Świętość to norma. Scenariusz gry katechetycznej ebook

„Dla­te­go ka­żdy uczo­ny w Pi­śmie, któ­ry stał się uczniem kró­le­stwa nie­bie­skie­go, po­dob­ny jest do ojca ro­dzi­ny, któ­ry ze swe­go skarb­ca wy­do­by­wa rze­czy nowe i sta­re”. Mt 13,52

Dro­dzy Ka­te­che­ci,

pro­po­nu­ję, aby­śmy ze skarb­ca Ko­ścio­ła wy­do­by­li wspól­nie to, co ów Ko­ściół w nim prze­cho­wu­je z naj­wi­ęk­szą sta­ran­no­ścią: pa­mi­ęć o wiel­kich dzie­łach Bo­żych, jaką nio­są w so­bie ży­cio­ry­sy świ­ętych.

Ro­zu­mie­nie czci, jaką ich ota­cza­my, za­węża się. Kult świ­ętych poj­mo­wa­ny jest dziś nie­rzad­ko jako od­pu­sto­wa tan­de­ta lub prze­sta­rza­ły ry­tu­ał – pu­sty lub, co gor­sza, ma­gicz­ny. Po­nad­to lan­so­wa­nie po­staw da­le­kich od mo­ral­no­ści chrze­ści­ja­ńskiej wy­pie­ra z ży­cia dąże­nie do zba­wie­nia.

My jed­nak na mocy chrztu św. uczest­ni­czy­my w pro­roc­kiej mi­sji, z któ­rej wy­pe­łnie­nia będzie­my roz­li­cze­ni. Ale jak gło­sić Ewan­ge­lię w świe­cie, któ­ry nie chce słu­chać? Ży­ciem! Na­sze często bywa oce­nia­ne kry­tycz­nie (nie tyl­ko przez su­mie­nie – tak sądzę). Dla­te­go Ko­ściół po­twier­dza świ­ęto­ść da­nej oso­by do­pie­ro po jej śmier­ci. Ileż to pi­ęk­nych ży­cio­ry­sów war­tych cza­su i sta­rań, aby o nich pa­mi­ętać! Ile wzo­rów do na­śla­do­wa­nia! Wresz­cie – ilu przy­ja­ciół, sióstr i bra­ci, któ­rzy są go­to­wi nam po­móc! Ko­bie­ty, mężczy­źni, star­cy i dzie­ci, świec­cy i kon­se­kro­wa­ni, wy­kszta­łce­ni i nie­pi­śmien­ni, bo­ga­ci i bied­ni – wszy­scy oni dali świa­dec­two praw­dzi­wo­ści słów Pio­tra: „Bóg rze­czy­wi­ście nie ma względu na oso­bę, ale w ka­żdym na­ro­dzie miły jest Mu ten, kto się Go boi i po­stępu­je spra­wie­dli­wie” (Dz 10,34b-35).

Świ­ęto­ść nie jest za­re­zer­wo­wa­na dla nie­licz­nych, świ­ęto­ść to nor­ma!

Ju­sty­na Bar­to­szy­ńska

PS. Za in­spi­ra­cję do przy­go­to­wa­nia tej pu­bli­ka­cji dzi­ęku­ję Szy­mo­no­wi Dąbrow­skie­mu, twór­cy pro­jek­tu gra­miej­ska.pl. Wspól­nie z Szy­mo­nem przy­go­to­wa­li­śmy i prze­pro­wa­dzi­li­śmy wie­le ró­żnych gier.

In­for­ma­cje wstęp­ne

Przy­go­to­wa­nie i prze­pro­wa­dze­nie gry

Udział w grze te­re­no­wej to nie­wąt­pli­wie przy­go­da nie tyl­ko dla jej uczest­ni­ków. Choć re­ali­za­cja trwa za­le­d­wie kil­ka go­dzin, przy­go­to­wa­nie jej może za­jąć kil­ka ty­go­dni. Ktoś mó­głby już na wstępie uznać, że szko­da so­bie za­wra­cać gło­wę ta­kim wy­zwa­niem. Za­pew­niam jed­nak, że sam pro­ces twór­czy jest rów­nie sa­tys­fak­cjo­nu­jący jak jego efekt. Ró­żno­rod­no­ść za­dań zmu­sza nas do wy­jścia ku in­nym. Nie da się sa­me­mu prze­pro­wa­dzić tak zło­żo­ne­go przed­si­ęw­zi­ęcia, dla­te­go po­trze­bu­je­my sie­bie na­wza­jem. Pod­czas licz­nych gier, któ­re przy­szło mi or­ga­ni­zo­wać, wie­lo­krot­nie spo­ty­ka­łam się ze stwier­dze­niem wo­lon­ta­riu­szy, że to były naj­lep­sze re­ko­lek­cje w ich ży­ciu. Pa­ra­fie oży­wiał entuzjazm i wspól­nie po­sta­wio­ny cel. Gra sta­ła się pre­tek­stem do spo­tkań, no­wych zna­jo­mo­ści i re­la­cji. Pro­za­icz­ne za­da­nia – jak upie­cze­nie cia­sta czy po­ży­cze­nie przedłu­ża­cza – spra­wi­ły, że wie­le osób po­czu­ło się po­trzeb­ny­mi i wa­żny­mi człon­ka­mi spo­łecz­no­ści pa­ra­fial­nej. War­to pod­jąć się tego za­da­nia: „Od­wa­gi, nie bój­cie się, JA JE­STEM” (Mt 14,27b).

Za­war­te w tej in­struk­cji wska­zów­ki usze­re­go­wa­ne są w ta­kiej ko­lej­no­ści, aby mo­żna było je sys­te­ma­tycz­nie re­ali­zo­wać. War­to so­bie na mar­gi­ne­sie ro­bić no­tat­ki („za­dzwo­nić do Ani”, „za­py­tać Jac­ka” itp.) oraz w od­po­wied­nim mo­men­cie po­sta­wić wy­ra­źny zna­czek: „za­ła­twio­ne, zro­bio­ne, od­faj­ko­wa­ne”. Na ko­ńcu ksi­ążki znaj­du­ją się ta­be­le or­ga­ni­za­cyj­ne, któ­re mo­żna wy­dru­ko­wać i wy­pe­łnić wła­sny­mi za­pi­ska­mi (za­łącz­nik nr 1).

Har­mo­no­gram prac

1. Usta­lić czas. Pro­po­no­wa­na tu­taj Gra może być:

• kil­ku­go­dzin­ną im­pre­zą pa­ra­fial­ną z oka­zji np. od­pu­stu, Uro­czy­sto­ści Wszyst­kich Świ­ętych czy też pa­ra­fial­ne­go pik­ni­ku ro­dzin­ne­go;

• po­ucza­jącym wy­zwa­niem dla ro­dzin dzie­ci pierw­szo­ko­mu­nij­nych;

• do­brą za­ba­wą dla grup mi­ni­stran­tów li­tur­gicz­nej słu­żby ołta­rza czy scho­lii dzie­ci­ęcej;

• jed­nym z trzech dni szkol­nych re­ko­lek­cji wiel­ko­post­nych;

• do­brą za­ba­wą pod­czas let­nie­go wy­jaz­du for­ma­cyj­ne­go.

2. Wy­zna­czyć miej­sce gry i okre­ślić licz­bę oraz wiek spo­dzie­wa­nych uczest­ni­ków.

Na przy­kład:

• te­ren wo­kół ko­ścio­ła – ro­dzi­ny z dzie­ćmi – ok. 100 osób;

• bu­dy­nek szko­ły – ucznio­wie klas 1-6 – 300 osób.

• park miej­ski – 30 mi­ni­stran­tów.

Po­le­cam wy­bie­rać miej­sca na świe­żym po­wie­trzu (ogro­dy przy­klasz­tor­ne, te­ren zoo, park miej­ski itp.). W bu­dyn­ku grę ta­kże da się prze­pro­wa­dzić, jed­nak nie ma tam miej­sca na roz­bieg, a dzie­ci lu­bią prze­strzeń; po­nad­to ha­łas ina­czej się roz­cho­dzi.

O co na­le­ży za­dbać, wy­bie­ra­jąc miej­sce?

• Sta­no­wi­ska nie po­win­ny być wi­docz­ne wszyst­kie od razu (naj­le­piej je­śli od­dzie­la je co naj­mniej kil­ka­na­ście lub kil­ka­dzie­si­ąt me­trów, dla mło­dzie­ży na­wet wi­ęcej).

• Do­brze, by znaj­do­wa­ły się w ró­żno­rod­nym oto­cze­niu, wca­le nie ta­kim oczy­wi­stym; w al­tan­ce, przy drzwiach, przy oczku wod­nym, za ga­ra­żem, pod scho­da­mi, mi­ędzy krze­wa­mi itp. (ich od­naj­dy­wa­nie to część za­ba­wy).

• Ko­niecz­ny jest do­stęp do to­a­le­ty.

Zdo­świad­cze­nia: Or­ga­ni­zo­wa­li­śmy tego typu gry dla gim­na­zja­li­stów ili­ce­ali­stów na te­re­nie ró­żnej wiel­ko­ści miast. Jeśli ucznio­wie mieli po­ru­szać się po oko­li­cy sa­mo­dziel­nie, bez nad­zo­ru do­ro­słych, pro­si­li­śmy wcze­śniej odo­star­cze­nie pi­sem­nej zgo­dy ro­dzi­ców. Dla uczniów pod­sta­wó­wek gry pro­wa­dzi­li­śmy wbu­dyn­ku szkol­nym (wlu­tym strasz­ne bło­to izim­no zmu­si­ły nas do wy­bo­ru ta­kie­go roz­wi­ąza­nia, jed­nak in­nym ra­zem kwiet­nio­wy śnieg ni­ko­go nie zra­ził), na te­re­nie Sta­re­go Zoo wPo­zna­niu (jest taka mo­żli­wo­ść, wy­star­czy wcze­śniej zwró­cić się zpi­sem­ną pro­śbą do dy­rek­cji ogro­du), ata­kże na bo­iskach szkol­nych iprzy­le­ga­jących do nich traw­ni­kach, bie­żniach spor­to­wych itp. oraz wo­kół ko­ścio­łów po mszy świ­ętej.

3. Ze­brać wo­lon­ta­riu­szy.

Naj­wa­żniej­sze spra­wy war­to oma­wiać w mniej­szym gro­nie (ks. pro­boszcz, ka­te­che­ci, dy­rek­cja szko­ły, za­an­ga­żo­wa­ni ro­dzi­ce). Tym oso­bom mo­żna przy­dzie­lać po­szcze­gól­ne za­da­nia (uzy­ska­nie zgód na prze­pro­wa­dze­nie gry na da­nym te­re­nie, zgło­sze­nie im­pre­zy ma­so­wej w ra­zie po­trze­by, wy­wóz śmie­ci, zor­ga­ni­zo­wa­nie na­gło­śnie­nia, wy­druk i roz­da­nie za­pro­szeń i pla­ka­tów, in­for­ma­cji dla ro­dzi­ców, po­pro­wa­dze­nie spo­tka­nia z na­uczy­cie­la­mi, pró­by, zbie­ra­nie re­kwi­zy­tów, ewen­tu­al­ne za­ku­py, szu­ka­nie wo­lon­ta­riu­szy, zbiór­ka pie­ni­ędzy, roz­li­cze­nie kosz­tów). W upo­rząd­ko­wa­niu tych za­dań po­mo­że za­łącz­nik nr 1.

Dru­ga gru­pa osób to wo­lon­ta­riu­sze, któ­rzy pod­czas gry wcie­lą się w role po­szcze­gól­nych świ­ętych. Licz­ba wo­lon­ta­riu­szy za­le­ży od licz­by sta­no­wisk oraz ich ob­sa­dy (np. Mat­ka Te­re­sa z Kal­ku­ty może mieć jed­ne­go, dwo­je, tro­je, a na­wet wi­ęcej cho­rych do opie­ki).

Su­ge­stia: Do­brze jest, jeśli licz­ba sta­no­wisk od­po­wia­da licz­bie grup +1. Nie ma wte­dy ko­le­jek. Opty­mal­na licz­ba sta­no­wisk to 7-8 – wów­czas ka­żda gru­pa będzie mia­ła szan­se do­trzeć do wszyst­kich. Wi­ęk­sza licz­ba sta­no­wisk wy­dłu­ża grę (któ­ra zprzy­jem­nej może stać się męcząca).

Jeśli uczest­ni­ków jest wie­lu, grę mo­żna prze­pro­wa­dzić wkil­ku tu­rach (za­pro­po­no­wać dwie lub trzy ró­żne go­dzi­ny roz­po­częcia). Na­le­ży wte­dy za­dbać oprze­rwę tech­nicz­ną oraz mo­żli­wo­ść po­si­łku isko­rzy­sta­nia zto­a­le­ty dla wo­lon­ta­riu­szy.

Z wo­lon­ta­riu­sza­mi-ak­to­ra­mi spo­ty­ka­my się, gdy plan dzia­ła­nia jest go­to­wy i mo­że­my już wy­zna­czać im kon­kret­ne cele i za­da­nia.

Su­ge­stia: Do­tąd nie mie­li­śmy pro­ble­mów zochot­ni­ka­mi. Byli nimi pa­ra­fia­nie zró­żnych wspól­not – od apo­stol­stwa do­brej śmier­ci, przez róże ró­ża­ńco­we po lek­to­rów. Win­nym przy­pad­ku byli to ucznio­wie siód­mych iósmych klas oraz li­ce­ali­ści zpo­bli­skiej szko­ły (udział wwo­lon­ta­ria­cie szkol­nym, dzień wol­ny od za­jęć lek­cyj­nych, po­chwa­ła zza­cho­wa­nia, piz­za ido­bra za­ba­wa były dla nich wy­star­cza­jącą za­chętą). Wli­ceum byli to na­uczy­cie­le ró­żnych przed­mio­tów.

4. Ko­lej­ny wa­żny etap to usta­le­nie, ja­ki­mi środ­ka­mi fi­nan­so­wy­mi dys­po­nu­je­my. Je­że­li mo­żna ze­brać wpi­so­we od uczest­ni­ków, to na­le­ży osza­co­wać jego wy­so­ko­ść oraz okre­ślić za­sa­dy zbiór­ki. Mo­żna też po­zy­skać wspar­cie do­bro­dzie­jów, np. od­wie­dzić punk­ty usłu­go­we na te­re­nie pa­ra­fii, ogło­sić zbiór­kę po mszy świ­ętej (pod­czas ogło­szeń kil­ka prze­bra­nych w ko­stiu­my osób przed­sta­wi za­ło­że­nia gry i za­chęci do wspar­cia; przy oka­zji mo­żna ta­kże zwer­bo­wać wo­lon­ta­riu­szy).

Zdo­świad­cze­nia: Pod­czas pew­nych re­ko­lek­cji dla dwóch szkół dzia­ła­jących na te­re­nie tej sa­mej pa­ra­fii „ak­to­ra­mi” byli zwykli miesz­ka­ńcy, np. pani wkio­sku po usły­sze­niu umó­wio­ne­go ha­sła umiesz­cza­ła wwi­try­nie pod­po­wie­dź do za­da­nia, awła­ści­ciel po­bli­skiej pie­kar­ni roz­da­wał mło­dzie­ży pie­czy­wo; pod­sta­wi­li­śmy ta­kże „bez­dom­ne­go”.

Pro­sząc o wspar­cie, war­to przed­sta­wić kon­kret­ne po­trze­by – wy­mie­nić przed­mio­ty, któ­re mogą po­słu­żyć jako re­kwi­zy­ty (de­secz­ki dla św. Jó­ze­fa i pa­pier ścier­ny, ban­da­że i pla­stry dla Mat­ki Te­re­sy z Kal­ku­ty itp.) lub na­gro­dy (np. vo­ucher). To jest część gry, któ­ra może bar­dzo oży­wić lo­kal­ną spo­łecz­no­ść. W wie­lu do­mach za­le­ga­ją ró­żne „przy­da­sie” i „sta­ro­cie”, któ­re tu­taj fan­ta­stycz­nie wzbo­ga­cą sta­no­wi­ska – ob­ru­sy, za­sło­ny, koce po­zwo­lą w pro­sty spo­sób stwo­rzyć sce­no­gra­fię. Ko­lej­nym spo­so­bem na po­zy­ska­nie środ­ków są kier­ma­sze i lo­te­rie. Wte­dy wspar­cie fi­nan­so­we ze stro­ny ksi­ędza pro­bosz­cza może ogra­ni­czyć się do mi­ni­mum.

5. Usta­le­nie na­gród. Wie­dząc już, na czym sto­imy, mo­że­my oce­nić, czy poza dy­plo­mem stać nas na ob­da­ro­wa­nie czy­mś zwy­ci­ęskiej dru­ży­ny – albo i wszyst­kich uczest­ni­ków za­ba­wy. Do­brze jest, je­śli pod­czas pod­su­mo­wa­nia gry ka­żdy uczest­nik coś otrzy­ma. Dla­te­go pod­sta­wi­li­śmy św. Jó­ze­fo­wi za­da­nie, któ­re to ta­nim kosz­tem umo­żli­wi: wy­star­czy za­opa­trzyć się w małe de­secz­ki (np. przy­go­to­wa­ne przez zna­jo­me­go sto­la­rza), pa­pier ścier­ny i coś, co na te de­secz­ki na­kle­imy (może to być ob­ra­zek z pa­tro­nem pa­ra­fii, może być ha­sło: „Świ­ęto­ść to nor­ma!” z do­pi­skiem „Re­ko­lek­cje 2021” czy „Pik­nik pa­ra­fii pw. ...........................” – za­le­żnie od oko­licz­no­ści, w ja­kich prze­pro­wa­dza­my grę; mo­żna rów­nież sko­rzy­stać z go­to­wych wi­zy­tó­wek gry – zob. za­łącz­nik nr 8).

Su­ge­stia: Samo uczest­nic­two wgrze jest wy­star­cza­jącą na­gro­dą. Jed­nak aby jesz­cze do­dać en­dor­fin, mo­żna pu­ścić wo­dze fan­ta­zji i… przy­go­to­wać coś ma­łe­go, może na­wet bez­kosz­to­we­go: na przy­kład ślicz­nie opa­ko­wa­ne cia­stecz­ko zmiłą kar­tecz­ką, za­pro­sze­nie na se­ans fil­mo­wy wsal­ce pa­ra­fial­nej lub co tyl­ko będzie­my wsta­nie zre­ali­zo­wać.

6. W tym mo­men­cie war­to już za­dbać o wy­dru­ko­wa­nie dy­plo­mów i zło­że­nie na nich pie­częci pa­ra­fii oraz pod­pi­su ksi­ędza pro­bosz­cza. Imio­na i na­zwi­ska lau­re­atów mo­żna wpi­sać w ostat­niej chwi­li.

7. War­to też za­wcza­su wy­dru­ko­wać po­zo­sta­łe ma­te­ria­ły (zob. za­łącz­ni­ki):

• in­struk­cje dla wo­lon­ta­riu­szy;

• ma­te­ria­ły, któ­re po­mo­gą im się przy­go­to­wać do ode­gra­nia ról;

• kar­ty star­to­we dla wszyst­kich grup; kar­ty po­sta­ci, któ­re uczest­ni­cy otrzy­mu­ją na ka­żdym sta­no­wi­sku (będą one do­dat­ko­wą pa­mi­ąt­ką udzia­łu w grze);

• har­mo­no­gram prac.

8. Do­dat­ko­wym ele­men­tem wi­ążącym grę w ca­ło­ść – a za­ra­zem do­dat­ko­wą kon­ku­ren­cją – jest ha­sło, któ­re mu­szą ze­brać (lub od­gad­nąć) uczest­ni­cy.