Football Manager to moje życie. Historia najpiękniejszej obsesji ebook

Dla brata Johna, współmenadżera w dniach chwały

Neil White

SŁOWEM WSTĘPU

Miles Jacobson,

Sports Interactive,

lato 2012

Sports Interactive od dwóch dekad tworzy i ulepsza grę, która ukradła życie milionom ludzi. Nie zamierzamy na tym poprzestać.

Kiedy bracia Oliver i Paul Collyerowie zaczęli pracę nad własną grą, nazwaną roboczo European Champions, mieli po kilkanaście lat. Byli kibicami, którzy chcieli stworzyć takiego menadżera piłkarskiego, w jakiego sami chcieliby zagrać.

Gdy ja sam 17 lat temu po raz pierwszy włączyłem się w prace studia, czułem się, jakbym pomagał kumplom będącym twórcami gry, dla której zarywałem noce. Kto by pomyślał, że 20 lat po debiucie rynkowym dzieła Olivera i Paula będziemy mieli na koncie ponad 20 milionów sprzedanych kopii, a przy kolejnych tytułach nasi gracze będą spędzać średnio ponad sto godzin.

Nigdy nie przestanie mnie zadziwiać, jak wiele osób cieszy nasza gra i jaki ma na nich wpływ. Wciąż jesteśmy kibicami, którzy robią grę dla siebie, a potem okazuje się, że równie mocno podoba się ona innym. Dziękuję wszystkim tym, którzy kupują nasze tytuły – to dzięki wam pracujemy nad tym, co po dziś pozostaje naszą pasją.

Przez lata słyszeliśmy niejedną historię o tym, jak nasze gry wpłynęły na wasze życie. Gracze opowiadali o swoich wirtualnych meczach tak, jakby odbywały się naprawdę. Spotykaliśmy komików, którzy używali swoich przygód z FM-em jako inspiracji do stand-upów. Muzycy opowiadali nam, jak dzięki grze zachowują wszystkie zmysły – albo, w niektórych przypadkach, je tracą – podczas tournée. Piłkarze przekonywali nas, że gra zainspirowała ich do wyrobienia licencji trenerskich i pójścia w trenerkę po zawieszeniu butów na kołku. Byli i tacy, co opowiadali nam, jak gry pomogły im przejść przez wyjątkowo trudny czas, jak dzięki nim mogli uciec w alternatywny świat, w którym prowadzili swoją drużynę.

Gracze opowiadają o swoich wirtualnych karierach tak, jakby były prawdziwe. Nasi rozsiani po całym świecie niesamowici skauci znajdują wielkie talenty, zanim te zadebiutują w dorosłej piłce, dlatego gdy kibice wreszcie zobaczą ich na boisku, wielu zna ich już z FM-a.

Ktoś powiedział mi ostatnio, że postawił pieniądze na bramkę Ałana Dzagojewa z Czechami na Euro 2012 tylko dlatego, że znał go jako świetnego zawodnika FM-a. Jako że współpracujemy z fundacją War Child, pomagającą dziecięcym ofiarom wojny, poprosiłem, by przekazał część wygranej na ten cel. My sami wspieramy War Child procentem od każdej sprzedanej kopii Football Managera.

To wszystko sprawia, że byliśmy zachwyceni, kiedy BackPage Press poprosiło nas o pomoc przy książce mającej zebrać te historie. Szczególnie że też zaproponowali, że wesprą tę samą organizację.

Za nami wspaniałe dwie dekady, ale to wciąż tylko początek historii Sports Interactive i naszych gier. Wszyscy w studiu mamy nadzieję dalej tworzyć grę, w którą wszyscy będziemy chcieli grać przez kolejne lata.

WPROWADZENIE

Neil White

BackPage Press,

lato 2012

Jak jedna niesprawiedliwa dymisja prawie zniszczyła małżeństwo i zainspirowała do napisania książki o najlepszej grze na świecie.

Myślałem, że jestem całkiem sam. Wszyscy tak myślimy.

Całe lata po tym, jak rozpadł się burzliwy, acz święcący triumfy menadżerski duet, który tworzyłem z bratem, rzadko rozmawiałem z kimkolwiek o Championship Managerze. Dawno minęły dni, kiedy wracałem z uniwerku i siadaliśmy we dwóch w jego pokoju, budując zespół wokół Ariela Ortegi. Żyłem swoim życiem, a moje menadżerskie alter ego pozostawało sekretem. Nie miałem jak podzielić się tą najwspanialszą chwilą, kiedy trzecioligowym Stirling Albion wygrałem Puchar Ligi, a pod stadionem Forthbank ustawiono mój pomnik.

Niedługo po epokowym sukcesie Barry’ego Elliotta i Scotta McLeana, którzy poprowadzili Stirling na Hampden, dostałem robotę jako dziennikarz sportowy w „Sunday Times Scotland”i zrozumiałem, że nie jestem sam.

Z pięciu dziennikarzy tylko jeden nie grał, i to wyłącznie dlatego, że bał się załadować grę – obawiał się, że pochłonięty rozgrywką całkowicie zdziczeje. Miał naturalnie rację, ale pewna część mnie żałowała, że nigdy nie zobaczę, jak rozległa baza danych i pajęcza sieć przyczynowo-skutkowa gry przeciąża ten jego skrupulatny umysł. Wyobrażałem sobie, że zdegenerowałby się na wzór Martina Sheena w Czasie apokalipsy, tylko zamiast Marlona Brando obłąkańczo poszukiwałby Maxima Tsigalko.

Cała reszta debatowała o naszych przygodach w grze: ja próbowałem zbudować sobie reputację w niższych ligach, by zapracować na angaż w wymarzonym Falkirk. Oni szastali forsą Rangersów, Celticu i Liverpoolu. Pewnego dnia nasz szef, nazwijmy go Douglasem Alexandrem, opowiedział mi pewną historię.

Jego ciężarna żona wróciła z pracy do domu, gdzie zastała męża w garniturze siedzącego przy stole w kuchni. Przed sobą miał otwartego laptopa. Twarz skrył w dłoniach. Spytała go, co się stało.

– Wylali mnie. Nie mogę w to uwierzyć.

– Co? Jak to? Kiedy? Będziemy mieli dziecko! Jak sobie poradzimy?

– Co? Nie… Jest OK, mam na myśli… Liverpool. Liverpool mnie wylał. Mam drugie miejsce w lidze i wciąż gramy w europejskich pucharach, ale dostaliśmy od Evertonu 0:4. To niesprawiedliwe.

Niewiarygodne, ale małżeństwo Dougiego przetrwało tę derbową porażkę, a mały David ma dziś dość lat, by prowadzić Liverpool razem ze swoim starym.

Słysząc wyznanie Dougiego, zacząłem się zastanawiać: jak wiele jest takich historii? Jak wiele życiorysów zostało przez tę najbardziej wciągającą z gier… Jakie słowo tu pasuje? Dotkniętych? Zdeformowanych? Zniszczonych??

Na każdym etapie powstawania tej książki ktoś nam się zwierzał: gracze, którzy wysyłali swoje opowieści, legendy CM-a i FM-a, które zdradzały, jak ściągały same siebie do Barcelony i Manchesteru United, Andrew i Adrian z Freight, którzy dbali o szatę graficzną książki. Tych dwóch pewnego razu spędziło całą drogę z Edynburga do Glasgow, omawiając strategię meczową, oczywiście nie używając języka graczy, tylko cały czas pozostając w rolach menadżerów. Pod koniec jazdy pewna starsza pani podeszła do nich i powiedziała: „Mój syn jest piłkarzem, pozbyli się go z Hearts, trenuje z East Fife. Jakie kluby prowadzicie?”. Andrew i Adrian stanęli przed wyborem: musieli albo się przyznać, jak bardzo żyją iluzjami wirtualnego świata, albo brnąć dalej. Dokonali właściwego wyboru i przyznali: „Ja prowadzę Aberdeen, on St. Mirren”.

Gdy na finiszu sezonu kończyliśmy książkę, uderzyło mnie, jak każde wydarzenie ze świata piłki odbija się w soczewkach FM-a. Kiedy Harry Redknapp nie zasiadł na stołku selekcjonera reprezentacji Anglii, Paul Merson wyrażał współczucie, mówiąc, że coś podobnego zdarzyło mu się w CM-ie. Kiedy Pep Guardiola odszedł z Barcelony, Kevin Bridges mówił, że rozumie uczucie wypalenia, jakiego doznał król Katalonii, porównując to doświadczenie do tego, co spotkało go w trakcie kariery w CM-ie 01/02. Kiedy Vincent Kompany poprowadził Manchester City do mistrzostwa Anglii, Twitter zalały wpisy osób, które grzały się w blasku jego chwały, bo w końcu to oni odkryli go jako siedemnastolatka w Anderlechcie. Wreszcie, kiedy Ałan Dzagojew ruszył z kopyta i strzelił dwa gole w pierwszej kolejce meczów na Euro 2012, Miles Jacobson przypomniał, że Rosjanin to zarówno gwiazda FM-a, jak i zagorzały fan tej gry.

Dwadzieścia lat po debiucie FM ma większy wpływ na świat niż kiedykolwiek. Wielu z tych, którzy prowadzą drugie życie jako menadżerowie piłkarscy, nie gra w nic innego. Nie są graczami, tylko wielkimi fanami futbolu, a FM stał się dla nich taką samą częścią piłki jak oglądanie meczu w sobotę.

Ta gra pozostaje miejscem, w którym marzenia się spełniają, i nigdy nie powinna stracić tej reputacji. Zarówno ty, jak i ja możemy poprowadzić nasz zespół do finału Ligi Mistrzów (garnitur i hymn z głośników opcjonalne). Piłkarze, którzy nigdy nie dostali się do topowej ligi, mogą zostać sprzedani za 40 milionów funtów do Realu Madryt (i usłyszeć o tym od całkowicie obcych osób w przydrożnym barze w środku nocy), a dzięki temu, że od 1992 roku sprzedano 20 milionów kopii, FM pomógł także zmienić życie wielu dzieciaków z regionów dotkniętych konfliktami wojennymi, co mogło się stać dzięki wspaniałej współpracy z fundacją War Child.

Każdy, kto przyłożył rękę do tej książki, cieszył się niezmiernie procesem dokumentowania kulturowego fenomenu Football Managera. Mamy nadzieję, że przysłuży się to grze, którą wszyscy kochamy.

Dzięki wielkie, że kupujecie tę książkę. Wciąż realizujcie swe marzenia.

Z FM-EM NA KOZETCE

Dlaczego prowadzenie konferencji prasowych pod prysznicem jest zupełnie zdrowe

Jeśli grałeś w CM-a lub FM-a, prawdopodobnie przeżyłeś moment – może więcej niż jeden – kiedy zastanawiałeś się, czy nie postradałeś rozumu. Iain Macintosh na pewno miewał takie chwile, więc poprosiliśmy go, by dla dobra ogółu sprawdził się na kozetce psychologa.

Czasami martwię się o wpływ, jaki Football Manager wywarł na moje życie. Miałem dziewczyny, których nie kochałem tak bardzo jak mojego Scunthorpe United, z którym wygrałem Puchar UEFA (CM 07/98), przyjaciół, których nie widywałem tak często jak rezerw Nottingham Forest (CM 01/02). Jak to jest, że nigdy nie zarwałem nocy by pisać książkę, a wiele razy zarywałem noce, by wyprowadzić Welling z Conference South (FM07)?

Postanowiłem, że to odpowiedni czas, by zobaczyć się ze specjalistą, który dałby mi odpowiedzi. Doktor Simon Moore, główny wykładowca psychologii na London Metropolitan University, jest doświadczonym ekspertem w zakresie wpływu gier na zdrowie człowieka. Jeśli ktokolwiek będzie w stanie powiedzieć mi, czy mam naprawdę poważny problem, to właśnie on.

Iain Macintosh: Dzień dobry, panie doktorze. Dziękuję, że tak szybko znalazł pan dla mnie czas.

Simon Moore: Żaden problem, Iain.

IM: Widzi doktor… Nie powinienem się przypadkiem położyć na kozetce?

SM: Jeśli tak wolisz.

IM: Chyba tak zrobię. (Kładzie się). O tak, od razu lepiej.

SM: Z jakim problemem do mnie przychodzisz?

IM: Więc, doktorze, chodzi o to, że od 20 lat gram w Football Managera. Od pierwszej wersji, tej z wizerunkiem wściekłego faceta na pudełku. Spędziłem dziesiątki, setki, tysiące godzin, zarządzając fikcyjnymi drużynami, ustalając im taktykę, szukając i rekrutując do nich zawodników. Kiedy myślę o tym, co mogłem osiągnąć w zamian, ilu języków mogłem się nauczyć, ile miejsc zobaczyć, pęka mi serce. W pewnym momencie, gdy będę leżał na łożu śmierci, otoczony przez bliskich, łagodnie odpływając na następny plan egzystencji, będę potrafił myśleć tylko o tym, że musiałem spędzić, łącznie, około sześciu nieprzerwanych choćby na sekundę miesięcy przy grze komputerowej. Ale wie doktor, co jest najgorsze?

SM: Dalej, proszę…

IM: Że jestem dziennikarzem sportowym. Mam akredytację i tak dalej. Jestem co prawda zależny od pewnego budżetu i zdrowego rozsądku, ale generalnie mogę oglądać, jaki tylko mecz piłkarski sobie zamarzę i gdzie tylko sobie zamarzę, a jeszcze mi za to zapłacą. Zasadniczo więc spędzam wolny czas, robiąc coś, co jest w sumie przedłużeniem mojej pracy. Czy to nie dziwne?

SM: Eeech…

IM: O Boże, to nie najlepszy początek.

SM: Ale nie grasz wciąż w tę samą grę? Tę ze wściekłym facetem na pudełku?

IM: Dobry Jezu, nie. Kupowałem każdą kolejną wersję, gdy tylko trafiała na rynek. Nie jestem zakleszczony w 1992 roku.

SM: Ale lubisz mikrozarządzanie?

IM: O tak. Uwielbiam przejmować drużynę i ustalać nie tylko skład, ale też sztab szkoleniowy, plan treningów, kto ze starszyzny ma być mentorem których juniorów, wysilać spryt nad stałymi fragmentami, wysyłać w świat skautów – wszystkie te rzeczy. I nigdy nie gram tylko pierwszą drużyną. Zawsze prowadzę też rezerwy i zespoły juniorskie, tylko po to, by mieć pewność, że w klubie na wszystkich szczeblach następuje progres. I teraz najbardziej zastanawiająca rzecz: nie jestem w ogóle poukładany w jakiejkolwiek innej dziedzinie życia. Moje kwity podatkowe leżą wszędzie. Jeśli muszę coś zapisać, robię to długopisem na ręce, bo zawsze gubię notatniki. Ale gdy zanurzam się w świat Football Managera, nagle staję się najbardziej skrupulatnym człowiekiem na ziemi. Wszystko jest nakreślone, przygotowane, a przyszłość zaplanowana.

SM: Jak się czujesz, gdy grasz?

IM: Szczerze?

SM: Szczerze.

IM: Jak sam Bóg.

SM: Naprawdę?

IM: Czuję się, jak pan Bóg siedzący na zboczu góry, spoglądający w dół na śmiertelników, małych i zagonionych jak mrówki, którzy desperacko starają się wypełnić moje żądania, przerażonych na myśl o moim gniewie. Czy to dziwne? To dość dziwne, prawda?

SM: Eeeech…

IM: Nie podoba mi się ton pańskiego „eeech”, panie doktorze.

SM: Przepraszam. To nie jest dziwne, że nie ma analogii między grą a resztą twojego życia. Osoby mające obsesję na punkcie kontroli nie podchodzą w ten sposób do każdej dziedziny swojego życia. Jeśli pomyślimy na przykład o pracy, niektórzy maniacy kontroli nie zdradzają się w niej ze swoją obsesją, bo nie są w stanie w ten sposób manipulować współpracownikami. Co innego w domu, choćby w kwestii czystości albo tego, gdzie ma leżeć pilot od telewizora. Ale jeśli zmienisz środowisko, możesz zmienić zachowanie. Musisz najwyraźniej czuć, że masz więcej kontroli w środowisku Football Managera.

IM: Ale jestem dziennikarzem sportowym od sześciu lat. Można by pomyśleć, że nie będę czuł potrzeby zanurzania się w wymyślonym świecie futbolu, bo funkcjonuję w prawdziwym.

SM: Tak, ale tylko do pewnego stopnia. Nie jesteś w nim, jesteś przy nim. W prawdziwym świecie piłki jesteś jednak na marginesie, twój wpływ jest ograniczony.

IM: A więc widział doktor moją listę kontaktów. No dobrze, może nie listę, ale liścik.

SM: Nie kontrolujesz naprawdę kluczowych aspektów prawdziwego futbolu, na przykład tego, jak radzi sobie drużyna. Ale robisz to w grze.

IM: Czy myśli doktor, że to dlatego moja potrzeba grania w ostatnich latach tylko się zwiększyła?

SM: Może… Może to konsekwencja twojej pracy. Może tego ci w niej brakuje i rekompensujesz sobie to uczucie grą.

IM: Rozumiem. A co z syndromem „jeszcze jednego meczu”, który sprawia, że… zawsze mam ochotę zagrać jeszcze jeden mecz? Dlaczego czasem siedzę na kanapie o pierwszej w nocy, pokój oświetla tylko ekran laptopa, a ja wnikam głęboko w czeluści nocy w pogoni za fikcyjnym trofeum?

SM: Cóż, to samo jest udziałem wielu graczy, a w istocie wielu nałogów. Zastanów się nad uzależnionym od gry na wyścigach konnych: zawsze chcą jeszcze jednego wyścigu. Tak samo z tymi, którzy godzinami siedzą przy jednorękim bandycie.

IM: O Boże, jest aż tak źle? Na poziomie tych nałogów?

SM: Tak. Niektórzy ludzie są uzależnieni na podstawowym poziomie dość linearnej zależności. Jeśli wciśniesz A, zdarzy się B. Jeśli się napijesz, poczujesz się dobrze. Lubią tę prostotę. Ale jest też wielu ludzi, którzy lubią złożoność zależności. W tego rodzaju grze mamy do czynienia z mnogością możliwości i potencjalnych kombinacji. Możesz, dosłownie, grać w Football Managera setki razy i za każdym razem mieć inny wynik. Jesteś w sposób oczywisty uzależniony od tej „boskiej” analogii, do której odwołałeś się wcześniej. Twój nałóg zbudowany jest wokół zasady „A co się zdarzy, jeśli tym razem zrobię im to?”.

IM: Więc nie tylko myślę, że jestem Bogiem, ale doktor myśli, że jestem mściwym, gniewnym Bogiem?

SM: Dokładnie. Twoja osobowość ujawnia się w pewien szczególny sposób w grze. Czy jesteś impulsywny na rynku transferowym?

IM: Nie. Jestem dość impulsywny w prawdziwych zakupach, szczególnie gdy chodzi o ser, ale nie w Football Managerze. Zawsze staram się mieć pewność, że mój zakup jest wynikiem wnikliwego skautingu i wyczerpujących przemyśleń.

SM: Widzisz, bardzo przejmujesz się tym, jak wypadniesz w grze, to twoja motywacja. Nie można rozmawiać o osobowości bez rozmawiania o motywacji. Chcesz radzić sobie dobrze, to też łączy się nierozerwalnie z tym, że sprawia ci to taką frajdę. Nie chcesz zepsuć sobie radości przez brak zaangażowania. Jeśli nie wygrywasz, nie bawisz się dobrze.

IM: Czy to nie jest niepokojące, że w prawdziwym życiu jestem lekkomyślny i impulsywny, a w Football Managerze wszystko planuję i jestem mistrzem mikrozarządzania?

SM: No cóż, to chyba tylko pokazuje, że nie masz stabilnej osobowości, prawda?

IM: Naprawdę?

SM: Tak. Nie martw się, to brzmi o wiele gorzej, niż jest w istocie. To dobra rzecz.

IM: To dobra rzecz?

SM: Niestabilność jest dobra. Nie lekkomyślna niestabilność. Nie chcesz zabić kogoś siekierą jednego dnia, a potem drugiego zachowywać się normalnie.

IM: Nie zabijam ludzi siekierą.

SM: Nie powiedziałem, że tak robisz.

IM: Wolałem to doprecyzować.

SM: Oczywiście, oczywiście. Mam na myśli to, że twoja osobowość jest elastyczna. Ma to związek z kwestią przetrwania. Jeśli wszędzie pokazywałbyś tę samą osobowość, z tym samym zbiorem cech, nie potrafiłbyś zaadaptować się do zmian sytuacji. Gdybym podłączył ci dyktafon na cały dzień, udowodniłbym ci, że rozmawiasz w różny sposób z różnymi osobami, że zachowujesz się przy różnych osobach inaczej, jesteś mniej lub bardziej pewny siebie zależnie od różnych sytuacji. Po prostu adaptujesz osobowość, by przetrwać w grze społecznej. W prawdziwym życiu działasz tak, jak działasz, bo konsekwencje nie są szczególnie dramatyczne. Nie jesteś uporządkowany, ale świat z tej przyczyny się nie skończy. Jesteś impulsywny, ale zgaduję, że nigdy nie doprowadziło to w twoim życiu do szczególnie wielkich problemów. Ale wiesz, że jeśli nie zaplanujesz swojego działania w Football Managerze, masz znacznie mniejsze szanse wygrać, a zwycięstwo daje ci przyjemność, co w konsekwencji kieruje nałogiem.

IM: O kurczę.

SM: To przegrupowanie, pozytywne przegrupowanie. Twoja praca „tylko” płaci rachunki, Football Manager dostarcza działki przyjemności. Dlatego to nie jest w ogóle dziwne, że zachowujesz się inaczej poza grą.

IM: To nie będzie wyglądać dobrze z punktu widzenia potencjalnych pracodawców, prawda?

SM: To naprawdę całkiem normalne. Bardziej motywuje to, co sprawia, że czujemy się dobrze, niż to, co musimy robić.

IM: Czy doktor nie sądzi, że to trochę smutne, że zarządzanie fikcyjnymi drużynami daje mi większego kopa niż, powiedzmy, gruba krecha koksu?

SM: Nie, w ogóle. Tak działa motywacja. W ten sam sposób niektórych motywują pieniądze, a innych nie. Podejście jest zawsze osobiste. Na ciebie działa Football Manager, nie grube krechy koksu. Co zapewne jest dobrą rzeczą, powiedziałbym, że dzięki temu osiągasz równowagę.

IM: Okej, a czy to złe, że okazjonalnie wyobrażam sobie, że rozmawiam ze swoimi piłkarzami?

SM: Nie, bo to integralna część całego doświadczenia. Zanurzenie się w tym świecie działa na ciebie, to cię w nim pociąga. Słyszałem ludzi wygłaszających przemowy w pustych pokojach, przybijających piątki klamkom i uważających się za członków rodziny królewskiej. Podtrzymujesz sytuację żywą, robiąc to, co jest potrzebne, aby sen trwał. Tak długo, jak nikogo nie ranisz, wszystko jest w porządku.

IM: A co z konferencjami prasowymi w mojej głowie?

SM: To też nieszkodliwe. W zasadzie to całkiem normalne, bo to środowisko, które dobrze znasz, łatwo ci je sobie wyobrazić.

IM: Cóż, to bardzo zachęcające. Czy kiedykolwiek spotkał doktor ludzi, którzy nie byli normalni, zaszli o jeden most za daleko?

SM: O tak. Poznałem ludzi, których zdrowie ucierpiało, których relacje osobiste legły w gruzach, którzy nie byli w stanie oderwać się od gry na tyle długo, by pracować. Ale to ekstremum. Zawsze będą ludzie zmagający się z nałogiem, ale tak samo jest z każdym rodzajem bodźców, stymulatorów.

IM: Czy to nie niepokojące, że jest tyle podobieństw pomiędzy uzależnieniem od Football Managera a, powiedzmy, uzależnieniem od alkoholu?

SM: Nałóg to nałóg.

IM: Czyli moje „uzależnienie” od Football Managera to zupełnie prawdziwy, trwający od 20 lat nałóg?

SM: Tak.

IM: Wow… Myślę, że to dłużej niż Eric Clapton brał kokainę.

SM: Przy Football Managerze ryzyko zdrowotne nie jest tak wysokie.

IM: Ktoś powinien swego czasu wspomnieć o tym Claptonowi.

SM: Możliwe, że jego muzyka by od tego ucierpiała. Tak czy inaczej, wszystko, co sprawia ci przyjemność, podnosi poziom twoich endorfin, wzmacnia pozytywne uczucie. Wszystko sprowadza się do procesu poznania; jeśli wierzysz, że coś będzie pozytywnym stymulantem, faktycznie tak będzie. Twoja podświadomość ma frajdę z Football Managera, cieszą ją wirtualne zwycięstwa, cieszy ją alternatywna rzeczywistość, którą kreujesz. To, z braku lepszego słowa, twój narkotyk.

IM: Kurde. Więc przyznanie, że mam problem, to pierwszy krok do uleczenia?

SM: A czy to problem? Czy to po prostu coś, co sprawia ci frajdę? Czy ma negatywny wpływ na twoje życie?

IM: Cóż, czasem żona czuje się urażona, że kiedy leżymy na kanapie, ona ogląda film z Jennifer Aniston, ja gram w FM-a na laptopie.

SM: No to masz problem.

IM: Mam?

SM: Tak, prawie wszystkie filmy z Jennifer Aniston są okropne.

IM: To nie tylko moja opinia, prawda?

SM: Nie.

IM: Każdy film jest taki sam. Ona jest bajecznie piękną singielką, która z niewytłumaczalnej przyczyny nie może znaleźć faceta, ma też równie piękną przyjaciółkę, ale piękną w mniej oczywisty sposób, i ta jest w filmie tylko po to, by robić sardoniczne żarty. Potem Jennifer spotyka kogoś, kto ABSOLUTNIE do niej nie pasuje, kłócą się, z czasem kłócą się coraz bardziej, aż do momentu, w którym coś zbliża ich ku sobie i w konsekwencji się całują, tylko po to, by zaraz kwestia złamanych zasad postawiła w stan zagrożenia cały związek, ale finałowy wyścig z czasem znowu zbliża ich do siebie.

SM: Mam prawdziwą pracę do wykonania, wiesz.

IM: Przepraszam.

SM: Football Manager nie jest więc przyczyną żadnych prawdziwych problemów? Grasz do pewnego konkretnego momentu, a potem kończysz?

IM: Tak, ale czasem ten konkretny moment to pierwsza w nocy, a zaczynam znowu o szóstej.

SM: Cóż, wiesz, co możesz, a czego nie możesz robić. Mniemam, że jeśli dałeś sobie radę z pobudką o szóstej, to i dałeś sobie radę z tym, co miałeś zaplanowane na ten dzień?

IM: Tak. Jestem tylko trochę zmęczony.

SM: Zatem wszystko w porządku. Sęk w tym, że wciąż robisz to, co robić musisz. W pewnym sensie twój umysł myśli: „Miałem mnóstwo zabawy zeszłej nocy z Football Managerem, ale teraz zajmijmy się robotą”.

IM: Zazwyczaj każe mi najpierw zrobić herbatę i kanapkę z bekonem, ale tak, rozumiem, do czego pijesz.

SM: To też dobrze. Jeśli tylko pilnujesz kalorii.

IM: Cenna porada. Zasadniczo więc, jeśli coś nie jest problemem, nie jest problemem?

SM: Generalnie tak. Mam na myśli to, że jeśli okłamujesz siebie, to masz problem. Jeśli nie spotykasz się z ludźmi, jeśli nie jesz regularnie i właściwie, jeśli nie pracujesz, wtedy to inna kwestia, ale w tym wypadku… powiedz sam, to problem?

IM: Nie! Co za wspaniała wiadomość. Czuję się, jakbym zrzucił wielki ciężar z barków.

SM: Cieszę się, że mogłem pomóc. Gry są często demonizowane, szczególnie te pełne agresji, ale to niesprawiedliwe. Wiemy, czym są, gracze też to rozumieją. Robisz to, co musisz, by osiągać postęp w grze.

IM: Co sprawia, że niektórzy gracze wybierają gry pełne agresji, a inni gry piłkarskie? Dlaczego jedni chcą pokonać smoka, a innym wystarczy wirtualne trofeum?

SM: Wszystkie gry to zabawa. Nie przestajemy grać w wieku 12 lat. Gra jest integralną częścią psychologii. Jeśli sam siebie posłuchasz, jeśli się nad tym zastanowisz, to uznasz, że dają ci frajdę, pozwalając robić rzeczy, na które nie masz szans w realnym życiu. Gry komputerowe to przedłużenie opowieści.

IM: Ale co sprawia, że niektórzy wolą walczyć ze smokiem, a inni babrać się w wypełnionej po brzegi statystykami piłkarskiej bazie danych, która w zasadzie jest ćwiczeniem z zarządzania zasobami ludzkimi? Zdawać by się mogło, że wszyscy raczej będziemy chcieć walczyć ze smokiem.

SM: Chciałbyś?

IM: Cóż, tak.

SM: Ja nie, wolałbym prowadzić klub piłkarski. To bezpieczniejsze.

IM: Nie, jeśli chodzi o Millwall. Staram się jednak dowiedzieć, czy są pewne typy osobowości, które są podatniejsze na urok Football Managera.

SM: Nie, tak bym tego nie ujął. Zgłębiałem ten temat i typy osobowości nie mają wpływu na dobór gier. Jest więcej relacji między typem osobowości a tym, jak gra się w grę. Czy używa się broni ręcznej, czy zaklęć, czy jest się lekkomyślnym czy bezpiecznymi kierowcą? To cechy gracza, które korelują z osobowością. Jak ta relacja manifestuje siebie, to już wielka losowość. Niektórzy spokojni ludzie są lekkomyślni w grach, niektórzy lekkomyślni, jak ty, są opanowani w grze. Możliwe, że próbujesz dobić w niej do ideału, który nie jest osiągalny w rzeczywistości.

IM: O kurde. To dość głębokie.

SM: Tym się zajmuję.

IM: Żeby więc podsumować: gram w Football Managera, ponieważ to lubię i moja podświadomość to lubi. Jestem w nim opanowany, ponieważ cała moja podświadomość wierzy, że to najlepszy sposób, by być jak najlepszym w tym środowisku, a więc w konsekwencji – lubić to doświadczenie bardziej. Prowadzę konferencje prasowe w wyobraźni, ponieważ to zwiększa moją przyjemność z gry, a co najlepsze, to nie problem, ponieważ to nie problem. Moje życie jest właściwie nienaruszone nałogiem.

SM: Dokładnie.

IM: To wspaniale. Czy może mi doktor teraz zrobić przysługę, zadzwonić do mojej żony i jej to wszystko powiedzieć?

SM: Żegnam.

Prowadzę konferencje prasowe w wyobraźni, ponieważ to zwiększa moją przyjemność z gry, a co najlepsze, to nie problem, ponieważ to nie problem. Moje życie jest właściwie nienaruszone nałogiem.

TECHNIKA I SZYBKOŚĆ

Jak przejąć kontrolę nad światem, nie wychodząc z łóżka.

Cała przygoda zaczęła się w Cheshire, gdzie we wczesnych latach osiemdziesiątych dwóch braci, jak tysiące innych młodych ludzi w Wielkiej Brytanii, zaczęło grać w Football Managera. Pierwszy FM, napisany i wydany przez Kevina Tomsa, angielskiego producenta gier, był grą, która na ówczesnych komputerach umożliwiała niezwykle wciągające doświadczenie zarządzania drużyną piłkarską. To on zainspirował Paula i Olivera do stworzenia własnej gry, w którą wkrótce wciągnęli się ich kumple ze szkoły; została jednak odrzucona przez 18 z 20 wydawców, jakim wysłali swój tytuł.

Paul: Mieliśmy komputer BBC Micro, rodzice myśleli, że będzie dobry do celów edukacyjnych. Więc graliśmy na nim w Football Managera.

FOOTBALL MANAGER TO MOJE ŻYCIE: JAK DŁUGO ZAJĘŁO WAM PRZEJŚCIE OD GRANIA W FM-A DO PRÓB STWORZENIA WŁASNEGO TYTUŁU?

Oliver: Najpierw raczej eksperymentowaliśmy z programowaniem, niż faktycznie programowaliśmy.

Paul: Na początku stworzyłem generator tabeli ligowej, który wypełniał wyniki i tabelę First Division, a potem je uaktualniał. To była moja pierwsza próba. Mieliśmy kilka takich małych narzędzi początkowych, czyż nie?

Oliver: Co to było, amstrad?*

Paul: Na amstradzie zaczęliśmy od nowa, albo ty zacząłeś, z tą całą techniką i szybkością?

Oliver: Technika i szybkość! Z jakiegoś powodu je wyróżniliśmy, albo ja je wyróżniłem, wezmę winę na siebie…

Paul: No wiesz, kiedy się nad tym zastanowić, to akurat całkiem fundamentalne kwestie dla piłki nożnej.

Oliver: Uznałem, że dwie podstawowe cechy piłkarzy to technika i szybkość. I tyle. Żadnego podania, gry głową.

Paul: To jest szkoła myślenia Arsène’a Wengera: technika i szybkość.

Oliver: Więc tak, myślę, że to było na amstradzie, chyba nawet na amstradzie 6128. Tym z wejściem na dyskietkę, eksperymentowaliśmy na nim długo.

Paul: Myślę, że zacząłem w 1985.

Oliver: A nie kilka lat po tym, gdy dostaliśmy ST?

Paul: Kupiliśmy atari ST, to prawda – porządny język programowania.

Oliver: Potem była amiga 500. Za każdym razem przepisywaliśmy program; czy nie było tak, gdy przenosiliśmy się z ST na amigę 500?

Paul: Myślę, że trzeba go było przepisać, ponieważ musiał znaleźć się na GFA Basic. Mniej więcej wtedy poszedłem na uniwerek i spędziłem tam kilka lat. Każdy z nas robił coś po swojemu, a potem wracaliśmy po semestrze i nie robiliśmy nic poza siedzeniem przed komputerem. Ale ty wciąż byłeś w szkole, więc pewnie robiłeś sporo z domu.

Oliver: Tak, trochę przy tym dłubałem, choć z przerwami, to był rodzaj hobby. Rozmawialiśmy o tym między sobą jako o „Grze”. Wiesz: „Zrobiłeś coś więcej przy Grze?”. Albo: „Chcesz przyjechać i popracować przy Grze?”. To był stały temat, myślę, że fajny, by dzielić go z bratem.

Paul: Właśnie przez to zostawiłem uniwerek, a w zasadzie mnie z niego wyrzucili. Spędzałem za dużo czasu, pijąc piwo i majsterkując przy Grze. To był chyba 1990?

Oliver: Tak, mniej więcej. U mnie było podobnie.

Paul: Później zaczęliśmy ją wysyłać, wraz z listami.

Oliver: To było chyba wtedy, kiedy wróciłem z uniwerku, na którym w ogóle mi się nie podobało i gdzie nie chciałem zostać. Zawsze mieliśmy z tyłu głowy myśl: „Właściwie dlaczego nie zobaczyć, co można zrobić z Grą? Wszyscy kumple mówią, że jest naprawdę dobra, grywalna, fajna. Dlaczego nie spróbować?”. Chodziło o to, żeby ją trochę doszlifować, napisać przewodnik użytkownika, który ostatecznie stworzyłem ja, potem zrobić 20 fotokopii i wysłać wszystko do szeregu wydawców, by zobaczyć, co się stanie.

Football Manager Stole My Life. 20 Years of Beautiful Obsession

Copyright © by BackPage Press 2012

Copyright © for the Polish edition by Wydawnictwo SQN 2020

Copyright © for the translation by Leszek Milewski 2020

Redakcja – Grzegorz Krzymianowski

Korekta – Maciej Cierniewski

Projekt typograficzny – Freight Design, Glasgow

Skład i łamanie – Joanna Pelc

Okładka – Freight Design, Glasgow

Adaptacja okładki – Paweł Szczepanik / BookOne.pl

Fotografia na okładce – Freight Design, Glasgow

All rights reserved. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Książka ani żadna jej część nie może być przedrukowywana ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana czy powielana mechanicznie, fotooptycznie, zapisywana elektronicznie lub magnetycznie, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy.

Wydanie I, Kraków 2020

ISBN EPUB: 978-83-8129-461-4ISBN MOBI: 978-83-8129-460-7

Wydawnictwo SQN pragnie podziękować wszystkim, którzy wnieśli swój czas, energię i zaangażowanie w przygotowanie niniejszej książki:

Produkcja: Kamil Misiek, Joanna Pelc, Joanna Mika, Dagmara Kolasa

Design i grafika: Paweł Szczepanik, Marcin Karaś, Agnieszka Jednaka

Promocja: Piotr Stokłosa, Łukasz Próchno, Gabriela Matlak, Aldona Liszka, Szymon Gagatek, Tomasz Czernich

Sprzedaż: Tomasz Nowiński, Patrycja Talaga, Karolina Żak

E-commerce: Tomasz Wójcik, Szymon Hagno, Łukasz Szreniawa, Marta Tabiś

Administracja i finanse: Klaudia Sater, Monika Płuska, Honorata Nicpoń, Ewa Koza

Zarząd: Przemysław Romański, Łukasz Kuśnierz, Michał Rędziak

www.wsqn.pl

www.sqnstore.pl

www.labotiga.pl