Nawiedzony Dom ebook

Joanna Chmielewska

© Copyright by Wydawnictwo Klin

ISBN 978-83-62136-37-7

Wydawnictwo Klin Warszawa, ul. Bruzdowa 117H tel. +48 501 686 786

1

Wypracowanie domowe pod tytułem jak spędziłam ostatnie dni wakacji – czytała Janeczka najdoskonalej monotonnym głosem, z całkowitym pominięciem interpunkcji. – Ostatnie dni wakacji spędziłam na naradach produkcyjnych. Narady produkcyjne odbywały się w naszym domu od rana do wieczora i jeden raz odbyły się w domu mojej babci i dziadka, w którym zapanowało wielkie niezadowolenie. Ponieważ tatuś urwał dziką różę, która była przyczepiona do ściany, i wtedy babcia poddała się i złożyła broń. A dziadek i tak nie miał nic do gadania. Więc ta narada produkcyjna skończyła się w ten sposób, że większa połowa przeszła na naszą stronę...

Nauczycielka poczuła się jakby odrobinę zaskoczona. Wypracowanie Janeczki wydało jej się nieco dziwne, trochę nietypowe i zbytnio intymne. Odsłaniało jakieś nieprzyjemne tajemnice rodzinne, których z pewnością nie należało prezentować całej klasie.

– Nie mówi się większa połowa, tylko więcej niż połowa – poprawiła odruchowo. – Połowy są zawsze jednakowe. Twoje wypracowanie jest niejasne. Co to znaczy, że babcia złożyła broń? Jaką broń?

Janeczka oderwała wzrok od zeszytu i popatrzyła na nią wielkimi niebieskimi oczyma z wyrazem bezgranicznej niewinności.

– Ręczną – odparła po namyśle.

– Co takiego? Ręczną broń?

– No tak właśnie. Takie duże, żelazne pudełko, zamykane na kluczyk.

Nauczycielka poczuła wyraźny niepokój.

– Pudełko jako broń?... Chwileczkę. Co właściwie babcia zrobiła?

– Odstawiła je. Przedtem machała nim na wszystkie strony. Odstawiła je i powiedziała, że składa broń.

Grzeczna odpowiedź Janeczki nie tylko niczego nie wyjaśniła, ale wręcz zagmatwała sprawę. Klasa zaczynała słuchać z rosnącym zainteresowaniem. Nauczycielka uznała, że jakoś musi z tego wybrnąć, inaczej bowiem nastąpi wybuch niezdrowej sensacji.

– Piszesz o naradach produkcyjnych – rzekła sucho. – To nie ma nic wspólnego z żadną bronią. Co to są narady produkcyjne?

– Narady produkcyjne są to narady w zakładach produkcyjnych i one są po to, żeby się naradzić na temat produkcji w zakładzie. U nas też były narady, żeby się naradzić, i wszyscy mówili na to narady produkcyjne. Babcia była przeciw, a dziadek zawsze robi to, co babcia każe, nie ma nic do gadania, więc też był przeciw. Ale zaraz potem, jak tatuś urwał dziką różę, babcia powiedziała, że się poddaje i składa broń, i właśnie odłożyła to pudełko. Bo skoro dzika róża odpadła, to jej już wszystko jedno i może się zamieniać.

– Zamieniać...? W jakim sensie...

– W sensie mieszkania.

Nauczycielka milczała przez chwilę, czując, iż panowanie nad tematem wymyka jej się z rąk. Dyskryminacji dziadka stanowczo postanowiła nie tykać.

– Czego dotyczyły te narady produkcyjne? – spytała zimnym głosem. – Czytaj dalej.

Janeczka uniosła zeszyt.

– ...naszą stronę – zaczęła. – I już tylko jedna osoba była całkiem przeciw. Chodziło o to, że mój tatuś dostał spadek...

– Co dostał? – wyrwało się nauczycielce.

– Spadek – wyjaśniła Janeczka bardzo uprzejmie. – To jest taki majątek od kogoś, kto jest nieboszczykiem.

– A... tak. Czytaj dalej.

Janeczka znów uniosła zeszyt.

– ...dostał spadek. Nasz krewny umarł w Argentynie i napisał testament. Ten spadek to jest dom i pieniądze, ale z pieniędzy nic nam nie przyjdzie, bo wszystkie muszą iść na remont domu. I ten spadek mój tatuś dostał pod warunkiem, że do tego domu wprowadzi się cała rodzina, a lokatorzy z tego domu wyprowadzą się do naszej rodziny. I wszyscy muszą oddać swoje mieszkania. Więc babcia była przeciw, bo powiedziała, że nie odda swojego mieszkania z bluszczem na całej ścianie, który hodowała dwadzieścia lat, a ten bluszcz to była właśnie ta dzika róża, więc kiedy tatuś urwał dziką różę, babci zrobiło się wszystko jedno. Mój tatuś nie chciał tego spadku, bo mówił, że remont to jest katastrofa i on się nie czuje na siłach, ale mamusia go namówiła. Bo tam jest garaż, ale tak naprawdę, to ja wiem, że jej chodziło o taras do opalania. Mój brat i ja obejrzeliśmy prawie wszystko. Koniec.

Przez chwilę w klasie panowało milczenie.

– Prosiłam, żeby opisać ostatnie dni wakacji w sposób rzeczowy, prawdziwy i bez fantazjowania – powiedziała wreszcie nauczycielka z głębokim wyrzutem. – A ty mi tu tworzysz jakieś sensacyjne bajki.

– Nic podobnego, nic nie tworzę! – zaprotestowała Janeczka. – To jest sama święta prawda! W ogóle nic innego się nie działo, tylko te narady produkcyjne w rodzinie i w kółko o tym domu, i myśmy z moim bratem brali udział, bo tatuś się nawet zdenerwował, że nikt nic nie załatwi, tylko wszyscy na nim żerują i wszystko musi on sam, więc chcieliśmy brać udział, żeby tatuś nie czuł się jak padlina...

– Jak co?...

– Jak padlina. Tatuś powiedział, że czuje się jak padlina, a dookoła niego siedzą sępy, hieny i szakale i czyhają. Żeby go zeżreć. Babcia się wtedy obraziła. Tam jest nawet prawie basen z fontanną, w tym domu, to znaczy w ogrodzie. Trochę błotnisty. Takie jeziorko się utworzyło i woda bije, dosyć słabo, i potem gdzieś odpływa, ale my wiemy, że to pękła rura wodociągowa pod ziemią, ona jest nie nasza, ta rura, tylko od sąsiedniego budynku. Podsłuchaliśmy, jak jeden hydraulik o tym rozmawiał. I jak tamci lokatorzy biorą wodę, to u nas fontanna bije słabiej i jeziorko trochę wysycha, a jak nie biorą, to u nas się znów napełnia. Nikt tego nie chce zreperować, bo na razie nie wiadomo, do kogo ten kawałek rury należy i kto gdzie będzie mieszkał.

Nauczycielka nagle zdała sobie sprawę z tego, co słyszy, i pojęła, że w rodzinie jednej z uczennic nastąpiły wydarzenia wstrząsające. Spadek z Argentyny, dom z tarasem do opalania, basen w ogrodzie, to było coś, co mogło ogłuszyć osobę najbardziej nawet odporną. Poczuła się z lekka oszołomiona.

– Gdzie jest ten dom? – spytała słabo.

– Na ulicy Krasickiego. Na Mokotowie. A ogród ciągnie się przy dwóch ulicach, bo tam jest akurat skrzyżowanie.

Klasa trwała w milczeniu, wpatrzona w Janeczkę, która z zimną krwią relacjonowała rzeczy niewiarygodne. Snuła opowieść z jakiegoś innego świata. Po krótkich wysiłkach nauczycielka zrezygnowała z prób opanowania ciekawości.

– I co w końcu? Jaki był ostateczny rezultat tych narad produkcyjnych?

– Stanęło na tym, że tatuś zgadza się na wszystko i teraz zaczynamy się zamieniać. I od razu będzie remont. Tymczasem musimy się gnieździć po kątach, ale potem będziemy mieli mnóstwo miejsca, bo ten dom jest bardzo duży. I stary.

– Jak stary?

– Różnie. Bo on ma dwie części. Jedna ma sto lat, a może nawet sto pięćdziesiąt, a druga tylko czterdzieści osiem. Ten nieboszczyk z Argentyny własnoręcznie ją wybudował i wszystko jest w zupełnie dobrym stanie, więc remont poleci piorunem, jak się nie pożałuje pieniędzy. Tak powiedział jeden pan, który ma się tym zajmować.

– Ile pięter ma ten dom?

– Jedno. Ale ma strych. I ten strych jest bardzo tajemniczy, nikt nie wie, co się tam znajduje, bo w czasie działań wojennych zginął klucz od drzwi. Podobno powiesiła się tam jakaś osoba i do dziś dnia wisi, ale to nie jest pewne. Przez dziurkę od klucza nic kompletnie nie widać. A w czasie wojny mieszkał w tym domu jeden taki Niemiec, ale nie całkiem Niemiec, tylko taki fol... foks...

– Folksdojcz.

– Aha. Właśnie. Folksdojcz. I on się wcale nie fatygował, żeby porządnie sprzątać. Ja to wiem, bo babcia mojej przyjaciółki chowała u niego różne rzeczy, amunicję i karabiny, i co popadło...

– Na litość boską, co ty mówisz? – przerwała zaskoczona nauczycielka. – Babcia chowała takie przedmioty u folksdojcza?

– No właśnie. Udawała, że sprząta, a tak naprawdę to chowała i nikt nigdy nie szukał. Ja to wszystko wiem, bo ta babcia mi sama opowiadała. I na tym strychu ludzka noga nie stanęła już tysiące lat. To znaczy, prawie czterdzieści. I tam może być wszystko.

Klasa słuchała z zapartym tchem. Nauczycielka dostała wypieków. Janeczka mówiła wprawdzie z przejęciem, ale zarazem z doskonałym spokojem i tak głębokim przekonaniem, że nie można było wątpić w prawdziwość jej słów. Najwyraźniej w świecie proza codziennej egzystencji z hukiem została naruszona eksplozją niezwykłego wydarzenia.

– I to wszystko jest prawdą? – upewniła się nauczycielka, usiłując zatrzymać w sobie resztki niedowierzania. – Nie wymyśliłaś tego?

– Przecież pani sama kazała nic nie wymyślać, tylko opisać prawdziwe wydarzenia. Tatuś wcale nie chciał tego domu, ale ten nieboszczyk wyraźnie napisał, że albo biorą wszystko, albo nic, bo mu bardzo zależało na tym domu, bo on się tam urodził i jego dziadek się tam urodził, i w ogóle wszyscy się tam urodzili. I dlatego ma się wyrzucić obcych lokatorów i zostawić tylko samą rodzinę.

Niejasno czując, że zaniedbuje trochę swoje obowiązki zawodowe, nauczycielka machnęła ręką na zaplanowane zajęcia lekcyjne. Sprawa zaczęła ją wciągać. Pomyślała, że powinna przecież znać stosunki domowe ucznia, które mogłyby mu bruździć w szkolnych zajęciach, i bez reszty już, przy milczącej aprobacie klasy, oddała się wyjaśnieniom.

– Opisujesz wydarzenia nieco chaotycznie – rzekła z naganą. – Spróbuj ułożyć to jakoś po kolei, żeby było bardziej zrozumiałe. Jakim sposobem ten krewny mógł się urodzić w tym domu, który sam wybudował? Wybudował go przed urodzeniem?

– Nie, to nie tak. Urodził się w starej połowie, a wybudował tę nową. Już po urodzeniu.

– A ile jest rodzin w tym domu i ile rodzin w rodzinie... to znaczy, ile osób... to znaczy mieszkań...

– Kompletów – skorygowała Janeczka i ciężko westchnęła. – W rodzinie są tylko trzy komplety. Ale każdy żąda od razu królewskich apartamentów i każdemu brakuje. Tatuś tak powiedział i jeszcze powiedział, że nie położy się pod walec drogowy, żeby sam stworzyć większy metraż. Jeden komplet to my, to znaczy mamusia, tatuś, mój brat i ja, drugi komplet to dziadek i babcia, a trzeci komplet to ciotka Monika, to jest siostra tatusia, ze swoim synem Rafałem i z narzeczonym. I razem z narzeczonym ciotki Moniki mamy cztery mieszkania. Trzy rodziny z tego domu już zgodziły się zamienić, tylko jedna nie chce. Ona jest podejrzana, ta rodzina.

– Dlaczego podejrzana? To duża rodzina?

– Nie, tylko trzy sztuki. Taka potwornie stara wiedźma...

– Jak ty się wyrażasz o starszej osobie? – zgorszyła się nauczycielka. – To niegrzecznie tak mówić!

Janeczka milczała przez chwilę.

– Taka potwornie stara obywatelka – poprawiła z lekkim oporem – z synem i z żoną tego syna. Zajmują dwa pokoje, ale teraz chcą dostać trzy. Bardzo chciwi. I jeszcze chcą, żeby im dopłacić i w ogóle kręcą. A ja wiem, że im chodzi o ten strych. Za nic w świecie się nie wyprowadzą, dopóki się nie dowiedzą, co tam jest. Do tej pory nikt tego nie wie...

– To niemożliwe, żeby przez czterdzieści lat nikt nie wszedł na jakiś strych – zauważyła nauczycielka sceptycznie. – Gdyby chcieli tam zajrzeć, mogliby po prostu odpiłować kłódkę.

– Kłódka to nic – odparła Janeczka tajemniczo. – Ale tam są żelazne drzwi. To jest strych w tej starej części domu, te drzwi są całe z żelaza i zamknięte na różne klucze, nie tylko na kłódkę. I na takie żelazne sztaby. Nikt nie umie tego otworzyć, trzeba by zrujnować pół domu, żeby je wywalić. W ogóle nie wiadomo, jak się do tego zabrać. Poprzedni lokatorzy nie zgadzali się na żadne rujnowanie, bo ich nie obchodziło, co tam jest, tylko ta jedna rodzina się czepia. Będziemy mieli przez nich potworne kłopoty.

Nauczycielka była młoda, własne mieszkanie spółdzielcze widniało przed nią w bardzo odległej perspektywie, zatem kłopoty, których ostatecznym efektem mógłby być basen w ogrodzie, taras do opalania i piętrowy dom ze strychem, przez krótką chwilę wydawały jej się samą przyjemnością. Szybko jednak przypomniała sobie, że basen jest wynikiem pękniętej rury, a na strych nie można się dostać. Następnie oczyma duszy ujrzała zawiłą procedurę zamiany mniejszych mieszkań na większe i od razu zakwitło w jej sercu współczucie dla ojca Janeczki. Pod koniec lekcji doznała wyraźnej ulgi, że sama nie posiada żadnych krewnych w Argentynie...

2

Pies siedział na podeście drugiego piętra, kiedy państwo Chabrowiczowie razem z dziećmi, wychodzili rano z domu. Siedział grzecznie, bez ruchu, i patrzył na nich wzrokiem pełnym nadziei. Był dość duży, brązowy, podobny do wyżła, miał gładką, lśniącą sierść, uszy nieco krótsze niż wyżeł i długi ogon. Pozwolił się pogłaskać.

Późnym popołudniem siedział nadal, tyle że zmienił kondygnację. Przeniósł się na podest trzeciego piętra, w pobliże drzwi państwa Chabrowiczów. Wydawał się nieco smutniejszy niż rano i jakby trochę zniechęcony.

– Popatrz, ten pies ciągle tu siedzi – powiedziała pani Krystyna z lekkim niepokojem do męża. – Czyj on jest?

Pan Chabrowicz szukał po kieszeniach kluczy do mieszkania. Czuł się nieco zdenerwowany, bo waliły się na niego najrozmaitsze kłopoty, i nie miał teraz głowy do zwierząt.

– Nie mam pojęcia – odparł. – Ładny pies, mieszaniec chyba. Pewnie ma właściciela gdzieś w pobliżu.

Pani Krystyna pochyliła się nad psem i pogłaskała go po lśniącym grzbiecie. Przyjmował pieszczotę z wyraźną wdzięcznością.

– Dlaczego tu siedzisz, piesku? Gdzie masz pana? Zostawili cię? Jaki miły, grzeczny pies! Słuchaj, ten właściciel poszedł z wizytą do kogoś, kto nie lubi zwierząt, i zostawił psa na schodach. Barbarzyńca!

– Cicho, może być u sąsiadów i jeszcze cię usłyszy.

– Chętnie powiem mu wprost, co myślę o takim łajdaku! Znęca się nad psem!

– Wcale się nie znęca, kazał mu czekać i koniec. Zostaw go, nie przyzwyczajaj do siebie cudzego psa.

Mamrocząc pod nosem inwektywy pod adresem owego właściciela i jego hipotetycznych znajomych, pani Krystyna wkroczyła do mieszkania. Pies pozostał na schodach.

Wieczorem, już po kolacji, Pawełek dostał polecenie wyrzucenia śmieci. Posłusznie chwycił wiaderko, ale dotarł z nim tylko do przedpokoju. Otworzył drzwi, wyjrzał i natychmiast odwrócił się ku wnętrzu mieszkania.

– Hej! – zawołał z przejęciem. – Słuchajcie, on tu ciągle jest!

Pies leżał na wycieraczce pod drzwiami, zwinięty w kłębek, apatyczny i beznadziejnie smutny. Janeczka znalazła się przy nim pierwsza, przykucnęła, spojrzała w cierpiące psie oczy i coś ją szarpnęło w okolicy serca. Wyczuła nieszczęście.

– On się zgubił – oznajmiła dramatycznie. – Ta świnia wypędziła go z domu. On się boi, że już na zawsze tak zostanie, sam jeden. Zabierzmy go do siebie!

– Rany, cały dzień trzymać psa na schodach! –powiedział Pawełek z niesmakiem. – Czyj on jest?

– Nie wiem – odparła pani Krystyna, pojawiając się w drzwiach. – Sądzimy, że właściciel poszedł do kogoś z wizytą. Ten ktoś może nie lubi psów...

– Ty, jaka świnia? – zainteresował się nagle Pawełek, trącając siostrę.

Janeczka ciągle siedziała w kucki przy psie.

– Ten właściciel – odparła z zaciętą nienawiścią. – Wcale go tu nie ma. Zostawił go i poszedł. Popatrz, on się trzęsie. I jakoś dziwnie oddycha.

Pies nadal leżał spokojnie z tym samym smutnym, apatycznym spojrzeniem, chwilami drżąc lekko i oddychając nieco chrapliwie, jakby z trudem. Obojętnie pozwalał się głaskać, podsuwając łeb pod przyjazną dłoń, ale nie tracąc wyrazu beznadziejnego smutku. Państwo Chabrowiczowie również opuścili mieszkanie i znaleźli się na podeście, pani Krystyna przykucnęła po drugiej stronie psa, naprzeciwko swoich dzieci.

– O Boże – powiedziała z niepokojem. – Czy on się nie zaziębił? Oddycha, jakby miał bronchit. Gdzie ten jego właściciel?!

– Uciekł – zawyrokowała zimno Janeczka. – To zwyrodnialec. Porzucił go na pastwę losu. Weźmy go do domu!

– Nie możemy go wziąć do domu, przecież jest cudzy...

– Niczyj nie jest! On go porzucił, zostawił go jak... jak podrzutka!

Pies poddawał łeb głaskaniu, przymykając oczy, jakby był bardzo zmęczony. Oddychał ciągle z trudem.

– On ma chyba zapalenie płuc – powiedziała do męża zdenerwowana pani Krystyna. – Tadeusz mówił, że jego pies zdechł na zapalenie płuc, przypominasz sobie? Boże drogi, taki śliczny pies, trzeba coś zrobić!

Janeczka dostała wypieków i dreszczy.

– No to zróbcie coś! Nie stójcie tak! Jemu jest zimno, trzeba go przykryć!

– Do nas to zaraz wleczecie całą bandę doktorów, a do psa to nie – zauważył Pawełek zgryźliwie. – Pewnie zaraz powiecie, że trzeba za to płacić...

– Zadzwonię do pogotowia weterynaryjnego – zaproponował pan Chabrowicz, zarażony zdenerwowaniem żony i dzieci. – Rzeczywiście, to jest piękny pies, szkoda by go było. Młody, nie ma więcej niż rok.

– Jest czysty – dodała pani Krystyna. – Popatrzcie, jaki zadbany, wypielęgnowany... Musiał się zgubić bardzo niedawno.

– No właśnie, powinniśmy go zabrać od razu, bo potem będzie gadanie, że brudny i uszargany!

Pogotowie weterynaryjne poradziło panu Chabrowiczowi odwieźć psa do schroniska dla bezdomnych zwierząt, gdzie weterynarz mógłby go zbadać już o siódmej rano. Miałby tam fachową opiekę. Ewentualnie można mu od razu dać aspirynę. Samochód pogotowia jest w terenie i nie zdąży wrócić wcześniej niż nazajutrz o poranku, poza tym samochód jeździ w zasadzie tylko do nagłych wypadków. Pan Chabrowicz od razu zadzwonił do schroniska, dostał adres i dowiedział się, że dyżur trwa całą noc.

Na klatce schodowej przez ten czas odbywała się scysja między matką i dziećmi.

– Nie możemy o nim decydować, dopóki nie wiemy, czy tu gdzieś nie ma jego właściciela – perswadowała pani Krystyna. – On powinien być w pobliżu. Może się upił...

– Jeśli się upił, nie jest wart takiego psa! –zawyrokował stanowczo Pawełek.

– Możemy go poszukać, tego bandytę – rzekła Janeczka z nie słabnącą zaciętością. – Sami poszukamy, jeśli wy nie chcecie. Też nie jesteście warci tego psa!

– Powiedzieli, że można mu dać aspirynę – oznajmił pan Chabrowicz, ukazując się w progu. – Nie rozumiem, dlaczego nie ma obroży, nikt nie wypuszcza swojego psa bez obroży.

Pani Krystyna uczyniła przypuszczenie, że obrożę ktoś ukradł. Pies jest pełen zaufania do ludzi i łagodny, pozwolił ją zdjąć byle komu. Pawełek zażądał, żeby natychmiast dać psu aspirynę. Janeczka wyraźnie poczuła, że nie zniesie dłużej tych debat i tej niepewności. Zanim rodzice zdążyli ją powstrzymać, zaczęła dzwonić do sąsiadów. Pies cierpliwie czekał.

Sąsiedzi z tego piętra wyparli się znajomości z psem. U nikogo żadnych gości nie było. Idący po schodach sąsiad z innego piętra przyznał, że on też widział tu rano tego psa, ale ani o nim, ani o żadnym właścicielu nic nie wie. Nikt nic nie wie. Pies jest bezpański.

W duszy Janeczki zalęgło się nagle granitowe, niezłomne, nieopanowane pragnienie towarzyszenia psu w tej bezpańskości. Dotychczas bez oporu godziła się z myślą, że w domu nie ma warunków, żeby trzymać jakieś zwierzę, mieszkają w środku miasta, rodzice pracują, oni obydwoje z Pawełkiem chodzą do szkoły, zwierzęciu byłoby źle i smutno... Teraz poczuła nagle, że z tym łagodnym, opuszczonym, nieszczęśliwym, prawdopodobnie chorym psem wiąże ją jakaś nić, sznur, lina okrętowa i raczej sama wypędzi się na ulicę niż pozwoli wypędzić psa! On czeka. Ona widzi przecież, że on czeka, że kołaczą się w nim jakieś resztki nadziei i cierpliwie, w okropnym napięciu i zdenerwowaniu, czeka, żeby się nim wreszcie ktoś zajął.

– Weźmy go!!! – wyjęczała rozdzierająco. – On nie może tak zostać! Weźmy go do domu!!!

– Nie możemy – odparła przygnębiona pani Krystyna.

– W takim razie ja też się tu położę na słomiance – oświadczył Pawełek z determinacją. – I będę leżał, aż też dostanę zapalenia płuc!

– Fioła macie obydwoje! – zdenerwował się pan Chabrowicz. – Jutro zaczynamy przeprowadzkę, cały dom się likwiduje, nowy w ruinie, jeszcze nam tylko psa brakowało! Obcego psa!

Pani Krystynie, która już miękła, przejęta losem psa prawie tak samo jak jej dzieci, słowa męża przypomniały o aktualnych kłopotach. Nie, to wykluczone, w żadnym razie nie mogli sobie teraz pozwolić na obce zwierzę!

– Nie możemy go wziąć – zdecydowała. – Dzieci, na litość boską, wy sobie w ogóle nie wyobrażacie, jakie tu od jutra będzie zamieszanie. Przecież ten pies by tego nie wytrzymał!

– A leżenie na klatce schodowej to wytrzyma?! – wrzasnął buntowniczo Pawełek.

– Jeżeli go tak zostawicie, wyprę się was – zagroziła Janeczka. – Zostanę z nim tutaj. Nie pójdę do szkoły. Będę chora.

– Będę zdziwiony, jeśli z tego wszystkiego nie oszaleję – rzekł posępnie gdzieś w przestrzeń pan Chabrowicz.

– Proszę was bardzo, żebyście się zastanowili logicznie – powiedziała stanowczo pani Krystyna. – Tym psem trzeba się porządnie zaopiekować. Coś mu jest, powinien go obejrzeć weterynarz. Od jutra zaczynamy się przeprowadzać, dla zdrowego psa to jest okropna katastrofa, a co mówić dla chorego...

– No więc daj mu tę aspirynę!

– Aspiryna nie zmieni sytuacji. On jest do nas nie przyzwyczajony, nie znajdzie sobie miejsca. On potrzebuje spokoju!

– Trzeba go na razie odwieźć do schroniska – zadecydował pan Chabrowicz. – Tam się nim na pewno dobrze zaopiekują, a potem zobaczymy.

Janeczka i Pawełek w milczeniu popatrzyli na siebie. Pies czuł się chory, to było wyraźnie widoczne, należało go przede wszystkim leczyć. Jutrzejsze trzęsienie ziemi wykluczało stworzenie mu właściwych warunków. To schronisko, nie wiadomo, co to jest, ale może okazać się odpowiednie. Chwilowo muszą chyba się zgodzić, ale na dalszą metę nie popuszczą...

– Gdzie to jest? – spytała pani Krystyna. – Dali ci adres?

– Gdzieś potwornie daleko, za lotniskiem, na Okęciu. Spróbuj mu dać mleka i aspiryny.

Pawełek bez słowa porwał wiaderko ze śmieciami i popędził na dół. Wrócił po dwóch minutach. Pani Krystynie błysnęła myśl, że opróżnił je tuż za drzwiami budynku, nie docierając do śmietnika, ale wolała się o to w tej chwili nie dopytywać. Janeczka patrzyła jej na ręce takim wzrokiem, jakby podejrzewała własną matkę o trucicielskie zamysły.

Pies mleka się napił, ale aspiryny nie chciał. Z urazą odwracał głowę od świństwa na łyżce, obraził się nawet i pełen wyrzutu przeniósł się na wycieraczkę pod innymi drzwiami. Pani Krystyna zrezygnowała z terapii.

– Umiem wlać psu do pyska lekarstwo, oczywiście – tłumaczyła swoim dzieciom, pełnym milczącego potępienia – ale to jest obcy pies, on mnie nie zna, nie mogę mu siłą otwierać pyska, bo się zdenerwuje. Własny pies, przyzwyczajony do właściciela, to zupełnie co innego. Własny pies ma zaufanie.

– Dosyć tego, jedziemy – powiedział pan Chabrowicz, wychodząc z mieszkania z grubym sznurkiem w ręku.

Janeczka spojrzała na ojca nieufnie.

– Po co ci sznurek?

– A jak mam go prowadzić? Za rękę? Odwieziemy go i zaraz wracamy. Dzieci, do domu!

Żadne z dzieci nawet nie drgnęło. Stały nadal, niczym posągi, przymurowane do podestu. Pawełek patrzył spode łba. Janeczka miała wypieki. W obydwojgu narastał histeryczny opór. Pan Chabrowicz wiązał psu na szyi sznurek.

– Jeżeli obiecamy, że będziemy wszystko po sobie sprzątać i wcześnie chodzić spać... – zaczął Pawełek łamiącym się głosem.

– Udusisz go!!! – wrzasnęła Janeczka okropnie, rzucając się ku ojcu.

Pan Chabrowicz wzdrygnął się gwałtownie, pani Krystyna nagle pojęła, co się dzieje w duszach jej dzieci. Pomyślała, że kotłujących się w nich uczuć, w gruncie rzeczy szlachetnych, nie należy brutalnie przełamywać.

– W porządku – rzekła pośpiesznie. – Możecie też jechać. Przynieście jakąś starą szmatę, trzeba mu podłożyć w samochodzie.

– Co ty myślisz, że ja nie umiem zawiązać sznurka na psie? – zapytał równocześnie zirytowany pan Chabrowicz.

Pawełek w mgnieniu oka wrócił z wielkim kawałem starej poszewki od poduszki. Janeczka nie odrywała oczu od rąk ojca. Doznała odrobiny błogiej ulgi, widząc, jak zręcznie posługuje się węzłami.

Pies, poczuwszy na szyi sznurek, nagle się ożywił. Podniósł się od razu, pełen nadziei, chętny i gotów do wyjścia. Pan Chabrowicz obserwował go uważnie.

– Przyzwyczajony do obroży – stwierdził. – Dobrze wytresowany pies, inteligentny, posłuszny i grzeczny. Idziemy!

– Pies wybiegł na ulicę radośnie. Zaraz za bramą zaczął węszyć, nagle zatrzymał się, wyprężony jak struna, z wyciągniętym pyskiem i uniesioną przednią łapą. Janeczka i Pawełek wpadli na ojca, który zatrzymał się równie nagle.

– Coś podobnego, to jest myśliwski pies! – wykrzyknął, zaskoczony. – Popatrzcie, jak pięknie wystawia kuropatwę!

– Gdzie jest kuropatwa? – zainteresował się Pawełek.

– Nigdzie, ale przyjrzyj mu się. To jest charakterystyczna poza myśliwskiego psa, który daje znak, że coś zwęszył. Musiał być doskonale tresowany.

Pies ożywił się nadzwyczajnie. Nastąpiła w nim całkowita odmiana, promieniował błogim szczęściem. Najwyraźniej w świecie doznał bezgranicznej ulgi, poczuwszy wreszcie nad sobą czyjeś przewodnictwo i opiekę. Węszył chciwie dookoła, dążąc w kierunku parkingu.

– Czekajcie, może doprowadzi do domu. Może poczuje właściciela, może gdzieś tu mieszka... Potrzymaj sznurek.

Ze sznurkiem w dłoni Janeczka podążyła za psem. Przebiegł kilka metrów, powęszywszy na parkingu, pobiegł w inną stronę, po czym zatrzymał się, bezradny i zdezorientowany. Teren był mu obcy. Obejrzał się i próbował pobiec dalej.

– Nie – zaprotestowała Janeczka, pociągając lekko sznurek. – Teraz tam nie pójdziemy. Ja wiem, że się zgubiłeś, ale nie martw się, zabierzemy cię do siebie. Chodź tu. Do samochodu!

– On ma takie zapalenie płuc, jak ja jestem primadonna – mruknął pan Chabrowicz, obserwując przez szybę swoją córkę i psa. – Zmarzł na tych schodach, a teraz już się rozgrzał i proszę! Zdrów jak ryba!

– Cicho bądź, nie mów tego przy dzieciach – powiedziała szybko pani Krystyna. – Uprą się, żeby go zabrać. Będą nas uważali za bezdusznych złoczyńców. A ja wcale nie jestem pewna, czy mu nic nie jest, on tak źle oddychał.

Pies wsiadł do samochodu grzecznie i bez oporu. Siedział spokojnie na starej poszewce, wyglądając z zainteresowaniem przez okno. Warknął na jakiegoś pijaka, który zbliżał się, kiedy pan Chabrowicz pytał o drogę. Wyraźnie czuł się już zadomowiony, u siebie.

W schronisku rozegrały się sceny straszliwe.

Nie wiadomo, kto poczuł się w pierwszej chwili bardziej nieswojo: Janeczka czy pies. Odrażająca woń karbolu i innych środków dezynfekcyjnych zdenerwowała ich jednakowo. Psu nie pozwolono obwąchać wszystkiego, przywiązano go do klamki drzwi w przedsionku, chciał pobiec dalej, pociągnął te drzwi za sobą i huknął nimi jak z armaty. Przeraziło go to śmiertelnie. Janeczka czym prędzej odczepiła sznurek od klamki, została w przedsionku razem z Pawełkiem, psu do towarzystwa. W gardle dławiło ją coś nieznośnie wielkiego, czuła się tak samo bezradna jak on. Słyszała, że ojciec chwali to nowe schronisko, panującą tu czystość, dobre warunki dla zwierząt, ale nie zgadzała się z nim w najmniejszym stopniu. Nie podobało jej się tutaj, śmierdziało okropnie, było obco i zimno. Jeszcze gorzej wyglądały izolatki dla zwierząt, boksy za siatką, między nimi długi korytarz, wszystko razem jakieś ciemne i ponure, byle jak oświetlone blaskiem słabej żaróweczki. Matka podzielała chyba jej zdanie, bo szeptem sprzeczała się z ojcem, że takiemu wypielęgnowanemu psu może nie być tu dobrze. Pan Chabrowicz uspokajał ją, że to tylko do rana, zbada go weterynarz i skieruje do innych pomieszczeń. Poza tym jest tu czysto, porządnie, w każdej klatce znajduje się kojec wysłany świeżym sianem...

– Siano! – prychnęła pani Krystyna z tłumioną irytacją. – To nie jest koza, tylko pies, po co mu siano?!

Janeczka niechętnie oddała ojcu sznurek. Pies stawiał opór, został wepchnięty do boksu prawie przemocą. Pan Chabrowicz stanowczo ulokował go na sianie, każąc grzecznie leżeć. Janeczka spojrzała w przerażone, zrozpaczone psie oczy i coś w niej pękło.

– Nie chcę!!! – zawyła desperacko, głosem jak trąba jerychońska. – Nie zgadzam się!!! Ja też tu z nim zostanę!!! Zabierzmy go!!! On jest nieszczęśliwyyy...!!!

Pawełek murem stanął przy siostrze. Pani Krystynie opadły ręce, pan Chabrowicz zdenerwował się okropnie. Dyżurująca w kancelarii osoba, miła pani w średnim wieku, przyglądała się dramatycznej scenie życzliwie i ze zrozumieniem.

– No, nie – powiedziała uspokajająco – nie jest tak źle. Każdy pies w pierwszej chwili czuje się nieswojo. Po trzech dniach przywyknie, a na razie jest mu obco.

– Dajmy mu coś znajomego!!! – wyła Janeczka. – Zostawmy mu coś!!! Zostańmy z nim chociaż z godzinę!!!

– Dajmy mu ten gałgan, na którym jechał! – zaproponował błagalnie Pawełek. – Już się do niego przyzwyczaił. Po co wam ten gałgan, niech ma. No, nie żałujcie mu, ja przyniosę!

– Nie żałuję mu gałgana, ale znów ci ktoś będzie musiał otwierać furtkę...

– Przelezę przez ogrodzenie!

– Musieliśmy chyba upaść na głowę, żeby ich ze sobą zabierać! – irytował się pan Chabrowicz. – Istny obłęd z tym psem, czy ja mam za mało kłopotów?! Uspokójcie się wreszcie!

Janeczka szlochała bez opamiętania, z całej siły uczepiona siatki boksu.

– Oszukaliśmy go!!! On myślał, że już nas ma! I znów go zostawiamy samego! Oszukaliśmy go!!!

– On przywyknie. Nie możemy z nim zostawać, im szybciej zacznie przywykać, tym lepiej – przekonywała pani Krystyna, usiłując odczepić córkę od siatki. – On się głównie dlatego denerwuje, że nie zdążył poznać miejsca. Pies musi wszystko obwąchać, żeby mógł być spokojny, a dopóki nie obwącha, czuje się niepewnie. Przecież nie obwąchasz za niego! Do rana wytrzyma, a rano przyjdzie lekarz, sama wiesz, że lekarz musi go obejrzeć.

Do Janeczki nic nie docierało. Inne psy zaczęły się denerwować. Pani Krystyna wpadła w rozpacz, pan Chabrowicz stracił głowę i posłał syna do samochodu po starą poszewkę. Zapłakana Janeczka osobiście dopilnowała wypchania poszewki sianem. Pani z kancelarii przyglądała się temu wszystkiemu z iście filozoficznym spokojem.

– No, to teraz już ma wszelkie luksusy – powiedziała. – Zaśnie sobie na prześcieradle i będzie spał do rana.

– Tu jest ciemno! – chlipnęła spazmatycznie Janeczka.

– Ale on nie ma zamiaru czytać...

– No to co! Ale mu przykro...

– Najbardziej mu przykro przez twoje ryki – powiedziała stanowczo pani Krystyna. – Puść wreszcie tę siatkę i przestań denerwować zwierzęta. Czy ty sobie wyobrażasz, jak on by się czuł jutro, gdyby znów znalazł się w obcym miejscu? A tu przynajmniej będzie miał spokój.

– Ale zostanie sam...

Dramatyczne perswazje zakończył pies. Obwąchał dokładnie starą poszewkę, wziął ją w zęby, usłał nieco inaczej, ułożył się na niej, westchnął i z rezygnacją przymknął oczy. Pani Krystyna poczuła dla niego głęboką wdzięczność.

– Sama widzisz – powiedziała, odrywając wreszcie Janeczkę od siatki. – To był dla niego męczący dzień. Pozwólmy mu spokojnie zasnąć.

Janeczka chlipnęła jeszcze raz, żałośnie spojrzała w kierunku boksów i pozwoliła się wyprowadzić. Państwo Chabrowiczowie, pełni ulgi, grzecznie przeprosili dyżurną panią za całe zamieszanie i ruszyli ku bramie. Pawełek szedł w stronę samochodu za siostrą, czując do niej niejasną wdzięczność za przedstawienie, które w całości wzięła na siebie. Dzięki temu on już nie musiał wydziwiać, mógł się zachować jak mężczyzna, z boku tylko pilnując, czy sprawa jest traktowana dostatecznie poważnie. Pociągnął Janeczkę za rękę i pozostał z tyłu, puszczając przodem rodziców.

– Ty, skończ te wygłupy – szepnął konfidencjonalnie. – Od jutra będzie kotłowanina z przeprowadzką i nie będą na nas zwracać uwagi. Przyjedziemy do niego z wizytą. Tu chodzi jakiś autobus.

W mgnieniu oka Janeczka doceniła pomysł. Pociecha jak balsam spłynęła na jej udręczone serce, zarazem jednak natychmiast pojawiła się myśl o trudnościach organizacyjnych. Odzyskała równowagę i trzeźwość umysłu.

– Leć pierwszy i zobacz numer na przystanku – odszepnęła. – I sprawdź, skąd on chodzi. Ja się tu jeszcze muszę trochę wlec, żeby nie nabrali podejrzeń...

3

Dom był duży, piękny i bardzo stary. Osłaniały go drzewa, tonące w blaskach jesiennego słońca. Wszystko było nieruchome, spokojne, osłonecznione, czerwonawozłociste.

Element niespokojnego ruchu wprowadzali ludzie. W otwartych drzwiach domu, w bramie ogrodzenia i na ulicy kłębiło się straszliwe piekło, złożone z tragarzy, mebli, pakunków, wozu meblowego i zmieniających się poszczególnych członków rodziny. Poczwórna przeprowadzka, przebiwszy się już przez fazę najgorszego chaosu, miała się ku końcowi.

Ten sam wóz meblowy od kilku dni krążył pomiędzy wszystkimi domami, przywożąc jedne rzeczy, a wywożąc drugie. W wyniku tego uproszczonego, zdawałoby się, transportu kredens lokatorów z pierwszego piętra i kanapa babci odbyły podróż dwukrotnie, załadowane przez pomyłkę z powrotem natychmiast po wyładowaniu, zaś biurko ciotki Moniki, odwiezione w pierwszym rzucie lokatorom z parteru, przejechało się nawet trzy razy. Poprzedniego dnia, wbrew obawom wszystkich zainteresowanych, kataklizm udało się wreszcie jakoś opanować i teraz właśnie przenoszono ostatnie rzeczy.

Ciężkiej pracy tragarzy przyglądały się trzy osoby. Od zewnątrz Janeczka i Pawełek, którzy właśnie wrócili ze szkoły, od wewnątrz zaś wiekowa osoba, wsparta łokciami o parapet parterowego okna, chuda, nieruchoma jak posąg, milcząca, z pomarszczoną twarzą, na której malował się wyraz zimnego, kamiennego uporu.

Janeczka poruszyła się pierwsza i postawiła teczkę na podmurowaniu ogrodzenia.

– Jestem przeraźliwie zadowolona – oznajmiła z satysfakcją. – Odpowiada mi to. Ty, jak?

Pawełek ustawił swoją teczkę obok i oparł się plecami o obydwie, przytrzymując je, żeby nie spadły.

– Owszem – zgodził się łaskawie. – Może być. Będzie gdzie pomieszkać. Jemu też będzie tu dobrze. Mały ten ogród, co prawda, ale zawsze kawałek jest.

– Sprowadzimy go, jak się skończy to całe piekło. Tylko ta stara czarownica mnie denerwuje.

Brodą wykonała ruch w kierunku domu. Nie odrywając pleców od teczek, Pawełek wykręcił szyję i spojrzał na postać w oknie.

– Bo co? – spytał z niesmakiem. – Co cię obchodzi ta zmora?

– Głupi jesteś, pewnie że obchodzi. Ona się dobrowolnie nie wyprowadzi, ja ci to mówię. Ten komórkowiec ze swoją żoną dałby się namówić, ale ona nie.

– Jaki komórkowiec?

– Ten jej syn. Nie widziałeś, że ma łeb jak dynia? Tam są te... szare komórki. One mu się rozrosły, pewnie ma zwyrodniałe. To się nazywa przerost.

– Możliwe. Wcale nie jak dynia, tylko jak wielka gruszka do góry nogami. Naprawdę myślisz, że się nie wyprowadzi? To by nie było dobrze, zajmują najlepsze pół strychu.

– No właśnie. I mnie się wydaje, że oni tam coś robią.

Pawełek zainteresował się gwałtownie.

– Co robią?

– Nie wiem. Zakradłam się i słyszałam szuranie. Pewnie chcą się przepchać przez ścianę do naszej, tej zamkniętej połowy. Moglibyśmy sprawdzić, czy już zrobili dziurę, czy nie, ale nie dostaniemy się tam, bo powiesili kłódkę. Siedzą i pilnują. Ta zmora pilnuje.

– Iiiiii... – powiedział Pawełek lekceważąco po chwili milczenia.

Teraz Janeczka spojrzała na brata z nagłym zainteresowaniem.

– Myślisz...? – spytała z nadzieją.

– No pewnie! W ogóle nie potrzebuję myśleć, kłódka, wielka rzecz! Wejdziemy byle kiedy. Jeden mój kumpel ma milion kluczy, bo jego ojciec jest ślusarzem. Wytrychy też ma. A jakby co, to można odśrubować skobel, te drzwi są zwyczajne, drewniane.

Janeczka, uspokojona, kiwnęła głową. Przez chwilę w milczeniu przyglądała się transportowi dwóch wielkich skrzyń ze szkłem i porcelaną, które wbrew oczekiwaniom nie zostały upuszczone. Złociste liście szeleściły pod nogami tragarzy.

– Wczoraj jeszcze wiadomo było, gdzie mieszkamy – zauważyła filozoficznie. – Dziś już nie jestem pewna. Do domu mamy wrócić tam czy tu?

– Chyba tu – mruknął z roztargnieniem Pawełek. – Nie wszystko ci jedno? Nie masz większych zmartwień?

– A ty masz?

– A jak? Cały czas myślę, czy nam nie zabronią go tu sprowadzić. Sami nie załatwimy, musi być ojciec. Co będzie, jak się nie zgodzą?

– W ogóle nie ma o tym mowy – odparła Janeczka, wzgardliwie wzruszając ramionami. – Zwyczajnie, dostanę ataku i koniec. I będę miała ten atak tak długo, aż się zgodzą.

– Jaki atak?

– Wszystko jedno jaki. Porządny. Specjalnie mam same piątki w szkole, żeby nie było żadnego gadania. Przez niego jestem pierwszą uczennicą. Same piątki i atak, to nie ma siły, muszą się zgodzić. I tobie też radzę, same piątki, jakiś czas to wytrzymasz.

Pawełek skrzywił się okropnie i ciężko westchnął.

No, dobra. Może być. Rany, jeszcze cały tydzień! Ty, możemy teraz do niego pojechać. W tym zamieszaniu w ogóle nie zauważą, że nas nic ma.

– Bardzo dobry pomysł. Tylko tych teczek musimy się pozbyć.

– Podrzucę do garażu, nikt tam nie zajrzy.

– I jeszcze musimy kupić po drodze kawałek kiełbasy, bo inaczej będzie mu przykro.

Nikt nie zwrócił uwagi na Pawełka, który z dwiema teczkami prześlizgnął się zręcznie w kierunku ruiny, będącej niegdyś garażem. Janeczka pozostała na ulicy. Wsparta o podmurowanie ogrodzenia, ujrzała ojca, który wśród licznych objawów zdenerwowania wprowadził do domu jakiegoś człowieka, niosącego bardzo wypchaną torbę. Dostrzegła nagłe ożywienie nieruchomej dotychczas osoby w oknie i przez chwilę sądziła, że ożywienie to zostało spowodowane przybyciem ojca z owym człowiekiem, zaraz jednak stwierdziła pomyłkę. Osoba znikła z okna, ukazała się w drzwiach, ominęła wnoszony właśnie tapczan i wybiegła przez furtkę na ulicę, gdzie spotkała nadchodzącego listonosza, który na widok zamieszania zatrzymał się niepewnie. Odebrała od niego jakąś przesyłkę i wróciła do domu, w chwilę później zaś pojawiła się babcia ze stanowczym żądaniem odnalezienia natychmiast drugiego boku szafy bibliotecznej, rozłożonej na części. Tragarze, po krótkim oporze, odnaleźli ów drugi bok i wyciągnęli go spod stosu paczek z książkami.

Wszystko to Janeczka zdążyła obejrzeć, zanim wrócił Pawełek. Sprawdziwszy, czy wystarczy im pieniędzy na przysmak dla psa, bez żalu porzucili przedstawienie przed domem i udali się w odwiedziny.

Była to już czwarta kolejna wizyta w schronisku. Prawie codziennie udawało im się zaraz po szkole zniknąć z oczu rodziny i podążyć na dalekie Okęcie, przeprowadzka bowiem od czterech dni absorbowała wszystkich bez reszty. Ulubieniec był już do nich przyzwyczajony, przeczuwał zapewne, że przyjdą, bo czekał przy siatce boksu cierpliwie i grzecznie, ożywiając się na ich widok. Znał ich już i pamiętał, nie tak jak za pierwszym razem.

Za pierwszym razem, trzeciego dnia po znalezieniu go na schodach, uzyskawszy z kancelarii stosowne informacje, z bijącym sercem i kawałkiem smażonej wątróbki odnaleźli właściwy boks. W boksie ich pies leżał na posłaniu w towarzystwie dwóch innych, równie grzecznych i spokojnych piesków. Był zupełnie zdrowy, ale trochę smutny. Ożywił się odrobinkę, kiedy Janeczka przykucnęła przy siatce.

– Chaber! – zawołała półgłosem. – Chaber, chodź tu!

– Dlaczego Chaber? – zainteresował się Pawełek, przykucając obok niej.

– Pies Chabrowiczów powinien nazywać się Chaber, nie? Będzie wiadomo, że należy do rodziny. Chaber, chodź tu, mamy coś dla ciebie!

W oczach psa błysnęła wyraźna nadzieja. Podniósł się z legowiska i podbiegł do siatki. Chętnie zjadł kawałek wątróbki. Uniósł łeb i patrzył pytająco.

– Nie – wyjaśniła mu Janeczka z żalem. – Jeszcze nie możemy cię zabrać, wiesz? Musisz tu pobyć całe dwa tygodnie. Wytrzymasz dwa tygodnie, prawda?

– Chaber, ładny piesek, dobry piesek – przemawiał z uczuciem Pawełek. – Poczekaj na nas. Przyjdziemy po ciebie. Niecałe dwa tygodnie, a potem pójdziesz z nami.

Pies pojął, że na razie jeszcze nie idzie. Przeciągnął się, ziewnął, spojrzał w bok, a potem usiadł, przyglądając się rodzeństwu z wyrazem melancholijnej rezygnacji.

– Zrozumiał – stwierdziła z ulgą Janeczka. – Nie jest zadowolony, ale zgadza się poczekać. Chwała Bogu, już nie wydaje się taki nieszczęśliwy!

– Wygląda nawet nieźle – przyświadczył Pawełek. – Rany, jaki on grzeczny! Będziemy mieli fajnego psa...

Następnego dnia już ich poznał, a od trzeciej wizyty zaczął reagować na imię. Cieszył się bardzo umiarkowanie, wyglądało to tak, jakby z wybuchem prawdziwej radości czekał na chwilę, kiedy zostanie stąd zabrany. Tym razem Janeczka i Pawełek wspólnymi siłami nakłonili go, żeby wyszedł z boksu na wybieg. Wybieg był mały, ale w każdym razie przyjemniejszy niż boks i milej było zacieśniać znajomość na świeżym powietrzu w promieniach popołudniowego słońca niż w ciemnawym wnętrzu budynku. Pies ożywiał się coraz bardziej, chociaż wciąż widoczna w nim była melancholia, niewątpliwie związana z koniecznością pozostawania w schronisku.

– Już niedługo – tłumaczyła mu z zapałem Janeczka. – Już znaleźli te wszystkie biurka i szafy, teraz je poustawiają i skończą. Wytrzymaj cierpliwie jeszcze troszeczkę. Tydzień, tylko jeden tydzień...

– On ma w nosie nasze gadanie – stwierdził Pawełek z lekkim rozgoryczeniem. – Wcale nam nie wierzy. Uwierzy dopiero, jak go stąd zabierzemy.

– Nieprawda, on wszystko doskonale rozumie, widzisz przecież. Wie, że musi poczekać i że potem pójdzie z nami. Tylko mu smutno teraz tak zostawać.

Pawełek z powątpiewaniem kiwał głową, głaszcząc psa przez siatkę.

– Gorzej będzie, jak się ojciec nie zgodzi. Ciągle jest zdenerwowany. Ty, wracajmy już może, bo lepiej się nie narażać.

– Ojciec przywiózł jakiegoś człowieka, pewnie takiego od remontu. Zajmie się nim i na nic nie będzie zwracał uwagi. Ale i tak musimy wracać, bo zamykają.

– Cześć, Chaber – powiedział Pawełek z ciężkim sercem, podnosząc się z pozycji w kucki. – Trudno, sam rozumiesz. Już niedługo. Żebyś ty wiedział, jak my się dla ciebie poświęcamy!

Janeczka niechętnie oderwała się od siatki. Pies posmutniał. Westchnęli żałośnie wszyscy troje. Trudno było ruszyć z miejsca.

– Chodź już, jak rany – powiedział posępnie Pawełek. – Żeby tylko nic było żadnej draki w domu!...

W domu na nieobecność dzieci istotnie nikt nie zwrócił najmniejszej uwagi. Pan Chabrowicz przywiózł ze sobą hydraulika, który wymienił ów pęknięty kawałek rury, powodujący tworzenie się basenu w ogrodzie, nie bacząc już na to, że ów kawałek należy właściwie do sąsiadów. Wymiana nie nastręczyła zbyt wielkich trudności. Natychmiast potem przystąpiono do oględzin instalacji w łazience i kuchni na piętrze, które były w najgorszym stanie. Miały one należeć do ciotki Moniki. Kran, doprowadzający wodę do budynku, został zakręcony już wcześniej, przed wymianą rury, teraz zaś zakręcono jeszcze i kran na piętrze i hydraulik od razu zabrał się do demontażu starych zniszczonych urządzeń. Pan Chabrowicz przyglądał mu się z niepokojem, od czasu do czasu służąc pomocą.

Po godzinie demontaż wciąż jeszcze znajdował się w fazie początkowej.

– Niech to szlag trafi, wszystko przyrdzewiało na mur – zawyrokował ponuro hydraulik, ocierając pot z czoła. – Będzie pan miał takie kłopoty, że niech ręka boska broni. To jeszcze przedwojenne.

– To co, że przedwojenne? – zaniepokoił się pan Chabrowicz. – To niedobrze?

Hydraulik pokiwał tylko złowieszczo głową i znów przystąpił do przerwanej pracy. Pomieszczenie niegdyś stanowiło łazienkę, potem, bez wielkich zmian instalacji, zostało przekształcone w kuchnię, teraz zamierzano przywrócić mu postać pierwotną, kuchnię tworząc obok. Trzy różne armatury służyły różnym celom, ściśle zaś biorąc nie służyły żadnemu, bo nic nie działało. Hydraulik, męcząc się straszliwie, zdołał wreszcie, po dwóch godzinach, odkręcić rozlatujące się krany. Zaprezentował je panu Chabrowiczowi.

– Patrz pan – rzekł złowróżbnie. – Ten to nic, bo pojedynczy, ale ten drugi ma dwa ujęcia. Ten trzeci też. Daj Boże, żebyś pan znalazł taki sam rozstaw, bo jak nie, to ja nie wiem, czy się reduktorkami wyreguluje. Nienormatywne wszystko. Zaszpuntujemy na razie, a pan musi kupić wszystkie armatury i będziemy próbować.

Wbił szpunt w otwór po kranie i obaj z panem Romanem jęli rozważać kwestię stanu instalacji. Hydraulik miał jak najgorsze przeczucia, twierdził, że kompletnie zardzewiała całość trzyma się tylko tak długo, jak długo nie próbuje się jej poruszyć. Wymiana bodaj jednego kawałka spowoduje całkowity rozpad przynależnej doń reszty.

– Wszystko puści – oznajmił proroczo. – Tak, to trzyma, bo nawet porządnie było zrobione, ale nie daj Boże co ruszyć, to już by trzeba było przewody wymieniać. A u pana wszystko w bruzdach, trzeba by ściany pruć.

Pan Chabrowicz poczuł głębszy niepokój i podejrzliwie popatrzył na zaszpuntowane otwory po kranach. Hydraulik również spojrzał w tę samą stronę, w pamięci porównując nowe armatury z widocznymi tu instalacjami i z powątpiewaniem kręcąc głową.

Z dołu dobiegł głos Rafała, gromko pytającego, jak tam z rurą w ogrodzie i czy już można puścić wodę. Zdenerwowana długim oczekiwaniem babcia kazała mu iść do piwnicy i otworzyć główny kran. Pan Chabrowicz okrzykiem z góry potwierdził, że wymiana rury jest już skończona, a kran na piętrze zamknięty, można zatem uruchomić instalację. Rafał zszedł do piwnicy, znalazł stosowne urządzenie i odkręcił je z dużym rozmachem.

To, co nastąpiło w ciągu najbliższych kilku sekund, śmiało można by przyrównać do nagłego wybuchu gejzeru, albo też zgoła końca świata. Na dole woda strzeliła z kranu tak, że wytrąciła babci z ręki szklankę i stłukła ją na drobne kawałki. Na górze wyleciała ze ściany i z okropnym brzękiem wpadła do wanny armatura, której przedtem za nic na świecie nie dawało się odkręcić. Przed nosem pana Chabrowicza i hydraulika wyskoczył z otworu szpunt, woda runęła na nich potężnym strumieniem, za wodą zaś runął olbrzymi kawał tynku, obnażając przewody. Hydraulik stracił głowę i usiłując zatkać chociaż jeden z otworów, bryzgał fontannami na wszystkie strony, pan Chabrowicz, plując tynkiem, popędził do piwnicy.

Piekło zapanowało w całym domu.

Na tę właśnie chwilę trafili Janeczka i Pawełek, wracający z wizyty u psa. Trochę zaskoczeni, zatrzymali się w holu. Cała rodzina z wiaderkami i ścierkami miotała się na górze, hydraulik wycierał twarz i oglądał kran, który teoretycznie zamykał wodę na piętrze.

– Puścił – zawyrokował. – Pierwsza rzecz, to trzeba go wymienić. Potem dopiero będzie się dalej sprawdzać, bo inaczej zostanie pan całkiem bez wody. A na razie wszystko zaszpuntujemy.

– Tylko może jakoś mocniej, żeby znów nie wyskoczyło! – jęknęła ciotka Monika, wyżymając ścierkę.

Ponowne, bardzo ostrożne otwarcie dopływu wody w piwnicy nie dało już żadnych dodatkowych, z niepokojem oczekiwanych efektów. Rodzina odetchnęła z niejaką ulgą. Mokry pan Roman z posępnym wyrazem twarzy konferował z mokrym hydraulikiem.

– No tak – powiedziała Janeczka w zadumie. – Miałeś rację. Musimy to wszystko teraz odpracować, bo inaczej nic z nimi nie załatwimy. Tatuś jest chyba w złym humorze.

– Dobrze jeszcze, że to Rafał odkręcał tę wodę, a nie my – odparł filozoficznie Pawełek. – Na odpracowanie mamy cały tydzień, a przez tydzień mu przejdzie.

– Lepiej zacząć od razu. Nie wiadomo, czy tu się jeszcze coś nie zawali. Mam pomysł...

W wyniku pośpiesznej narady jeszcze tego samego wieczoru cała zgromadzona przy kolacji rodzina doznała następnego wstrząsu. Natychmiast po ukończeniu posiłku Janeczka podniosła się od stołu z bardziej niż zwykle anielskim wyrazem wielkich niebieskich oczu.

Wy sobie teraz idźcie odpoczywać – rzekła słodko – a my tu sami wszystko posprzątamy i nic nie potłuczemy. Wy jesteście zmęczeni, a my nic.

I od razu sięgnęła po tacę, zaczynając zbierać na nią nakrycia. Zmaltretowana rodzina, jak jeden mąż, zgodnie patrzyła w nią osłupiałym spojrzeniem. Nikt nie był w stanie nic powiedzieć. Pani Krystynie błysnęła myśl, że w tym jest coś nienormalnego, przez cały czas przeprowadzki jej dzieci są niewiarygodnie grzeczne, nie sprawiają najmniejszych kłopotów, dobrowolnie dbają o zakupy spożywcze, wcześnie chodzą spać, a teraz jeszcze chcą zmywać! Coś tu musi być nie w porządku...

Pawełek szurnął krzesłem i podniósł się również.

– No! – przyświadczył. – Jazda odpoczywać! My się tu zaraz bierzemy do roboty!

Babcia pierwsza odzyskała głos.

– Rafał, może byś im pomógł – zaproponowała niepewnie.

– O rany! Muszę...? – jęknął żałośnie Rafał.

– Wcale nie musi! – zaprotestowała natychmiast Janeczka. – On też się zmęczył. Nosił wszystkie książki i sprzątał. Umiemy zmywać bardzo dobrze, damy sobie radę!

Jeszcze przez chwilę panowało milczenie, Janeczka i Pawełek energicznie zbierali ze stołu naczynia.

– Na litość boską, jakim cudem udało ci się wychować takie idealne dzieci? – szepnęła ze śmiertelnym zdumieniem ciotka Monika do pani Krystyny.

Matka idealnych dzieci spojrzała na nią dziwnym wzrokiem.

– Właśnie się zastanawiam nad tym, czego oni mogą chcieć – odszepnęła w zadumie. – Musi to być coś potężnego. Trochę się domyślam, ale nie jestem pewna...

W kuchni, na szczęście czynnej, Pawełek znalazł wreszcie jakąś ścierkę.

– Ty, wiesz co? – powiedział tajemniczo, przystępując do wycierania naczyń. – Po tym garażu ktoś łaził. To jest jakiś dziwny dom.

– Jak łaził? – zaciekawiła się Janeczka.

– Wierzchem. Znaczy, właził po nim do góry. I na dół.

– Skąd wiesz?

– Widziałem takie szurane ślady, jak chowałem teczki. Zapomniałem ci przedtem powiedzieć. Ten mech, co tam rośnie, był zdarty. Musiał ktoś łazić, bo jak wlazłem obok i zleciałem, to zdarło się tak samo.

– To znaczy, że on też zleciał. Może to był ktoś z rodziny? Może ojciec właził albo Rafał?

– Coś ty, po co by mieli włazić po wierzchu? Przecież mogą się dostać na górę od środka. To był ktoś obcy. Ja ci mówię, coś jest na tym strychu i jacyś gangsterzy chcą się do niego dostać.

Janeczka przez chwilę zmywała w milczeniu, zanurzając ręce po łokcie w olbrzymich kłębach piany z „Ludwika” pomieszanego z proszkiem do prania. Usiłowała wyobrazić sobie, jak to mogło być z tym włażeniem. Garaż znajdował się na dole, nad garażem był taras, na którym niegdyś wybudowano coś w rodzaju szopy. Szopa zawaliła się, a jej dach, jedną stroną trzymający się jeszcze budynku, drugą obniżył się aż do poziomu tarasu, tworząc skośną płaszczyznę, całą porośniętą pięknym zielonym mchem. Było to już nisko, niewiele nad ziemią, łatwo dawało się tego dosięgnąć. Żadna sztuka.

Sięgnęła po następny stos naczyń.

– Nie wiem, po co to każdy musi jeść na stu talerzach – mruknęła gniewnie. – Widelce i noże, widelce i noże, jedliby jednym i też by było dobrze. Weźmy go wreszcie, bo już mam dosyć tej potwornej grzeczności!

– Kiedyś podobno ludzie jedli z jednej miski i jedną łyżką – zauważył Pawełek z westchnieniem. – Każdy po kolei brał i wpychał sobie do gęby. Łatwiej było.

Janeczka wyrobiła sobie wreszcie własne zdanie na zasadniczy temat.

– Więc ja uważam, że ty masz rację – rzekła. – Na pewno tam coś jest. Przy remoncie tam wejdą i wtedy...

– Wcale nie wiem, jak to będzie z tym remontem – przerwał Pawełek z troską. – Słyszałaś przecież, co mówili przy kolacji. Mają jakieś kłopoty i wolą niczego nie ruszać, dopóki zmora z komórkowcem się nie wyprowadzą. Z jej kuchni chcą zrobić łazienkę, bo łazienek mamy za mało, i chcą tak załatwić, żeby wszystko było za jednym zamachem.

Janeczka z niechęcią wzruszyła ramionami.

– A zmora z komórkowcem nie ruszą się, dopóki nie wejdziemy na strych – powiedziała zgryźliwie. – W dodatku przez ten czas włazi tam bandyta... Gdzie włazi?

– Właśnie nie wiem. Obejrzałem okna, ale po garażu mógł wleźć tylko do tego zakratowanego. Nie wiem, co mu przyjdzie z zakratowanego okna. To jest okno od tej zamkniętej części.

Janeczka znów rozmyślała przez chwilę.

– Dziwię się, że ich to nic nie obchodzi – zauważyła z naganą, mając na myśli całą dorosłą rodzinę. – Przejmują się głupstwami, a czymś poważnym wcale. Będziemy musieli sami to załatwić.

– Co załatwić? – zainteresował się Pawełek.

– Wypłoszyć zmorę. Nie mam cierpliwości czekać, aż oni do czegoś dojdą. Zobaczymy, czego ona nie lubi, i postaramy się o to.

Pawełkowi projekt spodobał się od razu.

– Bardzo dobrze – pochwalił. – Ciekawe, co to będzie. Może węże? Albo myszy?

– Nie wiem na razie. Może wystarczą karaluchy? Widziałam w supersamie dwa bardzo piękne. Przynieś koniecznie te klucze, trzeba zajrzeć na jej strych.

– Rany, ile roboty! – westchnął Pawełek. – I Chaber, i klucze, i gangsterzy, i jeszcze szkoła do tego. Szkoła mi przeszkadza najwięcej.

– Tylko nie waż się latać na żadne wagary! – krzyknęła Janeczka ostrzegawczo, odwracając się gwałtownie i wychlapując na podłogę wielki placek piany. – Całą grzeczność byś zmarnował! Nadrobisz to sobie potem, jak już się przyzwyczają do psa!

– Dobra, sam wiem. Nie pouczaj mnie. Więc mnie się wydaje, że on dolazł do tego zakratowanego okna i dalej mu nie poszło, więc zrezygnował i zleciał.

– Albo może... Czekaj! A może przepiłował tę kratę?

Pawełek znieruchomiał na moment, ze ścierką i półmiskiem w rękach, i spojrzał na siostrę roziskrzonym wzrokiem.

– Co? A wiesz... Rany, to jest myśl! Możliwe, że przepiłował! Możliwe, że zmora z komórkowcem rzeczywiście robią dziurę w ścianie i on o tym wie, i też chce przeleźć. Żeby zdążyć przed nimi. Ty masz rację, musimy to sprawdzić!

– Ale najpierw musimy załatwić z psem – rzekła stanowczo Janeczka, usiłując przepchnąć zwały piany przez otwór zlewozmywaka. – Trudno, ten tydzień jeszcze przetrzymamy...