi na­my­dlo­nymi koń­ców­kami zja­wił się

dziwny fakt, że

matki po­tra­fią być za­zdro­sne o swoje córki.

Lia za­sta­na­wiała się, czy jej wła­sna matka kie­dy­kol­wiek po­czuła to samo. Tę taką ła­godną, na­tu­ralną za­zdrość.

Wy­cie­ra­jąc się pa­pie­ro­wym ręcz­ni­kiem mię­dzy ko­lej­nymi pal­cami, wpa­try­wała się w żyły, które z wie­kiem i po­stę­pami cho­roby uwy­dat­niły się na grzbie­tach jej dłoni ni­czym drżące błę­kitne drogi na ma­pie. Na­pa­wała się swoją skórą, swoim za­pa­chem, zna­jo­mym sma­kiem w głębi prze­łyku, zim­nem ła­god­nie ści­ska­ją­cym ją za ra­miona, pła­wiąc się w wy­bor­nym po­czu­ciu nor­mal­no­ści; Mi­nie sporo czasu, za­nim znowu się tak po­czu­jesz. Tak ludzko. Tak czy­sto.

Jej matka cze­kała obok fo­tela, na któ­rym wszystko się od­by­wało, na któ­rym za­ło­żyli jej cze­pek, oka­blo­wali ją, na­pra­wili bez­piecz­niki

i pod­łą­czyli jak bo­żo­na­ro­dze­niową cho­inkę, uwię­zioną

w ja­skra­wo­czer­wo­nych świa­tłach,

które pa­rzyły pod naj­lżej­szym do­ty­kiem.

Nie wy­glą­dała na za­zdro­sną.

Roz­grzewka

Nad­cho­dzi.

Małe li­cho, bo­ha­ter nie­ocze­ki­wany,

co prze­bar­wia, taki roz­śpie­wany,

całą żyłę ob­wo­dową;

taki dziwny i czer­wony, i

zgo­to­wany w sam raz do de­struk­cji.

Na kró­ciutką chwilę,

prze­lotną jak ru­mie­niec, lę­kliwe coś

po­tyka się we mnie i ku­leje, tak że

tonę

tonę

tonę po­śród wstą­żek, ga­łek,

tonę da­lej po­przez

su­ro­wicę,

cie­mię,

rdzeń i wiel­kie góry

śluzu, a po­tem

en­te­ro­ja­kim­tam?

en­te­ro­en­do­kryny – tu znać ślady

grom­kich śmie­chów, i od­ci­ski

wra­ca­ją­cych kro­ków, Się Robi Sze­fie,

tonę da­lej, tak jak księ­życ

pruje noc, tak jak wiara roz­cze­suje

ro­zum ni­czym grze­bień, i

za­szy­wam się jak naj­głę­biej, żeby wzięli mnie za

zwy­kły obiad, który za­legł na żo­łądku,

albo szczyptę

sal­mo­nelli.

Pa­nie Ja­nie

Anne ci­cho, z po­sza­no­wa­niem, opo­wia­dała o no­wych za­sło­nach i wa­ka­cjach za­pla­no­wa­nych na ma­rzec. Lia tylko przy­ta­ki­wała ru­chami głowy. Ich oczy na chwilę spo­częły na czer­wo­nym pły­nie kro­plówki, mil­cze­nie było jak roz­ogniona mo­dli­twa.

Kap,

kap,

kap,

amen.

Anne po­woli przy­snęła, zmarszczki na jej czole za­częły się sta­czać mię­dzy brwiami, zbie­rać na wy­skle­pie­niu nosa. Wy­glą­dała tak dziw­nie, tak staro, tak stru­dze­nie. Za­wsze wy­da­wała się nie na miej­scu wszę­dzie z wy­jąt­kiem ko­ścioła. Kie­dyś Lia zdu­mie­wała się tym, jak do­sko­nale po­stać jej matki wpa­so­wuje się w formę ko­ściel­nego gma­chu, tak jakby obie do­peł­niały się na­wza­jem, czy­niły się co­kol­wiek zro­zu­mia­łymi. Cza­sami po na­bo­żeń­stwach, gdy Pe­ter sta­wał przed wej­ściem i Per­fek­cyj­nie Po­zo­ro­wał Pa­stora, a ko­ściół wy­ci­skał z sie­bie ko­lejne dwójki wier­nych, Lia wi­dy­wała, jak matka od­wraca się twa­rzą do oł­ta­rza i spo­gląda na sy­no­gar­licę z ga­łązką oliwną, uło­żoną w oknie ze szkla­nych odłam­ków – zda­łoby się, że otrzy­my­wała wtedy bez­po­śred­nie po­le­ce­nia od sa­mego Naj­wyż­szego. Chwy­tała koń­cówkę se­kretu prze­zna­czo­nego wy­łącz­nie dla niej.

Mimo bru­tal­no­ści jej bi­blij­nego ję­zyka i obez­wład­nia­ją­cych bez­słow­nych ko­dów, w które przy­oble­kała każdy naj­mniej­szy cal ich ży­cia, przez tych pięć se­kund, gdy tkwiła na tle po­cię­tego świa­tła z wi­traża, nie ist­niało na świe­cie nic bar­dziej świą­to­bli­wego niż ona.

Z ką­cika ust Anne za­częła ciec strużka śliny, która roz­po­częła po­ły­skliwą wę­drówkę po twar­dej li­nii jej brody. Śmieszne to było – śmieszne, gdy osoba, która daw­niej pa­no­wała nad ca­łym twoim ży­ciem, wy­gląda tak głu­pio. Lia za­sta­na­wiała się, czy kie­dy­kol­wiek zdoła jej tak na­prawdę wy­ba­czyć. Sku­piła na tej ło­dyżce śliny całą uwagę, na­kła­nia­jąc ją w my­ślach, żeby nie przy­sta­wała, do­póki nie uschnie na sza­rym kar­di­ga­nie – jed­no­cze­śnie sta­rała się za­po­mnieć o lo­do­wa­tym zim­nie, które od­czu­wała.

Uło­żyła so­bie pio­senkę na te go­dziny che­mio­te­ra­pii w zim­nym czepku. Tak tylko, żeby za­ra­dzić nu­dzie i temu dziw­nemu, nie­ustę­pli­wemu bó­lowi. Ra­zem z Iris czę­sto ukła­dały różne przy­śpiewki. Ta tu­taj nie na­le­żała do ich naj­lep­szych dzieł: zwy­czaj­nie prze­pi­sały na nowo słowa do Pa­nie Ja­nie, z jego ran­nym wsta­wa­niem i dzwo­nami, i bim-bam-bom. Oj­ciec Lii tak czę­sto nu­cił tę me­lo­dyjkę, że wy­ryła się

od nie­chce­nia,

acz­kol­wiek

uprzej­mie w miej­scu,

gdzie po­wstaje mu­zyka.

Zimny czepku, zimny czepku,

Mro­zisz mnie, mro­zisz mnie,

Mózg mi zimno ścina,

Mar­z­nie łe­pe­tyna,

Co za pech, co za pech.

I tak raz za ra­zem, w miarę wy­bi­ja­nia ko­lej­nych go­dzin, z nu­tami i ryt­mami na­kła­da­ją­cymi się jedne na dru­gie jak czary zdolne do ule­cza­nia, a w trak­cie strasz­nych in­ter­lu­diów to obo­lałe coś, co tę­żało i ter­ko­tało.

Ostat­nie po­wolne wkłu­cie. Przej­rzy­sty płyn znika w środku. Naj­bar­dziej nie­na­tu­ralne z od­czuć; tak do­tkliwe, że zmu­sza do cał­ko­wi­tej dy­so­cja­cji wo­bec sub­stan­cji wła­snego ciała,

a po­tem było po wszyst­kim.

Gdy wy­szły ze szpi­tala, Harry cze­kał na par­kingu. Anne uśmiech­nęła się do niego uprzej­mie i po­ca­ło­wała Lię w po­li­czek, nie­chcący mu­ska­jąc kra­wędź jej wargi. Lia pró­bo­wała uda­wać, że wcale nie była to naj­bar­dziej in­tymna chwila, jaką prze­żyły wspól­nie od lat.

W dro­dze do domu Anne ru­mie­niła się na myśl o tym, że ich usta się ze­tknęły i że Harry był tego świad­kiem. Czuła, że to mu­siało wy­glą­dać gro­te­skowo. De­spe­racko. Wię­cej nie bę­dzie już taka nie­ostrożna.

Kilka czer­wo­nych fak­tów

Czer­wony prze­miesz­cza się jak to czę­sto chłopcy:

na ro­we­rze.

Nie na szla­chet­nym ru­maku, ale na wiel­kiej dwu­ko­ło­wej be­stii w musz­tar­do­wym ko­lo­rze, która pło­nie wła­sno­ręcz­nie snu­tym hym­nem łań­cu­cha o me­tal i bez wąt­pie­nia bę­dzie słu­żyć temu li­cho­wa­temu Czer­wo­nemu tak wier­nie, jak Grin­go­let słu­żył Ga­wa­inowi lub Arion Ad­ra­sto­sowi, lub Ma­rengo Na­po­le­onowi.

Na­szą trójkę łą­czy wspólna hi­sto­ria. Hi­sto­ria gę­sta jak tru­fle z po­dwójną śmie­tanką. I trzeba przy­znać, że mimo po­kręt­nych me­tod Czer­wo­nego

od­niósł on wiele suk­ce­sów.

Stoją na pół­kach jego bez­świetl­nego Czer­wo­nego Domu ni­czym do­sko­nałe

nie­wiel­kie tro­fea

ufor­mo­wane z roz­ma­itych skór, które oca­lił.

Nie bar­dzo lubi my­śleć o tych, które mu umknęły,

wy­śli­zgnęły się z sieci, wy­pa­dły przez szcze­liny

pro­sto w moje ręce.

Te na­leżą do mnie do mnie do mnie.

Choć za­szy­łom się głę­boko w mo­jej uta­jo­nej skrytce, wciąż sły­szę, jak z ab­sur­dal­nym trium­fem wkra­cza do serca, które da­lej bije równo na po­wi­ta­nie; wciąż wy­czu­wam chór ście­lący płasz­cze

na czer­wo­nej dro­dze pod ko­łami be­stii,

te ich wszyst­kie fa-mi-sol-fa-la-sol-sii,

jo­dło­wa­nia, ja­zgo­ta­nia, riffy i za­gra­nia.

Po­myśl o fryk­cyj­nym kle­ko­cie pa­ty­ków roz­cie­ra­nych

w pierw­szy ogień, a po­tem

wy­obraź so­bie, że je­steś

ben­zyną.

Opcje

Kiedy Lia wró­ciła do domu, Iris sie­działa w swoim bar­dzo żół­tym po­koju, zwi­nięta jak znak za­py­ta­nia, i od­ra­biała za­da­nie do­mowe z fi­zyki. Lia za­py­tała, czy jej po­móc. Iris po­krę­ciła głową, jakby ist­niało nie­wiel­kie praw­do­po­do­bień­stwo, że Lia fak­tycz­nie by­łaby w sta­nie jej...

Chyba że znasz się na fa­lach po­przecz­nych.

Lia się nie znała. Przyj­dzie taki czas, po­my­ślała, gdy nic, co wie, ni­komu już na nic się nie zda.

Za­le­d­wie rok temu ślę­czały z Iris nad ćwi­cze­niami z ro­zu­mo­wa­nia wer­bal­nego dla dzieci w wieku 11+. Go­dzi­nami prze­sia­dy­wały nad kart­kami z pa­pieru tak cien­kiego, że można było po­dej­rzeć na­stępne za­da­nia.

Ryba ma się do (ki­ca­nia, bie­ga­nia, pły­wa­nia) jak ptak do (cho­dze­nia, śli­zga­nia, la­ta­nia).

„Może” ma się do (gdyby, mo­rze, cały) jak „ka­rzę” do (każę, mó­wię, dość).

Krzyk ma się do (za­lewu, zgi­na­nia, szeptu) jak od­waga do (śmie­chu, bi­cia, sła­bo­ści).

Za­kreśl po­prawną parę. Lia sie­działa na­prze­ciwko Iris i two­rzyła wła­sne przy­kłady, my­śląc o tym, jak pysz­nie wy­glą­dały tego dnia uszy jej córki, i za­sta­na­wia­jąc się, dla­czego tak bar­dzo od­rzuca ją to słowo: po­prawna.

Ży­cie ma się do (je­dze­nia, ru­cha­nia, śmierci) jak cy­tryny do (lodu, wody, li­monki).

Sen ma się do (dra­pa­nia, bu­dze­nia, wzdy­cha­nia) jak sta­nie do (dry­fo­wa­nia, mru­ga­nia, le­że­nia).

Ty­mia­nek ma się do (chili, pie­truszki, ba­zy­lii) jak czas do (raka, raka, raka).

Za­wsze tyle się nad tym mę­czę, skar­żyła się Iris.

Lia już wtedy na nic się nie przy­da­wała, bo tylko na­chy­lała się do przodu, przy­glą­dała na­wia­som – tym ka­łu­żom wy­bo­rów – i roz­my­ślała o rze­czach w ro­dzaju:

Krzyk ma się do za­lewu tak samo jak szept, a od­waga zde­cy­do­wa­nie ma się do śmie­chu tak samo jak do bi­cia. I może w świe­cie, w któ­rym ryba ma bie­gać, a ptak ma się śli­zgać, ja na­dal mia­ła­bym piersi.

Mó­wiła Iris, żeby za­zna­czyła wszyst­kie trzy opcje, po czym szła na­sta­wić czaj­nik.

Ogrod­nik

Czę­sto my­ślę o mo­ich wcze­snych po­dró­żach, kiedy do­piero co oswa­ja­łom się z te­atrzy­kiem prze­brań, szu­ka­łom spo­so­bów na ist­nie­nie, tak by mnie nie za­uwa­żono.

Oto na czym po­lega trik: trzeba na­uczyć się prze­by­wać w stu miej­scach na­raz, ani­mo­wać dzie­sięć róż­nych twa­rzy jed­no­cze­śnie.

Na przy­kład o tak:

trze­cim czy czwar­tym za­ko­lem je­lit idzie so­bie li­ścia­sty czło­wie­czek.

Za­miast skóry ma zie­mię, a za­miast oczu – mle­cze.

Wy­daje się po­gu­biony. Nie­źle się za­ba­wię.

Roz­sz­cze­piam się szybko na rybę o dłu­gich moc­nych no­gach

i ptaka, który su­nie jak wąż.

W samą porę, bo on

już pod­cho­dzi, przed­sta­wia się uprzej­mie jako Ogrod­nik

i pyta, czy wi­dzia­łem gdzieś Żółć albo Sy­no­gar­licę, albo

na­wet ja­kieś li­cho.

Od­chrzą­kuję przez swoje dwie nowe krta­nie i mó­wię, żeby udał się na pół­noc,

choć mógłby też pójść na za­chód czy na wschód,

bo nie­jedna jest ścieżka,

pro­wa­dząca do tego sa­mego celu.

On dzię­kuje mi obu zie­mi­stymi ca­łu­sami

i ru­sza w dal­szą drogę.

W miej­scu, gdzie po­sa­dził te po­ca­łunki,

czuję opa­rze­nia w kształ­cie mę­żow­skiej na­dziei.

Przy­bysz

Sta­nął w drzwiach pew­nego wie­czoru, gdy pa­dało. Wy­pa­dło to tak do­sko­nale, że Lia pra­wie nie zwró­ciła uwagi na od­głos – od­głos przy­by­sza, stuk, stuk, stu­ka­ją­cego do drzwi ich prze­cięt­nego za­pu­deł­ko­wa­nego ży­cia.

Zo­stał na ple­ba­nii na cztery lata, ale tak na­prawdę ni­gdy nie od­szedł.

To była jedna z nie­wielu za­let po­sia­da­nia ojca du­chow­nego – nie wy­pa­dało ot tak od­ma­wiać po­mocy nie­zna­nym przy­by­szom, któ­rzy nie mieli się gdzie po­dziać. Źle by to świad­czyło o Ko­ściele.

Na imię miał Mat­thew i ro­dzice kłó­cili się, czy na­leży go wpu­ścić. Wła­ści­wie był jesz­cze chłop­cem, stał w roz­kroku po obu stro­nach tej nie­zręcz­nej prze­strzeni od­dzie­la­ją­cej dzie­ciń­stwo od mę­sko­ści, wy­ra­stał z sa­mego sie­bie. Lia za­pa­mię­tała spo­sób, w jaki spo­glą­dał na drzwi – jakby był wę­żem i deszcz do­piero co zmył z niego wy­linkę.

Roz­pa­ko­wany i stwo­rzony na nowo – oto był.

Czę­sto za­sta­na­wiała się, czy do tego mo­mentu w ogóle ist­niał.

Miał bar­dzo ciemne włosy i dziwną, nie­wzru­szoną twarz.

Dwu­na­sto­let­nia Lia w ży­ciu nie wi­działa nic pięk­niej­szego niż on.

Nie po­de­szła pro­sto do drzwi. Zro­biła to Anne, po czym szybko za­wo­łała Pe­tera, który po­ło­żył się wcze­śniej po wy­jąt­kowo pu­stym po­grze­bie, jaki dzi­siaj od­pra­wił. Pu­ste po­grzeby za­wsze wpra­wiały go w fa­talny na­strój. Na wi­dok przy­by­sza w progu nie wy­da­wał się za­sko­czony. Mat­thew coś tam im opo­wie­dział – o tym, kim jest i co tu­taj robi – lecz Lia prze­ga­piła de­tale i po­tem przez wiele lat nie da­wało jej to spo­koju. Wy­szła na schody i przy­glą­dała się scence, zsu­wa­jąc się po kilka stopni, żeby wy­ła­pać, o czym mowa. Ów mo­ment sta­no­wił jakby do­kładne pod­su­mo­wa­nie tego, co to zna­czyło być dziec­kiem: sie­działo się na naj­wyż­szym schodku i usi­ło­wało wyj­rzeć na świat, pod­czas gdy dwa korki – oj­ciec i matka – blo­ko­wały ci drogę.

Jed­nak wresz­cie się od­su­nęły, a tym­cza­sem Lia zna­la­zła się już na dole, na wprost przy­by­sza. Uśmiech­nął się do niej i po­wie­dział: cześć – bar­dzo wy­raź­nie, choć nie do końca na­tu­ral­nie, jakby to była jego pierw­sza próba. Dźwięk jego głosu prze­szył Lię aż do ko­ści. Anne za­py­tała, czy mogą go na chwilę prze­pro­sić, i przy­bysz od­po­wie­dział, że oczy­wi­ście, jed­nak Lia za­uwa­żyła, że od razu cof­nął się pod drzwi, jakby wie­dział, jak za­brzmi osta­teczny wer­dykt. Pe­ter i Anne prze­szli ko­ry­ta­rzem do kuchni, po­zo­sta­wia­jąc ich dwoje sam na sam. Lia na­gle wy­raź­nie po­czuła, jak bar­dzo przy­bysz prze­wyż­sza ją wzro­stem, jak in­ten­sywne jest jego spoj­rze­nie, które mu­so­wało i ła­sko­tało ją ni­czym do­tknię­cie zim­nej dłoni na cie­płej skó­rze karku.

Jak ci na imię?, za­py­tał. Lia przez chwilę nie była pewna.

Kiedy wiele lat póź­niej roz­ma­wiali o tym wie­czo­rze, Mat­thew pa­mię­tał, że bar­dzo pew­nym to­nem po­wie­działa: Lia, i spoj­rzała mu pro­sto w oczy, aż do mó­zgu, gdzie ty­kał jego umysł.