Na huśtawce emocji. Jak rozmawiać z bliskim z osobowością borderline ebook

Seria: Psyche/Soma

Tytuł oryginału: Talking to a Loved One with Borderline Personality Disorder

Copyright © 2018 by Jerold Kreisman and New Harbinger Publications, 5674 Shattuck Avenue, Oakland, CA 94609

© Copyright for Polish Translation and Edition by Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Wydanie I, Kraków 2020 All rights reserved

Projekt okładki i stron tytułowych

Pracownia Register

Treść niniejszej książki służy wyłącznie celom informacyjnym i nie zastępuje konsultacji ani opieki lekarskiej. Czytelnikom zaleca się umiar w stosowaniu prezentowanych informacji i wykorzystywanie ich w porozumieniu z lekarzem. Autorzy i wydawca jednoznacznie zrzekają się odpowiedzialności za wszelkie niepożądane skutki wykorzystania lub zastosowania informacji zawartych w niniejszej książce.

Niniejsza książka stanowi utwór chroniony na podstawie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Prawami do tego utworu dysponuje Wydawca – Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Bez zgody Wydawcy niedopuszczalne jest kopiowanie, rozpowszechnianie lub inne korzystanie z niniejszej książki w całości lub z jej fragmentów z wyjątkiem dozwolonego użytku osobistego lub publicznego.

ISBN 978-83-233-4824-5

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Redakcja: ul. Michałowskiego 9/2, 31-126 Kraków

tel. 12-663-23-80, tel./fax 12-663-23-83

Dystrybucja: tel. 12-631-01-97, tel./fax 12-631-01-98

tel. kom. 506-006-674, e-mail: [email protected]

Konto: PEKAO SA, nr 80 1240 4722 1111 0000 4856 3325

Maluchom,które dorosły i teraz same troszczą sięo kolejne pokolenie malców:

Jenny i Adamowi Alicii i Brettowi Audrey i Owenowi Stelli i Ryderowi

Spis treści

Przedmowa (Randi Kreger) 9

Podziękowania 13

Wstęp 15

CZĘŚĆ PIERWSZA NARZĘDZIA KOMUNIKACJI Z OSOBĄ Z BPD

1 Osobowość typu borderline w zarysie 23

2 Styl komunikacji SET-UP 37

3 Techniki uzupełniające 53

CZĘŚĆ DRUGA „Pograniczne” wyzwania

4 Sytuacja bez wyjścia 73

5 Gniew 95

6 Strach przed porzuceniem 113

7 Tożsamość: od pustki do własnego „ja” 137

8 Wiktymizacja 161

9 Impulsywna autodestruktywność 175

10 Zostać czy odejść? 191

Źródła 201

Przedmowa

Opis narzędzi oraz zasad efektywnej komunikacji znajdziesz w każdej książce poświęconej relacjom międzyludzkim. Komunikacja polega nie na dowodzeniu własnych racji, ale na poszanowaniu punktu widzenia partnera. Aktywnie słuchaj – nie ograniczaj się tylko do mówienia. Postaw się na miejscu swojego rozmówcy. Dbaj o odpowiedni dobór słów oraz właściwy ton. Mów swojemu partnerowi o tym, co w nim cenisz. Bądź gotów używać słowa „przepraszam”.

Ale co, jeśli jedno z partnerów ma zaburzenie osobowości z pogranicza (BPD) i czasami nie jest w stanie kierować się wszystkimiz wyżej wymienionych zasad? Ludzie z BPD mogą mieć ogromne pokłady empatii dla innych, jednak w chwilach pobudzenia emocjonalnego przechodzą w tryb ataku. Kiedy partner prosi taką osobę, by zachowywała się odpowiedzialnie lub żeby mówiła w inny sposób (sugerując, że wcześniej robiła to niewłaściwie), napięcie może jeszcze wzrosnąć. Może dojść do tego, że osoba bez BPD ograniczy komunikację z partnerem do niezbędnego minimum. Związek wygaśnie.

Czy jest jakakolwiek nadzieja na to, że wam dwojgu rzeczywiście uda się rozwiązać problem? Tak. Naprawdę jest taka nadzieja. Oto metafora tego, co was czeka: mniej więcej w czasach wojny secesyjnej dwa konkurujące z sobą przedsiębiorstwa zostały zatrudnione do budowy kolei transkontynentalnej. Jedno z nich rozpoczęło budowę w mieście Omaha w Nebrasce i kładło tory w kierunku zachodnim, drugie wystartowało z San Francisco i parło na wschód. Cel, do którego wspólnie dążyły obie firmy, był nierealny: chodziło o to, by dwie linie kolejowe spotkały się w jednym miejscu, a układane z obu stron tory się zetknęły, idealnie do siebie pasując. Planowanie trwało całą wieczność. Jednak w końcu, gdy wszyscy byli już gotowi, praca ruszyła pełną parą. Budowniczowie dynamitem torowali sobie drogę przez granitowe góry i kładli tory w korytarzach wybitych w wysokich na pięć metrów zaspach śniegu.

Spotkanie umysłów; spotkanie linii kolejowych. Do obydwu doszło na bezdrożach, gdzie nietrudno się zgubić. Jedna strona na paluszkach stąpa pośród przeszkód emocjonalnych; druga przedziera się przez ogromne zaspy i pokonuje inne fizyczne przeszkody. Budowniczowie kolei nie mogą już nic zmienić, jest na to za późno – ich czas już przeminął. Ale nie jest za późno dla ciebie i bliskiej ci osoby z zaburzeniem osobowości z pogranicza! Psychiatra, który pomoże ci nauczyć się, jak razem możecie przebrnąć przez te zdradzieckie dyskusje, nazywa się Jerry Kreisman. Na huśtawce emocji to rewelacyjna książka, po którą zapewne będziesz sięgać raz za razem.

Zacznijmy od szybkiego przyjrzenia się metodzie doktora Kreismana, który zaprezentował technikę komunikacyjną SET (support – empathy – truth,czyli wsparcie – empatia – prawda), w swojej pierwszej książce Nienawidzę cię! Nie odchodź!*wydanej w 1989 roku. Publikacja zdobyła sporą popularność – do dziś korzysta z niej wiele osób. W ciągu trzydziestu lat pracy z pacjentami Jerold J. Kreisman udoskonalił i rozwinął metodę SET, przenosząc ją na zupełnie inny poziom – tak jakby dokonał przesiadki ze staroświeckiego bicykla (takiego z dużym kołem z przodu i malutkim z tyłu) na najnowszy motocykl marki Harley-Davidson.

Dzisiaj metoda SET-UP (UP to skrót od słów understanding, czyli wyrozumiałość, iperseverance, czyli wytrwałość) jest czymś więcej niż tylko systemem komunikacyjnym. SET-UP to kluczowe narzędzie do wprowadzania pozytywnych zmian w relacji – ponieważ efektywne, oparte na szacunku rozmowy stanowią fundament zaufania i miłości.

SET-UP to wyjątkowo przejrzysta i praktyczna metoda. Stosując ją, możesz utrzymać rozmowę na właściwych torach, a gdy ty i twój partner zaczniecie zbaczać z prawidłowego kursu, zauważysz, że zmierzacie w nieodpowiednim kierunku i zaprowadzisz konieczne modyfikacje. Kreisman odwołuje się do wielu przykładów, dlatego prezentowane przez niego treści są łatwe do przyswojenia. Ogromną zaletą książki jest jej przystępność. Czytelnik nie musi się zmagać z żadnym fachowym żargonem – to skuteczna, praktyczna i sprawdzona pomoc.

W pierwszych trzech rozdziałach dr Kreisman wyjaśnia podstawy systemu SET-UP. W drugiej części prezentuje zastosowanie swojej metody w odniesieniu do kilku problemów powszechnych w relacjach z osobami z BPD, takich jak: sytuacja bez wyjścia, gniew, strach przed porzuceniem, brak jednoznacznie określonej tożsamości, przypisywanie sobie roli ofiary, impulsywna autodestrukcja, a nawet dylemat „zostać czy odejść”.

Perspektywa poprawy komunikacji między wami – a więc i waszej relacji – wydaje się nieprawdopodobna? Niemożliwe wydawało się również spotkanie dwóch linii kolejowych w Promontory Summit na terenie ówczesnego terytorium Utah, gdzie 10 maja 1869 roku uroczystym wbiciem ostatniego kołka uczczono ukończenie budowy pierwszej kolei transkontynentalnej.

Sięgnij po tę książkę już dziś. Najwyższy czas zacząć lekturę.

Randi Kreger, autorka Stop Walking on Eggshells**

i The Essential Family Guide to Borderline Personality Disorder