Uzyskaj dostęp do tej i ponad 250000 książek od 14,99 zł miesięcznie
Zastanawiasz się, czy pomogą Ci reklamowane w mediach tabletki i maści? Masz wątpliwości, co powinieneś jeść, aby sobie pomóc? Czy w ogóle dieta może być sposobem na Twoje dolegliwości?
Autorki, dietetyczki kliniczne, rozprawiają się z mitami, które narosły wokół schorzeń stawów. Podają praktyczne wskazówki, co może ulżyć w bólu, a co będzie nasilać dolegliwości. Bardzo szczegółowo omawiają sposób odżywiania, który wspomaga leczenie: jakie produkty włączyć do swojego menu? Jakich lepiej unikać? Aby ułatwić stosowanie zaleceń, proponują gotowy jadłospis na dwa tygodnie oraz kilkadziesiąt przepisów na codzienne potrawy.
Katarzyna Olejniczak, dietetyk kliniczny, absolwentka ŚląskiejWyższej Szkoły Medycznej w Katowicach. Właścicielka poradni OLMED i współautorka portalu dietetykapediatryczna.pl. Na co dzień pracuje w poradni w Jaworznie i Mysłowicach, współpracując z lekarzami różnych specjalności. Oprócz pracy w poradni prowadzi szkolenia dla dzieci i młodzieży, jest współautorem bajek edukacyjnych.
Anna Piekarczyk, dietetyk kliniczny, absolwentka Śląskiej Wyższej Szkoły Medycznej w Katowicach. Członek Polskiego Towarzystwa Żywienia Pozajelitowego, Dojelitowego i Metabolizmu (POLSPEN). Autorka wielu publikacji o tematyce dietoterapii i medycyny żywienia. Prowadzi stronę internetową oraz poradnię dietetyczną online pod adresem www.studiozycia.pl.
Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi na:
Liczba stron: 111
Odsłuch ebooka (TTS) dostepny w abonamencie „ebooki+audiobooki bez limitu” w aplikacjach Legimi na:
Przedstawiona do recenzji publikacja pt. S.O.S dla stawów. Wsparcie żywieniowe w chorobach reumatycznych autorstwa Anny Piekarczyk i Katarzyny Olejniczak stanowi niezwykle przystępny dla czytelnika opis wybranych najczęstszych reumatologicznych schorzeń zapalnych, jak i niezapalnego problemu spotykanego w praktyce reumatologicznej, jakim jest fibromialgia. Autorki dokonują też krótkiego przeglądu badań diagnostycznych, które pomagają w postawieniu właściwej diagnozy w reumatologii. Następnie w sposób zwięzły i w odniesieniu do aktualnych publikacji dotyczących problematyki diety w chorobach reumatycznych przeprowadzają analizę różnych interwencji dietetycznych w tych schorzeniach. Równocześnie podejmują udaną próbę zmierzenia się z powszechnymi mitami, które funkcjonują w tym zakresie w społeczeństwie.
Książkę można polecić nie tylko pacjentom, ale także wszystkim profesjonalistom, którzy zajmują się chorymi z problemami reumatologicznymi. Dzięki takim publikacjom wzrośnie na pewno wśród chorych świadomość istotnego wpływu własnego postępowania na przebieg przewlekłego schorzenia, jakimi są choroby reumatologiczne. To z kolei może się przełożyć na modyfikację stylu życia, co w przyszłości może skutkować lepszym efektem prowadzonego leczenia i uniknięciem rozwoju powikłań, które mogą prowadzić do inwalidztwa i skrócenia życia.
Dr n. med. Maciej Lewicki
Śląskie Centrum Reumatologii, Rehabilitacji i Zapobiegania Niepełnosprawności im gen. Jerzego Ziętka
Dla mojego Męża i córek – Zosi i Klary, za wsparcie i cierpliwość podczas tworzenia tej książki oraz dzielne kosztowanie wszystkich przyrządzonych potraw.
Rodzicom i siostrze – za Waszą miłość i wiarę w to co robię.
Katarzyna Olejniczak
Mojej rodzinie – mężowi za miłość i wsparcie, córeczkom za ich wszechobecność :, rodzicom za życie i pacjentom, którzy są dla mnie niewyczerpanym źródłem inspiracji, motywacji i radości.
Anna Piekarczyk
Chociaż żyjemy w czasach, w których dokonał się znaczny postęp w leczeniu, co daje szanse na przeżycie osobom z różnymi, ciężkimi schorzeniami, to istnieją też inne choroby, których związek, przynajmniej w części jest związany z warunkami i stylem życia.
Do lekarzy często zgłaszają się pacjenci z problemami alergicznymi, chorobami metabolicznymi, czy też autoimmunologicznymi.
Książka, którą trzymasz w ręce poświęcona została całkowicie zapalnym chorobom reumatycznym, do których zaliczamy między innymi: reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, toczeń rumieniowaty układowy, zapalenie stawów w przebiegu boreliozy i dnawe zapalenie stawów – u podłoża których leżą procesy autoimmunologiczne.
W chorobie autoimmunologicznej dochodzi do sytuacji, w której komórki odpowiedzialne za niszczenie takich czynników zakaźnych, jak bakterie, czy wirusy zaczynają walczyć z naszym organizmem.
Układ odpornościowy zwykle chroni nas przed wspomnianymi zarazkami, w sytuacji gdy dochodzi do zainfekowania organizmu. Natomiast w chorobie autoimmunologicznej to tkanki i narządy naszego organizmu traktowane są przez układ odpornościowy jako „obce”, które należy zwalczyć. O tym, czy w Twoim organizmie rozwinie się choroba autoimmunologiczna, decyduje też kilka składowych.
Proces autoimmunizacyjny najczęściej rozpoczyna się przy udziale czynników środowiskowych, u osób mających pewną predyspozycję genetyczną. Co to znaczy?
Nawet jeśli w Twojej rodzinie nie ma nikogo, kto przed Tobą chorowałby na omawiane przez nas choroby, to może się zdarzyć, że Twoje geny będą obciążone ryzykiem wystąpienia danego schorzenia. Nie jest to jednak jednoznaczne z tym, że zachorujesz na RZS czy toczeń. Geny dają nam pewne predyspozycje, które dopiero pod wpływem czynników środowiskowych mogą się ujawnić.
Takimi czynnikami mogą być:
•
płeć,
•
wiek,
•
przebyta infekcja,
•
stresująca sytuacja (jak utrata pracy czy śmierć bliskiej osoby),
•
zaburzenia mikroflory jelitowej,
•
otyłość lub nadwaga,
•
wysokotłuszczowa dieta,
•
palenie papierosów.
Jako dietetyczki wierzymy, że dieta ma istotny wpływ na stan naszego zdrowia, w tym na nasze stawy. Potwierdzają to liczne badania, które przedstawimy Ci w tej książce. Przestrzegamy Cię jednak przed samodzielnym odstawianiem przyjmowanych leków, czy wdrażaniem różnych terapii bez zgody Twojego lekarza.
Zdrowa, zbilansowana dieta jest w stanie zmniejszyć stan zapalny w Twoim organizmie, co może przełożyć się na dłużej występujące okresy remisji choroby, zmniejszenie długości trwania porannej sztywności, wzmocnienie odporności, pomoże utrzymać Twój organizm w dobrej formie, zmniejszy ryzyko wystąpienia chorób metabolicznych czy chorób serca. Nie spowoduje jednak, że choroba zniknie.
Dlatego tak ważne jest tu działanie wielokierunkowe: leczenie tradycyjne, dieta, zdrowie psychiczne, aktywność fizyczna – wierzymy, że to wszystko połączone razem, przyniesie pozytywne rezultaty, które pozwolą Ci się cieszyć życiem.
RZS jest przewlekłą, układową chorobą zapalną, charakteryzującą się nieswoistym zapaleniem symetrycznych stawów, zajęciem innych narządów i tkanek, które może prowadzić do rozwoju powikłań, inwalidztwa i przedwczesnej śmierci. W Polsce dotyka około 220 tysięcy osób, częściej chorują kobiety.
Stawy to miejsce, w którym stykają się dwie kości. U zdrowych osób koniec kości pokryty jest chrząstką, która jest powierzchnią gładką i śliską. Cały staw otoczony jest torebką stawową, która od wewnątrz wysłana jest błoną maziową, a jama stawowa zawiera gęsty płyn, który chroni kości i stawy. Chrząstka natomiast pozwala, aby ruch kości względem siebie w stawach odbywał się praktycznie bez ocierania się jednej o drugą.
W RZS zapalnie zmieniona błona maziowa rozrasta się i wytwarza nadmierną ilość płynu, co powoduje obrzęk w stawie i w tkankach go otaczających. Prowadzi to do ograniczenia ruchomości i bólu, który występuje w czasie ruchu w stawie. W przebiegu choroby dochodzi do zniszczenia chrząstki stawowej oraz kości, które występują „po sąsiedzku”.
Rys. 1. Budowa zdrowego i chorego stawu.
Wiele osób kojarzy choroby stawów z podeszłym wiekiem. Wynika to z faktu, że najczęściej to osoby starsze skarżą się na bóle występujące w okolicach stawów, jednak w ich przypadku najczęściej mamy do czynienia z chorobą zwyrodnieniową stawów.
RZS jest chorobą autoimmunologiczną, na którą można zachorować w każdym wieku. Należy to mocno podkreślać, ponieważ młodym osobom wydaje się, że ten problem ich nie dotyczy. Kiedy pojawiają się bóle stawów winą obarczają przepracowanie, przeciążenie i nie konsultują swoich przypadłości w gabinecie lekarskim. Tymczasem wczesne rozpoznanie i leczenie, może skutecznie opóźnić proces destrukcyjny spowodowany chorobą.
Aby nie doprowadzić do ciężkich powikłań RZS, a nawet kalectwa, po postawieniu diagnozy konieczne jest rozpoczęcie jak najszybszego leczenia lekami, które zmienią przebieg choroby – leki modyfikujące przebieg choroby.
Rys. 2. Pierwsza lokalizacja zmian stawowych w przebiegu RZS (6)
W wyniku nieleczonego RZS może dochodzić do deformacji stawów, których niestety nie da się cofnąć. Najczęściej zajęte chorobą są stawy nadgarstków i palców oraz stawy łokciowe i kolanowe. Charakterystyczne dla RZS jest symetryczne zajęcie stawów. Co to znaczy? Jeśli cierpi staw łokciowy w jednej ręce, to wcześniej czy później i ten w drugiej też będzie cierpieć.
Co powinno Cię szczególnie zaniepokoić:
˚ ból i obrzęk stawów – na początku jest on spowodowany stanem zapalnym, który ma miejsce w zajętych stawach, z czasem może być wynikiem uszkodzenia stawów,˚ sztywność poranna stawów (ma ona miejsce nie tylko zaraz po wstaniu z łóżka, ale również w momencie, kiedy dłużej znajdujesz się w danej pozycji),˚ silne zmęczenie – dużo większe niż zazwyczaj – mogą pojawić się objawy grypopochodne, takie jak gorączka, czy ból mięśni.
W przebiegu choroby można spodziewać się również wystąpienia takich objawów jak:
•
pojawienie się guzków reumatoidalnych,
•
zniekształcenie stawów,
•
ograniczenie ruchomości stawów.
Niestety, RZS jest chorobą układową, co oznacza, że może dotknąć szereg układów czy też narządów. Jest to więc tak naprawdę choroba całego ciała.
Najczęściej występującymi powikłaniami, które towarzyszą RZS są:
• Osteoporoza– Utrata gęstości mineralnej kości może się zwiększyć już na wczesnym etapie choroby, niezależnie od stosowania glikokortykosteroidów (GKS) i jest związana z poziomem markerów stanu zapalnego. Dodatkowo leczenie przewlekłe wspomnianymi GKS znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia osteoporozy.• Niedokrwistość – Hepcydyna (hormon), która syntetyzowana jest w hepatocytach (komórkach wątroby), przy udziale interleukiny 6 (IL-6, białka odpowiedzialnego m.in. za pobudzanie stanu zapalnego), powoduje zahamowanie wchłaniania żelaza, przez co nie może być ono wykorzystane w procesie krwiotwórczym.• Choroby serca i naczyń – Trwający przewlekły proces zapalny częściej predysponuje pacjentów z RZS do wystąpienia chorób serca. Dlatego bardzo ważne jest, abyś dbał o utrzymanie prawidłowego stężenia cholesterolu LDL, HDL, ale również triglicerydów, o odpowiednią masę ciała, ciśnienie krwi oraz abyś zrezygnował z palenia – każdy z tych czynników zwiększa ryzyko wystąpienia chorób serca. • Depresja – Częstość występowania depresji jest dwu- trzykrotnie wyższa u pacjentów z RZS niż w populacji osób zdrowych. Istnieją dowody naukowe, które mówią, że możliwy jest ścisły związek pomiędzy rozwojem depresji, a aktywnością cytokin zapalnych takich jak interleukina 6 (IL-6) i czynnik martwicy nowotworów (TNF-α). Wystąpienie depresji w przebiegu RZS może pogarszać objawy choroby, jak również zaostrzenie objawów RZS może powodować pogorszenie stanu psychicznego pacjenta. • Choroby układu pokarmowego – Występowanie chorób układu pokarmowego nie tyle związane jest z samym RZS, co ze stosowaniem leków, głównie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ np. aspiryny, ketonalu, ibupromu). Do powikłań tych należą: zapalenie żołądka i choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy.• Choroby nerek – RZS wiąże się również z różnymi zaburzeniami czynności nerek, co spowodowane jest przede wszystkim przewlekłym stanem zapalnym i przyjmowanymi lekami oraz z częstym występowaniem chorób sercowo-naczyniowych. • Nowotwory – Niektóre publikacje sugerują, że chorzy na RZS są bardziej podatni na rozwój pewnych nowotworów, zwłaszcza chłoniaków, niż populacja osób zdrowych. Największe ryzyko zachorowania występuje u pacjentów ze współistniejącym zespołem Sjögrena oraz zespołem Felty’ego. Najnowsze badania dowodzą, że leki stosowane w leczeniu RZS, zwłaszcza nowoczesne leki biologiczne raczej nie mają wpływu na zwiększenie częstości występowania nowotworów u leczonych nimi pacjentów z RZS.
O czym powinny pamiętać osoby z rozpoznanym RZS?
•
Odpowiednia
dieta
– Jak już wspomniałyśmy na wstępie, dieta nie zastąpi tradycyjnego, farmakologicznego leczenia, może jednak wspomóc Twój organizm, zredukować stres oksydacyjny, stany zapalne, zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób metabolicznych i układu krążenia, zmniejszyć ryzyko wystąpienia otyłości i osteoporozy.
•
Aktywność
fizyczna
– Zdajemy sobie sprawę, że aktywność fizyczna nie jest łatwa w przypadku chorób stawów, jednak wszystkie badania są zgodne, że regularne ćwiczenia pomogą utrzymać ruchomość Twoich stawów, spowolnią utratę masy mięśniowej, poprawią nastrój oraz ułatwią zasypianie. Dodatkowo, z dietetycznego punktu widzenia zmniejszą ryzyko wystąpienia insulinooporności, chorób serca, poprawiają wydolność płuc.
•
Znajdź
lekarza, któremu zaufasz
– Bardzo ważne jest, abyś przestrzegał zaleceń lekarskich. To, jakie leki masz przyjmować i w jakich dawkach, najlepiej powie Ci lekarz reumatolog. To, że Twojej koleżance pomógł dany lek, nie znaczy, że w Twoim przypadku będzie podobnie. Informuj swojego lekarza o wszelkich zmianach oraz o tym, jakie suplementy przyjmujesz.
•
Troszcz
się o swoje stawy
– Nie przeciążaj dodatkowo swoich stawów, dbaj o to, abyś mechanicznie nie uszkodził stawu, nie noś ciężkich rzeczy, nie schylaj się podnosząc rzeczy z ziemi – tylko przykucnij. Każde odciążenie stawów będzie dla Ciebie zbawienne.
•
Dbaj
o sen
– Osoby z RZS mogą cierpieć na brak snu. Ból i sztywność mogą skutecznie pokrzyżować nocny odpoczynek. Staraj się nie kłaść spać, kiedy jesteś już bardzo zmęczony, wtedy mamy większe problemy z zaśnięciem. Dodatkowo stres czy długie spędzanie czasu przed monitorem komputera mogą utrudnić zaśnięcie. Warto skorzystać z relaksującej kąpieli czy ćwiczeń rozciągających – wycisz się w swojej ulubionej przestrzeni. Leki nasenne mogą być pomoce w gorszych okresach, jednak koniecznie skonsultuj ich używanie ze swoim lekarzem.
•
Znajdź
osoby, które Cię zrozumieją
– Choć ta rada brzmi błaho, to jednak warto jest mieć w swojej przestrzeni zaufane osoby, z którymi będziesz mógł porozmawiać – może będzie to ktoś, kto również cierpi na tę przypadłość?
RZS to trudna choroba, która wiąże się z dużym obciążeniem psychicznym. Warto więc razem z przyjacielem wybrać się na kawę czy do kina, porozmawiać o trudnościach. Może razem zapiszecie się na basen lub na kurs języka? Pozwoli Ci się to oderwać od Twoich problemów, a osoba, która jest blisko Ciebie z pewnością jako pierwsza zauważy spadek Twojej formy. I może uchroni Cię przed kolejnym trudnym tematem w RZS, jakim jest depresja.
Diagnostyka zapalnych chorób reumatycznych
Wczesne rozpoznanie zapalnych chorób reumatycznych – zwłaszcza w przypadku RZS – jest bardzo istotne, patrząc na to, jak szybko choroba może postępować, i jakie są konsekwencje zdrowotne dla osoby dotkniętej tą przypadłością. Wczesne rozpoczęcie leczenia może wpłynąć pozytywnie na przebieg choroby i doprowadzić ją do stanu remisji, zapobiegając w ten sposób powstaniu nieodwracalnej niepełnosprawności.
Samo rozpoznanie choroby, bez typowo obrazowo zmienionych stawów, wcale nie jest takie proste.
W celu zdiagnozowania choroby należy skupić się na następujących kwestiach:
1.
Wywiad lekarski jest to jeden z podstawowych elementów diagnostycznych.
Co jest ważne, abyś powiedział lekarzowi:
•
które stawy Cię bolą?
•
czy występują obrzęki?
•
czy występuje i jak długo trwa poranna sztywność?
Objawy zapalenia stawów, które występowały przez krótki czas (mniej więcej 6 tygodni) mogą świadczyć np. o ostrym wirusowym zapaleniu stawów.
Im dłużej utrzymują się objawy, tym bardziej prawdopodobne staje się rozpoznanie RZS.
Warto przed wizytą u lekarza przygotować się, przeanalizować, jakie objawy i jak często się u Ciebie pojawiają.
2.
Konieczne będzie wykonanie
badań laboratoryjnych
, które będą pomocne w stawianiu diagnozy. W surowicy osób chorych na RZS można stwierdzić występowanie różnych autoprzeciwciał, w tym:
•
czynnik reumatoidalny (RF),
•
przeciwciała przeciwko cyklicznym cytrulinowanym peptydom (przeciwciała anty-CCP).
RF i przeciwciała anty-CCP mają charakter informacyjny, ponieważ dodatni wynik zwiększa szanse na potwierdzenie diagnozy, jednak ujemny wynik dalej nie wyklucza możliwości rozpoznania RZS. Obecność RF nie jest swoista dla RZS.
Podczas diagnozy i w trakcie leczenia RZS można pokusić się o wykonanie dodatkowych badań takich jak:
3.
Badania obrazowe
W diagnostyce zapalnych chorób reumatycznych pomocne będą badania obrazowe. Może pojawić się sytuacja, w której badania laboratoryjne nie dają nam żadnej informacji na temat choroby, a dopiero badania obrazowe pokazują toczący się stan zapalny w stawach. Dlatego z pewnością Twój lekarz może zalecić wykonanie badań takich jak:
MIZS jest chorobą układową tkanki łącznej dzieci i nastolatków (pojawia się przed 16 rokiem życia), uszkadzającą chrząstkę stawową, nasady kostne. Jej istotą jest przewlekły proces zapalny o podłożu autoimmunologicznym. Oznacza to, jak już wcześniej wspomniałyśmy, iż w wyniku nieznanego defektu układ immunologiczny atakuje tkanki własnego organizmu. Przebieg choroby jest różnorodny. Dziecko może skarżyć się na bóle nóg po dłuższym spacerze, bardzo szybko się męczy podczas wykonywania prostych czynności, mogą pojawiać się stany podgorączkowe nieznanego pochodzenia oraz powiększenie węzłów chłonnych. Nasilenie objawów ma miejsce w godzinach porannych (tzw. sztywność poranna). Może pojawić się osłabienie, zmniejszenie masy ciała, brak łaknienia. Może pojawić się także wysypka koloru łososiowego (różowatego) zlokalizowana głównie na tułowiu lub kończynach.
Charakterystyczne dla MIZS jest w większości zajęcie niesymetryczne dużych stawów, (np. kolano) i rzadko obecność czynnika reumatoidalnego w klasie IgM (RF). Dziewczynki chorują na MIZS częściej niż chłopcy. Aby zdiagnozować MIZS, choroba musi występować nieprzerwanie co najmniej 6 tygodni.
Powikłania długotrwałego procesu zapalnego:
•
zapalenie błony naczyniowej oka,
•
zahamowanie wzrostu,
•
wydłużenie kończyny z powodu przyspieszenia wzrostu kości przez proces zapalny,
•
zmiany w sposobie poruszania się dziecka np. utykanie,
•
ciężkie infekcje,
•
zaburzenia dojrzewania płciowego,
•
depresja, lęk, izolacja społeczna.
Choroba atakuje nie tylko stawy, może zaatakować również narządy wewnętrzne: wątrobę, śledzionę, nerki, a przede wszystkim serce. Dlatego regularne badania i monitorowanie stanu zdrowia dziecka jest tutaj szczególnie ważne.
Jeśli w twojej rodzinie pojawił się problem z MIZS, to musicie pamiętać o następujących kwestiach:
Aktywność fizyczna
Prawidłowa i regularna rehabilitacja uzupełnia i poprawia efekty kuracji farmakologicznej. Należy jednak unikać ryzykownych sportów kontaktowych, obciążających nadmiernie układ ruchu. Bezpiecznymi, nieobciążającymi stawów sportami są jazda na rowerze czy pływanie. Są to dobre ćwiczenia, które uruchamiają duże grupy mięśni do pracy.
Jak najwięcej całą rodziną korzystajcie z ruchu na świeżym powietrzu.
Dieta
•
Powinna być oparta na warzywach, owocach, białku roślinnym i zwierzęcym, rybach. Dobrym przykładem jest dieta śródziemnomorska (bogata w ryby, oliwę, owoce i warzywa), która może istotnie hamować aktywność choroby.
•
Zawarty w żywności pochodzenia zwierzęcego kwas arachidonowy może zaostrzyć, czy ponowić stany zapalne. Dlatego zaleca się spożywanie chudego mięsa 2-3 razy w tygodniu oraz zachęcanie dziecka do spożywania potraw bezmięsnych. Nie podawaj dziecku oleju kukurydzianego i słonecznikowego, margaryn roślinnych, które mogą nasilać stany zapalne.
•
Warto pomyśleć nad suplementacją tranem, zwłaszcza jeśli spożycie ryb jest małe.
•
Unikajcie sklepowych słodyczy i produktów typu fast-food.
•
Najlepiej, aby dziecko jadło częściej, ale w mniejszych porcjach.
•
Wprowadź kwas gamma-linolenowy, czyli związek występujący m.in. w oleju z wiesiołka, który również wykazuje działanie przeciwzapalne.
•
Unikajcie pokarmów bogatych w fosforany jak wędliny, kiełbasy, serki topione, produkty gotowe, słodkie napoje typu cola, ponieważ negatywnie wpływają one na bilans wapnia w organizmie.
•
Aby dbać o właściwy rozwój kośćca, należy pamiętać o odpowiedniej podaży wapnia i witaminy D w diecie.
•
Spożywać należy więcej produktów bogatych w błonnik pokarmowy, który zmniejsza stężenie CRP. Przykładowo, jasne pieczywo powinno się zastąpić pieczywem pełnoziarnistym.
Nie ulegajcie modom dietetycznym. Diety bez laktozy i bez glutenu u zdecydowanej większości osób nie mają żadnego uzasadnienia, a co więcej mogą doprowadzić do niedoborów odżywczych i pogorszenia stanu zdrowia. Zmiany w diecie zawsze warto konsultować z lekarzem i dietetykiem klinicznym.
Oczy
Z uwagi na bezobjawowy i podstępny przebieg zapalenia błony naczyniowej oka oraz poważne powikłania oczne u dzieci z MIZS wskazana jest systematyczna kontrola okulistyczna.
Kąpiele lecznicze
Można zastosować kąpiele siarczkowo-siarkowodorowe i kąpiele solankowe, które usprawniają mikrokrążenie i regenerację tkanki łącznej. Należy jednak pamiętać, że ciepło nie jest wskazane w okresach zaostrzeń; wtedy preferowane jest zimno. Ciepłe kąpiele stosujemy więc jedynie w okresie remisji objawów.
Psychika
Stwórz dziecku warunki do dobrego snu, odpoczynku, relaksu. W miarę możliwości wyeliminuj czynniki stresogenne, aby nie zaburzać pracy układu odpornościowego oraz nie wywoływać zaostrzenia MIZS.
Stwórzcie bezpieczną przestrzeń do radzenia sobie z chorobą. Jako rodzice/krewni/bliscy dziecka chorującego na MIZS okazujcie wsparcie, zrozumienie, bądźcie otwarci na dyskusję, zapewniajcie o swojej obecności, aby łatwiej pokonać obawy związane z chorobą i leczeniem oraz zmniejszać poziom stresu z nią związany. Im więcej wiemy o chorobie, tym lepiej sobie z nią radzimy.
Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS) jest przewlekłą chorobą zapalną, odznaczająca się występowaniem zapalenia stawów obwodowych, kręgosłupa lub przyczepów ścięgnistych u osoby z łuszczycą skóry lub paznokci. Czynnikami predysponującymi do rozwoju ŁZS są czynniki genetyczne, środowiskowe, czy infekcje bakteryjne i wirusowe. U chorych na łuszczycę choroba może także rozwinąć się po urazie fizycznym.
Choroba jest bardzo zróżnicowana w zależności od stopnia zajęcia układu ruchu i innych narządów. W badaniach laboratoryjnych u większości pacjentów nie stwierdza się obecności w surowicy krwi czynnika reumatoidalnego, stąd rozróżnienie z RZS.
Chory zmaga się nie tylko ze swędzącymi, czerwonymi i łuszczącymi się plamami na skórze, ale również z obrzękiem, sztywnością czy bólem stawów. ŁZS to przede wszystkim choroba ogólnoustrojowa. Badania kliniczne wskazują, podobnie jak w RZS, na częstsze współistnienie chorób układu sercowo-naczyniowego i zaburzeń metabolicznych u osób z łuszczycą. Obserwowany jest wzrost stężenia cholesterolu całkowitego, LDL oraz wzrost stężenia triglicerydów. Obserwuje się również wzrost zachorowalności na chorobę wieńcową i zawał mięśnia sercowego, nadciśnienie tętnicze, zaburzony metabolizm glukozy i często w jego efekcie rozwój cukrzycy. Jako choroby towarzyszące łuszczycy wymienia się również zakrzepowe zapalenie żył, zatorowość płucną, udar mózgu, wrzodziejące zapalenie jelit, chorobę Leśniowskiego-Crohna, czy też niektóre rodzaje nowotworów. Choroba może być także powodem zaburzeń emocjonalnych, a nawet depresji.
Liczne badania potwierdzają związek otyłości i łuszczycy. Nadmierna masa ciała może nie tylko zwiększać ryzyko wystąpienia łuszczycy, ale także wpływać na ciężkość jej przebiegu.
Ważne w ŁZS!
Oprócz leczenia dermatologicznego konieczna jest współpraca z reumatologiem. U większości chorych objawy skórne łuszczycy wyprzedzają pojawienie się zapalenia stawów. Chory skupia się jedynie na leczeniu dermatologicznym, nie zdając sobie sprawy z postępującej choroby reumatycznej, która sieje spustoszenie wewnątrz całego organizmu. Dlatego tak niezbędne jest wczesne rozpoznanie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Jednym z czynników środowiskowych, które mogą się przyczynić do pojawienia się zmian łuszczycowych na skórze jest nieracjonalna i źle zbilansowana dieta. W świetle najnowszych doniesień ogromną rolę w profilaktyce i leczeniu tej choroby odgrywać może zastosowanie odpowiedniej diety. Wprowadzenie diety niskoenergetycznej, śródziemnomorskiej, czy diety bogatej w wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, a także diety wegetariańskiej oraz w niektórych przypadkach bezglutenowej może poprawić przebieg kliniczny tej choroby i przyczynić się do obniżenia ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych u osób obciążonych chorobą.
