5 domowych środków, które zastąpią drogerię ebook

REDAKCJA: Irena Kloskowska

SKŁAD: Krzysztof Remiszewski

PROJEKT OKŁADKI: Krzysztof Remiszewski

TŁUMACZENIE: Piotr Lewiński

Wydanie I

BIAŁYSTOK 2019

ISBN 978-83-8168-110-0

Tytuł oryginału: Fünf Hausmittel ersetzen eine Drogerie

Copyright © by smarticular Verlag, Business Hub Berlin UG (haftungsbeschränkt)

© Copyright for the Polish edition by Wydawnictwo Vital, Białystok 2017

All rights reserved, including the right of reproduction in whole or in part in any form.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej publikacji nie może być powielana ani rozpowszechniana za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych bez pisemnej zgody posiadaczy praw autorskich.

Książka ta zawiera porady i informacje odnoszące się do opieki zdrowotnej. Nie powinny one jednak zastępować porady lekarza ani dietetyka. Jeśli podejrzewasz u siebie problemy zdrowotne lub wiesz o nich, powinieneś skonsultować się z lekarzem zanim rozpoczniesz jakikolwiek program poprawy zdrowia czy leczenia. Dołożono wszelkich starań, aby informacje zaprezentowane w tej książce były rzetelne i aktualne podczas daty jej publikacji. Wydawca i autor nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki dla zdrowia mogące wystąpić w wyniku stosowania zaprezentowanych w książce metod.

Publikacja zawiera odnośniki do stron internetowych, które w większości są w języku niemieckim i angielskim. Zgodnie z wiedzą wydawcy, w dniu oddania publikacji do druku, strona internetowa w języku polskim jest w trakcie tworzenia.

15-762 Białystok

ul. Antoniuk Fabr. 55/24

85 662 92 67 – redakcja

85 654 78 06 – sekretariat

85 653 13 03 – dział handlowy – hurt

85 654 78 35 – www.vitalni24.pl – detal

strona wydawnictwa: www.wydawnictwovital.pl

Więcej informacji znajdziesz na portalu www.odzywianie24.pl

Wstęp

Czy wiesz, ile masz w mieszkaniu najróżniejszych środków do szorowania, płynów do czyszczenia, tabletek, proszków do prania, ale także kremów, balsamów, mydeł, szamponów i innych produktów kosmetycznych, higienicznych i czyszczących? U większości ludzi jest ich szacunkowo od 40 do 60. U nas było dokładnie tak samo, póki nie zadaliśmy sobie kiedyś pytania: dlaczego musi istnieć tak wiele przeważnie chemicznych produktów zawierających długą listę dodatków, z których niektóre nie są właściwie zdrowe, a nawet częściowo szkodzą środowisku? Czy nie istnieją prostsze, zdrowsze, bardziej przyjazne dla środowiska i trwalsze alternatywy dla wszystkich tych barwnych produktów o tchnących optymizmem reklamowych nazwach?

Dzięki tej książce chcemy pokazać, że istnieje inna droga. Alternatywą wobec drogich, złożonych, częściowo toksycznych, a przede wszystkim prawie zawsze niepotrzebnych artykułów gospodarstwa domowego, produktów piorących i czyszczących jest pięć prostych domowych środków, które tutaj zaprezentujemy.

Już od dawna zajmujemy się prostymi i trwałymi alternatywnymi rozwiązaniami dla prawie wszystkich dziedzin życia. Dlaczego wszystko musi być pakowane w dwie lub trzy warstwy plastiku?

Dlaczego nasze pożywienie w coraz większym stopniu składa się z syntetycznych dodatków zamiast ekologicznie wyhodowanych produktów spożywczych? Dlaczego zużywamy coraz więcej jednorazowych artykułów, zamiast stosować je wielokrotnie albo nawet sporządzać samemu? I wreszcie: dlaczego używamy coraz więcej złożonych, syntetycznych wyrobów chemicznych szkodliwych nie tylko dla nas, ale także dla środowiska?

Nasze ustawiczne poszukiwania alternatyw dla kubków jednorazowych i kapsułek do kawy, sztucznego i niezdrowego jedzenia, marnotrawienia zasobów i zanieczyszczania środowiska rozwinęły się w prawdziwy styl życia: codziennie odkrywamy i testujemy nowe pomysły i rozwiązania, aby obchodzić się z rzeczami w sposób bardziej przyjazny dla środowiska i zrównoważony. Stwierdziliśmy, że nie jesteśmy odosobnieni w naszym sposobie myślenia, a wspólnie możemy więcej osiągnąć. Dlatego powołaliśmy do życia stronę internetową i platformę wymiany pomysłów smarticular.net. Udostępniamy w niej przepisy, wskazówki i pomysły wypróbowane przez stale rosnący zespół autorów, a dzięki wielu informacjom zwrotnym wciąż doskonalone. Odwiedź nas kiedyś w internecie! Może i ty wpadniesz na jakiś pomysł, który sprawi, że twoje życie stanie się prostsze i bardziej zrównoważone.

Pięć domowych środków zastąpi drogerię

Dlaczego powstała ta książka? Z biegiem czasu w wielu eksperymentach, przepisach i wskazówkach wciąż napotykaliśmy pięć tych samych prostych domowych środków: sodę oczyszczoną, sodę (do prania), ocet, kwas cytrynowy i szare mydło. Chodzi przy tym o niezbyt spektakularne i prozaiczne produkty domowe znane już naszym rodzicom i dziadkom. Razem jednak mogą one tak wiele, że wydaje się dziwne, dlaczego prawie się ich już nie spotyka w gospodarstwach domowych. W ich miejsce wprowadzono wszelkie możliwe power spreje, środki czyszczące z aktywną pianą i specjalne środki zaradcze dla każdego problemu. Uginają się pod nimi półki supermarketów, a w reklamach wszędzie przywołuje się cudowne efekty najnowszych rozwiązań.

Nie ma przy tym jednak prawie żadnego zadania w dziedzinie czyszczenia, któremu nie można by skutecznie podołać przy użyciu któregoś z tych pięciu domowych środków albo ich kombinacji. Dochodzą do tego liczne zastosowania w mieszkaniu, ogrodzie, kuchni, w dziedzinie odżywiania, a nawet zdrowia, w których ta piątka może okazać się niezwykle użyteczna, dzięki czemu liczne drogie artykuły stają się zbędne. A najlepsze jest to, że są one niezwykle tanie i w zasadzie wszędzie dostępne.

Najlepsze i najbardziej użyteczne zastosowania i przepisy z użyciem sody oczyszczonej, sody (do prania), kwasu cytrynowego i szarego mydła zebraliśmy w postaci tej książki. W drugim jej rozdziale dowiesz się, o jakie produkty chodzi, gdzie można je nabyć i na co zwracać uwagę podczas ich stosowania.

Dlaczego robić to samemu?

Zadasz sobie może pytanie: dlaczego miałbym sam sporządzać środki piorące, płyny do płukania ust albo uniwersalne środki czyszczące, skoro można je przecież nabyć gotowe w sklepie? Istnieje po temu kilka dobrych powodów:

• Samodzielnie wykonane produkty higieniczne, kosmetyczne i gospodarstwa domowego są zdrowsze! W przepisach z tej książki, inaczej niż w przypadku większości dostępnych w handlu standardowych produktów, nie występują żadne podejrzane substancje, takie jak sztuczne wzmacniacze smaku, środki konserwujące czy oleje mineralne. W przypadku każdego wykonanego samodzielnie produktu możesz dokładnie określić, co zawiera – a czego nie.

• Domowej roboty wersje środków są lepsze dla środowiska! Kto sam przygotowuje produkty higieniczne, dezodoranty i środki czyszczące, oszczędza nie tylko sporą ilość zbędnych chemikaliów, ale też całą górę zużytych opakowań. Czy wiesz, że wiele szamponów zawiera silikon i inne sztuczne tworzywa? Że żele złuszczające pod prysznic mają w sobie często więcej plastiku w postaci mikrogranulek niż ich opakowanie, a wszystkie te tworzywa potrzebują ponad 400 lat, aby ulec naturalnej degradacji? Natomiast pięć naszych domowych środków stanowi, by tak rzec, cegiełki podstawowe, otrzymane w łatwy sposób na bazie surowców roślinnych albo w zasadzie występujące nawet bezpośrednio w naturze w postaci prostych soli. Wszystkie one są biodegradowalne albo wchodzą w reakcje, tworzą sole i inne minerały będące częścią natury, zamiast jej szkodzić.

• Samodzielne otrzymywanie to niezła zabawa! Kto sam już sobie kiedyś zrobił dezodorant w kulce, płyn do płukania tkanin, płukankę do ust albo uniwersalny środek czyszczący, ten wie, jaka to przyjemność i ile daje satysfakcji! Dla nas próby i eksperymenty stanowią ciągłe inspirującą i wzbogacającą naukę. Kto dowie się, jak łatwo sporządzić samemu w domu środek piorący czy żel pod prysznic, zada sobie pytanie, dlaczego dotąd zawsze kupował je w postaci gotowej.

• Samodzielne otrzymywanie pozwala oszczędzić sporo pieniędzy! Czy wiesz, że poświęcając kilka minut pracy, możesz wykonać z szarego mydła i sody środek piorący zupełnie wystarczający dla ogromnej większości zastosowań, a kosztujący tylko jedną dziesiątą tego co standardowy produkt dostępny w handlu? Albo że w ciągu ledwie pięciu minut możesz przygotować dezodorant za mniej więcej 50 groszy? To tylko dwa przykłady, które jednak wyraźnie pokazują, że stosowanie prostych domowych środków zamiast artykułów gotowych pozwala zaoszczędzić sporo pieniędzy.

Na co zwrócić uwagę?

Zanim przystąpisz do dzieła, powinniśmy jeszcze przygotować cię na to, czego możesz oczekiwać. Wszystkie przepisy i wskazówki z tej książki zostały starannie sprawdzone, wypróbowane przez czytelników i często jeszcze ulepszone dzięki wartościowym informacjom zwrotnym. Jednak każda sytuacja jest nieco inna, a każdy człowiek niepowtarzalny. Inaczej niż w przypadku produktów przemysłowych, samodzielnie wykonane domowe środki i zamienniki nie zostały poddane obszernym seriom testów i badań z użyciem wszelkich możliwych materiałów i sytuacji. Dlatego może się zdarzyć, że jakiś środek nie od razu się uda albo nawet wcale nie zadziała.

To także jest całkiem normalne, a częściowo nawet zamierzone. Wyjaśnijmy to na przykładzie środka piorącego. Przemysłowy środek piorący zawiera wszystkie składniki w maksymalnej ilości, aby mógł sobie poradzić z najsilniejszymi spodziewanymi zanieczyszczeniami. Ponieważ jednak w większości przypadków ubranie po jedno- czy dwukrotnym noszeniu jest zabrudzone tylko normalnie lub nawet lekko, prawie zawsze stosowana jest o wiele za duża ilość chemikaliów, które niewykorzystane dostają się potem do ścieków. Sytuacja wygląda inaczej w przypadku samodzielnie wykonanych środków piorących. Zawierają one właśnie substancje podstawowe pozwalające należycie oczyścić normalnie zabrudzone pranie. Dla silnych zabrudzeń i plam konieczne jest, zależnie od sytuacji, wstępne przygotowanie albo zwiększenie ilości sody piorącej – ale tylko wtedy. Dlatego w razie potrzeby nie wahaj się poeksperymentować z przepisami i wypróbować, co mogłoby lepiej zadziałać w twoim konkretnym przypadku.

Zawsze na czasie

Ponadto każdego dnia uczymy się i właśnie to motywuje nas do dalszego ulepszania portalu wymiany pomysłów smarticular.net. W tej książce znajdziesz wiele z naszych najlepszych rad i sztuczek. Z natury rzeczy jednak nie wszystkie informacje są zawsze aktualne. Dlatego zalecamy łączenie tej książki z możliwościami przedstawionymi na naszej stronie internetowej. Oto tylko kilka możliwości:

• Na stronie smarticular.net/5-hausmittel (w języku niemieckim i angielskim) lub smarticular.net/5-domowych-srodkow (w języku polskim) znajdziesz aktualne informacje do tej książki. Możesz przeczytać o ważnych ulepszeniach dotyczących poszczególnych porad.

• W książce wszędzie znajdziesz odsyłacze do artykułów ze smarticular.net. Odwiedzając nas, możesz zapoznać się z ilustracjami i najbardziej aktualnymi informacjami do każdego artykułu, a także śledzić pomocne komentarze innych czytelników.

• Ucieszy nas oczywiście, jeśli zainteresują cię także inne tematy ze smarticular.net.

Życzymy wiele zabawy i sukcesów dzięki tej książce, zawartym w niej rozwiązaniom i przepisom.

Zespół smarticular.net

Jednostki wagi i miary oraz ich skróty

Łyżeczka

ok. 5 ml

Łyżka

ok. 15 ml

Kropla

1 mililitr to 20–25 kropli

ml

mililitr

l

litr

g

gram

kg

kilogram

Prezentacja pięciu domowych środków

Każdy chyba wie, co to ocet i szare mydło, ale soda oczyszczona, soda (do prania) i kwas cytrynowy prawdopodobnie nie wszystkim są tak dobrze znane. Dlatego przedstawimy je tu raz jeszcze szczegółowo. Co to za substancje? Skąd pochodzą? Jakie są typowe obszary zastosowań i na co należy zwrócić uwagę podczas ich kupowania i używania?

Soda oczyszczona

Soda oczyszczona1 to chyba najbardziej zdumiewający z piątki naszych domowych środków, wielostronnie wykorzystywany już od kilku tysiącleci. Na przykład w starożytnym Egipcie używano jej w postaci naturalnie występującej mieszaniny sody oczyszczonej, sody i soli do rytualnego oczyszczania i mumifikacji zwłok. Soda oczyszczona nie jest przy tym w żadnym razie staromodnym reliktem z czasów naszych babć. Także dzisiaj nie ma prawie dziedziny życia codziennego, odżywiania i zdrowia, w której nie byłaby ona pożyteczna!

Występuje w postaci naturalnych złóż w Afryce i Ameryce Północnej i do dzisiaj jest tam wydobywana. Przeważnie jednak uzyskuje się ją w procesie chemicznym z naturalnej soli kuchennej. Ponadto stanowi składnik wielu wód mineralnych i ze źródeł leczniczych.

Soda oczyszczona jako cenny i bardzo skuteczny środek domowy znajduje rozliczne zastosowania. Działa łagodnie, lecz efektywnie, a jej używanie jest naturalne, przyjazne dla środowiska i nietoksyczne.

► Podstawowe wiadomości chemiczne

Soda oczyszczona jest solą sodową dokładnie tak jak sól kuchenna. Rozpuszczona w wodzie tworzy roztwór zasadowy, co wyjaśnia rozliczne możliwości jej zastosowania i znakomite działanie jako substancji neutralizującej kwasy, oczyszczającej i rozpuszczającej tłuszcze. Nazwa chemiczna sody oczyszczonej to wodorowęglan sodu (albo: kwaśny węglan sodu), a wzór sumaryczny to NaHCO3.

Otrzymuje się ją dzięki procesowi, w którym jon chlorkowy z soli kuchennej zostaje wymieniony na jon wodorowęglanowy.

Pod wpływem ogrzewania, wilgoci i kwasów soda oczyszczona rozkłada się, wydzielając dwutlenek węgla. Na przykład w przypadku proszku do pieczenia efekt ten zapewnia powstanie pulchnego ciasta.

► Typowe zastosowania

Zastosowania sody oczyszczonej są bardzo wielostronne. Najbardziej znane jest chyba jej działanie jako proszku do pieczenia. Jako środek czyszczący dezynfekuje i usuwa kamień (osad wapienny). Dlatego stosuje się ją także do zmiękczania wody w kuchni i podczas prania.

Soda oczyszczona jest też dobrym środkiem odtłuszczającym, dzięki czemu idealnie nadaje się na domowe płyny do mycia naczyń, środki piorące lub uniwersalne środki czyszczące. Jej alkaliczne pH i związana z tym zdolność zobojętniania kwasów sprawiają, że stanowi ciekawą alternatywę dla wielu zastosowań w kuchni, higienie ciała, a także w dziedzinie zdrowia. Dzięki swoim właściwościom jest też wykorzystywana w pieczeniu precli, zasadowych kąpielach odkwaszających oraz domowej roboty dezodorantach.

► Na co zwrócić uwagę

Soda oczyszczona jest wprawdzie bardzo tania i dostępna w dużych ilościach, jednak przemysłowy proces jej otrzymywania nie jest wolny od działań ubocznych. Wymaga on dużej ilości słodkiej wody i daje odpady chemiczne. Toteż należy korzystać z niej oszczędnie, nawet jeśli można ją nabyć w cenie ledwie kilku złotych za kilogram.

W przypadku zastosowań wewnętrznych zawsze zwracaj uwagę na zalecane dawkowanie, a w razie wątpliwości użyj raczej mniejszej ilości. Chociaż soda oczyszczona ma wiele zalet, jest to jednak sól, która wiąże wodę w organizmie, a w przypadku nadmiernego spożycia może prowadzić do odwodnienia i innych skutków ubocznych. Ponadto zażywana w dużej ilości neutralizuje kwas żołądkowy, co w ostrej zgadze pomaga wprawdzie na krótką metę, w dłuższej perspektywie jednak może prowadzić do zaburzenia procesów trawiennych.

► Ryzyko pomyłki

Sodę oczyszczoną często myli się z bardzo podobną zarówno pod względem wyglądu, jak i składu chemicznego sodą (węglanem sodu, patrz: ustęp obok). Oba produkty są bardzo pożyteczne, nie można ich jednak bez ograniczeń używać wymiennie. Soda podrażnia błony śluzowe i nie powinna być stosowana wewnętrznie.

Ponadto sody oczyszczonej nie należy mylić z ługiem sodowym albo tak zwaną sodą kaustyczną, czyli wodorotlenkiem sodowym. Ta substancja o wzorze NaOH jest między innymi wykorzystywana do otrzymywania mydła.

► Źródła zakupu

Najbardziej znana w Niemczech jest soda oczyszczona marki Kaiser-Natron. Pakowana w małe torebki, jest dostępna w działach środków do pieczenia większości supermarketów, a także w aptekach i drogeriach. Jeśli jednak stosujesz ją często, warto chyba zaopatrzyć się w większą ilość. W internecie oferowane są opakowania od jednego do 25 kilogramów. W niektórych aptekach można też kupić sodę oczyszczoną bez żadnego dodatkowego opakowania, napełniając przyniesione naczynie.

Kaiser-Natron jest dość gruboziarnista, więc do niektórych zastosowań, takich jak domowej roboty dezodoranty, należy ją najpierw rozdrobnić w moździerzu. Większe opakowania zawierają przeważnie drobny proszek o bardzo wszechstronnym zastosowaniu.

Soda oczyszczona stosowana w Europie jest przeważnie otrzymywana w procesie chemicznym. W Ameryce Północnej natomiast wydobywany jest wodorowęglan sodu występujący tam w postaci naturalnego minerału. Najbardziej znana marka to Bob’s Red Mill. Także wielki producent Church & Dwight, znany z wyrobu sody piekarniczej Arm & Hammer Baking Soda, w coraz większym stopniu stawia na wydobycie wodorowęglanu sodu naturalnego pochodzenia.

Soda

Soda powinna znajdować się w każdym gospodarstwie domowym. Jest to prosty, lecz niezmiernie skuteczny środek czyszczący. W razie potrzeby można nią wzmocnić działanie dostępnych w handlu artykułów. Na przykład użyć połowy koniecznej ilości środka piorącego albo samodzielnie sporządzić produkt czyszczący. Jest to często znacznie tańsze, a dzięki kontrolowanemu dawkowaniu korzystniejsze dla środowiska i zdrowia.

Soda występuje w postaci złóż naturalnych jako soda krystaliczna w tak zwanych jeziorach sodowych.

► Podstawowe wiadomości chemiczne

Nazwa chemiczna tej występującej naturalnie soli to: węglan sodu. Jest ona blisko „spokrewniona” z sodą krystaliczną. Wzory chemiczne obu substancji to odpowiednio: Na2CO3 oraz Na2CO3 × 10H2O.

Czysta soda kalcynowana (bezwodna) jest silnie higroskopijna i wchłania cząsteczki wody z powietrza. W naturalnych warunkach cząsteczka węglanu sodu wiąże do dziesięciu cząsteczek wody, tworząc tak zwaną sodę krystaliczną. Zarówno soda kalcynowana (w Niemczech zwana też sodą do prania), jak i krystaliczna są dostępne w handlu. Ze względu na higroskopijność powinna być zawsze przechowywana w suchych i hermetycznych pojemnikach.

► Typowe zastosowania

Soda jest stosowana w gospodarstwie domowym przede wszystkim jako skuteczny środek czyszczący, a także do zmiękczania wody. Można dzięki niej zaoszczędzić dużo środków piorących i płynów do płukania tkanin, a nawet otrzymać własny środek do prania.

Soda jest bardziej reaktywna, a jej roztwór wodny bardziej alkaliczny niż roztwór sody oczyszczonej, dlatego nawet lepiej nadaje się do wielu zastosowań jako środek czyszczący.

► Na co zwrócić uwagę

Niedbałe obchodzenie się z sodą może spowodować podrażnienia skóry, oczu i dróg oddechowych. Jest ona oznaczana jako środek niebezpieczny, należy więc zachować ostrożność podczas jej stosowania. W kontakcie z kwasami wchodzi w energiczną reakcję, której towarzyszy obfite pienienie się.

Podczas używania czystej sody łatwo powstaje pył, należy więc zachować szczególną ostrożność. Unikaj wdychania tej substancji, kontaktu z oczami i nadmiernego kontaktu ze skórą. W razie wątpliwości lepiej dla bezpieczeństwa zakładać gumowe rękawiczki.

Chociaż soda doskonale nadaje się na samodzielnie wykonane środki czyszczące do użytku w gospodarstwie domowym, nie należy stosować jej na powierzchniach zawierających aluminium. Ponadto mniej się nadaje do prania włókien zwierzęcych, takich jak wełna i jedwab, gdyż powoduje ich pęcznienie.

► Ryzyko pomyłki

Soda oczyszczona, czysta soda i kwas cytrynowy występują w postaci drobnego, białego proszku. Nie należy ich mylić, dlatego zawsze uważaj na dokładnie oznaczenie opakowań, w których będzie przechowywana!

► Źródła zakupu

W Niemczech soda jest przeważnie dostępna w postaci proszku jako „czysta soda” (reine Soda) albo „soda do prania” (Waschsoda). Można ją znaleźć w wielu supermarketach i drogeriach w dziale środków czystości. Najpopularniejsze marki to Holste i Heitmann. Proszek należy przechowywać w stanie suchym, w przeciwnym razie wiąże on wodę, stając się sodą krystaliczną.

W handlu dostępna jest też soda krystaliczna. Zwłaszcza w Austrii soda jest dostępna przede wszystkim w tej postaci. Kiedy wykorzystuje się ten wariant, należy dostosować jej ilość do podanej w przepisie. Ponieważ soda krystaliczna związała wodę, jest cięższa, dlatego dla uzyskania tego samego efektu potrzebna jest odpowiednio większa jej ilość. Wszystkie informacje w części książki zawierającej przepisy odnoszą się do czystej sody kalcynowanej. Gdy używa się sody krystalicznej, należy pomnożyć wszystkie dawki przez czynnik 2,6. Ponadto trzeba uważać, aby sodę krystaliczną przechowywać w zamkniętym pojemniku w chłodnym miejscu. Soda krystaliczna nie powinna też stykać się z kwasami, na przykład cytrynowym, w przeciwnym razie przedwcześnie wywoła to pożądaną reakcję. Dlatego nie jest ona odpowiednia do niektórych suchych zastosowań, jak na przykład samodzielnie wykonanego proszku do zmywarki do naczyń.

Ocet

Już w wysoko rozwiniętych kulturach przed tysiącami lat znano ocet jako naturalny środek leczniczy i konserwujący, ceniono go też za działanie prozdrowotne. Wykazuje on właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwgorączkowe, pozytywnie wpływa też na równowagę kwasowo-zasadową organizmu. Za działanie to odpowiada zawarty w occie organiczny kwas octowy.

Ocet jest znany i lubiany w najróżniejszych postaciach: jako ocet stołowy, esencja octowa, ocet balsamiczny, winny, jabłkowy albo z innych owoców. Dzięki zawartości kwasu stanowi doskonały środek konserwujący, stosowano go już przed tysiącami lat, a jeszcze dziś dodaje się go do kapusty kiszonej, popularnych konserwowanych ogórków i wielu innych potraw.

Normalny ocet kuchenny może w prosty i tani sposób zastąpić niezliczone środki czystości, produkty higieniczne i inne wyroby drogeryjne. Pozwala to nie tylko zaoszczędzić sporo pieniędzy, ale też przy okazji chronić środowisko.

► Podstawowe wiadomości chemiczne

Ocet uzyskuje się dzięki fermentacji wodnego roztworu alkoholu przez bakterie octowe. Dlatego zależnie od materiału wyjściowego mówimy o occie winnym, spirytusowym albo nawet szampańskim. Ponadto można uzyskiwać go z owoców, warzyw i miodu. Naturalny ocet zawiera do 90 składników, między innymi kwas foliowy, beta-karoten, witaminę C, flawonoidy, taniny i kwasy organiczne. Szczególnie w przypadku zastosowań wewnętrznych lub do pielęgnacji skóry zaleca się naturalny ocet owocowy.

Do przygotowania domowych środków czyszczących prawie zawsze wystarczy zwykły biały ocet kuchenny zwany też stołowym. Zawiera on od 5–6 procent kwasu octowego i jeszcze dziś jest otrzymywany w procesie fermentacji octowej materiału organicznego.

Zawierająca znacznie więcej kwasu, bo aż 25 procent, esencja octowa nie jest konieczna ani zalecana dla większości zastosowań, ponieważ pojawia się wówczas ryzyko przedawkowania. Esencję octową można rozcieńczyć wodą, dodając cztery części wody do jednej części esencji. Otrzymuje się wówczas roztwór 5-procentowy, w zasadzie tak samo przydatny jak ocet stołowy.

► Typowe zastosowania

Ocet jest oczywiście wykorzystywany w kuchni, poza tym może jednak zastąpić wiele powszechnie stosowanych produktów drogeryjnych, między innymi środki czyszczące, płyny do płukania tkanin i nabłyszczające. Z powodu kwaśnego pH oraz lekko antybakteryjnego działania szczególnie ocet jabłkowy znajduje rozliczne zastosowania w pielęgnacji skóry. Stosowany wewnętrznie nie tylko przeciwdziała zapaleniom gardła i okolicy szyi, ale też pomaga w przypadku przykrego zapachu z ust oraz zgagi.

► Na co zwrócić uwagę

Powierzchni aluminiowych nie należy traktować octem, ponieważ kwas może je lekko uszkodzić. Ocet wchodzi w gwałtowną reakcję zarówno z sodą, jak i z sodą oczyszczoną, dlatego te składniki należy zawsze łączyć dopiero tuż przed planowanym użyciem, aby nie wywołać przedwcześnie tego efektu.

Ponadto nie należy używać octu do zmywania podłóg z naturalnego kamienia. Mógłby on rozpuścić i wypłukać wapień czy inne minerały. Takie powierzchnie można w najlepszym razie traktować tylko mocno rozcieńczonym wodnym roztworem octu.

Także w przypadku spoin silikonowych i uszczelek gumowych silne środki czyszczące na bazie octu nie są najwłaściwsze, gdyż składniki czynne octu mogą spowodować porowacenie połączeń. Do szorowania spoin silikonowych lepiej używać kwasu cytrynowego lub sody oczyszczonej.

► Samodzielne otrzymanie octu owocowego

Ocet jabłkowy można łatwo otrzymać z soku jabłkowego lub resztek jabłek. Normalnie przebieg procesu jest dość skomplikowany. Najpierw sok jabłkowy musi zostać przefermentowany do wina jabłkowego. Następnie dodaje się bakterie octowe, które przekształcają go w ocet jabłkowy.

Ale można to zrobić prościej. Przy odrobinie cierpliwości, uwzględniając wymogi higieny pracy, można samodzielnie przygotować w niżej opisany sposób smaczny i pełnowartościowy ocet jabłkowy do użytku w kuchni i gospodarstwie domowym.

Potrzebne będą:

1 kg

jabłek ekologicznych albo po prostu ich resztek (skórki, gniazda nasienne)

2 łyżki

cukru na kilogram jabłek (opcjonalnie, przyspiesza fermentację)

1 czyste naczynie, na przykład duży słoik na przetwory o pojemności co najmniej dwóch litrów

czysta szmatka kuchenna

Jeśli dostępne są resztki jabłek, można je wykorzystać do otrzymywania octu. Podczas szykowania marmolady jabłkowej albo szarlotki pozostają zwykle skórki i wykrojone gniazda nasienne. Można też użyć całych jabłek, krojąc je na małe kawałki.

Aby przygotować ocet, postępuj w następujący sposób:

1. Naczynie dokładnie umyj i dla pewności zdezynfekuj gorącym roztworem sody, aby usunąć zarazki.

2. Dodaj kawałki jabłek i cukier, zalej wodą, aż składniki stałe zostaną dobrze pokryte.

3. Przykryj czystą szmatką, aby zachować higienę i zapobiec pleśnieniu.

4. Co jakiś czas zamieszaj albo lekko pokręć, by zapobiec tworzeniu się pleśni. W wyniku zachodzącej fermentacji z czasem pojawi się piana, jest to zjawisko pożądane.

5. Po kilku dniach (za każdym razem czas ten nieco się różni, zależy to też od ilości użytego cukru) zapach zacznie się zmieniać, da się już zauważyć delikatna octowa nuta. Owoce zaczną opadać na dno. Bez dodatku cukru zapach octu stanie się intensywny po mniej więcej dwóch tygodniach, z cukrem nawet wcześniej.

6. Przecedź przez szmatkę i przelej znów do czystego naczynia.

7. Pozostaw pod przykryciem przez cztery do sześciu tygodni, aby płyn przefermentował na ocet jabłkowy.

8. Przecedź przez gęste sitko lub szmatkę i przelej do butelki.

Podczas fermentacji octowej początkowo powstają smugi, które z czasem zlewają się, tworząc galaretowatą bryłkę. Jest to tak zwana matka octu, czyli kultura bakterii kwasu octowego. Nie wyrzucaj jej. Jeśli dodasz ją do następnej partii, przyspieszy to proces.

Uzyskany produkt łatwo rozpoznać już po zapachu i smaku. Jeśli przez cały czas zwracasz uwagę na zachowanie higienicznych warunków, powstanie wspaniały ocet jabłkowy.

Zamiast na początku umieszczać w naczyniu kawałki jabłek, można z nich wycisnąć sok. Pozostawiony pod przykryciem przez cztery do sześciu tygodni, zmieni się w ocet jabłkowy. Dodanie kawałka matki octu jeszcze to ułatwi.

Można również użyć soku jabłkowego w butelkach. Ale tylko naturalnie mętnego soku nieotrzymanego z koncentratu, bo tylko taki zawiera wszystkie wartościowe składniki konieczne do fermentacji octowej.

Ta metoda sprawdza się równie dobrze z prawie wszystkimi innymi owocami. A może by spróbować otrzymać na przykład ocet gruszkowy, truskawkowy, porzeczkowy lub pomidorowy?

Kwas cytrynowy

Kwas cytrynowy to kolejny niemal cudowny środek znajdujący rozliczne zastosowania w kuchni i gospodarstwie domowym. Jest składnikiem prawie wszystkich powszechnie dostępnych środków czyszczących, a także wielu artykułów spożywczych. W naturalnej postaci występuje w wielu owocach, zwłaszcza cytrusowych.

► Podstawowe wiadomości chemiczne

Kwas cytrynowy (jako produkt handlowy nazywany też popularnie kwaskiem cytrynowym) to naturalnie występujący kwas karboksylowy. Przed ponad 200 laty Carl Wilhelm Scheele wyodrębnił go z soku cytrynowego, stąd pochodzi najbardziej znana nazwa tego związku chemicznego o wzorze C6H8O7. Oczywiście znacznie łatwiejsza do wymówienia niż na przykład kwas 2-hydroksy-1,2,3-propanotrikarboksylowy.

Zapomina się przy tym często, że ten „kwas z cytryny” jest bardzo szeroko rozpowszechniony w przyrodzie i uczestniczy w niezliczonych procesach metabolicznych. Występuje w jabłkach, gruszkach, wiśniach i wielu innych owocach. Jest wytwarzany nawet w organizmie człowieka.

Dostępny w handlu kwas cytrynowy jest wprawdzie często reklamowany obrazkiem cytryny, prawie zawsze jest to jednak produkt otrzymany metodami przemysłowymi przez działanie grzybów pleśniowych na zawierającą cukier melasę lub glukozę. Materiał wyjściowy otrzymuje się zwykle z buraków cukrowych bądź kukurydzy. W Stanach Zjednoczonych używa się do tego przeważnie modyfikowanych genetycznie organizmów i źródeł cukru.

Do zastosowań kuchennych i otrzymywania produktów mających bliski kontakt z ciałem zaleca się stosowanie kwasu z prawdziwych cytryn. Sam sok z cytryn zawiera mniej więcej 5–8 procent kwasu cytrynowego, dlatego do wielu opisanych tutaj zastosowań można też użyć soku. Często wystarczy kilka psiknięć z cytryny, a do czyszczenia i odwapniania armatury można wykorzystać skórki owoców cytrusowych. W książce pokażemy też, jak można otrzymać z tych skórek prosty i skuteczny uniwersalny środek czyszczący.

► Typowe zastosowania

Kwas cytrynowy wykorzystuje się między innymi do czyszczenia, szczególnie odwapniania (usuwania kamienia), jako przyprawę do produktów spożywczych, w celu otrzymania lub wzmocnienia owocowego smaku, a także jako naturalny środek konserwujący do potraw i produktów kosmetycznych.

► Na co zwrócić uwagę

Jak sugeruje sama nazwa, chodzi tutaj o kwas. Dlatego z kwasem cytrynowym należy obchodzić się ostrożnie, w szczególności unikać kontaktu z oczami. Jeśli masz wrażliwą skórę, wskazane będzie używanie gumowych rękawic. Także w przepisach na artykuły spożywcze należy go zawsze stosować oszczędnie, nigdy nie przekraczając podanej ilości, w przeciwnym razie kwas może uszkodzić szkliwo zębów i negatywnie wpłynąć na równowagę kwasowo-zasadową organizmu.

Wiele metali nieszlachetnych jest podatnych na działanie kwasu cytrynowego, szczególnie glin (aluminium). Kiedy więc używasz kwasu cytrynowego do usuwania kamienia z urządzeń, armatury i przyborów kuchennych, sprawdź wcześniej, czy nie zawierają elementów aluminiowych, inaczej mogłyby ulec uszkodzeniu. Także podczas testowania przepisów należy zrezygnować z użycia aluminiowych sztućców i pojemników, aby zminimalizować wchłanianie tego metalu do potraw.

► Źródła zakupu

Kwas cytrynowy, podobnie jak sodę i sodę oczyszczoną, można nabyć w czystej postaci i stosować w różnych codziennych problemach. W dziale środków do pieczenia znajdziesz małe torebki kwasu cytrynowego w formie proszku, a w dziale domowych środków czyszczących dostępny jest często zarówno kwas cytrynowy w proszku, jak i roztwory wodne. Przeczytaj dokładnie opis na opakowaniu i zawsze zwracaj uwagę, czy jest to produkt do zastosowań spożywczych.

Jeśli potrzebujesz większej ilości, w internecie dostępne są opakowania do 25 kilogramów.

Szare mydło2

Szare mydło to piąty i ostatni środek domowy w tej książce, produkt z czasów naszych babć, którego nie może zabraknąć w żadnym gospodarstwie domowym. Jest to idealny środek czyszczący dla niektórych zastosowań oraz podstawowy składnik samodzielnie wykonanych środków czyszczących, piorących i higienicznych.

Otrzymywanie szarego mydła ma bardzo długą tradycję. W trakcie procesu zwanego zmydlaniem tłuszcze roślinne lub zwierzęce pod działaniem ługu przekształcają się w mydło i glicerynę. Mydło podstawowe („szare”) uzyskuje się w kolejnych krokach po oddzieleniu czystego mydła od gliceryny.

Szare mydło, mające wartość pH od 8 do 10, jest lekko zasadowe, dlatego doskonale nadaje się do rozpuszczania tłuszczów. Niestety obecnie szampony, żele pod prysznic, mydła toaletowe i inne produkty czyszczące zawierają prawie wyłącznie sztuczne środki zmniejszające napięcie powierzchniowe. Są one tańsze, łatwiejsze w obróbce przemysłowej, więc coraz bardziej wypierają mydła uzyskane z surowców naturalnych. Kto jednak wypróbował do higieny osobistej i innych celów wysokiej klasy naturalne mydło ze sklepu ekologicznego, ekologiczne mydło do włosów, mydło do zębów, czy nawet szare mydło, nauczy się znów doceniać zalety tego produktu naturalnego.

► Podstawowe wiadomości chemiczne

W porównaniu z normalnym mydłem szare mydło nie zawiera zbędnych tłuszczów, gliceryny ani dodatków. Jest też wolne od aromatów i barwników – po prostu czyste mydło! Dzięki tej właściwości jest nieodzowne szczególnie dla alergików. Pod względem chemicznym wszystkie mydła są solami kwasów tłuszczowych uzyskiwanymi w procesie zmydlania pod wpływem ługu sodowego i potasowego. Ług mydlany został wcześniej otrzymany z popiołu, a produkt końcowy powinien zawierać go jak najmniej. W kolejnym kroku, tak zwanym wysalaniu, oddziela się mydło od gliceryny i innych składników, pozostaje tylko mydło podstawowe („szare”). Jest ono twardsze niż tradycyjne mydła i można je dłużej przechowywać. Jednocześnie jest bardziej alkaliczne, dzięki czemu wykazuje silniejsze właściwości czyszczące.

W wodzie zawierającej sole wapnia szare mydło tworzy na powierzchni biały osad, tak zwane mydło wapniowe. Jest to rezultat skutecznego zmiękczenia wody. W wodzie do prania mydło wapniowe nie wywiera już żadnego działania piorącego i jest wylewane z mydlinami.

► Typowe zastosowania

Szare mydło jest stosowane zarówno do mycia ciała, jak i do przygotowania domowych środków higieny i artykułów gospodarstwa domowego. Jako naturalna substancja zmniejszająca napięcie powierzchniowe jest nieodzowne w samodzielnie wykonanych środkach piorących albo jako łagodny odplamiacz. Ponadto można z niego otrzymać niedrogie środki ochrony roślin na wypadek inwazji szkodników lub chorób.

► Źródła zakupu

Tradycyjnie szare mydło produkuje się z tłuszczów zwierzęcych, na przykład łoju wołowego. Obecnie większość dostępnych w handlu produktów uzyskiwana jest z oleju palmowego, ale często jak dawniej także z tłuszczów zwierzęcych. Poza tym są też wyroby mydlarskie o bogatej tradycji z Bliskiego Wschodu, w tym najbardziej znane, otrzymywane z oleju oliwkowego i laurowego mydło Aleppo z syryjskiego miasta o tej samej nazwie. Kolejna alternatywa to szare mydła na bazie „łojanu sodu”, często z łoju wołowego. Ta różnorodność utrudnia decyzję świadomemu konsumentowi.

Jeśli ma to być produkt otrzymany z surowców roślinnych, najlepiej zwracaj uwagę na to, aby olej palmowy pochodził z kontrolowanej uprawy. Gdybyś chciał zrezygnować również ze stosowania oleju palmowego, unikaj szarego mydła zawierającego palmitynian sodu i tzw. sodium palm kernelate (sól sodowa kwasów tłuszczowych zawartych w oleju z pestek palmy olejowej, ang. palm kernel oil). Sensowną alternatywę stanowią mydła z regionalnych olejów roślinnych lub oliwy z oliwek.

Mycie i czyszczenie

„Soda do prania” to staroświecki preparat z czasów naszych babć? Ależ skądże. Także dzisiaj stanowi ona zasadniczy składnik wielu przemysłowych środków piorących i czyszczących. To samo dotyczy sody oczyszczonej i kwasu cytrynowego – stanowią one sprawdzone składniki z uwagi na doskonałe działanie przeciw brudowi, zapachom i kamieniowi (osadom wapiennym). W tym rozdziale przedstawiamy nasze wypróbowane przepisy i zastosowania pięciu domowych środków do mycia i czyszczenia.

Przepisy na uniwersalny środek czyszczący

Znamy z reklam różne środki myjące/czyszczące: łazienkowe, kuchenne, do toalet, okien i wiele innych. Mamy tam wszystko: od „dwa w jednym” do „siedem w jednym”. Ale taka mnogość rozlicznych środków czystości wcale nie jest konieczna, aby utrzymać w domu porządek.

Ponad 80 procent wszystkich zadań w dziedzinie czyszczenia elementów gospodarstwa domowego można wykonać przy pomocy jednego dobrego, samodzielnie wykonanego uniwersalnego środka. W niewielu krokach można przygotować ze środków domowych proste i skuteczne uniwersalne środki czyszczące. Na następnych stronach znajdziesz kilka wypróbowanych przepisów na takie preparaty.

Zalety tych samodzielnie sporządzanych zamienników są wielorakie:

• są bardziej przyjazne dla środowiska niż większość konwencjonalnych środków czyszczących;

• pozostaje po nich mniej zużytych opakowań;

• nie zawierają złożonych, syntetycznych dodatków;

• są bez porównania korzystniejsze cenowo, gdyż zawierają składniki znacznie tańsze niż produkty z supermarketu czy drogerii.

► Uniwersalny środek czyszczący z sodą oczyszczoną

Sodę oczyszczoną wykorzystuje się do różnych celów w postaci czystej, ale mieszając ją z odrobiną szarego mydła i wody, otrzymasz środek czyszczący o uniwersalnym zastosowaniu.

Aby otrzymać ok. 750 ml środka czyszczącego z sodą oczyszczoną, potrzebne będą:

3 łyżeczki

sody oczyszczonej w proszku

3 łyżeczki

utartego szarego mydła

700 ml

ciepłej wody

butelka z atomizerem (na przykład po zużytym środku czyszczącym)

kilka kropli olejku eterycznego (opcjonalnie)

Olejki eteryczne w środku czyszczącym do użytku domowego

Jako składniki domowych środków czyszczących, nadają się przede wszystkim takie olejki eteryczne, które zarówno działają przeciwbakteryjnie, jak i hamują wzrost grzybów. Szczególnie godne polecenia są olejek eukaliptusowy i herbaciany (z drzewa herbacianego, nie z herbaty). Jeśli ich zapach wydaje ci się zbyt intensywny, możesz zamiast tego dodać olejek lawendowy.

Oto jak zrobić środek czyszczący:

1. Szare mydło i wodę umieść w rondelku i powoli podgrzej.

2. Dokładnie wymieszaj trzepaczką, aż mydło rozpuści się.

3. Po ostudzeniu dodaj wszystkie pozostałe składniki i wymieszaj.

4. Gotowy uniwersalny środek przelej do butelki z atomizerem.

Przed każdym użyciem krótko potrząśnij butelką. Spryskaj tym preparatem brudne miejsca i powierzchnie, potem wytrzyj gąbką lub szmatką.

 smarticular.net/natron-reiniger

► Uniwersalny środek czyszczący z octem

Przy użyciu octu można wyczyścić prawie całe gospodarstwo domowe. Jest on trwały i bezlitośnie usuwa tłuszcz, brud i wapień. Także obwódki kamienia na armaturach usuniesz nim bez wielkiego wysiłku. Ponadto ocet dezynfekuje oraz usuwa bakterie i inne zarazki.

Aby otrzymać ok. 750 ml środka czyszczącego z octem, potrzebne będą:

500 ml

octu stołowego

250 ml

wody

kilka kropli olejku eterycznego (opcjonalnie)

butelka z atomizerem (na przykład po zużytym środku)

Wymieszaj wszystkie składniki bezpośrednio w butelce, a przed użyciem silnie wstrząśnij. Spryskaj brudną powierzchnię i wytrzyj gąbką lub szmatką. Aluminium także można lekko wypolerować tym środkiem z octem, nie zaleca się jednak długotrwałego stosowania.

 smarticular.net/essig-reiniger

► Uniwersalny środek czyszczący ze skórek cytrusowych

Naturalny uniwersalny środek czyszczący można sporządzić ze skórek owoców cytrusowych i octu. Otrzymasz pierwszej klasy środek do kuchni i łazienki o wspaniale odświeżającym cytrusowym zapachu.

Co jest potrzebne:

ok. 500 g

skórek owoców cytrusowych, na przykład cytryn, pomarańczy

ok. 500 ml

octu stołowego

naczynie, na przykład duży słoik na przetwory

A oto sposób wykonania:

1. Skórki cytrusowe ułóż ciasno w naczyniu.

2. Zalej octem, aż zostaną dokładnie pokryte.

3. Odstaw na dwa do czterech tygodni.

4. W razie potrzeby dolej jeszcze octu, ponieważ skórki go wchłaniają. Powinny zawsze pozostawać całkowicie zanurzone, co zapobiega pleśnieniu.

W ciągu kilku tygodni ze skórek i octu powstanie wspaniale pachnący cytryną środek czyszczący do użytku domowego. To, że jest gotowy, można poznać po ciemniejszym zabarwieniu octu i cytrusowym zapachu.

Po przygotowaniu przecedź ciecz przez sito i przelej do pustej butelki z atomizerem po zużytym starym środku. Odrobina płynu do mycia naczyń albo mydła w płynie zmniejszy napięcie powierzchniowe i sprawi, że środek będzie lepiej trzymał się gładkich powierzchni. Jest on silnym odwapniaczem, wydziela przyjemny zapach i może być stosowany bezpośrednio bez rozcieńczania.

 smarticular.net/zitrus-reiniger

► Pasta do szorowania z sodą oczyszczoną

Do wielu trudnych do usunięcia zabrudzeń można polecić prostą pastę do szorowania z sody oczyszczonej i wody. Będzie odpowiednia do przypalenizny na patelniach i kuchenkach, ale także do łazienki, spoin między kafelkami, porcelany, pleksiglasu, chromu, stali szlachetnej, złota i srebra.

W zależności od potrzeb weź łyżkę albo szklankę sody oczyszczonej, dodaj nieco wody i wymieszaj na jednorodną pastę. Możesz ją nanosić na zabrudzenia, pozostawić na krótki czas, a w razie potrzeby wyszorować. Następnie zmyj wodą i wytrzyj powierzchnię do sucha.

Czyszczenie garnków, naczyń i sprzętów kuchennych

► Usuwanie przypalenizny

Zwykłe zaschłe zabrudzenia na patelniach, garnkach i kuchenkach dadzą się przeważnie usunąć przy użyciu pasty do szorowania z sody oczyszczonej. Jeśli to nie wystarczy, użyj silniejszej sody (do prania). Nalej na czyszczony garnek lub patelnię roztwór sody (zawierający 1 łyżkę sody na litr wody) i zagotuj przez chwilę. Następnie pozostaw, aż zaskorupiałe resztki dadzą się zetrzeć gąbką.

Tłuste i zaskorupiałe formy i blachy do pieczenia zaleca się polać roztworem sody, odczekać, aż środek zadziała, a następnie wyczyścić.

►  Czyszczenie rusztu grilla

Przypalenizna z grilla daje się równie łatwo usunąć sodą oczyszczoną jak sodą do prania. Rozłóż po prostu na podłodze tarasu kilka warstw papieru gazetowego i połóż na nim kratkę grilla. Teraz możesz ją potraktować pastą z sodą oczyszczoną. Łatwiej jednak będzie, jeśli naniesiesz roztwór sody oczyszczonej, używając butelki z atomizerem. Na taki roztwór wystarczą przeważnie już dwie łyżki sody oczyszczonej na litr wody, w razie potrzeby więcej. Spryskaj obficie ruszt i pozostaw na co najmniej godzinę, aby środek mógł zadziałać. Potem resztki jedzenia i zabrudzenia dadzą się łatwo zetrzeć.

► Neutralizacja zapachów na pojemnikach i przyborach

Pojemniki z tworzyw sztucznych i plastikowe naczynia wchłaniają czasem nieprzyjemne zapachy, których nie da się usunąć zwykłym myciem. W ich neutralizacji mogą pomóc zarówno soda oczyszczona, jak i kwas cytrynowy i ocet.

Najprościej użyć świeżych skórek pomarańczy lub cytryny: dokładnie natrzeć ich wewnętrzną stroną brzydko pachnące miejsca, a następnie spłukać czystą wodą.

Ewentualnie można też usunąć zapachy, przemywając przedmioty roztworem sody oczyszczonej (1–2 łyżeczki na litr wody) albo roztworem octu (2–3 łyżki octu na litr wody).

► Usuwanie osadu kawy i herbaty

Jeśli na dzbanku do herbaty lub kawy pojawia się nieprzyjemny osad, konwencjonalne metody raczej rzadko pomagają. Także ulubiona filiżanka do herbaty po każdym użyciu ciemnieje. Jednak dzięki prostej sztuczce wnętrze dzbanka i filiżanek szybko znów zalśni czystością.

Po prostu wsyp do dzbanka saszetkę proszku do pieczenia albo łyżeczkę sody oczyszczonej (w przypadku filiżanek wystarczy połowa) i dolej wrzątku. Roztwór pozostaw na noc, a nazajutrz rano osad będzie rozpuszczony albo da się łatwo zetrzeć.

► Mycie termosów

Termosy szczególnie trudno umyć, a z czasem tworzy się w nich osad i pojawiają nieprzyjemne zapachy. Aby je skutecznie i delikatnie wyczyścić, można użyć sody. Do termosu wsyp czubatą łyżeczkę tego proszku i powoli zalej gorącą wodą aż po brzegi. Po krótkim czasie osady dadzą się przeważnie całkowicie spłukać. W razie potrzeby zaleca się wydłużenie czasu działania. Po oczyszczeniu przemyj gorącą wodą.

Ewentualnie można też użyć esencji octowej, aby wnętrze termosu odzyskało blask. Należy w tym celu napełnić termos do jednej trzeciej wysokości esencją octową i dopełnić do brzegu gorącą wodą. Po krótkim czasie spłukać i dokładnie przemyć gorącą wodą, a otoczki, osady i zapachy znikną.

► Odkażanie bidonów

Bidony sportowe albo dla dzieci płucze się przeważnie tylko wodą i powtórnie używa. Z czasem wewnątrz mnożą się zarazki, po części widoczne jako ciemne, brzydko pachnące osady.

Aby bidon ponownie zdezynfekować i oczyścić, napełnij go gorącym roztworem sody (1 łyżeczka na litr wody) i pozostaw na noc, by odmókł. Następnie dokładnie wypłucz gorącą wodą. Butelki będą ponownie zdatne do użytku.

► Zapobieganie pojawieniu się pleśni i bakterii

W szafkach i pojemnikach na chleb, gdzie przechowuje się niezapakowane produkty spożywcze, prędzej czy później pojawia się zagrożenie pleśnią. Pomaga na to przemycie wodą z octem. W tym celu rozcieńcz ocet stołowy wodą w proporcji jeden do jednego i przetrzyj dokładnie całą powierzchnię narażonych na pleśń półek. Pudełka na chleb należy potraktować w ten sposób mniej więcej raz w tygodniu dla zabezpieczenia przed pojawieniem się pleśni.

► Czyszczenie drewnianych desek i łyżek

Szorstka powierzchnia drewnianych desek do krojenia i innych przyborów kuchennych stanowi dobre podłoże dla wielu rodzajów bakterii, więc prędzej czy później przedmioty te stają się źródłem szkodliwych dla zdrowia zarazków. Powierzchnię drewnianych desek do krojenia można oczyścić, przecierając po prostu nierozcieńczonym octem. Zapobiega to gromadzeniu się mikrobów w drobnych porach. W podobny sposób można oczyścić pory drewnianych łyżek, tłuczków do mięsa i innych przyborów.

Ewentualnie można je też potraktować gorącym roztworem sody. W tym przypadku soda równie dobrze działa przeciw bakteriom i odkaża przybory kuchenne.

► Czyszczenie blatów kuchennych

Resztki jedzenia, plamy, rozbryzgi tłuszczu i inne zabrudzenia na powierzchni blatów i stołów kuchennych można bez trudu usunąć octem, specjalne produkty czyszczące nie są do tego konieczne. Po prostu zwilż ściereczkę nierozcieńczonym octem stołowym i dokładnie wytrzyj odpowiednie powierzchnie. Ocet rozpuszcza brud i tłuszcz, a jednocześnie usuwa zarazki i bakterie.

► Usuwanie kamienia i nalotów ze zlewozmywaka

Także w przypadku osadów wapiennych na zlewie i podobnych zabrudzeń środkiem pierwszego wyboru jest ocet. W tym celu nierozcieńczony ocet stołowy nanosi się ściereczką. Po krótkiej chwili zmywa się i wyciera do sucha szmatką. Ze zlewów granitowych można w ten sposób usunąć nieprzyjemne smugi, te wykonane ze stali szlachetnej zalśnią jak nowe.

► Odświeżanie gąbek i ściereczek, usuwanie z nich zapachów

Gąbki kuchenne, zmywaki i ściereczki nabierają z czasem nieprzyjemnego zapachu, ponieważ gromadzą się na nich resztki jedzenia i mogą się zagnieździć bakterie. Aby je dokładnie wyczyścić i zdezynfekować, można je potraktować silnym roztworem sody oczyszczonej. Rozpuszcza się w tym celu cztery łyżeczki tego proszku w litrze wody i namacza w tym roztworze ściereczki i gąbki. Następnie płucze się je w czystej wodzie, pozbywając się bakterii, zapachów i brudu.

► Czyszczenie otwieraczy do konserw

Otwieracze do konserw myje się raczej rzadko. W sposób niezauważony tworzy się na nich często prawdziwa skorupa resztek produktów spożywczych, w której mogą mnożyć się bakterie. Aby całkowicie usunąć tę błonę brudu, zanurz starą szczoteczkę do zębów w occie i wyszoruj nią do czysta wszystkie części otwieracza.

Sprzęt gospodarstwa domowego

► Mycie lodówki

Każda lodówka powinna być myta raz na cztery do sześciu tygodni. Rozumie się przy tym samo przez się, że naturalne środki czyszczące stanowią tu najlepszą opcję. Idealny jest do tego ocet. Zmieszaj zwykły ocet stołowy z wodą w stosunku jeden do jednego i przetrzyj tym dokładnie wszystkie powierzchnie opróżnionej lodówki. Ocet oczyszcza, dezynfekuje i usuwa zapachy. Dokładnie tak samo można potraktować szuflady zamrażalnika lub zamrażarki.

► Mycie formy do kostek lodu

Po kilkukrotnym użyciu na formie do kostek lodu wykonanej z plastiku lub stali szlachetnej osiada warstewka kamienia. Można ją bardzo łatwo usunąć, napełniając taką formę roztworem octu stołowego w wodzie (proporcja jeden do jednego) i pozostawiając na kilka godzin do namoczenia. Następnie opłukuje się ją pod czystą wodą i wszystkie osady znikają.

► Neutralizacja zapachów w lodówce

W twojej lodówce nieprzyjemnie pachnie, a za sprzątanie zabierzesz się dopiero w weekend? W takim razie możesz łatwo zneutralizować zapach, używając sody oczyszczonej. Nasyp trochę tego proszku na mały talerzyk lub do miseczki i wstaw do lodówki.

Jest to środek działający tylko na krótką metę, dopóki nie będziesz w stanie umyć lodówki octem. Oczywiście pomocne będzie, jeśli jak najszybciej zidentyfikujesz i usuniesz źródło przykrego zapachu.

► Odwapnienie ekspresu do kawy

Ocet jest idealnym środkiem domowym, gdy trzeba usunąć wapienny osad z filtru ekspresu do kawy. W tym celu wlej roztwór octu stołowego w wodzie (proporcja jeden do jednego) do zasobnika i przepuść przez ekspres mniej więcej jedną filiżankę tego płynu. Wyłącz urządzenie na 20 minut, aby roztwór octu mógł wywrzeć swoje działanie. Następnie przepuść przez urządzenie resztę płynu i przepłucz je jeszcze dwukrotnie czystą wodą, a twój oczyszczony z kamienia ekspres będzie znów gotów do użycia.

Kwas cytrynowy jest mniej odpowiedni do odwapniania na gorąco, jak w przypadku ekspresu do kawy czy żelazka, gdyż po podgrzaniu powstaje trudno rozpuszczalny cytrynian wapnia. Z tego powodu kwas cytrynowy należy wykorzystywać do odwapniania tylko w postaci zimnych lub letnich roztworów.

► Mycie czajnika

Czajnik elektryczny i inne urządzenia kuchenne także dają się łatwo odwapnić octem. W tym celu zmieszaj ocet z wodą w proporcji jeden do jednego i napełnij tym roztworem wymagające czyszczenia naczynie. Potrzeba kilku godzin, aby środek wywarł działanie. W przypadku czajnika jednokrotne zagotowanie przyspiesza proces.

► Odwapnienie i oczyszczenie żelazka parowego

Aby usunąć kamień z wnętrza żelazka parowego, napełnij jego zbiornik mieszaniną octu z wodą (w proporcji jeden do jednego). Nagrzej żelazko, aktywując na jedną, dwie minuty wytwarzanie pary, a następnie odstaw na godzinę. Opróżnij zbiornik i przepłucz czystą wodą, włącz wytwarzanie pary, aby usunąć z urządzenia resztki octu i wapnia. Jeśli efekt nie jest zadowalający, można wszystko powtórzyć, używając nierozcieńczonego octu stołowego.

► Czyszczenie mikrofalówki

Większość zabrudzeń we wnętrzu mikrofalówki da się usunąć wilgotną gąbką posypaną sodą oczyszczaną w proszku. Wszystkie powierzchnie wewnętrzne dokładnie przetrzyj, ewentualnie wyszoruj, aż wszelkie ślady i rozbryzgi zostaną usunięte, następnie wytrzyj wilgotną szmatką.

W przypadku silnego zabrudzenia mikrofalówki można też przeprowadzić czyszczenie parowe z użyciem octu w następujący sposób: wstaw do środka nadającą się do użycia w mikrofalówce salaterkę napełnioną mieszaniną szklanki wody i pół szklanki octu. Uruchom kuchenkę na najwyższym poziomie grzania na mniej więcej pięć minut. Jak tylko roztwór octu przestygnie, można użyć reszty płynu, aby przy użyciu gąbki usunąć zmiękczone parą resztki brudu.

Można tu użyć także kwasu cytrynowego. Potrzebna będzie jedna cała cytryna. Pokrój ją na plasterki i wstaw w salaterce na dwie–trzy minuty do brudnej, maksymalnie rozgrzanej mikrofalówki. Następnie wytrzyj urządzenie ściereczką – i gotowe! Mikrofalówka da się łatwo oczyścić i będzie przyjemnie pachnieć świeżą cytryną.

► Czyszczenie piekarnika i blach do pieczenia

Aby usunąć z piekarnika plamy tłuszczu i uporczywie zaskorupiałe resztki, nie potrzeba żadnych agresywnych chemikaliów. Także w tym przypadku nasz uniwersalny środek, czyli soda oczyszczona, śpiewająco rozwiąże problem.

Sodę oczyszczoną zmieszaj z wodą w stosunku jeden do jednego, aby powstała pasta. Następnie rozprowadź ją na zabrudzonych miejscach w piekarniku. Najlepiej pozostawić tak na noc, by środek zadziałał. Następnego dnia można po prostu usunąć pastę i brud gąbką kuchenną. Wyczyść wszystko dokładnie, na koniec wytrzyj czystą wodą.

W ten sam sposób można z dziecinną łatwością usunąć zeskorupiałe resztki jedzenia z dna rondli, naczyń do zapiekanek i patelni.

► Czyszczenie i utrzymanie zmywarki do naczyń

Jeśli zmywarka do naczyń nieprzyjemnie pachnie, jest to zwykle spowodowane zabrudzeniami we wnętrzu, za krawędziami i w systemie rur. Aby je usunąć, można użyć octu. W zmywarce postaw małą miskę, do której wlałeś mniej więcej pół litra octu stołowego. Uruchom normalny program zmywania, ale bez mycia wstępnego. Jeśli nie da się wyłączyć mycia wstępnego, po włączeniu pustej zmywarki odczekaj od 15 do 20 minut i dopiero wtedy wstaw przygotowaną mieszaninę z octem.

Takie postępowanie usuwa zabrudzenia i zapachy. Zachowaj ostrożność podczas otwierania, ponieważ w stojącej miseczce prawdopodobnie pozostanie jeszcze detergent, który może się wylać.

► Odwapnianie i czyszczenie pralki

Pokrytą kamieniem, zapaskudzoną czy nieprzyjemnie pachnącą pralkę można oczyścić i odwapnić octem. W tym celu wlej bezpośrednio do bębna pół litra octu stołowego i przeprowadź jeden cykl prania przy temperaturze 60°C bez wkładania do środka ubrań.

Zmywanie naczyń

► Przepis na płyn do mycia naczyń

Prosty płyn do mycia naczyń można samemu przygotować z sody oczyszczonej. Będą do tego potrzebne:

1 łyżeczka

sody oczyszczonej

100 ml

obojętnego mydła w płynie bez aromatów i barwników

5–10 kropli

olejku eterycznego dla zapachu (opcjonalnie)

400–500 ml

wody

butelka (500 ml), na przykład pusta po płynie do mycia naczyń

Przygotowanie płynu jest proste:

1. Do butelki wsyp łyżeczkę sody oczyszczonej.

2. Dodaj mydło w płynie lub łyżkę sody.

3. Butelkę dopełnij wodą.

4. Dodaj 20 kropli olejku eterycznego, na przykład cytrynowego (opcjonalnie).

5. Butelkę zamknij i delikatnie potrząśnij, aby dobrze wymieszać składniki.

I oto własny płyn do zmywania gotowy! Jest to silny środek czyszczący i rozpuszczający tłuszcze, a wymaga jedynie najprostszych składników. A na dodatek jest całkiem niedrogi.

 smarticular.net/geschirrspuelmitttel

► Przepis na proszek do zmywarki

Czy zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego tabletki do zmywarki są takie drogie? Musi przecież istnieć jakaś prosta alternatywa – wyzwanie podjęte! Co właściwie znajduje się w detergencie do zmywarki? Pokazuje to wykaz składników: zawiera on same podejrzane substancje. Związki otrzymane z ropy naftowej, a nawet enzymy wytworzone metodami inżynierii genetycznej.

Przy tym zadanie czyszczenia nie jest tu wcale takie trudne. Proszek do zmywarki musi przede wszystkim spełniać trzy zadania:

• neutralizować wapień w wodzie;

• wspomagać zmiękczanie wody w wymieniaczu jonowym;

• rozpuszczać tłuszcze i inne przywarte resztki jedzenia.

Po krótkich poszukiwaniach i eksperymentach stało się jasne: środek do zmywarki można łatwo sporządzić samemu, niedrogo i z prostych środków domowych. Idealny dla nas jest przepis na proszek złożony z czterech składników. Kosztuje on mniej więcej trzykrotnie mniej niż normalne dostępne na rynku tabletki do zmywarki. A przy okazji nie tylko unikasz w ten sposób stosowania wielu niepotrzebnych chemikaliów, ale też oszczędzasz sporo pieniędzy i zużytych opakowań.

Przepis na samodzielnie sporządzony proszek do zmywarki

Aby otrzymać kilogram proszku do zmywarki, potrzebujesz:

300 g

kwasu cytrynowego w proszku

300 g

sody (do prania)

300 g

sody oczyszczonej

125 g

soli do zmywarki

Taka ilość wystarczy na minimum 30–40 cykli pracy zmywarki. Kwas cytrynowy służy do zmiękczania wody i zapobiega osadzaniu się kamienia. Soda i soda oczyszczona tworzą razem dobry środek rozpuszczający tłuszcze i zabrudzenia. Sól wspomaga zmiękczanie wody i chroni zmywarkę przed odkładaniem się kamienia.

Ważne: wszystkie składniki muszą być suche! Dlatego należy stosować wyłącznie czystą sodę w proszku, aby zapobiec jej natychmiastowej reakcji z kwasem cytrynowym. Wilgotna soda krystaliczna nie nadaje się do tego przepisu.

Otrzymywanie proszku do zmywarki

Otrzymywanie tego proszku jest proste. Wszystkie składniki zostają odważone i wymieszane. Muszą być koniecznie przechowywane w stanie suchym. Doskonale nada się do tego słoik na przetwory z zamknięciem kabłąkowym. Składniki można skutecznie wymieszać przez potrząsanie.

Użyj od jednej do dwóch czubatych łyżeczek tego proszku na jedno ładowanie zmywarki, w razie potrzeby więcej. Proszek jak zwykle umieszcza się w dozowniku na detergent. Konieczna ilość zależy od ilości naczyń, stopnia ich zabrudzenia oraz stopnia twardości wody. Po kilku próbach stwierdzisz, jaka ilość okaże się optymalna.

Proszek taki stanowi dla nas doskonałą alternatywę. Z normalnymi zabrudzeniami naczyń i sztućców poradzi sobie śpiewająco. W przypadku zaschniętych, zaskorupiałych resztek jedzenia oraz silnych osadów herbacianych osiąga jednak granice swoich możliwości. Toteż możemy wykorzystać go do ponad 90 procent cykli zmywania, dla reszty mamy zawsze w pogotowiu zapasik ekologicznych tabletek do zmywarki.

Jeśli nie masz pewności, przygotuj najpierw niewielką ilość proszku i przetestuj go w kilku cyklach zmywania. Zależnie od twardości wody i stopnia zabrudzenia można dopasować ilość poszczególnych składników. Zwracaj uwagę, aby używać suchych składników (w żadnym razie sody krystalicznej). Podczas mieszania nie powinny one ze sobą reagować. Jeśli pojawia się piana i tworzą grudki, świadczy to o tym, że któryś ze składników zawiera wodę.

Płyn nabłyszczający

Aby szkło pozostało przejrzyste i wolne od osadu wapienia i smug, powinieneś używać płynu nabłyszczającego. Właściwe dawkowanie dla odpowiedniego ustawienia zmywarki zależy od stopnia twardości wody. Stosujemy w tym celu zwykły ocet, którym napełniamy zasobnik urządzenia na płyn nabłyszczający. Wieloletnie doświadczenia nasze i innych czytelników potwierdzają, że ocet nie stanowi żadnego problemu dla zmywarki. Jeśli nie jesteś co do tego przekonany, możesz według następnego przepisu przygotować własny nabłyszczacz niezawierający octu.

Sól do zmywarki

Nowoczesne zmywarki do naczyń posiadają wbudowany zmiękczacz wody (wymieniacz jonowy). Aby dobrze funkcjonował, sam musi być regenerowany, a związany wewnątrz niego wapień wypłukiwany. Wymaga to stosowania soli regenerującej. Chodzi tu z reguły o czystą sól kuchenną (chlorek sodu) bez żadnych dodatków czy środków przeciwzbrylających. Jeśli w twoim rejonie zamieszkania występuje raczej twarda woda, zaleca się stosowanie wbudowanego zmiękczacza wody (przez dosypywanie wymaganej ilości soli).

 smarticular.net/geschirrspuelpulver

► Przepis na płyn nabłyszczający z kwasem cytrynowym

Oprócz octu stołowego jako zamiennika nabłyszczacza można też użyć kwasu cytrynowego. Możesz w tym celu wykorzystać poniższy przepis. Przygotowanie zajmie około pięciu minut.

Na 500 ml otrzymanego samemu płynu nabłyszczającego potrzebujesz:

300 g

alkoholu etylowego (wystarczy zwykły spirytus)

200 g

letniej wody

80 g

kwasu cytrynowego w proszku

Zrób co następuje:

1. Kwas cytrynowy rozpuść w letniej wodzie.

2. Mieszankę przelej do pustej butelki.

3. Dodaj alkohol.

4. Butelkę zamknij i dokładnie potrząśnij.

I oto nabłyszczacz gotowy: prosto, szybko i niedrogo. Alkohol zapewnia pożądany połysk bez smug. Kwas cytrynowy zapobiega powstawaniu plam kamienia, a dodatkowo konserwuje zmywarkę.

 smarticular.net/klarspueler

Pomieszczenia mieszkalne

► Czyszczenie mebli

Ciemne podeszwy często zostawiają plamy i smugi na drzwiach, podnóżkach, schodach i listwach przypodłogowych.

Aby usunąć wszystkie te zanieczyszczenia z mebli i innych powierzchni, stosuje się zwykłą sodę oczyszczoną. Zwilż gąbkę i nasyp na nią nieco tego proszku. Pocierając nim lekko zabrudzenia, zetrzesz je bez wysiłku. Soda oczyszczona rozpuszcza resztki gumy, tłuszczu, wosku i innego brudu, a jednocześnie działa jak łagodny środek do szorowania.

► Odświeżanie drewnianych mebli i ścian

Nieobrobione drewno stwarza w pomieszczeniach mieszkalnych piękną, ciepłą i naturalną atmosferę. Z czasem panele na sufitach i ścianach blakną, a belki oraz meble z naturalnego drewna szarzeją, nabierając nieciekawego wyglądu. Nieobrobione drewno można odświeżyć przy użyciu octu.

Zmieszaj w tym celu pół litra wody z czterema łyżkami octu stołowego albo jabłkowego oraz dwiema łyżkami oliwy z oliwek, wlewając wszystkie składniki do butelki i silnie potrząsając. Wcieraj ten roztwór miękką szmatką w wymagające odnowy drewniane powierzchnie, odczekaj trochę, aby drewno wchłonęło ciecz, a następnie przetrzyj suchą szmatką.

Dzięki temu zabiegowi drewno odzyskuje pierwotny kolor i intensywność, rysunek słojów i charakter materiału zostają w naturalny sposób podkreślone, a powierzchnia jednocześnie osłonięta i lekko polakierowana.

► Usuwanie plam po wodzie z mebli i drewnianych powierzchni

Pierścieniowate plamy po wodzie na pięknym stole z prawdziwego drewna to coś, z co z góry należy brać pod uwagę, jeśli ktoś wciąż zapomina użyć podkładki pod szklankę. Te i podobne plamy po płynach na drewnie można zmniejszyć, a nawet zupełnie usunąć przy użyciu octu. Zmieszaj w tym celu równe części octu i oliwy z oliwek, a następnie wetrzyj mieszaninę szmatką zgodnie z kierunkiem słojów na drewnie, aż plama zniknie. Nadmiar oliwy usuniesz na koniec drugą, czystą szmatką.

Inna możliwość to potraktowanie plamy mieszanką pasty do zębów i sody oczyszczonej. Wymieszaj oba składniki, nanieś otrzymaną pastę na plamę i wetrzyj miękką szmatką. Na koniec zetrzyj i przetrzyj suchą szmatką, a plamy po wodzie znikną w mgnieniu oka.

► Odświeżanie skórzanych mebli i ubrań

Naturalny środek do konserwacji skórzanych sof, foteli czy nawet kurtek ze skóry można otrzymać z octu i oleju lnianego. W tym celu równe części octu stołowego i oleju lnianego wlewa się do butelki z atomizerem i tak długo wytrząsa, aż się dokładnie wymieszają. Takim roztworem można spryskać lepkie, wyblakłe czy nieestetyczne skórzane powierzchnie, a następnie wetrzeć specyfik szmatką. Pozostawia się go na kilka minut, a następnie zdejmuje nadmiar inną szmatką i poleruje skórę, aż znów zalśni świeżym blaskiem.

► Usuwanie plam po długopisie

Kiedy dzieci odkryją po raz pierwszy długopis, nic już nie jest od niego bezpieczne. Na szczęście i na to znajdzie się sposób. „Ozdobione” w ten sposób ściany, drzwi, meble i stoły można oczyścić octem. Działa to także w przypadku farb ściennych zmywalnych w normalnych warunkach. Na początek przygotuj mieszaninę pół na pół wody z octem stołowym. Natrzyj zabrudzone powierzchnie ściereczką lub gąbką nasączoną tym roztworem, aż kreski znikną. Jeśli efekt nie okaże się jeszcze zadowalający, zaleca się powtórzenie procedury z użyciem nierozcieńczonego octu. Uwaga na wrażliwe powierzchnie, takie jak tapety – dla pewności sprawdź najpierw na nierzucającym się w oczy miejscu, jak zniosą taki zabieg.

► Usuwanie z powierzchni śladów kredek świecowych

Dzieła sztuki wykonane kredkami świecowymi mogą oczarować, o ile nie zostały akurat wymalowane na pięknej tapecie, ścianach, drzwiach i podłogach. Ślady wosku znikną dzięki wilgotnej gąbce posypanej odrobiną sody oczyszczonej. Równe powierzchnie, takie jak stoły i posadzki, można też bezpośrednio posypać sodą oczyszczoną, a następnie potraktować wilgotną gąbką.

► Usuwanie błonki brudu z plastikowych ram okiennych

Ramy okienne z tworzyw sztucznych stają się z czasem brudne i poplamione. Przeważnie rzuca się to w oczy dopiero gdy czeka nas przeprowadzka. Aby oczyścić je z tego brudu, przywracając dawny blask, zaleca się użycie sody do prania. Nalej wody do wiaderka i rozpuść w niej po łyżce sody na litr wody. Takim roztworem wytrzyj do czysta ramy okienne, framugi drzwiowe i drzwi z tworzyw sztucznych. Tłuste plamy i inny brud znikną, a ramy odzyskają pierwotny kolor.

► Mycie okien i szyb

Mycie okien nie należy do ulubionych zajęć wielu osób. Jeśli jednak robi się to regularnie, idzie to szybko nawet bez szczególnego środka czyszczącego. Woda z odrobiną octu jabłkowego w większości przypadków zupełnie wystarczy i pozostawi czyste szyby bez smug.

W przypadku silnych zabrudzeń, takich jak odchody owadów i ptaków albo tłuste plamy, konieczny jest trochę efektywniejszy środek, na przykład w postaci samodzielnie przygotowanego płynu do mycia okien.

Samodzielne sporządzenie płynu do mycia okien

Na ok. 500 mililitrów samodzielnie wykonanego środka do spryskiwania potrzebne będą następujące rzeczy:

250 ml

wody

250 ml

spirytusu

2–3 łyżeczki

octu jabłkowego

(zależnie od stopnia zabrudzenia)

pusta butelka z atomizerem

Wszystkie składniki wlej do butelki i lekko potrząśnij. I masz gotowy płyn do mycia okien nadający szybom połysk bez smug. Stosuje się go jak każdy inny. Należy po prostu spryskać okno i wytrzeć wilgotną szmatką, w razie potrzeby powtórzyć, a na koniec wytrzeć do sucha ściereczką okienną.

 smarticular.net/fensterreiniger

► Odświeżanie dywanów

Dywany, chodniki i wycieraczki mogą z czasem blaknąć, a ponadto chłoną zapachy zwierząt oraz wilgoć. Tłustego brudu i innych lepkich resztek nie da się normalnie usunąć odkurzaczem.

Aby odświeżyć dywany i przywrócić im dawny blask, można użyć octu. Usuń najpierw odkurzaczem cały luźny brud i wytrzep głęboko tkwiące okruchy, włosy i kurz, wieszając dywan na trzepaku. Wstępnie oczyszczony wyczesz teraz pod włos szczotką zwilżoną octem stołowym. Dywan nie powinien być przy tym zbyt wilgotny. Ważniejsze jest, by wszystkie miejsca równomiernie oczyścić. Po całkowitym wyschnięciu wyczeszesz w przeciwnym kierunku.

► Usuwanie plam i zapachów z dywanów

Jeśli twój dywan jest poplamiony albo po prostu jego zapach pozostawia wiele do życzenia, najlepiej użyj jako środka czyszczącego sody oczyszczonej. W tym celu wstępnie odkurzony dywan posyp obficie tym proszkiem, lekko wyczesz szczotką i pozostaw tak na noc. Następnego dnia dokładnie odkurz odkurzaczem. Tę metodę można też zastosować do tekstylnych pokryć w samochodzie.

Do solidnego czyszczenia na mokro można zamiast klasycznego środka użyć też octu z wodą (proporcja jeden do jednego). Podczas czyszczenia czuć zapach octu, ale później szybko się on ulotni.

► Mycie podłóg

Soda oczyszczona doskonale nadaje się też na środek do gruntownego mycia większości pokryć podłogowych, takich jak płytki, linoleum i laminat. Nalej do wiaderka ciepłej wody i rozpuść w niej łyżkę sody oczyszczonej na litr wody. Tym roztworem wyciera się podłogę, czyszcząc jednocześnie z brudu, tłustych plam, ale także „pamiątek” pozostawionych przez zwierzęta domowe. Na koniec wytrzyj czystą wodą i podłoga wygląda jak nowa.

► Czyszczenie spoin

Spoiny między kafelkami działają zwykle na brud jak prawdziwy magnes. Bez względu na to czy jest to prysznic, łazienka czy kuchenna ściana nad kuchenką i zlewem, w spoinach z czasem gromadzi się brud, tłuszcz, kamień, czasem nawet pleśń, tak że zaczynają wyglądać nieestetycznie i żółkną. Jest to szczególnie widoczne w przypadku spoin białych.

Aby je gruntownie oczyścić i przywrócić im pierwotny kolor, nie potrzeba żadnego szczególnego środka. Zupełnie tu wystarczy pasta z sody oczyszczonej i wody (odpowiednia też będzie soda do prania). Wymieszaj sodę oczyszczoną z niewielką ilością wody, by powstała gęsta pasta. Nanieś ją na wymagające czyszczenia spoiny, najlepiej szpachelką z tworzywa sztucznego lub innym gumowatym przedmiotem, którym można zatrzeć pastę na spoinach.

Po upływie od pięciu do dziesięciu minut wytrzyj i spłucz czystą wodą. Większość zabrudzeń powinna już teraz zniknąć. Przy szczególnie uporczywych przebarwieniach i osadach powtórz procedurę, używając starej szczoteczki do zębów, aby dodatkowo mechanicznie przetrzeć spoiny.

► Pielęgnacja drewnianych podłóg

Drewniana podłoga dzięki swemu naturalnemu, ciepłemu charakterowi uczyni przytulnym każdy pokój. Ponadto powierzchnie o otwartych porach pomagają regulować klimat pomieszczeń, wymagają też jednak nieco staranniejszej pielęgnacji, w miarę możności bez użycia artykułów chemicznych. Istnieje cała gama produktów naturalnych, które ułatwiają zadanie utrzymania piękna parkietu i drewnianej podłogi.

O każdą drewnianą podłogę można zadbać, używając kilku prostych środków. Luźny brud i kurz znikają w odkurzaczu. U nas w domu po tym następuje czyszczenie na wilgotno według sprawdzonych przepisów. Zwróć uwagę, aby przy wszystkich przepisach mop albo ścierka były rzeczywiście tylko wilgotne, nigdy mokre. Wilgoć wsiąka w drewno, więc może je namydlić lub wypaczyć.

Podstawę głębokiej pielęgnacji wszelkich drewnianych podłóg stanowi neutralny olej roślinny, taki jak słonecznikowy, oliwkowy czy kokosowy. Miesza się go z octem, wodą, mydłem w płynie, środkiem do mycia naczyń i ewentualnie olejkami eterycznymi. Poniższe przepisy są najprostsze, a zarazem najskuteczniejsze!

Pielęgnacja podłóg olejem roślinnym i octem

Konieczne składniki:

600 ml

zwykłego oleju roślinnego (do drewna ciemnego zaleca się lniany, do jasnego oliwę z oliwek)

400 ml

octu do domowego użytku

10–20 kropli

olejku eterycznego dla zapachu wedle upodobania, na przykład lawendowego lub z drzewa herbacianego

2 litry

wody

Wszystkie składniki zmieszaj w wiaderku i wymyj tym drewniane powierzchnie. Ocet lekko dezynfekuje i usuwa zarazki, olej zaś, wnikając w pory, konserwuje i osłania drewno.

Olej roślinny, alkohol i cytryna do drewnianych podłóg

Konieczne składniki:

250 ml

oleju roślinnego

1 litr

wody

125 ml

alkoholu (wódka minimum 40%, spirytus lub też spirytus rektyfikowany)

125 ml

świeżo wyciśniętego soku z cytryny

Także w tym przepisie wszystkie składniki po prostu miesza się i przeciera nimi podłogę, nie mocząc jej nadmiernie. Działanie jest całkiem podobne jak w pierwszym przepisie, tyle że tym razem dezynfekcja zachodzi za sprawą alkoholu. Ponadto cytryna zapewnia w pomieszczeniu przyjemnie świeży zapach.

Jeśli nie doda się wody, można taką mieszaninę przechowywać w słoiku na przetwory i w miarę potrzeby używać do mycia podłóg. Dodanie wódki nada podłodze fenomenalny połysk!

Czarna herbata szczególnie naturalna do ciemnego drewna

A oto jeszcze bardzo szczególna mieszanina, która nie wymaga wprawdzie żadnego z pięciu domowych środków, ale doskonale nadaje się zwłaszcza do podłóg z ciemnego drewna:

1. Zagotuj ½ litra wody.

2. Wrzuć 8 torebek czarnej herbaty i parz pod przykryciem przez 15–20 minut.

Następnie tak uzyskaną bardzo ciemną i mocną herbatę można jeszcze rozcieńczyć niewielką ilością wody. Uzyskasz w ten sposób całkowicie naturalny środek myjący, który działa przeciw wielu mikrobom, a zawarta w nim teina bardzo skutecznie doda blasku twoim podłogom.

 smarticular.net/holzbodenpflege

► Usuwanie drobnych zarysowań i wgnieceń

 Patrz: strona 209.

► Usuwanie z drewnianej podłogi plam z czerwonego wina i innych cieczy

Plamy z czerwonego wina i w ogóle wszelkie plamy po cieczach należy w miarę możności natychmiast zetrzeć. W przypadku starych plam czerwonego wina pomaga pasta z sody oczyszczonej i oleju mineralnego (olej biały lub parafinowy). Jednak tę metodę należy stosować tylko w razie konieczności, kiedy wszystkie inne próby zawiodą, ponieważ oleje mineralne otrzymywane z ropy naftowej niekoniecznie stanowią najlepszy wybór dla twoich podłóg.

► Czyszczenie listewek żaluzji

Czyszczenie listewek żaluzji może stanowić prawdziwą udrękę. Jednak dzięki pewnej sztuczce usuwanie kurzu i innych zabrudzeń może okazać się zdumiewająco proste. Potrzebujesz do tego cienkich bawełnianych rękawiczek, które można znaleźć w aptece lub sklepie z artykułami medycznymi. Zmieszaj równe części octu stołowego oraz wody i zwilż tym płynem rękawiczki. Następnie przesuwaj pojedynczo każdą listewkę między palcami – nie ma szybszej i bardziej skutecznej metody czyszczenia żaluzji.

► Czyszczenie i odświeżanie materacy

Materace stanowią często przypadek szczególnie problematyczny. W nocy chłoną sporo wilgoci, dlatego w źle wietrzonych pomieszczeniach są podatne na pleśnienie i powstawanie nieprzyjemnych zapachów. Ponadto także w środku materaca mogą gromadzić się roztocze i bakterie zagrażające naszemu zdrowiu.

Jeśli chodzi o powierzchnię materaca, godne polecenia jest czyszczenie na sucho, skuteczne przeciw zapachom, pleśni oraz mikrobom bytującym w obiciu. Całą powierzchnię materaca posyp równomiernie, używając 200–300 gramów sody oczyszczonej, i pozostaw tak na kilka godzin, by środek zadziałał. Następnie zużyty proszek usuń odkurzaczem i powtórz procedurę na spodniej stronie materaca.

Aby oczyścić głębszą warstwę materaca, na przykład w przypadku silnych plam potu, pleśni albo po moczeniu nocnym, można zastosować następującą intensywną metodę: po posypaniu materaca sodą oczyszczoną wczesz ją dokładnie w materiał wilgotną szczotką. Materac powinien zostać równomiernie zwilżony na całej powierzchni i potraktowany szczotką, w razie potrzeby wskazane też jest rozsypanie i wczesanie większej ilości sody oczyszczonej. Na koniec materac musi dokładnie obeschnąć przez kilka godzin w dobrze wentylowanym pomieszczeniu, a następnie zostać oczyszczony odkurzaczem.

► Sterylizacja filtru powietrza

W piankowych matach filtracyjnych do klimatyzatorów, nawilżaczy powietrza i podobnych urządzeń gromadzą się włosy, kurz i bakterie, dlatego mniej więcej co dwa tygodnie należy je dokładnie oczyścić. Zmieszaj ocet stołowy i wodę w proporcji jeden do jednego i zanurz maty w tym roztworze. Po godzinie wyjmij je, wyżmij i wysusz. Filtry zostały gruntownie oczyszczone i znów nadają się do użytku.

Łazienka

► Usuwanie osadów wapnia

Osady wapienne na armaturach, ścianach kabiny prysznicowej, kafelkach i umywalkach stanowią szczególne wyzwanie. Dla skutecznego rozpuszczenia takiego kamienia bez większego szorowania nadaje się kwas cytrynowy. Rozpuść trzy łyżki tego proszku w litrze wody i dokładnie wytrzyj tym roztworem wymagające oczyszczenia powierzchnie i armatury. W przypadku silniejszych zeskorupień użyj dwukrotnie większej ilości kwasy cytrynowego i przez jakiś czas namocz w roztworze pokryte kamieniem części. Brzegi kranów i inne trudno dostępne krawędzie i zagięcia możesz namoczyć, zanurzając szmatkę w roztworze i kładąc ją na kranie lub innym miejscu. Po zabiegu spłucz czystą wodą.

Zamiast roztworu kwasu cytrynowego można też użyć w podobny sposób nierozcieńczonego octu stołowego.

Jeśli oczyszczenia wymagają tylko niewielkie powierzchnie, a chcemy to wykonać w sposób szczególnie ekologiczny, zaleca się też wyciśnięcie soku z cytryn i przygotowanie zeń przyjaznego dla środowiska środka odwapniającego do spryskiwania. W tym celu nalej sok z cytryny do pustej butelki z atomizerem. Dodaj kapkę mydła w płynie albo płynu na mycia naczyń i wytrząśnij. Mydło zmniejsza napięcie powierzchniowe i sprawia, że środek czyszczący przywiera do gładkich powierzchni, a nie tylko perli się.

I oto gotowy domowej roboty biologiczny środek odwapniający! Spryskaj nim pokryte kamieniem powierzchnie i armaturę. Pozostaw na 10–15 minut. Kwas reaguje z osadem wapiennym i dosłownie go rozpuszcza.

Na koniec powierzchnię przemyj po prostu czystą wodą. Pozostanie wolny od osadu połysk – lepszy niż w jakiejkolwiek reklamie. Przy silniejszych zabrudzeniach procedura może wymagać powtórzenia albo wsparcia lekkim szorowaniem.

Kto chciałby przygotować na zapas nieco więcej tego środka czyszczącego, na przykład na przyszły miesiąc, niech prócz soku cytrynowego doda dwie łyżki spirytusu bio. Dzięki temu można go dłużej przechowywać, ostatecznie chodzi przecież o składniki łatwo ulegające zepsuciu. Równie dobrze działa to zresztą w przypadku biologicznie otrzymanego octu do domowego użytku.

 smarticular.net/kalkreiniger

► Czyszczenie chromu i stali szlachetnej

Powierzchnie ze stali szlachetnej, drewno i zlewozmywaki dają się też łatwo czyścić octem. Psiknij nieco nierozcieńczonego octu do domowego użytku na gąbkę. Można tym łatwo usunąć brud, tłuszcz i kamień (osad wapienny).

► Czyszczenie i odwapnianie słuchawek prysznicowych

Aby oczyścić pokryte kamieniem wkładki do kranów, słuchawki prysznicowe i podobne przedmioty, należy rozpuścić trzy łyżki soku z cytryny w pół litra wody i namoczyć w tym odpowiednie elementy. Mocno zatkane słuchawki prysznicowe można oczyścić z kamienia, wlewając roztwór odwapniający do małej torebki plastikowej i mocując ją gumką lub sznurkiem do słuchawki, by jej wylot został całkowicie zanurzony.

W podobny sposób można stosować nierozcieńczony ocet stołowy, który delikatnie rozpuszcza kamień i skorupki osadów.

► Czyszczenie ścian prysznicu i powierzchni szklanych

 Patrz: strona 78.

► Czyszczenie kafelków, umywalek, wanien i pryszniców

Roztwór sody do prania nadaje się też do regularnego czyszczenia umywalek, wanien i kafelków. Rozpuść łyżkę sody w litrze ciepłej wody i wyczyść lub wytrzyj tym roztworem umywalkę, wannę i kafelki. Na koniec spłucz czystą wodą, a wszystko zalśni nowym blaskiem.

Szklanka octu stołowego rozpuszczona w wodzie do mopa spełni to samo zadanie i zapewni czystość bez smug i pozostałości kamienia.

► Czyszczenie powierzchni miedzianych i mosiężnych