Silna. To nie była twoja wina ebook

Autorka: Sylwia Markiewicz

Redakcja: Magdalena Binkowska

Korekta: Zofia Siewak-Sojka

Projekt graficzny okładki: Mariusz Banachowicz

eBook: Atelier Châteaux

Zdjęcia na okładce: archiwum Mariusza Banachowicza, studio fotograficzne W Roli Głównej (zdjęcie autorki)

Redaktor prowadząca: Agnieszka Knapek

Kierownik redakcji: Agnieszka Górecka

© Copyright by Sylwia Markiewicz

© Copyright for this edition by Wydawnictwo Pascal

Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej książki nie może być powielana lub przekazywana w jakiejkolwiek formie bez pisemnej zgody wydawcy, z wyjątkiem recenzentów, którzy mogą przytoczyć krótkie fragmenty tekstu.

Bielsko-Biała 2024

Wydawnictwo Pascal sp. z o.o.

ul. Zapora 25

43-382 Bielsko-Biała

tel. 338282828, fax 338282829

[email protected], www.pascal.pl

ISBN 978-83-8317-254-5

Dla siostry,najsilniejszej Kobiety, jaką znam.

Domy płoną, kobiety krzyczą, zabawili się do woli*.

Fragmenty powieści są inspirowane prawdziwymi wydarzeniami, które miały miejsce w 1945 roku na Pomorzu, gdy Armia Czerwona weszła na te tereny pod pretekstem ich wyzwolenia.

Rozdział pierwszy

Lucjan i Jakub

– Za trzy­sta pi­ęćdzie­si­ąt me­trów skręć w pra­wo – twar­do za­ko­mu­ni­ko­wał głos w na­wi­ga­cji. – Skręć w pra­wo – po­wtó­rzył.

Ja­kub po­słusz­nie wy­ko­nał to sta­now­cze po­le­ce­nie i wje­chał w wąską uli­cę z ci­ągiem do­mów.

– Je­steś pe­wien, że do­brze je­dzie­my? – Głos ojca do­sze­dł do nie­go po­mi­ędzy wy­tycz­ny­mi z na­wi­ga­cji.

– Na to wy­gląda, już nie­da­le­ko. – Chciał go uspo­ko­ić. Zresz­tą ro­bił to przez całą dro­gę, za­pew­nia­jąc raz po raz, że do­brze jadą, a na­wi­ga­cja się nie myli, na co pra­wie osiem­dzie­si­ęcio­let­ni oj­ciec wzno­sił oczy ku nie­bu, bo zu­pe­łnie nie ufał no­win­kom tech­nicz­nym. Żad­nej mapy syn mu nie po­ka­zał, tyl­ko ten ekran z ko­lo­ro­wy­mi li­nia­mi, któ­re nic mu nie mó­wi­ły. No i ten głos: aż pod­ska­ki­wał za ka­żdym ra­zem, gdy znie­nac­ka się od­zy­wał. Te­raz, po kil­ku go­dzi­nach jaz­dy z Ko­ło­brze­gu, już się do nie­go przy­zwy­cza­ił i na­wet po­my­ślał, że może w dro­dze po­wrot­nej się za­kum­plu­ją. Tyl­ko żeby dało się z nim o czy­mś in­nym jesz­cze po­ga­dać niż „w lewo”, „w pra­wo”, „za trzy­sta me­trów”.

Wpraw­dzie od roz­mo­wy miał syna, ale ja­koś im się dziś nie kle­iła, wo­le­li po­mil­czeć, za­to­pie­ni w roz­my­śla­niach. Chciał sam tu do­trzeć i od­na­le­źć miej­sce, któ­re jest dla nie­go tak wa­żne, ale syn upa­rł się, by z nim po­je­chać. Nie uda­ło mu się w ta­jem­ni­cy utrzy­mać celu pod­ró­ży, wy­ci­ągnął to z nie­go, choć za­miar miał zu­pe­łnie inny. Wstyd mu było, że do­wie­dział się o ta­kich rze­czach, któ­re zmie­nią spo­sób my­śle­nia o nim jako czło­wie­ku, bał się, że ich bli­skie re­la­cje te­raz się ochło­dzą.

Jemu z tą trud­ną sy­tu­acją ci­ężko było so­bie po­ra­dzić, a co do­pie­ro młod­sze­mu po­ko­le­niu. Czy zro­zu­mie? Nie, tego nie da się zro­zu­mieć, chy­ba po pro­stu trze­ba to za­ak­cep­to­wać, po to tu przy­je­chał. Wie­dzio­ny in­stynk­tem i po­czu­ciem, że ko­niec jego ży­wo­ta może na­stąpić w ka­żdej chwi­li, chciał jesz­cze od­wie­dzić te oko­li­ce, któ­re po­zwo­lą mu od­po­wie­dzieć na kil­ka py­tań. A może będzie od­wrot­nie, po­ja­wią się ko­lej­ne wąt­pli­wo­ści?

Ja­kub przez całą dro­gę zer­kał na ojca. Jego ogrom­ne po­licz­ki przy­bra­ły bar­wę soku bu­ra­cza­ne­go. Sie­dział w jed­nej po­zy­cji, pra­wie się nie ru­szał, tyl­ko wy­ci­ągni­ęte dło­nie co ja­kiś czas ocie­rał o ko­la­na, jak­by go swędzia­ły. Po­staw­ny był z nie­go mężczy­zna, z dość spo­rym za­ro­stem, do tego krza­cza­ste brwi i gęsta czu­pry­na, mimo wie­ku. On był po­dob­ny do mat­ki, ni­ższy, za­rost co praw­da miał, ale go­lił się często, by utrzy­mać gład­ko­ść twa­rzy; wło­sy, gru­be i fa­lu­jące, to po nim, same się ukła­da­ły. Oczy miał ciem­ne. Kie­dyś w szko­le ktoś po­wie­dział, że czar­ne, jak kru­cze, on wo­lał okre­śle­nie „piw­ne”.

Wy­świe­tlacz na kok­pi­cie ja­snej de­ski roz­dziel­czej za­mi­go­tał, od­ry­wa­jąc ich od kon­tem­plo­wa­nia wi­do­ków za oknem.

– Słu­cham – szyb­ko za­re­ago­wał, wi­dząc skrzy­wio­ną minę ojca.

– Cze­ść, tato! – huk­nął znie­nac­ka chło­pi­ęcy głos.

– Cze­ść, Mi­łosz­ku. Je­stem jesz­cze w dro­dze z dziad­kiem. Je­steś na gło­śno­mó­wi­ącym, więc uwa­żaj, co mó­wisz – ostrze­gł syna, wie­dząc o jego bez­ce­re­mo­nial­nych, szcze­rych do bólu teo­riach oraz aneg­do­tach szkol­nych, któ­ry­mi często go ra­czył.

– Cze­ść, dziad­ku!

– Cze­ść i czo­łem, pi­łka­rzu. Jak tam mecz? – Na dźwi­ęk gło­su wnu­ka twarz Lu­cja­na się roz­pro­mie­ni­ła. Przy nim świat sta­wał się lep­szy, a zmar­twie­nia same gdzieś od­pły­wa­ły, ni­czym obło­ki na nie­bie, jak­by dzie­ci mia­ły taką spe­cjal­ną moc, że je prze­dmu­chu­ją swo­ją bez­tro­ską.

– Spo­ko, do­brze mi się gra­ło, za­li­czy­łem jed­ną asy­stę gola, mia­łem dużo po­dań, tre­ner mnie chwa­lił, a tak w ogó­le to prze­gra­li­śmy czte­ry dwa, ale to nic, na­stęp­nym ra­zem od­ro­bi­my.

– No w to nie wąt­pię. Naj­wa­żniej­sze, że­byś to ty da­wał z sie­bie jak naj­wi­ęcej – po­cie­szył go dzia­dek, do­sko­na­le zna­jący smu­tek wnu­ka po prze­gra­nym me­czu, bo wie­le razy sie­dział jako ki­bic na pi­łkar­skich try­bu­nach.

– Sta­ra­łem się, ale mu­szę wi­ęcej tre­no­wać, tak mówi tre­ner. Kie­dy wra­ca­cie, bo za trzy dni mam ko­lej­ny mecz i mama pyta, czy tata mnie za­wie­zie, czy ona?

– Ja cię za­wio­zę, do tego cza­su po­win­ni­śmy wró­cić – po­wie­dział sta­now­czo Ja­kub, nie chcąc, by ta przy­jem­no­ść go omi­nęła.

Byli z Pa­try­cją po roz­wo­dzie, i wo­że­nie na tre­nin­gi oraz me­cze to jego za­da­nie. Tak się po­dzie­li­li, by ka­żde z nich uczest­ni­czy­ło czyn­nie w ży­ciu mło­de­go. Na po­cząt­ku były ja­kieś nie­do­mó­wie­nia, pro­ble­my or­ga­ni­za­cyj­ne, wza­jem­ne żale i pre­ten­sje, ale gdy jego była zna­la­zła so­bie nową mi­ło­ść, prze­sta­ła być taka za­bor­cza wo­bec Mi­ło­sza, któ­re­go pró­bo­wa­ła wcze­śniej za­własz­czyć. Te­raz miał wra­że­nie, że się wręcz cie­szy, iż ma chwi­lę dla sie­bie, gdy oni kil­ka razy w ty­go­dniu spędza­ją wspól­nie czas.

– To su­per, bo to wa­żny mecz. Może dzia­dek też po­je­dzie? – Chło­pak uwiel­biał te ich męskie wy­pa­dy. A naj­bar­dziej, gdy w trój­kę wra­ca­li z me­czu, bo po dro­dze do domu wstępo­wa­li na piz­zę. Ka­żdy za­ma­wiał inną, a resz­tę bra­li na wy­nos, bo za­wsze prze­sa­dza­li z ilo­ścią. Mama już się przy­zwy­cza­iła, że ni­g­dy po me­czu nie był gło­dy. Na po­cząt­ku z tym wal­czy­ła, ale w ko­ńcu dała so­bie spo­kój, wi­dząc, jak mar­ne ma szan­se, by jej ka­nap­ki i owo­ce wy­gra­ły z tym męskim ry­tu­ałem. Choć ci­ągle uwa­ża­ła, że to bar­dziej szu­ka­nie oka­zji do od­stęp­stwa od zdro­we­go ży­wie­nia, ja­kie sta­ra się sy­no­wi za­szcze­pić, niż wa­żne męskie spra­wy, jak jej wma­wia­li.

– A pew­nie, że po­ja­dę i będę ki­bi­co­wał naj­gło­śniej ze wszyst­kich. – W ko­ńcu uśmiech sa­tys­fak­cji po­ja­wił się w kąci­kach ust Lu­cja­na. Jed­nak jesz­cze mógł się do cze­goś przy­dać.

– Cie­szę się. Mu­szę ko­ńczyć, bo chcia­łem po­grać na kom­pu­te­rze, ale mama mi nie po­zwa­la, do­pó­ki lek­cji nie od­ro­bię. To na ra­zie, i przy­wieź mi ja­kieś pa­mi­ąt­ki z tego… – prze­rwał na chwi­lę. – A w ja­kiej miej­sco­wo­ści wy wła­ści­wie je­ste­ście?

– Te­raz… oko­li­ce Wła­dy­sła­wo­wa – za­śmiał się Ja­kub.

– A, to z tego Wła­dy­sła­wo­wa ja­kąś pa­mi­ąt­kę mi przy­wieź.

– Do­brze, zo­ba­czę, ale będzie trud­no. To nie let­ni se­zon, skle­py z pa­mi­ąt­ka­mi są pew­nie po­za­my­ka­ne. Dru­ga po­ło­wa mar­ca, to naj­wy­żej mogę ci tro­chę pia­sku znad mo­rza przy­wie­źć albo wia­tru nad­mor­skie­go na­ła­pać do bu­tel­ki .

– Li­czy­łem na ja­kieś faj­ne ga­dże­ty, tyl­ko nie ma­gne­sy, pro­szę, nie ma­gne­sy… – Mi­łosz bła­gal­nym gło­sem za­ma­ni­fe­sto­wał dez­apro­ba­tę dla tego typu pre­zen­tów, któ­re zu­pe­łnie do nie­go nie prze­ma­wia­ły, a do­ro­śli tak lu­bi­li je ku­po­wać.

– Do­brze, zo­ba­czy­my, coś się wy­my­śli. – Ja­kub zmarsz­czył czo­ło, bo co tu dwu­na­sto­lat­ko­wi przy­wie­źć z nad­mor­skiej miej­sco­wo­ści poza se­zo­nem?

Za­ko­ńczył po­łącze­nie i mach­nął pal­cem przy kie­row­ni­cy, co po­skut­ko­wa­ło po­now­nym włącze­niem ra­dia.

***

Oj­cow­ski uśmiech dłu­go utrzy­my­wał się po roz­mo­wie z sy­nem i gdy­by nie to, że na­wi­ga­cja nie­ubła­ga­nie in­for­mo­wa­ła, że cel lada chwi­la, toby tak jesz­cze chęt­nie po­du­mał o ich wspól­nych spra­wach, ich re­la­cji, któ­ra była co­raz moc­niej­sza.

Srebr­ny SUV su­nął do­stoj­nie, spraw­nie prze­mie­rza­jąc wąskie uli­ce nad­mor­skich miej­sco­wo­ści. Bli­żej celu je­chał co­raz wol­niej, ina­czej niż wi­ęk­szo­ść lu­dzi. Spoj­rzał na ojca. To była jego pod­róż i mimo sto­ic­kie­go spo­ko­ju wie­dział, że ko­tłu­je się w nim mnó­stwo emo­cji. Bał się o nie­go. Jego oczy, nie­co cha­otycz­nie roz­bie­ga­ne, roz­gląda­ły się, po­chła­nia­jąc ota­cza­jące pi­ęk­no, ale z pew­ną nut­ką oba­wy. Od­kąd za­bra­kło mamy, to on czuł się w obo­wi­ąz­ku bar­dziej go wspo­ma­gać, ale to nie było ta­kie pro­ste.

Lu­cjan nie­chęt­nie ode­rwał wzrok od mi­ja­nych do­mów, zie­lo­nych ogród­ków. Bar­dzo ró­żni­ły się od sie­bie wi­zu­al­nie. Po­mi­ędzy tymi no­wo­cze­sny­mi za­cho­wa­ło się kil­ka star­szych, ema­nu­jących pro­sto­tą, przez co były naj­pi­ęk­niej­sze przy ca­łej tej uli­cy, wy­jąt­ko­we, z du­szą. Si­ęgnął ręką do schow­ka, wy­jął z nie­go no­tes. Dłu­gie ręce i wiel­kie dło­nie spraw­nie po­ra­dzi­ły so­bie z tym za­da­niem. Spoj­rzał na za­pi­sa­ną kart­kę, upew­nia­jąc się, że po­dał sy­no­wi do­bry nu­mer, że nic nie po­my­lił. Po­nad dzie­si­ęć lat był na eme­ry­tu­rze, ale jego gło­wa wy­da­wa­ła się spraw­na i na ra­zie nie za­wo­dzi­ła go wca­le. Zda­wał so­bie spra­wę ze swo­je­go wie­ku, bo co­dzien­ne pro­ste czyn­no­ści mu o tym przy­po­mi­na­ły, a ostat­nio i smut­ne wy­da­rze­nia, jako że po­grze­bów w jego ro­dzi­nie nie bra­ko­wa­ło.

Od­kąd zma­rła żona, syn stał się nad­mier­nie opie­ku­ńczy. Bom­bar­do­wał go te­le­fo­na­mi, pro­po­zy­cja­mi spo­tkań, ba, na­wet mu się zda­rzy­ło przy­je­żdżać spon­ta­nicz­nie w od­wie­dzi­ny do ro­dzin­nej miej­sco­wo­ści, bo po­dob­no był w po­bli­żu. Od kil­ku lat z żoną opie­ko­wa­li się mamą i wy­god­niej było, aby z nimi za­miesz­ka­ła, a że to ona mia­ła wi­ęk­szy dom, więc wpro­wa­dzi­li się do niej, sprze­da­jąc swo­je miesz­ka­nie. Gdy mat­ka uma­rła, a sze­ść mie­si­ęcy pó­źniej żona, nie mógł znie­ść tych prze­stron­nych wnętrz, sta­no­wi­ących sie­dli­sko tylu wspo­mnień.

W ko­ńcu zgo­dził się z nim, że prze­pro­wadz­ka do Ko­ło­brze­gu będzie dla wszyst­kich wy­god­na. Sprze­dał dom z ogro­dem, wpro­wa­dził się do syna. Ja­kub rów­nież po­czuł się usa­tys­fak­cjo­no­wa­ny, gdy oj­ciec przy­stał na jego pro­po­zy­cję. Wszyst­kim się za­jął i jak na ra­zie miesz­ka­ło się im ra­zem bar­dzo do­brze.

Lu­cjan szyb­ko do­ce­nił swo­bo­dę, jaką dają blo­ki, bo jed­nak dom to obo­wi­ązek, uwi­ąza­nie. Gdy ro­dzi­na duża, bar­dzo uła­twia ży­cie i cie­szy ka­żde­go dnia: gwar­no, ha­łas, psy i koty plączące się pod no­ga­mi, ale gdy jest się sa­me­mu, wszyst­ko za­czy­na ci­ążyć, sta­je się kulą u nogi, utra­pie­niem, sa­mot­no­ść już nie za­gląda przez dwa okna, a przez kil­ka­na­ście. Ob­cho­dził cały dom co­dzien­nie wie­czo­rem, za­glądał do po­koi. Trud­no mu było znie­ść ten wi­dok: pu­sto­stan bez lo­ka­to­rów, bez śmie­chu, wiecz­nych kłót­ni, prze­ko­ma­rzań o wol­ną ła­zien­kę.

Może i sąsie­dzi nie pa­trzy­li zbyt przy­chyl­nie, bo za szyb­ko, że to prze­cież jesz­cze ża­ło­ba, a on sprze­da­je ro­dzin­ny dom. Nie miał za­mia­ru brać pod uwa­gę ich zda­nia, za­wsze on de­cy­do­wał i nie przej­mo­wał się, co lu­dzie ga­da­ją. Są tacy, co pa­pla­li i będą pa­plać, tak było i będzie. Co­kol­wiek czło­wiek zro­bi, ma­ru­de­rzy się znaj­dą. Gdy wy­da­je ci się, że wszyst­kich za­do­wo­lisz, je­steś w du­żym błędzie, bo w ko­ńcu za­po­mnisz o so­bie i sta­niesz się nie­szczęśli­wy.

A dziś za­mknęli miesz­ka­nie na dwa zam­ki i bez żad­nych obaw wy­bra­li się w pod­róż. Klat­ka za­bez­pie­czo­na, mo­ni­to­ro­wa­ny par­king. Wo­kół skle­py, wszyst­kie udo­god­nie­nia. Wy­god­nie miesz­ka­ło mu się z sy­nem na no­wym, bez­piecz­nym osie­dlu, cho­ciaż cza­sem wo­la­łby być sam. Tak jak te­raz, gdy jego gło­wa jest na­bi­ta my­śla­mi, któ­rych nie chcia­łby mieć, ob­ra­za­mi, któ­rych wo­la­łby nie wi­dzieć.

Pew­ne wy­da­rze­nia nie po­zwa­la­ją mu za­snąć, i to nie dla­te­go, że ode­szła jego uko­cha­na dru­ga po­ło­wa, z któ­rą spędził kil­ka­dzie­si­ąt lat, że rok temu uma­rła mat­ka, ale za spra­wą li­stu, któ­ry zo­sta­wi­ła po swo­jej śmier­ci ta po­nad dzie­wi­ęćdzie­si­ęcio­let­nia ko­bie­ta.

Wci­snął się głębiej w sie­dze­nie, bo do­je­cha­li na miej­sce. Przy­mo­co­wa­ny do ogro­dze­nia nu­mer czter­dzie­ści zo­ba­czył, gdy syn skręcił w lewo, a pó­źniej w wąską ulicz­kę w pra­wo. Jesz­cze cia­śniej­szą niż te, któ­ry­mi je­cha­li do tej pory. Było pu­sto, nikt ich nie mi­jał. Wy­da­wa­ło mu się, że dom, pod któ­rym te­raz się za­trzy­ma­li, to na pew­no nie ten, któ­re­go szu­kał, a w któ­rym kie­dyś, daw­no temu, miesz­ka­ła jego mat­ka.

Na po­se­sji sta­ły dwa dwu­pi­ętro­we bu­dyn­ki z miej­scem par­kin­go­wym wzdłuż me­ta­lo­we­go pło­tu, przy któ­rym ro­sły rów­no w rzędzie wy­so­kie tuje. Mi­ędzy do­ma­mi były klom­by wy­sy­pa­ne wko­ło bia­ły­mi ka­my­ka­mi. La­tem pew­nie zie­lo­ne, dziś pu­ste, ale upo­rząd­ko­wa­ne, bo wi­dać było świe­żą zie­mię i drzew­ka po­mi­ędzy nimi, co praw­da jesz­cze bez li­ści, ale z ław­ką. Dwa sta­re dęby ro­sły w od­da­li. Ktoś po­my­ślał, by wszyst­kie­go nie wy­ci­ąć. Gdy sło­ńce moc­no świe­ci­ło, pew­nie dzia­ła­ły jak ogrom­ny pa­ra­sol prze­ciw­sło­necz­ny, nie­oce­nio­ne przy upa­łach. Wąskie chod­ni­ki ukła­da­ły się w krętą ście­żkę mi­ędzy bu­dyn­ka­mi, a gdy się wy­chy­lił, do­strze­gł na ko­ńcu alej­ki hu­śtaw­ki i tram­po­li­ny.

Za­wie­dzio­ny spoj­rzał na syna. Chciał wy­ba­dać, co my­śli.

– Nie ma sen­su wy­sia­dać. – Ja­kub tyl­ko bez­rad­nie wes­tchnął. Było tak, jak prze­wi­dział.

Cze­go on się spo­dzie­wał po tylu la­tach? Bab­cia wy­pro­wa­dzi­ła się stąd w ty­si­ąc dzie­wi­ęćset czter­dzie­stym pi­ątym. Jej cha­ty drew­nia­nej już daw­no nie ma, i lu­dzi, któ­rzy w niej miesz­ka­li. Te­raz tu stoi pen­sjo­nat. Pew­nie ci, co go zbu­do­wa­li, nie mie­li po­jęcia, kto tu kie­dyś miesz­kał i co się wy­da­rzy­ło daw­no temu.

Lu­cjan pró­bo­wał so­bie wy­obra­zić, jak mo­gło wy­glądać kie­dyś to po­dwór­ko. Na­wet na­zwa uli­cy zo­sta­ła zmie­nio­na, ale o tym wie­dzie­li, gdyż Ja­kub spraw­dził w in­ter­ne­to­wych ar­chi­wach. Nic tu nie ma z tam­te­go okre­su, no chy­ba, że te drze­wa. Tak, one mo­gły­by opo­wie­dzieć, co się wy­da­rzy­ło pod ko­niec woj­ny. Sły­sza­ły i wi­dzia­ły cier­pie­nie, strach, krzy­ki. Były świad­ka­mi okrop­nych wy­da­rzeń. Są miej­sca, któ­re skry­wa­ją nie­jed­ną nie­opo­wie­dzia­ną hi­sto­rię, ale mil­czą, jak­by nie­wzru­szo­ne ludz­ką krzyw­dą. Może to i le­piej, bo co świat zro­bi­łby z tą wie­dzą? Tej, któ­rą już po­sia­da, nie umie od­po­wied­nio wy­ko­rzy­stać, żeby te okro­pie­ństwa już ni­g­dy się nie po­wtó­rzy­ły. Woj­ny są na­dal, a po­two­ry sie­dzą w lu­dziach.

Ob­jął jesz­cze raz wzro­kiem za­dba­ną po­se­sję i za­ci­snął bez­wied­nie szczękę, prężąc kręgo­słup, któ­ry, po tak dłu­gim sie­dze­niu w jed­nej po­zy­cji, aż się pro­sił, by na­tych­miast mu ja­koś ulżyć. Na po­cząt­ku syn od­ra­dzał mu tę pod­róż w prze­szło­ść, ale on mu­siał. Od kil­ku mie­si­ęcy my­ślał o tym miej­scu i po­wi­nien był od­wie­dzić je wcze­śniej, cho­ćby po to, żeby się prze­ko­nać, że nic tu nie znaj­dzie. Cza­sem tak trze­ba, by nie wy­obra­żać so­bie cze­goś, cze­go nie ma.

– Wy­sia­da­my czy je­dzie­my da­lej? – ode­zwał się wresz­cie Ja­kub przy­ci­szo­nym gło­sem, jak­by bał się za­kłó­cić my­śli stra­pio­ne­go ojca. Nie chciał tu przy­je­żdżać, by unik­nąć wła­śnie ta­kie­go roz­cza­ro­wa­nia. Ale to nie ko­niec ich po­szu­ki­wań, czas je­chać, bo oj­ciec za­pla­no­wał dal­szą część pod­ró­ży, we­dług Ja­ku­ba nie­do­rzecz­ną, ale cóż po­cząć. Nie uda­ło się go prze­ko­nać do re­zy­gna­cji z tego po­my­słu.

– Jedź da­lej. – Lu­cjan mach­nął ręką z re­zy­gna­cją i od­wró­cił gło­wę w prze­ciw­ną stro­nę, pa­trząc w szy­bę.

Ja­kub wpi­sał w na­wi­ga­cję ko­lej­ny ad­res, tym ra­zem w Ja­strzębiej Gó­rze, nie­da­le­ko. Tu wszyst­ko było nie­da­le­ko. Auto ru­szy­ło, za­ko­ły­saw­szy się na jed­nej z dziur. Spoj­rzał na ku­bek kawy, był za­mkni­ęty, ale za­bul­go­tał. Dbał o ja­sną ta­pi­cer­kę, spra­wia­ła mu ra­do­ść. Be­żo­wa, przy­tul­na, wpra­wia­ła w do­bry na­strój, tak jak prze­stron­ne wnętrze, któ­re da­wa­ło mu kom­fort pod­ró­żo­wa­nia. Na­wet Mi­łosz sta­rał się utrzy­my­wać po­rządek na tyl­nym sie­dze­niu, gdzie naj­częściej urzędo­wał. Nie chciał ojcu spra­wiać przy­kro­ści, kie­dy wi­dział, jak ten sprząta, zbie­ra­jąc ka­żdy okru­szek.

Lu­cjan roz­lu­źnił się nie­co i po­zwo­lił so­bie na wy­ci­ągni­ęcie dłu­gich nóg. Auto syna było wi­ęk­sze, a w in­nych mo­de­lach miał z tym pro­blem, bo – jak twier­dził – wspó­łcze­sne sa­mo­cho­dy są wiel­ko­ści pusz­ki kar­my dla ko­tów. On ko­tem nie był, o nie, ra­czej ty­gry­sem, i to du­żym. Kie­dyś na­wet w szko­le tak na nie­go wo­ła­li. Miał ja­sną czu­pry­nę, któ­ra z wie­kiem po­ciem­nia­ła, gęstą, i te wiel­kie lica na wy­sta­jących ko­ściach po­licz­ko­wych, jak dwa plac­ki ziem­nia­cza­ne. Kwa­dra­to­wa twarz bu­dzi­ła re­spekt, tak jak jego po­nad­prze­ci­ęt­ny wzrost, a te­raz jesz­cze wąsy do­pe­łnia­ły gro­źne­go wi­ze­run­ku. Do­brze, że nie wie­dzie­li, ja­kie ty­grys ma po­cho­dze­nie… On sam w su­mie nie wie­dział. Szko­da, że obar­czył tym syna, ob­cym ła­twej o tym mó­wić niż ko­muś bli­skie­mu.

Przed nimi była ko­lej­na uli­ca, ko­lej­ny dom i ko­lej­na wiel­ka nie­wia­do­ma. Jako ma­te­ma­tyk z za­mi­ło­wa­nia po­my­ślał, że to ta­kie rów­na­nie, któ­re na ko­ńcu roz­wi­ąże, po­zna­jąc wy­nik. Lecz by to zro­bić, po­trze­bo­wał wi­ęcej da­nych i wła­śnie dla­te­go je­cha­li w tam­to miej­sce. I niech syn nie robi ta­kiej kwa­śnej miny, po­nie­waż dru­giej szan­sy na po­szu­ki­wa­nia nie będzie.

Rozdział drugi

Katarzyna

Ści­ągnęła bia­ły far­tuch i od­wie­si­ła go do wąskiej me­ta­lo­wej szaf­ki. Gu­mo­we buty po­sta­wi­ła na dole. Sta­nęła na pal­cach, si­ęga­jąc po to­reb­kę. Od­ru­cho­wo wy­ci­ągnęła te­le­fon, spraw­dzi­ła przy­cho­dzące po­łącze­nia. Nikt nic od niej nie chce, nikt jej nie po­trze­bu­je. Po­de­szła do lu­stra, by przed wy­jściem oce­nić stan ma­ki­ja­żu, któ­ry od rana utrzy­my­wał się na twa­rzy. Te­raz go zo­ba­czy­ła, zno­wu za­po­mnia­ła ści­ągnąć… Bia­ły cze­pek z sia­tecz­ką o drob­nych oczkach chro­nił wło­sy. Nie, nie wło­sy, a wędli­ny, któ­re co­dzien­nie tu, w za­kła­dach mi­ęsnych, pro­du­ko­wa­ła. Na­pe­łnia­ła kisz­ki mi­ęsnym far­szem, po czym spraw­nie zwi­ja­ła w zgrab­ne kie­łba­ski, któ­re wie­sza­ła na me­ta­lo­wych drążkach na wóz­ku wędzar­ni­czym. Gdy już był pe­łen, pod­su­wa­ła go Tom­ko­wi, a ten już do­sko­na­le wie­dział, jak nim wje­chać do wędzar­ni, by aro­mat dymu je opló­tł, ko­ńcząc osta­tecz­nie pro­ces pro­duk­cji.

Je­den, dwa, czte­ry, dez­odo­rant po­sze­dł w ruch. Czy­żby za dużo tych psik­ni­ęć? Na pew­no nie. Nie­ste­ty, tyl­ko na chwi­lę za­pach mi­ęsnych fry­ka­sów zo­sta­nie za­ma­sko­wa­ny. Do­pie­ro gdy się wy­kąpie i umy­je wło­sy, po­zbędzie się tej mie­szan­ki dymu wędzar­ni­cze­go, su­ro­we­go mi­ęsa, spe­cy­ficz­ne­go odo­ru na­tu­ral­nych je­lit. To kom­bi­na­cja za­pa­cho­wa, za któ­rą psy z oko­li­cy chęt­nie wędru­ją, a wła­ści­wie bie­gną za jej ro­we­rem, bo chy­ba li­czą, że im coś skap­nie. A ona pe­da­łu­je, ile sił w no­gach, nie ogląda­jąc się za sie­bie. Zwal­nia do­pie­ro przy ko­ście­le. Że­gna­jąc się ostro­żnie jed­ną ręką, mówi gło­śno: „Dzień do­bry, Pa­nie Boże”, a po­tem zno­wu przy­spie­sza.

Cza­sem fak­tycz­nie w tor­bie ma pęto kie­łba­sy czy ka­wa­łek mi­ęsa. Szef daje pra­cow­ni­kom do­bry ra­bat, to żal nie sko­rzy­stać. Jesz­cze ostat­ni za­kręt w lewo… Ner­wo­wo zer­ka na to­reb­kę sto­jącą pio­no­wo w nie­bie­skim wi­kli­no­wym ko­szy­ku. Za­chy­bo­ta­ła się nie­co i pod­sko­czy­ła przy wje­żdża­niu na kra­wężnik. Wy­star­czył kwa­drans jej dość szyb­kie­go tem­pa, żeby z obrze­ży Ja­strzębiej Góry do­trzeć przed nie­du­ży pro­sto­kąt­ny dom.

Otwo­rzy­ła klu­czem me­ta­lo­wą, kra­cia­stą furt­kę, gdzie­nie­gdzie nie­co po­rdze­wia­łą. Wje­cha­ła, po­ma­ga­jąc so­bie nogą za­trza­snąć chy­bo­czące się drzwicz­ki. Mia­ła wpra­wę. Wąski chod­nik do­pro­wa­dził ją pod same kre­mo­we drzwi z dwo­ma żło­bio­ny­mi rąba­mi. Opa­rła o mur pod ku­chen­nym oknem se­le­dy­no­wą dam­kę z nie­bie­skim ko­szy­kiem; ma­rzy­ła o bia­łym, ale ten do­sta­ła od ko­le­żan­ki, z jej sta­re­go ro­we­ru. Ura­do­wa­na przy­jęła pre­zent, mimo że tro­chę się gry­zł z se­le­dy­no­wą ramą jej jed­no­śla­du. Ale przy­naj­mniej bu­dżet do­mo­wy nie ucier­piał. Z bocz­nej kie­sze­ni tor­by wy­ci­ągnęła szyb­ko pęk klu­czy. Dzi­ęki bre­lo­ko­wi od cór­ki ni­jak nie dało się go prze­oczyć, bo był czer­wo­ny. Duży pom­pon rów­nież był ła­two wy­czu­wal­ny w kie­sze­ni, i od razu go zna­la­zła. Spraw­nie otwo­rzy­ła dwa zam­ki i z uczu­ciem wol­no­ści, swo­bo­dy i szczęścia po ko­lej­nym prze­pra­co­wa­nym dniu, od razu po we­jściu opa­dła na wy­god­ny sze­ro­ki, ak­sa­mit­ny fo­tel w sa­lo­nie. Z bło­gim uśmie­chem przy­mknęła oczy, wy­ci­ąga­jąc nogi przed sie­bie, a gło­wę przy­ci­snęła do wy­so­kie­go opar­cia.

Ten mo­ment dnia uwiel­bia­ła naj­bar­dziej, tę krót­ką chwi­lę, po któ­rej po­bie­gnie się wy­kąpać, a po­tem z we­rwą za­cznie szy­ko­wać obiad dla sie­bie i cór­ki, któ­ra po po­łud­niu wra­ca z uczel­ni. Cza­sem i o sie­dem­na­stej, ró­żnie, za­le­ży od licz­by za­jęć, a często od licz­nych spo­tkań to­wa­rzy­skich. Jak to w tym wie­ku bywa, obiad jest ostat­nim punk­tem w pla­nie dnia, jak już się nie ma nic cie­kaw­sze­go do zro­bie­nia.

Po bło­gim le­ni­stwie, co praw­da tyl­ko dzie­si­ęcio­mi­nu­to­wym, ale ja­kże do­ła­do­wu­jącym po­zy­tyw­ną ener­gię, zmu­si­ła się, by pod­nie­ść swo­je po­nad czter­dzie­sto­let­nie cia­ło i dała się po­chło­nąć do­mo­wym obo­wi­ąz­kom. Ziew­nęła. Co­dzien­nie wsta­wa­ła o czwar­tej trzy­dzie­ści, żeby do pra­cy zdążyć na szó­stą. Tak wcze­śnie za­czy­na­ła dzień.

Już po kil­ku­na­stu mi­nu­tach wsta­wi­ła wodę na kawę. Z dłu­gich wło­sów nie­co wody skap­nęło na mi­ęk­ki dres, po­zo­sta­wia­jąc mo­kry ślad. Ota­rła go ręką, czu­jąc zim­no na pier­si. Roz­pusz­czo­ne wło­sy szyb­ko wy­sy­cha­ły. Cien­kie, brązo­we, z rów­no pod­ci­ętą grzyw­ką do brwi, jak pi­ąt­ko­wa uczen­ni­ca, któ­rą prze­cież kie­dyś była.

Gdy za­le­wa­ła zmie­lo­ną czar­ną kawę, po­ło­wa ziem­nia­ków była już ob­ra­na. Ni­g­dy nie mar­no­wa­ła cza­su, ro­bi­ła kil­ka rze­czy na­raz. Tak było za­wsze, a po śmier­ci męża jej ob­ro­ty przy trój­ce dzie­ci mu­sia­ły zo­stać ostro pod­kręco­ne, ni­czym naj­wy­ższy po­ziom wi­ro­wa­nia w jej pral­ce. Na­tłok co­dzien­nych obo­wi­ąz­ków oraz pra­ca przy­no­si­ły co wie­czór kom­plet­ne zmęcze­nie, więc już o dwu­dzie­stej pa­da­ła z nóg.

Te­raz i tak nie ma co na­rze­kać, jest dużo le­piej. Dzie­ci pod­ro­sły i się usa­mo­dziel­ni­ły. Ja­nusz się oże­nił, miesz­ka w War­sza­wie z Al­do­ną i dwój­ką uro­czych dziew­czy­nek. Ci­ągle nie może uwie­rzyć, że ktoś mówi do niej „bab­ciu”. Zde­cy­do­wa­nie nie czu­je, żeby to okre­śle­nie do niej pa­so­wa­ło. Pau­li­na stu­diu­je i pra­wie przez cały dzień jej nie ma w domu, a i w week­en­dy wi­dzą się tyl­ko przy śnia­da­niu, a Pa­tryk… Pa­tryk kie­dyś wró­ci, to będzie we­se­lej. Po­kój na gó­rze jest wol­ny. Ona zaj­mu­je je­den, Pau­li­na dru­gi, a ten z wi­do­kiem na uli­cę trzy­ma dla syna.

Sze­re­go­wiec, w któ­rym miesz­ka­ją, nie jest zbyt duży, ale wy­star­cza­jący, tym bar­dziej że sam się nie po­sprząta. Wy­da­wał się cia­śniej­szy, gdy dzie­ci były małe, a i mąż po­trze­bo­wał tro­chę spo­ko­ju po męczącym dniu. Kie­dy uro­dzi­ła się Pau­li­na, prze­pro­wa­dzi­li się ze sta­re­go domu po dziad­kach do pra­wie no­wej sze­re­go­wej za­bu­do­wy, co praw­da nie­co od­da­lo­nej od mo­rza i cen­trum, ale uro­kli­wej, spo­koj­nej, no i przy­stęp­nej ce­no­wo, choć wy­so­ko­ść raty kre­dy­tu ra­czej o tym nie świad­czy­ła. Tyl­ko dzi­ęki pra­cy męża, nad­go­dzi­nom, któ­re bar­dzo dużo wno­si­ły do co­mie­si­ęcz­ne­go bu­dże­tu do­mo­we­go, mo­gli so­bie na to po­zwo­lić. Pra­co­wał na żu­ra­wiu, był ope­ra­to­rem. Ra­mię wy­so­kie pra­wie na czter­dzie­ści me­trów, po­tężny po­twór, a on nim za­wia­dy­wał, ła­du­nek ci­ężki prze­no­sił na wy­so­ko­ść, pre­cy­zyj­nie sza­co­wał od­le­gło­ści. Od­po­wie­dzial­no­ść bar­dzo duża, ci­ągłe sku­pie­nie, zmęcze­nie psy­chicz­ne i fi­zycz­ne, bo w jed­nej po­zy­cji często, mi­ęśnie mak­sy­mal­nie na­pi­ęte od stre­su oraz po­wie­rzo­nych mu za­dań. Mąż nie żyje od ośmiu lat, za mło­do uma­rł. Zo­sta­ła wte­dy sama z na­sto­let­nią Pau­li­ną, le­d­wo pe­łno­let­nim Pa­try­kiem i tyl­ko o rok star­szym Ja­nu­szem.

W ci­ągu jed­ne­go dnia po­czu­ła, jak gi­gan­tycz­ny ci­ężar, opie­ka nad ro­dzi­ną, jej utrzy­ma­nie, spa­da na jej bar­ki, przy­gnia­ta bo­le­śnie. Tak bar­dzo ją to przy­tło­czy­ło, że przez ty­dzień nie wsta­wa­ła z łó­żka. Sąsiad­ka jej do­pie­ro uświa­do­mi­ła, że dzie­ci rów­nież są w ża­ło­bie i mimo że już nie ta­kie małe, po­trze­bu­ją jej wspar­cia. Ro­zu­mia­ła, że ona sama nie ma siły, ale musi ją zna­le­źć dla nich, bo mat­ka jest im te­raz bar­dzo po­trzeb­na.

Bo­żen­ka, ko­bie­ta star­sza od niej, przed sze­śćdzie­si­ąt­ką, przy­cho­dzi­ła co­dzien­nie. Tłu­kła jej do gło­wy ży­cio­we mądro­ści, a przy oka­zji kar­mi­ła Pau­li­nę i Ja­nu­sza, żeby nie czu­li się zbyt­nio opusz­cze­ni, i spraw­dza­ła, jak dają so­bie radę. Sąsiad­ka po­trząsnęła nią wte­dy sku­tecz­nie, do dziś jest jej za to wdzi­ęcz­na. Mimo ró­żni­cy wie­ku, była naj­bli­ższą jej oso­bą, przy­ja­ció­łką. Ja­nusz i jej Ma­rzen­ka cho­dzi­li ra­zem do szko­ły. Od po­cząt­ku dzie­li­ły się wspól­ny­mi spra­wa­mi, a ró­żni­ca wie­ku była nie­zau­wa­żal­na, po­nie­waż Bo­żen­ka, z kąśli­wym hu­mo­rem, spo­so­bem by­cia, po­zo­sta­ła mło­da du­chem, mimo pro­ble­mów w domu. Oczy­wi­ście po tej tra­ge­dii te­le­fo­ny od ro­dzi­ny z pro­po­zy­cją po­mo­cy rów­nież do­sta­wa­ła, ale trud­no się roz­ma­wia z kimś, kogo się wi­dzi tyl­ko na we­se­lach, po­grze­bach czy in­nych sztucz­nych uro­czy­sto­ściach ro­dzin­nych. Sło­wo „ro­dzi­na” nie za­wsze ozna­cza więź emo­cjo­nal­ną, jaką dzie­li­ła z Bo­żen­ką od wie­lu lat.

Wte­dy Ka­ta­rzy­na nie pra­co­wa­ła, zaj­mo­wa­ła się do­mem i cza­sem do­ryw­czo do­ra­bia­ła. W se­zo­nie wa­ka­cyj­nym w mia­stecz­ku tu­ry­stów pe­łno i za­wsze jest gdzie się za­cze­pić. Wie­dzia­ła, że od tej pory tak już być nie może, bo to nie wy­star­czy. Mu­sia­ła zu­pe­łnie prze­war­to­ścio­wać swo­je ży­cie, sta­ła się gło­wą ro­dzi­ny. Nie tyl­ko mia­ła pod­trzy­my­wać cie­pło do­mo­we­go ogni­ska, lecz rów­nież mu­sia­ła za­dbać o fi­nan­se, ra­chun­ki, płat­no­ści za uczel­nię i jesz­cze o Pa­try­ka, któ­ry zbłądził i tra­fił do wi­ęzie­nia.

Jed­ne­go dnia stra­ci­ła i męża, i syna, a zy­ska­ła de­pre­sję, po­czu­cie nie­spra­wie­dli­wo­ści, brak sta­bil­no­ści oraz sa­mot­no­ść i zu­pe­łną bez­rad­no­ść wo­bec wy­da­rzeń, któ­re spa­dły nie­spo­dzie­wa­nie na jej ro­dzi­nę. Czu­ła po­twor­ne przy­gnębie­nie, że jest z tym wszyst­kim zu­pe­łnie sama.

Nie wie­dzia­ła, dla­cze­go na­gle jej się w gło­wie po­ukła­da­ło, ale pew­ne­go dnia po pro­stu wsta­ła z łó­żka, wy­kąpa­ła się, do­pro­wa­dzi­ła do po­rząd­ku po nie­prze­spa­nych i prze­pła­ka­nych no­cach. Opar­ta o umy­wal­kę pa­trzy­ła na swo­ją sza­rą, zmęczo­ną twarz z pod­krążo­ny­mi ocza­mi, bla­da, nie­po­dob­na do sie­bie. Po­roz­ma­wia­ła ze sobą szcze­rze, mó­wi­ąc gło­śno do tej ko­bie­ty w lu­strze: „Je­steś sil­na, je­steś sil­na, dasz radę”. Z ła­zien­ki wy­szła już jako nowa oso­ba: niby ta sama ko­bie­ta, drob­na i szczu­pła, ale z ogrom­ną siłą, któ­rą od­na­la­zła w so­bie tam­te­go dnia, z ja­snym pla­nem na przy­szło­ść. Bo tyl­ko od niej za­le­ża­ło, jaka ona będzie.

I od tego mo­men­tu wzi­ęła ży­cie w swo­je ręce. Pa­mi­ęta­ła blask w oczach dzie­ci, gdy po dłu­ższym cza­sie za­sta­ły ją w kuch­ni, szy­ku­jącą dla nich śnia­da­nie. Już pra­wie do­ro­słe, ale do­ce­nia­ły te po­ran­ne ry­tu­ały i przy­wi­ta­ły oży­wio­ną mat­kę z wiel­ką ra­do­ścią.

Pew­ne­go wie­czo­ru od­wa­ży­ła się wzi­ąć kart­kę i za­pi­sać czar­no na bia­łym to, cze­go była świa­do­ma, ale ze­bra­nie tego w jed­ną ca­ło­ść na­pa­wa­ło ją pa­ra­li­żu­jącym lękiem. Wszyst­kie wy­dat­ki umie­ści­ła je­den pod dru­gim, do­kład­nie pod­li­cza­jąc. Pa­trząc na tę dłu­gą li­stę, mo­gła się albo za­ła­mać i wró­cić do łó­żka, albo za­cząć dzia­łać. Dłu­go ana­li­zo­wa­ła opła­ty za stu­dia, pla­no­wa­nie bu­dże­tu ro­dzin­ne­go, szu­ka­nie oszczęd­no­ści, gdyż te top­nia­ły w oczach. Kre­dyt na dom, któ­ry mie­li spła­cać jesz­cze przez dzie­si­ęć lat, nie uła­twiał zma­gań z co­mie­si­ęcz­ny­mi ra­chun­ka­mi, któ­re były ogrom­ne. A do­cho­dy wy­da­wa­ły się mar­ne, bo zo­sta­ła je­dy­ną ży­wi­ciel­ką ro­dzi­ny. Po­szu­ki­wa­nie pra­cy tro­chę cza­su jej za­jęło, ale uda­ło się. Mimo że nie mia­ła do­świad­cze­nia w tym za­wo­dzie, szyb­ko się na­uczy­ła. Co jej po wy­kszta­łce­niu pe­da­go­gicz­nym, sko­ro w oko­li­cy pra­cy bra­ko­wa­ło, a naj­wa­żniej­sza była co­mie­si­ęcz­na wy­pła­ta, sta­bi­li­za­cja. Dzie­ci oka­za­ły się wy­ro­zu­mia­łe. Sta­ra­ły się do­ro­bić na swo­je po­trze­by, a było ich nie­ma­ło.

Dziś na­dal im się nie prze­le­wa, ale nie ma już na gło­wie ob­ci­ążeń kre­dy­to­wych, bo dwa lata temu sprze­da­ła pole po ro­dzi­cach i spła­ci­ła ostat­nie raty. Nie­wie­le zo­sta­ło, ale ta resz­ta przy­da się na stu­dia dla Pau­li­ny, żeby mo­gła się uczyć i nie mu­sia­ła się przej­mo­wać pie­ni­ędz­mi. Mimo że uczęsz­cza­ła na stu­dia dzien­ne, kosz­ty rów­nież były spo­re: ksi­ążki, ży­cie stu­denc­kie, do­jaz­dy, te­le­fo­ny, a do tego co­mie­si­ęcz­ne opła­ty, szcze­gól­nie zimą ogrze­wa­nie. Wszyst­ko to spra­wia­ło, że bu­dżet się nie do­pi­nał, a jesz­cze o młod­sze­go syna trze­ba było co ja­kiś czas za­dbać, mimo że nie miesz­kał z nimi. Tam, gdzie prze­by­wał, ży­cie go nie roz­piesz­cza­ło, a ona była je­dy­ną oso­bą, któ­ra mo­gła mu po­móc, być przy nim, wspie­rać. Dla­te­go do­je­żdża­ła do pra­cy na ro­we­rze, nie au­to­bu­sem. Nie było du­żej ró­żni­cy w szyb­ko­ści do­tar­cia do celu, a ro­we­rem spryt­niej: skró­tem przez pola mo­gła­by się ści­gać z au­to­bu­sem. Oczy­wi­ście ko­mu­ni­ka­cja miej­ska za­pew­nia­ła wy­go­dę, cie­pło i swo­bo­dę. Na sta­no­wi­sku, na któ­rym pra­co­wa­ła, wąskie spód­ni­ce i szpil­ki nie były prze­cież obo­wi­ąz­ko­we, więc mo­gła na spor­to­wo, w lu­źnych ubra­niach, prze­miesz­czać się na dwóch kó­łkach.

Spo­ro na tym za­osz­czędzi­ła i kon­dy­cja jej się znacz­nie po­pra­wi­ła. Mia­ła rów­nież wra­że­nie, że nie­co od­młod­nia­ła. Mimo to cho­ler­nie sta­ro się czu­ła, pa­trząc na naj­star­sze­go syna, bo to już pra­wie trzy­dzie­sto­let­ni mężczy­zna i ta­kie to nie­rze­czy­wi­ste, że ona jest jego mamą, ale prze­cież mło­da była, do­pie­ro co w do­ro­sło­ść wcho­dzi­ła, gdy go uro­dzi­ła. Za­wsze była szczu­pła, ale te­raz jej fi­gu­ra wy­da­wa­ła się wręcz chło­pi­ęca, na­wet bio­dra za­okrąglo­ne gdzieś zni­kły. Stres, pra­ca fi­zycz­na i te ki­lo­me­try na ro­we­rze. Lu­dzie mó­wią, że jak idzie z cór­ką do skle­pu, to od tyłu nie są w sta­nie po­znać, któ­ra jest mat­ka, a któ­ra cór­ka. To chy­ba do­brze. Dzie­lą je dwa­dzie­ścia dwa lata, ale ona jest ni­ższa od Pau­li­ny i drob­niej­sza. Gdy­by mia­ły wło­sy w tym sa­mym ko­lo­rze, mo­gła­by się przed­sta­wiać jako jej ko­le­żan­ka, tak za­wsze mó­wił jej star­szy syn, a on umiał mat­ce hu­mor po­pra­wić, gdy ubo­le­wa­ła nad upły­wa­jący­mi la­ta­mi.

Ostat­nio co­raz częściej się za­sta­na­wia, czy ży­cie aby nie prze­cie­ka jej przez pal­ce. Od­kąd męża nie ma, to jej świa­tem są dom i pra­ca. Jak od­po­czy­nek, to z te­le­wi­zo­rem i szy­de­łkiem w rękach, bo przy­no­si uko­je­nie po ci­ężkim dniu w za­kła­dzie. W czter­dzie­ste uro­dzi­ny po­czu­ła się bar­dzo przy­gnie­cio­na tą licz­bą, jed­no­cze­śnie za­pra­gnęła cze­goś wi­ęcej, ja­kie­jś zmia­ny. A tu mi­nęło nie­spo­strze­że­nie kil­ka ko­lej­nych lat, a ona na­dal stoi w tym sa­mym miej­scu, bez per­spek­tyw na inną przy­szło­ść. Ten wiek zu­pe­łnie do niej nie pa­su­je, ona by jesz­cze coś chcia­ła, ale jak to ży­cie zmie­nić? Co­raz częściej ma­rzy, by prze­żyć coś dla sie­bie, no­we­go, nie­po­wta­rzal­ne­go, nie­zwi­ąza­ne­go z pra­cą i szy­ko­wa­niem obia­du oraz ro­dzin­ny­mi zmar­twie­nia­mi, ale nie­ste­ty, jej fi­nan­se nie po­ma­ga­ją w re­ali­za­cji ma­rzeń. Je­dy­nie raz na ja­kiś czas na nową włócz­kę so­bie po­zwa­la, by wie­czo­rem za­si­ąść, po­ma­rzyć, obej­rzeć ja­kiś film ro­man­tycz­ny i wy­dzier­gać ko­lej­ną rzecz, któ­ra ozdo­bi dom. Lub prze­ciw­nie, zo­sta­nie spru­ta, bo wzór się nie­chcący po­my­lił, oczka po­ucie­ka­ły, dziu­ry się zro­bi­ły, jak w jej ży­ciu: ta­kie nie­pe­łne, bez ra­do­ści, bo szczęście daw­no ule­cia­ło. Chy­ba nie mia­ła już siły na do­dat­ko­wą pra­cę, żeby ma­rze­nia re­ali­zo­wać. Trze­ba je odło­żyć na od­le­głe kie­dyś.

Wie­czo­rem, opa­tu­lo­na mi­ęk­kim ko­cem, zwy­kle od­po­czy­wa­ła na ka­na­pie w du­żym sa­lo­nie. Pau­li­na się uczy­ła lub prze­sia­dy­wa­ła u ko­le­żan­ki, a ona zu­pe­łnie sama, tyl­ko z tym me­ta­lo­wym szy­de­łkiem, któ­rym two­rzy­ła ko­lej­ną chu­s­tę, ogląda łza­we fil­my. Cze­mu tyl­ko w wy­my­ślo­nych fa­bu­łach on spo­ty­ka ją, ona jego, jed­no spoj­rze­nie i już bez sie­bie żyć nie mogą. Ona tak ni­g­dy nie mia­ła. Z mężem zna­li się ze szko­ły. Już w pod­sta­wów­ce cho­dzi­li za rękę, a po­tem na chwi­lę ich dro­gi się ro­ze­szły, gdy do szkół śred­nich po­szli. Zu­pe­łny przy­pa­dek zno­wu ich ku so­bie po­ci­ągnął, i to tak in­ten­syw­nie, że mały Ja­nusz na świ­cie się po­ja­wił, gdy le­d­wo uzy­ska­ła pe­łno­let­no­ść.

Pod wpły­wem tych ro­man­tycz­nych scen z fil­mów łza w oku nie­raz jej się za­kręci­ła. Czy ona tak już do ko­ńca ży­cia sama, bez ni­ko­go przy boku, bez to­wa­rzy­sza do spa­ce­rów nad mo­rze, do ko­la­cji, by fil­my ra­zem obej­rzeć? W pra­cy ci­ężko ko­goś po­znać, bo te same oso­by wo­kół. Nie­raz roz­ma­wia­ła z Bo­żen­ką, któ­ra dwa domy da­lej z mężem miesz­ka, o swo­jej sa­mot­no­ści, ale ta za­pew­nia­ła, że le­piej sa­me­mu, niż z pi­ja­kiem się uże­rać całe dnie, jak ona. Pa­trząc na jej ży­cio­we do­świad­cze­nie, trud­no się z tą teo­rią nie zgo­dzić. Daw­no za­ak­cep­to­wa­ła swój los, ale po ko­lej­nych uro­dzi­nach, to po­czu­cie osa­mot­nie­nia po­wró­ci­ło. Jak­by do­pie­ro te­raz od­wa­ży­ła się o tym po­my­śleć, bo wcze­śniej mąż za­wsze sta­wał jej przed ocza­mi.

Chy­ba zno­wu będzie mu­sia­ła ze sobą po­wa­żnie po­roz­ma­wiać, gdyż brak mo­ty­wa­cji stał się zbyt wiel­ki, żeby nor­mal­nie wsta­wać do pra­cy. Nie mia­ła celu, pla­nu na przy­szło­ść, jej siła sła­bła z roku na rok, a te­raz czu­ła, jak­by ją zno­wu opu­ści­ła, jak po śmier­ci męża. W wie­ku trzy­dzie­stu sied­miu lat zo­sta­ła wdo­wą. To za wcze­śnie. Czy już do ko­ńca ży­cia będzie tyl­ko mamą, czy jesz­cze kie­dyś po­czu­je się ko­bie­tą ko­cha­ną, do­ce­nio­ną, ob­da­rzo­ną uczu­ciem?

Moc­niej opa­tu­li­ła ko­la­na ko­cem, wzi­ęła ostro­żnie ro­bót­kę, by oczka nie po­gu­bić, i sku­pi­ła się na wzo­rze, żeby gło­wę za­jąć i o bzdu­rach nie my­śleć, któ­re tyl­ko roz­ko­ja­rza­ły, a nic nie wno­si­ły. Pie­ni­ędzy z nich nie będzie, ra­do­ści rów­nież. Po co się ma­mić mrzon­ka­mi z ckli­wych fil­mów, po co na­dzie­ję so­bie ro­bić. Ziew­nęła. Gdzie ta Pau­li­na się po­dzie­wa? Za­raz ko­la­cja, a ta jesz­cze obia­du nie ja­dła. Pó­łsłu­pek, jed­no oczko, dwa pó­łsłup­ki, oczko, pó­łsłu­pek… Li­czy­ła, żeby wzór wy­sze­dł czy­tel­ny, pro­sty, bez po­my­łek, ide­al­ny, a nie wy­bra­ko­wa­ny jak jej ży­cie.

Rozdział trzeci

Paulina

– Pau­li­na, nie pędź tak, lu­dzi nie po­zna­jesz?

Na ten okrzyk dziew­czy­na od­wró­ci­ła się, za­trze­po­ta­ła rzęsa­mi, a wi­dząc, kto się tak wy­dzie­ra, po­sła­ła sze­ro­ki uśmiech Do­mi­ni­ce. Stu­dio­wa­ły na jed­nym wy­dzia­le i mia­ły kil­ka za­jęć ra­zem, lu­bi­ła ją. Zresz­tą, kto jej nie lu­bił? Udzie­la­ła się chy­ba we wszyst­kich mo­żli­wych uczel­nia­nych pro­jek­tach, i to z ener­gią, któ­ra pew­nie mo­gła­by oświe­tlić wszyst­kie uli­ce w mie­ście.

– A co wy tu wie­sza­cie? – za­in­te­re­so­wa­ła się, wi­dząc pla­kat, któ­ry, przy­mo­co­wa­ny z jed­nej stro­ny, dyn­dał nie­bez­piecz­nie, jak­by miał za chwi­lę od­fru­nąć.

Dziew­czy­na sto­jąca obok Do­mi­ni­ki zre­flek­to­wa­ła się i w ostat­niej chwi­li chwy­ci­ła jego róg, przy­kle­ja­jąc ta­śmę.

– Trze­ba wzmoc­nić tę stro­nę, bo ta­śma sła­ba, nie utrzy­ma pla­ka­tu – wy­sy­cza­ła do Do­mi­ni­ki z wy­si­łkiem, ręką w gó­rze i zmarsz­czo­nym no­sem, sto­jąc na pal­cach.

– Sor­ry, pu­ści­łam, bo mi się skle­iły pa­ski. To ja­kaś chi­ńsz­czy­zna, w ogó­le się nie klei, ale wo­kół pal­ca to się okręci­ła, że ści­ągnąć się nie da. – Ner­wo­wo pró­bo­wa­ła ze­drzeć ta­śmę z ko­ńcó­wek pal­ców, ale lewa ręka nie chcia­ła za bar­dzo wspó­łpra­co­wać.

– Daj, ofia­ro, po­mo­gę ci. – Pau­li­na rzu­ci­ła na podło­gę tor­bę z ksi­ążka­mi i ru­szy­ła z po­mo­cą ko­le­żan­ce.

– Aaa… po­znaj­cie się, Mag­da­le­na. – Do­mi­ni­ka wska­za­ła na ciem­no­wło­są dziew­czy­nę o czar­nych błysz­czących oczach, trzy­ma­jącą na­dal u góry nie­sfor­ny pla­kat, ale wi­dać było po mi­nie, że za­raz się pod­da, bo ręka za­czy­na­ła zje­żdżać po ścia­nie co­raz ni­żej.

– Część, je­stem Pau­li­na. – Kiw­nęła gło­wą, od­ry­wa­jąc ostat­ni po­skle­ja­ny pa­sek.

– Dzi­ęki, jak do­brze się tego po­zbyć. Trzy­maj, jak je­steś, to po­mo­żesz, bo zno­wu się za­plątam. – Po­da­ła jej kó­łko ta­śmy, od­ci­na­jąc spo­ry ka­wa­łek i przy­kle­ja­jąc na­ro­żnik pla­ka­tu.

– Uff… – Mag­da­le­na zdjęła rękę – już my­śla­łam, że tu ko­rze­nie za­pusz­czę.

– A co to za ak­cja? – Pau­li­na za­częła czy­tać. – Zbiór­ka ksi­ążek…

– Tak, uczel­nia zbie­ra ksi­ążki dla fun­da­cji, któ­ra prze­ka­zu­je je do szpi­ta­li na od­dzia­ły dzie­ci­ęce i do ośrod­ków opie­ku­ńczo-wy­cho­waw­czych. Przy­da­łby mi się ktoś do po­mo­cy przy tej zbiór­ce. Będzie­my dy­żu­ro­wać przez dwa dni na uczel­ni, a mam do­pie­ro dwie chęt­ne, co ty na to?

– Ja? – Pau­li­na aż otwo­rzy­ła usta z za­sko­cze­nia.

– Ty, ty. – Do­mi­ni­ka po­ki­wa­ła gło­wą. – Mag­da nie­ste­ty, nie może…

– Prze­pra­szam, ale na­praw­dę, ci­ągle po za­jęciach się spie­szę, bo do domu mu­szę wra­cać. Nie dam rady, ale chęt­nie przy­nio­sę ksi­ążecz­ki dla dzie­ci, mam w domu po młod­szej sio­strze, i to w do­brym sta­nie.

– I su­per, o ta­kie wła­śnie nam cho­dzi.

– Mu­szę le­cieć, dziew­czy­ny, au­to­bus…– rzu­ci­ła im prze­pra­sza­jące spoj­rze­nie.

– Nie ma spra­wy, dzi­ęki za po­moc. – Do­mi­ni­ka mach­nęła do niej ręką.

– Na ra­zie – rzu­ci­ła Pau­li­na. – Co ona tak pędzi, dzie­ci małe w domu jej pła­czą?

– A że­byś wie­dzia­ła. Mag­da nie dość, że jest jed­ną z naj­lep­szych stu­den­tek na roku, to jesz­cze pędzi do domu obiad ugo­to­wać, a i sio­strę musi ogar­nąć na­sto­let­nią. Ty wiesz, co te na­sto­lat­ki mają te­raz w gło­wie? Sia­no, a prze­mądrza­łe, że hej.

– A ro­dzi­ce?

– Kil­ka lat temu jej mama mia­ła wy­pa­dek, zma­rła. Obie z sio­strą zo­sta­ły tyl­ko z oj­cem. Mag­da za­jęła się mło­dą i do­mem, kie­dyś mi o tym opo­wia­da­ła, bo za­częłam się wku­rzać, jak ci­ągle od­ma­wia­ła, gdy za­pra­sza­łam ją do klu­bu lub po­sie­dzieć do ka­wiar­ni. Po­mo­gła mi kil­ka razy z ma­te­ma­ty­ki, gdy za nic w świe­cie nie mo­głam po­jąć, o co cho­dzi w rów­na­niach u pani Ko­zie­łło, i chcia­łam się jej od­wdzi­ęczyć. Już my­śla­łam, że ma coś do mnie, a wiesz, ja to bez­po­śred­nia je­stem, nie lu­bię nie­do­mó­wień. Oka­za­ło się, że to nie o mnie cho­dzi, ona na­praw­dę nie ma cza­su.

– A tak, wiem, o czym mó­wisz, też mia­łam pro­ble­my z ma­te­ma­tycz­ką na tych za­jęciach.

– A wi­dzisz, a Mag­da nie, ona wszyst­ko w lot ła­pa­ła i in­nym jesz­cze po­ma­ga­ła. Jak będziesz po­trze­bo­wa­ła ko­re­pe­ty­cji, to tyko u niej, a na ra­zie to po­móż mi z tą ak­cją. – Do­mi­ni­ka z miną coc­ker spa­nie­la pró­bo­wa­ła wy­mu­sić u Pau­li­ny spo­rą daw­kę przy­chyl­no­ści co do swo­je­go po­my­słu.

– No, w su­mie brzmi cie­ka­wie, mam czas. Będę z wami przy zbiór­ce, nie ma spra­wy. – Pau­li­na się pod­da­ła.

– To su­per, ka­mień z ser­ca. – Do­mi­ni­ka po­ło­ży­ła rękę na pier­si, wzno­sząc oczy w po­dzi­ęce za wspar­cie. – A może prze­ko­nam cię jesz­cze do cze­goś…

Ten ta­jem­ni­czy ton za­cie­ka­wił Pau­li­nę. Ta dziew­czy­na umia­ła szyb­ko zjed­ny­wać so­bie lu­dzi i kto wie, na co pla­no­wa­ła jesz­cze chy­trze ją na­mó­wić.

***

Pau­li­na prze­sko­czy­ła przez nie­wiel­ki dół, w któ­rym na­gro­ma­dzi­ła się woda. Po ostat­nich roz­to­pach śnie­gu nie było wi­dać, ale po­zo­sta­ły na po­bo­czu chod­ni­ka mo­kre ka­łu­że w za­głębie­niach nie­rów­no­ści, a i na środ­ku się zda­rzy­ło, jak te­raz. Obej­rza­ła od­ru­cho­wo ja­sne no­gaw­ki dżin­sów, któ­re uwiel­bia­ła, choć w taką po­go­dę nie po­win­na ich za­kła­dać. Ka­żdy krok to po­ten­cjal­na pla­ma z bło­ta. Nie mia­ła zbyt wie­lu par, nie mo­gła prze­bie­rać w sza­fie, jak jej ko­le­żan­ki. Ku­po­wa­ła ubra­nia, kie­dy mu­sia­ła, buty, gdy się bar­dzo po­prze­cie­ra­ły, spodnie, gdy to było ko­niecz­ne. Na szczęście już nie wy­ra­sta­ła z ubrań, a i dziś dwie bluz­ki do­sta­ła od Es­te­ry, bo ta prze­gląda­ła swo­ją gar­de­ro­bę co se­zon, a ubra­nia sprzed dwóch uwa­ża­ła za prze­sta­rza­łe i nie­mod­ne.

To­wa­rzy­szy­ła jej kil­ka razy w za­ku­po­wym sza­le­ństwie i wi­dząc, ile wy­da­wa­ła, bez opo­rów wzi­ęła po­da­ro­wa­ne bluz­ki. I bez wy­rzu­tów su­mie­nia. Przy­da­dzą się. Lubi wy­cho­dzić ze zna­jo­my­mi do klu­bu, a ma tyl­ko je­den wy­jścio­wy ze­staw: czar­ny top z lu­źną na­rzut­ką z sia­tecz­ki o drob­nym splo­cie, w czar­ne rom­by, zro­bio­ny przez mamę, do tego ulu­bio­ne dżin­sy i w ta­kim out­fi­cie pre­zen­tu­je się już od ja­kie­goś cza­su na ka­żdej im­pre­zie.

Te­raz nio­sła w re­kla­mów­ce dwa nowe na­byt­ki, któ­re na pew­no wy­ko­rzy­sta przy pierw­szej oka­zji, by wy­glądać choć tro­chę ina­czej. Uli­ca rów­niut­ko usta­wio­nych do­mów sze­re­go­wych już była wi­docz­na. Do mo­rza było stąd ka­wa­łek, ale wy­star­czy­ło pi­ęt­na­ście mi­nut spa­ce­rem i mo­gła cie­szyć się pla­żą i bez­kre­snym błęki­tem. I zno­wu re­kla­mów­ka za­sze­le­ści­ła, gdy na­gle mu­sia­ła pod­sko­czyć, żeby unik­nąć bło­ta.

Do­je­żdża­ła co­dzien­nie na uczel­nię do Gda­ńska. Męczy­ło ją to, ale w au­to­bu­sie przy­naj­mniej po­wta­rza­ła ma­te­riał, przez co była też le­piej przy­go­to­wa­na do za­jęć. Wie­le jej ko­le­ża­nek wy­naj­mo­wa­ło po­ko­je na obrze­żach lub całe miesz­ka­nia. Na­wet jej za­pro­po­no­wa­ły, ale to taka ogrom­na kwo­ta, że nie było stać jej ani mamy, by pła­cić ta­kie pie­ni­ądze. Do­jaz­dy na­dal wy­cho­dzi­ły ta­niej. Gdy znaj­dzie do­brą pra­cę, prze­pro­wa­dzi się do Trój­mia­sta, ta­kie mia­ła ma­rze­nie. Całe ży­cie to­wa­rzy­skie tam się to­czy. Słu­cha­ła z za­zdro­ścią opo­wia­dań ko­le­ża­nek, gdzie były, jak się świet­nie ba­wi­ły, a ona… ona ci­ągle mu­sia­ła się spie­szyć na au­to­bus, bo ostat­ni, lub musi dłu­go cze­kać na na­stęp­ny.

Kie­dyś, gdy bra­cia miesz­ka­li ra­zem z nimi, pod­wo­zi­li ją, raz je­den, raz dru­gi. Była młod­sza i aż tak często z tego przy­wi­le­ju nie ko­rzy­sta­ła. Sami pro­po­no­wa­li jej trans­port, dba­li o nią, a te­raz jak na zło­ść nie mo­gła na ni­ko­go li­czyć w tej kwe­stii. Ja­nusz w War­sza­wie, a Pa­tryk… O nim nie chcia­ła my­śleć ani sły­szeć. Przez nie­go ona nie ma ojca, znisz­czył wszyst­ko, całą ich we­so­łą ro­dzin­kę. Wszyst­ko ze­psuł.

Kop­nęła nie­du­ży ka­mień, jak­by chcia­ła wy­ła­do­wać na nim swo­ją fru­stra­cję. Po­pchnęła bram­kę, któ­ra od­bi­ła się o wy­sta­jący wy­so­ki ku­beł. Zno­wu źle wsu­ni­ęty, po­my­śla­ła, wci­ska­jąc go po­mi­ędzy dwie wy­bu­ja­łe tuje. Obok stał jesz­cze je­den, tej sa­mej wy­so­ko­ści, tyl­ko w in­nym ko­lo­rze. Mama ni­g­dy do­kład­nie tego nie ro­bi­ła.

– Mamo, już je­stem! – za­wo­ła­ła, od­wie­sza­jąc pu­cha­tą czar­ną kurt­kę i da­jąc tym sa­mym znać, że chęt­nie zja­dła­by ja­kiś obiad.

– Ale ty dzi­siaj dłu­go za­ba­wi­łaś w mie­ście. Na uczel­ni czy na plot­kach by­łaś? – Ka­ta­rzy­na przy­wi­ta­ła cór­kę ser­decz­nym uśmie­chem, szczęśli­wa, że ją wi­dzi.

Lu­bi­ła te jej po­wro­ty, kie­dy ja­dła obiad i opo­wia­da­ła wy­da­rze­nia z ca­łe­go dnia. Jaką nie­spra­wie­dli­wą oce­nę do­sta­ła, co wi­dzia­ła w skle­pach. Cza­sem jej się wy­da­wa­ło, że sły­szy małe wy­rzu­ty, że jej nie stać, bo ład­ną bluz­kę mie­rzy­ła, a ko­le­żan­ki ku­po­wa­ły często, i to zu­pe­łnie nowe. Dziś chwa­li­ła się pre­zen­ta­mi. Dwie na­praw­dę pi­ęk­ne bluz­ki do­sta­ła. Ka­ta­rzy­na cie­szy­ła się, ale jed­no­cze­śnie za­kłu­ło ją w ser­cu, że Pau­li­na musi od ko­le­żan­ki przyj­mo­wać ubra­nia. Nie stać jej, by ja­kąś kwo­tę prze­zna­czyć co mie­si­ąc na za­ku­py dla cór­ki. Po pro­stu na to nie ma.

Po sko­ńczo­nym obie­dzie Pau­li­na za­częła się prze­cha­dzać po sa­lo­nie, mi­ędzy ka­na­pą a fo­te­la­mi, ni­czym mo­del­ka na Fa­shion Week, pre­zen­tu­jąc nową gar­de­ro­bę.

– Jesz­cze buty na ob­ca­sie i je­steś go­to­wa na im­pre­zę. – Ka­ta­rzy­na po­chwa­li­ła wy­gląd cór­ki.

– Z tymi bu­ta­mi to ci­ężko, bo po­tem au­to­bu­sem wra­cać po ciem­ku mu­szę, nie­wy­god­nie i zim­no. Gdy­bym sa­mo­cho­dem je­ździ­ła, to co in­ne­go. Bot­ki za­ło­żę i też będzie do­brze. – Pau­li­na pró­bo­wa­ła zna­le­źć po­zy­ty­wy w tej sy­tu­acji.

Za­wsze tak ro­bi­ła, sta­wia­ła kontrę smut­nym wy­da­rze­niom czy ci­ężkim chwi­lom. Mama mó­wi­ła, że to nie­zwy­kła umie­jęt­no­ść, któ­ra nie­raz w ży­ciu jej po­mo­że i pro­si­ła, by z wie­kiem jej nie za­tra­ci­ła, aby ci­ągle opty­mi­zmem wal­czy­ła z wszel­ki­mi prze­ciw­no­ścia­mi. Ona po pro­stu tak mia­ła. Szko­da cza­su na smut­ki, le­piej dzia­łać.

– Może kie­dyś i au­tem będziesz je­ździć. Na ra­zie może po­znasz faj­ne­go chło­pa­ka, to cię cza­sem pod dom pod­rzu­ci. – W ten spo­sób Ka­ta­rzy­na pró­bo­wa­ła pod­py­tać, czy aby w jej ży­ciu ktoś się nie po­ja­wił, bo od cza­su Kon­ra­da ża­den w domu nie za­go­ścił.

– Na ra­zie mądre­go chło­pa­ka na wi­do­ku nie mam. Wolę po­cze­kać, niż z ko­lej­nym za­zdro­śni­kiem się uże­rać.

Zbyt świe­żo w pa­mi­ęci mia­ła wy­mów­ki i ci­ągłe kłót­nie z Kon­ra­dem. Chło­pak był przy­stoj­ny, jak to mó­wią: z do­brej ro­dzi­ny, szar­manc­ki, z sa­mo­cho­dem. Na po­cząt­ku była świ­ęcie prze­ko­na­na, że jest naj­wspa­nial­szy na świe­cie, ale gdy za­czął ją od­bie­rać co­dzien­nie z uczel­ni i wy­py­ty­wać, co ro­bi­ła w nie­mal ka­żdej mi­nu­cie, za­bra­niać cho­dzić z ko­le­żan­ka­mi do baru, ob­ra­żać się o ka­żde­go przy­pad­ko­we­go chło­pa­ka, z któ­rym za­mie­ni­ła parę słów lub wy­mie­ni­ła nic nie­zna­czące spoj­rze­nia, prze­sta­ła tak my­śleć. Jej ży­cie sta­ło się kosz­ma­rem, mia­ła dość tej ci­ągłej kon­tro­li i de­fi­ni­tyw­nie ze­rwa­ła tę przy­krą zna­jo­mo­ść, wy­pła­ku­jąc się w ra­mio­nach mamy.

– Mądrze mó­wisz, masz jesz­cze czas na chło­pa­ków. Na­stęp­ne­go le­piej do­kład­nie spraw­dzić, za­nim za­ko­chasz się na za­bój. Ja­kiś test mu trze­ba prze­pro­wa­dzić – za­śmia­ła się tro­chę smut­no Ka­ta­rzy­na, bo zbyt do­brze pa­mi­ęta­ła zła­ma­ne ser­ce cór­ki. Le­czy­ły je obie. Jej też krwa­wi­ło, gdy pa­trzy­ła na łzy i smu­tek Pau­li­ny. Na szczęście jej po­god­ny cha­rak­ter nie po­zwo­lił na dłu­gie roz­pa­mi­ęty­wa­nie i uda­ło się za­po­mnieć o nęka­jącym ją chło­pa­ku.

– Tyl­ko żeby nie było tak, że to ty pierw­sza znaj­dziesz so­bie ja­kie­goś ad­o­ra­to­ra! – Pau­li­na rzu­ci­ła mat­ce za­wa­diac­kie spoj­rze­nie.

Za­wsze się za­sta­na­wia­ła, czy ona już do ko­ńca ży­cia będzie sama. Kie­dyś my­śla­ła, że nie po­win­na ni­kim za­stępo­wać ojca. Po ja­ki­mś cza­sie, że w su­mie, gdy­by był do­brym fa­ce­tem, to cze­mu nie, a te­raz, kie­dy stuk­nęło jej czter­dzie­ści pięć wio­sen, jak to mó­wi­ła bab­cia… Te­raz cza­sa­mi my­śla­ła, że już za pó­źno i ra­czej mi­ło­ści nie uda się mat­ce zna­le­źć.

– Ja? Ja nie szu­kam, mnie tak do­brze. Jesz­cze by mi się taki tra­fił jak Bo­żen­ce, a wte­dy to by było, krzyż pa­ński. Pi­jak i obi­bok, co by tyl­ko nam po domu ła­ził, wy­obra­żasz so­bie? Jesz­cze by ka­zał so­bie go­to­wać i ga­cie prać.

Aż ją ciar­ki prze­szły. Ży­cie sąsiad­ki tak wła­śnie wy­gląda­ło od wie­lu lat. Ka­żdy na uli­cy to wi­dział i nie­jed­no­krot­nie sły­szał ich awan­tu­ry. Jej cór­ka Ma­rzen­ka przy­cho­dzi­ła często się scho­wać, prze­no­co­wać, w spo­ko­ju po­sie­dzieć, aby na dru­gi dzień móc nor­mal­nie pó­jść do szko­ły. Nie, ta­kie­go to one w domu nie po­trze­bu­ją. Aż po­kręci­ła gło­wą, żeby od­go­nić tę strasz­ną wi­zję.

– Na­wet tak nie mów. Ta­kie­go to ja bym ci sama po­mo­gła wy­go­nić. Albo ko­cha­jący, do­bry i pra­co­wi­ty, albo ża­den.

– Zga­dzam się i tego się trzy­maj­my. – Ka­ta­rzy­na szyb­ko przy­tak­nęła, po raz ostat­ni lu­stru­jąc cór­kę pa­ra­du­jącą w no­wej bluz­ce. Unio­sła brwi na wi­dok jej ru­chów bio­der i rąk, gdy spraw­dza­ła wy­go­dę no­wych ciu­chów.

Po sko­ńczo­nej pre­zen­ta­cji Pau­li­na po­pędzi­ła na górę do po­ko­ju, a Ka­ta­rzy­na umy­ła na­czy­nia, zro­bi­ła ka­nap­ki dla sie­bie i dla niej. Scho­wa­ła do lo­dów­ki, będą na ju­tro. Gdy uwi­nęła się z obo­wi­ąz­ka­mi, było po dwu­dzie­stej. Może jesz­cze obej­rzy coś w po­ko­ju, ale już na le­żąco, ja­kieś wia­do­mo­ści. Uśnie za­pew­ne szyb­ko, bo jak się wsta­je co­dzien­nie sko­ro świt, to wie­czór jest krót­ki, bo trze­ba zma­ga­zy­no­wać siły, żeby żwa­wo pe­da­ło­wać do pra­cy.

Gdy będzie zbyt za­spa­na, to jesz­cze go­to­wa ro­we­rem do rowu wje­chać. Mia­ła już ta­kie dwa zda­rze­nia, z ob­dar­tym ko­la­nem wró­ci­ła. Raz, gdy psa się wy­stra­szy­ła i za szyb­ko pod­je­cha­ła pod kra­wężnik, a dru­gi raz, to sama nie wie­dzia­ła, jak to się sta­ło. Za­my­śli­ła się czy coś, drze­wo na­gle zo­ba­czy­ła i było za pó­źno, by ła­god­nie skręcić kie­row­ni­cą. Wy­wrot­ka była bar­dzo ma­low­ni­cza i kil­ku wi­dzów z iro­nicz­ny­mi uśmiesz­ka­mi od razu zy­ska­ła. Niby po­móc chcie­li, lecz ona tego wspó­łczu­cia w ich oczach zu­pe­łnie nie wi­dzia­ła, a we­so­ło­ść ra­czej. Po­tem dłu­go mia­ła opuch­ni­ęte udo i kost­kę. Po­ło­wę dro­gi szła, pro­wa­dząc ro­wer, bo koło za­częło bar­dziej przy­po­mi­nać jaj­ko, na któ­rym na pew­no nie dało się je­chać. Z ta­ki­mi oto wspo­mnie­nia­mi Ka­ta­rzy­na, cho­wa­jąc się pod cie­płą ko­łdrę, za­częła ma­rzyć o so­bo­cie, żeby po­spać chwi­lę dłu­żej, cho­ćby do siód­mej.

Rozdział czwarty

Patryk

Trzask me­ta­lo­wej bra­my, zgrzyt za­su­wy i wiel­ka nie­wia­do­ma. Ści­skał moc­no jed­ną ręką re­kla­mów­kę, a dru­gą za­su­nął za­mek kurt­ki pod samą szy­ję. Nie­bo za­snu­ły chmu­ry, zim­no, ale nie było mro­zu, ma­rzec roz­piesz­czał do­dat­nią tem­pe­ra­tu­rą. Mężczy­zna jed­nak nie przed zim­nem się cho­wał, a przed ludz­kim spoj­rze­niem, któ­re mo­gło­by go przy­pad­kiem do­si­ęgnąć. Ci­ągle w pa­mi­ęci wi­dział de­li­kat­ny gry­mas na twa­rzy stra­żni­ka, chy­ba za­stępu­jący wy­ćwi­czo­ny iro­nicz­ny uśmiech na po­że­gna­nie.

Te­raz stał przed trzy­me­tro­wą bra­mą i bał się spoj­rzeć za sie­bie na bu­dy­nek, w któ­rym spędził ostat­nie lata. Osiem lat jego mło­do­ści po­zo­sta­ło za za­kra­to­wa­ny­mi okna­mi. Jego ra­do­ść z ży­cia, z któ­re­go brał kie­dyś ga­rścia­mi, ulot­ni­ła się po prze­kro­cze­niu drzwi wąskiej celi z pi­ętro­wy­mi łó­żka­mi. Krępy mężczy­zna, sto­jący bez­rad­nie jak dziec­ko. Mo­gło­by się wy­da­wać, że cze­ka na ko­goś, kto by go za­brał, by z nim świ­ęto­wać ten dzień wol­no­ści, ale nic bar­dziej myl­ne­go, nic ta­kie­go się nie wy­da­rzy. Pa­tryk po­sta­no­wił nie in­for­mo­wać ni­ko­go o wcze­śniej­szym opusz­cze­niu wi­ęzie­nia, chciał tro­chę po­być sam. Mo­gło się to wy­da­wać dziw­ne, zwa­żyw­szy na to, jak dłu­go znaj­do­wał się poza za­si­ęgiem ro­dzi­ny, ale miał w tym cel.

Wzro­kiem ob­jął prze­strzeń, ja­kże inną niż ta, któ­rą zo­sta­wił za tą wy­so­ką bra­mą. Dla przy­pad­ko­wych prze­chod­niów był to po pro­stu par­king, wąskie chod­ni­ki pro­wa­dzące do głów­nej uli­cy i duże drze­wa ob­dar­te z zie­le­ni, o ster­czących su­chych, pa­ty­ko­wa­tych ko­na­rach. Ten prze­ci­ęt­ny, sza­ro­bu­ry kra­jo­braz ja­wił mu się ni­czym tęcza po bu­rzy. Sma­ga­jący wiatr, po­wie­trze wci­ąga­ne głębo­ko do płuc, dziś przy­jem­nie je dra­żni­ło.

Po kil­ku mi­nu­tach kon­tem­pla­cji oto­cze­nia, za­chły­śni­ęcia się prze­strze­nią, któ­ra ko­ja­rzy­ła mu się ze szczęściem, z wol­no­ścią, nie­mra­wym kro­kiem, jak­by do­pie­ro co na­uczył się cho­dzić, skie­ro­wał się w pra­wo. Przy­glądał się swo­im bu­tom, któ­re prze­miesz­cza­ły się po sza­rych kost­kach. Wi­dział je po raz pierw­szy, od­kąd go za­mknęli. Od­da­li mu rze­czy oso­bi­ste, któ­re miał przy so­bie w ten fe­ral­ny wie­czór.

W jed­nej re­kla­mów­ce znaj­do­wa­ło się…

.

.

.

…(fragment)…

Całość dostępna w wersji pełnej