Przyjmujemy Pana Jezusa - poradnik metodyczny 3 SZP ebook

Wprowadzenie

Katecheza – przygotowaniem do spotkania z Jezusem Chrystusem w Eucharystii

Szanowni Katecheci!

Przekazujemy do Waszych rąk pakiet przeznaczony do nauczania religii w III klasie szkoły podstawowej pt. Przyjmujemy Pana Jezusa, któryjest kontynuacją pakietów: Jesteśmy rodziną Pana Jezusa (klasa I) oraz Kochamy Pana Jezusa (klasa II). Zwieńcza on katechezę inicjacji w sakramenty pokuty i pojednania oraz Eucharystii – pierwszego etapu edukacyjnego. Należy on, jak poprzednie pakiety, do serii podręczników do nauczania religii pod wspólnym tytułem Z Bogiem na ludzkich drogach, tworzonych pod redakcją ks. Mariana Zająca. Zarówno podręcznik ucznia, jak i poradnik metodyczny dla katechetów zostały przygotowane zgodnie z zaleceniami Podstawy programowej katechezy Kościoła katolickiego w Polsce1 oraz wytycznymi Programu nauczania religii rzymskokatolickiej w przedszkolach i szkołach2.

Podręcznik jest kontynuacją antropologiczno-kerygmatycznego modelu katechezy przyjętego w klasach I i II. Ma to swoje odzwierciedlenie w strukturze katechezy. Pierwszą częścią jednostki lekcyjnej jest sytuacja egzystencjalna dostosowana do wieku katechizowanego. Po jej analizie zostaje przekazane orędzie chrześcijańskie, w którym – zgodnie z założeniami Podstawy programowej – omówione są główne prawdy katechetyczne przewidziane do realizacji na danym etapie nauczania. Ostatnim etapem katechezy jest zastosowanie przekazanych treści w życiu – wspieranie ucznia w budowaniu jego postaw chrześcijańskich.

Pakiet edukacyjny Przyjmujemy Pana Jezusa, przeznaczony do nauki religii w III klasie szkoły podstawowej, zawiera następujące elementy składowe:

1. Podręcznik ucznia,

2. Poradnik metodyczny dla nauczyciela,

3. Płytę CD i stronę internetową.

Podręcznik ucznia

Podręcznik ucznia zawiera materiał nauczania, przedstawiony za pomocą krótkich i zwięzłych tekstów, a także ilustracji i zdjęć oraz zadań aktywizujących i utrwalających.

Treści, dydaktyka i metodyka mają pogłębić w uczniach świadomość dziecięctwa Bożego, umotywowaną wiarę, komunię z Jezusem Chrystusem przebaczającym grzechy w sakramencie pokuty i pojednania oraz obecnym i działającym w Najświętszym Sakramencie. Dziecko poznaje cel regularnego uczestniczenia w Eucharystii oraz owocnego przystępowania do sakramentu pokuty i pojednania, dzięki czemu pogłębia umiejętność wyrażania w znakach swojej religijności i rozwijania życia modlitewnego. Teksty przekazywane w katechezach podkreślają centralne znaczenie Eucharystii, która pomaga stawać się oraz być chrześcijaninem. Zasadniczym źródłem treści zawartych w podręczniku jest słowo Boże, zachęcające do uczestniczenia w liturgii podczas całego roku liturgicznego. Słuchanie słowa Bożego pomaga rozumieć przykazania Boże i je przestrzegać.

Podręcznik zawiera 69 odrębnych jednostek tematycznych, które zostały podzielone na działy zgodnie z Programem nauczania religii.

Struktura podręcznika przedstawia się następująco:

1. Wizualizacja treści katechezy dostosowana do możliwości percepcyjnych dziecka. Szata graficzna pierwszej strony każdej katechezy, mająca na celu uwidocznienie najistotniejszych treści, pomaga emocjonalnie i wolitywnie przylgnąć do głoszonych treści. Ułatwia też formowanie postaw wiary i modlitwy.

2. Zadania do wykonania przez uczniów podczas katechezy.

3. Zadania przeznaczone do wykonania w domu. Nawiązują one do konkretnych sytuacji życiowych dziecka, aby łatwiej było mu pogłębić poznawane treści i je utrwalić.

Osoba katechizowana jest podmiotem wyznaczającym kierunek całego podręcznika. Dziecko w klasie III, asymilując poznawane treści, coraz pełniej przechodzi od zabawy do uczenia się. Pewnej zmianie ulega także jego religijność; choć dziecko jest jeszcze mocno związane z osobami będącymi dla niego autorytetami, już samo poznaje wiele pojęć religijnych. Uwzględniając rozwój fizyczny, psychiczny, emocjonalny, społeczno-moralny i religijny dziecka, twórcy podręcznika pomagają katechizowanym pogłębićświadomość Bożej miłości i wzbudzić w nich pragnienie regularnego przystępowania do sakramentów pokuty i pojednania oraz Eucharystii. Przyjaźń z Chrystusem jest przeżyciem nie tylko indywidualnym, ale także społeczno-wspólnotowym. Podręcznik pomaga wychować dziecko do aktywnego i świadomego uczestniczenia w niedzielnym zgromadzeniu wiernych oraz pełnego uczestnictwa w misterium Eucharystii.

Poszczególne katechezy w swoich treściach oraz szacie graficznej nawiązują do codziennych doświadczeń dzieci, w szczególności do tych przeżyć, które dotyczą słuchania, odpowiadania, dziękczynienia, przepraszania i przebaczania, obdarowywania i przyjmowania darów. Doświadczenia te wyjaśniane są w oparciu o przykłady wiary biblijnych postaci.

Treścią katechez rozdziału pierwszego są wiadomości dotyczące modlitwy chrześcijańskiej. Poprzez pogłębienie umiejętności modlitwy dziękczynienia, prośby, przeproszenia i uwielbienia motywuje się dziecko do praktykowania częstej modlitwy w oczekiwaniu na spotkanie z Jezusem. Katechezy te pomagają poznać naukę Jezusa i pogłębić przyjaźń z Nim.

W katechezach drugiego rozdziału zawarte są treści na temat wypełniania przykazań. Dziecko, poznając przykazania jako życiowe drogowskazy, staje się wrażliwsze na potrzebę ich wypełniania. Dzięki temu doskonali w sobie umiejętność oceny własnego postępowania w świetle przykazań.

Rozdział trzeci przekazuje wiedzę na temat obrzędów wstępnych Mszy Świętej. Pogłębiając wiadomości o grzechu, pokucie i nawróceniu, dziecko nabywa umiejętności uznawania własnych win. Treści katechez pomagają mu kształtować postawy pokutne sprzyjające owocnemu korzystaniu z sakramentu pokuty i pojednania, a jednocześnie uczą właściwego zachowania w czasie obrzędów wstępnych Mszy Świętej.

Kolejny, czwarty rozdział, ukazuje wartość wspólnotowego spotkania przy stole Słowa Bożego i uwrażliwia na słowo zawarte w Piśmie Świętym i celebrowane w liturgii. Dziecko poznaje Jezusa Chrystusa, który będąc Słowem Bożym, rozmawia ze zgromadzonymi w czasie liturgii słowa i wyjaśnia im Pisma. Wprowadzając katechizowanego w liturgię, kształtuje się w nim postawę należnej czci wobec Pisma Świętego, która wypływa z wiary i budzi zaufanie Słowu.

Piąty rozdział jest przypomnieniem wydarzeń dotyczących męki i śmierci Jezusa na krzyżu. W dziecku kształtowane są postawy eucharystyczne: ofiarowania, jedności i miłości oraz wdzięczności w życiu codziennym.

W rozdziale szóstym uwrażliwia się dziecko na potrzebę jedności i pokoju we wspólnocie Kościoła oraz nieustannego wzrastania w miłości Boga i bliźniego. Dziecko poznaje bogactwo mszalnych obrzędów komunii świętej. Sprzyja to kształtowaniu postaw godnego i owocnego uczestniczenia w Uczcie Eucharystycznej.

Siódmy rozdziałzachęca do dawania świadectwa o Jezusie Zmartwychwstałym w codziennym życiu. Treści katechez przypominają, że to Jezus obdarza człowieka siłą do dobrego postępowania.

W podręczniku obok treści wynikających bezpośrednio z Programu nauczania religii rzymskokatolickiej w przedszkolach i szkołach zamieszczono również katechezy dodatkowe. Proponowane w nich treści pozwalają głębiej przeżyć wydarzenia roku liturgicznego, a także poznać wybrane postaci świętych. W katechezach tych dziecko pogłębia znajomość i rozumienie tradycji związanych z Adwentem, Bożym Narodzeniem, Wielkim Postem i Wielkanocą, a także uczy się głębszego przeżywania nabożeństw różańcowych oraz uroczystości ważnych w liturgii Kościoła, takich jak: Podwyższenie Krzyża Świętego, uroczystość Wszystkich Świętych, uroczystość Niepokalanego Poczęcia, Ofiarowanie Pańskie i Święto Bożego Miłosierdzia. Zwraca się też uwagę na wydarzenia ważne na drodze osobistego przeżywania wiary: rekolekcje, nabożeństwo pierwszych piątków miesiąca, nabożeństwo pierwszych sobót miesiąca, pielgrzymkę, a także na właściwe przeżywanie wolnego czasu.

W podręczniku znajdują się również katechezy tzw. regionalne: katecheza o sanktuarium Matki Bożej Płaczącej w Lublinie i Słudze Bożym Prymasie Polski Stefanie Kardynale Wyszyńskim. Proponowane scenariusze mają pomóc w przygotowaniu katechez o innych sanktuariach oraz osobach znaczących na terenie własnej diecezji. Prawdy w nich przedstawione winny umacniać w dziecku więź z Jezusem i Jego Matką Maryją oraz na przykładzie życia omawianych postaci ukazać, jak cenna jest przyjaźń z Bogiem.

Podręcznik do religii dla klasy III uwzględnia integralny rozwój dziecka i jego potrzeby ujawniające się w tym wieku. W odkrywaniu właściwych postaw i wartości pomocne są odpowiednio skonstruowane cele oraz właściwie dobrane środki i metody, które wspierają dziecko w próbie ich internalizacji. W podręczniku zastosowane zostały metody aktywizujące dostosowane do wieku katechizowanych, wyzwalające działanie lub oparte na działaniu (metody plastyczne, konstrukcyjno-praktyczne, praca z obrazem). Metody te na tym etapie rozwoju wspomagają proces socjalizacji dziecka i zachęcają do budowania wspólnoty. Ćwiczenia i zadania do wykonania przez katechizowanych mają rozwijać ich kreatywność, twórcze myślenie, logiczne działania i wyobraźnię oraz wspierać rozwój manualny i estetyczny.

Konstytutywnym elementem podręcznika dla ucznia jest również jego szata graficzna. Każdy rozdział ma swoją kolorystykę, a poszczególne jednostki zostały zilustrowane zgodnie z podziałem treści wyżej opisanym. W niektórych katechezach dobrane tematycznie zdjęcia mają przybliżyć uczniom rzeczywiste sytuacje religijne i międzyosobowe oraz realistycznie przedstawić miejsca i wydarzenia liturgiczne. Jest to próba powolnego wychodzenia z wizualizacji wyłącznie rysunkowej i rozbudzania wyobraźni oraz myślenia bardziej konkretnego.

Należy także podkreślić, że wszystkie katechezy odwołują się do sytuacji egzystencjalnych, co koresponduje z jeszcze mocno funkcjonującym u dziecka myśleniem konkretno-obrazowym. Służy to poznawaniu prawdy religijnej i emocjonalnemu związaniuz nią dziecka, a także wprowadzaniu i wyjaśnianiu konkretnych treści teologicznych. Podczas nauki religii w klasie III uczeń poznaje nowe modlitwy oraz utrwala te, z którymi zetknął się już wcześniej. Wszystkie zostały umieszczone w końcowej części podręcznika.

Poradnik metodyczny dla nauczyciela

Oprócz podręcznika nauki religii dla klasy III szkoły podstawowej został przygotowany również poradnik metodyczny dla katechetów. Zawiera on założenia edukacyjne oraz treści nauczania, a także scenariusze wszystkich katechez, szczegółowe opisy zastosowanych metod aktywizujących oraz teksty źródłowe potrzebne do przeprowadzenia katechezy. Wyszczególnienie metod, technik i środków dydaktycznych dopełnia pierwszą część konspektu każdej lekcji.

Założenia edukacyjne zostały opracowane według najnowszych wytycznych zarówno Podstawy programowej katechezy oraz Programu nauczania religii w Polsce, jak i Podstawy programowej kształcenia ogólnego i rozporządzeń Ministerstwa Edukacji Narodowej3. Ta forma opracowania założeń edukacyjnych wynika z pragnienia, aby proponowane materiały były konkretną pomocądla katechetów, którzy zobowiązani przez dyrektorów szkół, muszą respektować najnowsze wytyczne władz oświatowych. Zgodnie z przyjętymi założeniami poradnik metodyczny dla nauczyciela ma następującą strukturę:

I. Założenia edukacyjne:

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne:

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe:

• Wiedza

• Umiejętności

3. Metody i techniki

4. Środki dydaktyczne

II. Przebieg katechezy:

1. Czynności wstępne

2. Modlitwa

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

4. Sytuacja egzystencjalna

5. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy

6. Zastosowanie życiowe

7. Modlitwa śródlekcyjna

8. Podsumowanie treści

9. Praca domowa

10. Modlitwa

Czynności wstępne to czas przeznaczony na przygotowanie podręczników i pomocy, sprawdzenie obecności oraz wyciszenie i przygotowanie do modlitwy, która rozpoczyna i kończy poszczególne jednostki lekcyjne. Na uwagę zasługują zamieszczone na początku każdego scenariusza sugestie, jak nawiązać do poprzedniej katechezy. W poradniku metodycznym znajdują się odpowiednio przygotowane pytania lub ćwiczenia, mające ułatwić powtórzenie i utrwalenie wiadomości z poprzedniej katechezy. Podanie głównych treści programowych poprzedza sytuacja egzystencjalna bliska dziecku, korespondująca z głównym tematem katechezy. Zastosowanie życiowe to wskazanie na konkretne postawy oraz sposoby realizacji w życiu dziecka poznanych treści i prawd wiary. Modlitwa śródlekcyjna jest częścią naturalnego rytmu przebiegu jednostki lekcyjnej i pomaga wprowadzać ucznia w coraz głębszą relację z Bogiem. Przez to dziecko uczy się krótkich modlitw, niekiedy jednozdaniowych aktów strzelistych, którymi zwraca się do Boga, a które następnie może praktykować w innych momentach życiowych. Podsumowanie treści pozwala na zwrócenie uwagi ucznia na to, co było najważniejszą treścią w danej jednostce lekcyjnej. Umożliwia zrozumienie proponowanych treści i sprzyja uporządkowaniu ich, co ułatwia zapamiętywanie. Praca domowa służy utrwaleniu wiadomości, a także wspomaga budowanie relacji rodzinnych, gdyż wielokrotnie zachęca do wykonania jej razem z rodzicami.

Scenariusze poszczególnych jednostek katechetycznych zostały przygotowane bardzo szczegółowo. Sugerują one nie tylko treści i metody, ale również pewne sformułowania oraz sposób przeprowadzenia danej części lekcji lub zaproponowanej czynności czy zadania. Przekaz treści katechezy następuje także na podstawie proponowanych technik multimedialnych, takich jak prezentacje, ilustracje, zdjęcia i rysunki, które znajdują się na dołączonej do pakietu edukacyjnego płycie CD oraz na stronie internetowej www.kulkat.pl. Należy pamiętać, że poradnik metodyczny jest tylko pomocą i propozycją; katecheta może realizować temat programowy z o wiele większą kreatywnością i twórczością, korzystając ze swojego doświadczenia i dostosowując środki i metody do adresatów katechezy. Poradnik metodyczny ujmuje całościowo, organicznie i syntetycznie program przewidziany przez Podstawę programową katechezy, z czego nie wolno jednak katechecie dobrowolnie rezygnować. Dla doświadczonych katechetów będą to kolejne sugestie, które dołączą oni do swojego bogatego doświadczenia katechetycznego, natomiast dla początkujących to konkretne i praktyczne wskazówki oraz materiał dydaktyczno-metodyczny do realizacji tematów wyznaczonych przez Program nauczania religii.

Płyta CD i strona internetowa

Do pakietu edukacyjnego Przyjmujemy Pana Jezusa dołączona została płyta CD zawierająca następujące elementy: piosenki religijne, prezentacje, ilustracje, zdjęcia, rysunki, formularze, a także plan edukacji rocznej dla katechetów. Jest to pomoc, która pozwoli uczynić lekcję religii ciekawszą, zachęci uczniów do aktywnego udziału w procesie dydaktycznym oraz wpłynie na ich rozwój zarówno intelektualny, jak i duchowy, kulturowy oraz emocjonalny.

Ponadto została przygotowana strona internetowa www.kulkat.pl mająca ułatwić pracę tym katechetom, którzy w czasie prowadzenia zajęć mają dostęp do Internetu. Portal zawiera wiele filmów, prezentacji, zdjęć, nagrań, teledysków i innych materiałów. Autorzy i redaktorzy zwracają się w tym miejscu do katechetów z prośbą o systematyczne udoskonalanie materiałów na stronie. Można przesyłać swoje sugestie, propozycje scenariuszy katechez, obrazy, rysunki, zadania do wykonania przez dzieci czy też prezentacje multimedialne do poszczególnych jednostek lekcyjnych.

Autorzy i redaktorzy pakietu edukacyjnego do nauczania religii w III klasie szkoły podstawowej pt. Przyjmujemy Pana Jezusa dołożyli wszelkich starań, aby proponowane pomoce były z jednej strony pożyteczne i atrakcyjne dla uczniów, a z drugiej stanowiły bardzo praktyczne narzędzie pracy dla katechetów. Oczywiście mają świadomość tego, żeżadne ludzkie dzieło nie jest doskonałe, i są otwarci na udoskonalanie materiałów. Praktycznym wyrazem takiego podejścia będzie sukcesywne umieszczanie na stronie internetowej www.kulkat.pl alternatywnych konspektów do poszczególnych katechez, a także materiałów multimedialnych do pobrania.

Szanowni Katecheci!

Eucharystia jest najwspanialszym darem Boga dla człowieka, ponieważ jest znakiem, czyli sakramentem bezinteresownej, ofiarnej i bezgranicznej miłości między osobami Boskimi i ludzkimi. To właśnie Jezus Chrystus, jedyny Pośrednik i Kapłan, czyni dar z siebie samego. Wydając swoje Ciało i przelewając swoją Krew za człowieka, staje się obecny w tym sakramencie, aby obdarować go swoim życiem i miłością.

Drodzy Katecheci, uczyńcie wszystko, aby dzieci przystępujące do tego sakramentu miały żywe i głębokie poczucie, że spożywanie Ciała i Krwi Chrystusa jest procesem osobowym, w którym pozwalamy, aby Bóg wszedł w nasze życie i je przemienił. Pomagajcie im zrozumieć, że Eucharystia oznacza wejście w najściślejszą osobową komunię, wspólnotę z Chrystusem. Niech ich serca staną się Domem Boga na całe życie.

W imieniu autorów i redaktorów

ks. Piotr Tomasz Goliszek

Lublin,

19 VI 2014 – Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa

I. Modlimy się

1. Nowy rok szkolny czasem pogłębienia przyjaźni z Jezusem

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Ukazanie, że każdy rok katechetyczny jest czasem rozwoju naszej wiary i pogłębienia przyjaźni z Jezusem.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

• Uczeń wie, że każda katecheza jest spotkaniem z Jezusem i pogłębieniem wiedzy o Bogu.

Umiejętności:

• Uczeń wyjaśnia i uzasadnia, co pogłębia naszą przyjaźń z Jezusem.

3. Metody i techniki

opowiadanie, rozmowa kierowana z elementami pogadanki, wykreślanka, tekst luk

4. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, karta z „przesłaniem” dla każdego ucznia

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

wyciszenie, przygotowanie podręczników i pomocy, sprawdzenie listy obecności

2. Modlitwa

Na początku roku szkolnego podziękujmy Panu Bogu za wakacyjne przygody, spotkanych ludzi, za to, że możemy dalej wspólnie wzrastać w wierze. Trzymając się za ręce, wołajmy do naszego Ojca: Ojcze nasz…

3. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta pyta uczniów:

– Jaką fascynującą przygodę przeżyliście w czasie wakacji?

Katecheta czyta opowiadanie Tajemnica cesarza Fryderyka. Ważne jest, aby zainteresować dzieci i przekazać im prawdę, że wielką siłą każdego człowieka jest jego wiara, którą pogłębiamy w czasie katechezy.

Tajemnica cesarza Fryderyka

Każdego roku spędzam jakiś czas w małej wsi ukrytej pośród wzgórz i lasów, tak maleńkiej, że nie jest ona zaznaczona na mapach. Jest tam tylko jedna ulica, jeden sklep i panuje bezgraniczny spokój. Wieczory letnie są przemiłe, a gdy pierwsze cienie schodzą ze wzgórz, wieśniacy i wczasowicze siadają na kamiennych ławkach na placu przed kościołem, by wymienić myśli, kołysane świeżym wietrzykiem płynącym z lasów.

Wieś otoczona jest ruinami zamku, z którego pozostały jedynie spiczaste kikuty. Wiele z nich wykorzystywanych jest obecnie jako mury domów.

Ale właśnie zamek bywa przeważnie tematem rozmów i opowieści. Od dawien dawna starzy mieszkańcy wsi przekazują młodszym wiadomość, że gdzieś w podziemiach zamku ukryty jest tajemniczy dokument, może jakaś mapa schowana przez najwierniejszego giermka cesarza Fryderyka. Młodzieniec ów był kiedyś gościem pana tej wsi. Towarzyszył on podczas podróży narzeczonej cesarza. Przybył tu któregoś letniego popołudnia. Miał cesarskie insygnia i pieczęć Fryderyka. Giermek był młodzieńcem o bujnych czarnych włosach i wielkich, ciemnych oczach. Miał czarną zbroję i biały płaszcz z cesarskim orłem. Tak właśnie został uwieczniony na pewnej miniaturce, znalezionej w bibliotece zamkowej. Nazywał się Tannhauser. Wiózł dwa posłania: jedno skierowane do hrabianki Bianki, narzeczonej cesarza, drugie było tajemniczym dokumentem. Nikt nie wie, co zostało tam napisane, ale wszyscy zgodnie twierdzą, że musiało to być coś bardzo ważnego. Widziano podobno ów pergamin, zawiązany bardzo dokładnie czerwonymi wstęgami i opatrzony potrójną pieczęcią cesarza.

Noc, którą Tannhauser spędził we wsi, okazała się nocą zdrady. Pan zamku potajemnie porozumiał się z wrogami cesarza i próbował uwięzić Tannhausera. Dzielny giermek bronił się ze wszystkich sił.

Świadkowie opowiadali, że nigdy nie widziano nikogo, kto by tak dzielnie posługiwał się mieczem. Ale zdrajców było wielu. Osłabiony walką Tannhauser skoczył z murów i kulejąc, znikł w lesie. Natychmiast ruszył pościg, ale giermka nie znaleziono. Był śmiertelnie ranny i nikt go już więcej nie zobaczył. Z pewnością spoczywa gdzieś w lesie, a wraz z nim tajemnica cesarza.

Legendę tę wiernie przekazywano we wsi z pokolenia na pokolenie. Co jakiś czas przeprowadzano poszukiwania, ale nikomu jak dotąd nie udało się zgłębić tajemnicy zniknięcia Tannhausera. Przynajmniej do minionych wakacji...

Był schyłek upalnego lata. Przebywaliśmy na placu, pochłonięci rozmową. Wieczór podniósł swoją kurtynę utkaną z lekkiego niczym jedwab wietrzyku, a świerszcze rozpoczęły swój zwykły koncert. Przykro nam było trochę, że wakacje się już kończą. Nadszedł stary Sebastian. Był pasterzem, którego znali wszyscy, gdyż dwa razy dziennie przechodził przez wieś ze swym stadem kóz, zatrzymując się chętnie, by zamienić parę słów z wczasowiczami.

Pojawienie się pasterza w porze dla niego nietypowej wzbudziło u wszystkich szczególne zainteresowanie. Zamieniło się ono w ciekawość, gdy Sebastian zaczął opowiadać. Od dawna starał się on zebrać wszystkie zasłyszane wspomnienia, związane z tajemnicą Tannhausera. Teraz udało mu się połączyć w całość znane szczegóły. A ponieważ dobrze znał okolicę, stwierdził, że jest w stanie wskazać miejsce, które pomoże wyjaśnić tajemnicę.

– Istnieje ludowa piosenka, która mówi o grocie z dwoma źródłami – powiedział Sebastian. – Znam takie miejsce. Mnóstwo razy tam przechodziłem, ale nigdy nie wiązałem tego z legendą...

Dziwne podniecenie ogarnęło wszystkich. Miejsce to nie było bardzo oddalone. Dlaczego więc od razu nie pójść tam i zobaczyć?

Ktoś pobiegł po latarki i jakieś narzędzia. Zaraz też wyruszyliśmy.

W indiańskim szyku, z zapalonymi latarkami, z narzędziami na ramionach podążaliśmy za ogromną postacią Sebastiana, mającego na głowie szeroki kapelusz. Wyglądaliśmy pewnie jak zgraja średniowiecznych rozbójników.

Przeszliśmy przez kilka wąwozów, przez bukowe zarośla i wreszcie znaleźliśmy miejsce wskazane przez Sebastiana.

– Źródła zostały osuszone przez wodociąg miejski – wyjaśnił Sebastian. – Ale gdy mój dziadek przyprowadzał mnie tutaj, znajdowały się one tam, gdzie leżą te duże kamienie. Grota prawdopodobnie była za tym... Kto wie, od ilu lat jest zasypana.

Osoby, które przyniosły łopaty, natychmiast zabrały się do kopania i wkrótce głuchy łoskot pozwolił przypuszczać, że być może znaleziono właściwe miejsce. Łopaty zagłębiły się szybko pomiędzy trawy i krzewy. Odrzucono sporo ziemi i wreszcie ukazała się czerń groty.

Z trudem powstrzymaliśmy okrzyk radości. Z biciem serc skierowaliśmy światło latarki na ciemną szparę. Wydało mi się, że coś tam błyszczy.

Podwoiliśmy wysiłki. Po pół godzinie gorączkowej pracy wejście do groty było otwarte. Nikt jednak nie miał odwagi tam wejść. Wreszcie zdecydowano, że na mnie spadnie ten obowiązek. Zapewniam was, że bałem się bardzo. Zrobiłem dwa kroki, drżąc... A potem zacząłem krzyczeć. Moja latarka oświetliła kupkę kości zagrzebanych w ziemi i kamieniach. Ze szkieletu ręki wystawał strzępek białego materiału, wewnątrz którego widoczny był zwój pergaminu.

Znaleźliśmy tajemnicze posłanie cesarza Fryderyka.

Przesunęliśmy powolutku kości i delikatnie wysunęliśmy materiał z ręki wiernego Tannhausera. Przed śmiercią owinął on cenne posłanie swego pana w biały płaszcz.

Umieraliśmy wprost z chęci odczytania posłania, ale nie chcieliśmy brutalnie zrywać nienaruszonych pieczęci cesarza. Poza tym prawdopodobnie nie bylibyśmy w stanie odczytać i zrozumieć starodawnego języka. Prawie biegiem powróciliśmy do wsi. Wszyscy snuli przypuszczenia na temat zawartości przesłania.

Spotkaliśmy się w kuchni na plebanii i bardzo delikatnie rozerwaliśmy pieczęcie. Wreszcie po tylu wiekach mogliśmy przeczytać przesłanie cesarza Fryderyka. Oto ono...

Istnieją trzy siły:

– ryczący lew w puszczy,

– góra opierająca się huraganom,

– ramię nieustraszonego rycerza.

Ale jest coś silniejszego i większego: serce dziecka, które żyje wiarą.

Por. B. Ferrero. Tajemnica cesarza Fryderyka

Przesłanie cesarza należy dla każdego dziecka przygotować na kartce, może być z rysunkami, w taki sposób, aby przypominało ono dawne pismo. W ostatnim zdaniu powinno brakować liter albo mogą być one częściowo zatarte, aby dzieci je poprawiły i odczytały.

– Co jest wielką siłą, która pomaga pokonywać wszystkie niepowodzenia życia? (wiara)

4. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy

Jeżeli zrozumiemy, co w życiu jest najcenniejszym skarbem, będziemy gotowi zrobić wszystko, aby to zdobyć. Posłuchajmy, co mówi Jezus:

„Królestwo niebieskie podobne jest do skarbu ukrytego w roli. Znalazł go pewien człowiek i ukrył ponownie. Uradowany poszedł, sprzedał wszystko, co miał, i kupił tę rolę” (Mt 13,44).

– Co zrobił człowiek, aby znaleziony skarb stał się jego własnością? (poszedł, sprzedał wszystko, co miał, i kupił tę rolę)

My podczas katechezy również poszukujemy takich drogocennych skarbów. Który z nich jest największy?

Ćwiczenie w podręczniku:

Wykreśl co drugą literę, odczytaj rozwiązanie i wpisz je w serce. (wiara)

5. Zastosowanie życiowe

Katecheta rozmawia z uczniami o tym, jak pogłębiać swoją wiarę i przyjaźń z Jezusem (przez modlitwę, udział w katechezie i Mszy Świętej, czytanie Pisma Świętego, śpiew piosenek religijnych, dobre uczynki itp.). Wypowiedzi można zapisywać na tablicy. Dzieci przy pomocy katechety próbują uzasadnić swoje odpowiedzi.

6. Modlitwa śródlekcyjna

Akt wiary

7. Podsumowanie treści

Każda katecheza pomaga nam pogłębiać naszą wiarę i przyjaźń z Jezusem. Ta wiara wyraża się w konkretnych czynach.

Ćwiczenie w podręczniku:

Napisz, co pomaga nam wyznawać wiarę.

(Katecheza, modlitwa, piosenki, Pismo Święte, Eucharystia, dobre uczynki)

8. Praca domowa

Napisz modlitwę, w której poprosisz Pana Boga o dobry rok szkolny.

9. Modlitwa

Chwała Ojcu

III. Materiały źródłowe

B. Ferrero. Tajemnica cesarza Fryderyka. W: Nowe historie. Warszawa 1996 s. 10-13.

2. Od chrztu świętego jestem dzieckiem Bożym

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Pogłębienie wiedzy o chrzcie świętym.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

• Uczeń wie, że od chrztu świętego jest dzieckiem Bożym.

• Uczeń zna treść przyrzeczeń chrzcielnych.

Umiejętności:

• Uczeń uzasadnia potrzebę odnowienia przyrzeczeń chrzcielnych.

• Uczeń aktywnie bierze udział w odnowieniu przyrzeczeń chrzcielnych.

3. Metody i techniki

rozmowa kierowana z elementami pogadanki

4. Środki dydaktyczne

Pismo Święte

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

wyciszenie, przygotowanie podręczników i pomocy, sprawdzenie listy obecności

2. Modlitwa

Odczytajcie modlitwy, które napisaliście w domu.

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

Odczytanie modlitw jest nawiązaniem do poprzedniej katechezy.

4. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta omawia z dziećmi zdjęcie z podręcznika, przedstawiające chrzest święty.

– Co przedstawia zdjęcie? (chrzest)

– Jakie czynności mają miejsce podczas chrztu? (polanie głowy wodą święconą, namaszczenie krzyżmem, włożenie białej szaty, zapalenie świecy)

– Kim stajemy się w momencie chrztu? (dziećmi Bożymi)

W Piśmie Świętym czytamy: „Popatrzcie, jaką miłością obdarzył nas Ojciec: zostaliśmy nazwani dziećmi Bożymi, i rzeczywiście nimi jesteśmy” (1 J 3,1).

5. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy

Katecheta podaje znaczenie symboli, związanych z obrzędem chrztu świętego.

Znak krzyżaw liturgii chrzcielnej oznacza przynależność do Chrystusa oraz do wspólnoty Kościoła. Czyniąc ten znak, obwieszczamy, że ochrzczony na stałe jednoczy się z Chrystusem i z Kościołem (por. KKK 1235).

Woda to symbol życia i odrodzenia. Poprzez polanie święconą wodą dziecko zostaje zanurzone w śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa, dzięki czemu jest oczyszczone od wszelkiej zmazy grzechu pierworodnego i osobistego i staje się przybranym dzieckiem Boga (por. KKK 1238).

Olej krzyżma świętegooznacza dar Ducha Świętego. Poprzez namaszczenie krzyżmem świętym dziecko staje się chrześcijaninem – namaszczonym przez Ducha Świętego (por. KKK 1241).

Biała szata symbolizuje Chrystusa.Nałożenie szaty chrzcielnej jest symbolem „przyobleczenia się” w Jezusa Chrystusa, czyli całkowitego zjednoczenia z Nim. Ochrzczony odziany w białą szatę jest człowiekiem czystym i niewinnym (por. KKK 1243).

Świeca chrzcielnazapalana jest od paschału, który symbolizuje obecność Chrystusa Zmartwychwstałego. Zapalenie świecy oznacza, że Chrystus oświecił ochrzczonego i ma on być w Chrystusie „światłem świata” – ma świadczyć o Nim całym swoim życiem.

Ćwiczenie w podręczniku:

Wpisz w odpowiednie miejsca nazwy symboli związanych z chrztem świętym. Z kropelek wody powstanie hasło. Odczytaj je.

Woda, świeca,biała szata, olej krzyżma, znak krzyża

Hasło: wiara

6. Zastosowanie życiowe

Katecheta podkreśla, że podczas chrztu to rodzice i rodzice chrzestni składali przyrzeczenia w imieniu uczniów, niedługo zaś sami uczniowie je odnowią. Przyrzeczenia są wyznaniem naszej wiary. Co roku odnawiamy je podczas liturgii Wigilii Paschalnej.

Odnowienie przyrzeczeń chrztu świętego

Wpatrzeni w światło Chrystusa, odnówcie teraz przymierze chrztu świętego, w którym niegdyś rodzice w waszym imieniu przyrzekali, że będziecie służyć Bogu w świętym katolickim Kościele. A zatem pytam każdego z was:

Wyrzeczenie zła

K.: Czy wyrzekasz się grzechu, aby żyć w wolności dzieci Bożych?

W.: Wyrzekam się.

K.: Czy wyrzekasz się wszystkiego, co prowadzi do zła, aby cię grzech nie opanował?

W.: Wyrzekam się.

K.: Czy wyrzekasz się szatana, który jest głównym sprawcą grzechu?

W.: Wyrzekam się.

Wyznanie wiary

K.: Czy wierzysz w Boga, Ojca Wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi?

W.: Wierzę.

K.: Czy wierzysz w Jezusa Chrystusa, Syna Jego Jedynego, Pana naszego, narodzonego z Maryi Dziewicy, umęczonego i pogrzebanego, który powstał z martwych i zasiada po prawicy Ojca?

W.: Wierzę.

K.: Czy wierzysz w Ducha Świętego, święty Kościół powszechny, obcowanie świętych, odpusz­czenie grzechów, zmartwychwstanie ciała i życie wieczne?

W.: Wierzę.

Zakończenie

K.: Taka jest nasza wiara. Taka jest wiara Kościoła, której wyznawanie jest naszą chlubą w Chrys­tusie Jezusie, Panu naszym.

W.: Amen.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Wyznanie wiary (Symbol Apostolski)

8. Podsumowanie treści

Ćwiczenie w podręczniku:

Uzupełnij w tekście brakujące wyrazy słowami z ramki.

W chwili przyjęcia sakramentu chrztu świętego stałem się (dzieckiem Bożym). Wyrzekam się (szatana), (grzechu) i wszystkiego, co prowadzi do (zła). Wierzę w (Boga, Ojca Wszechmogącego), w (Jezusa Chrystusa) i w (Ducha Świętego).

9. Praca domowa

Napisz, w jaki sposób rodzice pomagają ci poznawać Pana Boga i rozwijać twoją wiarę.

10. Modlitwa

Akt wiary

III. Materiały źródłowe

Ks. Dariusz Kwiatkowski. Chrzest – mistagogia celebracji. W: http://liturgia.wiara.pl/doc/420786.Chrzest-mistagogia-celebracji [dostęp: 31.07.2014].

Liturgia chrztu dziecka. W: http://www.laudate.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=301&Itemid=49 [dostęp: 31.07.2014].

3. Rozmawiam z Bogiem Ojcem

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Pogłębienie wiadomości o chrześcijańskiej modlitwie.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

• Uczeń zna podstawowe modlitwy.

• Uczeń wie, że każda modlitwa jest modlitwą do Boga.

Umiejętności:

• Uczeń wskazuje sytuacje, w których się modli.

• Uczeń wyjaśnia, że w czasie modlitwy rozmawia z Bogiem.

• Uczeń znajduje czas na modlitwę.

3. Metody i techniki

opowiadanie, rozmowa kierowana z elementami pogadanki, śpiew

4. Środki dydaktyczne

piosenka (płyta CD)

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

wyciszenie, przygotowanie podręczników i pomocy, sprawdzenie listy obecności

2. Modlitwa

Na początku katechezy pomódlmy się słowami piosenki:

W imię Ojca i Syna

W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego…

Tak można najprościej modlić się do Niego

– do Boga, co właśnie uśmiecha do nas się

i niebo przybliżyć swym dzieciakom chce.

W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego…

Tym znakiem najprościej przyznać się do Niego

– do Boga, którego niejeden wstydzi się,

lecz my się przyznajemy, żegnając razem się.

W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego…

Niech każdy z nas rano zacznie dzień od tego.

I wszystko, co ważne i co mniej ważne jest,

by więcej było dobra, tam gdzie Pan Bóg jest.

Słowa i muzyka: br. Tadeusz Ruciński FSC

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

– O czym mówiliśmy na ostatniej katechezie? (o chrzcie, przyrzeczeniach chrzcielnych)

– W jaki sposób rodzice troszczą się o rozwój waszej wiary i pomagają wam poznawać Pana Boga? (przez udział we Mszy Świętej, czytanie Pisma Świętego, wspólną modlitwę, opowiadanie o świętych…)

4. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta mówi:

Jednym ze sposobów rozwoju naszej wiary jest modlitwa.

Następnie czyta opowiadanie:

A, b, c, d...

– Wiara jest wciąż żywa w sercach ludzi – pomyślał ksiądz na widok tłumu, który wypełnił kościół. To robotnicy najbiedniejszej dzielnicy miasta przyszli na Pasterkę. Ksiądz był zadowolony. Właśnie skończyła się uroczysta Msza Święta i wszyscy poszli pomodlić się przy szopce. Ciszę zakłócał dochodzący z ławki głos: Ojcze nasz, Ojcze nasz...

Mówiło to chyba dziecko, ale powaga chwili została naruszona. Rozdrażnieni ludzie odwracali głowy. Lecz głos nie zamilkł:

– Ojcze nasz, Ojcze nasz...

Ksiądz uznał, że musi natychmiast coś z tym zrobić, bo zebrani w kościele powinni się modlić w spokoju. Podszedł do ławki, skąd dochodziły te słowa, i zobaczył biednego chłopca, który z zamkniętymi oczami powtarzał w kółko:

– Ojcze nasz, Ojcze nasz...

Kiedy chłopak zobaczył obok siebie księdza, jakby wyrwany z transu, rozejrzał się wokół przerażony. Jego twarz pokryła się rumieńcem wstydu.

– Dlaczego ciągle powtarzasz tylko te dwa słowa?

Dzieciak spuścił głowę, z jego oczu popłynęły łzy.

– Gdzie jest twoja mama?– zapytał z naciskiem ksiądz.

Chłopak spuścił głowę i odpowiedział:

– Przepraszam księdza, ale nie pamiętam słów modlitwy, której nauczyła mnie mama. Ona już nie żyje, a tata nie wiem, gdzie jest. W dzień Bożego Narodzenia poczułem, że chcę porozmawiać z Bogiem, ale nie wiem, co mam mówić. Myślałem, że tam, w niebie, On zrozumie, co było dalej, i mi wybaczy, że nie pamiętam.

Chłopiec wstał.

– Pójdę sobie – powiedział. – Nie chcę dłużej przeszkadzać ludziom w modlitwie.

– Chodź ze mną – odrzekł ksiądz. – Razem z innymi dokończymy tę modlitwę, której pierwsze słowa ciągle powtarzasz.

W kościele rozległ się głos wspólnej modlitwy. Chłopiec przypomniał sobie swoją mamę, która uczyła go kiedyś tych sów, i łzy napłynęły mu do oczu.

– Pamiętaj – powiedział z uśmiechem ksiądz – Pan Bóg zawsze Cię słyszy i rozumie, co chcesz Mu powiedzieć. Postaraj się znaleźć czas na codzienną rozmowę z Bogiem.

Por. P. Coelho. A, b, c, d...

Katecheta pyta uczniów:

– Jakie słowa wypowiadał chłopiec w kościele?

– O co ksiądz zapytał chłopca?

– Co odpowiedział chłopiec na temat swojej modlitwy?

– Jakiej ważnej informacji udzielił chłopcu ksiądz?

5. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy

Święta Teresa od Dzieciątka Jezus mówiła: „Modlitwa jest dla mnie wzniesieniem serca, prostym spojrzeniem ku niebu, okrzykiem wdzięczności i miłości zarówno w cierpieniu, jak i radości”.

Modlitwa chrześcijańska jest wyrazem przyjaźni między Bogiem a człowiekiem (związkiem przymierza). W modlitwie pomaga nam Duch Święty (por. Rz 8,26). Pan Bóg pierwszy wychodzi z miłością do człowieka, a człowiek na tę miłość odpowiada.

Modlitwa zawsze jest rozmową (dialogiem) z Bogiem Ojcem.

św. Teresa od Dzieciątka Jezus. Rękopisy autobiograficzne, C 25 r.

Jezus całym swoim życiem daje nam przykład modlitwy (rozmowy) z Bogiem Ojcem. Nauczył nas również, jak możemy do Niego mówić.

„Jezus, przebywając w jakimś miejscu, modlił się, a kiedy skończył, rzekł jeden z uczniów do Niego: «Panie, naucz nas modlić się, tak jak i Jan nauczył swoich uczniów». A On rzekł do nich: «Kiedy będziecie się modlić, mówcie: Ojcze, niech się święci Twoje imię; niech przyjdzie Twoje królestwo! Naszego chleba powszedniego dawaj nam na każdy dzień i przebacz nam nasze grzechy, bo i my przebaczamy każdemu, kto przeciw nam zawini; i nie dopuść, byśmy ulegli pokusie»” (Łk 11,1-4).

– O co uczniowie poprosili Jezusa?

– Jak mamy zwracać się do Pana Boga w modlitwie?

– O czym mamy z Nim rozmawiać?

6. Zastosowanie życiowe

Już od najmłodszych lat poznajemy słowa różnych modlitw. Uczymy się ich w domu, w kościele, na katechezie. Słyszymy, jak modlą się inni – rodzice, dziadkowie, rodzeństwo i ci, których nie znamy.

Ćwiczenie w podręczniku:

Dokończ pierwsze słowa znanych ci modlitw. W pustym miejscu napisz inną, wybraną przez siebie modlitwę (Ojcze nasz, Wierzę w Boga, Chwała Ojcu, Zdrowaś, Maryjo, Wieczny odpoczynek, Aniele Boży, Anioł Pański).

Ćwiczenie w podręczniku:

Napisz, w jakich sytuacjach możesz modlić się tymi słowami.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Ojcze nasz

8. Podsumowanie treści

Już znamy niektóre modlitwy, a jeszcze wiele z nich poznamy. Zawsze powinniśmy pamiętać, że modlitwa jest osobistą rozmową z Bogiem i że trzeba znaleźć na nią czas.

9. Praca domowa

Napisz modlitwę przed podróżą.

10. Modlitwa

Podziękujmy Panu Bogu za to, że zawsze możemy z Nim rozmawiać, że nas cierpliwie wysłuchuje i nigdy nie zawodzi.

Akt miłości

III. Materiały źródłowe

P. Coelho. A, b, c, d... W: www.wiersze.doktorzy.pl/abcd.htm [dostęp: 05.06.2014].

4. Wspólnie z innymi wołam do Boga

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Uwrażliwienie na potrzebę modlitwy wspólnotowej w życiu człowieka.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

• Uczeń zna przykłady modlitwy wspólnotowej z Nowego Testamentu.

• Uczeń wie, czym jest modlitwa wspólnotowa.

Umiejętności:

• Uczeń uczestniczy w modlitwach wspólnotowych w domu, w szkole, w parafii.

3. Metody i techniki

rozmowa kierowana z elementami pogadanki, śpiew, burza mózgów

4. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, piosenka

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

wyciszenie, przygotowanie podręczników i pomocy, sprawdzenie listy obecności

2. Modlitwa

„Gdzie są dwaj albo trzej zebrani w imię moje, tam jestem pośród nich” (Mt 18,20).

Zaśpiewajmy wspólnie:

Jezus jest tu. (2x)

O, wznieśmy ręce, wielbiąc Jego Imię, Jezus jest tu.

Pan jest wśród nas. (2x)

O, wznieśmy ręce, wielbiąc Jego Imię, Pan jest wśród nas.

Bóg kocha nas. (2x)

O, wznieśmy ręce, wielbiąc Jego Imię, Bóg kocha nas.

Autor słów i muzyki nieznany

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

– Jakiej modlitwy nauczył Pan Jezus Apostołów?

Katecheta prosi o przeczytanie pracy domowej.

4. Sytuacja egzystencjalna

Każda katecheza zaczyna się wspólną modlitwą. Gdzie jeszcze możemy modlić się razem z innymi?

Uczniowie wymieniają miejsca wspólnej modlitwy (burza mózgów).

5. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy

Pan Jezus powiedział:

„Zaprawdę, powiadam wam: Jeśli dwóch z was na ziemi zgodnie o coś prosić będzie, to wszystko otrzymają od mojego Ojca, który jest w niebie. Bo gdzie są dwaj albo trzej zebrani w imię moje, tam jestem pośród nich” (Mt 18,19-20).

Kiedy gromadzimy się na wspólną modlitwę, Jezus Chrystus jest obecny wśród nas. On sam zachęcał swoich uczniów, aby razem z Nim się modlili:

„Wtedy przyszedł Jezus z nimi do posiadłości zwanej Getsemani i rzekł do uczniów: «Usiądźcie tu, Ja tymczasem odejdę i tam się pomodlę». Wziąwszy z sobą Piotra i dwóch synów Zebedeusza, począł się smucić i odczuwać trwogę. Wtedy rzekł do nich: «Smutna jest dusza moja aż do śmierci; zostańcie tu i czuwajcie ze Mną». I odszedłszy nieco do przodu, padł na twarz i modlił się tymi słowami: «Ojcze mój, jeśli to możliwe, niech Mnie ominie ten kielich. Wszakże nie jak Ja chcę, ale jak Ty [niech się stanie]!». Potem przyszedł do uczniów i zastał ich śpiących. Rzekł więc do Piotra: «Tak, [oto] nie mogliście jednej godziny czuwać ze Mną? Czuwajcie i módlcie się, abyście nie ulegli pokusie»” (Mt 26,36-41).

– O co prosił uczniów Pan Jezus? (o modlitwę)

– Dlaczego o to prosił? (aby nie ulegli pokusie odejścia od Chrystusa)

Nie jest to jedyny przykład modlitwy wspólnotowej w Nowym Testamencie.

„Kiedy nadszedł wreszcie dzień Pięćdziesiątnicy, znajdowali się wszyscy razem na tym samym miejscu. Nagle dał się słyszeć z nieba szum, jakby uderzenie gwałtownego wichru, i napełnił cały dom, w którym przebywali” (Dz 2,1-2).

„Wszyscy oni trwali jednomyślnie na modlitwie razem z niewiastami, z Maryją, Matką Jezusa, i z braćmi Jego” (Dz 1,14).

6. Zastosowanie życiowe

Eucharystia jest szczególną formą modlitwy wspólnotowej, jest „źródłem i szczytem całego życia chrześcijańskiego. (...) WNajświętszej Eucharystii zawiera się bowiem całe dobro duchowe Kościoła, to znaczy sam Chrystus” (KKK 1324).

Ćwiczenie w podręczniku:

Dopisz brakujące wyrazy.

Ojcze (nasz), któryś jest w niebie.

Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, zmiłuj się nad (nami).

Ćwiczenie w podręczniku:

Podkreśl czasowniki użyte w liczbie mnogiej, świadczące o tym, że modlimy się wspólnie.

(Chwalimy, błogosławimy, wielbimy, wysławiamy, składamy)

Katecheta zwraca uwagę uczniów na formę liczby mnogiej, która wskazuje, że jest to modlitwa zanoszona do Boga przez całą wspólnotę, chociaż słowa są wypowiadane przez każdego z osobna.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Wspólny śpiew:

Jezus jest tu. (2x)

O, wznieśmy ręce, wielbiąc Jego Imię, Jezus jest tu.

Pan jest wśród nas. (2x)

O, wznieśmy ręce, wielbiąc Jego Imię, Pan jest wśród nas.

Bóg kocha nas. (2x)

O, wznieśmy ręce, wielbiąc Jego Imię, Bóg kocha nas.

Autor słów i muzyki nieznany

8. Podsumowanie treści

Ćwiczenie w podręczniku:

Pomóż rodzinie dojść do kościoła.

Odczytaj ukryte po drodze hasło i zapisz je pod labiryntem.

Hasło: modlitwa wspólnotowa

9. Praca domowa

Napisz, w jakich miejscach i w jakich sytuacjach modlisz się razem z innymi.

10. Modlitwa

Akt nadziei

5. Modlitwą wielbię Boga

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Pogłębienie wiadomości na temat modlitwy dziękczynienia, prośby, przeproszenia i uwielbienia.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

• Uczeń zna różne rodzaje modlitwy.

Umiejętności:

• Uczeń formułuje modlitwę, w której wielbi Boga, dziękuje Mu, prosi Go i przeprasza.

• Uczeń rozpoznaje różne rodzaje modlitwy.

3. Metody

rozmowa kierowana z elementami pogadanki

4. Środki dydaktyczne

podręcznik

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

wyciszenie, przygotowanie podręczników i pomocy, sprawdzenie listy obecności

2. Modlitwa

Modlitwa jest rozmową z Panem Bogiem. Powiedzmy Panu Bogu, jak bardzo Go kochamy.

Akt miłości

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

Katecheta przypomina, że modlitwa jest rozmową z Panem Bogiem. Możemy modlić się indywidualnie i we wspólnocie.

– W jakich miejscach i sytuacjach modlimy się razem z innymi? (uczniowie czytają pracę domową)

4. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta rozmawia z uczniami na temat zwrotów grzecznościowych używanych w życiu codziennym i pyta:

– W jaki sposób możemy komuś powiedzieć, że go lubimy?

– W jaki sposób możemy komuś powiedzieć, że mu dziękujemy?

– W jaki sposób możemy poprosić o coś?

– W jaki sposób możemy przeprosić?

Uczniowie mówią, jakimi słowami wyrażają uwielbienie, za co dziękują, przepraszają, o co proszą innych ludzi.

5. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy

Katecheta wyjaśnia dzieciom, na czym polegają poszczególne rodzaje modlitwy.

Modlitwa uwielbienia – wysławiamy w niej Pana Boga, oddajemy Mu chwałę nie ze względu na to, co On czyni, ale dlatego, że jest (por. KKK 2649).

Modlitwa dziękczynienia – jest wyrażeniem wdzięczności Bogu za wszelkie otrzymywane od Niego dary.

Modlitwa przeproszenia (przebłagania) – wynika ze świadomości odłączenia się człowieka od Boga i pragnienia powrotu do Niego.

Modlitwa prośby – jest uznaniem własnej niedoskonałości i zależności od Boga we wszystkim.

Ćwiczenie w podręczniku:

Przeczytaj teksty, a następnie napisz, jakie to modlitwy: dziękczynienia, prośby, przeproszenia, uwielbienia.

6. Zastosowanie życiowe

W czasie modlitwy rozmawiamy z Panem Bogiem o różnych naszych sprawach. Wielbimy Go, dziękujemy Mu, przepraszamy Go i prosimy.

Ćwiczenie w podręczniku:

Ułóż własne modlitwy, w których uwielbisz Pana Boga, podziękujesz Mu, poprosisz Go i przeprosisz.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Uczniowie czytają ułożone przez siebie modlitwy.

8. Podsumowanie treści

Ćwiczenie w podręczniku:

Przeczytaj modlitwę Ojcze nasz i podkreśl na czerwono te słowa, którymi uwielbiasz Pana Boga i mówisz, że za Nim tęsknisz, a na niebiesko te, którymi wyrażasz swoje prośby.

9. Praca domowa

Dokończ zdanie. Pomogą ci w tym czerwone litery w kwiatkach.

Moja modlitwa uwielbienia, dziękczynienia, przeproszenia i prośby powinna płynąć z głębi (serca).

10. Modlitwa

Akt miłości

6. Przez modlitwę przygotowuję się na spotkanie z Jezusem

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Uświadomienie uczniom prawdy, że przez codzienną modlitwę przygotowujemy się na spotkanie z Jezusem w Komunii Świętej.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

• Uczeń wie, że modlitwa jest jednym ze sposobów przygotowania się na spotkanie z Panem Jezusem w Komunii Świętej.

• Uczeń opowiada historię życia Antonietty Meo.

Umiejętności:

• Uczeń modli się codziennie.

• Uczeń uczestniczy we Mszy Świętej i innych nabożeństwach.

3. Metody

rozmowa kierowana z elementami pogadanki, śpiew

4. Środki dydaktyczne

piosenka, zdjęcie Antonietty Meo

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

wyciszenie, przygotowanie podręczników i pomocy, sprawdzenie listy obecności

2. Modlitwa

Przygotowujmy się do Pierwszej Komunii Świętej – spotkania z Jezusem, który jest naszym najlepszym przyjacielem.

Piosenka: Mam przyjaciela

Mam przyjaciela, który kocha, mnie kocha, mnie kocha.

Mam przyjaciela, który kocha, a imię Jego Jezus.

Słowa i muzyka: s. Magdalena Nazaretanka

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

Katecheta pyta:

– Jakie rodzaje modlitwy poznaliśmy?

Uczniowie mogą podać przykłady.

4. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta pokazuje zdjęcie Nennoliny i krótko streszcza historię jej życia.

Antonietta Meo – Nennolina (1930–1937)

Właśnie toczy się proces beatyfikacyjny małej Włoszki, która zmarła w wieku sześciu lat, a przed śmiercią pisała listy do Pana Jezusa. Nennolina – jak nazywano Antoniettę Meo – może zostać najmłodszą błogosławioną w historii Kościoła.

Mówił o niej Benedykt XVI (...) trzy dni po podpisaniu dekretu uznającego heroiczność jej cnót: „Jaki świetlany przykład pozostawiła ta wasza mała rówieśnica! (...) W swym bardzo krótkim życiu (...) wykazała wyjątkową wiarę, nadzieję i miłość oraz inne cnoty chrześcijańskie. Jej życie, tak proste, azarazem tak znaczące, pokazuje, że świętość osiągalna jest w każdym wieku”. I właśnie o Nennolinie opowiadał małym pacjentom w Centrum Zdrowia Dziecka w Międzylesiu abp Henryk Hoser 11 lutego, podczas odwiedzin z okazji Światowego Dnia Chorego.

Była wesołym, energicznym dzieckiem. Czasem niegrzecznym jak wielu jej rówieśników, ale potrafiącym przeprosić i wynagrodzić za złe zachowanie. – Bardzo dojrzałe duchowo dziecko – mówiły siostry zakonne z przedszkola, do którego rodzice posłali Nennolinę, kiedy skończyła trzy latka.

Antonietta urodziła się w zamożnej rzymskiej rodzinie. Jej rodzice codziennie odmawiali różaniec i chodzili na Mszę Świętą. Wiosenny dzień 1936 r. stał się dla nich początkiem trudnych doświadczeń. Nennolina miała wtedy sześć lat. W czasie zabawy w ogrodzie potknęła się o kamień i rozbiła kolano. Nie było to zwykłe stłuczenie. Lekarze rozpoznali zaawansowany nowotwór: kostniakomięsak. Zdecydowali o amputowaniu lewej nóżki. Dla rodziny był to ogromny cios. Nennolina zachowywała jednak pogodę ducha. Co więcej – potrafiła cieszyć się, że swoje cierpienie może ofiarować Jezusowi. Nie skarżyła się, kiedy poruszanie się na zamontowanej protezie z każdym dniem kosztowało ją coraz więcej wysiłku. Zaczęła pisać listy. Najpierw dyktowała je mamie: do taty, swojej siostry Margherity, do Boga Ojca, Jezusa, Matki Bożej, Trójcy Świętej, do Anioła Stróża i do Ducha Świętego. Listy wkładała do szafki, na której stała figurka Dzieciątka Jezus. Wierzyła, że Jezus przeczyta korespondencję: „Najukochańszy Jezu, (...) oddaję Ci moje serce. Kochana Matko Boża, Ty jesteś bardzo dobra, weź moje serce i zanieś Jezusowi”. „Proszę Cię w intencji jednego grzesznika, który – jak wiesz – leży w szpitalu w San Giovanni”. Innym razem prosiła Jezusa, by uwolnił dusze z czyśćca: „Kochany Jezu, znoszę tę chorobę, aby weszły do nieba liczne dusze, aby Ciebie uwielbiać”. Umiała zgodzić się z wolą Bożą: „Chciałabym nigdy nie chorować (...). Jeśli chcesz, spraw, bym zaczęła chodzić, ale jeśli nie chcesz tego – fiat voluntas Tua (niech będzie wola Twoja)”. Przy bolesnych zmianach opatrunków mawiała: „Teraz jadę jako misjonarka do Afryki”.

Rodzice przygotowali ją do Pierwszej Komunii Świętej, którą przyjęła w czasie Pasterki w 1936 r., a już w maju przyjęła sakrament bierzmowania. Wtedy jej stan znacznie się pogorszył, były przerzuty, Nennolina z trudnością oddychała i nie mogła siedzieć. Mimo to ciągle się modliła. Prosiła, żeby kapłan przychodził codziennie z Komunią Świętą, a 2 czerwca podyktowała ostatni list: „Najukochańszy, ukrzyżowany Jezu, ja Ciebie bardzo kocham! Chciałabym być przy Tobie na Kalwarii. (...) Daj mi koniecznie siłę znosić te cierpienia, które za grzesznika ofiarowałam”. Wezwany dr Vecchi, lekarz domu papieskiego, zdumiony był, że małe dziecko potrafi znosić ból bez słowa skargi. Jeden z listów Nennoliny do Jezusa zaniósł Ojcu Świętemu Piusowi XI. Następnego dnia rano papież wysłał do domu państwa Meo specjalną delegację z błogosławieństwem dla dziecka. Nennolina zmarła 3 lipca 1937 r., w dzień poświęcony Matce Bożej.

Jej proces beatyfikacyjny rozpoczął się już w 1942 r., a zakończył trzydzieści lat później. Wówczas w Kościele katolickim zatwierdzane były beatyfikacje tylko tych dzieci, które poniosły męczeńską śmierć. W 1981 r. watykańska Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych ogłosiła dekret o heroiczności cnót Antonietty Meo. Obecnie badany jest przypadek uzdrowienia za jej wstawiennictwem z marskości wątroby kobiety ze Stanów Zjednoczonych. Spełniają się misyjne marzenia Nennoliny. W Burundi i w Peru działają centra jej imienia pomagające sierotom. W Mozambiku powstaje ośrodek pomocy chorym na AIDS. Jedna z pracujących w Chinach zakonnic przyjęła imię Nennolina. Szczątki Sługi Bożej Antonietty 3 maja 1999 r. zostały przeniesione z cmentarza Verano do bazyliki Santa Croce w Rzymie – świątyni, w której znajdują się relikwie Krzyża Świętego. Opodal mieści się dom rodzinny Nennoliny.

http://www.parrocchie.it/calenzano/santamariadellegrazie/NENNOLINA.htm [tłum. M. Boryca; dostęp: 05.02.2014]

5. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy

Katecheta dopowiada, że mała Antonietta, przygotowując się do Komunii Świętej, napisała do Pana Jezusa sto pięć listów, i prosi jednego z uczniów o odczytanie jej listu z podręcznika:

„Kochany Panie Jezu, idę dziś na spacer odwiedzić moje siostry zakonne i powiem im, że bardzo pragnę przystąpić do Pierwszej Komunii Świętej w Boże Narodzenie. Jezu, przyjdź szybko do mojego serca, a ja przytulę Cię mocno, mocno i ucałuję Cię. O Jezu, chcę, żebyś został na zawsze w moim sercu”.

http://www.parrocchie.it/calenzano/santamariadellegrazie/NENNOLINA.htm [tłum. M. Boryca; dostęp: 05.02.2014]

Katecheta wyjaśnia, że każdy uczeń może przygotować się na spotkanie z Panem Jezusem w Pierwszej Komunii Świętej poprzez rozmowę z Nim w codziennej modlitwie.

Każdy może modlić się indywidualnie, ale także we wspólnocie.

6. Zastosowanie życiowe

Ćwiczenie w podręczniku:

Podpisz obrazki, używając wyrazów z ramki.

nabożeństwo majowe, nabożeństwo różańcowe, Msza Święta, modlitwa codzienna, roraty, droga krzyżowa

7. Modlitwa śródlekcyjna

Katecheta czyta słowa Antonietty:

„Panie Jezu, pomóż mi. Bez Twojej pomocy nic nie mogę uczynić”.

Uczniowie powtarzają prośbę.

8. Podsumowanie treści

Codzienna modlitwa jest najlepszym przygotowaniem na spotkanie z Panem Jezusem w Komunii Świętej. Trzeba modlić się w domu oraz uczestniczyć w nabożeństwach w kościele.

Katecheta zachęca do wytrwałości w codziennej modlitwie.

9. Praca domowa

Napisz list do Pana Jezusa.

10. Modlitwa

Piosenka: Mam przyjaciela

Mam przyjaciela, który kocha, mnie kocha, mnie kocha.

Mam przyjaciela, który kocha, a imię Jego Jezus.

Słowa i muzyka: s. Magdalena Nazaretanka

III. Materiały źródłowe

http://www.parrocchie.it/calenzano/santamariadellegrazie/NENNOLINA.htm [tłum. M. Boryca; dostęp: 05.02.2014].

II. Wypełniamy przykazania

7. Dekalog – Bóg troszczy się o człowieka

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Uświadomienie prawdy, że Pan Bóg dał człowiekowi Dekalog, gdyż troszczy się o niego.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

• Uczeń wie, kim jest Mojżesz, i zna okoliczności jego powołania i misję.

• Uczeń wie, czym dla chrześcijanina są przykazania.

Umiejętności:

• Uczeń wyjaśnia, jak w codziennym życiu wypełniać przykazania.

• Uczeń łączy przestrzeganie Dekalogu z wolnością daną przez Boga.

3. Metody i techniki

rozmowa kierowana z elementami pogadanki, praca z podręcznikiem

4. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, zdjęcia (płyta CD)

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

wyciszenie, przygotowanie podręczników i pomocy, sprawdzenie listy obecności

2. Modlitwa

Bóg jest naszym dobrym Ojcem. Jemu zależy na nas. Chce naszej radości. Módlmy się aktami wiary, nadziei, miłości i żalu, byśmy zgodzili się na to, aby Bóg prowadził nas przez życie.

Wierzę w Ciebie, Boże żywy…

Ufam Tobie, boś Ty wierny…

Boże, choć Cię nie pojmuję…

Ach, żałuję za me złości…

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

Sprawdzenie pracy domowej.

– Co przygotowuje nas na spotkanie z Panem Jezusem w Komunii Świętej? (codzienna modlitwa)

4. Sytuacja egzystencjalna:

Katecheta prosi dzieci o uwagę i czyta:

NOTATKA PRASOWA:

Dzieci z Lublina odnalezione przez GOPR

Ratownicy GOPR-u, którzy w sobotę poszukiwali dwójki dzieci, już odnaleźli zaginionych. Ich stan nie był ciężki, choć były wyziębione i wystraszone. Trafiły do szpitala na obserwację. W Parku Tatrzańskim dzieci zgubiły się dwa dni temu. Dzięki trwającej akcji poszukiwawczej, w której brało udział piętnastu ratowników, zostały szybko odnalezione.

Z informacji wynika, że poszukiwane dzieci odłączyły się od rodziców, wyprzedzając ich na szlaku. Rodzice, gdy doszli do Murowańca, myśleli, że dzieci już dawno tu są, a one poszły w zupełnie innym kierunku.

Od razu rozpoczęto poszukiwania. Niestety, dzieci nie znały oznaczeń szlaków, nie miały mapy ani komórki. Od rozstania minęła dobra godzina. W akcji ratownicy wykorzystalisamochody terenowe oraz helikopter, przeczesywali też teren pieszo. Poszukiwania utrudniały deszcz, silny wiatr i mgła. W końcu znaleziono dzieci w jakiejś chacie dla pasących owce na halach.

Dwoje dzieci, które trafiły do szpitala, dziś będą mogły wraz z rodzicami wrócić do domu.

Katecheta pyta uczniów:

– Co się stało z dziećmi? (zgubiły się)

– Dlaczego się zgubiły? (nie pilnowały się rodziców)

– Co pomaga w odnalezieniu drogi w górach? (mapa, oznaczenia szlaku)

5. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy

Na co dzień towarzyszą nam znaki, które ułatwiają podążanie drogą do celu. W historii ludzkości także pojawiały się znaki od Boga, które miały pomagać dojść do Niego, do szczęścia wiecznego. Jednym z najważniejszych znaków jest Dekalog – Dziesięć przykazań. Od kogo i w jakich okolicznościach otrzymaliśmy przykazania, dowiemy się z obrazkowej historyjkiprzedstawionej w podręczniku.

Ćwiczenie w podręczniku:

Pod każdym obrazkiem znajduje się zaszyfrowany tytuł. Wykreśl co drugą literę, aby go odczytać.

Katecheta przed wykonaniem przez dzieci kolejnych punktów ćwiczenia czyta odpowiedni fragment krótkiej historii Mojżesza i Izraela. Uczniowie wykreślają co drugą literę pod obrazkami w podręczniku i odczytują tytuły, które nazywają poszczególne etapy wyjścia z niewoli.

1. Naród żydowski od dawna mieszkał w Egipcie. Od kilkunastu lat nie wiodło mu się tam dobrze. Faraon (król Egiptu) uczynił Żydów niewolnikami i wydał rozkaz, by zmuszano ich do ciężkiej pracy za darmo, bito, nie dawano im jeść, a nawet zabijano ich dzieci (por. Wj 1,1-22).

Hasło: niewola i nadzieja na ratunek

2. Pewnego dnia Mojżesz zobaczył płonący krzew. Gdy podszedł do niego, zdziwił się, że mimo wielkiego ognia krzew się nie spalał. Wtedy ze środka krzewu przemówił do niego Bóg: „Mojżeszu, Ja jestem Bóg Abrahama, Izaaka i Jakuba. Posyłam cię do Egiptu. Wyprowadzisz mój lud z niewoli do Ziemi Obiecanej”. Mojżesz się zgodził (por. Wj 3,1-10; 4,10-17).

Hasło: Powołanie Mojżesza

3. Faraon zebrał wojsko i ruszył w pościg za Izraelitami, których wcześniej wypuścił z niewoli. Uciekający naród dotarł do morza. Bóg rozdzielił wody Morza Czerwonego i naród wybrany przeszedł przez nie suchą nogą. Gdy tylko Izraelici przeszli, morze wróciło na swoje miejsce i zatopiło jadących za nimi żołnierzy (por. Wj 14,5-31).

Hasło: Przejście przez Morze Czerwone

4. Potem Hebrajczycy szli przez pustynię, aż doszli do góry Synaj, gdzie Bóg kazał im się zatrzymać. Tu otrzymali od Niego dziesięć drogowskazów dobrego życia w Ziemi Obiecanej. Mojżesz z góry Synaj przyniósł im Dziesięć przykazań. Bóg obiecał, że jeśli będą ich przestrzegać, to osiągną szczęście (por. Wj 19,1-20,21).

Hasło: Boże przykazania

Ćwiczenie w podręczniku:

Wklej przykazania w odpowiedniej kolejności.

Znajdziesz je w Dodatku.

6. Zastosowanie życiowe

Mojżesz przekazał swojemu ludowi Dziesięć przykazań Bożych. One są także i dla nas. Znamy je z Pisma Świętego i z katechizmu. Uczą nas, jak postępować wobec Boga i wobec człowieka.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Katecheta wspólnie z uczniami czyta Dekalog. Może zaangażować w to dziesięcioro uczniów. Katecheta mówi: Jam jest Pan Bóg twój, który cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli, a dzieci czytają po jednym przykazaniu.

8. Podsumowanie treści

Dekalog to znak troski Pana Boga o każdego z nas. Postaraj się wypełniać Boże przykazania w codziennym życiu.

Uczniowie kolorują obrazki w podręczniku.

9. Praca domowa

Dziesięć przykazań Bożych to inaczej Dekalog. Naucz się Dekalogu.

10. Modlitwa

Panie Boże, dziękujemy Ci za drogowskazy, jakimi są przykazania. Ty nam je dałeś, byśmy doszli do nieba. Chwała Ojcu i Synowi, i Duchowi Świętemu, jak była na początku teraz i zawsze, i na wieki wieków. Amen.

8. Przykazanie miłości Boga

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

• Zapoznanie z treścią i wyjaśnienie znaczenia przykazania miłości Boga.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

• Uczeń zna treść przykazania miłości.

Umiejętności:

• Uczeń umie ocenić swoje postępowanie w świetle przykazania miłości Boga.

• Uczeń wskazuje, jak w codziennym życiu wypełniać przykazanie miłości Boga.

3. Metody i techniki

rozmowa kierowana z elementami pogadanki, śpiew

4. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, piosenka

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

wyciszenie, przygotowanie podręczników i pomocy, sprawdzenie listy obecności

2. Modlitwa

Bóg pierwszy nas umiłował i kocha wszystkich bez granic. Módlmy się więc do Niego słowami Aktu miłości.

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

Na ostatniej katechezie poznaliśmy przykazania.

Ćwiczenie w podręczniku:

Połącz ze sobą: numer przykazania, tekst przykazania i właściwy rysunek.

1. Nie będziesz miał cudzych bogów przede Mną. Podium – Bóg na pierwszym miejscu.

2. Nie będziesz brał imienia Pana Boga twego nadaremno. Przekreślony rysunek dziewczynki wróżącej z wosku – nie można wzywać Boga, aby pomógł w tym, co złe, na przykład w czarach i wróżbach.

3. Pamiętaj, abyś dzień święty święcił. Kościół – w niedzielę idziemy do kościoła.

4. Czcij ojca swego i matkę swoją. Rodzice z dziećmi – słuchamy się rodziców.

5. Nie zabijaj. Przekreślony papieros – powinniśmy dbać o zdrowie.

6. Nie cudzołóż. Przekreślony rysunek chłopca zaglądającego przez dziurkę od klucza – nie pragniemy tych, którzy należą do kogoś innego, i nie grzeszymy przeciw miłości.

7. Nie kradnij. Przekreślony rysunek dziecka, które kradnie w sklepie towar z półki – nie bierzemy niczego, co nie jest naszą własnością.

8. Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu. Chmurka z napisem: „Tak, tak”. Nie, nie – zawsze mówimy prawdę.

9. Nie pożądaj żony bliźniego swego. Przekreślony rysunekmężczyzny myślącego o żonie innego mężczyzny – mamy być wierni.

10. Ani żadnej rzeczy, która jego jest. Przekreślony rysunek chłopca, który zazdrości piłki innemu chłopcu – powinniśmy cieszyć się tym, co mamy, i tym, że inni coś mają.

4. Sytuacja egzystencjalna

Annabella zaczęła coś podejrzewać pewnego wietrznego popołudnia. Gdy wycierała sobie nos, wiatr wyrwał z jej rąk chusteczkę i zapędził na drzewo.

Najpierw dziewczynka stała i tylko patrzyła. Po chwili zastanowiła się, co by tu zrobić, aby odzyskać zgubę. To była jej ulubiona chusteczka. Postanowiła wdrapać się na drzewo. Nagle niebiesko-zielony błysk chwycił chusteczkę, okręcił ją wokół gałęzi i włożył delikatnie do ręki dziewczynki. Chustka pachniała fiołkami. Annabella szybko pobiegła do domu.

– Mamo! Mamo! – zawołała od wejścia i stanęła osłupiała. Poczuła bowiem, że mama używa fiołkowych perfum, a w oku dojrzała niebiesko-zielony błysk. „To zbieg okoliczności” – pomyślała i opowiedziała tylko o tym, co było w szkole, bez wydarzenia z chustką.

Kilka dni później Annabella zapomniała już o tym wydarzeniu. Zbliżał się koniec semestru, a ona miała kłopot z matematyką i angielskim. Bała się klasówki jak ognia. Nawet spać nie mogła. Wstała rano niewyspana i zalękniona.

– Odwagi, maleńka! – z uśmiechem powiedział tata, głaszcząc ją po głowie.

– Powodzenia! – powiedziała mama i ucałowała ją przy wyjściu. Fiołkowy zapach mamy i niebiesko-zielony błysk przywróciły jej odwagę i nadzieję. Pobiegła na autobus.

Klasówka okazała się trudniejsza niż przewidywano, choć nauczycielka twierdziła, że to trzy łatwiutkie zadania… Annabella przepisała zadania i niemal się rozpłakała: nie wiedziała, od czego zacząć. Nagle poczuła zapach fiołków…

– Mamusia! – westchnęła i rozejrzała się dookoła. Wszystko było normalnie. Tylko na kartce niebiesko-zielony błysk zaczął porządkować liczby, kreski i krzywe, a w kolumnie wypisał duże cyfry. Usłyszała szept: „Annabella! W matematyce trzeba pisać porządnie i starannie”. Dziewczynka spojrzała na kartkę. Działania miały kolory niebieskie i zielone, zaczęły wydawać się proste.

– Dlaczego się tak wystraszyłam? – pomyślała i rozwiązywała zadania, licząc półgłosem.

Wróciła do domu zadowolona, śmiejąc się radośnie. Pani nauczycielka była zaskoczona:

– Wszystkie zadania wykonałaś doskonale…

W domu tacie opowiedziała wszystko ze szczegółami. Mamie tylko:

– Ty już wszystko wiesz… – a mama odwzajemniła te słowa uśmiechem.

Powiedziała nawet o tym przyjaciółce Marcelce, ale ona jej nie uwierzyła. Jedyny problem polegał na tym, że Annabella nie mogła powiedzieć żadnego kłamstwa. Niebiesko-zielone błyski w oczach mamy mówiły: „I tak wiem”.

– Fajnie jest mieć taką wspaniałą mamę… – mówiła sama do siebie.

Dzieci z dzielnicy często bawiły się w opuszczonym ogrodzie niezamieszkałego domu. Wszyscy rodzice zabraniali tego, ale dzieci lubiły tam chodzić, bo było ponuro i mrocznie. Wspólnie bawiły się w chowanego. Właśnie podczas takiej zabawy Annabella znalazła sobie kryjówkę: drewutnię starego domu. Stanęła tam za stosem zapleśniałego drewna i mnóstwem pajęczyn. Wstrzymała oddech. Emil, który szukał, przeszedł obok. Gdy ruszyła, aby „zaklepać”, ziemia usunęła się spod jej nóg i po pochylni do wsypywania węgla dziewczynka zsunęła się do piwnicy.

Ze strachu nawet nie krzyknęła. Dopiero na dole, w ciemności, krzyczała co sił. Odpowiedziały jej tylko piszczące myszy… Szybko zapadła noc. Annabella przerażona skuliła się i wśród łez wołała:

– Mamusiu, ratunku!

Wtedy zaskrzypiało. Ktoś otworzył drzwi. Usłyszała ciężkie, dudniące kroki. Nieprzyjemny głos zaczął przeklinać. To był Angelone – wiecznie pijany włóczęga, który straszył dzieci, a noce spędzał często w tym domu.

– Mamusiu, ratunku! – powiedziała cicho jeszcze raz.

I wówczas…

W piwnicy poczuła zapach fiołków. Niebiesko-zielone światło otoczyło dziewczynkę i miły głos powiedział: „Chodź za mną”. Annabella, pociągając nosem, poszła. Weszła po kilku schodach, otworzyła drzwi, minęła śpiącego Angelona i po chwili była już na ulicy.

Nim niebiesko-zielone światło znikło, wymierzyło dziewczynce klapsa: „Tyle razy ci mówiłam, że masz tam nie chodzić”.

– Dziękuję, mamusiu! – powiedziała Annabella. – To naprawdę wspaniale jest mieć taką mamę.

Por. B. Ferrero. Historie piękne

Katecheta pyta:

– Jakich rad udziela mama, która kocha Pana Boga? (bądź grzeczny, nie rób tego)

– Czy słuchacie rad mamy i taty?

– Czy są to rady użyteczne?

– Co najbardziej podoba się wam w waszych mamach i tatach?

– W jaki sposób rodzice kochający Boga są obecni przy swoich dzieciach? (troszczą się o nie; bawią się z nimi; pielęgnują je, gdy są chore; jeśli są w pracy i nie mogą być przy dzieciach, modlą się za nie i oddają je w opiekę Pana Boga)

– Czy czujecie, że serca rodziców są zawsze przy was?

– W jaki sposób Bóg interesuje się nami?

– Jaki jest Bóg?

5. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy

Katecheta wyjaśnia:

Wiele razy słyszeliśmy o Bogu. Na każdej katechezie poznajemy Go coraz bardziej.

Ćwiczenie w podręczniku:

Napisz, o czym myślisz, gdy mówisz: Bóg.

Rozwiązanie: dobroć, miłość, Ojciec, niebo, święci, modlitwa, Jezus, troska, czuwanie, ciepło, radość.

Bóg kojarzy nam się z kimś dobrym. On jest miłością i kocha każdego człowieka. Jezus przez to, że stał się człowiekiem i przyszedł na świat, powiedział nam, jaki jest Ojciec. Pokazał, kim naprawdę jest Bóg. „Jak Mnie umiłował Ojciec, tak i Ja was umiłowałem. Trwajcie w miłości mojej!” (J 15,9).

Jezus nie zmienił prawa, które Bóg dał człowiekowi przez Mojżesza, ale wszystkie przykazania zamknął w jednym – przykazaniu miłości.

Ćwiczenie w podręczniku:

Rozwiąż rebus, a dowiesz się, co mówi do ciebie Jezus.

Rozwiązanie: Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą, całą swoją mocą i całym swoim umysłem (Łk 10,27).

6. Zastosowanie życiowe

Katecheta pyta:

– Jak możemy kochać Boga każdego dnia?

Ćwiczenie w podręczniku:

Zaznacz, co umacnia miłość względem Boga.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Piosenka:

Będziesz miłował Boga całym sercem swoim, a bliźniego swego jak siebie samego. (2x)

Miłuj Boga całym sercem swym, ze wszystkich sił i z głębi duszy swojej.

Bóg chce twoim życiem żyć, On chce miłość swoją wielką dać, czyż trudno wziąć?

Pamiętaj: Bóg miłością jest!

Autor słów i muzyki nieznany

8. Podsumowanie treści

Ćwiczenie w podręczniku:

Znajdź w tabelce odpowiednie wyrazy i je pokoloruj:

1. Dzień oddawania czci Bogu. (niedziela)

2. Kochamy nim Boga. (serce)

3. Nigdy nie przestaje nas kochać. (Bóg)

4. Najpiękniejsza cecha Boga. (miłość)

5. Oddala nas od Boga. (grzech)

6. Księga, z której możemy dowiedzieć się o Bogu. (Biblia)

7. Rozmowa z Bogiem. (modlitwa)

8. Jest nieśmiertelna. (dusza)

9. Służy do Mszy Świętej. (ministrant)

10. Inaczej rozum. (umysł)

11. Inaczej siła. (moc)

12. Idą tam po śmierci ci, którzy kochają Boga i ludzi. (niebo)

9. Praca domowa

Napisz własnymi słowami, co oznacza: Kocham Boga

całym sercem –

całą duszą –

całą mocą –

całym umysłem –

10. Modlitwa

Jednym ze sposobów okazywania miłości Bogu jest mówienie, że Mu ufamy. Wspólnie powtórzmy krótką modlitwę, którą przekazała nam św. Faustyna:

Jezu, ufam Tobie!

Jezu, ufam Tobie!

Jezu, ufam Tobie!

Słowa: św. Faustyna Kowalska, muzyka: Maria Smętkiewicz

III. Materiały źródłowe

B. Ferrero. Historie piękne. Warszawa 1996 s. 49-55.

9. Bóg jest jedyny – pierwsze przykazanie

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Kształtowanie w uczniach postaw życiowych zgodnych z pierwszym przykazaniem.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

• Uczeń zna treść i znaczenie pierwszego przykazania.

Umiejętności:

• Uczeń żyje zgodnie z pierwszym przykazaniem.

• Uczeń wymienia grzechy, którymi łamiemy pierwsze przykazanie.

• Uczeń opowiada, w jakich sytuacjach wypełniamy pierwsze przykazanie.

3. Metody i techniki

rozmowa kierowana z elementami pogadanki, piramida priorytetów, śpiew

4. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, Katechizm Kościoła Katolickiego, piosenka

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

wyciszenie, przygotowanie podręczników i pomocy, sprawdzenie listy obecności

2. Modlitwa

Bóg jest jedyny. Złóżmy więc wyznanie naszej wiary:

Wierzę w Ciebie, Boże żywy…

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

Katecheta pyta uczniów:

– Czego dotyczą pierwsze trzy przykazania? (Boga)

– Jak brzmi przykazanie miłości Boga? (Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem).

4. Sytuacja egzystencjalna

Dziś będziemy mówili o jednym z przykazań. Aby bardziej je zrozumieć, posłuchajmy historii o grupie przyjaciół. Będą nam oni towarzyszyli podczas rozważań na temat Dekalogu. Są to: Zosia, Rita, Janek, Stasio i Michał oraz ks. Antoni.

Zosia, Rita, Janek, Stasio i Michał są przyjaciółmi. Znają się ze spotkań przygotowujących do Pierwszej Komunii Świętej, które prowadzi ks. Antoni.

Pewnego dnia Michał dostał nową grę komputerową. Pozostała czwórka poszła do niego, żeby pograć. Michał się ucieszył, ale patrzył tylko w komputer i nie dał nikomu zagrać. Po godzinie siedzenia przyjaciele zostawili go samego.

– Tylko nie zapomnij o jutrzejszym meczu. Jesteś kapitanem – powiedzieli, wychodząc.

– Tak, tak… – mruknął tylko i dalej gapił się w monitor.

Następnego dnia Michał nie zjawił się na meczu, a jego przyjaciele przegrali. Nadal nie liczyło się dla niego nic oprócz komputera. Zapomniał nawet o jedzeniu. Grał cały dzień. Wkońcu z pracy przyszła mama. Szybko odpędziła go od komputera.

Okazało się, że miał wysoką temperaturę. Wieczorem nie mógł już nic robić. Leżał z gorączką w łóżku, a w nocy miał koszmary.

Na podstawie: X Przykazań. Częstochowa: © Edycja świętego Pawła 2004.

Aby przybliżyć treść opowiadania, można zadać kilka pytań:

– Dlaczego Michał nie poszedł na mecz?

– Co było dla niego najważniejsze?

– Jak zareagowali koledzy?

– Co stracił Michał, nie idąc na mecz?

Ćwiczenie w podręczniku:

Przyjrzyj się dokładnie kamieniom, z których zbudowana jest piramida. Wpisz wyrazy w odpowiednie miejsca.

Katecheta pyta:

– Co się stanie, gdy odwrócimy piramidę? (przewróci się)

– Dlaczego?

Katecheta podsumowuje odpowiedzi:

Michał na pierwszym miejscu postawił siebie i gry komputerowe. Nie skończyło się to dla niego dobrze.

5. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy

Podobnie może się stać w naszym życiu. Jeśli Pan Bóg nie jest fundamentem, na którym budujemy wszystko inne, w życiu panuje bałagan. Jeśli ktoś lub coś jest ważniejsze od Pana Boga, to grozi namniebezpieczeństwo.

Pan Bóg pomaga nam uporządkować życie tak, aby wszystko było na właściwym miejscu. Tą pomocą są dane człowiekowi przykazania.

Ćwiczenie w podręczniku:

Rozwiąż szyfr, a dowiesz się, jak brzmi pierwsze przykazanie. Wpisz hasło pod obrazkami na poprzedniej stronie.

Katecheta pyta:

– Co znaczą te słowa?

Następnie wyjaśnia znaczenie pierwszego przykazania. Może to zrobić, przedstawiając prostym językiem treść KKK 2086:

Pierwsze przykazanie dotyczy wiary, nadziei i miłości. Kto mówi o Bogu, mówi o Kimś, kto jest wieczny, niezmienny, zawsze taki sam, wierny, doskonale sprawiedliwy. A to znaczy, że powinniśmy zawsze przyjmować Jego słowa, całkowicie Mu wierzyć i ufać. Jest On wszechmocny, łaskawy i czyni dobro. Bóg w Piśmie Świętym na początku lub na końcu swoich przykazań mówi: „Ja jestem Pan”.

6. Zastosowanie życiowe

Katecheta zwraca się do uczniów:

Pan Bóg w pierwszym przykazaniu mówi, że chce być w naszym życiu najważniejszy. Spróbujmy napisać, jakimi grzechami łamiemy pierwsze przykazanie.

Ćwiczenie w podręczniku:

Bóg chce być w twoim życiu na pierwszym miejscu. Uzupełnij wypowiedzi.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Psalm 23 (śpiew):

Pan jest Pasterzem moim,

Niczego mi nie braknie,

Na niwach zielonych pasie mnie,

Nad wody spokojne prowadzi mnie.

8. Podsumowanie treści

Bóg chce być na pierwszym miejscu w naszym życiu, bo nas bardzo kocha. Czasami jest trudno, gdyż na drodze pojawia się wiele osób i rzeczy, które wydają się nam ważniejsze od Pana Boga. Nawet jeśli zdarzy się nam kogoś lub coś innego postawić na pierwszym miejscu, to zawsze możemy to zmienić i powrócić do Boga.

9. Praca domowa

Uzupełnij fragmenty Pisma Świętego za pomocą wyrazów z ramki.

Nie będziesz miał cudzych (bogów) obok (Mnie)! (Wj 20,3)

Jest napisane: Panu, (Bogu) swemu, będziesz oddawał pokłon i Jemu samemu (służyć będziesz). (Mt 4,10)

Do (każdego) więc, który się przyzna do Mnie (przed ludźmi), przyznam się i Ja (przed moim Ojcem), który jest w niebie (Mt 10,32)

Bo ja (nie wstydzę się) Ewangelii, jest bowiem ona (mocą Bożą) ku zbawieniu dla każdego wierzącego. (Rz 1,16)

10. Modlitwa

Psalm 23 (śpiew):

Pan jest Pasterzem moim,

Niczego mi nie braknie,

Na niwach zielonych pasie mnie,

Nad wody spokojne prowadzi mnie.

10. Imię Boga jest święte – drugie przykazanie

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Kształtowanie w uczniach postaw życiowych zgodnych z drugim przykazaniem.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

• Uczeń zna treść i znaczenie drugiego przykazania.

Umiejętności:

• Uczeń żyje zgodnie z drugim przykazaniem.

• Uczeń wymienia grzechy, którymi łamiemy drugie przykazanie.

• Uczeń opowiada, w jakich sytuacjach wypełniamy drugie przykazanie.

3. Metody i techniki

rozmowa kierowana z elementami pogadanki, śpiew

4. Środki dydaktyczne

piosenka

II. Przebieg katechezy

1. Czynności wstępne

wyciszenie, przygotowanie podręczników i pomocy, sprawdzenie listy obecności

2. Modlitwa

Pan Bóg troszczy się o każdego z nas. Słowami modlitwy powiedzmy, jak bardzo Mu ufamy.

Akt nadziei

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy

Uczniowie czytają zdania z pracy domowej.

Katecheta pyta:

– W jaki sposób wypełniamy pierwsze przykazanie?

– Kiedy łamiemy pierwsze przykazanie?

4. Sytuacja egzystencjalna

Ksiądz Antoni i grupa małych przyjaciół przygotowywali festyn. Rozmawiali przy tym o różnych sprawach. Michałowi przy pracy co chwilę wyrywało się: „Jezu!”, zupełnie bezmyślnie i bez szacunku. Rita po kilku razach powiedziała:

– Nie mów tak. Nie wolno wzywać imion Boga i świętych dla zabawy.

Ku zdumieniu dzieci ks. Antoni ją poparł, mówiąc, że nadaremno nie wzywa się Boga.

Janek opowiadał, że jego siostra chciała kiedyś poznać swoją przyszłość i wróżyła sobie z wosku. A przy tym modliła się, by te wróżby się spełniły.

Stasio mówił, ze jego siostra przygotowywała się do trudnego egzaminu. Nie bardzo chciało jej się uczyć. Ale zdać chciała. Poszła więc do wróżki. A ta powiedziała, że wszystko będzie dobrze. O Jezu – krzyknęła wtedy siostra – spraw, żeby wróżka mówiła prawdę. Ale wiecie – wtajemniczył Stasio przyjaciół – siostra wróciła z egzaminu zapłakana.

– Coś jej się pomyliło – wtrącił ks. Antoni. – Siostra Stasia powinna się więcej uczyć. Nie można wzywać Boga, żeby pomagał we wróżbach i robił za nas wszystko, na każde zawołanie. Bóg jest dobrym Ojcem, wysłuchuje naszych próśb. Ale chce, byśmy szanowali Jego imię, nie prosili o pomoc w tym, co ze, zwracali się do Niego z miłością, z szacunkiem i z zaufaniem.

– To o co się modlić i jak?

– Modlić się możemy o wszystko, czego nam potrzeba. Ale musimy pamiętać, że imię Boga, który nas bardzo kocha, jest święte. Możemy więc mówić: Panie Boże, Ty wiesz, co jest dla mnie dobre. Ja Ci ufam. Bądź wola Twoja.

Na podstawie: X Przykazań. Częstochowa: © Edycja świętego Pawła 2004.

Katecheta pyta:

– W jaki sposób Michał wymawiał imię Pana Boga? (bezmyślnie i bez szacunku)

– O co modliły się siostry Janka i Stasia? (o poznanie przyszłości i zdanie egzaminu)

– Jak to się skończyło? (siostra nie zdała egzaminu)

– Co ks. Antoni powiedział? (że nie można prosić Pana Boga o pomoc we wróżbach i że imię Boga jest święte)

– Jak ks. Antoni kazał się modlić? (bądź wola Twoja)

5. Wyjaśnienie głównych prawd katechezy

Ćwiczenie w podręczniku:

Rozwiąż szyfr, a dowiesz się, jak brzmi drugie przykazanie. Wpisz hasło pod obrazkiem.

Katecheta wyjaśnia:

Bóg ma swoje imię. Jego imię jest święte. Osoby, dla których Bóg jest na pierwszym miejscu, nie używają Jego imienia bezmyślnie, dla żartów, w czarach, we wróżbach czy w magii.

Bóg objawia swoje imię tym, którzy w Niego wierzą. Objawienie imienia jest znakiem zaufania i zażyłości. „Imię Pańskie jest święte”, dlatego człowiek powinien używać go tylko po to, by je błogosławić, wychwalać i uwielbiać, by prosić Boga o dobre rzeczy i przepraszać za zło.

Wierzący powinien świadczyć o imieniu Pańskim, odważnie wyznając swoją wiarę.

6. Zastosowanie życiowe

Ćwiczenie w podręczniku:

Uzupełnij wypowiedzi.

7. Modlitwa śródlekcyjna

Piosenka: Uwielbiam imię Twoje, Panie

Uwielbiam imię Twoje, Panie.

Wywyższam Cię i daję Ci cześć.

W przedsionku chwały Twej staję.

Z radością śpiewam Ci pieśń.

O Panie Jezu, chcę wyznać, że

ja kocham Ciebie, Ty zmieniasz mnie.

Chcę dziękować dziś ze wszystkich sił.

Dajesz mi siebie, bym na wieki żył.

Słowa i muzyka: Sławomir Butenko

8. Podsumowanie treści

Drugie przykazanie nakazuje szanować imię Boga, bo jest ono święte.

9. Praca domowa

Dokończ zdania:

Mówię z szacunkiem o Bogu, gdy………

Nie wzywam imienia Pana Boga podczas…………

10. Modlitwa

Piosenka: Uwielbiam imię Twoje, Panie

11. Dzień święty – trzecie przykazanie

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Kształtowanie w uczniach postaw życiowych zgodnych z trzecim przykazaniem.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

• Uczeń zna treść i znaczenie trzeciego przykazania.

Umiejętności:

• Uczeń żyje zgodnie z trzecim przykazaniem.

• Uczeń wymienia grzechy, którymi łamiemy trzecie przykazanie.

• Uczeń opowiada, w jakich sytuacjach wypełniamy trzecie przykazanie.

3. Metody i techniki

rozmowa kierowana z elementami pogadanki, śpiew

4. Środki dydaktyczne