Kochamy Pana Jezusa - poradnik metodyczny 2 SZP ebook

Wprowadzenie

Katecheza drogą do odkrycia Bożej miłości

Szanowni Katecheci!

Przekazujemy do Państwa rąk pakiet do nauczania religii w II klasie szkoły podstawowej pt. Kochamy Pana Jezusa, któryjest kontynuacją pakietu do I klasy pt. Jesteśmy rodziną Pana Jezusa. Należy on do serii podręczników do nauczania religii pod wspólnym tytułem Z Bogiem na ludzkich drogach, tworzonych od podstaw pod redakcją ks. Mariana Zająca. Zarówno podręcznik ucznia, jak i poradnik metodyczny dla katechetów zostały przygotowane zgodnie z zaleceniami Podstawy programowej katechezy Kościoła katolickiego w Polsce1 oraz wytycznymi Programu nauczania religii rzymskokatolickiej w przedszkolach i szkołach2.

Od strony dydaktycznej podręcznik do nauki religii należy do kategorii podręczników uniwersalno-systematycznych z odpowiednią do potrzeb i poziomu kształcenia obudową multimedialną. W przygotowaniu przyjęto model antropologiczno-kerygmatyczny katechezy, której struktura zakłada w pierwszej kolejności przywołanie sytuacji egzystencjalnej dostosowanej do wieku dziecka katechizowanego. Po jej analizie następuje przedstawienie orędzia chrześcijańskiego w taki sposób, aby zgodnie z założeniami Podstawy programowej katechezy omówić główne prawdy katechetyczne przewidziane do realizacji na danym poziomie edukacyjnym. Ostatnim etapem katechezy jest życiowa aplikacja przekazanych treści, mająca na celu budowanie chrześcijańskich postaw uczniów.

Pakiet edukacyjny zawiera następujące elementy:

1. Podręcznik ucznia,

2. Poradnik metodyczny dla nauczyciela,

3. Płyta DVD dla nauczyciela.

Podręcznik ucznia

Podręcznik ucznia zawiera materiał nauczania przedstawiony za pomocą krótkich i zwięzłych tekstów, ilustracji, zdjęć oraz zadań i ćwiczeń aktywizujących i utrwalających. Opracowane treści, dydaktyka i metodyka zostały tak zaplanowane, aby doprowadzić dziecko do odkrycia i zachwycenia się miłością Boga, do uczestniczenia w liturgii i wydarzeniach roku liturgicznego, do rozwijania własnej religijności poprzez modlitwę i słuchanie słowa Bożego. Podręcznik dla ucznia zawiera 56 odrębnych jednostek tematycznych, które zostały podzielone na odpowiednie działy wynikające z Programu nauczania religii.

Struktura ta w podręczniku ucznia przedstawia się w następujący sposób:

1. Wizualizacja treści katechezy dostosowana do możliwości percepcyjnych dziecka. Szata graficzna pierwszej strony każdej katechezy ma na celu syntetyczne przedstawienie najistotniejszych treści oraz budowanie postaw religijnych.

2. Druga część jednostki tematycznej zawiera zadanie lub ćwiczenie do wykonania przez dziecko (w szkole lub w domu).

3. Myśl dla rodziców, oznaczona specjalnym piktogramem, to odpowiednio dobrane do tematu katechezy fragmenty Pisma Świętego, Katechizmu Kościoła Katolickiego, Youcatu, dokumentów Kościoła, np. Soboru Watykańskiego II, encyklik czy orędzi papieżylub tekst odautorski. Przypominają one rodzicom ważne prawdy wiary oraz podstawową wiedzę, którą mogą wykorzystać w rozmowie z dzieckiem na temat zagadnień poznanych w trakcie katechezy.

Podmiotem wyznaczającym kierunek c ałego podręcznika jest osoba katechizowanego. Dziecko w klasie II coraz pełniej przechodzi od aktywności zabawowej do uczenia się. Także jego religijność, choć jeszcze bardzo ściśle łączy się z autorytetem osób znaczących, zaczyna nabierać nowych cech własnych. Uwzględniając rozwój fizyczny, psychiczny, emocjonalny, społeczno-moralny i religijny drugoklasistów, podręcznik do nauki religii pomaga w doprowadzeniu ich do odkrycia Bożej miłości i zachwycenia się nią, czego efektem winna być przyjaźń i zaufanie Jezusowi Chrystusowi.

Poszczególne katechezy w swoich treściach oraz szacie graficznej nawiązują do codziennych doświadczeń, w szczególności tych, które dotyczą słuchania, odpowiadania, dziękczynienia, przepraszania i przebaczania, obdarowywania i przyjmowania darów. Doświadczenia te wyjaśniane są w świetle wiary biblijnych postaci, aby ułatwić dzieciom coraz bardziej świadome uczestnictwo w życiu chrześcijańskim.

Katechezy rozdziału pierwszego koncentrują się wokół umiejętności życiowej i liturgicznej, jaką jest słuchanie słów Jezusa. W katechezach tych mocno podkreśla się przynależność do rodziny Pana Jezusa i wynikającą z tego potrzebę słuchania Go oraz odpowiadania Mu w codziennym życiu. Proces dydaktyczny dąży też do wzbudzania w dziecku postawy słuchania i wyciszenia, która sprzyja rozwojowi modlitwy, oraz kształtuje szacunek wobec osób czytających i głoszących słowo Boże.

Rozdział drugi zawiera treści dotyczące odpowiedzi na Boże słowo. Dziecko wie, że Bóg, który mówi do człowieka i objawia mu swoją miłość, czeka na jego odpowiedź. W ten sposób wprowadza się dziecko w dialogiczny wymiar miłości chrześcijańskiej. Uczniowie poznają różne postaci biblijne oraz są zachęcani do naśladowania ich postaw w codziennym życiu: w słowach, uczynkach i myślach.

Katechezy rozdziału trzeciego ukazują postawę wdzięczności. Dziecko uczy się różnych form wyrażania jej wobec ludzi, a także wobec Boga. Kształtuje się przez to rozumienie wdzięczności jako postawy życiowej dziecka Bożego. W treściach tego rozdziału kontynuuje się kultywowanie tradycji bożonarodzeniowych oraz wprowadza ucznia w szczególną formę wdzięczności, jaką jest Eucharystia. Przedstawia się znaczenie Eucharystii jako sakramentu inicjacji chrześcijańskiej oraz daru, w którym już samo uczestnictwo wyraża wdzięczność wobec Boga i wspólnoty Kościoła.

Czwarty rozdział wprowadza w zagadnienie grzechu i powrotu człowieka do Boga. Dziecko dowiaduje się, czym jest grzech w świetle przebaczającej miłości Boga do człowieka. Przyjaźń z Jezusem staje się dla dziecka klimatem, w którym kształtuje się jego sumienie. Treści tego rozdziału ukazują znaczenie sakramentu pokuty i pojednania jako miejsca i czasu, w którym dokonuje się przebaczenie Boga. Kontynuuje się tutaj omawianie zagadnień związanych z okresem Wielkiego Postu, przede wszystkim znaczenie postu, modlitwy i jałmużny.

W piątym rozdziale uczeń poznaje i odkrywa różne dary otrzymywane od Boga; szczególna uwaga zwrócona jest na zwycięstwo Jezusa nad śmiercią i grzechem. Ukazuje się w treściach tego rozdziału religijny wymiar okresu Wielkanocy oraz sakramentów świętych. W dziecku kształtowana jest świadomość, że każda niedzielna Eucharystia to pamiątka Zmartwychwstania Jezusa. Podręcznik wspomaga wychowanie dziecka do aktywnego i świadomego uczestniczenia w niedzielnym zgromadzeniu wiernych oraz budzi w nim pragnienie pełnego uczestnictwa w misterium Eucharystii.

Rozdział szósty kształtuje w dziecku umiejętność dzielenia się z innymi oraz pogłębia poczucie przynależności do wspólnoty Kościoła. Wyjaśnione jest religijne znaczenie uroczystości Zesłania Ducha Świętego i posłannictwo we wspólnocie Kościoła. Treści tego rozdziału zachęcają dziecko do wyrażania wiary i dawania świadectwa przez uczestnictwo w różnych formach pobożności (procesjach, adoracjach, nawiedzaniu kościoła, udziale w uroczystości Bożego Ciała) oraz przez przynależność do grup parafialnych (ministrantów, scholi, Dzieci Maryi).

Oprócz katechez o treściach wynikających bezpośrednio z Programu nauczania religii rzymskokatolickiej w przedszkolach i szkołach zamieszczono również katechezy dodatkowe, które wprowadzają w atmosferę roku liturgicznego, a także pozwalają poznać wybrane postaci świętych. Podręcznik zawiera katechezy związane z naszym regionem. Do takich należą: katecheza o sanktuarium Matki Bożej Kębelskiej (nr 55) i o błogosławionych z Lubelszczyzny (nr 56): bł. bp. Wł. Goralu (1898–1945), bł. ks. K. Gostyńskim (1884–1942), bł. ks. S. Mysakowskim (1896–1942), bł. ks. Z. Pisarskim (1902––1943), bł. S. Starowieyskim (1895–1940), bł. ks. A. Zawistowskim (1882–1942). Katechezy te mają zapoznać uczniów z rzeczywistością sanktuarium maryjnego i rozwinąć w nich nabożeństwo do Matki Bożej oraz przedstawić sylwetki osób błogosławionych, które kochały Jezusa Chrystusa i dały temu świadectwo. Prawdy przedstawione w tych katechezach winny umocnić w dziecku więź z Jezusem przez Jego Matkę Maryję oraz poprzez błogosławionych, którzy przykładem swojego życia ukazują miłość do Boga.

W czasie katechez na temat roku liturgicznego dziecko uczy się przeżywania tradycji związanych z Bożym Narodzeniem, Wielkim Postem i Wielkanocą oraz uroczystości ważnych w liturgii Kościoła, takich jak: uroczystość Wszystkich Świętych, Objawienie Pańskie i Światowy Dzień Misyjny.

Podręcznik do religii dla klasy II uwzględnia holistyczny rozwój i potrzeby dziecka w tym wieku. Odpowiednio skonstruowane cele, właściwie dobrane środki i metody wspierają dziecko w odkrywaniu właściwych postaw i wartości oraz pomagają w próbie ich internalizacji. W podręczniku zastosowane zostały różnorodne metody aktywizujące, dostosowane do wieku katechizowanych, wyzwalające działanie lub oparte na działaniu (metody plastyczne, konstrukcyjno-praktyczne, praca z obrazem, drama, taniec oparty na fabule biblijnej, piosenki połączone z gestami). Metody te na tym etapie rozwoju wspomagają proces socjalizacji dziecka i zachęcają do budowania wspólnoty. Ćwiczenia mają za zadanie rozwijać w dzieciach kreatywność, twórcze myślenie, logiczne działania i wyobraźnię oraz wspierać rozwój manualny i estetyczny.

Konstytutywnym elementem podręcznika dla ucznia jest również jego szata graficzna. Każdy rozdział ma swoją kolorystykę, a poszczególne jednostki zostały zilustrowane zgodnie z podziałem treści na opisane wyżej elementy. W niektórych katechezach dobrane tematycznie zdjęcia mają służyć przybliżeniu uczniom rzeczywistych sytuacji religijnych i międzyosobowych oraz przedstawić w sposób realistyczny miejsca liturgiczne. Jest to próba powolnego wychodzenia z wizualizacji wyłącznie plastyczno-rysunkowej i rozbudzania wyobraźni oraz myślenia bardziej konkretnego.

Do pakietu została dołączona płyta DVD zawierająca obrazy, rysunki, formularze, prezentacje multimedialne, które zachęcają dzieci do aktywnego udziału w procesie dydaktycznym i sprzyjają ich rozwojowi na płaszczyźnie zarówno intelektualnej, jak i duchowej, kulturowej oraz emocjonalnej. Należy podkreślić, że wszystkie katechezy odwołują się do sytuacji egzystencjalnych, odnoszących się do konkretnych osób i wydarzeń, co koresponduje z jeszcze mocno funkcjonującym u dziecka myśleniem konkretno-obrazowym. Służy to poznawaniu i emocjonalnemu związaniu dziecka z poznawaną prawdą religijną, a także wprowadzaniu i wyjaśnianiu konkretnych treści teologicznych. Podczas nauki religii w klasie II uczeń poznaje nowe modlitwy oraz utrwala te, z którymi zetknął się wcześniej. Wszystkie modlitwy zostały umieszczone w końcowej części podręcznika.

Obok różnorodnych treści, ilustracji i ćwiczeń dla ucznia podręcznik zawiera również treści przeznaczone dla rodziców. Jest to forma współpracy z rodzicami, dzięki której możliwy jest przekaz wiadomości, a także kształtowanie określonych umiejętności i wspólne przeżywanie doświadczeń religijnych. Daje to szansę rodzicom na towarzyszenie dziecku w rozwoju religijnym i duchowym.

W końcowej części podręcznika został umieszczony, oprócz wspomnianych wyżej modlitw, Dodatek. Przygotowany w formie naklejek, zawiera on elementy potrzebne do rozwiązania zadań i ćwiczeń.

Poradnik metodyczny dla nauczyciela

Oprócz podręcznika nauki religii został przygotowany poradnik metodyczny dla katechetów. Zawiera on założenia edukacyjne oraz treści nauczania, a także scenariusze wszystkich katechez, szczegółowe opisy zastosowanych metod aktywizujących oraz teksty źródłowe potrzebne do przeprowadzenia katechezy. Wyszczególnienie metod, technik i środków dydaktycznych dopełnia pierwszą część konspektu każdej lekcji.

Założenia edukacyjne zostały opracowane według najnowszych wytycznych zarówno Podstawy programowej katechezy oraz Programu nauczania religii w Polsce, jak i Podstawy programowej kształcenia ogólnego i rozporządzeń Ministerstwa Edukacji Narodowej3. Poprzez taką formę opracowania założeń edukacyjnych chcemy pomóc katechetom, którzy muszą respektować najnowsze wytyczne władz oświatowych. Zgodnie z przyjętymi założeniami poradnik metodyczny dla nauczyciela ma następującą strukturę:

I. Założenia edukacyjne:

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne,

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe:

• Wiedza,

• Umiejętności,

3. Metody i techniki,

4. Środki dydaktyczne;

II. Przebieg katechezy:

1. Czynności wstępne,

2. Modlitwa,

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy,

4. Sytuacja egzystencjalna,

5. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy,

6. Zastosowanie życiowe,

7. Modlitwa śródlekcyjna,

8. Podsumowanie treści,

9. Praca domowa,

10. Modlitwa.

Czynności wstępne, to czas przeznaczony na przygotowanie podręczników i pomocy, sprawdzenie obecności oraz wyciszenie i przygotowanie do modlitwy, która rozpoczyna i kończy jednostkę lekcyjną. Na szczególną uwagę zasługuje zamieszczone na początku każdego scenariusza nawiązanie do poprzedniej katechezy. W poradniku metodycznym znajdują się odpowiednio przygotowane pytania lub ćwiczenia, mające ułatwić powtórzenie i utrwalenie wiadomości z poprzedniej katechezy. Wprowadzenie głównych treści programowych poprzedza sytuacja egzystencjalna bliska dziecku, korespondująca z głównym tematem katechezy. Zastosowanie życiowe, to wskazanie na konkretne postawy oraz sposoby realizacji w życiu dziecka poznanych treści i prawd wiary. Modlitwa śródlekcyjna jest częścią naturalnego rytmu przebiegu jednostki lekcyjnej i pomaga wprowadzać ucznia w coraz głębszą relację z Bogiem. Przez to dziecko uczy się krótkich, niekiedy jednozdaniowych aktów strzelistych, którymi zwraca się do Boga, a które następnie może praktykować w innych momentach życiowych. Podsumowanie treści pozwala na zwrócenie uwagi ucznia na to, co było najważniejszą treścią w danej jednostce lekcyjnej. Umożliwia zrozumienie proponowanych treści i sprzyja uporządkowaniu ich, co ułatwia zapamiętywanie. Praca domowa służy utrwaleniu wiadomości, a także wspomaga budowanie relacji rodzinnych, gdyż wielokrotnie w poleceniach zawarta jest zachęta do wykonania zadań razem z rodzicami.

Scenariusze poszczególnych jednostek katechetycznych zostały przygotowane bardzo szczegółowo. Sugerują one nie tylko treści i metody, ale także pewne sformułowania oraz sposób przeprowadzenia danej części lekcji lub zaproponowanej czynności czy zadania. Przekaz treści następuje także na podstawie proponowanych technik multimedialnych, takich jak: prezentacje, ilustracje, zdjęcia, rysunki, które znajdują się na dołączonej do pakietu edukacyjnego płycie DVD oraz na stronie internetowej www.kulkat.pl. Należy pamiętać, że poradnik metodyczny jest tylko pomocą i propozycją; katecheta może realizować temat programowy z o wiele większą kreatywnością i twórczością, korzystając ze swojego doświadczenia oraz dostosowując środki i metody do adresatów katechezy. Poradnik metodyczny ujmuje całościowo, organicznie i syntetycznie program przewidziany przez Podstawę programową katechezy, z czego nie wolno jednak katechecie dobrowolnie rezygnować. Dla doświadczonych katechetów będą to kolejne sugestie, natomiast dla początkujących – konkretne i praktyczne wskazówki oraz materiał dydaktyczno-metodyczny do realizacji tematów wyznaczonych przez Program nauczania religii.

Płyta DVD dla nauczyciela

Do pakietu edukacyjnego Kochamy Pana Jezusa została dołączona płyta DVD zawierająca następujące elementy: piosenki religijne, prezentacje, ilustracje, zdjęcia, rysunki, formularze, a także plan edukacji rocznej dla katechetów. Specjalnie dla nich została stworzona strona internetowa www.kulkat.pl. Ma ona ułatwić pracę tym katechetom, którzy mają dostęp do Internetu w czasie prowadzenia zajęć katechetycznych. Portal zawiera wiele filmów, prezentacji, zdjęć, nagrań, teledysków i innych materiałów. Autorzy i redaktorzy zwracają się w tym miejscu do katechetów z prośbą o systematyczne doskonalenie materiałów katechetycznych na stronie. Można przesyłać swoje sugestie, propozycje scenariuszy katechez, obrazy, rysunki, zadania do wykonania przez dzieci czy też prezentacje multimedialne do poszczególnych katechez, które będą zamieszczane na stronie internetowej.

Autorzy i redaktorzy pakietu edukacyjnego do nauczania religii w II klasie szkoły podstawowej pt. Kochamy Pana Jezusa dołożyli wszelkich starań, aby proponowane pomoce były pożyteczne i atrakcyjne dla uczniów, a jednocześnie stanowiły bardzo praktyczne narzędzie pracy dla katechetów. Oczywiście mamy świadomość tego, że żadne ludzkie dzieło nie jest doskonałe, dlatego jesteśmy otwarci na uwagi mające na celu udoskonalenie materiałów. Praktycznym wyrazem współodpowiedzialności będzie sukcesywne umieszczanie na stronie internetowej www.kulkat.pl alternatywnych konspektów do poszczególnych katechez, a także materiałów multimedialnych do pobrania.

Wszystkim Katechetom życzymy nadprzyrodzonych darów Ducha Świętego, który jako Osoba Niestworzona jest odwiecznie istniejącą Miłością. Niech Jego stała, wspierająca obecność w wydarzeniach katechezy pozwoli Państwu oraz uczniom doświadczyć radosnej prawdy, że „Bóg jest miłością” (1 J 4, 16), a ludzka osoba – Jego najdoskonalszym obrazem.

W imieniu autorów i redaktorów

ks. Piotr Tomasz Goliszek

Lublin, 19 V 2013

Zesłanie Ducha Świętego

I. Słuchamy słów Jezusa

1. Jesteśmy rodziną kochającą Jezusa

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Tworzenie wspólnoty kochającej Jezusa. Budowanie zespołu klasowego.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza

Uczeń po katechezie:

• wyjaśnia, co to jest wspólnota,

• wymienia, kto należy do wspólnoty z Jezusem.

Umiejętności

Uczeń po katechezie:

• buduje wspólnotę z Jezusem poprzez naśladowanie Go, uczestnictwo w Eucharystii oraz codzienną modlitwę,

• buduje wspólnotę z bliźnimi poprzez wybaczanie nieporozumień, przez bycie uprzejmym, grzecznym i koleżeńskim, przez pomoc bliźnim w domu i w szkole.

3. Metody i techniki

zabawa ruchowa, rozmowa kierowana z elementami pogadanki, piosenka

4. Środki dydaktyczne

Pismo Święte; kartki z napisami: wspólnota, klasa, rodzina, naród, Kościół; nagranie piosenki

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

wyciszenie, przygotowanie podręczników i pomocy, sprawdzenie listy obecności

2. Modlitwa

Wiecie już, że od chrztu świętego wszyscy jesteśmy dziećmi Bożymi, a dzieci Boże tworzą wspólnotę i w niej starają się żyć jak najlepiej. Dlatego na początku nowego roku szkolnego pomódlmy się za nas samych, za nasze koleżanki, kolegów, nauczycieli, a także poprośmy o dobre relacje między nami w tym roku szkolnym: Ojcze nasz…

3. Sytuacja egzystencjalna

Ćwiczenie w podręczniku:

Aby dowiedzieć się, jak jednym wyrazem można nazwać to, co przedstawiają obrazki, z baloników wybierz odpowiednie litery i odczytaj hasło. Pierwsza cyfra oznacza numer balonika, druga – kolejność litery.

Hasło – WSPÓLNOTA

Po wykonaniu zadania katecheta zawiesza na tablicy hasło i prowadzi rozmowę:

Kiedy jeszcze tworzymy wspólnotę?

Kto do niej należy?

Wspólnota:

– klasa – koleżanki, koledzy, pani wychowawczyni

– rodzina – mama, tata, siostra, brat, babcia, dziadek

– naród – ludzie mieszkający w tym samym państwie

– Kościół – ludzie wierzący w Boga, wyznający tę samą wiarę, od chwili chrztu należący do rodziny dzieci Bożych.

Podsumowanie stanowi definicja wspólnoty z podręcznika.

Wspólnota – przez przyjęcie chrztu stajemy się częścią jednego wielkiego organizmu, którym jest Kościół. Ponieważ należymy do Kościoła, nie żyjemy tylko dla siebie, lecz tworzymy wspólnotę.

4. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy

W poprzednim roku nauki poznaliśmy piękne pozdrowienie, jakim witają się chrześcijanie. Kto pamięta jakie?

Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus. Na wieki wieków. Amen.

W naszej wspólnocie bardzo ważną Osobą jest Jezus Chrystus, którego dał nam Bóg Ojciec. Gromadzimy się w kościele, oddajemy cześć Jezusowi, wspólnie dążymy do osiągnięcia nieba. To właśnie Jezus pokazuje nam, jak mamy żyć i co robić, aby otrzymać życie wieczne.

Odczytanie fragmentu Pisma Świętego:

„Po tym wszyscy poznają, żeście uczniami moimi, jeśli będziecie się wzajemnie miłowali” (J 13, 35).

Czyimi uczniami mamy być?

Co to znaczy wzajemnie się miłować?

Mamy być uczniami Jezusa, bo On kocha wszystkich ludzi. Oznacza to, że każdego człowieka mamy darzyć miłością, opiekować się nim, pomagać mu, wspierać go dobrym słowem i czynem.

5. Zastosowanie życiowe

Katecheta pyta uczniów, co należy robić, aby być we wspólnocie z Jezusem.

Uczniowie mają wymieniać konkretne przykłady:

– pomagać w domu, w szkole,

– być uprzejmym, grzecznym, miłym, dobrym, koleżeńskim,

– sprawiać radość uśmiechem i dobrym słowem,

– wybaczać kłótnie czy nieporozumienia.

6. Modlitwa śródlekcyjna

Piosenka: Czy wy wiecie, że jesteśmy wspólnotą?

Czy wy wiecie, że jesteśmy wspólnotą? (3 x)

Wspólnotą, w której mieszka Święty Duch.

Pełni mocy, wdzięczności i chwały, (3 x)

Wspólnotą, w której mieszka Święty Duch.

Autor słów i muzyki nieznany

7. Podsumowanie treści

Pan Jezus pokazuje nam, co mamy robić, aby tworzyć kochającą się wspólnotę. Nie jest to łatwe zadanie, gdyż życie stawia przed nami różne przeszkody i tylko od nas zależy, czy będziemy rodziną kochającą Jezusa.

Ćwiczenie w podręczniku: Zaznacz te obrazki, które mówią o wspólnocie z Jezusem.

8. Praca domowa

Narysuj swoją klasę jako wspólnotę dzieci kochających Jezusa.

9. Modlitwa

Poprośmy Pana Jezusa o pomoc w tworzeniu naszej wspólnoty: Chwała Ojcu…

III. Materiały źródłowe

Definicja wspólnoty na podstawie:

• M. Ligendza. Czy wiesz, co to znaczy?Mały słownik zwrotów, pojęć i symboli religijnych. Warszawa: Kuria Metropolitalna Warszawska Wydział Nauki Katolickiej 1993.

• Słownik teologiczny. Red. A. Zuberbier. Katowice: Księgarnia św. Jacka 1998.

2. Uczymy się słuchać

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Uwrażliwienie na potrzebę uważnego słuchania ludzi.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza

Uczeń po katechezie:

• uzasadnia, że wyciszenie sprzyja słuchaniu ludzi,

• wymienia sposoby słuchania i odpowiadania w relacjach międzyludzkich,

• opisuje postawy służące słuchaniu ludzi i dobremu rozumieniu ich słów.

Umiejętności

Uczeń po katechezie:

• potrafi się wyciszyć.

3. Metody i techniki

rozmowa kierowana z elementami pogadanki, słuchowisko

4. Środki dydaktyczne

ilustracje przedstawiające nauczającego Pana Jezusa, nagranie lub tekst słuchowiska Słuchać i mówić

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

wyciszenie, przygotowanie podręczników i pomocy, sprawdzenie listy obecności

2. Modlitwa

Jesteśmy wspólnotą Jezusa. On jest pośród nas i słucha naszej modlitwy. My również w ciszy słuchajmy, co mówi do nas Jezus. Razem odmówmy modlitwę, której On sam nas nauczył: Ojcze nasz…

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

Jak należy postępować, aby być we wspólnocie z Jezusem?

Odpowiedzi uczniów katecheta zapisuje na tablicy.

4. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta zaprasza uczniów do uważnego wysłuchania słuchowiska:

Pewien gaduła gadał od rana do wieczora, nie zamykając ust. Kiedy dzieci zobaczyły kręcące się młyńskie koło, nazwały gadułę Młynek, bo „on tak też mle i mle to swoje ble-ble”. Młynek wciąż gadał o wszystkim i o niczym, ale nikt nie chciał go słuchać. Kiedyś smutno zapytał dziadka Gawędę, dlaczego nikt go nie słucha. Dziadek odpowiedział mu bajką: „Był sobie pewien pan Wymowny. Uwielbiał gadać i gadać. Zawsze szukał jakichś uszu, które chciałyby go słuchać. Ale im więcej miał do gadania, tym mniej było uszu do słuchania. Poszedł kiedyś do pustelnika z pytaniem, dlaczego tak jest. Pustelnik długo milczał i rzekł: «Masz tu biały kamyk i wkładaj go do ust, kiedy język sam zaczyna ci gadać. Wtedy mów do Pana Boga coś całkiem bez słów, a potem długo Go słuchaj. I zamieszkaj na pustkowiu». Wymowny zbudował sobie chatkę i zamieszkał w niej sam. Co i raz wkładał sobie kamyk do ust. Potem już nie musiał, gdy nauczył się bez słów mówić do Pana Boga i Go słuchać. Ile teraz Wymowny mógł usłyszeć! Wszystko mu o czymś opowiadało, grało, śpiewało. A on – nic, ani słowa. Czuł tylko czasem, jak mu w sercu powoli rośnie jakieś jedno słowo, ale wciąż nie wiedział jakie. Aż kiedyś we wsi niedaleko wybuchł pożar. Paliła się jedna chata, druga, trzecia. Ogień rósł, zbliżając się do kościoła. Jakiś chłopiec pobiegł do pustelnika, by pomógł ratować. Pustelnik stanął przed wielkim ogniem i jednym słowem ugasił pożar, który musiał go posłuchać”. „Jakie to było słowo, dziadku?” – zapytał Młynek. A dziadek: „Nikt nie wie, ale to było słowo, które długo rosło w sercu pustelnika, gdy słuchał Pana Boga, który mówił bez słów. Kto potrafi tak słuchać, tego inni potem chcą słuchać, choćby miał powiedzieć im jedno tylko słowo.

br. Tadeusz Ruciński. Słuchać i mówić

5. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy

Dwa tysiące lat temu, kiedy żył Pan Jezus, nie było telewizorów, radia, telefonu, Internetu. Ludzie dowiadywali się nowych informacji, słuchając innych, dlatego często stosowano specjalne techniki, aby lepiej wszystko zapamiętać.

Kiedy Pan Jezus żył na ziemi, często nauczał. Słuchali Go nie tylko apostołowie, ale także wielu innych ludzi. Aby wszyscy zebrani mogli lepiej usłyszeć Jego naukę, Jezus przemawiał z łodzi lub ze wzniesienia. Dzięki temu wszyscy dobrze Go widzieli i mogli usłyszeć.

Katecheta może pokazać uczniom rysunki przedstawiające nauczającego Jezusa (w łodzi i na górze).

6. Zastosowanie życiowe

Katecheta prosi uczniów, aby zamknęli oczy i przez chwilę siedzieli w ciszy, starając się usłyszeć i zapamiętać jak najwięcej odgłosów z otaczającego świata. Po zakończeniu zadania mają powiedzieć, kto jakie dźwięki zapamiętał. Następnie katecheta pyta, co było potrzebne, żeby usłyszeć to wszystko. Dzieci zapewne odpowiedzą, że cisza i skupienie. Katecheta podkreśla, że podobnie jest ze słuchaniem innych ludzi oraz słów Pana Boga. Poprowadzenie rozmowy na temat:

Jak należy zachowywać się podczas słuchania innych ludzi – nauczycieli, rodziców, dziadków, księdza w kościele, koleżanek i kolegów? (Nie przerywać, gdy ktoś mówi; uważać na to, co ktoś mówi, żeby potem wiedzieć, o czym była mowa; nie śmiać się ze sposobu mówienia innych; uśmiechać się, patrzeć w oczy; odpowiadać kulturalnie i z szacunkiem na zadane pytania).

Jak należy zachowywać się podczas słuchania Pisma Świętego? (Trwać w ciszy i skupieniu; słuchać z uwagą; należy odłożyć inne zajęcia na później, np. słuchając w czasie katechezy w szkole, odkładamy przybory, zeszyt, nie kończymy zadania podczas odczytywania fragmentu z Pisma Świętego).

7. Modlitwa śródlekcyjna

Piosenka: Kto ma uszy do słuchania

Kto ma uszy do słuchania, niechaj słucha.

Niechaj słucha, co Bóg mówi mu do ucha.

Po to Pan Bóg dał każdemu uszy,

Aby przez nie dotrzeć mógł do duszy.

Słowa i muzyka: Renata Syta

8. Podsumowanie treści

Ćwiczenie w podręczniku: Pan Jezus często, gdy kończył opowiadać jakąś przypowieść, mówił: „Kto ma uszy do słuchania, niechaj słucha!” (Mk 4, 9). Uczniowie kolorują chmurki ze słowami Jezusa.

9. Praca domowa

Poproś rodziców lub dziadków, aby opowiedzieli Ci swoje szkolne przygody.

Narysuj jedną z tych historii.

10. Modlitwa

Na koniec naszego spotkania podziękujmy Panu Jezusowi za to, że możemy słuchać Jego oraz siebie nawzajem. Będziecie powtarzać: Dziękujemy Ci, Panie Boże.

Katecheta: Dziękujemy Ci, Panie Boże, że mówisz do nas słowami Pisma Świętego i w modlitwie. Dziękujemy Ci, Panie Boże.

Uczniowie: Dziękujemy Ci, Panie Boże.

Katecheta: Dziękujemy Ci, Panie Boże, za to, że tu jesteśmy, że możemy ze sobą rozmawiać i słuchać siebie nawzajem. Dziękujemy Ci, Panie Boże.

Uczniowie: Dziękujemy Ci, Panie Boże.

III. Materiały źródłowe

• T. Ruciński. Słuchać i mówić. W: „Anioł Stróż” 1:2006 (http://www.loretanki.pl/aniol/index.php?id=658 [dostęp: 30.04.2013]).

3. Słuchamy słów Pana Boga

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Ukazanie korzyści płynących dla nas ze słuchania Boga.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza

• wyjaśnia, że Bóg chce do nas mówić,

• wymienia wybrane postaci biblijne słuchające Boga,

• uzasadnia, że słuchając Boga, staje się Jego przyjacielem jak wybrani bohaterowie biblijni,

• uzasadnia, że wyciszenie sprzyja słuchaniu Boga.

Umiejętności

Uczeń po katechezie:

• uważnie słucha słów Pana Boga.

3. Metody i techniki

rozmowa kierowana z elementami pogadanki, inscenizacja, praca w grupach, nauka wersetu na pamięć, piosenka

4. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, nagranie piosenki

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

przygotowanie podręczników i pomocy, sprawdzenie listy obecności, wyciszenie

2. Modlitwa

Wiecie z poprzedniej katechezy, co jest potrzebne do słuchania, dlatego wyciszmy się i poprośmy Pana Boga, by pomagał nam zawsze jak najlepiej słuchać Jego słów.

Nauczyciel czyta modlitwę po wersecie i proponuje uczniom, by je powtarzali:

Dobry Boże, otwieraj nasze uszy,

byśmy mogli usłyszeć i poznać Twój głos.

Dziękujemy Ci za tych, którzy Twój głos rozpoznali

i zdecydowali się słuchać Ciebie.

Daj nam, prosimy, umiejętność słuchania Twojego głosu,

byśmy mogli stać się Twoimi przyjaciółmi.

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

Wiemy już, jak ważne w naszym życiu jest słuchanie, Bóg przecież dał nam dwoje uszu, a tylko jedne usta, byśmy więcej słuchali, a mniej mówili.

Czy łatwo jest nam słuchać innych ludzi?

4. Sytuacja egzystencjalna

Nauczyciel przedstawia krótko historię czterech przyjaciół Boga, by pokazać, jakie korzyści płyną ze słuchania Stwórcy. Posługując się przyniesionym Pismem Świętym, ukazuje:

1. historię Noego (Rdz 6, 8 – 9, 29),

2. historię Mojżesza opisaną w pierwszych rozdziałach Księgi Wyjścia; nauczyciel streszcza historię, podkreślając moment słuchania Boga i konsekwencje wypływające z nieposłuszeństwa,

3. historię Samuela (1 Sm 3, 2-10),

4. historię Jonasza, który miał problemy ze słuchaniem Boga (Jon 1 – 3), ale ostatecznie posłuchał polecenia, dzięki czemu ludność Niniwy została ocalona.

5. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy

Po krótkim przedstawieniu historii przyjaciół Boga dzielimy klasę na cztery grupy. Każda ma zaprezentować wybraną postać. Można też wcześniej wyznaczyć każdej grupie, którą postać ma przedstawić.

6. Zastosowanie życiowe

Chwila na pracę w grupach.

Nauczyciel zachęca do własnej inwencji twórczej.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Następuje prezentacja przedstawień. Po każdej prezentacji nauczyciel nakierowuje na konkluzję: Jakie w danej sytuacji wypłynęły korzyści ze słuchania Boga?

Chcę być przyjacielem Boga, On chce, bym nauczył się Go słuchać.

Wiem, że słuchanie Boga przynosi same korzyści. Bóg wie lepiej niż ja, co jest dla mnie najlepsze.

Uczmy się więc słuchać i zaśpiewajmy piosenkę: Kto ma uszy do słuchania.

Kto ma uszy do słuchania, niechaj słucha.

Niechaj słucha, co Bóg mówi mu do ucha.

Po to Pan Bóg dał każdemu uszy,

Aby przez nie dotrzeć mógł do duszy.

Słowa i muzyka: Renata Syta

8. Podsumowanie treści

Poznaliśmy osoby, które stały się przyjaciółmi Boga, gdyż posłuchały Jego głosu. Wsłuchując się w Boży głos, zrealizowały wielkie plany, jakie Bóg miał wobec ich życia i życia ich bliskich.

Chcę się modlić o to, bym umiał słuchać głosu Bożego, bym umiał, modląc się, prowadzić swoje myśli ku Bogu, bym słyszał Jego głos podczas modlitwy. BÓG MÓWI, ja mam nauczyć się słuchać.

Jak będzie wspaniale, gdy nauczę się słuchać Jego głosu.

Chcę to robić w czasie modlitwy, chcę wznosić myśli ku Bogu i wsłuchiwać się w Jego słowa.

9. Praca domowa

Narysuj historię wybranego bohatera, o którym usłyszałeś podczas katechezy.

10. Modlitwa

Poprośmy Maryję, by pomagała nam słuchać tego, co mówią do nas inni ludzie, oraz tego, co mówi do nas Jej Syn: Zdrowaś, Maryjo…

4. Bóg mówi do ludzi

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Poznanie sposobów przemawiania Boga do ludzi.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza

Uczeń po katechezie:

• uzasadnia, że Bóg przemawia do ludzi,

• wymienia sposoby przemawiania Boga do ludzi.

Umiejętności

Uczeń po katechezie:

• okazuje wdzięczność Bogu za to, że do nas mówi.

3. Metody i techniki

opowiadanie, rozmowa kierowana

4. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, ilustracja serca, kilka książek – mogą być np. encykliki, Katechizm Kościoła Katolickiego, ilustracje rodziców z dzieckiem, księdza (wycięte z gazet lub zdjęcia), kamyczki, muszelki lub zdjęcia przyrody; prezentacja multimedialna

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

wyciszenie, przygotowanie podręczników i pomocy, sprawdzenie listy obecności

2. Modlitwa

Z poprzedniej katechezy wiecie, że Pan Bóg mówi do ludzi poprzez słowa Pisma Świętego. Na dzisiejszym spotkaniu poznacie inne sposoby przemawiania Stwórcy do swoich dzieci na ziemi. Pomódlmy się o to, żebyśmy umieli rozpoznawać głos Pana Boga mówiącego do człowieka: Ojcze nasz…

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

Kto z postaci biblijnych słuchał słów Pana Boga?

Śpiewanie piosenki Kto ma uszy do słuchania

4. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta prezentuje dzieciom następujące przedmioty lub ilustracje: Pismo Święte, ilustrację serca, kilka książek – mogą być np. encykliki, Katechizm Kościoła Katolickiego, ilustracje rodziców z dzieckiem, księdza (wycięte z gazet lub zdjęcia), kamyczki, muszelki lub zdjęcia przyrody. Te przedmioty pomogą zapamiętać bardzo ważne informacje z dzisiejszej katechezy.

5. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy

(Można wyświetlać kolejno slajdy w prezentacji).

Bóg, chociaż Go nie widać, mówi do ludzi na różne sposoby. Mówi do człowieka przez:

1. słowa Pisma Świętego,

2. nauczanie Kościoła,

3. innych ludzi, którzy kochają Pana Boga,

4. otaczający świat – przez piękno stworzenia Bóg mówi, że kocha człowieka, że wszystko jest darem dla niego.

6. Zastosowanie życiowe

Ćwiczenie w podręczniku: Dokończ zdanie, wpisując w puste pola odpowiednie litery zamieszczone w tabelce.

Bóg mówi do ludzi przez:

– kapłanów, rodziców i innych ludzi,

– słowa Pisma Świętego,

– nauczanie Kościoła,

– otaczający świat.

Katecheta prowadzi rozmowę na temat:

Co Bóg mówi do nas poprzez słowa Pisma Świętego, nauczanie Kościoła, papieża, innych ludzi, którzy Go kochają, oraz przez piękno otaczającego świata?

Katecheta kieruje rozmową tak, by dzieci powiedziały o wskazówkach Boga, jakie możemy znaleźć w:

– Piśmie Świętym (np. że należy się modlić, kochać, słuchać Jego słów – tu można przywołać z poprzedniej katechezy przykład Samuela; że Bóg z miłości do człowieka posłał swojego Syna, który umarł na krzyżu za wszystkich ludzi – nawiązać do wiadomości z klasy I);

– nauczaniu Kościoła (np. o tym, co jest w książkach zaprezentowanych we wcześniejszej części katechezy lub o tym, czego naucza papież);

– słowach rodziców, nauczycieli, katechetów, księży (np. zachęcają do udziału we Mszy Świętej, poprawy swojego życia, dbania o zdrowie; dają rady, jak należy się zachowywać w różnych miejscach i wobec różnych ludzi);

– otaczającym świecie (np. o tym, że Bóg przez piękno przyrody chce pokazać człowiekowi, że cały świat stworzył dla ludzi).

Dalej katecheta prosi o zastanowienie się nad tym, jak – biorąc pod uwag to, co wcześniej zostało powiedziane – należy zachowywać się wobec ludzi, którzy mówią nam o Panu Bogu, dbają o nas, uczą nas. Uczniowie powinni podać przykłady zachowań wobec nauczycieli, rodziców, dziadków (słuchać ich z uwagą; wypełniać obowiązki i wykonywać polecenia, ponieważ służą one dobru, pomagają nauczyć się sumienności; nie odkładać na później wypełniania poleceń).

7. Modlitwa śródlekcyjna

Katecheta czyta pierwszą część, a dzieci odpowiadają: Dziękujemy Ci, Boże.

Dziękujemy Ci, Boże, że mówisz do nas w słowach Pisma Świętego. – Dziękujemy Ci, Boże.

Dziękujemy Ci, Boże, że mówisz do nas w nauczaniu Kościoła. – Dziękujemy Ci, Boże.

Dziękujemy Ci, Boże, że mówisz do nas przez ludzi, którzy nas otaczają i którzy chcą dla nas dobrze. – Dziękujemy Ci, Boże.

Dziękujemy Ci, Boże, że mówisz do nas przez swoje stworzenie. – Dziękujemy Ci, Boże.

8. Podsumowanie treści

Katecheta wyświetla i odczytuje podsumowujący slajd prezentacji.

9. Praca domowa

Narysuj jeden ze sposobów przemawiania Boga do człowieka.

10. Modlitwa

Matka Boża zawsze słuchała tego, co mówił do Niej Bóg, dlatego poprośmy Ją o to, żeby pomagała nam uważnie słuchać słów Bożych: Zdrowaś, Maryjo...

5. Bóg przemawia do nas słowami Pisma Świętego

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Ukazanie, że Bóg przemawia w Piśmie Świętym.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza

Uczeń po katechezie:

• uzasadnia, że Biblia jest księgą świętą,

• zna akt wiary.

Umiejętności

Uczeń po katechezie:

• okazuje szacunek wobec Pisma Świętego,

• rozumie dialogi kapłana z wiernymi podczas liturgii słowa.

3. Metody i techniki

rozmowa kierowana z elementami pogadanki

4. Środki dydaktyczne

Pismo Święte (w kilku różnych wydaniach), książki z różnych dziedzin (np. kucharska, instrukcja obsługi, powieść, tomik wierszy), podręcznik

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

wyciszenie, przygotowanie podręczników i pomocy, sprawdzenie listy obecności

2. Modlitwa

Bóg mówi do człowieka na wiele sposobów, o których rozmawialiśmy na ostatnim spotkaniu. Dziś dowiecie się, że Jego słowa są spisane w bardzo ważnej księdze – Piśmie Świętym. Dlatego pomódlmy się teraz o to, żebyśmy uważnie słuchali słów Pisma Świętego i otaczali tę księgę szacunkiem: Ojcze nasz…

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

Katecheta pyta uczniów: W jaki sposób Bóg przemawia do nas?

4. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta pokazuje przyniesione różne książki, a uczniowie odpowiadają, co to za książka, co w niej jest, do czego służy, kiedy się jej używa (np. książka kucharska itp.).

Następnie można poprosić uczniów, by pokazali, jakie książki noszą w plecaku, i powiedzieli, do czego im służą i co w nich jest.

Nauczyciel mówi, że są też wyjątkowe książki, ważne dla nas, np. album. Pyta uczniów, w jaki sposób traktuje się takie wyjątkowe książki.

Opowiada o nich, odpowiadając na pytania:

– Co można powiedzieć o autorach tych książek?

– Co w nich jest zawarte?

– Co wnoszą w nasze życie?

– Do czego nam służą?

– Która z nich jest dla człowieka najważniejsza i dlaczego?

5. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy

Nauczyciel ustawia książki obok siebie, tak jak stoją na półce. Dostawia do nich Pismo Święte.

Wskazuje na wyjątkowość księgi Pisma Świętego. Wyjaśnia wraz z uczniami znaczenie słów „Pismo Święte”.

Jeżeli nasze codzienne przedmioty traktujemy z szacunkiem, bo dla nas wiele znaczą, to Pismo Święte jako wyjątkowa i święta księga, przez którą mówi Bóg, zasługuje na wyjątkowy szacunek. W jaki sposób możemy go okazywać? Dlaczego?

Nauczyciel wraz z uczniami szuka sposobów okazywania szacunku dla Pisma Świętego, podobnych do tych sposobów, w jaki okazuje się szacunek osobom i przedmiotom ważnym w ich życiu.

6. Zastosowanie życiowe

Zawsze słowa Pisma Świętego możemy usłyszeć w kościele podczas Mszy Świętej. Jak nazywa się specjalne miejsce, z którego jest ono czytane? Katecheta pokazuje różne rodzaje ambon.

O tym, że podczas Mszy Świętej czytane jest słowo Boże, przypominają nam też dialogi podczas liturgii słowa. Jakie to słowa, możemy zobaczyć w podręczniku (ćwiczenie).

7. Modlitwa śródlekcyjna

Słuchając słowa Bożego i przyjmując je do swego życia, wyznajemy, że Bóg rzeczywiście do nas mówi. Pomódlmy się krótkim wyznaniem wiary:

Wierzę w Ciebie, Boże żywy, w Trójcy jedyny, prawdziwy;

Wierzę, w coś objawił, Boże, Twe słowo mylić nie może.

8. Podsumowanie treści

Katecheta ćwiczy z uczniami dialogi Mszy Świętej.

Do czytań: Oto słowo Boże – Bogu niech będą dzięki.

Przed Ewangelią: Pan z wami – I z duchem twoim.

Słowa Ewangelii według św. Mateusza/Marka/Łukasza/Jana – Chwała Tobie, Panie.

Po Ewangelii: Oto słowo Pańskie – Chwała Tobie, Chryste.

(Jeżeli dzieci opanują dialog przed Ewangelią, można przećwiczyć też znak krzyża na czole, ustach i sercu i wyjaśnić, dlaczego czynimy ten znak właśnie tam, np. czoło – by myśleć o Bogu, usta – by mówić o Bogu, serce – by mieć Boga w sercu i Go kochać).

Ćwiczenie w podręczniku: Uzupełnij zdanie wyrazami z naklejek.

9. Praca domowa

Ozdób rysunek księgi Pisma Świętego tak, aby było widać, że jest ono wyjątkowe.

10. Modlitwa

Bóg przemawia do nas z kart Pisma Świętego. Niech modlitwą na zakończenie będą słowa z Pierwszego Listu św. Jana (1 J 4, 9-11):

„W tym objawiła się miłość Boga ku nam,

że zesłał Syna swego Jednorodzonego na świat,

abyśmy życie mieli dzięki Niemu.

W tym przejawia się miłość,

że nie my umiłowaliśmy Boga,

ale że On sam nas umiłował

i posłał Syna swojego jako ofiarę przebłagalną za nasze grzechy.

Umiłowani, jeśli Bóg tak nas umiłował,

to i my winniśmy się wzajemnie miłować”.

6. Pan Jezus mówi do nas w przypowieściach

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Poznanie wybranych przypowieści ewangelicznych.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza

Uczeń po katechezie:

• uzasadnia, że Jezus mówił do ludzi w przypowieściach,

• wymienia kilka przypowieści i potrafi je omówić.

Umiejętności

Uczeń po katechezie:

• uważnie słucha słów Pisma Świętego,

• wskazuje, w czym może naśladować postaci występujące w przypowieściach.

3. Metody i techniki

rozmowa kierowana z elementami pogadanki, piosenka, film

4. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, nagranie filmu

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

wyciszenie, przygotowanie podręczników i pomocy, sprawdzenie listy obecności

2. Modlitwa

Pan Jezus nauczał tłumy, które przychodziły go słuchać. Często byli to ludzie, którzy może nawet nie potrafili czytać i pisać, dlatego Jezus mówił do nich jak najprostszymi słowami, żeby mogli zrozumieć to, czego nauczał o Bogu i królestwie Bożym. Opowiadał im historie bliskie ich życiu. Poprośmy Go teraz, by i nam pomagał rozumieć słowa Pisma Świętego: Ojcze nasz…

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

Co to jest Pismo Święte?

Kto mówi do nas przez słowa Pisma Świętego?

4. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta wyjaśnia uczniom, że przypowieści są to opowiadania, którymi posługiwał się Pan Jezus, aby wyjaśniać pewne ważne prawdy. Przypowieści pokazują, co robić, aby być blisko Boga.

Przypowieść to opowiadanie, w którym wydarzenia i osoby nie są ważne same w sobie, lecz jako przykład do zilustrowania jakiejś ważnej prawdy. Jezus stosował takie sposoby nauczania po to, aby wszyscy ludzi mogli lepiej zrozumieć Jego naukę.

Katecheta może również odczytać fragment Pisma Świętego (Mt 13, 10-17):

„Przystąpili do Niego uczniowie i zapytali: «Dlaczego mówisz do nich w przypowieściach?». On im odpowiedział: «Wam dano poznać tajemnice królestwa niebieskiego, im zaś nie dano. Bo kto ma, temu będzie dodane, i nadmiar mieć będzie; kto zaś nie ma, temu zabiorą nawet to, co ma. Dlatego mówię do nich w przypowieściach, że patrząc, nie widzą, i słuchając, nie słyszą ani nie rozumieją. Tak spełnia się na nich przepowiednia Izajasza:

Słuchać będziecie, a nie zrozumiecie,

patrzeć będziecie, a nie zobaczycie.

Bo stwardniało serce tego ludu,

ich uszy stępiały i oczy swe zamknęli,

żeby oczami nie widzieli ani uszami nie słyszeli,

ani swym sercem nie rozumieli, i nie nawrócili się, abym ich uzdrowił.

Lecz szczęśliwe oczy wasze, że widzą, i uszy wasze, że słyszą. Bo zaprawdę, powiadam wam: Wielu proroków i sprawiedliwych pragnęło ujrzeć to, na co wy patrzycie, a nie ujrzeli; i usłyszeć to, co wy słyszycie, a nie usłyszeli”.

5. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy

Katecheta czyta przypowieści lub włącza film (jeśli nim dysponuje).

Następnie chętni uczniowie krótko opowiadają:

1. Przypowieść o dwóch synach,

2. Przypowieść o Łazarzu i bogaczu,

3. Przypowieść o talentach.

Katecheta dopowiada, jeśli uczniowie mają problem z omówieniem treści, i wspólnie z uczniami wyjaśnia, jaką ważną prawdę chciał przekazać Jezus za pomocą tych przypowieści:

1. o posłuszeństwie,

2. jak postępować, aby osiągnąć zbawienie; o miłości bliźniego,

3. człowiek nie powinien być zazdrosny o talenty innych, lecz powinien rozwijać te, które sam posiada.

6. Zastosowanie życiowe

Ćwiczenie w podręczniku: Wpisz tytuły przypowieści przedstawionych na obrazkach.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Piosenka Czytaj Biblię, módl się co dzień.

Czytaj Biblię, módl się co dzień. (3 x)

Czytaj Biblię, módl się co dzień,

jeśli wzrastać chcesz. (3 x)

Autor słów i muzyki nieznany

8. Podsumowanie treści

Ćwiczenie w podręczniku: Przy obrazkach napisz, jaką ważną prawdę chciał nam Pan Jezus przekazać w tych opowiadaniach.

9. Praca domowa

Poproś rodziców, aby pomogli Ci odnaleźć w Piśmie Świętym jakąś przypowieść. Przeczytajcie ją wspólnie. Wykonaj ilustrację do tej przypowieści.

10. Modlitwa

Podziękujmy Panu Jezusowi za to, że uczy nas ważnych prawd poprzez przypowieści: Chwała Ojcu...

III. Materiały źródłowe

• Film Opowieści Biblijne Nowego Testamentu (Filmoteka Promyczka Dobra). Wydawnictwo Promyczek. Płyta nr 4 Przypowieści Jezusa.

7. Publiczna działalność Jezusa

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Ukazanie publicznej działalności Pana Jezusa.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

Uczeń po katechezie:

• wymienia wybrane perykopy biblijne, ukazujące publiczną działalność Jezusa,

• umie wskazać, co Bóg mówi przez te wydarzenia.

Umiejętności

Uczeń po katechezie:

• potrafi wymienić kilka najważniejszych wydarzeń z życia Jezusa.

3. Metody i techniki

rozmowa kierowana z elementami pogadanki, analiza Pisma Świętego (słuchanie ze zrozumieniem)

4. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, podręcznik, plakaty z ważnymi postaciami, plakat z konturem człowieka

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

wyciszenie, przygotowanie podręczników i pomocy, sprawdzenie listy obecności

2. Modlitwa

Pan Jezus przez kilka lat swojej działalności nauczał ludzi, którzy przychodzili Go słuchać. Również nas chce uczyć miłości Boga i bliźniego. Na początku dzisiejszego spotkania powiedzmy Panu Jezusowi, że wierzymy w Niego, mimo że Go nie widzimy: Akt wiary…

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

Jezus opowiadał o Bogu, królestwie Bożym i życiu, używając przypowieści. Jakie znacie przypowieści?

4. Sytuacja egzystencjalna

Nauczyciel przygotowuje plakaty przedstawiające 2 znane osoby (np. Jakuba Błaszczykowskiego, Jana Pawła II). Umieszcza je na tablicy, by wspólnie opisać tych ludzi przez wymienienie ważnych wydarzeń z ich życia, sukcesów, miejsc pracy, osób, z którymi się spotkali.

Potem nauczyciel umieszcza na tablicy kontur wizerunku człowieka i prosi uczniów, aby każdy z nich napisał własną „metryczkę”. Ćwiczenie w podręczniku.

Popatrzmy teraz na Pana Jezusa. Spróbujmy powiedzieć, co ważnego wydarzyło się w Jego życiu.

5. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy

Nauczyciel czyta fragmenty Pisma Świętego, a uczniowie wskazują, które ilustracje z podręcznika odpowiadają poszczególnym wydarzeniom. Pod rysunkami znajdują się puste pola, w które uczniowie wklejają nazwy i miejsca wydarzeń.

1. Chrzest Jezusa – rzeka Jordan

2. Pierwszy cud – Kana Galilejska

3. Kazanie na Górze – Góra Błogosławieństw

4. Wskrzeszenie Łazarza – Betania

5. Rozmnożenie chleba – okolice Kafarnaum

6. Uzdrowienia – wszędzie, gdzie był

6. Zastosowanie życiowe

Katecheta pyta uczniów, co przez te wydarzenia chce nam powiedzieć Bóg.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Uczniowie modlą się modlitwą spontaniczną. Nauczyciel po każdej prośbie mówi: Ciebie prosimy… Uczniowie odpowiadają: Wysłuchaj nas, Panie.

8. Podsumowanie treści

Nauczyciel jeszcze raz przypomina najważniejsze wydarzenia w następującym schemacie: wydarzenie – miejsce – co Bóg przez nie mówi.

9. Praca domowa

Pokolorować rysunki w podręczniku.

10. Modlitwa

Dziękujemy Ci, Boże, za to, że przez Pana Jezusa mówiłeś do nas tak jasno, że poznając Jego życie, poznajemy, jaki jesteś. Chwała Ojcu…

8. Bóg mówi do nas przez innych ludzi

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Uświadomienie prawdy, że Bóg mówi do człowieka przez rodziców, katechetów, kapłanów i wychowawców.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza

Uczeń po katechezie:

• uzasadnia, że Bóg go uczy przez innych ludzi,

• wyjaśnia, w jaki sposób Bóg mówi do nas przez innych ludzi,

• rozumie, że ważne jest słuchanie rodziców, katechetów, kapłanów i wychowawców.

Umiejętności

Uczeń po katechezie:

• szanuje osoby czytające i głoszące słowo Boże.

3. Metody i techniki

rozmowa kierowana z elementami pogadanki, śpiew

4. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, gazety katolickie, książka (o życiu świętego), płyta z muzyką religijną, film religijny

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

wyciszenie, przygotowanie podręczników i pomocy, sprawdzenie listy obecności

2. Modlitwa

Bóg mówi do nas na różne sposoby. Poznaliście je kilka spotkań wcześniej. Dziś pomówimy o tym, że może On przemawiać przez innych ludzi. Pomódlmy się o to, byśmy potrafili rozpoznawać Jego głos w słowach tych, którzy nas otaczają.

Katecheta czyta modlitwę po wersecie i proponuje uczniom, by je powtarzali:

„Dobry Boże, otwieraj nasze uszy,

byśmy mogli usłyszeć i poznać Twój głos.

Dziękujemy Ci, dobry Boże, za tych ludzi,

poprzez których do nas mówisz.

Daj nam, prosimy, umiejętność słyszenia Twojego głosu,

kiedy słuchamy innych ludzi,

byśmy mogli stać się Twoimi przyjaciółmi”.

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

Katecheta pyta:

– Co możemy powiedzieć o Jezusie, patrząc na Jego czyny? Jaki jest Jezus?

4. Sytuacja egzystencjalna

Bóg jest dobry i bardzo chce z nami rozmawiać. Mówi do nas nie tylko w słowie Bożym (kiedy czytamy je w domu czy w kościele).

Katecheta wyjmuje książkę (o życiu świętego), płytę z muzyką religijną, film religijny. Krótko omawia wszystkie te przedmioty, zwracając uwagę na ich tematykę (mówią nam o Bogu).

Katecheta pyta:

– Gdzie jeszcze można usłyszeć głos Pana Boga? (W szkole – na katechezie, w kościele – na kazaniu, w domu – kiedy wspólnie modlimy się z rodzicami).

5. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy

Bóg mówi do nas przez różne osoby. Mówi nam o swojej miłości, uczy nas, jak postępować w życiu, opowiada nam o sobie. Mówi do nas, kiedy czytamy Jego słowo, kiedy ktoś tłumaczy nam, jaki jest Bóg.

Uczniowie wykonują zadanie z podręcznika: Dopasuj osobę do treści, a dowiesz się, jak do Ciebie mówi Bóg.

6. Zastosowanie życiowe

Uczniowie rozwiązują krzyżówkę o słuchaniu i wykonują zadanie: Dopasuj odpowiedzi „dymek” do mówiących osób.

Katecheta krótko omawia obrazki.

(Rysunki z dymkami – tekst do dopasowania na naklejkach:

– rysunek księdza, który trzyma Pismo Święte i coś mówi, pokazując na nie palcem – „Bóg jest Miłością”,

– rysunek rodzica obejmującego swoje dziecko – „Niech Cię Pan błogosławi i strzeże”,

– rysunek muzyków na scenie, którzy podnoszą ręce do góry – „Bóg jest dobry”).

7. Modlitwa śródlekcyjna

Powtarzamy razem słowa z Pisma Świętego: „Mów, Panie, bo sługa Twój słucha”.

8. Podsumowanie treści

Poprzez różne osoby mówi do nas Bóg, dlatego powinniśmy być czujni i uważni. Spotykając ludzi, słuchamy, co mają nam do powiedzenia, bo Bóg wciąż kieruje do nas swoje słowo. Szczególnie trzeba wytężać słuch w czasie modlitwy, wtedy gdy czytane jest Pismo Święte i podczas nauczań.

9. Praca domowa

Nauczę się na pamięć: „Wiara rodzi się z tego, co się słyszy, tym zaś, co się słyszy, jest słowo Chrystusa” (Rz 10, 17).