Akupunktura od A do Z ebook

REDAKCJA: Ewelina Kuryłowicz

SKŁAD: Krzysztof Remiszewski

PROJEKT OKŁADKI: Krzysztof Remiszewski

TŁUMACZENIE: Dorota Morawska

ILUSTRACJE: © ElStrie/Depositphotos – grafiki rozpoczynające rozdziały; © 2019 Joe McKendry, str. 32, 85, 87, 91, 111, 112, 117, 118, 135, 136, 140, 145, 146; © Nanang R.A/Shutterstock, str. 43; © ananaline/Shutterstock, str. 46; © Peter Hermes Furian/Shutterstock, str. 57; © ellepigrafica/shutterstock, str. 95; © Tyler Olson/shutterstock, str. 97.

Wydanie I

Białystok 2020

ISBN 978-83-8168-615-0

Tytuł oryginału:A Patient‘s Guide to Acupuncture: Everything You Need to Know

Copyright © 2019 by Althea Press, Emeryville, California

© Copyright for the Polish edition by Wydawnictwo Vital, Białystok 2019

All rights reserved, including the right of reproduction in whole or in part in any form.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Bez uprzedniej pisemnej zgody wydawcy żadna część tej książki nie może być powielana w jakimkolwiek procesie mechanicznym, fotograficznym lub elektronicznym ani w formie nagrania fonograficznego. Nie może też być przechowywana w systemie wyszukiwania, przesyłana lub w inny sposób kopiowana do użytku publicznego lub prywatnego – w inny sposób niż „dozwolony użytek” obejmujący krótkie cytaty zawarte w artykułach i recenzjach.

Książka ta zawiera porady i informacje odnoszące się do opieki zdrowotnej. Nie powinny one jednak zastępować porady lekarza ani dietetyka. Jeśli podejrzewasz u siebie problemy zdrowotne lub wiesz o nich, powinieneś skonsultować się z lekarzem, zanim rozpoczniesz jakikolwiek program poprawy zdrowia czy leczenia. Dołożono wszelkich starań, aby informacje zaprezentowane w tej książce były rzetelne i aktualne podczas daty jej publikacji. Wydawca ani autor nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki dla zdrowia, mogące wystąpić w wyniku stosowania zaprezentowanych w książce metod.

15-762 Białystok

ul. Antoniuk Fabr. 55/24

85 662 92 67 – redakcja

85 654 78 06 – sekretariat

85 653 13 03 – dział handlowy – hurt

85 654 78 35 – www.vitalni24.pl – detal

strona wydawnictwa: www.wydawnictwovital.pl

Więcej informacji znajdziesz na portalu www.odzywianie24.pl

Dla Randie, mojej ulubionej osoby

i mojego największego fana,

oraz Sadie i Remy, moich największych osiągnięć

i najmniejszych nauczycieli

Wprowadzenie

Witaj! Jeśli sięgnąłeś po niniejszą książkę, prawdopodobnie interesujesz się akupunkturą i zastanawiasz się, czy mogłaby ona ci pomóc. A może już korzystałeś z akupunktury i chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak i dlaczego jest skuteczna. Być może zastanawiasz się nad nauką akupunktury i przed wykonaniem ostatecznego ruchu chcesz poznać podstawy z perspektywy pacjenta. Bez względu na powód, cieszę się, że tu jesteś. Jestem podekscytowana możliwością podzielenia się z tobą mądrością tej potężnej, starożytnej praktyki.

Gdy miałam dwadzieścia lat, zakochałam się w akupunkturze, ale wcześniej nie wiedziałam nic o medycynie chińskiej. W rzeczywistości stosunkowo mocno ufałam konwencjonalnej medycynie głównego nurtu. Gdy miałam siedem lat, zdiagnozowano u mnie cukrzycę typu 1, chorobę autoimmunologiczną, która wymaga codziennych zastrzyków z insuliny i wizyt u kilku lekarzy w ciągu roku. Obecnie stale otrzymuję leki dzięki pompie insulinowej i korzystam z urządzeń monitorujących poziom cukru we krwi. Postęp technologiczny i medycyna zachodnia pozwoliły mi prowadzić pełne i aktywne życie, więc jestem im za to bardzo wdzięczna. Jednak gdy odkryłam chińską medycynę, poznałam zupełnie nowy sposób rozumienia zdrowia. W niej stanowi ono nie wartości laboratoryjne, tylko złożone połączenie czynników fizycznych, emocjonalnych i środowiskowych, a ten holistyczny sposób podejścia do niego pomógł mi leczyć na różne sposoby.

Swoje pierwsze doświadczenie z akupunkturą przeżyłam podczas wizyty u koleżanki z college’u, która uczestniczyła w programie studiów dotyczącym medycyny chińskiej w San Diego. Poleciałam, by ją odwiedzić i poddałam się zabiegowi akupunktury ze względu na ból pleców wywołany przez podróż samolotem.

Byłam pod wrażeniem (i trochę zaskoczona), gdy dzięki kilku dobrze umiejscowionym igłom ból całkowicie zniknął. Później jej przyjaciółka, również uczącą się akupunktury, chciała zobaczyć mój język. Na podstawie jego obrazu poczyniła pewne przypuszczenia na temat mojego stanu zdrowia. Pomyślałam wtedy, że to fascynujące, ale też pokazało mi to, jak medycyna chińska może wypełnić niektóre luki istniejące w medycynie zachodniej. Wiele lat później zaczęłam regularnie korzystać z akupunktury, która miała mi pomóc w zażegnaniu problemów związanych z zasypianiem i lękami. Dodatkowo byłam zaintrygowana, gdy zdałam sobie sprawę, że wraz z rozwiązaniem tych problemów, sprawy dotyczące trawienia, PMS i poziom energii poprawiły się.

Moja fascynacja i chęć zdobycia dodatkowych informacji skłoniły mnie do zapisania się na czteroletni program w Pacific College of Oriental Medicine w Nowym Jorku. Program, Master of Science in Traditional Oriental Medicine, obejmował wszystkie założenia medycyny chińskiej: akupunkturę, ziołolecznictwo, stawianie baniek i termopunkturę, zapewniając jednocześnie kompleksowy przegląd medycyny, w tym anatomii, fizjologii i farmakologii. Od tego czasu ukończyłam studia, zdałam wszystkie egzaminy przed krajową komisją, urodziłam dwie córki, kontynuowałam naukę w dziedzinie zarówno medycyny chińskiej, jak i zachodniej. Zorganizowałam też swoją wymarzoną praktykę w Stamford w Connecticut. W mojej klinice leczę ból, niepłodność, lęki i wszystko co pomiędzy.

Niniejsza książka ma pomóc w udzieleniu odpowiedzi na wiele pytań, które możesz mieć. Obejmuje podstawy akupunktury i diagnozy z perspektywy medycyny chińskiej w sposób kompleksowy, ale także łatwy do zrozumienia. Przedstawię historię, podstawowe teorie i niektóre z terminów, które można usłyszeć w gabinecie akupunkturzysty. Poprowadzę cię przez sposoby, w jakie można znaleźć wykwalifikowanego praktyka akupunktury i wyjaśnię, czego się spodziewać podczas leczenia. Omówię również niektóre dolegliwości najczęściej leczone za pomocą akupunktury i zaprezentuję kilka punktów akupunkturowych, które możesz wypróbować w domu.

Teorie i filozofie, które omawiam w tej książce, zostały uproszczone, aby dać ci szeroki obraz tego, jak medycyna chińska postrzega zdrowie. Pamiętaj, że istnieją niuanse i skomplikowane koncepcje, których poznanie może zająć lata, a opanowanie całe dekady. Niniejsza książka to tylko wierzchołek góry lodowej. Jeśli coś cię zaciekawi i chcesz dowiedzieć się więcej, sprawdź część Zasoby na końcu książki (strona 149).

Mam szczęście, że jestem jedną z tych osób, które naprawdę kochają to, co robią, i cieszę się, że mogę podzielić się tym darem z tobą. Powodzenia na twojej drodze!

Część pierwszaWprowadzenie pacjenta w akupunkturę

Pozostałe rozdziały dostępne w pełnej wersji e-booka.

Rozdział pierwszyWprowadzenie do akupunktury

AKUPUNKTURA, PODSTAWOWA METODA LECZENIA medycyny chińskiej, jest praktykowana od ponad 2000 lat, ale dopiero niedawno zyskała popularność na Zachodzie. W chwili, gdy po raz pierwszy wzbudziła zainteresowanie w Stanach Zjednoczonych na początku lat 70. XX wieku, wielu sceptyków uznało, że to tylko kwestia czasu, aż za pomocą nowoczesnych metod naukowych będzie można obalić tezę o istnieniu punktów akupunkturowych i meridianów. Byli całkowicie w błędzie. Akupunktura przetrwała próbę czasu, a teraz wytrzymuje próbę nauki.

Nasze nowoczesne systemy opieki zdrowotnej znajdują się w stanie kryzysu i mimo że zasady i filozofia medycyny chińskiej wciąż nie są prawidłowo rozumiane przez większość osób z Zachodu, zainteresowanie skuteczną i uświęconą praktyką akupunktury wzrasta. W rzeczywistości jest ona teraz popularna bardziej niż kiedykolwiek wcześniej. Dzisiaj nierzadko zdarza się, że w gazetach, na przykład „New York Times”, omawia się akupunkturę chwaloną przez gwiazdy, takie jak Kim Kardashian i Robert Downey Jr., a także, co jeszcze bardziej interesujące, zalecaną przez lekarzy i inne osoby zajmujące się medycyną konwencjonalną. Być może zastanawiasz się, o co chodzi? Na czym rzeczywiście polega akupunktura? Jak to działa? Czy to boli? Czy naprawdę może pomóc?

W poniższym rozdziale omówiłam wszystkie postawione pytania, a także wiele innych. Jeśli chodzi o akupunkturę i związane z nią teorie, można o tym długo opowiadać, a w niniejszej książce przedstawiam tylko zarys! Ale dowiesz się wszystkiego, co musisz wiedzieć jako pacjent, rozpoczynając od mojego ulubionego pytania: „Więc naprawdę wbijesz we mnie mnóstwo igieł, a gdy wyjdę stąd, to mi pomoże?” (tak, tak jest i prawdopodobnie ci się to spodoba).

Czym jest akupunktura?

Akupunktura to jeden z podstawowych zabiegów medycyny chińskiej i wschodnioazjatyckiej, który jest stosowany od bardzo dawna. Pierwsza pisemna wzmianka o niej pochodzi z około 100 r. p.n.e., ale wielu uczonych uważa, że jej stosowanie sięga kilku wieków wcześniej. Mimo swojej długiej historii na Wschodzie, akupunktura pojawiła się w Stanach Zjednoczonych dopiero niedawno. Chociaż pierwsi pacjenci korzystający z niej na Zachodzie zachwalali jej skuteczność, zdobycie popularności zajęło dużo czasu.

Filozofia medycyny chińskiej różni się znacznie od tego, co wielu z nas na Zachodzie zna, a problemy z tłumaczeniem spotęgowały ogólną nieufność i niezrozumienie. To skłoniło wielu ludzi z Zachodu do tezy, że akupunktura ma tylko efekt placebo, co oznacza, że trzeba w nią „uwierzyć”, aby działała (lubię powtarzać moim sceptycznym znajomym, że akupunktura to nie wróżka oraz że działa niezależnie od tego, czy w nią wierzysz, czy nie).

Sam zabieg polega na nakłuciu określonych miejsc na ciele za pomocą cienkich igieł, co ma sprzyjać równowadze i procesom leczenia. Dowiesz się więcej o tym, jak i dlaczego tak się dzieje, w późniejszych rozdziałach, ale oto krótki zarys. Zgodnie z medycyną chińską zdrowie zależy od delikatnej równowagi Yin i Yang w ciele. Yin i Yang tracą równowagę, gdy przepływ Qi (wym. „cze”) zostanie przerwany lub zablokowany. Qi to bardzo ważna koncepcja w akupunkturze i oznacza siłę życiową, która reguluje wszystkie procesy organizmu. Przepływa przez meridiany, czyli kanały w organizmie, do 12 narządów, które bardziej wiążą się z funkcjonowaniem niż z formą w sensie fizycznym (w książce te narządy oznaczam dużymi literami, aby je wyróżnić). Każde zakłócenie lub zablokowanie przepływu Qi w jednym z 12 narządów lub odpowiadającym mu meridianie może powodować zaburzenie równowagi Yin i Yang oraz prowadzić do choroby. Równowaga Yin i Yang ściśle wiąże się z obecną na Zachodzie ideą homeostazy, czyli delikatnej równowagi wszystkich układów organizmu, która jest niezbędna do zachowania zdrowia.

Jednak jak powie ci każdy praktyk, akupunktura to coś więcej niż tylko kłucie za pomocą igieł. Medycyna chińska przyjmuje znacznie bardziej kompleksowe podejście niż zazwyczaj współczesna medycyna zachodnia, która jest znacznie bardziej podzielona i wyspecjalizowana. Lekarz medycyny konwencjonalnej na Zachodzie ma rozpoznać i wyleczyć dany objaw, podczas gdy praktyk akupunktury zwraca uwagę na objaw, a następnie, jak dobry detektyw, używa go jako wskazówki, aby określić wzorzec nierównowagi w ciele, który może powodować objawy („wzorzec” odnosi się do grupy objawów).

Jak się przekonasz, czytając drugą część książki, jeden objaw, taki jak ból głowy, może mieć kilka możliwych wzorców nierównowagi. Zadaniem akupunkturzysty jest poszukiwanie przyczyny, zadawanie pytań, obserwowanie języka i pomiar pulsu. Tę metodę diagnozy nazywamy wskazaniem „korzenia i gałęzi” i stanowi ona klucz do skutecznego leczenia za pomocą akupunktury. Korzeń to przyczyna, a gałąź wiąże się z objawem.

Rozdział drugiZasady akupunktury

Esencja

Esencja, znana również jako Jing, jest substancją, która określa nasze samostanowienie oraz potencjał. Zostaje nam przede wszystkim podarowana przez naszych rodziców w postaci Esencji prenatalnej, ale współistnieje także z Esencją postnatalną, która pochodzi z pożywienia i powietrza.

Esencja jest bardziej Yin niż Qi i krew, a zatem trudniej ją zmieniać niż inne substancje. Uważa się, że ilość Esencji, którą otrzymujemy od naszych rodziców, jest stała, a Esencja otrzymana z naszej diety to bardzo niewielka ilość. Możemy wiele zrobić, aby zapobiec nadmiarowi Esencji, ale gdy się wyczerpie, jej uzupełnienie może być bardzo trudne.

JAK DZIAŁA?

Rola Esencji w organizmie obejmuje działanie na rzecz wzrostu, rozmnażania i rozwoju oraz prowadzenie procesu starzenia.

OBJAWY BRAKU RÓWNOWAGI

• U dzieci opóźniony wzrost;

• Przedwczesne starzenie i siwienie włosów;

• Kruchość zębów i kości;

• Opóźnione dojrzewanie płciowe lub impotencja;

• Niepłodność.

Krew

Pomimo jednej nazwy, krew w medycynie chińskiej różni się subtelnie od swojego anatomicznego odpowiednika. Cech krwi nie można w sposób fizyczny określić tak jak cieczy, która przenosi hemoglobinę, nazywanej w konwencjonalnej medycynie zachodniej krwią. Krew, podobnie jak Qi i Esencja, także pochodzi częściowo z naszego pożywienia. Jest ściśle związana z Qi i można ją uznać za jego gęstszą, płynną postać, jednak w dalszym ciągu jej ruch zależy od Qi. W klasycznym tekście Nei Jing pada następujące stwierdzenie: „Krew jest matką Qi, a Qi zarządza Krwią”.

JAK DZIAŁA?

Główną rolą krwi jest odżywianie narządów, zapobieganie suchości w tkankach ciała oraz umożliwienie mięśniom i ścięgnom (ścięgnom, więzadłom i chrząstce) zachowywanie miękkości i elastyczności. Ponadto krew jest tym, co zakotwicza Shen (zob. strona 55) i zachowuje go w miejscu. Shen może pozostawać w spoczynku tylko wtedy, gdy ilość krwi jest odpowiednia. Gdy jej brak, Shen porusza się, więc występują takie objawy jak lęki, bezsenność lub zaburzenia snu.

OBJAWY BRAKU RÓWNOWAGI

Niedobór: Niedobór krwi wynika z nadmiernie obfitego krwawienia miesiączkowego albo nieodpowiedniej diety. Może on powodować problemy natury psychicznej. Prawdopodobnie przyczynia się do bladej i suchej skóry, suchości oczu, nadwrażliwości paznokci, sztywności mięśni i nieregularnej menstruacji.

Zastój: Bez wystarczającej ilości Qi, która ma przenosić krew, może ona łatwo ulegać zastojom. Gdy tak się dzieje, przypuszczalnie spowoduje to ostry ból lub trudne miesiączki ze skurczami. Krew może również pozostawać statyczna z powodu obrażeń lub urazu.

Ciepło: Krew współdziała nieraz z Ciepłem w ciele i przyczynia się do chorób skóry, takich jak trądzik, wysypka i krwawienia z nosa, krwawiące dziąsła lub nadmiernie obfite krwawienia miesiączkowe.

Płyny ustrojowe

Koncepcja płynów ustrojowych w medycynie chińskiej obejmuje wszystkie pozostałe płyny wytwarzane przez organizm, takie jak pot, ślina, łzy, mocz, soki żołądkowe i śluz. Płyny ustrojowe pochodzą z pożywienia i wody, a w różnych narządach przechodzą przez szereg złożonych procesów, które dzielą je na postacie „czyste” i „nieczyste”. Czyste płyny przemieszczają się w górę ciała oraz nawilżają płuca i błony śluzowe, tworząc łzy i ślinę. Zanieczyszczone płyny przemieszczają się w dół i są wydalane wraz z moczem.

JAK DZIAŁA?

Płyny ustrojowe nawilżają skórę, włosy i narządy zmysłów; smarują stawy; i zwilżają mózg. Odgrywają w organizmie podobną rolę jak krew, a obie substancje wzajemnie wzmacniają swoje działanie. Krew jest bardziej odżywcza, a płyny ustrojowe są bardziej nawilżające. Mogą z łatwością na siebie oddziaływać, na przykład nadmierne pocenie się może negatywnie wpływać na krew, a intensywne krwawienie może powodować suchość tkanek.

OBJAWY BRAKU RÓWNOWAGI

Niedobór: Niedobór płynów, spowodowany nadmiernym poceniem się lub niewystarczającym nawodnieniem, powoduje uczucie suchości, sztywność mięśni i stawów oraz pragnienie.

Nadmiar: Często wynika z problemów w trakcie procesu oczyszczania, gdy nadmiar płynów przeciąga się oraz powoduje takie problemy jak obrzęk, opuchlizna, nadmiar flegmy i śluzu.

Shen

Ostatnią ważną substancją jest Shen. To podstawowa tekstura ludzkiego życia i coś, co wyróżnia nas na tle wszystkich innych stworzeń. Czasami tłumaczy się to jako „duszę” lub „ducha”. To taka cecha człowieka, która umożliwia tworzenie relacji, samoświadomość, moralność i kierowanie się wartościami. Shen widać w oczach pacjenta; gdy jest zdrowy, obserwuje się żywy blask.

JAK DZIAŁA?

Shen dzieli się na pięć elementów, z których każdy ma złożoną rolę, opisaną poniżej.

Yi jest świadomością, myślą i intencją. Zapewnia nam zdolność do rozważania i rozmyślania. To część ducha, która umożliwia lojalność i wierność.

Hun to coś podobnego do reputacji. Obejmuje dobre uczynki w naszym życiu i akty dobroci, które mogą mieć skutki nawet po naszej śmierci. Jest to życzliwość i empatia, która odgrywa rolę w naszej zdolności do znoszenia cierpienia i bólu.

Zhi jest naszą siłą woli i intencjami oraz naszą wrodzoną mądrością.

Po to nasza „zwierzęca” dusza, czyli element, który wraz z nami umiera. Można to uznać za nasze instynktowne i przejściowe emocje.

Shen-Umysł to element Shen, który pozwala nam w odpowiedni sposób łączyć się ze światem. Odpowiada za komunikację i stosowność. Shen-Umysł to nasza świadomość, percepcja i wgląd. Odpowiada za sen, idee, pamięć i zmartwienia. Rządzi także pięcioma zmysłami.

OBJAWY BRAKU RÓWNOWAGI

• Niepokój;

• Depresja;

• Zaburzenia myślenia;

• Bezsenność;

• W ciężkich przypadkach choroby psychiczne, takie jak choroba afektywna dwubiegunowa i schizofrenia.

Shen zawsze wpływa na sprawy związane ze zdrowiem psychicznym, ale należy pamiętać, że w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej zdrowie psychiczne i fizyczne uważa się za znacznie bardziej powiązane niż w konwencjonalnej medycynie Zachodu (chociaż wydaje się, że to się zmienia). W medycynie chińskiej wszystkie uczucia są powiązane z określonym narządem lub narządami. Brak równowagi emocjonalnej może być zarówno przyczyną, jak i skutkiem braku równowagi fizycznej.

Organy i meridiany

Zgodnie z Tradycyjną Medycyną Chińską istnieje 12 głównych narządów i odpowiadających im meridianów, które współdziałają z niezbędnymi substancjami w celu osiągnięcia harmonii organizmu. Zostały przedstawione na stronie obok.

Główne narządy

Dwanaście głównych narządów odgrywa bardzo istotną rolę w diagnostyce i leczeniu za pomocą akupunktury. W Tradycyjnej Medycynie Chińskiej funkcja narządów jest ważniejsza niż ich postać fizyczna, więc czasami bardzo różnią się od tych narządów, o których zazwyczaj się myśli. Z tego powodu poznasz także narządy, które nie są znane w konwencjonalnej medycynie zachodniej, takie jak Potrójny Ogrzewacz (strona 69).

Inną znaczącą różnicą, którą zauważysz, jest to, że w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej nazwy organów zapisuje się wielką literą, co ma odróżnić je od ich zachodnich odpowiedników. Aby terminy były bardziej zrozumiałe dla osób z Zachodu, pierwsi tłumacze chińskich tekstów medycznych przyjęli nazwy narządów anatomicznych używane na Zachodzie, które według nich stanowiły najlepsze odpowiedniki. Niestety, przyczyniło się to tylko do zamieszania (a czasami powoduje panikę u pacjenta od niedawna korzystającego z akupunktury, który biegnie do lekarza pierwszego kontaktu, domagając się badań wątroby lub serca). Pamiętaj: jeśli zgodnie z medycyną chińską występuje brak równowagi narządu, nie oznacza to, że dany narząd anatomiczny jest uszkodzony!

Podczas gdy wiele narządów uznawanych przez medycynę chińską posiada wspólne cechy ze swoimi zachodnimi odpowiednikami, inne nie wykazują prawie żadnych podobieństw. Na przykład śledziona nie ma prawie nic wspólnego ze śledzioną anatomiczną, a wielu badaczy medycyny chińskiej uważa, że jest ona mocniej powiązana z trzustką, ważnym narządem trawiennym.

Jak wcześniej wspomniano, narządy klasyfikuje się jako Yin lub Yang. Narządy Yin wytwarzają i regulują Qi, krew i płyny ustrojowe, a każdy z nich wiąże się z dominującym uczuciem. Każdy narząd Yin współpracuje z uzupełniającym organem Yang, który przyjmuje, przetwarza i wchłania substancje z żywności i/lub wzmacnia przemiany płynów i substancji. Pomagają również przenosić i wydalać te cząsteczki z pożywienia, które nie są wykorzystywane przez organizm. Narządy Yin i Yang działają parami, aby zapewnić krążenie Qi i krwi w całym ciele.

Istnieje sześć narządów Yin, które zazwyczaj uważa się za ważniejsze niż ich organy Yang. Są to: serce, płuca, śledziona, wątroba, nerki i osierdzie. Możesz o nich myśleć jak o superbohaterach, a partnerzy Yang są ich pomocnikami. Sześć narządów Yang to: pęcherzyk żółciowy, żołądek, jelito cienkie, jelito grube, pęcherz moczowy i Potrójny Ogrzewacz.

Rozdział czwartyDziałanie akupunktury

Ciąża

Jak to przedstawiono w rozdziale 2, w medycynie chińskiej uczucia są ściśle związane z narządami i przyczyniają się do ogólnej równowagi w ciele. Smutek, żałoba, strach i gniew są uważane za zwykłe emocje, dopóki nie stracą swojej równowagi w porównaniu do innymi uczuć lub staną się częstsze niż normalnie. Objawy depresji, takie jak apatia, melancholia, zmęczenie i ból ciała, wskazują na zasadniczy brak równowagi Qi i krwi, a także często są związane z wątrobą i sercem, dwoma organami, które odgrywają największą rolę w radzeniu sobie z emocjami.

Depresja jest złożonym zjawiskiem oraz może objawiać się na wiele różnych sposobów i mieć różne przyczyny. W medycynie chińskiej określamy rodzaj depresji na podstawie tego, czy objawy wynikają z nadmiaru, czy niedoboru (strona 53). Objawy depresji wynikające z nadmiaru obejmują ból w klatce piersiowej, cierpienie i złość, natomiast objawy depresji powodowane niedoborem to zmęczenie, letarg i apatia.

Diagnoza i leczenie

Podstawowe wzorce, których szukamy podczas leczenia depresji, to:

NADMIAR:

Zastój Qi w wątrobie: depresja, drażliwość, zespół napięcia przedmiesiączkowego, niemożność wzięcia głębokiego oddechu, ucisk żeber.

Flegma-Wilgoć: depresja, ciężkość, uczucie „pustki” w gardle.

NIEDOBÓR:

Niedobór krwi w sercu: depresja, zawroty głowy, bladość, zmęczenie, brak menstruacji, kołatania serca; częsty wzorzec depresji poporodowej.

Niedobór Qi w płucach: długotrwały żal po stracie, który nie ustępuje; może także występować płytki oddech lub trudności w zaczerpnięciu głębokiego oddechu.

Wszystkie choroby wynikające z emocji w medycynie chińskiej są powiązane z Shen, więc akupunkturzysta zwykle używa punktów, co do których wiadomo, że pomagają uspokoić i ustabilizować Shen. Wykorzystuje również punkty zgodne z twoim konkretnym wzorcem. Ze względu na bezpośredni wpływ akupunktury na neuroprzekaźniki (więcej informacji w rozdziale 1) wielu pacjentów odczuwa natychmiastową poprawę nastroju po akupunkturze. Czas trwania tych efektów może być różny u pacjentów, ale regularne zabiegi mogą być bardzo skuteczne w zmniejszaniu objawów depresyjnych i przyczynianiu się do ogólnego dobrego samopoczucia.

Jeśli zauważysz, że zima jest dla ciebie szczególnie trudna (nazywa się to sezonowym zaburzeniem afektywnym; SAD), regularne zabiegi akupunktury w tygodniach poprzedzających zimę i w okresie zimowym mogą pomóc zmniejszyć wpływ zmian związanych z porą roku. Współczesne badania potwierdziły, że akupunktura jest skutecznym sposobem leczenia depresji, zarówno sama w sobie, jak i w połączeniu z lekami przeciwdepresyjnymi. Często może ona pomóc złagodzić skutki uboczne, których doświadczają pacjenci przyjmujący leki przeciwdepresyjne. Przed wprowadzeniem jakichkolwiek zmian w przepisanych lekach należy zawsze skontaktować się z lekarzem.

Nudności, z wymiotami lub bez, są zwykle uważane za wynik przepływu wstecznego Qi lub ruchu Qi w złym kierunku. Często występują w okresie ciąży, jednak wiele osób doświadcza ich również podczas prowadzenia samochodu lub na łodzi, a także w trakcie choroby. Jeśli kiedykolwiek podczas rejsu nosiłeś na nadgarstku opaskę, już doświadczyłeś dobroczynnego działania akupunktury! Opaski są zaprojektowane tak, aby naciskać na punkt akupunktury o nazwie Osierdzie 6, które łagodzi mdłości, korygując przepływ Qi w tułowiu. Przepływ wsteczny Qi może być spowodowany chwilową przerwą w prawidłowym przepływie, zewnętrznym fizycznym czynnikiem, takim jak łódź lub samochód, albo wewnętrznym niedoborem lub zastojem.

Nudności w okresie ciąży są zwykle spowodowane wieloma zmianami w ciele, występującymi w pierwszym trymestrze ciąży, a które mogą tymczasowo zaburzyć prawidłowy przepływ Qi w organizmie. Poranne mdłości (albo w gorszym przypadku całodzienne mdłości, które odczuwa wiele przyszłych mam), mogą mieć cechy niedoboru Qi, Zimna, Ciepła lub Wilgoci, więc akupunkturzysta prawdopodobnie zapyta o konkretne objawy i pory dnia, w których się pojawiają, aby pomóc określić podstawowe wzorce.

Nudności wywołane chemioterapią są zwykle spowodowane zaburzeniami funkcjonowania śledziony i żołądka wywołanymi przez leki. Nudności i wymioty mogą również wynikać z przejadania się, zbyt szybkiego spożywania posiłków i nadmiernego spożycia alkoholu. Mogą one powodować zastój żywności i/lub Ciepła w żołądku, co popycha Qi w niewłaściwym kierunku. Bez względu na przyczynę wszyscy zgodzimy się, że nudności nie są niczym przyjemnym. Dobrą wiadomością jest to, że akupunktura może skutecznie ograniczać nudności i wymioty poprzez przywrócenie prawidłowego przepływu Qi w organizmie.

Diagnoza i leczenie

Podstawowe wzorce, których szukamy podczas leczenia nudności, to:

Przepływ wsteczny Qi: nudności i wymioty, odbijanie, co pojawia się przy chorobie lokomocyjnej i morskiej oraz w okresie ciąży; może być tymczasowe lub długotrwałe.

Niedobór Qi w żołądku i śledzionie: nudności, brak apetytu, uczucie ociężałości ciała; częste w przypadku nudności i zaburzeń trawiennych wywołanych chemioterapią.

Ciepło w żołądku: nudności z gorzkim lub kwaśnym posmakiem w jamie ustnej, często wywołane przez leki, pasożyty lub nadmierne spożywanie alkoholu.

Zastój pożywienia: często po obfitym, ciężkim posiłku lub po zbyt szybkim zjedzeniu; może być również spowodowane nadmiernym martwieniem się o śledzionę i żołądek.

W celu leczeniu nudności podczas ciąży zaleca się cotygodniowe zabiegi akupunktury do momentu ustąpienia objawów. Pacjenci poddawani chemioterapii zwykle otrzymują akupunkturę podczas wlewów i po nich, jako że często jest to okres, gdy nudności są intensywniejsze. W przypadku objawów przejściowych odpoczynek jest zwykle najbardziej pomocny, a jeśli wiesz, że jesteś podatny na choroby lokomocyjną lub morską, założenie opaski podczas rejsu może zapobiec nudnościom i wymiotom.

Alergie

Artretyzm

Bezsenność

Ból i napięcie szyi

Ból kolana

Ból nadgarstka

Ból pleców

Bóle brzucha, niestrawność i zgaga

Bóle głowy i migreny

Depresja

Nudności

Pamięć i koncentracja

Płodność

Problemy ze szczęką

Przeziębienia i grypa

Trądzik

Uderzenia gorąca

Utrata wagi

Zaburzenia lękowe

Rozdział trzeciDiagnoza i leczenie

Pozostałe rozdziały dostępne w pełnej wersji e-booka.

Część drugaProblemy często spotykane w gabinecie akupunktury

Pozostałe rozdziały dostępne w pełnej wersji e-booka.

Słownik

Pozostałe rozdziały dostępne w pełnej wersji e-booka.

Zasoby

Pozostałe rozdziały dostępne w pełnej wersji e-booka.

Bibliografia

Pozostałe rozdziały dostępne w pełnej wersji e-booka.

Podziękowanie

Pozostałe rozdziały dostępne w pełnej wersji e-booka.

O Autorce

Sarah Swanberg, magister nauk, jest licencjonowaną akupunkturzystką, a także posiada dyplom w dziedzinie medycyny orientalnej obroniony na NCCAOM. Uzyskała tytuł magistra tradycyjnej medycyny orientalnej na Pacific College of Oriental Medicine w Nowym Jorku. W swojej praktyce Indigo Acupuncture + Wellness, w Stamford w stanie Connecticut, Sarah łączy sztukę dawnej medycyny chińskiej z praktycznymi poradami zdrowotnymi dopasowanymi do współczesnego świata. Mieszka w Stamford, Connecticut, z mężem i dwiema córkami.

Możesz ją znaleźć na indigoacu.com lub na Instagramie: @indigoacu.

AKUPUNKTURA

prof. Tsolmonpurev Badarchin, lek. med. Khandaa Galsan

Akupunktura jest jedną z najstarszych metod leczniczych, która wywodzi się z Tradycyjnej Medycyny Chińskiej. Jest stosowana na całym świecie i stanowi uzupełnienie medycyny konwencjonalnej. Polega na regulowaniu krążenia energii Qi w organizmie. Za pomocą igieł nakłuwa się określone punkty na powierzchni ciała, które są rozmieszczone wzdłuż meridianów. Takie zabiegi mają na celu przywrócenie zaburzonej równowagi między Yin i Yang. Tą metodą można leczyć wiele schorzeń między innymi nadciśnienie, zapalenia wirusowe i bakteryjne, cukrzycę, depresję. Autorzy szczegółowo opisują punkty terapeutyczne i ich umiejscowienie. Każdy z nich odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie konkretnego organu w ciele. Rozbudzenie energii w danym punkcie powoduje szybką regenerację narządu, który wywołuje ból. Wykorzystaj dawne metody na współczesne choroby.

ELEKTROAKUPUNKTURA DO UŻYTKU DOMOWEGO I PRAKTYKI TERAPEUTYCZNEJ

dr Günter Harnisch

Elektroakupunktura to połączenie tradycji z nowoczesnością. Igły zastąpione zostały tanim i bezpiecznym urządzeniem emitującym prąd o niskim natężeniu. Dzięki jego leczniczemu działaniu, udowodnionemu w licznych badaniach naukowych, bezboleśnie wyeliminujesz ponad 100 dolegliwości takich jak alergie, bóle głowy, depresja, grypa, reumatyzm, problemy skórne czy uzależnienia. Fachowe porady eksperta pomogą Ci sprawnie odszukać punkty akupunkturowe odpowiedzialne za trapiące Cię schorzenia. Dowiesz się również jak długo i często je stymulować. Ta publikacja jest idealna zarówno dla osób pragnących stosować tę technikę w domowym zaciszu, jak i wszystkich zawodowych terapeutów, chcących pogłębić swoją wiedzę. Odkryj lecznicze działanie elektroakupunktury!

NAJSKUTECZNIEJSZE TERAPIE TRADYCYJNEJ MEDYCYNY CHIŃSKIEJ

Alicja Kowalska Dorscheid

W tej, podzielonej na dwie części książce, otrzymasz nie tylko teorię i historię Tradycyjnej Medycyny Chińskiej, ale również kompleksowy pakiet sposobów eliminacji chorób przez dwa największe nurty medycyny – zachodnią i wschodnią. Autorka, ekspert TMC i wieloletni praktyk, odkryje przez Tobą najskuteczniejsze terapie pomagające raz na zawsze pożegnać się z reumatyzmem, bólem pleców, cukrzycą typu 1 i 2, nadciśnieniem tętniczym, AZS czy alergiami pokarmowymi. Dzięki jej specjalistycznym poradom odkryjesz uzdrawiające działanie akupunktury, moksy, chińskich ziół, baniek, masażu Gua Sha oraz diety według Pięciu Przemian. Dowiesz się również czym jest zasada Yin Yang, Trzy Skarby (San Bao, Jing, Qi i Shen) oraz centra energii Dantian. Chiński sposób na zdrowie!

GUA SHA – CHIŃSKI MASAŻ UZDRAWIAJĄCY

Clive Witham

Jest to pierwsza książka w języku polskim na temat starożytnej techniki terapeutycznej Gua Sha. Jest ona powszechnie stosowana w Azji przez praktyków Tradycyjnej Medycyny Chińskiej. Masaż polega na drapaniu skóry zaokrąglonym narzędziem. Dzięki tej książce nauczysz się samodzielnie korzystać z tej metody, która jest cenna w leczeniu bólu i problemów związanych z zaburzeniami ruchu. Zapobiega i eliminuje również choroby zakaźne. Badania wykazały, że Gua Sha stymuluje reakcje immunologiczne i przeciwzapalne, które utrzymują się przez wiele dni po kuracji. Ten poradnik zawiera ilustracje kluczowych punktów i kanałów stosowanych w medycynie Wschodu oraz jasno objaśnione techniki leczenia całego ciała, w tym twarzy. Wypróbuj Gua Sha na własnej skórze!

ZEGAR DOBOWEJ AKTYWNOŚCI NARZĄDÓW WEDŁUG TRADYCYJNEJ MEDYCYNY CHIŃSKIEJ

prof. TCM Univ. Yunnan Li Wu

Czy budzisz się w nocy i masz kłopot z zaśnięciem? Czujesz się zmęczony, a Twój lekarz nie może Ci pomóc? Ta książka jest rozwiązaniem Twoich problemów. Poznasz zegar organów, czyli system wywodzący się z Tradycyjnej Medycyny Chińskiej, dzięki któremu odzyskasz zdrowie. Dowiesz się kiedy organ jest aktywny, a kiedy odpoczywa i jak to wykorzystać na co dzień. Nauczysz się technik rozpoznawania braku harmonii w danym organie oraz jak ją przywrócić. Znajdziesz tabelę, dzięki której samodzielnie określisz czas pracy i odpoczynku każdego narządu. Zastosujesz metody profilaktyki i leczenia za pomocą medycyny uzupełniającej, takie jak masaże, akupunkturę, ćwiczenia i zioła. Zgłębisz wiedzę na temat energii qi, yin i yang oraz pięciu elementów. Czas na zdrowie.

TRADYCYJNA MEDYCYNA CHIŃSKA NA CO DZIEŃ

prof. TCM Univ. Yunnan Li Wu

Tradycyjna Medycyna Chińska obejmuje różnorodne metody: akupresurę, ziołolecznictwo, ćwiczenia ruchowe i medytacyjne z Qigong, masaże pobudzające przepływ Qi oraz zrównoważony sposób odżywiania według Pięciu Przemian. Wszystkie one pomagają łagodzić dolegliwości i utrzymać zdrowie. Po przedstawieniu podstaw TMC, Autor opisuje codzienne programy na wszystkie dni tygodnia, każdy poświęcony innemu obszarowi ciała. Znajdziesz tu konkretne zasady, dzięki którym skorzystasz z metod TMC i poprawisz swoje ogólne samopoczucie. Skuteczny i łatwy do dostosowania program uzdrawiająco-rozluźniający, który z łatwością może zostać zastosowany nawet przez osoby zapracowane – dziennie zajmuje on tylko od pięciu do dziesięciu minut. Chiński sposób na Twoje zdrowie!