Nowa moksoterapia w praktyce ebook

REDAKCJA: Irena Kloskowska

SKŁAD: Emilia Dajnowicz

PROJEKT OKŁADKI: Emilia Dajnowicz

TŁUMACZENIE: Piotr Lewiński

ILUSTRACJE: Vio Lau

Wydanie I

Białystok 2023

ISBN 978-83-8272-639-8

Tytuł oryginału: Moxa in Motion with the Ontake Method

Copyright © 2019 by Oran Kivity

© Copyright for the Polish edition by Wydawnictwo Vital, Białystok 2023

All rights reserved, including the right of reproduction in whole or in part in any form.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Bez uprzedniej pisemnej zgody wydawcy żadna część tej książki nie może być powielana w jakimkolwiek procesie mechanicznym, fotograficznym lub elektronicznym ani w formie nagrania fonograficznego. Nie może też być przechowywana w systemie wyszukiwania, przesyłana lub w inny sposób kopiowana do użytku publicznego lub prywatnego – w inny sposób niż „dozwolony użytek” obejmujący krótkie cytaty zawarte w artykułach i recenzjach.

Książka ta zawiera porady i informacje odnoszące się do opieki zdrowotnej. Nie powinny one jednak zastępować porady lekarza ani dietetyka. Jeśli podejrzewasz u siebie problemy zdrowotne lub wiesz o nich, powinieneś skonsultować się z lekarzem, zanim rozpoczniesz jakikolwiek program poprawy zdrowia czy leczenia. Dołożono wszelkich starań, aby informacje zaprezentowane w tej książce były rzetelne i aktualne podczas daty jej publikacji. Wydawca ani autor nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki dla zdrowia, mogące wystąpić w wyniku stosowania zaprezentowanych w książce metod.

15-762 Białystok

ul. Antoniuk Fabr. 55/24

85 662 92 67 – redakcja

85 654 78 06 – sekretariat

85 653 13 03 – dział handlowy – hurt

85 654 78 35 – www.vitalni24.pl – detal

strona wydawnictwa: www.wydawnictwovital.pl

Więcej informacji znajdziesz na portalu www.odzywianie24.pl

Część 1PODSTAWY

CZYTAJ MNIE!

Większość autorów chciałaby wierzyć, że czytelnicy rozpoczynają ich książki od początku i doczytują do końca. Jako zapalony czytelnik i badacz wiem jednak, że tak nie jest. A skoro ja nie czytam książek do końca, to niby dlaczego ty miałbyś to robić?

Mając to na uwadze, na początku każdego rozdziału umieściłem przegląd jego treści, abyś miał jasne wyobrażenie tego, co zawiera. Ponadto, idąc za przykładem niektórych restauracji, które obok opisu dania dodają jedną, dwie lub trzy ikonki papryczki chili, aby pokazać, jak bardzo ostro jest ono przyprawione, każdy rozdział zaczyna się od ikonki Ontake, aby pokazać moją ocenę jego treści. Jedno Ontake znaczy „ciekawy”, dwa Ontake – „bardzo przydatny”, a trzy Ontake – „mający zasadnicze znaczenie”.

Tak więc z książki tej można korzystać na kilka sposobów. Można:

• przejść do fragmentów dotyczących praktyki;

• sprawdzić nagłówki rozdziałów i czytać to, co wydaje ci się istotne;

• kierować się ocenami Ontake;

• przeczytać całą książkę od deski do deski.

Z wielu powodów wolałbym, abyś wybrał tę czwartą opcję i przeczytał książkę od początku do końca. Dzięki temu głębiej poznasz Ontake i nauczysz się spójnego podejścia do jego zastosowań. Pozornie publikacja ta poświęcona jest wielu sposobom zastosowania Ontake w celu uzyskania zdumiewających wyników w praktyce klinicznej. W gruncie rzeczy jednak chodziło mi o coś więcej. Mam nadzieję, że po przeczytaniu wystarczająco obszernych fragmentów zagłębisz się w japońskim podejściu do terapii i uznasz, że można uzyskać dynamiczne rezultaty, stosując oszczędne metody, co dr Manaka opisuje jako uzyskiwanie „maksymalnego efektu przy minimalnej interwencji”. Jak to zostanie pokazane w rozdziałach o systemach holograficznych, organizm pozostaje w ciągłej komunikacji z samym sobą w zaskakujący niekiedy sposób. Omówienie metody palpacji (badania dotykowego), dawkowania i dynamicznych zmian, które mogą wystąpić jako efekt bardzo subtelnej stymulacji, jest istotne dla ogólnej praktyki nakłuwania i terapii moksą, nawet jeśli nie posiada się dużej wiedzy o akupunkturze japońskiej czy Ontake.

Wreszcie Ontake zmieniło zarówno moją praktykę, jak i moje życie! Od pierwszego dnia, gdy zacząłem go stosować, pacjenci go pokochali. Ontake był nie tylko nowym narzędziem klinicznym, które umożliwiło lepsze rezultaty, ale stał się też dla mnie nowym sposobem, by pomóc pacjentom rozluźnić się. Ciepło bambusa, zapach tlącej się moksy i delikatne tykanie metronomu zlewały się hipnotycznie, wprowadzając ludzi w stan głębokiego relaksu. Dokładnie w tym stanie relaksu zachodzi uzdrawianie. Podejrzewam, że to właśnie wprowadzenie tej praktyki pociągnęło za sobą wzrost liczby moich pacjentów. Oni wiedzą, że Ontake dobrze im robi!

Niezależnie od tego, jakie przyjmiesz podejście do tej książki, mam nadzieję, że metoda Ontake odmieni twoją praktykę tak samo, jak przeobraziła moją, pozwalając ci głębiej zrozumieć badanie palpacyjne, terapię moksą i zachodzącą bez słów komunikację z pacjentami.

— Oran Kivity

Kuala Lumpur, 2019

CZARNOKSIĘŻNIK I JEGO UCZEŃ

Na początku wykładu, niezależnie od tego, kim są słuchacze, często zaczynam od słów: „Nie wierzcie w to, co wam powiem”.

— Yoshio Manaka1

Do napisania tej książki zainspirowała mnie praca dwóch ludzi: japońskiego lekarza i akupunkturzysty dr. Yoshio Manaki (1911-1989) oraz mojego nauczyciela, brytyjskiego akupunkturzysty, autora książek i instruktora Stephena Bircha.

Dr Manaka był lekarzem medycyny, który łączył umiejętność prowadzenia badań naukowych z fascynacją tradycyjnymi metodami leczenia. Za życia był dobrze znany w Japonii, pracował w swojej przychodni z zespołem terapeutów i uzyskiwał wyjątkowy poziom skuteczności. Zawsze otwarty na nowe koncepcje i pomysły, włączał do swojej praktyki nowe metody – stale prowadząc badania, przyjmując to, co uznał za pożyteczne, i dodając własne innowacje i adaptacje. Przykładem tego jest integracja metody pracy z ciałem zwanej sotai, która stosuje szereg ćwiczeń rozciągania mięśni z przeciwoporem. Dr Manaka przestudiował tę metodologię, stosował ją, a następnie uzupełnił procedurę o bezpośrednią terapię moksą: jednocześnie jedną ręką rozciągał kończynę pacjenta, a drugą zapalał stożki moksy – co było wyjątkowym zastosowaniem przyżegania w fizjoterapii.

„Nie wierzcie w to, co wam mówię!” było charakterystycznym powiedzonkiem dr. Manaki. Zamiast tego chciał, aby wierzono w wyniki badań naukowych. Kładł duży nacisk na badania zjawisk akupunktury w eksperymentach, które mogą zostać powtórzone i potwierdzone przez innych. Pozostawił po sobie bogatą spuściznę książek i artykułów naukowych w języku japońskim na temat systemu kanałów oraz spójnego, metodycznego i skutecznego systemu akupunktury, który wprowadzili później na Zachodzie Stephen Birch i Junko Ida.

Dr Manaka biegle znał klasyczny i współczesny język chiński oraz japoński, a także francuski, niemiecki i angielski, ponadto „powierzchownie [także] inne języki”2. Był nie tylko pasjonatem medycyny, lecz także rzeźbiarzem, poetą i malarzem. Był więc prawdziwym człowiekiem renesansu, medycznym Leonardem da Vinci. Stephen Birch, jedna z najjaśniejszych gwiazd w świecie akupunktury Zachodu, powiedział mi kiedyś, że dr Manaka to jedyny geniusz, jakiego spotkał w swoim życiu.

Dr Manaka uczył Bircha i korespondował z nim, co ten nazwał procesem „poszerzania umysłu” i „wystawiania się na działanie swego rodzaju wirusa wiedzy i ciekawości”3. To zainfekowanie pomysłami i myśleniem doprowadziło do wydania w języku angielskim książki Chasing the Dragon’s Tail, napisanej przez Bircha pod kierunkiem i przy współudziale Manaki. Była to przełomowa publikacja o akupunkturze i badaniach nad nią, do tego stopnia, że gdy w 1989 roku natknąłem się na nią w księgarni, szybko odłożyłem z powrotem na półkę, sądząc, że wszystkie te wykresy i wzory są dla mnie zbyt naukowe. Jednak Birch nadal szerzył „mem Manaki”, skłaniając studentów, by spojrzeli na akupunkturę racjonalnie i pragmatycznie, testowali i adoptowali to, co działa, a odrzucali założenia i dogmaty, jeśli nie mają sensu. Mając doktorat z badań nad akupunkturą, Birch był niejako kanałem przekazującym informacje z Japonii na Zachód, napisał wiele ważnych książek o akupunkturze i posuwał naprzód dyskusję nad tym, jak należy badać efekty akupunktury i jakie stawiać pytania.

Niniejsza książka jest efektem zainfekowania mnie „memem Manaki”. Gdybym nie dysponował wiedzą o częstotliwościach meridianów według Manaki oraz pragmatycznie intelektualnymi ramami dla ostrożnego eksperymentowania i potwierdzania wyników, które wpoił mi Stephen Birch, nigdy nie opracowałbym metody Ontake w tej postaci.

Rozdział 4STREFY OPUKIWANIA

Przedstawienie częstotliwości meridianów według Manaki, odwzorowanie ich na ciele oraz propozycja zasad, jak decydować, które częstotliwości stosować w okolicach, gdzie wiele kanałów przebiega blisko siebie.

————————————

Ważna jest potrzeba i wykorzystanie twórczej i spójnej metodologii badawczej oraz metod oceny efektów leczenia. Nie można niczego brać za dobrą monetę, gdyż bez badań klinicznych i potwierdzenia nie mamy pojęcia, co naprawdę oznaczają te uproszczenia.

— Yoshio Manaka41

Manaka i punkty mu

Jak widzieliśmy powyżej, dr Manaka miał umysł sroki. Jak tylko usłyszał o jakimś nowym, błyskotliwym pomyśle, zaczynało go to frapować. Co ważne, był też nastawiony na skrupulatne badania, ciągle testował nowe pomysły, włączał to, co działa, a odrzucał rzeczy, które się nie sprawdzają. Stephen Birch opowiada historyjkę, którą sam od kogoś usłyszał, jak to pewnego razu Manaka idąc z grupą uczniów, mijał sklep muzyczny i coś na wystawie zwróciło jego uwagę. Zniknął w środku, a gdy wyłonił się ponownie, niósł pod pachą metronom. „Dowiedzmy się, na jakie częstotliwości reagują meridiany!”, miał ponoć wówczas powiedzieć.

Dr Manaka eksperymentował z dźwiękami, częstotliwościami i pulsacyjnymi polami magnetycznymi

Historia ta – anegdotyczna czy nie, a musimy założyć, że skoro była wielokrotnie powtarzana, to zawiera jakieś jądro prawdy i humorystyczną otoczkę – ilustruje klasyczny dylemat badań nad akupunkturą. Nawet jeśli mamy pytanie, musimy znaleźć narzędzie, które pozwoli znaleźć odpowiedź. Nawet jeśli ośmielamy się wyobrażać sobie, że meridiany mogą reagować na częstotliwości, to jak wymyślić test, który odróżni częstotliwość każdego z nich?

Aby opracować taki test, dr Manaka odwołał się, przynajmniej częściowo, do klasyków. W klasycznej akupunkturze występuje grupa dwunastu punktów zwanych przednimi mu (punktami alarmowymi), wszystkie znajdują się na klatce piersiowej lub brzuchu. Każdy z nic ma być nasycony energią odpowiedniego narządu.

Termin mu znaczy „gromadzić się lub zbierać, a przednie punkty mu są miejscami, gdzie qi narządów zangfu gromadzi się i skupia na przedniej powierzchni ciała”42.

Jako że „choroby yang przemieszczają się przez region yin”, punkty te „manifestują takie oznaki, jak sztywność i guzki podczas chorób yang”43. Sztywność i guzki wywołują ból uciskowy podczas badania palpacyjnego, który jest uwzględniany w diagnozie.

Dlatego też choć przednie punkty mu wykorzystuje się w bezpośrednim leczeniu związanych z nimi narządów albo leczeniu miejscowych problemów przedniej strony ciała, dr. Manakę najbardziej ciekawiło, jak można je wykorzystać w diagnozie. Kiedy występuje problem z kanałem danego przedniego punktu mu, staje się on tkliwy dotykowo. Po wyleczeniu problemu tkliwość ustępuje.

Wszystkie dwanaście klasycznych przednich punktów mu leży na klatce piersiowej i brzuchu, niedaleko związanych z nimi narządów. Punkty płuco 1, wątroba 14 i pęcherzyk żółciowy 24 są przednimi punktami mu dla odpowiednich narządów, ale pozostałe dziewięć przednich punktów mu nie leży na odpowiednich dla nich kanałach. Co ciekawe, przednie punkty mu dla osierdzia, serca, żołądka, potrójnego ogrzewacza oraz jelita cienkiego znajdują się wszystkie na linii środkowej ciała (czyli głównym regulatorze przednim) jako, odpowiednio, punkty: GRP 17, GRP 14, GRP 12, GRP 5 i GRP 4.

Ponieważ w modelu ośmiościennym Manaki chodzi między innymi o ocenę równowagi między stroną lewą a prawą, uważał on, że te klasyczne punkty linii środkowej ciała nie mogą dostarczyć mu potrzebnych informacji o reakcji ciała. Można z łatwością wykryć różnice między punktami płuco 1 po lewej i prawej stronie ciała, co odzwierciedla stan prawego i lewego kanału płuca. Jednak badanie palpacyjne punktu GRP 12, czyli przedniego punktu mu żołądka, który leży na linii środkowej ciała, nie pozwala rozróżnić stanu lewego kanału żołądka od prawego.

Aby przezwyciężyć ten problem, w trakcie pracy nad modelem ośmiościennym Manaka zbadał i zidentyfikował inne punkty, które stają się reaktywne, lecz są zlokalizowane dwustronnie. W powyższym przykładzie badał miejsca położone w bok od punktu GRP 12 na linii poziomej łączącej oba punkty żołądek 21. Rozwiązanie to zapoczątkowało koncepcję punktów mu Manaki, czyli zestawu dwunastu punktów diagnostycznych, które mają kilka kluczowych właściwości zasadniczych dla badań i pracy klinicznej.

1. Podobnie jak w przypadku klasycznych punktów mu punkty mu Manaki stają się napięte lub bolesne uciskowo, kiedy występuje problem z odpowiednim kanałem.

2. To napięcie lub ból szybko się zmienia, gdy kanał poddaje się zabiegom.

3. Punkty mu Manaki nie leżą na linii środkowej ciała, więc każdą ich parę można wykorzystać w celu różnicowania przepływu w lewym i prawym kanale.

Punkty te zostały przedstawione i omówione w książce Chasing the Dragon’s Tail i stanowią zasadniczy element praktyki akupunktury stylu Manaki. Przytoczona wyżej zabawna historyjka o sklepie muzycznym mogłaby sugerować, że dr Manaka wpadł raptem na pomysł badania częstotliwości meridianów, kiedy jego spojrzenie padło na metronom w witrynie sklepu. Oczywiście nie tak to naprawdę wyglądało. Wszystkie wielkie odkrycia i wynalazki dokonują się w sposób ciągły, kiedy jedno pytanie lub eksperyment prowadzi do następnego, a te do kolejnego.

Częstotliwości

Posłużyliśmy się już analogią dzwonka u drzwi dla akupunktury. Wysyła on sygnał z zewnątrz domu do jego wnętrza, wytwarzając ruch, gdy ktoś podchodzi, by otworzyć. Zamiast nazywać ten sygnał qi, dr Manaka próbował rozumieć qi jako system informacyjny, który nazwał systemem sygnału X. Jak ciało przekazuje informację podczas zabiegu akupunktury? Znał on już narzędzia, które pozwalają zlokalizować punkty poprzez pomiar oporu elektrycznego skóry. Skoro system kanałów wykazywał określone charakterystyki takie jak mierzalność elektryczna, to czy nie mogła występować zależność między kanałami a różnymi częstotliwościami? Zaopatrzony we własny zestaw dynamicznych punktów refleksyjnych, Manaka eksperymentował z dźwiękami, częstotliwościami i pulsacyjnymi polami magnetycznymi.

Używając oscyloskopu ze słuchawkami, stwierdziliśmy, że odtwarzanie osobie badanej dźwięków z zakresu niskich częstotliwości (50 herców) redukuje ból uciskowy i napięcie wzdłuż brzusznej linii środkowej ciała. Dźwięki o wyższej częstotliwości (1000 herców) redukowały ból uciskowy i napięcie wzdłuż bocznych stron jamy brzusznej, nawet u osób z bardzo uporczywymi reakcjami. Co ciekawe, u schizofreników działo się odwrotnie44.

Używając pulsacyjnych pól magnetycznych, zaobserwował to samo: „Różne punkty akupunkturowe na kończynach poddaliśmy działaniu pulsacyjnych pól magnetycznych o niskiej i wysokiej częstotliwości […] niska częstotliwość wpływała na linię środkową, a wysoka na boki ciała”45.

Może właśnie na tym etapie badań wędrujące spojrzenie dr. Manaki dojrzało metronom w oknie wystawowym.

Aby zbadać zależności częstotliwości dla każdego z kanałów, przyjęliśmy inne podejście. Przy użyciu kwarcowego metronomu Seiko, który emituje regularne stuknięcia w tempie od 40 do 208 uderzeń na minutę, odnotowywaliśmy częstotliwość, która zdawała się wpływać na każdy z dwunastu kanałów głównych oraz kanały dodatkowe renmai i dumai poprzez redukcję bólu uciskowego i napięcia w odpowiednich punktach i obszarach refleksyjnych […] Nastawialiśmy metronom na różne tempo, pozwalając osobie badanej słuchać jego stuknięć, podczas gdy powtarzaliśmy badanie palpacyjne reaktywnych punktów akupunkturowych46.

Można sobie wyobrazić, że proces ten zajmował sporo czasu, gdyż Manaka pracował najpierw z kolegami i uczniami, a następnie z pacjentami w swoim szpitalu. Ostatecznie „stosując tę metodę badania na wielu osobach” był w stanie opracować tabelę odpowiedniości częstotliwości kanałów.

Tabela 2. Częstotliwości meridianów pogrupowane według kanałów

Yang

Częstotliwość (uderzenia na minutę)

Yin

Częstotliwość (uderzenia na minutę)

Pęcherzyk żółciowy

120

Wątroba

108

Jelito cienkie

120

Serce

126

Żołądek

132

Śledziona

132

Jelito grube

108

Płuco

126

Pęcherz moczowy

112

Nerka

120

Potrójny ogrzewacz

152

Osierdzie

176

Główny regulator tylny

104

Główny regulator przedni

104

Po zestawieniu tej tabeli przystąpił do sprawdzania stwierdzonych częstotliwości w praktyce klinicznej. Oto przykład.

1 Manaka Y., Itaya K., Birch S. (1995), Chasing the Dragon’s Tail: The Theory and Practice of Acupuncture in the Work of Yoshio Manaka, Brookline: Paradigm Publications, str.18.

2 Birch S., (2009), Dr Manaka Yoshio’s Insights and Contributions to the Field of TEAM, „NAJOM Special Issue: In Memory of Dr Manaka Yoshio”, 16(47), str. 18.

3 Tamże.

41 Manaka Y., Itaya K., Birch S. (1995), Chasing the Dragon’s Tail: The Theory and Practice of Acupuncture in the Work of Yoshio Manaka, Brookline: Paradigm Publications, str. 12.

42 Deadman P., Al-Khafaji M., Baker K., (1998), A Manual of Acupuncture, East Sussex: England: Journal of Chinese Medicine Publications, str. 44.

43 Fukushima K., (1991), Meridian Therapy, Tokyo: Toyo Hari Medical Association, str. 173.

44 Manaka Y., Itaya K., Birch S. (1995), Chasing the Dragon’s Tail: The Theory and Practice of Acupuncture in the Work of Yoshio Manaka, Brookline: Paradigm Publications, str. 71.

45 Tamże, str. 71.

46 Tamże, str. 71.