Moje maski, moje twarze. Wybrane przekłady poetyckie ebook

© for the Polish translation by Leszek Engelking

© for polish edition by Officyna s.c.

Wydanie I, Łódź 2021

Korekta: Łukasz Urbaniak

Projekt okładki: Maciej Mraczek / maciejmraczek.pl

Wydawnictwa Officyna s.c.

93–114 Łódź, ul. Przędzalniana 99

www.officyna.com.pl, [email protected]

ISBN 978–83–66511–48–4

Publikacja powstała dzięki wsparciu finansowemu Instytutu Literatury w ramach Tarczy dla literatów

Skład wersji elektronicznej

Monika Lipiec /Woblink

ANONIM

średniowiecze, Hiszpania

Weź mnie stąd, góralko…

Weź mnie stąd, góralko, bystro nakłoń ucha,

bo inaczej z gór mnie zabierze Kostucha.

Weź mnie tam w dolinę, daleko, ku rzece,

boć jestem markotny, z chorości z nóg lecę;

weź mnie tam w dolinę, daleko, ku rzece,

bo inaczej z gór mnie zabierze Kostucha.

SEI SHŌNAGON

X-XI w., pisarka japońska

* * *

Ciągle noc ciemna,

możesz sobie udawać

pianie koguta

i tak cię nie przepuszczą

przez rogatkę w Ausaka.

DANTE ALIGHIERI

1265–1321, poeta włoski

Kancona I

Wy, którzy trzecie niebo w ruch wprawiacie,

Słuchajcie mowy, co wprost z serca bucha!

Bo nie dla innych moje dziwne słowa

W niebie, co waszych mocy pilnie słucha

(Istoty cudne i w cudownej szacie),

Zdecydowana mych losów osnowa.

Jednakże owa o mym losie mowa

Ku wam wysłana przecie niedaremnie.

Niech w was mym słowom nic dzisiaj nie przeczy,

Bo serce moje dziwne mówi rzeczy

O tym, że dusza łka żałośnie we mnie,

I że duch jakiś z nią dysputy wodzi,

Co po promieniach waszej gwiazdy schodzi.

Ulgą smutnego serca często była

Pewna myśl słodka, która wiele razy

Drogę do Pana stóp odnajdywała

I tam widziała niewiastę bez skazy.

A powieść o niej tak się zdała miła,

Że dusza moja do lotu już wzdycha,

Lecz na nic – ktoś ją przegania, odpycha,

Ten ktoś mnie chwyta, wtrąca do więzienia

I serce moje wprawia w dygotanie.

On każe spojrzeć – wielkie to zadanie –

Mówi: „Ten ujrzy rozkosze zbawienia,

Kto w oczy damy tej spojrzy wbrew lękom,

Przed westchnieniami i ich wielką męką”.

Ta myśl pokorna, która do mnie gada

Wciąż o aniele w niebiańskiej koronie,

Wroga spotkała, co sieje zniszczenie.

I mówi dusza, a w smutku już tonie:

„Och, litościwa znikła, biada, biada!

Gdzież teraz znajdę jakie pocieszenie?”

I oczom moim objawia strapienie:

„Dlaczego kiedyście na nią patrzały,

Nie pomyślałyście o troskach duszy,

Przecież mówiłem: jej oko poruszy

Moc, co mnie równych na śmierć skazywała.

Lecz próżne słowa, próżne wszelkie próby,

Muszę w nie patrzeć, w przyczyny mej zguby!”

„Nie jesteś martwa, tylko przerażona,

Duszo, poniechaj niepotrzebnych jęków” –

Duszek miłości na to się odzywa –

„Ta bowiem dama, wszelkich pełna wdzięków,

Takiej przemiany w twym życiu dokona

Że już cię bierze trwoga osobliwa,

Lecz ona skromna jest i litościwa

Mądra, łagodna, grzeczna w swej wielkości!

Spójrz, poznaj, zwij ją swą panią prawdziwą

A jeśli umysł zbierze wzroku żniwo,

To ujrzysz takie wielkie wspaniałości,

Że wołać będziesz: „Miłości, królowo

Jam twoja służka, rzeknij tylko słowo!”

Kancono, myślę, że się tu zgromadzi

Niewielu takich, co treść twą wybada,

Bo mowa twoja trudna i splątana,

Lecz jeśli taka ci dola przypada,

Że przed umysły twa droga prowadzi,

Dla których treść twa ma zostać nieznana,

Witaj je, pieśni ma umiłowana,

I mów im, w słowach tych znajdziesz osłodę:

„Zważcie przynajmniej na moją urodę!”.

ARAKIDA MORITAKE

1473–1549, poeta japoński

* * *

Kwiat spadł z gałęzi,

a teraz na nią wraca.

Ach, więc to motyl.

ROBERT HERRICK

1591–1674, poeta angielski

Płacząca wiśnia

Wiśniem płaczącą widział. Przecz płakała?

Gdzie łez przyczyna? Wstyd to sprawił,

Czerwień czerwieńszą nad własną uźrzała,

Traf Julii wargi mej tam stawił.

Alić, głuptasku śliczny, wściągnij żale,

Niech łez nie płyną już strumienie,

Wszak karbunkuły, szkarłaty, korale

Ta barwa wprawia w podziwienie.

HENRY VAUGHAN

1622–1695, poeta angielski

Odeszli wszytcy do świata światłości!

A ja zostałem tu dalej samotny;

Lecz ich wspomnienie promieniem jasności,

Wlewa się w myśli moich bieg markotny.

Ono połyska w piersi mojej chmurze

Jak gwiazdy wzeszłe ponad ciemne gaje

Albo poświata, co okrywa wzgórze,

Gdy słońce zgasło i noc już nastaje.

Widzę jak kroczą przyodziani w chwałę

Depcząc obecne dni mojego życia,

Te dni przyćmione, mdłe i oszroniałe,

Będące łupem próchnienia i gnicia.

Nadziejo święta! O, pokoro wzniosła,

Wzniosła jak niebios przestwory nad głową!

Tyś mi dróg swoich obrazy przyniosła,

Aby rozpalić miłość mą lodową,

Cudowna śmierci, ty prawych klejnocie,

Świecący tylko w najczarniejszym cieniu,

Jakich tajemnic proch twój kryje krocie,

Co niedostępne ludzkiemu spojrzeniu!

Kto znalazł gniazdo, ten łatwie dostrzega,

Że ptak odleciał, ale w jakim borze

Teraz śpiew jego dźwięczny się rozlega ‒

Tego odgadnąć człek owy nie może.

Lecz jak anioły niekiedy człowieczą

Duszę wzywają w snach jasnych do siebie,

Tak myśl ucieka czasem marnym rzeczom

I widzi chwały prawej blask na niebie.

Kiedy się gwiazdę zamknie w ciasnym grobie,

Jej płomień musi znosić to więzienie,

Lecz wróć jej przestrzeń, a w tej samej dobie

Rozjaśni niebios szerokie sklepienie.

Ojcze żywota wiecznego i wszego,

Co ma na sobie piętno chwały żywej,

Z obierzy świata prowadź ducha Swego

W jasną krainę wolności prawdziwej.

Albo mgły rozprosz, co się ciężko wloką

Przed mą lunetą, kryjąc widok nieba,

Albo mnie przenieś na górę wysoką,

Gdzie już szkieł żadnych nie będzie mi trzeba.

HANS AßMANN VON ABSCHATZ

1646–1699, poeta niemiecki

Ach!

Pytasz zdziwiona: „Cóż ten okrzyk znaczył,

To «ach» donośne, kiedyś mnie zobaczył?”

Ono znaczyło: Ach! W piękna powodzi,

Popatrzcie, tonie twarz umiłowanej.

Patrzcie! Po ścieżce, ach, ach, ach, różanej

Śmierć moja, słodka śmierć nadchodzi.

JOHN WILMOT, HRABIA ROCHESTER

1647–1680, poeta angielski

Régime de vivre

O jedenastej wstaję, o drugiej zjeść lubię,

Przed siódmą nieodmiennie mam już dobrze w czubie.

Posyłam po swą dziwkę, bojąc się rzeżączki,

Spuszczam jej się do jednej albo drugiej rączki,

Na jej łono zaś rzygam, potem drzemy koty,

Tak długo, aż zasypiam, a rączka niecnoty

Skrada się do kieszeni mojej, potem suka

Wymyka się ode mnie, zemsty bowiem szuka

Za afront, a że nie zna, ścierwo, żadnej miary,

Zarazem mnie pozbawia złota i swej szpary.

Wściekam się, wrzeszczę, ryczę, stekiem obelg bucham

I, tęskniąc za kurewką, swego pazia rucham.

Zaczem walcząc z pochmielem, sztorcuję swych ludzi,

Ziewam, aż jedenasta znów krew w żyłach zbudzi.

BASHŌ

(MATSUO MANEFUSA) 1644–1694, poeta japoński

* * *

Nowy rok, kiermasz,

ach, choć raz go odwiedzić,

kupić trociczek.

* * *

Poduszka z trawy.

Czy i pies także moknie?

Odgłosy nocy.

* * *

Więc to już wiosna…

Na bezimiennej górze

leciutka mgiełka.

* * *

Czyste kaskady.

Pośród fal nieskalanych

wiosenny księżyc.

* * *

Wreszcie, zmęczony,

dobrnąłem do noclegu –

kwiaty glicynii.

* * *

Wiosna się kończy,

płaczą ptaki, ryb oczy

także łez pełne.

* * *

Dokoła cisza

i nagle głos cykady

świdruje skałę.